Aslı: İngilizce İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI EKONOMİK VE TİCARİ İŞBİRLİĞİ DAİMİ KOMİTESİ İZLEME KOMİTESİ OTUZUNCU TOPLANTISI RAPORU (Ankara, 7-8 Mayıs 2014) 1. İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi nin (İSEDAK) İzleme Komitesi Otuzuncu Toplantısı, 7-8 Mayıs 2014 tarihlerinde Ankara da gerçekleştirilmiştir. 2. Toplantıya aşağıdaki Komite Üyesi Devletlerin temsilcileri katılmıştır: 1- Türkiye Cumhuriyeti : (Başkan (Daimi) 2- Suudi Arabistan Krallığı : (Başkan Yardımcısı, Daimi Üye) 3- Filistin Devleti : (Başkan Yardımcısı, Daimi Üye) 4- Mısır Arap Cumhuriyeti : (Başkan Yardımcısı, 12. Zirvenin Mevcut Başkanı) 5- Kuveyt Devleti : (Başkan Yardımcısı, Arap Bölgesi ni temsilen) 6- Endonezya Cumhuriyeti : (Başkan Yardımcısı, Asya Bölgesi ni temsilen) 7- Nijer Cumhuriyeti : (Başkan Yardımcısı, Afrika Bölgesi ni temsilen) 8- Pakistan İslam Cumhuriyeti : (Raportör) 9- Katar Devleti : (Geçmiş Dönem Başkanlık Divanı Üyesi) 10- Kazakistan Cumhuriyeti : (Geçmiş Dönem Başkanlık Divanı Üyesi) 11- Mali Cumhuriyeti : (Geçmiş Dönem Başkanlık Divanı Üyesi) 3. Irak Cumhuriyeti temsilcileri de toplantıya gözlemci olarak katılım göstermiştir. 4. Buna ek olarak toplantıya İİT Genel Sekreterliği, İSEDAK Koordinasyon Ofisi, İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC), İslam Ticareti Geliştirme Merkezi (ICDT), İslam Kalkınma Bankası (İKB) Grubu, İslam Ticaret, Sanayi ve Tarım Odası (ICCIA), İslam Armatörler Birliği Teşkilatı (OISA) ve İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC) katılmıştır. (Katılımcı listesi Ek 1 de sunulmuştur). 1
Gündem Maddesi 1: Açılış Oturumu 5. Toplantı, Kur an-ı Kerim in okunmasından sonra, Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanı Sayın Dr. Cevdet YILMAZ tarafından açılmıştır. 6. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve İSEDAK Başkanı Sayın Abdullah GÜL, toplantıya bir mesaj göndermiştir. Cumhurbaşkanının mesajı, Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı Sayın Erşat HÜRMÜZLÜ tarafından okunmuştur. Sayın Abdullah GÜL mesajında, ortak sorunların ele alınması için Üye Devletler arası işbirliklerinin derinleştirilmesi gerektiğinden söz etmiştir. 7. Sayın Abdullah GÜL, Çalışma Grubu ve Proje Döngüsü Yönetimi (PDY) adı verilen ve İSEDAK Stratejisi tarafından ortaya konan yeni uygulama araçlarını vurgulamıştır. Sayın GÜL İSEDAK Stratejisi nin uygulanmasına yönelik olarak düzenlenen faaliyetlere aktif katılım göstermeleri konusunda tüm Üye Devletlere çağrıda bulunmuştur. 8. Sayın Abdullah GÜL, ayrıca turizm ve finans gibi çeşitli alanlarda kaydedilen tatmin edici ilerlemelere de değinmiştir. Sayın Abdullah GÜL, ticaret ile ilgili olarak ticaretin serbestleştirilmesinin ve İİT-içi ticaretin artırılması amacıyla gümrük işlemlerinin etkinliğinin artırılmasının elzem olduğunu vurgulamıştır. Bu bağlamda, bütün Üye Ülkelere TPS-OIC anlaşmalarını onaylanma sürecini hızlandırılmaları ve bu anlaşmaların uygulanması için gerekli düzenlemeleri yapmaları çağrısında bulunmuştur. 9. Sayın Abdullah GÜL, mesajını Toplantının başarılı geçmesi yönündeki dileklerini sunarak sonlandırmıştır. (Sayın Cumhurbaşkanı Abdullah GÜL ün Mesajı nın bir nüshası Ek 2 de sunulmuştur.) 10. Sayın Abdullah GÜL ün mesajının ardından Sayın Dr. Cevdet YILMAZ, toplantıya hitaben bir konuşma yapmıştır. Sayın YILMAZ, mesajında, dünya ekonomisinde son dönemde yaşanan gelişmelerin altını çizmiş ve kriz sonrası dönemde küresel ekonominin ve İİT ekonomilerinin performansını değerlendirmiştir. 11. Sayın Dr. Cevdet YILMAZ, dünya ekonomisinde son dönemde yaşanan gelişmelerle ilgili olarak geçtiğimiz beş yılda, özellikle ABD ve Avro bölgesi ülkelerinde uygulanan eşzamanlı parasal genişleme ve ekonomiyi canlandırma paketlerinin etkisiyle mali krizin olumsuz etkilerinin azaltıldığını vurgulamıştır. Sayın YILMAZ ayrıca, önümüzdeki dönemde küresel ekonomiyi etkileyecek iki temel unsurun, ABD nin para politikaları konusundaki yaklaşımı ve gelişmekte olan ülkelerin yapısal reformlarını sürdürmeleri olacağını ifade etmiştir. Sayın YILMAZ tüm bunlar yapılırken ekonomik şartların iyileştirilmesi adına Üye Ülkelerde yapısal reformları hayata geçirmenin önemini vurgulamıştır. 2
