BİREYSEL EMEKLİLİKTE OTOMATİK KATILIM İşyeri Bazlı Bireysel Emeklilik Planlarında Yeni Dönem
1 2 3
Yaşlanan nüfus devletler ve kişiler için riskler taşıyor Sosyal güvenlik sistemleri sürdürülebilir değil Birinci basamak yanında diğer iki basamak önem kazanıyor: Otomatik BES gereklilik Riskler ve sistem hakkında farkındalığı artırmak için iletişim ve kamuoyunu doğru ve detaylı bilgilendirmek kritik
EMEKLİLİK ERKEK YAŞ GRUPLARI 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 ERKEK (2000) 10-14 KADIN (2000) ERKEK (2050) 5-9 KADIN (2050) 0-4 KADIN 10 8 6 4 2 0 0 2 4 6 8 10 PİRAMİT TERSE DÖNÜYOR Eurostat verilerine göre, dünya hızla yaşlanıyor. 2000 li yıllarda genç nüfustan yaşlı nüfusa doğru azalan bir formu olan nüfus dağılımı, 2050 yılına kadar hızla değişecek. 34 yıl sonra en kalabalık nüfus 45-60 yaş arasına çıkacak. Kaynak: EUROSTAT
ÇALIŞAN ÇALIŞAN ÇALIŞAN 2020 1 EMEKLİ 2017 1980
Emeklilikte çalışmaya devam u Gelirinin yetersizliğinden dolayı emeklilerin büyük bir kısmı çalışmaya devam ediyor. u Emekli olmasına rağmen çalışmaya devam eden kişilerin oranı, yüzde 30 un üzerinde Genç İşsizliğin Azaltılması u Emeklilikte yaşam standartlarını koruyarak emekli çalışan ve genç işsiz sayısını azaltarak istihdama olumlu katkı sağlamak Emeklilik Gelirinin Yetersizliği u Türkiye, Emeklilik Gelirinin Yeterliliği Açısından 50 Ülke Arasında 42. Sırada u Emeklilik aylığı bağlama oranı, 2008 yılı sonrasında %50 ye geriledi u Geçim sıkıntısı ve emeklilik dönemi en büyük kaygılardan Tasarruf Eksikliği / Atalet u Mevcut çalışanların büyük bir kısmı, gelir yetersizliğinden dolayı tasarruf etmiyor
1 2 3
2003 2013 2017 BES hayata geçirildi %25 devlet katkısı geldi Otomatik BES başladı
KATILIMCI SAYISI (MİLYON KİŞİ) Eylül 2017 6.8 2016 2015 2014 5.1 6.0 6.6 2013 4.2 2012 2011 2.6 3.1 2010 2.3 *15 Eylül 2017 itibarıyla
FON TUTARI (MİLYAR TL) 72.8 Toplam devlet katkısı fon tutarı 60.8 9.4 Katılımcıların toplam fon tutarı 37.8 3.0 47.4 4.8 42.6 7.4 53.4 63.4 26.3 1.2 25.1 34.8 9.5 12.4 16.2 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Eylül 2017
EMEKLİLİK KAPSAMI GENİŞLER ÇALIŞANLAR SİSTEMİ TANIR TASARRUF ATALETİNİ DİZGİNLER BİLGİLENDİRME SAYESİNDE SİSTEME GİRİŞ ARTAR Bireysel emeklilik sisteminin kapsayıcılığını genişletir Çalışanlar, bireysel emeklilik sistemi ile yeterince tanışamadı Akit kolaylığı yoluyla çalışanların sisteme kolay ve hızlı bir şekilde girmesini sağlarken kişilerin tasarrufta bulunma konusundaki ataletini dizginler Sisteme nasıl girileceğini bilmeyen ya da bilgisi olduğu halde, isteyip de sisteme girmeyen kişilere sisteme dahil olma imkanı sunar
SİSTEMDEN ÇIKIŞ OLANAĞI Çalışanların özel emeklilik planlarına otomatik katılımı sağlanırken sistemden çıkış seçeneği tanınır EK TASARRUF İMKANI Çalışanların emekliliğe yönelik ek tasarruf yapmasını amaçlar GÖNÜLLÜLÜK ESASI Gönüllülük esasını gözeterek, tasarruf etme konusunda sorumluluğu çalışanlara bırakır
