BÖLÜM - 1 Şantiye Tanımı Mimari Proje İmalat Öncesi Yapılacak İşler Yer ve Arsa Seçimi Statik Betonarme Proje Bina Yapımında Hazırlanması Gereken Projeler İnşaat Ruhsatı Almak İçin Gerekli Belgeler Ruhsat Verme Aşamasında Tapu Kayıt Yerine Geçen Belgeler Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik Yalıtım Projeleri Tesisat Projeleri Çevre Düzenleme Projesi Çevresel Etki Değerlendirme Raporu
BÜRO VE ŞANTİYE Şantiye; Yapının oluşturulduğu, yapım için her türlü organizasyonun ve planlamanın yapıldığı yerdir.
İmalat öncesi yapılacak işler İmalat öncesi yapı projeleri hazırlanır. Yapı Projeleri; Tasarlanan bir yapının uygulanabilmesi için hazırlanan vaziyet planı, kat planları, kesit, görünüş ve detaylarla birlikte gerekli hesaplamalardan meydana gelir. Yapı projelerine başlamadan önce yapılması gerekenler; Yer ve arsa seçimi Yapı ihtiyaç programı Projelerin hazırlanması (betonarme-statik, tesisat, mimari vb.) Teknik şartname ve sözleşmelerin hazırlanması Yapı tahmini maliyeti ve proje süresinin çıkarılması İşi yapacak ve kontrol edecek kişi ve kuruluşun belirlenmesi
Yer ve Arsanın Seçilmesi Bina ve benzeri inşaat projeleri için, arsası temin edilmiş, mülkiyeti belirlenmiş gerekli imarı çıkarılmış olması gerekir. İnşaatın yapılacağı arsanın temininde bilinmesi gereken özellikler; Arsanın imar durumu. Zemin durumu. Heyelan durumu. Yer altı ve yerüstü suları durumu. Arsanın ulaşım ve alt yapı imkanları durumu.
Bina Yapımında Hazırlanması Gereken Projeler 1-Mimari Proje 6-Çevresel Etki Değerlendirmesi (Ç.E.D) Raporu 4-Tesisat Projeleri 3-Yalıtım Projeleri 5-Çevre Düzenleme (Peyzaj) Projeleri
Mimari Proje Mimari projeler mimarlar tarafından hazırlanır. Mimar proje çalışmasına başlamadan önce aşağıda belirtilen belge ve bilgilere ihtiyaç duyar. a) Bina sahibinin istekleri b) Arsanın imar durum belgesi c) Arsanın plankotesi d) Yörenin iklim koşulları ve bilgileri e) Belediye imar ve otopark yönetmeliği Tüm bina bilgisi kuralları, proje düzenleme esasları ile bütünlendiğinde yapılması öngörülen binanın projesi için çizim aşamasına geçilebilir. 1-Vaziyet Planı: 1/500-1/200 2-Avan Projesi: 1/200-1/100 4-Tatbikat Projesi : 1/50 5-Detay Projesi : 1/20-1/10-1/5-1/2 3-Kati Projesi: 1/100-1/200
Vaziyet Planı; Proje aşamalarına göre 1/500-1/200 ölçeklerde düzenlenir. Arsa sınırları ve yol ilişkileri belirtilir. Yapının arsa üzerindeki yeri, komşu sınırlarına olan mesafesi, röper noktaları ve yola olan uzaklığı ile yapı boyutları zemine oturacağı şekilde yazılır. Avan Proje; Proje aşamalarına göre 1/100-1/200 ölçeklerde düzenlenir. Mimar inşa edilecek bina için çeşitli tasarımlar sonucu kendi için en uygun olan tasarımı proje haline getirerek yapı sahibinin görüşüne sunar. Mal sahibinin değişiklik önerisi varsa mümkün olabilecek değişiklikler yapılır.