12. Sayın YILMAZ, Çalışma Grup larının her işbirliği alanlarında gerçekleştirilmesi ve İSEDAK PDY çerçevesinde yürütülen işbirliği projelerinin uygulanması suretiyle İSEDAK Stratejisi nin başarılı bir şekilde işler hale gelmesinden duyduğu memnuniyeti ifade etmiştir. 13. Sayın YILMAZ, ''İİT Üye Devletlerinde Kamu Özel Ortaklıklarının, Turizm Sektörünün Gelişimindeki Rolü'' konulu bu yılki görüş alışverişi oturumunun önemine de değinmiştir. 14. Sayın Yılmaz konuşmasını İSEDAK İzleme Komitesi 30. Toplantısı nın İslam Ümmeti nin refahına katkıda bulunması dileğiyle sonlandırmıştır. (Sayın Dr. Cevdet YILMAZ ın Konuşma metni Ek 3 te sunulmuştur.) 15. İİT Genel Sekreteri Sayın Iyad MADANI'nın Mesajı, İİT Genel Sekreterliği Ekonomik İşler Dairesi Genel Direktörü Sayın Büyükelçi Mouhamadou Doudou Lo tarafından okunmuştur. Sayın MADANI mesajında İSEDAK ın, 1984 yılında kurulduğu günden bu yana sosyo-ekonomik kalkınmanın ve Güney-Güney İşbirliğinin geliştirilmesi anlamında İİT ye gerçek statü kazandıran birçok iktisadi politika ve programların oluşumuna katkıda bulunduğunu ifade etmiştir. Sayın MADANI, ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik olarak Üye Ülkelerin ticari ve ticari olmayan engelleri ortadan kaldırılması, ticaret kurallarını ve mevzuatlarını kolaylaştırılması ve uyumlu hale getirilmesinin yanı sıra ticaretin önündeki yapısal engellerin kaldırılması yönünde kaynaklarını bir araya getirmesi halinde ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik gündemin daha sağlam bir zemine oturtulacağına dikkat çekmiştir. Sayın MADANI, Üye Devletlerin ekonomik işbirliği çalışmalarına özel sektör katılımının arttırılması gerektiğinin de altını çizmiştir. (Sayın Iyad MADANİ'nin Mesajının bir nüshası Ek 4 te sunulmuştur.) 16. Daha sonra Suudi Arabistan Krallığı, Endonezya Cumhuriyeti, Nijer Cumhuriyeti, Kuveyt Devleti ve Mısır Arap Cumhuriyeti Heyet Başkanları, Toplantıya hitaben konuşmalar yapmıştır. Heyet Başkanları, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı na, Hükümetine ve Halkına, Üye Devletler arasındaki ekonomik ve ticari işbirliği konusunda verdikleri destek, kendilerine gösterilen sıcak karşılama, ve toplantının kusursuz bir şekilde düzenlenmesinden dolayı şükranlarını ve takdirlerini sunmuşlardır. Delegeler aynı zamanda, İSEDAK bünyesinde yürütülmekte olan ekonomik ve ticari işbirliklerini ilerletmenin önemi ile ilgili görüşlerini ifade etmişlerdir. Yan Etkinlik 17. Oturum Komitesi 24. Toplantısı, 6 Mayıs 2014 tarihinde gerçekleştirilmiştir. (Oturum Komitesi 24. Toplantı raporunun bir nüshası Ek 5 te sunulmuştur.) 3
Çalışma Oturumları 18. Toplantının çalışma oturumlarına Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Ekonomik İlişkiler Genel Müdürü Sayın Büyükelçi Emre YUNT başkanlık etmiştir. 19. Toplantı gündemi, yapılan değişikliklerin ardından Komite tarafından kabul edilmiştir. (Gündemin bir nüshası Ek 6 da sunulmuştur.) Gündem Maddesi 2: İSEDAK Stratejisi ve Uygulamaları 20. Komite, İSEDAK Stratejisi nin uygulanmasına yönelik gelişmeleri içeren ve İSEDAK Koordinasyon Ofisi tarafından sunulmuş olan İlerleme Raporu nu kayda geçmiştir. 21. Komite, İSEDAK 29. Toplantısında alınan ilgili kararlar doğrultusunda, İSEDAK Çalışma Gruplarının başarılı bir şekilde toplantılar düzenlemesini memnuniyetle karşılamıştır. 22. Komite, ayrıca İSEDAK PDY çerçevesinde 2014 yılında gerçekleştirilecek işbirliği projelerinin uygulanmasına yönelik olarak kaydedilen ilerlemeleri de memnuniyetle karşılamıştır. 23. Komite, İSEDAK Çalışma Grupları na kayıt yaptırmış Üye Devletlere, Çalışma Grupları nın gelecek toplantılarına katılmaları ve işbirliği projelerinin gerçekleştirilmesi amacıyla İSEDAK Proje Döngüsü Yönetimi nden (PDY) faydalanmaları konusunda çağrıda bulunmuştur. 24. Komite, İSEDAK Koordinasyon Ofisi nin İSEDAK Çalışma Grupları nın İkinci Olağan Odak Noktaları Toplantısı nı 4-5 Haziran 2014 tarihlerinde Ankara da düzenlenme teklifini memnuniyetle karşılamış ve toplantıya aktif katılım göstermeleri konusunda ilgili odak noktalarına çağrıda bulunmuştur. 25. Komite, İSEDAK Çalışma Grupları na kayıt olmayan Üye Devletlerden bu gruplara kayıt yaptırmalarını ve Çalışma Grupları nın gelecek toplantılarına aktif katılım göstermelerini talep etmiştir. 26. Komite, İSEDAK Stratejisinin uygulanması yönünde gösterdiği gayretlerden dolayı İSEDAK Koordinasyon Ofisi, SESRIC, ICDT, İKB Grubu, ICCIA, OISA ve ilgili İİT Kuruluşlarına takdirlerini sunmuştur. 4
