T.C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ GENÇLİK VE EĞİTİM PROGRAMLARI MERKEZİ BAŞKANLIĞI (TÜRKİYE ULUSAL AJANSI)

T.C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ GENÇLİK VE EĞİTİM PROGRAMLARI MERKEZİ BAŞKANLIĞI (TÜRKİYE ULUSAL AJANSI)

T.C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI AB EĞİTİM ve GENÇLİK PROGRAMLARI MERKEZİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ULUSAL AJANSI HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI (LLP) YAYGINLAŞTIRMA KILAVUZU Bu eserin her hakkı mahfuzdur. Yazılar ve görsel malzemeler, izin alınmadan tümüyle veya kısmen yayınlanamaz, her hangi bir surette çoğaltılamaz. Bu kitap, Avrupa Komisyonu ndan sağlanan mâli katkıyla hazırlanmıştır. Ancak burada yer alan görüşlerden Avrupa Komisyonu sorumlu tutulamaz. Hazırlayan Halkla İlişkiler Koordinatörlüğü ISBN 978-605-5268-05-3 Aralık 2013 Mevlana Bulvarı No:181, 06520 Balgat/ANKARA Telefon : + 90 (312) 409 60 00 Faks : +90 (312) 409 60 09 www.ua.gov.tr - bilgi@ua.gov.tr Baskı 4 KAYIHAN AJANS TURİZM İNŞ.MAK. MAD.SAN.TAAH.TİC.LTD.ŞTİ. Hoşdere Caddesi No:201/9 Çankaya-ANKARA T: 0.312 442 72 72 F: 0.312 442 70 81 www.kayihanajans.com

HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI (LLP) YAYGINLAŞTIRMA KILAVUZU İÇİNDEKİLER GİRİŞ 4 BÖLÜM I 5 PROJENİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ NEDİR? 6 ETKİNLEŞTİRME PLANI 6-7 YAYGINLAŞTIRMA VE ETKİNLEŞTİRME 7 ETKİNLEŞTİRME İÇİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE 7-8 İHTİYAÇ BELİRLEME ANALİZİ 8-9 PROJE ORTAKLARININ SEÇİMİ 9 PROJE HEDEFLERİ 9-10 ÇIKTILAR/ÜRÜNLER 10 HEDEF GRUPLAR 10-11 KATMA DEĞER OLUŞTURMANIN ŞARTLARI VE ORTAYA ÇIKABİLECEK ENGELLER 12-14 HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI AÇISINDAN YAYGINLAŞTIRMANIN SONUÇLARI 14-16 BÖLÜM II 17 COMENIUS PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 18 ERASMUS PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 21 LEONARDO DA VINCI PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 27 GRUNDTVIG PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 30 5

GİRİŞ Hızla değişen ve gelişen küresel dünyada istihdam yaratmak ve istihdamın sürekliliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak için eğitim ve öğretim ihtiyacı günümüzde hiç olmadığı kadar önemli hale gelmiştir. Sadece iş piyasası ve küresel ekonominin yeni gereklilikleri için değil, ayrıca hızla değişen bir toplumda vatandaşların karşılaştığı yeni gereksinimleri karşılamak için de bilgi ve mesleki becerilerin düzenli olarak güncellenmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, artık günümüzde hayatboyu öğrenme hayatın olmazsa olmazı olup, tüm bireylerin içinde yer alacağı toplumsal öğrenme ortamlarının genel içeriğini teşkil etmektedir. Hayatboyu Öğrenme Programı altında yer alan sektörel programlar (Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci ve Grundtvig) günümüzde ortaya çıkan yeni gerekliliklere somut geri dönütler sağlar. Yaygınlaştırma ve Etkinleştirme (Dissemination and Valorisation) olarak isimlendirilen uygulama iyi örneklerden ve geçmiş deneyimlerden faydalanmak, mali kaynakları etkili kullanmak ve Avrupa genelindeki bilginin temellendirilmesine etkili bir katkı sağlamak için kullanılabilecek en iyi yöntemdir. Sonuçların yaygınlaştırması ve etkinleştirilmesinden elde edilen birçok kazanç vardır. Yaygınlaştırma ve etkinleştirme uygulaması ile proje sonuçları daha kaliteli geliştirilir ve devam ettirilir. Bu uygulamadan elde edilen kazançlar gerçekleştirilebilecek yatırımların en iyisi olup, daha fazlasını başarmayı ve sürdürmeyi mümkün kılar. Sonuçların yaygınlaştırılması ve etkinleştirilmesi tüm programların en önemli bölümüdür. Yaygınlaştırma ve etkinleştirme planı olmadan proje olamaz, kabul edilemez ve sürdürülemez. Yeni geliştirilecek projelerin daha yaratıcı, yenilikçi, kapsamlı, transfer edilebilir hazırlanabilmeleri için, eski projelerin sonuçları ve yaygınlaştırma etkinleştirme planları muazzam hazinelerdir. Tekerleği yeniden keşfetmeye artık gerek yoktur; yaygınlaştırma ve etkinleştirme uygulamalarından elde edilen bulgular problemleri ortadan kaldıracak, herhangi bir konu için sarfedilen zamanı kısaltacak ve daha yenilikçi projelerin üretilmesine katkılar sağlayacaktır. 2007 yılından şu ana kadar gerçekleştirilen uygulamalar sonucunda, Yaygınlaştırma ve Etkinleştirme, Avrupa proje uygulamalarında Ortak Konulu Programlardan en önemlisi haline gelmiştir ve 2013 yılından sonra önemi daha da artacaktır. Yarının Avrupa sına katkı sağlamak, yeni projeler ve sinerjiler oluşturmak için daha önceden yapılmış olanı kullanarak daha iyi olana yol almanın yolu Yaygınlaştırma ve Etkinleştirme Uygulamasından geçmektedir. Bu uygulama projelerin olmazsa olmazıdır ve o olmadan projeler düşünülemez. Bu Kılavuz hazırlanırken; 1. Hollanda Ulusal Ajansı tarafından 2005 yılında yayımlanan HANDBOOK- VALORISATION DOWN TO EARTH, 2. Lifelong Learning Programme (LLP) Guide 2012 Part I: General provisions isimli eserlerden faydalanılmış ve alıntılar yapılmıştır. 6

