HUKUK DERGÝSÝ YIL: 3 SAYI: 29 / MAYIS 2012. Hukuki Makaleler Yüksek Mahkeme Kararları Mevzuat Özetleri Hukuk Haberleri Kültür Sanat

HUKUK DERGÝSÝ YIL: 3 SAYI: 29 / MAYIS 2012 Hukuki Makaleler Yüksek Mahkeme Kararları Mevzuat Özetleri Hukuk Haberleri Kültür Sanat YAZILIM TÝCARET LÝMÝTED ÞÝRKETÝ

LEGES HUKUK DERGİSİ Leges Yazılım Tic. Ltd. Şti. adına Sahibi ve Sorumlu Müdür Ömer Faruk KAHRAMAN Genel Yayın Yönetmeni: Av. Zehra Birsen YAMAK Av. Aytekin DÜRMELİ Haber Müdürü Bekir ÜSKÜDAR Yayın Danışmanı Av. Osman Orçun GÜNDÜZ Kültür - Sanat Danışmanı Av. Zehra Birsen YAMAK Reklam Koordinatörü Sertaç Koray SUNGUR Satış Direktörü Hasan ORUÇ Yıl : 3 Sayı : 29 ISSN 1309-9620 Yayın Türü: Yaygın Süreli Yayın Her ay yayımlanır. Basıldığı Yer: Yıldız Matbaacılık ve Baskı Sistemleri Ziya Gökalp Mah.42/4 Sok.No:18/2 Zeytinburnu - İSTANBUL - TÜRKİYE Tel.: 0212 558 01 05 416 09 39 Yönetim Yeri: Sümer mah. 29/5 sok. No:2 Nur Apt. K: 4 D:11 Zeytinburnu-İstanbul-TÜRKİYE Tel: 0212 547 60 80 Fax: 0212 547 60 82 www.legeshukukdergisi.com e-posta: leges@leges.com.tr Kapak Tasarım : Nurmuhammed Madaminov Dizgi - Tasarım : Nurmuhammed Madaminov Düzeltmen : Ali KALFA Copright 2010 - Bu derginin tüm yayın hakları Leges Yazılım Tic. Ltd. Şti. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Alıntılarda kaynak göstermek zorunludur. YILLIK ABONELİK BEDELİ (12 SAYI): PEŞİN 400 TL - VADELİ 450 TL

DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Tekin AKILLIOĞLU Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Ali AKYILDIZ Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Prof. Dr. Aydın AYBAY Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurucu Dekan Prof. Dr. Ufuk AYDIN Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdullah DİNÇKOL Yeni Yüzyıl Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yücel ERTEKİN Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nüvit GEREK Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hüseyin HATEMİ Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yusuf KARAKOÇ Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsmail KAYAR Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet M. KILIÇOĞLU Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nevzat KOÇ İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Erkan KÜÇÜKGÜNGÖR Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Hayrettin ÖKÇESİZ Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Mesut ÖNEN İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hava ve Uzay Hukuku Prof. Dr. Selçuk ÖZTEK Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usûl ve İcra-İflâs Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Haluk Hadi SÜMER Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Prof. Dr. Devrim ULUCAN Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Dursun ULUSOY Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. M. Fatih UŞAN Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Prof. Dr. Feridun YENİSEY Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Müslüm AKINCI Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Doç. Dr. Şebnem AKİPEK Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Ali Şafak BALI Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Felsefesi Ve Sosyolojisi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ramazan ÇAĞLAYAN Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Doç. Dr. Mehmet DEMİR Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Doç. Dr. M. Macit KENANOĞLU Fatih Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi Anabilim Dalı Doç. Dr. Köksal KOCAAĞA Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Didem ALGANTÜRKLIGHT İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Doç. Dr. Tekin MEMİŞ Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Yüksel METİN Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Doç. Dr. Demet ÖZDAMAR Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Doç. Dr. Oğuz SANCAKDAR Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Doç. Dr. Pervin SOMER Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Reyhan SUNAY Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Kemal ŞENOCAK Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Metin TOPÇUOĞLU Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Yard. Doç. Dr. Ahmet Haluk ATALAY Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yard. Doç. Dr. Mustafa AVCI Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi idare Hukuku Anabilim Dalı Yard. Doç. Dr. Mesut AYGÜN Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuk Anabilim Dalı Yard. Doç. Dr. Fatma KOCABAŞ Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Yard. Doç Dr. İbrahim SUBAŞI Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu Sigortacılık Bölümü İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ö ğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Filiz TEPECİK Anadolu Üniversitesi Hukuk Mali Hukuk Anabilim Dalı Yard. Doç. Dr. Esra YAKUT Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi Anabilim Dalı Yard. Doç. Dr. Bülent YÜCEL Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı M. Handan SURLU Yargıtay Onursal 1. Başkanvekili (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Başkanı) Derya KONAK (Adana Hakimi) Av. Tuncer AKTAŞ (Erzurum Barosu) Av. Türkay ASMA (Ankara Barosu) Av. Yahya BİÇER (Elazığ Barosu) Av. Turan ÇINAR (Erzurum Barosu) Av. Boran ÇİÇEKLİ (İstanbul Barosu) Av. Demircan DİLEK (Sakarya Barosu) Av. Murat Volkan DÜLGER (İstanbul Barosu) Av. F. Çağla YAVUZ DÜRMELİ (İstanbul Barosu) Av. Şerafettin EKİCİ (İstanbul Barosu) Av. Nazmi ERİŞİR (Sakarya Barosu) Av. Mevlüt GÜL (Malatya Barosu) Av. Sema GÜLEÇ (Ankara Barosu) Av. Aşkın Bora GÜNDÜZ (İstanbul Barosu) Av. Kaan POLAT (Edirne Barosu) Av. Nuri POLAT (İstanbul Barosu)