Gündem Maddesi 3: İİT On Yıllık Eylem Planı nın Uygulanması (TYPOA) 27. Komite TYPOA hedeflerinin gerçekleştirilmesi çağrısında bulunmuş ve TYPOA hedeflerine ulaşılması için Üye Devletler ile İİT Kuruluşlarına gerekli çalışmaları arttırma çağrısında bulunmuştur. 28. İlgili İSEDAK kararlarını hatırlatan Komite, İİT Üyesi Ülkeler arasında ekonomik ve ticari işbirliğinin ilerletilmesi adına Üye Devletlerden ekonomi alanındaki anlaşmaları imzalayıp onaylamalarını talep etmiştir. Gündem Maddesi 4: İİT-içi Ticaretin Genişletilmesi 29. Komite, İSEDAK Ticaret Çalışma Grubu'nun İİT-içi Ticaretin Kolaylaştırılması: İİT Üye Devletlerinde Gümrük Prosedürlerinin Verimliliğin Arttırılması temasıyla 27 Şubat 2014 tarihinde Ankara'da toplanmasını memnuniyetle karşılamıştır. 30. Komite ayrıca İSEDAK Stratejisi doğrultusunda İSEDAK 29. Toplantısından bu yana İSEDAK Koordinasyon Ofisi, SESRIC, ICDT, İKB Grubu (ITFC), ICCIA ve SMIIC tarafından ticaret alanında düzenlenen faaliyetleri memnuniyetle karşılamıştır. 31. Komite, İSEDAK Koordinasyon Ofisi nin TPS-OIC bağlamında İİT Üye Devletlerinde Ticaretin Serbestleştirilmesi Çalışmaları ve Tercihli Ticaret Anlaşmaları (TPS) konulu İSEDAK Ticaret Çalışma Grubu toplantısının 23 Ekim 2014 tarihinde Ankara da gerçekleştirilmesi teklifini memnuniyetle karşılamış ve İSEDAK Ticaret Çalışma Grubu na katılmış olan Üye Devletleri toplantıya aktif katılım göstermeye davet etmiştir. 32. Komite, İSEDAK Koordinasyon Ofisi, SESRIC, ICDT, İKB Grubu (ITFC), ICCIA, ve SMIIC tarafından düzenlenen ticari faaliyetlere, ilgili Üye Devletlerden 2014 yılının ikinci yarısında aktif katılım göstermelerini talep etmiştir. i) TPS-OIC 33. Komite, Çerçeve Anlaşması, PRETAS ve Menşe Kuralları olmak üzere TPS-OIC anlaşmalarını henüz imzalamamış ya da onaylamamış Üye Devletlerden, bu anlaşmaları en kısa sürede imzalayıp onaylamalarını ve Yıllık indirim oranlarının yanı sıra ürün listeleri ve 1 Ekim 2003 tarihi itibariyle geçerli olan fiili MFN oranlarını bildirmelerini, TPS-OIC Menşe Şahadetnamesinin basılması ve damgaların örnek baskılarının Ticaret Müzakereleri Komitesi Sekreterliği ne iletilmesini de içeren gerekli iç mevzuatları tamamlamalarını ve idari tedbirleri almalarını talep etmiştir. 5
34. Komite, TPS-OIC'in faydaları ile ilgili farkındalık oluşturulması amacıyla Üye Devletlerin hükümet görevlileri ve özel sektör temsilcilerine yönelik duyarlılık arttırıcı etkinlikler düzenlemeleri sebebiyle ICDT ve ICCIA'ya takdirlerini iletmiştir. 35. Komite, üç TPS-OIC Anlaşmasını onaylayan gerekli sayıda Üye Devletin, taviz listelerini Ticaret Müzakereleri Komitesi (TMK) Sekreterliğine iletmesini müteakiben Ticaret Müzakereleri Komitesi'nden (TMK) bir toplantı tertiplemesini talep etmiştir. ii) İslam Ticaret Fuarları 36. Komite, ICDT nin İslam Ticaret Fuarları ve Sergilerinin sayısını ve kalitesini arttırmaya yönelik çalışmalarını memnuniyetle karşılamıştır. 37. Komite İSEDAK 29. Toplantısı nda alınan kararlar doğrultusunda İslam Ticaret Fuarları ve Sergilerine ICDT ile işbirliği içerisinde ev sahipliği yaptıkları için aşağıda adı geçen Ülkelere şükran ve takdirlerini sunmuştur. Birleşik Arap Emirlikleri (Şarjah Emirliği) 2. İİT Helal Fuarı (16-18 Aralık 2013) Suudi Arabistan Krallığı 7. İİT Tarım Endüstrileri Fuarı (13-16 Nisan 2014, Cidde) 38. Komite, aşağıdaki Üye Devletlerin İslam Ticaret Fuarlarına ICDT ile işbirliği içerisinde ev sahipliği yapma tekliflerini memnuniyetle karşılamıştır: Suudi Arabistan Krallığı 1. Mobilya, Dekorasyon, Ev Eşyası ve Elektrikli Aletler Fuarı (11-14 Mayıs 2014, Cidde) Senegal Cumhuriyeti 2. İİT Sağlık Fuarı (26-29 Haziran 2014, Dakar) Suudi Arabistan Krallığı 1. İİT Hac ve Umre Fuarı (16-20 Kasım 2014, Medine) Birleşik Arap Emirlikleri (Şarjah Emirliği) 3. İİT Helal Fuarı (Aralık 2014) Tunus Cumhuriyeti 1. Biyolojik ve Yerel Ürünler Fuarı (Ekim 2015) 39. Komite, ayrıca Gine Cumhuriyeti, Irak Cumhuriyeti ve Suudi Arabistan Krallığı nın 15., 16. ve 17. İslam Ticaret Fuarlarına sırasıyla 2015, 2017 ve 2019 yıllarında ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılamıştır. 6
40. Komite, Üye Devletlerden ülkelerindeki özel sektörler temsilcilerini İslam Ticaret Fuarları na aktif bir şekilde katılmaya teşvik etmelerini talep etmiştir. 41. Komite, ICDT den, İİT Üye Devletlerinin ticaret ve turizm fuarları ile diğer ihtisas fuarlarına ilişkin ilerleme raporlarını düzenli olarak İSEDAK Oturumlarına sunmasını talep etmiştir.< iii) İİT-içi Ticaretin Geliştirilmesine Yönelik Yol Haritası 42. Komite, ICDT nin İİT Üyesi Devletler Arasında Ticaret konulu Yıllık Raporu nu takdirle karşılamış ve dünya genelindeki ekonomik ve mali dengesizliklere rağmen, İİT-içi net ticaret hacminin 375,8 milyar Amerikan Dolarına ulaştığını ve Üye Devletlerin tüm dış ticaret içerisindeki payının 2012 yılında % 18,45 olarak gerçekleştiğini kayda geçmiştir. 43. Komite, 3-4 Şubat 2014 tarihlerinde Fas Krallığı nın Marakeş kentinde gerçekleştirilen İİT-içi Ticaretin Geliştirilmesine Yönelik 6. İstişare Grup Toplantısını kayda geçmiştir. 