BÖLÜM I 7

ETKİNLEŞTİRME NEDİR? Bu kavram AB üyesi ülkeler ve proje üretenler tarafından farklı biçimde algılanmakta ve tanımlanmaktadır. Her bir projede kullanılmasına rağmen, ortak bir noktada algı birliği oluşturmada sıkıntılar bulunmaktadır. Başlangıçta, bilginin ekonomik ve sosyal değere dönüştürülmesi olarak tanımlanan kavram, daha sonra üniversiteler tarafından bilgi ile ilgili (entellektüel) mülkiyet haklarının kullanılmak üzere üçüncü taraflara satılması veya kullanmalarına izin verilmesi veya bir icatın ticarileştirilmesi ve sonucta elde edilecek mali kazancın tüm katılımcı ortaklar tarafından paylaşılması olarak tanımlanmıştır. Bir başka tanımda ise etkinleştirme, üniversiteler ve iş dünyası arasında bilgi ve teknoloji transferinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi olarak ifade edilmiştir. Hayatboyu Öğrenme kapsamında, tüm faaliyetleri kapsayıcı bir tanım henüz yapılmamıştır. Komisyon, tamamen anlamı ifade etmese de etkinleştirme için aşağıdaki tanım ve tasvirleri kullanmaktadır: 1. Etkinleştirme (Valorisation), değerini ve etkisini artırmak amacıyla, deneyerek ve kullanarak, proje çıktılarının yaşama aktarılmasıdır. Buradaki nihai amaç, gelecek vaadeden proje sonuçlarının ilgili eğitim ve öğretim alanlarına transfer edilmesidir. 2. Etkinleştirme, projeden elde edilen öğrenmelerin/kazanımların/bulguların/ sonuçların (eğitim ürünleri ve süreçleri, metodoloji, öğretim materyalleri vb.) etki ve katma değer yaratmak amacıyla mevcut veya yeni bağlamlara (hedef gruplar, sektörler, eğitim kurumları vb.) aktarılması işlemidir. 3. Etkinleştirme, proje çıktılarının değer yaratmak, etkisini arttırmak ve bu çıktıları eğitim-öğretim sistemleriyle bütünleştirmek ve kaynaştırmak için yaygınlaştırma ve etkin kullanma işlemidir. ETKİNLEŞTİRME PLANI Etkinleştirme, proje başvurularının seçim sürecinde en önemli kriter olup, ilgili yıllara ait teklif çağrılarında özellikle vurgulanan yapılması zorunlu faaliyetleri ifade eder. Etkinleştirme Planı proje başvurularının olmazsa olmaz kısmıdır. Bu planda şunlar olmalıdır: İlgili sektörlerin, alanların ve son kullanıcıların ihtiyaçlarının belirlenmesi, proje sonuçlarını kullanacak olan nihai hedef kitlenin/son kullanıcıların net olarak belirtilmesi, proje döngüsü sürecinde bu nihai kullanıcılarla görüşülmesi ve onlara danışılması, proje uygulanırken ve tamamlandıktan sonra sonuçlarının ne şekilde yaygınlaştırılacağı ve etkin olarak ilgili alanlarda kullanılacağının açık olarak belirtilmesi, projenin geliştirilmesi sırasında ve sonrasında proje hedeflerinin nasıl gerçekleştirileceğinin ve hedefler gerçekleştirilirken bu süreçlerde hangi ortaklar veya kurumların yer alacağının net olarak ifade edilmesidir. 8

Etkinleştirme Planı için bir kontrol listesi oluşturulduğunda, bu listenin iki kısımdan meydana geldiği görülür, yaygınlaştırma planı ve etkin kılma planı. İhtiyaç analizi yapılması ve proje ortaklığının organizasyonu ve yapısı da etkinleştirme sürecinin en önemli konularındandır. Proje ortaklığını teşkil eden ülkelerde ve diğer ülkelerde, proje sonuçlarının ne şekilde eğitim öğretim ortamlarına, ilgili alanlara aktarılacağı da etkinleştirme kapsamındaki konulardır. Proje ortaklarının bununla ilgili faaliyetleri belirtilmelidir. YAYGINLAŞTIRMA VE ETKİNLEŞTİRME Avrupa Komisyonu, Etkinleştirme Planının kısımları olarak, Yaygınlaştırma Planı ve Sonuçların Etkinleştirilmesi Planı nı birbirinden ayırmıştır. Yaygınlaştırma (dissemination) olmadan etkinleştirme (valorisation) olamaz. Her türlü yaygınlaştırma faaliyeti, etkinleştirme sürecinin olmazsa olmaz kuralıdır. ETKİNLEŞTİRME İÇİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE Eğitim öğretim sistemleri için projeler aracılığıyla katma değer üretmek, etkinleştirme kavramının esasını oluşturur. Proje hazırlayacak olanlar artık projelerinin yaratacağı katma değere daha fazla önem vermek zorundadırlar. Bu kitapçık, bu amaca destek olmak üzere hazırlanmıştır. Etkinleştirme Kavramsal Çerçevesi aşağıdaki ögelerden oluşur: 1. İhtiyaç Belirleme Analizi: Eğer proje sonuçlarının proje ortaklığının da ötesinde bir etki yaratması isteniliyorsa, daha en başından proje sonuçlarının hangi ihtiyaçları, kimin ihtiyaçlarını karşılayacağı net olarak belirlenmelidir. Proje sonuçlarının sistemlerde ve uygulamalarda başarılı olarak kullanılabilmesi için, ihtiyaç analizi sonunda ortaya çıkan problemlere yönelik çözüm yollarının da en başından üretilmesi gerekir. 2. Projenin Hedefleri: Eskiden, pek çok projenin hedefi sadece proje çıktısına ulaşmak idi. Projeler tamamlanır, ürünler elde edilir ve son ürünler raflarda tozlanmaya bırakılırdı. Şimdi durum tersine dönmüştür. Proje çıktıları raflarda tozlanmak yerine, hayata artı değer katmak üzere sistemlere ve ilgili alanlara entegre edileceklerdir. Eğer bir projeden katma değer yaratması bekleniyorsa proje ortakları, projelerinin nihai ürünlerinin katma değer yaratabilmesi için hedeflerinin neler olduğunu da net olarak belirtmelidirler. 3. Ortaklık: Projenin daha fazla etki yaratması için proje ortaklarının proje içeriğinde yer alan faaliyetlere ve ortaya çıkacak ürünlere üst düzeyde ilgi göstermesi, ilgili olması ve bunların gerçekleşmesi için motivasyonlarının yüksek olması son 9

derece önemlidir. Proje ne kadar sağlam olursa olsun, proje ortaklığının yapısı ve organizasyonu iyi değilse projeden beklenilen sonuçlar elde edilemez. 4. Çıktılar/Ürünler: Projenin sonunda pek çok ürün ortaya çıkarılabilir. Bir projenin sahip olabileceği katma değer, ortaya çıkardığı ürünlerin özellikleriyle çok yakından ilgilidir. Ürün işe yaramaz, kullanılamaz, alanla ilgisiz, fayda vermez bir ürün ise, katma değer yaratması mümkün olamaz. En baştan ürünler de çok dikkatli planlanmalıdır. 5. Hedef Grup(lar): Projelerin hedef grupları çok çeşitli şekillerde tanımlanabilir ve isimlendirilebilirler. Projelerin koordinatörleri ve ortaklarının, projelerinin hedef kitlelerini çok iyi belirlemeleri gerekir. Eğer proje sonuçlarının somut değer ifade etmesi isteniliyorsa ilgili hedef grupların mutlaka iyi belirlenmesi gerekir. 6. Katma Değer Oluşturmanın Şartları ve Ortaya Çıkabilecek Engeller: Proje sonuçlarının yeni, yaratıcı olması beklenmektedir. Elbette bir projenin ürününün ilgili alanda çok başarılı olacağı en başından tam olarak belirlenemez ancak bunun için, yaygınlaştırma gibi, özel araçlar ve ortamlar geliştirilebilir. Bu araç ve ortamlar katma değer oluşturmaya yönelik teşvik edici şartları meydana getirirler. İHTİYAÇ BELİRLEME ANALİZİ Eğer bir proje öncesinde ihtiyaç belirleme analizi gerçekleştirilirse, proje çıktılarının projenin sınırları ötesinde bir katma değer yaratma şansı oldukça yükseltilmiş olur. İhtiyaç Belirleme Analizi için aşağıdakileri yapabilirsiniz: 1. Proje önerisini sunmadan önce, proje ile bağlantılı ihtiyaçları olan hedef grupları / son kullanıcıları, ülkenizdeki ve yurt dışındaki fikirleri ve uygulamaları belirlemeye özen gösteriniz. 2. İhtiyaçları ve hedef grupları belirlemek için her türlü bilgi aracını kullanınız; literatür tarama, gazete ve dergiler, internet, proje toplantıları, konferanslar, gibi. 3. Proje öncesinde, bilimsel ihtiyaç analizleri çoğu durumda mümkün olmayabilir. Eğer bilimsel bir ihtiyaç analizini gerekli görüyorsanız, bunu projenizin bir iş paketi olarak planlayınız. 4. Stratejik adaptasyonları zamanında gerçekleştirebilmek için, ihtiyaç analizi uygulamasına çok erken bir aşamada başlayınız. 5. Uygun ihtiyaçları, yurtiçi ve dışındaki fikir ve uygulamaları belirlemek için potansiyel proje ortaklarınızdan veri ve katkı isteyiniz. 6. Potansiyel proje ortaklarınızla birlikte, hedef grupların/nihai kullanıcıların karşı 10