Av. İbrahim Ulvi TÖRE (Eskişehir Barosu) Av. Can TEKİN (Erzincan Barosu Başkanı) Av. Sadrettin HAŞILOĞLU (Erzurum Barosu) Av. Fikret Koral KAPLAN (İstanbul Barosu) Av. İlker ONAY (İstanbul Barosu) Av. Ali Musa SARIÇİMEN (İstanbul Barosu) Av. Bayram Veli UYSAL (İstanbul Barosu)

İÇİNDEKİLER HUKUKİ MAKALELER İnfazın Gevşetilmesinde İzin Kavramı Av.Halil ibrahim KILIÇ... 11 Adli Belge İncelemelerinde İmza ve Yazının Yaş Tayini Prof. Dr. Salih CENGİZ... 19 İşe İade Davalarında Reorganizasyon Gerekçesi End.Müh. Bircan YÜKSEL... 23 Vergi Cennetleri Av.Özge EVCİ ERALP... 31 YÜKSEK MAHKEME KARARLARI (YARGITAY) Kamu Düzeniyle İlgili Hususların Usuli Kazanılmış Hakkın İstisnasını Teşkil Edeceği, Bu Nedenle İster Kararın Bir Kısmı Temyiz Edilmemiş, İsterse Bozma Dışı Bırakılmış Olsun, Yerel Mahkeme Davanın Her Aşamasında Kamu Düzeniyle İlgili Hususlarda İnceleme Yapıp Yeni Bir Karar Verebileceği (HGK)... 48 İlam Niteliğindeki Belgelerin Her İcra Dairesinden Takibe Konulabileceği (HGK)... 63 Dava Dosyalarının Düzenlenmesine İlişkin Kurallar Gereğinin Yerine Getirilmemesi Halinde Yargıtayca Temyiz İsteği İncelenmeyip Öncelikle Bu Eksikliklerin Mahkemece Tamamlanması İçin Dava Dosyasının Mahalline İadesi Gerekeceği (HGK)... 67 Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun Kapsamında Kamuya Memur Olarak Atanan İş Kanununa Tabi Kapsam Dışı Personelin Kıdem Tazminatına Esas Olan Geçmiş Hizmet Sürelerinin, 5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu Hükümlerine Göre Emekli İkramiyelerinin Hesabında Dikkate Alınacağı, Bu Nedenle Geçmiş Hizmet Süreleri İçin Kıdem Tazminatı İsteyemeyecekleri (HGK)... 74 Davada Taraf Olmasında Hukuki Yararı Bulunanların Davaya Dahil Edilmeleri Gerekeceği (HGK)... 98 Sevk İrsaliyeleri Ve Faturaların Davalı Defterlerine Kaydedilmiş Olması Nedeniyle Davalının Eksik Mal Teslim Edildiği İddiasının Dinlenemeyeceği (HGK)... 100