44. Komite, İİT Üye Devletleri Ticareti Geliştirme Kuruluşları Forumu: Özel Sektör ile Daha Çok Sinerji Oluşturulması konulu Forumu 17-18 Mart 2014 tarihlerinde Şarjah Ticaret ve Sanayi Odası ile birlikte düzenleyen Birleşik Arap Emirlikleri Devleti ne (Şarjah Emirliği) takdirlerini sunmuştur. 45. Komite, Tunus Cumhuriyeti nin 23-25 Haziran 2014 tarihleri arasında Tunus'ta, ICDT ile işbirliğinde bulunarak İİT Üyesi Ülkelerde rekabet politikalarına ilişkin bir seminer ve 2014 yılının Kasım ayında Tunus ta İİT Üye Devletleri arasında kıyı bankacılığı konulu Uluslararası bir Konferans düzenleme teklifini memnuniyetle karşılamış ve Üye Devletleri bu etkinliklere aktif bir şekilde katılmaya davet etmiştir. 46. Komite, Üye Devletlerden ticaret, yatırım istatistikleri ve mevzuatlarına ilişkin verileri ICDT ye iletmeye devam etmelerini talep etmiştir. iv) DTÖ ile İlgili Teknik Destek 47. Komite, Üye Devletler için DTÖ ile ilgili eğitim kursları ve seminerler düzenlemeleri sebebiyle İKB Grubu ve ICDT ye takdir ve şükranlarını sunmuştur. 48. Komite, DTÖ ile ilgili konularda Üye Devletler'e teknik destek verilmesi ve DTÖ ticaret görüşmelerinin önemi ve bu görüşmelerin üye ülke ekonomileri üzerindeki etkileri konusunda bilinçlendirme çalışmalarına devam etmesi yönünde İKB ve ICDT'ye çağrıda bulunmuştur. 7
49. Komite, çok taraflı ticaret sistemine eşit ve adil şartlarda tam entegrasyonlarını kolaylaştırmak adına, İKB ve ICDT'den İİT Üyesi Ülkelerin insani ve kurumsal kapasitelerini pekiştirmeye dönük yaptıkları çalışmalarını bir araya getirip koordine etmelerini istemiştir. 50. Komite, 3-6 Aralık 2013 tarihleri arasında Endonezya nın Bali adasında gerçekleştirilen DTÖ 9. Bakanlar Konferansı'nda Yemen Cumhuriyeti nin DTÖ ye katılımı ile ilgili DTÖ kararını memnuniyetle karşılamıştır. v) Ticaret Finansman Faaliyetleri 51. Komite, ITFC tarafından düzenlenen ticaret finansman faaliyetleri ile yüzde 20 İİT-içi ticaret hedefine ulaşılmasına katkıda bulunan üye ülkelerdeki ticari faaliyetlerin finanse edilmesine yönelik olarak uluslararası pazarlardaki fonların harekete geçirilmesini kayda geçmiştir. 52. Komite, ITFC'nin ilgili İSEDAK kararları doğrultusunda yarı-sermaye ve sermaye mallarına yönelik orta ve uzun vadeli finansmanı da içeren yeni kredi araçları geliştirme çabalarını memnuniyetle karşılamıştır. vi) SMIIC'in Ticari Faaliyetleri 53. Komite, SMIIC'in giderek artan görünürlüğünü memnuniyetle karşılamış ve yetkinlik alanında kapasite geliştirme faaliyetleri düzenlemesi sebebiyle SMIIC'e takdirlerini iletmiştir. 54. Komite, Üye Devletler den yetkili makamlarıyla birlikte SMIIC'in teknik komitelerinin yanı sıra SMIIC Akreditasyon Komitesi ve Metroloji Komitesi'ne de aktif katılım göstermelerini talep etmiştir. 55. Komite, ilgili hizmetlerden yararlanabilmeleri için, henüz SMIIC'e üye olmamış Üye Devletlerden, SMIIC'e üye olmaları talebinde bulunmuştur. Gündem Maddesi 5: Ekonomik İşbirliği Alanında Özel Sektör Rolünün Arttırılması 56. Komite, Üye Devletler in ekonomik kalkınmasında özel sektörün oynadığı önemli rolün altını çizerken, İSEDAK himayesindeki Üye Ülkelerde sürdürülen özel sektörün kalkınmasına yönelik işbirliği çalışmalarına daha fazla ağırlık verilmesi tavsiyesinde bulunmuştur. 57. Komite, 19-20 Mart 2014 tarihlerinde BAE nin Şarjah Emirliği nde gerçekleştirilen 16. İİT Üye Ülkeler Özel Sektör Toplantısı nın tavsiyelerini kayda geçmiştir. 8
58. Komite; İslam Bankacılık ve Finans Seminerinin İslam Kalkınma Bankası, İslam Araştırma & Eğitim Enstitüsü (IRTI) ve Uganda Ulusal Ticaret & Sanayi Odası işbirliğinde gerçekleştirilmesini memnuniyetle karşılamış ve KOBİ lerin ihtiyaçlarını karşılayan ve özel sektörün, kendi içindeki ticari faaliyetleri ile iş olanaklarını geliştirmesini sağlayan İslami Bankacılığa duyulan ihtiyacı kayda geçmiştir. 59. Komite, aynı zamanda, İş Geliştirme Merkezleri (Al-Masfaq) kurup İş Forumları, Eğitim Programları ve Seminerler düzenleyerek, üye devletlerin özel sektörleri arasındaki bilgi eksikliğinin giderilmesi adına ICCIA tarafından yürütülmekte olan çalışmaları memnuniyetle karşılamış ve ICCIA ya bu faaliyetlerini sürdürme çağrısında bulunmuştur. 60. Komite, ICCIA tarafından düzenlenecek olan ve aşağıda belirtilen faaliyetleri kayda geçmiş ve Üye Devletlerin özel sektörlerini bu faaliyetlere aktif bir şekilde katılmaya davet etmiştir: 2014 yılında gerçekleşecek olan 8. İslam Ülkeleri İş Kadınları Forumu 2014 yılında, Pakistan da gerçekleşecek olan Tarım Endüstri İşletmeleri Değer Zinciri Analizine İlişkin Kapasite Geliştirme Konulu Çalıştay 2014 yılında Kapasite Geliştirme, Yoksullukla Mücadele, Sürdürülebilir Kalkınma ve Mikrofinans Kullanımı Konulu Üye Odaları Eğitim Programları 2014 yılında, ülke ve bölge bazında gerçekleştirilecek olan Genel ve Özel Sergiler ile Ticaret Fuarları 2015 yılında gerçekleşecek olan 17. Özel Sektör Toplantısı 61. Komite, Türkiye Cumhuriyeti nin İİT Üye Devletlerinin Ticaret Sicil Kuruluşları Arasında İşbirliğinin Artırılması konulu 2. Çalıştayına 2015 yılında Türkiye de ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılamıştır. 