karşıya olduğu yapısal ve kültürel sıkıntıları, problemleri belirleyiniz. 7. Proje öncesinde, hedef gruplarınızla ihtiyaçları ve fikirleri hakkında görüşmeler yapınız ama onları projenize ortak olarak dahil etmeyiniz. 8. İhtiyaç ve bağlam analizlerindeki, eğer gerekiyorsa, yatırımlar için finans kaynakları bulmaya gayret ediniz. 9. Gerektiğinde, ulusal ajansınız ve ortakların ulusal ajansları ile iletişim kurunuz ve destek isteyiniz. PROJE ORTAKLARININ SEÇİMİ Proje ortaklığının yapısı ve organizasyonu, projenin değerlendirilmesi sürecinde çok önemli olup, projenin kabul veya red edilmesinde hayati rol oynamaktadır. Proje ortaklığı oluştururken, aşağıdakileri yapabilirsiniz: 1. Ortak ülke sayısının aşırı fazla olmamasına özen gösteriniz, hatta sınırlayınız. 2. İhtiyaç ve bağlam analizleri sonuçlarını dikkate alarak, ortak seçimini dikkatli yapınız. 3. Proje hedeflerini dikkate alarak ortaklarınızı belirleyiniz. 4. Her bir ülkeden proje çıktılarının ötesinde katma değer yaratmaya imkan verecek sadece bir ortak belirleyiniz. 5. Proje ortaklığının dengeli veya karışık (homojen veya heterojen) olması durumuna dikkat ediniz. Ortaklar arasında mutlaka dengeli bir yapının bulunmasına özen gösteriniz. 6. Özel proje amaçları için kurumları, ortak olarak değil de taşeron olarak kullanınız. 7. İhtiyaç ve bağlam analizlerine katkı sağlamaya istekli ortakları seçiniz. 8. Proje faaliyetlerini yürütmek için projeye çok yeterli ve bilgili eleman veren ortakları seçiniz. PROJE HEDEFLERİ Projenin çıktılar projenin sınırlarını aşan katma değer yaratmalıdır. Hedefler erişilebilir, gerçekleştirilebilir ve sürdürülebilir olmalıdır. Hedefler açısından proje içinde ve dışında çok sağlam iletişim kanalları kurulmalıdır. Bir ortaklıkta, ortaklar proje hedeflerini tamamen veya kısmen paylaşabilirler. Proje hedeflerinin ortaklar tarafından paylaşılması, başarı için önemlidir. Hedefler belirlenirken, aşağıdakileri yapabilirsiniz: 1. Sadece bir kaç tane gerçekçi ve erişilebilir olan ve ortaklar tarafından paylaşılan genel proje hedefi oluşturunuz. 2. Etkinleştirme açısından uygun ise özel proje hedefleri oluşturunuz. 11

3. Proje hedeflerinin başarılması ile proje sonuçlarının etkinleştirilmesi arasında fark olduğunu unutmayınız. 4. Beklenilen proje sonuçlarının daha etkili olmasını planlamak için daha projenin başlangıcında ortaklarınızla birlikte bir etkinleştirme stratejisi geliştiriniz. 5. Her bir ortağınızın, proje sonuçlarını kendi ülkesinde yaygınlaştırmak ve etkinleştirmek için bir stratejiye sahip olmasına ve bu stratejiye uygun çalışmasına özen gösteriniz. 6. Bu stratejik planı koordinatörün ve ortakların ülkesinde mutlaka uygulayınız. 7. Yüz yüze toplantılar yaparak, hedef gruplarınızı projenin aşamaları ve gerçekleştirilen ilerlemeler konularında bilgilendiriniz. Bu çok önemlidir, çünkü en iyi geri dönüt alma yollarından biridir. ÇIKTILAR/ÜRÜNLER Etkinleştirmeye ilişkin olumlu ve olumsuz durumlar ürün özellikleriyle doğrudan ilişkilidir. Proje ürünleri öğretim programlarından öğretim materyallerine, modellerden araçlara, yeni mesleki profillerden kalifikasyonlara, ağ (network) ve işbirliği süreçlerinden politik kararlara, makalelerden kitaplara, hizmet içi eğitimlerden konferanslara çok değişiklik gösterir. Proje ürünleri burada sayamayacağımız kadar çoktur. Bir CD veya web sayfası proje ürünü olabileceği gibi Avrupa boyutunda değişiklikler yaratacak bir çokuluslu konferans da bir proje ürünüdür. Çıktılarla ilgili olarak, aşağıdakileri yapabilirsiniz: 1. İyi kalitede ürün ortaya koyunuz ve ortaklarınızı ürünün kalitesine inandırınız. Kötü bir ürün projenizi başarısız kılar. 2. Proje ortaklarınızla birlikte ürünlerin ortaya çıkma aşamalarını, ne zaman nihai hale geleceklerini belirleyiniz. İşi şansa bırakmayınız. Hangi ürünün ne zaman üretileceği bilginiz ve kontrolünüz altında olsun. 3. Projenin en başında, ortaklarınızın kendi ülkelerinde proje ürünleriyle ilgili olarak analiz yapmalarını sağlayınız. Proje süresince, ortak ülkelerde bir yenilik, değişiklik meydana gelirse, proje ortaklarınızla hedeflerinizi güncelleyiniz ve ürünlerinizi yeni sistemlere uyumlu hale getiriniz. Sürekli güncelleme yapınız. 4. Proje öncesinde, hangi hedef grupların hangi proje çıktılarından etkileneceğini, proje çıktılarının hangi hedef gruplar için olacağını ve katma değer oluşturacağını belirleyiniz. 5. Proje ürünleri ile ilgili hedeflerinizi net olarak ortaya koynuz. HEDEF GRUPLAR İlk aşamalarda en önemli şey projenin etkileriyle ve uygulamasıyla ilgilenebilecek hedef grubu belirlemektir. Çünkü projenin sonuçları, bu grupların ihtiyaçlarına ve isteklerine yönelik olmalıdır. Her projenin hedef grubu aynı olmadığı gibi belirlenen 12

hedef grubun ihtiyaçları, fikirleri ve istekleri de değişiklik gösterebilir. Dolayısıyla proje boyunca gözden geçirilmeleri gerekir. Yaygınlaştırma ve etkinleştirme açısından bakıldığında geniş alanda yaygınlaştırma çalışmalarının yaratacağı planlanmamış etki, göz ardı edilmemesine rağmen mümkün olduğunca projenin sonuçlarına gerçekten ilgi gösterecek kişiler, hedef olarak seçilmelidir. Yaygınlaştırma teorisinde sonuçlar mikro, meso ve makro düzeyde olabilir. Mikro düzeyde proje sonuçlarının en azından proje ortakları arasında etkinleştirilmesi ve yaygınlaştırılması beklenir. Meso düzeyde hedef gruplar proje sonuçlarını eğitim sistemine entegre etme durumundadır. Makro düzeyde etkinleştirme ve geliştirmeyi başarabilmek en zorudur. Bu düzeyde, proje sonuçlarının politikaları oluşturanlar tarafından dikkate alınması gerekir. Ve bir proje sonucu bu düzeyde düşünülürse ve bu düzeye erişirse projenin etkinleştirme ve yaygınlaştırma açısından başarılı olduğu söylenebilir. Bir projenin etkisi birden fazla düzeyde olabilir. Hedef gruplarla ilgili olarak, aşağıdakileri yapabilirsiniz: 1. Her katılımcı ülke ile projenin ilk aşamalarından birinde ihtiyaçları, istekleri ve amaçları ile bunların kalıcılığını/sürdürülebilirliğini belirleyiniz. 2. Projenin hedef grubu kapsamında yaygınlaştırma çabalarına öncelik vermekle birlikte, hedef alınmayan gruplar arasında planlanmamış etkinleştirme ve yaygınlaştırma etkilerini gözetiniz. 3. Projenin amaçlarını öyle bir oluşturunuz ki proje ortaklarının kendilerinin proje sonuçlarının devam eden uygulaması da projeye katma değer olarak düşünülsün. 4. Ortakların kendi yapılanmalarında, özellikle yönetim ve meslektaşlar açısından proje sonuçlarının etkinleştirilmesi ve uygulanması için geniş bir taban oluşturmalarına özen gösteriniz. 5. Proje ortakları olarak, meso düzeyde hedef gruplara dahil olanların tavsiye edilebilirliğine dikkat ediniz. 6. Proje amaçlarını, yapısını ve hangi düzeyde proje sınırları dışında katma değerin gerçekleştirilebileceğini dikkatli düşününüz. 7. Makro düzeyde projeyi etkinleştirirken ve yaygınlaştırırken politika oluşturanlar (karar vericiler) için gözle görülebilir/somut proje sonuçları geliştiriniz. Her projenin etkinleştirme ve yaygınlaştırma stratejisi ürüne, düzeye ve hedef gruba göre farklılık gösterir. Eğer proje başlangıcında son kullanıcılar belliyse onları baştan projeye dahil etmek ihtiyaçları ve istekleri anlamak açısından oldukça mantıklıdır. 13