Kati Proje; Proje aşamalarına göre 1/100-1/200 ölçeklerde düzenlenir. Avan proje üzerinde yapılabilecek değişiklikler sonuçlandırılıp uygulamasına karar verildikten sonra daha ayrıntılı olarak çizilen projedir. Tatbikat projesi 1/50 ölçekle düzenlenir. Proje çalışmalarının son aşamasıdır. Tatbikat projesinde inşa edilecek yapı ile ilgili her türlü ayrıntının işlenmiş, yapı ile ilgili eksiklerin projede giderildiği, imalat esnasında işin tarafları arasında çıkabilecek anlaşmazlıkları asgariye indirildiği projedir.
3-Kesitler Tatbikat projesi 2-Görünüşler 1-Kat planları 4-Mahal listesi 5-Detaylar Kat Planları; Yapının değişik olan bütün katlarının; bodrum, zemin, asma kat, normal ve çatı katı planları ayrı ayrı çizilir. Yapının iç ve dış ölçüleri, mahal isimleri, plan adı ve ölçeği, normal ve düşük döşemelerin kaba ince kotları, hacimlerin döşeme, tavan ve duvar kaplama çeşitleri, kesit yerleri, saçak ve mahya kırılma hatları belirlenerek sabit elemanları işlenir.
Kesit planları; Kesitler yapı ile ilgili düşey ölçülendirmeleri yapabilmek, yapı sistemi ve yapı elemanları hakkında daha ayrıntılı bilgi vermek için çizilir. 1- Normal döşeme, düşük döşeme, sahanlık, çatı, baca ve gerekli yerlerin kotları yazılır. 2- Kat yükseklikleri, kapı, pencere, parapet, korkuluk, asma tavan ve benzeri kısımların ölçüleri yazılır. 3- Kesitlerin kolay anlaşılması için mahal ve kat isimleri yazılır. 4- Çatının genel şekli, eğimi, bacaların çatı çıkışı belirtilir. 5- Döşemede kullanılan kaplama gereçleri ve gerekli ölçüler yazılır. 6- kesit isimleri yazılır. (A-A, X-X gibi)
Görünüş Planları; Yapının açık olan bütün yüzeylerinin ayrı ayrı görünüşü çizilir. 1- Kapı ve pencere görünüşlerine, elemanların açılış yönü işlenir. 2- Sahanlık, kapı, pencere, saçak, çatı ve benzeri yerlerin kotları yazılır. 3- yağmur oluğu ve borusu, varsa dilatasyon derzleri gösterilir. 4- Çatı eğimi yazılır ve bacanın çatıdaki yeri ve kotu gösterilir. 5- Cephenin kaplama gereçleri yazılır.
Mahal listesi; Planda numaralanan hacimlerin döşeme, duvar, tavan, kapı, pencere ve diğer ayrıntılar hakkında bilgi vermek için liste hazırlanır. Mahal listesinde, detay resmi çizilmiş yapı elemanlarının pafta numaraları da belirtilir. Detay projesi; Duruma göre 1/20, 1/10, 1/5, ½, 1/1 ölçekle düzenlenir. 1/50 uygulama projesinde ifade edilen kapı, pencere, merdiven, baca ve çatı gibi yapı elemanlarındaki yapım özelliği, imalat için daha büyük ölçekte çizilirler. Detay projeleri yapıdaki teknik sorunların çözümünün yanı sıra imalatın gerçekleşmesi için atölye siparişinde kullanılırlar.
2-Statik Betonarme Proje Mimari projede belirlenmiş olan yapının yeterince sağlam olarak inşa edilip kullanılabilesi için taşıyıcı elemanların hangi malzeme ile hangi kesit ölçüsünde yapılması gerektiği belirtilen projedir. Statik proje çalışmasına başlamadan önce bazı belge ve bilgilere ihtiyaç vardır. Bunlar; 1- Yapının kullanma amacı ve inşa tarzı. 2- İnşa edilecek arsanın zemin sınıfı ve zemin etüdünün yapılması. (temel sistemi, tekil, sürekli, radya temel) 3- Rüzgar ve kar yükünün hesabında dikkat edilecek faktörler. 4- Yörenin I, II, III ve IV. cü deprem bölgelerinden hangisinde olduğu deprem yönetmeliği şartlarının öngördüğü hesap esaslarının belirlenmesi.