Tensip Ara Kararı İle Bozmada İşaret Olunan Eksikliği Gidermek Üzere Rapor Alındığı (HGK)... 108 Çaplı Taşınmaza Elatmanın Önlenmesi (1.HD)... 113 Evlat Edinmede Küçüğün Ana Babasının Rızasının Aranacağı (2.HD)... 116 Mutlak Tenkise Tabi Tasarruflar (3.HD)... 119 Türk Medeni Kanununun İkinci Kitabından Doğan İşlere Aile Mahkemelerince Bakılır (3. HD)...123 Kimlik Bilgilerini Ele Geçirerek Hırsızlık (4. HD)... 125 İmar Planında Kamulaştırma Alanı Olarak Ayrılan Taşınmaza El Atılmış Olmasa Dahi Bedeline Hükmedileceği (5. HD)... 127 Ziynet Eşyalarının İadesi Veya Bedelinin Tahsili Talebi (6. HD)... 130 Çekişmesiz Ve Aralıksız En Az Yirmi Yıldan Beri Malik Sıfatıyla Taşınmaza Zilyet Olduğunu Belgelerle Veya Bilirkişi Veyahut Tanık Beyanlarıyla İspat Eden Zilyet Adına Tespit Yapılacağı (8. HD)... 133 Talep Konusunun Miktarı Taraflar Arasında Tartışmasız Veya Açıkça Belirli İse Kısmi Dava Açılamayacağı (9. HD)...147 Tespit Davası Açanın Bu Davayı Açmakta Hukuken Korunmaya Değer Bir Yararı Bulunması Gerekeceği (9. HD)... 156 Ölen Kişinin Taraf Ehliyetinin Son Bulacağı (9. HD)... 160 Boşandığı Eşiyle Eylemli Birlikteliğin Sona Ermesiyle Yeniden Aylık Bağlanacağı (10. HD)... 163 Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip (11. HD)... 184 Denetime Elverişsiz Bilirkişi Raporunun Hükme Esas Alınamayacağı (12. HD)... 190 Küçüklere Bağlanan Tedbir Ve İştirak Nafakasının Küçüklerin İcra Takibi Sırasında Reşit Olmaları Halinde Artık Tahsil Edilemeyeceği (12. HD)... 196 Haricen Düzenlenen Satış Sözleşmesiyle Taşınmaz Mülkiyetinin

Geçmeyeceği (13. HD)... 200 Tapu Kayıtlarında Kimlik Bilgilerinin Düzeltilmesi Davalarının Çekişmesiz Yargı Olduğu Cihetle Sulh Mahkemelerince Görülmesi Gerekeceği (14. HD)... 205 Çek Bedellerinin Geri Alınmasını Gerektiren Haller (19. HD)... 212 Güvenlik Tedbirlerinin Aleyhe Bozma Yasağına Konu Olamayacağı (CGK)... 221 Ölen Sanık Hakkındaki Kamu Davasının Düşürülmesine Karar Verileceği (1.CD)... 232 Sanığın Eylemine Uyan 765 Sayılı TCK nun Ve 5237 Sayılı TCK nun Mahsus Hükümleriyle Verilecek Cezalar Ayrı Ayrı Belirlendikten Sonra Sonuç Cezaların Karşılaştırılması Suretiyle Sanık Lehine Olan Yasanın Uygulanması Gerekeceği (2.CD)... 236 Türk Ceza Kanununun 257nci Maddesindeki Görevi Kötüye Kullanma Suçu Özgü Suçlardan Olup Failin Kamu Görevlisi Niteliğini Taşıması Gerektiği (4.CD)... 239 12 Yaşını Doldurmamış Çocukların Ceza Sorumluluğu Olmadığı Ve Haklarında Ceza Kovuşturulması Yapılamayacağı (9.CD)... 243 Kanun Yararına Bozmanın, Hükmün Verildiği Zaman Yürürlükte Bulunan Usul Ve Maddi Hukuka İlişkin Hukuka Aykırılıkların Giderilmesiyle Sınırlı Olduğu, Sonradan Gerçekleşen Yasa Değişikliklerine Dayanarak Bu Olağanüstü Yasa Yoluna Başvurulamayacağı (13.CD)... 250 YÜKSEK MAHKEME KARARLARI (DANIŞTAY) Yetkili İdare Mahkemesine Gönderilmek Üzere Başka Yerde Kurulu Bulunan İdare Veya Vergi Mahkemesi Başkanlıklarına Dava Dilekçelerinin Verilebileceği, Bu Mahkemelerde Harç Ve Posta Ücretleri Alındıktan Sonra Dava Dilekçelerinin Derhal Deftere Kayıtlarının Yapılıp Kayıt Tarih Ve Sayısının Yazılacağı, Davanın Bu Tarihte Açılmış Sayılacağı (15.DD)... 261 MEVZUAT ÖZETLERİ Kanunlar... 271