KATMA DEĞER OLUŞTURMANIN ŞARTLARI VE ORTAYA ÇIKABİLECEK ENGELLER Etkinleştirme ve yaygınlaştırma için projenin içeriğinin doğru olması, kaliteli olması, eğitim alanının ihtiyaçlarına uygun olması ve proje bileşenleri arasında iyi bir dengenin olması önemlidir. Ortaklar, katılımcı ülkelerin özel durumlarını bilen ve değişiklik kararlarına etki edebilecek kişiler ve kurumlarla iletişim içinde olmalıdırlar. Baştan itibaren proje ortakları, projenin amaçları ve gelişimi hakkındaki bilgiyi hedef gruba dağıtırsa daha iyi bir etkinleştirme ve yaygınlaştırma temeli oluşturmuş olur. Proje ortakları, projenin sonuçlarını aktarırken alıcı kuruluşun hedeflerini göz önünde tutmalıdır. Ortada değişim için siyasi bir irade ve istek varsa projenin etkinleştirilmesi ve yaygınlaştırılması için daha uygun bir ortam oluşur. Projenin etkinleştirme ve yaygınlaştırma aşamasında, üyeler başka işlere yoğunlaşıp bu süreci ihmal etmemelidirler. Katma değer oluşturma ve ortaya çıkabilecek engelleri en aza indirmek için, aşağıdakileri yapabilirsiniz: 1. Tüm ortaklarda etkinleştirme ve yaygınlaştırma sürecine dair farkındalık yaratınız. 2. Proje sonuçlarının katma değerine proje ortaklarının kendilerinin inanmasını sağlayınız. 3. Proje ortaklarının projeyi, yüz yüze görüşerek, ilgili karar mercilerine tanıtmasını sağlayınız. 4. Proje ile ilgili bilgiyi hedef gruplara ulaştırınız ve proje bilgileri için bir web sitesi oluşturunuz. 5. Etkinleştirme ve yaygınlaştırma süreci için ek mali kaynak bulmaya çalışınız. 6. Alıcı kuruluşun her tür kaynağa yeteri kadar sabip olmasını sağlayınız. 7. Eğer uygunsa proje grubunu değişim elemanları olarak görevlerine devam ettiriniz. 8. Değişiklikler tanıtıldığında problem yaratabilecek insan faktörlerine hazırlıklı olunuz. Proje sonuçlarının etkinleştirilmesi ve yaygınlaştırılması gerekliliği, projeler için yeni uygulanmaya başlanmıştır. Ulusal ve uluslararası düzeyde yapılmış proje ve programlara bakarak denilebilir ki, bir veya birden fazla ülkede eğitim sistemi üzerinde kalıcı bir etki yaratmak çok zordur, çünkü bu eğitim sisteminde çok fazla bileşen vardır. Muhtemel engeller şöyle sıralanabilir: 1. Proje ortakları ve ortaklık süreciyle ilgili ve proje sonuçlarına ilişkin engeller, 2. Sisteme ilişkin engeller, örneğin hangi yeniliğin uygulanacağına dair içerik, 3. Projenin zamanlamasını da içeren süreç bileşenleri ile ilgili engeller, 14

4. Gönderici ve alıcıdan kaynaklanan insan faktörleriyle ilgili engeller. 1. Proje Ortakları ve Ortaklık Süreciyle İlgili ve Proje Sonuçlarına İlişkin Engeller Projelerin etkinleştirilmesi ve yaygınlaştırılması için doğru içeriğe sahip olması, alanın ihtiyaçlarına cevap vermesi ve kalitesinin yüksek olması gerekir. Eğer proje sonuçları yeterince ikna edici değilse kolayca eleştirilir, bu da uygulamadan çok sonuçların doğrulanmasına vakit ve enerji harcanmasına yol açar. Bu yüzden bazı durumlarda proje sonuçlarının kolay kabul edilebilmesi için bilimsel temelli olması yarar sağlayabilir. En başta proje ortaklarının, kendilerinin katma değer konusunda ikna olması gerekir. Eğer ortaklardan biri sonucun uygulamaya uygun olmadığını düşünüyorsa, projenin uygulamadan çekilmesi beklenir. Yenilik, devam eden sistem veya ülkenin uygulamaları arasında mümkün olan en iyi uyumu yakalamak için eğitim alanında değişiklik kararlarında etkili ve özel duruma sahip kuruluşlar ve insanlarla, yakın temas halinde bulunmaya büyük önem verilmelidir. Ama bu kişi ve kurumları projeye dahil etmek her zaman mümkün olmayabilir. Böyle bir durumda en iyi yol, ortakların projeyi yüz yüze toplantılar yaparak tanıtmasıdır. 2. Sisteme İlişkin Engeller Eğitim sistemindeki değişiklikler en kolay, siyasi irade mevcut olduğunda gerçekleştirilir. Bu kapsamda eğer projelerin sonuçları yasa değişikliği gerektiriyorsa bu katma değer sağlamak için çok önemli bir fırsattır. Uluslararası ölçekte bunu başarmak daha zordur ve gerçekten çok iyi bir içeriği gerektirir. Ama çoğu proje, yasalarla düzenlenen sistemde veya uygulamalarda değişikliğe yönelik değildir. Projelerin temelinde, genellikle eğitim sisteminin özel bir alanındaki ihtiyaç ve sorunları yaşamış kişilerin yenilikçi fikirleri yatar. Daha geniş bir ortamda katma değer sağlamak için proje sahipleri öncelikle proje ve beklenen sonuçları hakkında bilgiyi ulaştıracağı doğru insan ve kuruluşları belirlemekte istekli olmalıdır. Projenin şansını artırmak için bu belirlenmiş kişi ve kurumların zaten etkinleştirme ve yaygınlaştırma planında yer alması gerekir, fakat uygulama öncesi bu kurum ve kişilerin ve ihtiyaçlarının belirlenmesi her zaman kolay değildir, hatta çoğu zaman fazlasıyla vakit alır. Projenin amaçları ve başlangıçtan itibaren gelişimi hakkında bilgiyi dağıtırak, proje ortakları projeleri için etkinleştirme ve yaygınlaştırma potansiyeli oluştururlar. Fakat dergi, gazete ve diğer basın yayın araçları henüz ortaya özel sonuçlar çıkarmamış projeler hakkında yayın yapmakla pek ilgilenmezler. Projenin amaçları ve ilgilenenler için iletişim fırsatı veren bir web sitesi oluşturmak, projenin henüz sonuçları ortaya çıkmadan önce bile etkinleştirme ve yaygınlaştırma potansiyeline katkı sağlar. 15