Betonarme karkas veya yığma-kargir tarzında inşa edilecek bir yapının taşıyıcı sistem paftaları şunlardır; Temel planı (betonarme karkas veya yığma-kargir) Kolon aplikasyon ve kolon detayı (betonarme karkas) Döşeme kalıp ve teçhizat planı (betonarme karkas veya yığma-kargir) Kiriş detayları (betonarme karkas) Merdiven detayları (betonarme karkas veya yığma-kargir)
Tesisat Projeleri Yapının kullanımını sağlayan donanımın inşa edilmesi amacıyla hazırlanan projeler, genel olarak tesisat projeleri olarak adlandırılmaktadır. Makine grubuna giren tesisat projeleri şuanlardır; a) Temiz ve pis su tesisat projesi b) Isıtma tesisatı projesi c) Sıcak su tesisatı projesi d) Soğutma tesisatı projesi e) Asansör projesi f) İklimlendirme tesisatı projesi
Yalıtım Projeleri Ülkemizde, binalarda gerekli yalıtım önlemlerinin alınması oldukça önemli boyutlarda kaynak israfına neden olmaktadır. Örneğin, binaların temel, döşeme, çatı, duvar ve pencerelerinde yalıtım yapılması, ısıtma ve soğutma sistemlerinde otomatik kontrol uygulaması gibi sıradan önlemlerle %40 oranında tasarruf sağlanabileceği hesaplanmaktadır. Ülkemizde 30.10.1981 tarih ve 17499 sayılı resmi gazetede yayınlanmış yönetmelik gereği dört iklim bölgesine ayrılmış olup, duvar kalınlıkları da buna göre değişmekte ve binalarda ısı yalıtım uygulaması zorunluluğu bulunmaktadır.
Çevre Düzenleme (peyzaj) Projesi; Ruhsat alınması için, bu projenin hazırlanma zorunluluğu bulunmamakla birlikte, kentlerin görüntüsünü güzelleştirmek konusunda faydalı olacaktır. Çevre düzenleme projeleri, peyzaj mimarları tarafından hazırlanmaktadır. Çevresel Etki Değerlendirme Raporu Sanayi tesislerinin projelendirme çalışmalarına başlamadan önce, söz konusu tesisin talep edilen yerde yapılması durumunda çevreye olan etkinliği belirlemek amacıyla bir raporun hazırlanması öngörülmüştür.
İnşaat Ruhsatı Almak İçin Gerekli Belgeler İmar durum belgesi (belediye imar müd.) Tapu senedi sureti (tapu kadastro müd.) Tapu senedi çap sureti (tapu kadastro müd.) İnşaat ruhsat dilekçesi (belediye imar müd.) 5 adet mimari proje (tmmo vize alınacak) 5 adet betonarme projesi (tmmo vize alınacak) 5 adet elektrik projesi (tmmo vize alınacak) 5 adet makine tesisat projesi (tmmo vize alınacak) Mal sahibi taahhütnamesi (noterden) T.U.S taahhütnamesi (noterden) Sürveyan taahhütnamesi (noterden) Harita mühendisi aplikasyon taahhütnamesi (noterden) Mimari büro tescil belgesi (tmmo odası) Zemin etüt raporu (tmmo vizesi alınacak) Yola terk varsa, tekli tapu senedi. Aplikasyon krokisi
Ruhsat verme aşamasında tapu kayıt yerine geçen belgeler; Tapu senedi (1 aylık vizeli) Özel kanunlara göre tahsisi yapılıp henüz tapu siciline kaydedilmemiş tahsis belgesi Mülkiyete dair kesinleşmiş mahkeme kararı ve yetkili makamların verdiği belgeler Kesinleşmiş kamulaştırma kararları Kadastro aplikasyon krokisi İmar durumu Yapı yeri uygulama krokisi Kot krokisi Zemin etüt raporu Numarataj krokisi Gerekli ise yapı yıkım izni Gerekli ise trafo belgesi Gereken yerlerde yok-kanal katılım payı bedelleri Proje müelliflerinin ilgili meslek odasınca düzenlenen büro tescil ve sicil belgeleri Yapı denetimi uygulama usul ve esasları yönetmeliği gereğince istenilen belgeler Binaların yangından korunması hakkındaki yönetmelik