62. Komite, aynı zamanda, Türkiye Cumhuriyeti nin arzu eden Üye Devletler ile Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı nın (KOSGEB) deneyimlerini paylaşma teklifini memnuniyetle karşılamıştır. Gündem Maddesi 6: Ulaştırma ve Haberleşmenin İyileştirilmesi 63. Komite, İİT Üyesi Ülkeler arasında Multimodal Yük Taşımacılığının (MFT) Geliştirilmesi: Mevcut Uygulamalar ve Politika Tavsiyeleri teması ile 13 Mart 2014 tarihinde Ankara da düzenlenen İSEDAK Ulaştırma ve Haberleşme Çalışma Grubu 3. Toplantısı nı memnuniyetle karşılamıştır. 64. Komite, İSEDAK Koordinasyon Ofisi nin Üye Devletler Arasında Turizmin Sürdürülebilir Hale Getirilmesine İlişkin Hava Yolu Bağlantılarının Geliştirilmesi konulu İSEDAK Ulaştırma ve Haberleşme Çalışma Grubu Dördüncü toplantısının 11 Eylül 2014 tarihinde Ankara da gerçekleştirilmesi teklifini memnuniyetle karşılamış 9
ve İSEDAK Ulaştırma ve Haberleşme Çalışma Grubu na katılmış olan Üye Devletleri toplantıya aktif katılım göstermeye davet etmiştir. 65. Komite, İİT ve Afrika Birliği arasındaki ilişki çerçevesinde İİT Dakar-Sudan Limanı Demiryolu Projesi nihai ön fizibilite çalışmalarında yakın zamanda kaydedilen gelişmeleri memnuniyetle karşılamış ve bu projeyle ilgili bir donörler konferansı toplanmadan önce, projeye katılan Üye Ülkelerden gereğinin yapılması için demiryolunun kendi ulusal topraklarından geçen kısımlar ile ilgili belgeleri sunmasını talep etmiştir. 66. Komite, üye ülkeler arasında ticaretin arttırılması amacıyla Üye Ülkelerde taşımacılığın geliştirilmesi adına OISA tarafından kurulan İslam Tazmin ve Koruma Kulübü ne (Islamic P&I Club) taşımacılık firmalarının sahip olduğu gemileri kayıt ettirmesi için Üye Devletlerden teşvikte bulunmalarını istemiştir. Gündem Maddesi 7: Sürdürülebilir ve Rekabet Edebilir bir Turizm Sektörünün Oluşturulması 67. Komite, Üye Ülkelerde Turizm Yatırım Ortamının İyileştirilmesi temasıyla 4 Mart 2014 tarihinde Ankara da düzenlenen İSEDAK Ulaştırma ve Haberleşme Çalışma Grubu Üçüncü Toplantısı nı memnuniyetle karşılamıştır. 68. Komite, İSEDAK Koordinasyon Ofisi nin Turizm Hizmet Kalitesinin İyileştirilmesi İçin Üye Ülkelerde Turizm İşgücü Kapasitesinin Artırılması konulu İSEDAK Turizm Çalışma Grubu Dördüncü toplantısının 4 Eylül 2014 tarihinde Ankara da gerçekleştirilmesi teklifini memnuniyetle karşılamış ve İSEDAK Turizm Çalışma Grubu na katılmış olan Üye Devletleri toplantıya aktif katılım göstermeye davet etmiştir. 69. Komite, 16-17 Aralık 2013 tarihlerinde İzmir'de düzenlenen ''İİT/İSEDAK Özel Sektör Turizm Forumu İkinci Toplantısı'' ile ilgili raporu kayda geçmiş ve Üye Devletlerden İstanbul da düzenlenecek olan 3. Forum Toplantısı'na ülkelerindeki özel sektör temsilcilerinin aktif katılım göstermeleri talebinde bulunmuştur. 70. Komite, 3-5 Aralık 2013 tarihleri arasında Gambiya Cumhuriyeti nin başkenti Banjul'da gerçekleştirilen İslam Konferansı 8. Turizm Bakanları (ICTM) Toplantısı'nda alınan kararları memnuniyetle karşılamıştır. 71. Komite, Nijer Cumhuriyeti'nin 2015 yılında 9. Turizm Bakanları İslam Konferansı'na ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılamış ve Üye Ülkelere bu etkinliğe aktif katılım göstermeleri çağrısında bulunmuştur. 72. Komite, Endonezya Cumhuriyeti nin 2-3 Haziran 2014 tarihlerinde, "İslam Turizmi: Beklentiler ve Sorunlar" temalı 1. Uluslararası İslam Turizm Forumu'nu düzenleme teklifini memnuniyetle karşılamış ve Üye Ülkelere bu etkinliğe aktif katılım göstermeleri çağrısında bulunmuştur. 10