3. Projenin Zamanlamasını da İçeren Süreç Bileşenleri ile İlgili Engeller Projelerinin etkinleştirilmesi ve yaygınlaştırılması sadece kaliteye, eğitim sisteminin yeniliklerini gerçekleştirmek için esnekliğine veya uygulamalara dayanmamaktadır. Katma değer sağlamak için özel ihtiyaçları ve sorunları olan kişiler ve kurumlar, proje sonuçlarının uygulanmasından olumlu bir etki bekliyor olmalılar. Eğer projenin sınırlarını aşan bir etki gerekiyorsa, doğru oranda projenin amaçları ve sonuçları hakkında bilginin doğru kanallarla, doğru insanlara ulaştırılması temel gerekliliklerdir. Etkinleştirme ve yaygınlaştırma bilgi eksikliğinden sekteye uğramazsa başka bir çok engelleyici ve sorun çıkaran etkenler ortaya çıkabilir. Proje ortakları, alıcı kuruluşaların amaçları veya katılımcı ülkede yenilikleri uygulamaya koyacak kişilerin amaçlarıyla uyumlu hale getirmeye çalışmalıdır. Proje ortakları gerekli değişiklikleri gerçekleştirecek aktörler ve ağları iyi bilmelidirler. Etki alanlarını analiz etmek yararlı olabilir. Değişikliklerin tanıtılması genellikle fazladan iş yüküne neden olur. Ödenek, zaman, personel, yetersizliği ve iş yükü değişim sorumluluğu almak için sıkça öne sürülen engellerdir. Alıcı kuruluşun yönetiminden yeterli kaynak ve destek çok önemlidir. 4. Gönderici ve Alıcıdan Kaynaklanan İnsan Faktörleriyle İlgili Engeller Eğer proje kaliteli, sonuçları iyi, proje içeriği değişim sürecinin koşullarını yerine getirmiş ise planlanan değişikliği gerçekleştirmek için artık sona yaklaşıldı demektir. Yine de böyle bir durumda insan faktörlerine dikkat edilmelidir. Proje grubundaki ortakların temsilcilerinin tecrübe ve kalitesi, değişim sürecinde etkinlikleri açısından göz önünde tutulmalıdır. Planlanan değişiklikleri gerçekleştirmek için destekleyici etkinlikler gereklidir. Daha önceki tecrübeler, proje grubu üyelerinin proje resmi olarak tamamlandıktan sonra hemen başka işlere yoğunlaştığını göstermektedir. Alıcı kuruluşlar içerisindeki iç çekişmeler ve rekabet, iyi bilinen bir değişim engelidir. İyi hazırlanmamış ve yeterli olmayan insanlar da olabilir. En sonunda bir değişim sürecinde başlamak ve değişiklikleri gerçekleştirmek büyük ihitmalle başka bir projenin ortağı veya proje koordinatörü olan istekli bir değişim görevlisinin çaba ve katılımını gerektirir. Değişim görevlisi, işveren organizasyonunun içinde veya dışında bir yere geçerse değişim projesi kapsamında sorumluluk, bilgi ve uzmanlığını vaktinde ve düzgün bir şekilde ayarlamalıdır. HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI AÇISINDAN YAYGINLAŞTIRMA VE ETKİNLEŞTİRMENİN SONUÇLARI Sistematik yaygınlaştırma ve etkinleştirme sonuçları, Avrupa 2020 stratejisini destekleyen ve eğitim ve öğretim çalışma programlarına aktarılmasını sağlayan şu 16

anki ve bundan önceki AB eğitim ve öğretim programları altında faaliyet gösteren faaliyetlerin en üst düzeye getirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu programın yararları olarak şunlar söylenebilir: Nihai kullanıcının ihtiyaçları doğrultusunda, proje sonuçlarının sürekliliğinin geliştirilmesi, Mevcut olan uygulamaları geliştirerek tasarruf sağlanması, Yatırımlardan faydalanılması, Sistem ve uygulamaları geliştirmek için sonuçların ilgili alan ve sektörlere aktarılması, böylece AB destekli programların ve sistem düzeyindeki projelerin etkilerinin geliştirilmesi. Plan ve yenilik süreçlerinde zaman ölçeğinin azaltılması (az zamanda daha çok ve verimli işlerin üretilmesi), Plan sürecinin zenginleştirilmesi (akran gruplarla öğrenme veya açık koordinasyon yöntemi gibi). Yaygınlaştırma ve etkinleştirme sonuçları derken ne kastedilir? Yaygınlaştırma ve etkinleştirme sonuçları LLP nin geniş çapta ve uygun bir şekilde tanınan, sunulan sonuçları sağlamak için tasarlanan etkinlikler anlamına gelir. LLP kapsamında aşağıdaki farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır; Teşvik etme ve farkındalık yaratma, Yaygınlaştırma, Etkinleştirme. Yaygınlaştırma ve etkinleştirme birbirlerinden farklı ama oldukça ilişkili kavramlardır. Valorizasyonla aynı şeyler midir? Evet, valorizasyon, yaygınlaştırma ve etkinleştirmenin Fransızca daki karşılığıdır. Bu terimler, Hayatboyu Öğrenme Programı metinlerinde birbirleriyle dönüşümlü olarak kullanılabilirler. Sonuçlar nelerdir? Programlar ve uygulamalardan elde edilen sonuçlar ifadesi bireysel projeleri, etkinlikleri, hareketlilik süreçlerini ve proje ile ilgili alanları kapsar. Proje sonuçları beş ana grupta sınıflandırılabilir. Bunlar; üretim, yöntem, kazanım, Avrupa iş birliği ve karar vericilere yönelik çıkarımlar. Ürünler: Raporlar ve karşılaştırmalı araştırmalar, el kitapları veya diğer öğretim materyalleri gibi geleneksel eğitim ve öğretim modülleri yenilikçi ve yaratıcı eğitim öğretim modülleri yeni müfredatlar ve kalifikasyonlar (yeterlik belgeleri) yeni yaklaşım ve yöntemlerle ilgili rehber materyaller elektronik 17

eğitim ve öğretim modülleri (e-öğrenme gibi) konferanslar, toplantılar, forumlar, sempozyumlar, kültürel etkinlikler, kamuyu bilinçlendirme faaliyetleri gibi etkinlikler. Yöntemler: Katılımcılar için belirli bir alanda ve konuda üretilmiş yeni bilgi ve bilgi sistemleri, işbirliğine dayalı süreçler ve yöntemler yönetimle ilgili kazanımlar ve teknik bilgi iyi fikirlerin ve uygulamaların değişimi. Kazanımlar: Kurum olarak proje ortaklarının proje ile ilgili kazanımları bireylerin kazanımları (hareketlilik), projeler aracılığıyla iyi uygulamaların değişimi ortaklık projeleri uygulamalarından elde edilen kazanımlar. Karar vericilere yönelik çıkarımlar: Yeni ve yaratıcı proje sonuçları sistem genelinde etkin kullanılan proje bulguları. Avrupa İşbirliği: Yeni veya genişletilmiş Avrupa ortaklığı; kazanım ve iyi uygulamaların ülkeler arasında değişimi kültürler arası diyalog ve işbirliği kültürler arası yeterlikler geliştirilmesi. Nitelikli yaygınlaştırma ve etkinleştirme planı oluşturmada anahtar bilgiler nelerdir? Çok taraflı projeler için yapılan başvuruların hepsi açık, detaylı, nitelikli bir yaygınlaştırma ve etkinleştirme planına sahip olmalıdır. Kaliteli bir yaygınlaştırma ve etkinleştirme planı özellikle aşağıdaki noktaları içermelidir: Nihai kullanıcıların hedef kitlelerin ihtiyaçları ve şartları net olarak belirtilmelidir. Sorumluluklar proje ortakları arasında paylaştırılmalıdır. Projenin uygulanması sürecinde ve sonrasında, sürdürülebilirlik sağlanmalıdır. Proje ve proje sonuçları/bulguları, proje bittikten sonra da etkin olarak sürdürülmeli ve kullanılmalıdır. 18