ŞANTİYE ŞEFLERİ YAPI MÜTEAHHİTLERİNİN KAYITLARI İLE ŞANTİYE ŞEFLERİ VE YETKİ BELGELİ USTALAR HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete: 16.12.2010 / 27787
Şantiye şefleri; Toplam inşaat alanı 1500 metrekareyi geçen yapılarda en az bir şantiye şefinin görevlendirilmesi zorunludur. Şantiye şefi bulundurulmayan inşaatlarda yapı sahibi ve inşaat müteahhidi öncelikle sorumludur. Şantiye şefleri yapı sahibinin vekili olarak, yapının uygulanması gerekli olan inşaat ve iş organizasyonunu sağlamaktadır. İş kanunu ile iş güvenliği tüzüğüne göre zorunlu önlemleri almak ve uygulatmak, bu yönetmelikte yer alan inşaat yerinde ve kazı sırasında alınması gerekli önlemler konusunda yapı denetim kuruluşunca belirtilen hususları yerine getirmektedir. Bayındırlık şartnamelerine göre binanın uygun yapılmasını sağlamak zorundadır.
Şantiye şeflerinin görevleri; Şantiye şefi, yapı müteahhidi adına gerekli olan inşaat ve iş organizasyonunu sağlamak, mevzuatın öngördüğü her türlü tedbiri almak, uygulamak ve uygulatmakla sorumludur. Yapı denetimi sırasında denetimin uygun şartlar altında yapılmasını sağlamak yapı denetleme defterini şantiyede muhafaza etmek, diğer tutanak ile belgeleri imzalamakla yükümlüdür. Şantiye şefi, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgeli usta çalıştırılmasından sorumludur. Şantiye şefi görev aldığı yapım işinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemin aldırılması yetkisine sahiptir. Bu yetkinin yapı müteahhidi tarafından kullandırılmaması halinde şantiye şefi sorumlu tutulamaz. Şantiye şefi görev aldığı yapım işine dair yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesini imzalamakla yükümlüdür. Yapı müteahhidi veya onu temsilen görevlendirilen şantiye şefi, inşaatta herhangi bir imalata başlamadan en az bir gün önce, yapılacak imalatı yapı denetim kuruluşuna haber vermek zorundadır. Aksi takdirde, işin denetimsiz ilerlemesinden doğabilecek her türlü sorumluluk yapı müteahhidine ve onu temsilen görevlendirilen şantiye şefine aittir.
Şantiye şefliği için İSG belgesi şartı var mıdır? Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik (RG:16.12.2010/27787) 10. maddenin 15. fıkrası gereği Şantiye Şeflerinin İş Güvenliği Uzmanlığı belgesine sahip olmaları zorunluluğu getirilmiştir. (15) Mühendis, mimar ve teknik öğretmen unvanlı teknik personelin şantiye şefi olarak görev yaptığı 4857 sayılı İş Kanununun 81 inci maddesi kapsamında yer alan inşaat ve tesisat işlerinde, şantiye şeflerinin iş güvenliği uzmanlığı belgesine haiz olması zorunludur. (1) Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin on beşinci fıkrası kapsamındaki işlerde görev alacak mühendis, mimar ve teknik öğretmen unvanlı şantiye şefinin 1/1/2012 tarihinden 1/1/2020 tarihine kadar 4857 sayılı İş Kanununa uygun iş güvenliği uzmanlığı belgesi alması zorunludur.
