SAVUNUCULUK, E M VE H ZMETLERE ULA TIRMA YOLU LE ANNE SA LI ININ LE LMES PROJES (Bu proje, T.C. Sa k Bakanl Türkiye Üreme Sa Program kapsam nda Avrupa Birli i taraf ndan finanse edilmi tir. Bu yay n içeri i sadece TEB sorumlulu u alt nda olup, hiçbir ekilde T.C Sa k Bakanl ile Avrupa Birli i nin görü lerini yans tmaz.) T.C. Sa k Bakanl Üreme Sa Program kapsam nda Avrupa Birli i finansman ile 16 Aral k 2004 tarihinde yürütülmeye ba lanan k sa ad ile Güvenli Annelik Projesi 16 Mart.2007 tarihinde sona ermi tir. Proje ortaklar Batman ve Diyarbak r Eczac Odalar d r. Faaliyetin Yeri: TÜRK YE / Güneydo u Anadolu Bölgesi / Batman ve Diyarbak r lleri Özet : Gebe kad nlar n do um öncesi, do um s ras nda ve do um sonras bak m hizmetlerine ula mas sa lamak amac ile tasarlanan proje ile, Batman ve Diyarbak r illerinin seçilmi toplam en az 50 köyünde 2 y l içinde en az 500 gebe kad na ula arak, bu kad nlar n do um öncesi bak m, do umun sa k personeli yard yla gerçekle tirilmesi ve do um sonras bak m ihtiyac n kar lanmas konusunda bir fark ndal k yaratma, güçlendirme, toplumsal destek a lar kurma ve kad nlar sa k personeline ula rma i levinin görülmesi hedeflenmi tir. Bu çerçevede söz konusu iki ilde birer merkez kurulmu, gönüllü eczac lar ve sorumlu ebelerden olu an ekipler halinde köy ziyaretleri yap lm, gebeler tespit edilerek, hastane ve araç e le tirmesi ve tüm köy halk na yönelik e itimler düzenlenmi tir. Merkezlerde ise rehber ve psikolojik dan manlar, biyoloji ö retmenleri ve e itici eczac lar arac yla adölesan e itimi ve savunuculuk çal malar sürdürülmü tür. Projenin genel amac : Anne ölüm oranlar n dü ürülmesine katk da bulunmak için gebe kad nlarda güvenli annelik ve üreme sa alan nda talep yaratmak, talebin kar lanmas etkileyen nesnel engelleri ortadan kald rmak ve talebi kar layacak ki i ve kurumlar n harekete geçmesini sa lamak için bilinçlendirme, e itim, hizmete ula rma ve savunuculuk çal malar yapmakt r.
Projenin özel amaçlar : 1- stenmeyen ve erken gebeliklerin en yo un oldu u illerden olan Batman ve Diyarbak r illerinin belirlenmi köylerinde gebe kad nlara ula arak, bu kad nlar n do um öncesi, do um esnas nda ve do um sonras nda profesyonel bak m hizmetlerine ula mas kolayla rmak, do um öncesi ve sonras bak m hizmetleri ile birlikte, erken evliliklerin önlenmesi, do umun sa k kurumlar nda yap lmas, do um aral klar n art lmas, gebelikte beslenme ve ilaç kullan ve kaliteli aile planlamas yöntemlerinin kullan lmas da içeren güvenli annelik kavram olu turmak, 2- Seçilmi köylerde ya ayan gebe kad nlar n profesyonel bak m hizmetlerini talep etmelerini sa lamak, üreme sa, sa kl beslenme, hijyen gibi alanlardaki haklar ve potansiyel sorunlar hakk nda bilgilendirmek için e itilmelerini sa lamak, 3- Proje kapsam nda hizmet verilecek olan gebe kad nlar n, gebelik süresince periyodik kontrollerinin en yak n sa k merkezine ula larak yap lmas sa lamak, 4- Seçilen köylerde köy halk na yönelik olarak e itim yap lmas ve köylerde ya ayan gebe kad nlar n ndaki di er kesimlerin (di er kad n ve erkek ergenler) konu hakk nda bilgilendirilmesini sa layarak, gebelik ve güvenli annelik konular nda fark ndal k ve davran de ikli i yaratmak böylelikle güvenli anneli i sosyal bir olgu alan olarak tan mlamak, 5- Konuyla ilgili bürokratlar ve medya mensuplar ile düzenlenecek olan bilgilendirme toplant ve yerinde ziyaretlerle ile güvenli annelik ve üreme sa konular nda bilinçlenmelerini sa lamak, 6- Projenin ortaklar ve ba lant kurulu larla toplant lar düzenleyerek, projeye destek ve projenin sürdürülebilirli i konusunda yerel kapasite yaratmak, 7- Batman ve Diyarbak r da üreme sa ve cinsel sa k alan nda köy e itimleri ve e itici e itimleri yapmak üzere eczac e itmek, 8- Adölesanlarda üreme sa ile ilgili olarak rehberlik ve psikolojik dan manl k uzmanlar ve biyoloji retmenlerini, aile planlamas ve güvenli annelik konular nda e itmek, e itim sonras nda ilkö retim okullar n orta bölümleri ve liselerde e itim yapmalar sa lamakt r.