Bakanlar Kurulu Kararları... 271 Yönetmelikler... 272 Tebliğler... 280 HUKUK HABERLERİ İşçi Avukatlar Memur Olmak istiyor... 286 Otobüste cinsel istismara 8 yıl 4 ay hapis... 286 Avukattan hadisli ve ayetli ihtarname... 287 Dilenciden TMSF ye dava... 288 Yargıtay da çifte seçim yapılacak... 289 Yüksek mahkeme tek çatıda toplansın... 289 Kadın avukatlardan Cinsiyet Kotası talebi...291 Keçiye DNA testi!...292 KÜLTÜR-SANAT...295 ARAMA İNDEKSLERİ Kanun Maddelerine Göre Arama İndeksi...319 Kavramlara Göre Arama İndeksi... 323

HUKUKİ MAKALELER İNFAZIN GEVŞETİLMESİNDE İZİN KAVRAMI Halil İbrahim KILIÇ ADLİ BELGE İNCELEMELERİNDE İMZA VE YAZININ YAŞ TAYİNİ Prof. Dr. Salih CENGİZ İŞTE İADE DAVALARINDA REORGANİZASYON GEREKÇELİ Bircan YÜKSEL VERGİ CENNETLERİ Av.Özge EVCİ ERALP

SAYI: 29 İNFAZIN GEVŞETİLMESİNDE İZİN KAVRAMI 11 İNFAZIN GEVŞETİLMESİNDE İZİN KAVRAMI Halil ibrahim KILIÇ* GİRİŞ Özgürlükleri elinden alınan her hükümlü, toplumda bozmuş olduğu sosyal adalet sağlanana kadar işlemiş olduğu suçun ağırlığına göre bir infaz kurumunda cezasını çeker. Cezası infaz edilen hükümlü; izin, hastahaneye, Cumhuriyet Başsavcılığına veya duruşmaya sevk, eğitim, öğretim, işyurdu, cezanın ertelenmesi, salıverilme, nakil, deprem, sel gibi doğal afet ve yangın halleri dışında ve yetkili makamca verilmiş yazılı bir emir olmadıkça kapalı kurumun dışına çıkarılamaz. (CeGTİK m.92/1) Kanunda sayılan bu haller dışında, CMK md. 250 deki örgütlü suçların doğruluğunun tespitindeki işlemde istisna olmak üzere hükümlünün kurum dışına çıkarılması söz konusu değildir. Bir hükümlünün dış dünya ile ilişkisini güçlendirmenin en doğal yolu, izindir. 1 Çünkü izin, hükümlüyü yıllarca çekmiş olduğu mahpusluğun neden olduğu asosyallikten kurtarır. Ve yine mahpusluğu esnasında ırak kaldığı sosyal çevre ile yeniden kaynaşmasını sağlar. Tahliyesiyle birlikte yaşayabileceği işsizlik sorununa kısmi çözüm üretmek için kullanılan bir araçtır. İznin diğer bir artısı ise, hükümlünün yakın derecedeki aile bireylerinin başına kanunda belirtilen esaslar dahilinde madden veya manen bir zarar gelmesi durumunda, mahpus bulunan hükümlünün çekeceği düşünsel işkenceyi ve çaresizliği kısmen de olsa gidermesidir. Biz burada ilgili kanun maddesinin vermiş olduğu yetkilerden sadece hükümlünün izin hakkı kavramı üzerinde duracağız. Dışsal Serbestlik olarak addettiğimiz konuyu mazeret izni, özel izin, iş izni olarak üçe ayırıp nasıl suiistimal edildiğini ve suiistimalinde ne gibi yaptırımların olduğunu da konu olarak da işleyeceğiz. I ) HÜKÜMLÜLERE VERİLEN DIŞSAL SERBESTLİK Hükümlülere verilen dışsal serbestlik, kanun tarafından mazaret izni, özel izin ve iş arama izni olmak üzere üç farklı şekilde düzenlenmiştir. (CeGTİK md. 93) Mazaret izni verilen hükümlüler duruma göre muhafız gözetiminde veya serbestçe; özel izin veya iş arama izni verilen hükümlüler ise, serbest olarak izne gidebilirler. 2 Her tür iznin nitelikleri, vermeye yetkili makamları, koşulları arasında farklılıklar bulunmaktadır. 3 Tutuklulara veya hükmen tutuklu sayılanlara izin verilmesi durumu söz konusu olmadığı gibi, tehlikeli statüde * Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Yüksek Lisans Öğrencisi 1 DEMİRBAŞ T., İnfaz Hukuku, Seçkin, 2. Bası, 2008, s. 286 2 DEMİRBAŞ T., İnfaz Hukuku, age, s. 287 3 GÜNAY E, Uygulamalı Yenileştirilmiş İçtihatlı Genelgeli Notlu Türk İnfaz Hukuku, Seçkin, 4. Baskı, 2002, s.522