YAPI MÜTEAHHİTLERİNİN KAYITLARI İLE ŞANTİYE ŞEFLERİ VE YETKİ BELGELİ USTALAR HAKKINDA YÖNETMELİK ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Şantiye Şefliği ve Yetki Belgeli Usta Çalıştırılması MADDE 10 (1) Şantiye şefinin, yapım işinin uzmanlık alanına uygun olmak üzere mimar, mühendis veya bunlara ilişkin teknik öğretmen veya tekniker olması şarttır. (2) Şantiye şefi; yapım işinin konusu, niteliği, büyüklüğü, imalâtın özel ihtisas gerektirip gerektirmediği de gözetilerek belirlenir. (3) 5 inci maddenin ikinci fıkrasındaki yapılar hariç, yapı ruhsatına tabi tüm yapılarda şantiye şefi bulundurulması zorunludur. (4) Yapı müteahhidi, bu maddedeki şartları haiz olması halinde şantiye şefliğini üstlenebilir. Bu durumda ayrıca şantiye şefi bulundurma şartı aranmaz. (5) Şantiye şefi, görev yaptığı ilin sınırları dışında başka bir ilde görev üstlenemez ve bu Yönetmelikte belirtilen toplam m 2 sınırları aşılmamak kaydıyla aynı anda en fazla beş ayrı yapım işinin şantiye şefliğini üstlenebilir. (6) Şantiye şefi, yapı müteahhidi adına, yapım işinin ruhsata ve ruhsat eki etüt ve projelere uygun olarak gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan inşaat ve iş organizasyonunu sağlamak, mevzuatın öngördüğü her türlü tedbiri almak, uygulamak ve uygulatmakla sorumludur.
(7) Şantiye şefi, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgeli usta çalıştırılmasından sorumludur. (8) Şantiye şefi görev aldığı yapım işinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemin aldırılması yetkisine sahiptir. Bu yetkinin yapı müteahhidi tarafından kullandırılmaması halinde şantiye şefi sorumlu tutulamaz. (9) Şantiye şefi görev aldığı yapım işinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve kusurları, öneri ve önlemleri belirlemek, yapı müteahhidine rapor etmek ve şantiyede görev alan ilgili kişilere bildirmekle yükümlüdür. Raporda yer alan hususların yerine getirilmemesinden yapı müteahhidi sorumludur. (10) Şantiye şefinin yapım işine dair görevi, yapı ruhsatının alınmasından itibaren başlayıp yapı kullanma izin belgesinin alınması ile son bulur. (11) Şantiye şefi görev aldığı yapım işine dair yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesini imzalamakla yükümlüdür. (12) Spor tesisleri, sinema, tiyatro, konser salonu, kongre merkezi, müze, eğitim kurumu, yurt, sağlık tesisi, haberleşme ve ulaşım tesisleri, itfaiye, karakol, kışla, cezaevi, enerji üretim ve dağıtım tesisleri, kuleler, ayaklı su depoları, hangar yapıları ile palplanşlı, kazıklı, ankrajlı iksa yapıları ve kazıları, Bakanlıkça belirlenen mimarlık hizmetlerine esas yapı sınıflarından ondördüncü fıkrada sayılanların dışındaki yapılarda ve kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan veya yaptırılan yapılarda, binanın kullanım amacına uygun olarak mimar veya mühendis unvanlı şantiye şefi bulundurulması zorunludur.
(13) Mimar veya mühendis unvanlı şantiye şeflerinin aynı anda üslenebileceği işlerin toplamı 30.000m 2 yi geçemez. Ancak yapım işinin tek ruhsata bağlı veya toplu yapı niteliğinde olması halinde 30.000m 2 yi geçmeme şartı aranmaz. (14) Onikinci fıkradaki yapılar hariç olmak üzere, Bakanlıkça belirlenen mimarlık hizmetlerine esas yapı sınıflarından birinci, ikinci ve üçüncü sınıf yapılar ve bodrumları ile birlikte toplam beş katı ve yapı inşaat alanı 2000m 2 yi geçmeyen yapılarda teknik öğretmenler, 1500m 2 yi geçmeyen yapılarda ise teknikerler meslek alanlarına uygun olarak şantiye şefliğini üstlenebilir. (15) Mühendis, mimar ve teknik öğretmen unvanlı teknik personelin şantiye şefi olarak görev yaptığı 4857 sayılı İş Kanununun 81 inci maddesi kapsamında yer alan inşaat ve tesisat işlerinde, şantiye şeflerinin iş güvenliği uzmanlığı belgesine haiz olması zorunludur.