73. Komite, Batı Afrika daki Sınır Ötesi Parklar ve Koruma Alanları Ağında Sürdürülebilir Turizm Kalkınması konulu Bölgesel Projenin uygulanmasına yönelik gerekli kaynakların harekete geçirilmesi için, Üye Devletlerin, finansman kuruluşlarının, iki ve çok taraflı kalkınmaya yardımcı kurumların, özel sektör girişimlerinin, özel sektör kuruluşlarının ve ilgili İİT kuruluşlarının, İkinci Donörler Konferansı'na aktif katılım göstermeleri çağrısında bulunmuştur. 74. Komite, Birleşik Arap Emirlikleri nin (Şarjah Emirliği) İİT Üye Devletleri 2. Turizm Fuarı na 2015 yılının Şubat ayında ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılamış ve Üye Devletlere bu etkinliğe katılım göstermeleri çağrısında bulunmuştur. 75. Komite, ayrıca Mısır Cumhuriyeti'nin İİT Üye Devletleri 3. Turizm Fuarı na Mısır Cumhuriyeti Turizm Bakanlığı ve ICDT ile beraber ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılamıştır. Gündem Maddesi 8: Tarım Sektöründe Verimliliğinin Arttırılması ve Gıda Güvenliğinin Sağlanması 76. Komite, Tarımsal Verimliliğin Arttırılması İçin Doğrudan Yabancı Yatırımlarının (DYY) Teşvik Edilmesi temasıyla 19 Aralık 2013 tarihinde Ankara da düzenlenen İSEDAK Tarım Çalışma Grubu İkinci Toplantısı nı memnuniyetle karşılamıştır. 77. Komite, ayrıca Tarım Sektörünün İstatistik Kapasitesinin İyileştirilmesi temasıyla 3 Nisan 2014 tarihinde Ankara da düzenlenen İSEDAK Tarım Çalışma Grubu Üçüncü Toplantısı nı memnuniyetle karşılamıştır. 78. Komite, aynı zamanda İSEDAK Koordinasyon Ofisi nin, Küçük Toprak Sahibi Çiftçilerin Pazara Erişiminin Kolaylaştırılması konulu İSEDAK Tarım Çalışma Grubu Dördüncü Toplantısı'nı 25 Eylül 2014 tarihinde Ankara da düzenleme teklifini memnuniyetle karşılamış ve İSEDAK Tarım Çalışma Grubuna kayıt olmuş olan Üye Devletleri, Toplantıya aktif katılım göstermeye davet etmiştir. 79. Komite, Türkiye Cumhuriyeti ve SESRIC'in, İİT Tarım Kapasite Geliştirme Programı çerçevesinde Üye Devletlerdeki farklı teknik tarım ve gıda güvenliği konularına ilişkin eğitim kursları düzenleme çabalarını memnuniyetle kayda geçmiştir. 80. Komite, İslam Gıda Güvenliği Görev Gücü Tüzüğü'nü imzalayan Üye Devletlere, onay süreçlerini kolaylaştırmaları, imzalamayan ülkelere ise en kısa zamanda imzalamaları çağrısında bulunmuştur. 11
Gündem Maddesi 9: Yoksullukla Mücadele 81. Komite, Üye Ülkelerde Sosyal Güvenlik Ağı Sistemlerinin Hedefleme Mekanizmaları temasıyla 26 Aralık 2013 tarihinde Ankara da düzenlenen İSEDAK Yoksullukla Mücadele Grubu İkinci Toplantısı nı memnuniyetle karşılamıştır. 82. Komite, ayrıca Üye Ülkelerde Sosyal Güvenlik Ağı Programlarını İzleme Mekanizmaları temasıyla 10 Nisan 2014 tarihinde Ankara da düzenlenen İSEDAK Yoksullukla Mücadele Grubu Üçüncü Toplantısı nı memnuniyetle karşılamıştır. 83. Komite ayrıca, İSEDAK Koordinasyon Ofisi nin, Üye Ülkelerde Sosyal Koruma Sistemlerinin Kurumsal Yapısının İncelenmesi konulu İSEDAK Yoksullukla Mücadele Çalışma Grubu Dördüncü Toplantısını 18 Eylül 2014 tarihinde düzenleme teklifini memnuniyetle karşılamış ve İSEDAK Yoksullukla Mücadele Çalışma Grubuna katılmış olan Üye Devletleri, Toplantıya aktif katılım göstermeye davet etmiştir. i) Kalkınma için İslam Dayanışma Fonu (ISFD) ve Afrika'nın Kalkınması için Özel Program (SPDA) 84. Komite, Üye Devletler arasında daha fazla projenin finanse edilebilmesi amacıyla ISFD ye taahhüt veren Üye Ülkelerden, bu taahhütlerini yerine getirmelerini talep etmiştir. 85. Komite ayrıca ISFD den kaynakların harekete geçirilmesi ve aralarında üye ülkelerdeki özel sektörün de olduğu farklı kaynakların desteklenmesine yönelik çalışmaları yoğunlaştırmasını talep etmiştir. 86. Komite, Afrika için Özel Kalkınma Programı'nın (SPDA) uygulanmasına yönelik olarak İslam Kalkınma Bankası'nın (İKB) farklı finansman kuruluşları aracılığıyla kaynakları harekete geçirme çabalarını memnuniyetle karşılamıştır. 87. Komite, SPDA kapsamında yer alan projelerin etkin bir şekilde uygulanmasını kolaylaştırmak ve bu projelerin etkililiğini değerlendirmek amacıyla bir eylem planı oluşturan İKB Grubunun girişimlerini kayda geçmiştir. ii) İİT Pamuk Programı 88. İSEDAK 29. Toplantısı'nın ilgili kararını hatırlatan Komite, proje sahipleriyle işbirliğinde bulunarak henüz finanse edilmemiş pamuk projelerinin, yumuşak proje olarak farklı finansman yollarına başvurmayı sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesi durumunun incelenmesi amacıyla İKB'nin 5. Proje Komitesi Toplantısı'nı bir an önce gerçekleştirmesi ile ilgili talebini yinelemiştir. 89. Komite, SESRIC'in İİT Pamuk Eğitim Programı (OIC-CTP) çerçevesinde Üye Devletlerde pamuk ile ilgili çeşitli konularda eğitim kursları düzenleme çabalarını 12