12 LEGES Hukuk Dergisi MAYIS 2012 olan hükümlüler içinde izin verilemez. Ayrıca izinde geçen süreler hükümlülükte geçmiş sayılır. ( Tüzük md. 139/2 ) * 1) MAZARET İZNİ Kapalı ve açık infaz kurumlarında tutulan hükümlüler, hükümlülük sürelerinin beşte birini (1/5) iyi halde geçirmeleri durumunda ve de kendi isteği dahilin de ölüm hastalık doğal afetler nedeniyle zarar gören yakın derecedeki akrabalarını görmek için izin alabilirler.(cegtik md. 93/1) 4 * Hükümlülük süresinin iyi halli olarak 1/5 i tutuklu olarak evvelce geçirilmiş ise, tutuklulukta geçen bu süreninde hesaba katılması şarttır. 5 Müebbet ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanların mazeret izninden yararlanabilmeleri için yedi yıl üç aylarını iyi hal ile geçirmiş olmaları gerektiğine (CİK m. 14/son) dair hükme benzer bir düzenlemenin CEGTİK m. 94 te yer almaması önemli bir eksikliktir. 6 Gerçektende bu durum ceza infaz kurumlarının sosyalleştirme yönünden bir eksikliğinin olmasına neden olmaktadır. Bu sorunun eski kanunda olduğu gibi müebbet ağır hükümlüler lehine düzeltilmesi gerektiği düşüncesine sahibiz. a) Ölüm Halinde Mazeret İzni Ana, baba, eş, kardeş veya çocuğunun ölümü nedeniyle ceza infaz kurumu en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet Başsavcılığının onayı ile, ölüm halinde mazeret izni hükümlüye verilebilir. Hükümlünün yukarıdaki çok yakın derecedeki akrabaları için kanunun madde metninde herhangi bir açıklama mevcut değildir. Kanaatimize göre hükümlünün üvey ana, baba ve kardeşi için ve de yine resmi olmayan eşi ile, yine resmi olmayan eşinden doğan çocuğu için de aynı durumun söz konusu olması, hükümlüye ölüm izninin verilmesini gerektirir. Hükümlünün yakın derecedeki aile efradına yönelik olarak meydana gelen üzücü olaylar neticesinde, hükümlüye yol dışında 10 gün kadar izin verilir. (CeGTİK md. 94/1-b) Gidilecek mesafe de göz önünde bulundurularak gidiş - geliş için toplamda 4 günü geçmeyecek şekilde yol izni verilmektedir. (Tüzük md. 138/2) Uygulamada izne gönderilecek her hükümlüye dört gün yol süresi verilmek 7 te dir. * Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük 4 ÜLGEN Celal, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun(CGİK), İstanbul Barosu Yayınları, s. 115 * TBMM ADALET KOMİSYONU RAPORU : Tasarının 94 üncü maddesinin birinci fıkrasındaki hükümlülük süresini iyi halli geçirmek için tanınan süre üçte birden beşte bire indirilmiş ve maddede redaksiyon yapılmıştır. 5 GÜNAY E, age, s.523 6 DEMİRBAŞ T., age, s. 288 7 KAMER V. Kadri, Ceza ve Tedbir Kararlarının İnfazı ve Cezaevi İdaresi, Ankara, 2002, s. 107