KATILIMCI KATILIMCININ TERCİH ETTİĞİ PLAN/FON DAĞILIMI Katılımcının bir yılda; 6 defa fon dağılımı değişikliği hakkı var. KATKI PAYI KATILIMCI TERCİH YAPMAZSA STANDART FON
%2 Borsa para piyasası %18 Mevduat ve diğer %12 Hisse senetleri BES TE BİRİKEN PARANIN DAĞILIMI Kamu borçlanma araçları %42 %4 Ters repo %11 Özel sektör bonoları Yabancı menkul kıymet %11
FONLARIN GSYİH YE ORANI (%) OTOMATİK KATILIM HALKIN TASARRUF EĞİLİMİNE POZİTİF KATKI YAPIYOR 97 Otomatik katılım öncesi Otomatik katılım sonrası İngiltere Yeni Zelanda İtalya Kaynak: OECD Pension Outlook, 2014
1 2 3
Çalışanların otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesi için Kanun değişikliği yapıldı Uygulama 01.01.2017 de yürürlüğe girdi Kanun 45 yaş altındaki tüm çalışanlar ve çalışmaya yeni başlayacakları kapsıyor İşveren katkısız sistemde, çalışanların prime esas kazancının en az %3 üne denk bir katkı payı ödemesi gerekiyor Otomatik katılımı takiben 2 ay içerisinde cayma hakkı tanınıyor, sistemden çıkış hakkı ise istenen anda kullanılabiliyor 17
Cayma süresi dolduğunda sistemde kalan katılımcılara bir defaya mahsus 1000 TL devlet katkısı veriliyor Emeklilikte yıllık gelir sigortası alınması halinde birikimin %5 i ek devlet katkısı ödeniyor Mevcut sistemde olduğu gibi otomatik katılımda da katkı payı üzerinden ayrıca %25 devlet katkısı sağlanıyor Devlet katkısı hak edişleri BES ile aynı şartlara bağlı olarak sunuluyor
KADEMELİ GEÇİŞ Tarih Özel Sektör Kamu Çalışan Sayısı Oranı (%) Ocak 2017 1.000+ 2.190.527 15 Nisan 2017 250-999 5018 Sayılı Kanun* 4.006.323 28 Temmuz 2017 100-249 1.514.052 11 Ocak 2018 50-99 Mahalli İdare + KİT 1.285.494 9 Temmuz 2018 10-49 2.701.698 19 Ocak 2019 5-9 2.470.123 17 TOPLAM ÇALIŞAN SAYISI 14.168.218 100 *İlgili Kanunun I, II, III ve IV sayılı cetvellerini ifade etmektedir. 19
İŞVEREN VE EMEKLİLİK ŞİRKETİ ÇALIŞAN: 45 YAŞ ALTI 4a / 4c ve sandık iştirakçileri DEVLET KATKISI Yatırım tercihiniz Faizli / Faizsiz 45 yaş altındaki çalışanlar plana dahil edilir. Çalışanlar faizli ya da faizsiz bir planı tercih eder. 2 ay sonunda 1.000TL Katkı payı üzerinden %25; emeklilikte yıllık gelir sigortası alınması halinde birikimin %5 i kadar ek devlet katkısı 20
GİRİŞ BAŞLANGIÇ FONU u Faizli u Faizsiz STANDART FONLAR u Faizli u Faizsiz KATILIMCININ TERCİHİNE BAĞLI OLARAK DİĞER EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI Risk iştahına göre otomatik BES için diğer emeklilik yatırım fonları 21
Otomatik katılım, sistemin bilinirliğinin arttırılmasında önemli bir araçtır Çalışanların ve kamuoyunun bilgilendirilmesi, önemli fayda sağlayacaktır Hem bireysel hem de makro düzeyde tasarrufların arttırılmasına katkı sağlayacaktır 22
Çalışanlar ve işverenlerin hak ve yükümlülükleri, sistemin avantajları hakkında bilgi alınabilecek kaynaklar: HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI www.hazine.gov.tr www.tsb.org.tr
TEŞEKKÜR EDERİZ