takdirle karşılamış ve bu eğitim kurslarının düzenlenmesi hususunda Pamuk Mükemmeliyet Araştırma Merkezleri'ne, SESRIC ile olan işbirliklerini güçlendirme çağrısında bulunmuştur. iii) İİT-VET Programı 90. Komite, SESRIC'in Üye Devletlerdeki insan kaynakları kapasitesini ve kalitesini arttırmak amacıyla, OIC-VET Programı çerçevesinde farklı konularda ve Üye Devletlerin ilgi duyduğu alanlarda, çeşitli kapasite geliştirme programları ve eğitim kursları düzenlemeye yönelik aralıksız çabalarını takdirle kayda geçmiştir. 91. Komite, SESRIC ve İKB ye OIC-VET alt programları kapsamında yeni proje ve girişimler oluşturup uygulamalarını talep etmiş ve Üye Devletlere, bu önemli Programda Ulusal Odak Noktalarının rollerini aktif hale getirerek OIC-VET Programı kapsamında SESRIC'in çeşitli kapasite geliştirme programlarına katılım ve destek göstermeleri konusunda çağrıda bulunmuştur. 92. Komite, SESRIC ve İKB tarafından hazırlanan "İİT Ülkelerinde Doğal Afetler ve Çatışmaların Yönetimi" adlı çalışma ile ilgili Mısır Arap Cumhuriyeti'nin gözlemlerini kayda geçmiş ve Üye Devletlere çalışmanın içeriği ile ilgili görüşlerini 2 aylık bir süre zarfında İSEDAK Koordinasyon Ofisi ne iletmeleri çağrısında bulunmuştur. Komite, çalışmanın 30. İSEDAK Toplantısı na sunulacak yeni hali hazırlanırken İKB ve SESRIC'ten bu gözlemleri dikkate almasını talep etmiştir. 93. Komite, OIC-VET Programı çerçevesinde yürütülmekte olan Skills 10 projesi ile ilgili deneyimlerini diğer Üye Devletlerle paylaştığı için Türkiye Cumhuriyeti'ne takdirlerini iletmiştir. Gündem Maddesi 10: Mali İşbirliğinin Derinleştirilmesi 94. Komite, 12 Aralık 2013 tarihinde "Üye Ülkeler arasında Sermaye Akışlarının Artırılması" temasıyla Ankara'da gerçekleştirilen İSEDAK Mali İşbirliği Çalışma Grubu'nun İlk Toplantısını memnuniyetle karşılamıştır. 95. Komite, 27 Mart 2014 tarihinde "Üye Ülkelerde Finansal Katılımın Artırılması" temasıyla Ankara'da gerçekleştirilen İSEDAK Mali İşbirliği Çalışma Grubu'nun İkinci Toplantısını da memnuniyetle karşılamıştır. 96. Komite, İSEDAK Koordinasyon Ofisi nin Üye Devletlerde İslam Finans Araçlarına İlişkin Risk Yönetimi Analizi temalı İSEDAK Mali İşbirliği Çalışma Grubu 3. Toplantısını 16 Ekim 2014 tarihinde Ankara da düzenleme teklifini memnuniyetle karşılamış ve İSEDAK Mali İşbirliği Çalışma Grubuna katılmış olan Üye Devletleri, toplantıya aktif katılım göstermeye davet etmiştir. i) İİT Üyesi Devletler Menkul Kıymetler Borsaları Forumu 13
97. Komite, 28. ve 29.İSEDAK Toplantılarında alınan ilgili kararları hatırlatarak, S&P İİT/İSEDAK Endeksi'nin teşvik edilmesi konusunda Üye Devletlerin ve İKB'nin destek vermesini talep etmiştir. 98. Komite ayrıca İİT Piyasaları ile ilgili toplu istatistiksel veri toplanması ve üyelerin yanı sıra yatırımcılar ile fon yöneticilerine de bu çalışmanın rapor edilmesine yönelik olarak İİT Borsalar Forumu tarafından yürütülen pilot çalışmaları da memnuniyetle karşılamıştır. 99. Komite, İİT Borsalar Forumu ile işbirliğinde bulunarak Üye Devletlerin Borsalarında farklı teknik konular ile ilgili eğitim kursları düzenlenmesi suretiyle borsa alanındaki bilgi, deneyim ve iyi uygulamaların paylaşımını kolaylaştıracak Borsa İstanbul ile SESRIC tarafından yürütülen çalışmaları da kayda geçmiştir. 100. Komite, Türkiye Cumhuriyeti'nin İİT Üye Devletleri Borsalar Forumu'nun 8. Toplantısını 2014 yılının Kasım ayında İstanbul'da düzenleme teklifini büyük bir memnuniyetle karşılamış ve Üye Devletleri, toplantıya aktif katılım göstermeye davet etmiştir. ii) Sermaye Piyasalarını Düzenleyici Kurumlar arası İşbirliği 101. Komite, İSEDAK Sermaye Piyasaları Düzenleyicileri Forumu Görev Güçleri'nin İslam sermaye piyasası çözümleri, veri tabanı, mali okuryazarlık ve kapasite geliştirme konularına ilişkin çalışmalarını memnuniyetle karşılamıştır. 102. Komite, Üye Devletlerini toplantılara katılarak, Görev Güçlerinin işlerini yapmalarına katkıda bulunarak, yapılan işleri izlemek üzere bir irtibat görevlisi belirleyip internet sayfasını etkin bir şekilde kullanarak İSEDAK Sermaye Piyasaları Düzenleyicileri Forumu'nun çalışmalarına destek vermeye davet etmiştir. 103. Komite, Türkiye Cumhuriyeti Sermaye Piyasaları Kurulu nun, Forum Sekreterliği olarak 2014 yılında İSEDAK CMR Forum una, İstanbul da ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılaşmış ve tüm Üye Devletlerden bu Toplantı ya aktif katılım göstermelerini talep etmiştir. iii) Merkez Bankaları ve Para Otoriteleri Arası İşbirliği 104. Komite, 27-28 Kasım 2013 tarihlerinde İİT Üye Devletleri Merkez Bankaları ve Para Otoriteleri 13. Toplantısı na Cidde'de ev sahipliği yapmasından dolayı Suudi Arabistan Krallığı'na takdirlerini iletmiştir. 105. Komite, Endonezya Cumhuriyeti nin Makro-İhtiyati Politikalar ve İİT Ülkeleri arasında Finans Piyasalarının Derinleştirilmesi İçin Finansal İstikrarın Sağlanması konulu Üye Devletler Merkez Bankaları ve Para Otoriteleri 14. Toplantısı na 5-6 Kasım 2014 tarihlerinde Endonezya nın başkenti Cakarta da ev sahipliği yapma 14