Gerçekle tirilen Faaliyetler l Sa k Müdürlü ü ile i birli i içerisinde, Diyarbak r dan 35 köy, Batman dan 18 köy belirlenmi tir. Gönüllülük esas na göre köylere gidecek eczac lar belirlenerek gerekli e itimlerden geçirilmi tir. Diyarbak r da 56, Batman da 17 bölge eczac almaya hak kazanm e itimlere kat lm r olup toplamda 73 eczac sertifika r. Köylere proje ekibimizle birlikte gelecek ebe, hem ire ve doktorlara yönelik toplant Müdürlü ünün kat l Sa k yla Temmuz 2005 de her iki ilde gerçekle tirilmi tir. Köy muhtarlar na proje anlat larak i birli i istenmi, proje süresince gerçekle tirilen tüm faaliyetlerde kendilerinden çok büyük destekler görülmü tür.
Proje süresince Diyarbak r da 505 gebe, Batman da 264 gebe tespiti yap lm aile planlamas yöntemleri, bebeklerin beslenmesi, anne sütü ve emzirme, akraba evliliklerinin sak ncalar, gebelikte ilaç kullan da lm ve beslenme, a, gebelik,, hijyen konular nda bilgi verilmi olup haz rlanan bro ürler r. 15-49 ya grubundaki kad nlardan Diyarbak r da 1772, Batman da 563 ki iye ula lm ve gebelik, aile planlamas, menopoz, meme muayenesi, cinsellik, hijyen konular nda bilgi verilmi tir. Sa kl Bebekler, Sa kl anneler için Sa kl Gebelik bro ürü da lm r
Güvenli annelik kavram hayata geçirebilmek için erkeklerin sürece kat lmalar sa lamak gerekmektedir. Bu nedenle; köylerdeki erkeklere il koordinatörleri ve eczac lar taraf ndan üreme sa cinsel sa k, aile planlamas, gebelikte sa k kontrollerinin ve do umu sa k kurulu unda yapman n önemi, cinsel yolla bula an enfeksiyonlar, akraba evlilikleri, do um aral klar, HIV/AIDS ve CYBE konular nda bilgi verilmi bu itimlerle Batman da 512, Diyarbak r da 433 olmak üzere toplam 945 erke e ula lm r. Proje süresince gebeler donan ml Ana Çocuk Sa Merkezlerine ve hastanelere ta nm r. Diyarbak r il koordinatörünün ve ebelerin yönlendirmesi sonucu 246 gebe do umlar sa k kurulu lar nda gerçekle tirmi tir. Diyarbak r da proje döneminde 6 Tüpligasyon i lemi hastane ortam nda gerçekle tirilmi tir. 17 kad n R A takt rm r. Batmanda 89 gebe hastanelere getirilmi ve ultrason ve doktor kontrollerinden geçirilmi tir. 3000 kutu Supradyn Pronatal (BAYER) ve 400 kutu Nerox-B (Abdi Ibrahim) 400 kutu Ferrum fort sponsorlardan temin edilerek gebelere da lm r. Her köyde güvenli annelik kavram ya ayan ve di er kad nlara örnek olan kad nlara Güvenli annelik sertifikalar verilmi tir. Projenin bir di er aya olan adölesan e itimleri için l Milli E itim Müdürlü üyle yap lan i birli i sonunda, Rehber ve Biyoloji ö retmeni e itimleri ile toplam 59 ö retmen sertifika almaya hak kazanm r. retmen e itimlerinden sonraki sürede ö retmenler, Batman ve Diyarbak r da toplam da 12.062 adolesana, 600 ö retmene, 714 veliye ula arak bilgilendirme çal mas yapm lard r. Adolesanlara yönelik yürütülen çal malar s f ortam nda küçük gruplara, cinsel sa k, HIV/AIDS ve CYBE, gebelik do um, erken evlilikler ve do umlar konular nda olmu tur. HIV/AIDS konulu poster projenin uzatma döneminde haz rlanarak okullara da lm r.