BÖLÜM II 19

COMENIUS PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 20

Proje Adı : Leo - Die Büchermaus / Leo - The Bookmouse Yararlanıcı : ALİ FUAT CEBESOY ORTAOKULU- Eskişehir Proje No : 2011-1-DE3-COM06-19007-4 Proje Özeti : Okumak dünyalar açar, okumak arkadaşlar yapar sloganıyla yola çıkan projenin amacı, öğrenciler için kitap okumayı zorunlu olmaktan çıkarıp zevkli hale getirmektir. Projeyle okuma motivasyonunu teşvik etmek ve kitabı, öğrencilerin okul hayatı dışında günlük hayatlarına da yerleştirmek amaçlanmıştır. Hemen hemen her okulda kütüphane vardır fakat çoğu okulda pedagojik entegrasyon tatmin edici nitelikte değildir. Öğrencilerin, öğretmenlerin ve personelin toplantıları, ortaklık projesinin anahtarıdır. Ancak eğer okuma etkinliği evde de artırılırsa bu hedefler gerçekleştirilecek ve kalıcı hale gelecektir. Projenin sonuçları, dijital ve basılı ortamda yayınlanmıştır. Projenin sonucunda öğrenciler, öğretmenler ve ebeveynler için kapsamlı bir kütüphane oluşturulmuştur. Oluşturulan kütüphaneden kitap alan öğrencilere gezi düzenlenerek ödüllendirilmiştir. Bu faaliyetlerin yanı sıra, her öğrenci bir kitabı temsil edecek şekilde okumayla ilgili yaratıcı drama çalışması yapılmıştır. 21

Proje adı : Farklı Kültürler Ama Aynı Sesler Yararlanıcı : Kemerhisar İlköğretim Okulu Niğde Proje No : 2008-1-TR1-COM06-02310 1 Proje ortakları : Romanya, Polonya, İspanya, Litvanya, Türkiye Proje Özeti : Projemizin amacı farklı ülkelerden gelen büyük kalpleri buluşturmak ve her insan için kültürel hoşgörünün olduğu büyük bir dünyayı beraber oluşturmaktır. Proje üzerinde çalışırken, gelenek, görenek, türküler, halk oyunları, el sanatları, sanat, yemek, içecek, tarihi binalar ve ortakların yurtlarından doğal güzellikler incelenmiştir. Yerel televizyonlar ve yerel gazeteler aracılığıyla yaygınlaştırma faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Bu proje sayesinde, öğrenciler farklılıklara saygıyı öğrenmişler, benzerlikleri takdir etmişler, dünya barışı için gerekli olan kalıcı bir dostluk kurmuşlardır. 22

ERASMUS PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 23

ERASMUS PROGRAMI - Personel Eğitim Alma Haraketliliği Afyon Kocatepe Üniversitesi Tanıtım, seçim süreci ve örnek uygulamalar Üniversite genelinde düzenli aralıklarla tanıtım toplantıları yapıldı. Erasmus Rehberleri ile yapılan aylık toplantılarda programın yaygınlaştırılması sağlandı. Üniversitenin genelinde yapmış olduğumuz bilgilendirme toplantılarında, programdan daha önce yararlanan personelin tecrübe paylaşımı sağlandı. Üniversitemiz Basın Yayın Halka İlişkiler Müdürlüğü tarafından 6 ayda bir yayınlanan bültende yararlanıcıların tecrübelerinin paylaşımlarına yer verildi. Personelden faaliyet sonrası talep edilen görsel araçlar (resim, video vs.) web sayfasında yayınlandı. Yabancı dil seviyeleri düşük olan öğretim elemanları Üniversitenin Yabancı Diller Yüksekokulu tarafından ücretsiz olarak düzenlenen İngilizce konuşma kurslarına yönlendirildi. Daha önce yurtdışı tecrübesi yaşamamış olan personelin cesaretini arttırmak amacıyla yurtdışı deneyimi bulunan bir personel ile yurtdışına gitmesi önerildi/sağlandı. Bu yöntem sayesinde daha önce seçildiği halde sadece tecrübesizlikten dolayı vazgeçen personel sayısında oldukça azalma görüldü. ERASMUS PROGRAMI - Erasmus Yoğun Dil Kursu (EYDK) İstanbul Kültür Üniversitesi Kurs başlamadan önce katılımcılara e-posta yoluyla üniversiteyi ve İstanbul u tanıtan, fotoğraflarla desteklenmiş bir bilgi paketi gönderilmiştir. Ayrıca İstanbul a gelen öğrencilerin üniversiteye ulaşmasını kolaylaştırmak için detaylı bir metin ve bu metne ekli harita ve fotoğraflar da öğrencilere ulaştırılmıştır. Erasmus öğrencilerine sadece Türkçe dersi verilmemiş, aynı zamanda İstanbul un tarihi yerlerine geziler de düzenlenmiş, Türk kültürü ve yaşam tarzı tanıtılmaya çalışılmıştır. Katılımcı öğrencilere memnuniyet anketi uygulanmış, gerçekleştirilen organizasyonun genel yapısından oldukça memnun kaldıkları bilgisi edinilmiştir. Fatih Üniversitesi Kurs süresince öğrencileri derslerin yanısıra Cuma günleri Türk kültürü programlarına, hafta sonlarında ise çeşitli gezilere katılmaları sağlanmıştır. 24

Kültür programları çerçevesinde Erasmus öğrencileri ebru, ahşap kakma, yağlı boya resim, minyatür dersleri almış, ney üfleme, hat yazımları, çini ustalarının eşsiz icralarını bire bir görme ve uygulama imkânı yakalamışlardır. Türk ailelerine yapılan yemekli ziyaretler öğrencilerin hem Türk aile yapısını hemde leziz Türk mutfağını yakından tanımalarına fırsat tanımıştır. Organize edilen gezilerle öğrencilere İstanbul un birbirinden ünlü ve nezih yerleri tanıtılmış ayrıca kano, rafting, dağ yürüyüşü, paintball, go-kart gibi etkinliklerde alternatif olarak sunulmuştur. Görsel materyaller, teknolojik donanımlı sınıflar (akıllı tahta, kitap içeriklerini barındıran CD ler vs.) ve drama teknikleri kullanılarak anlatılan interaktif dersler sayesinde, öğrencilerin eğlenerek aktif olarak kullanabildikleri bir dile sahip oldukları gözlemlenmiştir. Öğrencilere sunulan memnuniyet anketlerinde de bu durum öğrenciler tarafından dile getirilmiştir. İstanbul ve Türkçe öğrenme maceralarına bu program ile başlayan öğrenciler, halen sosyal medya aracılığıyla üniversitenin gelecek programları takip ederek bilgi almaya devam etmektedirler. ERASMUS PROGRAMI Öğrenci Öğrenim Hareketliliği Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi - Kontenjan Kullanımı, Dil Desteği ve Maddi Destek Öğrencilere gitmeden önce yurtdışında ihtiyaç duyacakları bilgiler ve muhtemel karşılaşabilecekleri problemler hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca giden öğrencilere yurtdışına gitmeden önce üniversitede görevli Amerikan uyruklu bir öğretim elemanı tarafından 3 ay süre ile İngilizce dil eğitimi verilmiştir. Anadolu Üniversitesi - Türkiye de Görsel Kültür Dersi ve International Day Erasmus öğrenci değişimi kapsamında Anadolu Üniversitesi ne gelen öğrenciler için 2009 yılında Türkiye de Görsel Kültür dersi açılmıştır. Bir açık hava şenliği olan International Day i (Uluslararası Gün), 2007 yılından bu yana her yıl Mayıs ayı içerisinde düzenlenmektedir. Bu özel gün hem Erasmus değişim öğrencileri hem de üniversitenin öğrencileri için önemli bir fırsat olmaktadır. Çeşitli konserlerin, gösterimlerin ve tüm üniversitenin katılımlarıyla oynanan oyunların yer aldığı günde, gelen öğrenciler büyük bir alan içerisinde ülkelere ayrılan stantlarda üniversitelerini, yemeklerini, kültürlerini, dillerini ve daha birçok yaratıcı çalışmayı çeşitli materyallerle sunarlar ve en iyi stant olmak için diğer stantlarla yani ülkelerle yarışırlar. 25