teklifini memnuniyetle karşılamış ve Üye Devletlerden bu toplantıya aktif katılım göstermelerini talep etmiştir. 106. Komite, Üye Devletlerin yararı doğrultusunda kapasite geliştirme programları düzenlediği için Türkiye Cumhuriyeti'ne takdirlerini sunmuştur. 107. Komite SESRIC in, İİT Üye Devletleri Merkez Bankaları ve Para Otoriteleri Yıllık Toplantılarını düzenleme konusunda gösterdiği çabaları takdirle kayda geçmiş ve Merkez'den bu önemli ulusal kuruluşların yıllık toplantıları çerçevesinde Üye Devletlerin Merkez Bankaları'na yönelik eğitim ve kapasite geliştirme programlarını düzenlemeye devam etmesini talep etmiştir. Gündem Maddesi 11: ''İİT Üye Devletlerinde Kamu Özel Ortaklıklarının, Turizm Sektörünün Gelişimindeki Rolü'' konulu Görüş Alışverişi Oturumu'na Yönelik Hazırlıklar 108. Komite, ''İİT Üye Devletlerinde Kamu Özel Ortaklıklarının, Turizm Sektörünün Gelişimindeki Rolü'' temasıyla İSEDAK 30. Oturumu öncesinde Ankara da düzenlenecek olan çalıştay ile ilgili İSEDAK Koordinasyon Ofisi ve SESRIC tarafından yapılan hazırlıkları kayda geçmiş ve Üye Devletlerden bu etkinliğe aktif katılım göstermelerini talep etmiştir. i) 31. İSEDAK Toplantısı Görüş Alışverişi Oturumunun Muhtemel Konuları 109. Komite, 31. İSEDAK Toplantısı Bakanlar Görüş Alışverişi Oturumu ile ilgili aşağıdaki muhtemel konuları kayda geçmiştir: 1. Konu: 2015 sonrası Kalkınma Gündemi ve İslam Ümmetinin Kalkınma Sorunları 2. Konu: Yardımların Etkililiğinin Arttırılması ve Etkili Yardım Stratejileri ile Politikalarının Geliştirilmesi 3. Konu: İİT Üyesi Ülkelerde İslam Finans Hizmetlerinin Geliştirilmesi 4. Konu: İİT Üyesi Ülkelerde yoksullukla mücadeleye yönelik kaynakların harekete geçirilerek İslam Vakıflarından yararlanılması 110. Komite, yukarıda bahsedilen konular ile ilgili görüşlerini öğrenmek amacıyla, SESRIC'ten Üye Devletlere anket göndermesini ve bunları İSEDAK 30. Toplantısı na rapor etmesini talep etmiştir. Gündem Maddesi 12: İSEDAK 30. Oturumu Taslak Gündemi (İstanbul, 25-28 Kasım 2014) 111. Komite, Taslak Gündemin İSEDAK 30. Oturumu na sunulmasına karar vermiştir. (İSEDAK 30. Oturumu Taslak Gündeminin bir nüshası, Ek 7 de yer almaktadır) 15
Kapanış Oturumu 112. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Ekonomik İşler Genel Müdürü Büyükelçi Sayın H. Emre YUNT un başkanlığını yaptığı kapanış oturumunda Rapor ve Ekleri, Komite tarafından kabul edilmiştir. Komite, İSEDAK Koordinasyon Ofisi nden, Raporun Üye Devletlere dağıtımının yapılmasını ve Raporu İSEDAK Otuzuncu Oturumu na sunmasını talep etmiştir. 113. Komite, İSEDAK Toplantısı nın 30. Yıldönümü vesilesiyle bir dizi yan etkinliğin düzenlenecek olmasını ve ilgili etkinlikler hakkında Üye Ülkelerin vakti geldiğinde bilgilendirileceğini kayda geçmiştir. 114. Mali Cumhuriyeti Delegasyon Başkanı, toplantıya katılan tüm delegeler adına İSEDAK bünyesinde sürdürülen işbirliği çalışmalarına öncülük etmesi nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve İSEDAK Başkanı Sayın Abdullah GÜL'e; sıcak karşılamaları ve misafirperverlikleri için de Türkiye Cumhuriyeti Halkına ve Hükümetine şükranlarını sunmuştur. Komite, Delegasyon Başkanı nın teklifi üzerine İSEDAK Başkanı olarak göstermiş olduğu akil liderlik sebebiyle Sayın Abdullah GÜL e özel olarak teşekkür edilmesine karar vermiştir. 115. İİT Genel Sekreterliği Ekonomik İşler Dairesi Genel Direktörü Büyükelçi Sayın Mouhamadou Doudou LO tarafından bir kapanış konuşması yapılmıştır. Sayın LO, konuşmasında İSEDAK İzleme Komitesi 30. Toplantısı nda kabul edilen tavsiye kararlarının önemine vurgu yapmıştır. Sayın LO, ayrıca tüm delegelere gösterdikleri geleneksel misafirperverlikleri nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine ve halkına şükranlarını sunmuştur. 116. Sayın H. Emre YUNT, kapanış konuşmasında, İSEDAK 29. Oturumu nda alınan kararların uygulanma durumunun Komite tarafından başarılı bir şekilde gözden geçirildiğinin ve Üye Devletlerarasında ekonomik ve ticari işbirliklerinin arttırtmasına yönelik önemli kararlar alındığının altını çizmiştir. Sayın YUNT, bu bağlamda katılımcılara aktif katılımları ve değerli katkılarından dolayı teşekkürlerini sunmuştur. Ayrıca, İSEDAK Stratejisi ne işlerlik kazandırılması sebebiyle 2013 yılının, İSEDAK için bir dönüm noktası olduğunu ifade etmiştir. Sayın H. Emre YUNT, İSEDAK Stratejisi'nin uygulanmasına yönelik ilgi ve desteklerini sürdürmeleri için tüm Üye Devletlere çağrıda bulunmuştur. 117. Sayın H. Emre YUNT üye devletlerin delegelerine, Raportöre, İİT Kuruluşlarının temsilcilerine, tercümanlara, mütercimlere ve toplantının gerçekleşmesinde görev alan diğer çalışanlara teşekkür ederek konuşmasını tamamlamıştır. (Sayın H. Emre Yunt un Kapanış Konuşması metninin bir nüshası, Ek 8 de sunulmuştur.) ---------------- ---------- 16