SORULAR S-1) Yapı projelerine başlamadan önce yapılması gerekenler nelerdir? S-2) Bina yapımında hazırlanması gereken projeler nelerdir yazınız? S-3) Mimarlar mimari proje çalışmasına başlamadan önce hangi bilgi ve belgelere ihtiyaç duyar? S-4) Tatbikat projesi ile vaziyet planını açıklayınız? S-5) Makine grubuna giren tesisat projeleri nelerdir? S-6) Şantiye şefinin görevleri nelerdir?
SORULAR S-1) Yapı projelerine başlamadan önce yapılması gerekenler nelerdir? (20P) Yer ve arsa seçimi Yapı ihtiyaç programı Projelerin hazırlanması (betonarme-statik, tesisat, mimari vb.) Teknik şartname ve sözleşmelerin hazırlanması Yapı tahmini maliyeti ve proje süresinin çıkarılması İşi yapacak ve kontrol edecek kişi ve kuruluşun belirlenmesi
S-2) Bina yapımında hazırlanması gereken projeler nelerdir yazınız? (15P) Mimari proje Yalıtım projesi Tesisat projesi Statik betonarme proje Peyzaj projesi Çevresel etki değerlendirme raporu
S-3) Mimarlar mimari proje çalışmasına başlamadan önce hangi bilgi ve belgelere ihtiyaç duyar? (15) Bina sahibinin istekleri Arsanın imar durum belgesi Arsanın plankotesi Yörenin iklim koşulları ve bilgileri Belediye imar ve otopark yönetmeliği
S-4) Tatbikat projesi ile vaziyet planını açıklayınız? (15P) Tatbikat Projesi: 1/50 ölçekle düzenlenir. Proje çalışmalarının son aşamasıdır. Tatbikat projesinde inşa edilecek yapı ile ilgili her türlü ayrıntının işlenmiş, yapı ile ilgili eksiklerin projede giderildiği, imalat esnasında işin tarafları arasında çıkabilecek anlaşmazlıkları asgariye indirildiği projedir. Vaziyet Planı: Proje aşamalarına göre 1/500-1/200 ölçeklerde düzenlenir. Arsa sınırları ve yol ilişkileri belirtilir. Yapının arsa üzerindeki yeri, komşu sınırlarına olan mesafesi, röper noktaları ve yola olan uzaklığı ile yapı boyutları zemine oturacağı şekilde yazılır.
S-5) Makine grubuna giren tesisat projeleri nelerdir? (15P) Temiz ve pis su tesisat projesi Isıtma tesisatı projesi Sıcak su tesisatı projesi Soğutma tesisatı projesi Asansör projesi İklimlendirme tesisatı projesi
S-6) Şantiye şefinin görevleri nelerdir? (20P) Şantiye şefi, yapı müteahhidi adına gerekli olan inşaat ve iş organizasyonunu sağlamak, mevzuatın öngördüğü her türlü tedbiri almak, uygulamak ve uygulatmakla sorumludur. Yapı denetimi sırasında denetimin uygun şartlar altında yapılmasını sağlamak yapı denetleme defterini şantiyede muhafaza etmek, diğer tutanak ile belgeleri imzalamakla yükümlüdür. Şantiye şefi, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgeli usta çalıştırılmasından sorumludur. Şantiye şefi görev aldığı yapım işinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemin aldırılması yetkisine sahiptir. Bu yetkinin yapı müteahhidi tarafından kullandırılmaması halinde şantiye şefi sorumlu tutulamaz. Şantiye şefi görev aldığı yapım işine dair yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesini imzalamakla yükümlüdür. Yapı müteahhidi veya onu temsilen görevlendirilen şantiye şefi, inşaatta herhangi bir imalata başlamadan en az bir gün önce, yapılacak imalatı yapı denetim kuruluşuna haber vermek zorundadır. Aksi takdirde, işin denetimsiz ilerlemesinden doğabilecek her türlü sorumluluk yapı müteahhidine ve onu temsilen görevlendirilen şantiye şefine aittir.