Öğrenciler, öğretim elemanları ve personeli tarafından gün boyunca oylanan en iyi stant ödül alır. Şenliğin, Erasmus Programının tanıtımının ve uyum sürecinin en başarılı yöntemi olduğu gelen öğrencilere uygulanan memnuniyet anketlerinde ve giden öğrencide fark edilen sayısal artışta açıkça görülmüştür. Ayrıca üniversite içinde tanınırlık ve farkındalık yaratması açısında da önem taşımaktadır. Hacettepe Üniversitesi - İnformal Öğrenme ve Kendini Değerlendirme: Erasmus Günlüğü Uygulaması Avrupa Birliği Ofisi olarak Erasmus Programı öğrenim hareketliliğine giden öğrencilerin tecrübelerinden elde ettikleri informal öğrenme çıktıları, kendi kendilerine değerlendirebilecekleri bir araç olan Erasmus Günlüğü geliştirilmiştir. Günlük, Avrupa Birliği Komisyonu tarafından belirlenmiş sekiz anahtar yeterlilik dikkate alınarak düzenlenmiştir. Hazırlık sürecinden başlayarak, içerisindeki uygulamalar ve yönlendirmeler ile öğrencilerin öğrenmeyi öğrenmek, dijital beceriler, girişimcilik, matematiksel ve bilimsel beceriler, yabancı dilde iletişim, anadilde iletişim, kültürel ifade becerisi, toplumsal ve sosyal beceriler, başlıkları altında informal öğrenme süreçlerinde farkındalık yaratılması sağlanmıştır. Günlük, öğrencilerin elde ettikleri informal öğrenme çıktılarını, eğlenceli bir şekilde doldurarak değerlendirmelerini sağlamanın yanısıra, bürokratik süreç, kişisel hazırlık süreci (valiz, ulaşım, iletişim vb.) ve yurtdışında yaşam ile ilgili pratik bilgileri de içermektedir. Günlük, öğrencinin yanında rahatlıkla taşıyabileceği, gerekli gördüğü şekilde eklemeler ve çıkarmalar yaparak kullanabileceği, yaşayan bir dosya olarak tasarlanmıştır. Günlüğü kullanan öğrenciler, tüm süreç boyunca derslerin dışında da birçok şey öğrendiklerini günlük sayesinde anladıklarını, öğrenme süreçlerini takip edebilmelerinin yanısıra evraklarını tek bir yerde saklayabildiklerini, fikirlerini, planlarını hatta yemek tariflerini yazdıklarını belirtmişlerdir. Akdeniz Üniversitesi Erasmus Programının Tanıtımı, Erasmus Pasaportu Uygulaması ve Erasmus Öğrenci Dosyası Sistemi Akdeniz Üniversitesini yeni kazanmış öğrencilerin almak zorunda oldukları Üniversitede Yaşam Kültürü dersi kapsamında akademik birimlere gidilerek eski Erasmus öğrencilerinin ve ESN Akdeniz katılımıyla Erasmus Programı tanıtımları yapılmıştır. Ayrıca akademik birimlerde, Öğrenci İşleri Daire Başkanlığında ve öğrenci yemekhanesinde asılı olan Ulusal Ajans İlan Panolarında Erasmus Programı tanıtımları yapılmaktadır. Üniversitenin web sayfasında Erasmus Programı Değişimi başlığında ayrı bir alan 26

açılarak öğrenci odaklı bilgilendirmeler yapılmaktadır. Ayrıca tanıtım talebinde bulunan birimlere gidilerek sunumlar gerçekleştirilmektedir. ESN Akdeniz organizasyonlarına ek olarak Akdeniz Gençlik Ekibi kurulmuş ve bu ekibin etkinliklerinde de Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları nın tanıtımına yer verilmektedir. Ulusalararası İlişkiler Müdürlüğünde yapılan çalışmalara yerel medyada yer verilmekte, web sayfası düzenli olarak güncellenmektedir. Erasmus Pasaportu, öğrencilerin oryantasyon eğitiminde kendilerine dağıtılmaktadır. Tüm Erasmus sürecinde yapmaları gereken işlemlerin bir kontrol listesini her zaman yanlarında bulundurmalarına olanak sağlamaktadır. Erasmus Öğrenci Dosyası Sistemi: Öğrencilerin evraklarının kolay ve sistemli bir şekilde takip edilmesini sağlamaktadır. Bu sayede öğrencilerin hangi belgelerinin eksik olduğu görülebilmekte ve işlemlerinde gecikme yaşanmasını önlemektedir. ERASMUS PROGRAMI - Erasmus Üniversite Beyannamesi nin temel prensiplerininin uygulanması ve tanınma ile ilgili problemlerin aşılması hususlarında iyi uygulamalar Sabancı Üniversitesi Öğrencilerin yurtdışında aldıkları ders ve kredilerin Sabancı Üniversitesi (SÜ) ne transferi, Fakülte Yönetim Kurulları (FYK) onayıyla garantiye alınmıştır. Üniversite Yönergesine göre, öğrencilerin yurtdışında alacakları dersler, kredileri ve bu derslerin hangi ders ve SÜ kredisine sayılacağı, öğrenciler değişime başlamadan önce öğrenim anlaşması (ÖA) üzerinde belirtilerek onaylanmaktadır. Aynı süreç ders ekleme/bırakma dönemlerinde de uygulanmaktadır. Bunu sağlamak için yapılanlar: 1. Tüm derslerin ECTS kredilerinin belirlenmesi, 2. Transferin sağlıklı yapılması için Erasmus akademik danışmanlarının atanması 3. İstatistiksel çalışmayla ECTS notlarının SÜ notlarına dönüşüm tablosu oluşturulması, ECTS notlarının SÜ not sistemine bu tabloya göre dönüştürülmesi ve tablonun istatistiksel çalışmalarla güncelleştirilmesi, 4. Standart ÖA belgesinin üniversitede resmi tanınma belgesi olarak kabulü ve bu kapsamda belgeye SÜ kredisi, SÜ deki Ders Karşılığı kolonları eklenmesi. Sonuçlar: a) ÖA ve tanınma konusunda geçtiğimiz yıllar içerisinde neredeyse hiçbir öğrenci şikayeti alınmadı. b) SÜ kataloğunda olmayan dersler dahi, orijinal isim ve ECTS kredileriyle tanındı c) Derslerin kredi ve notlarının tam olarak transfer edilmesi, böylece bunların öğrenci ortalama ve mezuniyet derecelerine yansıması programın temel amaçlarını 27

desteklemekte ve Erasmus a güveni arttırmaktadır. d) Tanınmanın otomatikleştirilmesi Uluslararası İlişkiler Ofisi (UİO) ve Öğrenci Kaynakları (ÖK) iş yükünü azalttı. e) ÖA belgesinin bir kalite aracı olarak öğrencilerin haklarını koruyan bir belge olduğu algısı üniversite içerisinde yaratıldı. İzmir Ekonomi Üniversitesi İzmir Ekonomi Üniversitesi, Erasmus Üniversite Beyannamesini ilk olarak 2004 yılında almış, 2007 yılında da Genişletilmiş Erasmus Üniversite Beyannamesini alarak Erasmus Hareketlilik Faaliyetlerinde aktif bir şekilde yer almaktadır. Bu beyannamede geçen ilkeler ışığında, öğrenci ve personel hareketliliği faaliyetlerine katılımın maksimum düzeyde sağlanması için hem öğrenciler hem de üniversite personeli teşvik edilmektedir. Programdan yararlanarak üniversiteye gelen ve üniversiteden giden öğrencilere, Avrupa Kredi Transfer sistemi kullanılarak, tam tanınırlık sağlanmaktadır. Üniversite, Bologna sürecinin Türkiye deki uygulamalarında pilot üniversite seçilerek, bu sürecin en iyi şekilde işlemesini sağlamış, yapılan çalışmaların başarılı bir sonucu olarak Avrupa Komisyonu tarafından hem Diploma Eki Etiketi hem de AKTS Etiketi ile ödüllendirilmiştir. Erasmus program kapsamında üniversitede öğrenim görerek kendi ülkelerine dönen öğrencilerin tüm akademik kayıtları Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) ye göre yapılmakta, öğrencilere verilen transkriptlerde hem AKTS kredisi hem AKTS notu yer almaktadır. Aynı şekilde, Erasmus programından yararlanan İEÜ öğrencilerinin ortak üniversitede aldıkları dersler, orijinal kod ve isimleriyle İEÜ transkriptine işlenmekte ve Diploma Ekinde de bu şekilde gösterilmektedir. Öğrencilerin ve akademik/idari personelin Erasmus hareketlilik faaliyetlerinden aktif bir şekilde yararlanabilmeleri için anlaşma yapılan üniversite sayısı son iki yılda %70 oranında artış göstermiştir, buna bağlı olarak hareketlilik faaliyetlerinden yararlanan öğrenci ve personel sayılarında da artış gözlemlenmiştir. 28

LEONARDO DA VINCI PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 29

Proje Adı : Internatıonal Integrated Traınıng Plan For The Footwear Sector Yararlanıcı : TASEV Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Proje No : 2011-1-TR1-LEO04-24217-1 Proje Özeti : Projemiz ayakkabı sektörü ve özellikle onun ortaklarıyla eğitici-mesleki dilin entegrasyonuna yönelik olarak yürütülmüştür. Ortak eğitim dilinin eksikliği, ülkelerin ayakkabı sektörünün birbirinden farklılık göstermesine neden oluyor. Bu projedeki en önemli husus evrensel profesyonel dil bütünleşmesi ve eğitim birliği için işbirliğinin arttırılmasıdır. Bu eğitim işbirliğini canlandırmak için teknik dilin kullanımı çok önemlidir. Ortak bir eğitim dili kullanmak, mesleki deneyimlerin kolay paylaşımının önünü açan daha iyi bir bilgi akışı sağlayacaktır. Farklılıkları yakından incelemek problemler için açık çözümler sağalayacaktır. Tüm katılımcılar 8 hareketlilik gerçekleştirmiştir. Proje çerçevesinde ziyaret ve toplantılar Romanya, Yunanistan, Çek Cumhuriyeti, İtalya ve Türkiye ev sahipliğinde gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında ayakkabıcılık sektörüne dair teknik 12 dilde 1500 kelimeden oluşan terimler sözlüğü oluşturulmuş ve bu sözlük www.edushoe.com adresinden sektör çalışanlarının hizmetine sunulmuştur. Ayrıca görme engellilere yönelik sensörlü ayakkabı ve güneş enerjisiyle çalışan çanta yapılmıştır. 30

Proje Adı : Organik Tarım ve AB den Yansımalar Yararlanıcı : Ordu Tarım İl Müdürlüğü Proje Özeti : Ordu Tarım İl Müdürlüğü tarafından hazırlanmış olan ve yerel ortakları Gölköy Ziraat Odası Başkanlığı, Fatsa Organik Fındık Üreticileri Birliği ve Fatsa İlçe Tarım Müdürlüğü olan Organik Tarım ve AB den Yansımalar isimli proje çerçevesinde amaç Organik Tarım ile Eko-Turizm faaliyetlerinin bir AB ülkesi olan Macaristan daki yansımalarının ve oradaki uygulama süreçlerinde izlenen yol, yöntem ile gerçekleşen aşamaların, gerek eğitim ve gerekse pratik alanda inceleme ve gözlemleme yoluyla yeni deneyimler kazanmaktır. Aktivitelere iştirak eden katılımcılar, gerek eğitim faaliyetleri ve gerekse teknik inceleme ve gözlemler sonucunda, daha çok deneyim kazanmış, bilinç düzeyleri artmıştır. İlgili sektörlerin gözlenmesi sonucunda elde edilen bilgi birikimi, bölgede bulunan tüm tarımsal kamu birimleri, tarımsal üretici birlikleri ve kuruluşları ve personeli, bölgedeki diğer iller ve bunların sektör temsilcileri, ilgili kuruluşların yönetici ve üyelerine yapılan toplantılarla aktarılmıştır. 31

GRUNDTVIG PROGRAMI İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMALAR 32

Proje Adı : Sanatçı Gözüyle Urla Yararlanıcı : URLA Dostluk Derneği Proje No : 2012-1-IT2-GRU06-37765-4 Proje Özeti : URLA Dostluk Derneği, Urla Belediyesi nin katkılarıyla Avrupa Birliği Projesi kapsamında yapılan Sanatçı Gözüyle Urla konulu etkinliklere İtalya, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti ve Urla lı amatör sanatçılar katılmıştır. Projenin amacı projeye katılan Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki küresel ve sanatsal iletişimi sağlamak, 50 yaş üzeri kadınların yeteneklerini keşfetmelerine ve geliştirmelerine yardımcı olmaktır. Her proje üyesinin kendi yaşadığı yerin özelliklerini bir sanatçı gözüyle anlattığı projede, yarımadanın ve Urla nın yerel sanatçılarını da tanıtmak hedeflenmiştir. Proje kapsamında Seniha Muşkara ve psikolojik engelli Gülgün Yener in elişleri sergilenmiştir. 15 yaşında şizofreni hastalığına yakalanan Yener in 3 yıldır devam ettiği halk eğitim merkezi kursları sonucunda yaptığı elişleri katılımcıların beğenisine sunulmuştur. Aryıca konuk ve yerli sanatçılar, stüdyo haline getirilen Yorgo Seferis Nikah Salonu nda Urla dan esinlendikleri konular üzerinde çalışma yapmıştır. 33

Proje Adı : Üstün Yetenekli Öğrenicilerin Velilerinin Eğitimi Ve Desteklenmesi Yararlanıcı : Ankara Bilim ve Sanat Merkezi Proje Özeti : Ankara Bilim ve Sanat Merkezi, öğrenci eğitiminin yanında veli eğitimlerinin öneminin bilincine vararak, bu alanda hem ulusal hem de uluslararasında kendisine ve ülkesine katkıda bulunacak bir proje yapmaya karar vermiştir. Projemizde, İngiltere nin üstün yetenekli çocukları için ulusal derneği The National Assocation For Gifted and Talentad Children (www.nagcbritain.org.uk) ve Avusturya dan Österreichisches Zentrum für Begabtenförderung und Begabungstforschung (www. begabtenzentrum.at) ortaklarımız olarak yer almıştır. Bu proje, ortaklıkları bulunan ülkelerin velilerinin eğitimlerini seminerler ve workshop çalışmalarıyla sağlamayı amaçlamıştır. Bu amaçları yerine getirebilmek için uluslararası seminerler düzenlemiştir. Proje sonuçlandığında, projeye katılan velilerimiz tarafından Üstün Yeteneklileri Destekleme Derneği kurulmuştur. Proje ile ilgili bilgi, belge ve dokümanların olduğu bir CD hazırlanmıştır. Proje CD si, Bakanlığımızın Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özel Yeteneklilerin Eğitimi Şube Müdürlüğü ne ve tüm Bilim Sanat Merkezlerine ulaştırılmıştır. Proje sürecinde www.uydd.org.tr web sitesi kurulmuş hem projemizin hem de derneğimizin resmî yayın aracı olmuştur. 34