SAYI: 29 İNFAZIN GEVŞETİLMESİNDE İZİN KAVRAMI 13 Yakın derecedeki aile bireyleri ile, hükümlü arasındaki akrabalık bağıntısı nüfus kaydıyla ispatlanmaktadır. Bununla birlikte vefat eden kişinin kanunda geçen kişilerden biri olup olmadığı ve ölüm olayının gerçekleşip gerçekleşmediği belgelendirilmek zorundadır. Bu ya ölen kişiye ait üzerinde nüfus müdürünün imzası ve okunaklı mührü bulunan nüfus kayıt örneği ile yada C. Savcısının ölen kişinin bulunduğu yer C. Savcılığı aracılığıyla yapacağı araştırma ile belirlenmelidir. 8 b) Ağır Hastalık veya Yaşam Tehlikesi Halinde Mazeret İzni Ana, baba, eş, kardeş veya çocuğunun yaşamsal tehlike oluşturacak derecede önemli ve ağır hastalık halinin meydana gelmesi durumunda yol hariç 1 günden 10 güne kadar hastalıkla ilgili olarak izin verilebilir.(cegtik md. 94/1b) En çok 4 gün olmak üzere yol izni de ayrıca verilir.( Tüzük md. 138/2) Burada da hükümlünün bizzat kendisinin bir başvuru dilekçesi ile talepte bulunması gerekir. Hastalanan yakın derecedeki akrabanın hastalığının belgelendirilmesi gerekir.(cegtik md. 94/1b) Yine kural olarak akrabalık ilişkisi ve kanunda yer alan mertebesi nüfus kayıtla ispatlanmış bir belgenin varlığı ile kanıtlanmaktadır. (Tüzük md. 138/4b) Mazeret iznine sebep olan mevcut durum C. Savcıları arasındaki iletişim ve araştırma ile saptanmaktadır. Hükümlü disiplin cezası almamış olmalı veya hükümlü disiplin cezası almış ise tüzük hükümlerine göre kaldırılmış olmalıdır. 9 Hükümlünün mahpusluğu boyunca iyi halli olması zorunludur. Yukarıda sayılan durumlar hükümlüde mevcut olduğunda hastalık nedeni ile mazaret iznine, idarenin vermiş olduğu karar doğrultusunda hükümlü sahip olur. Hükümlü, söz konusu olaylar ile ilgili olarak izin talep dilekçesiyle birlikte kurum müdürüne başvurur. Kurum müdürü dilekçeyi C. Savcısına, savcıda dilekçede geçen mevcut durumu/durumları araştırdıktan sonra şartların gerçekleştiğini belirlerse; dilekçe ve ekleriyle birlikte Adalet Bakanlığına gönderir. Adalet Bakanlığı ndan onay geldiğinde hükümlü hastalık nedeniyle mazaret iznini hakketmiş olur. c) Tabii Afet Dolayısıyla Mazeret İzni Ana, baba, eş, kardeş veya çocuğunun meydana gelen bir doğal afete uğramış olmaları nedeniyle hükümlüye 1 günden en çok 4 güne kadar yol, 1 günden 10 güne kadar da tabii afet dolayısıyla izin verilebilir. (CeGTİK md.94/1b, Tüzük md. 138/2) Afete maruz kalan akrabanın akrabalık derecesi ve durumu nüfus kaydı yoluyla belirlenir. Yine C. Savcıları arasında yapılacak olan resmi yazışmalarla veya iletişimle doğal afetin varlığı tespit edilir. Afet nedeniyle mazeret izni talebinde bulunan hükümlü dilekçesini kurumuna vererek resmiyet kazandırır. Kurum müdürü dilekçeyi C. Savcısına gönderir. 9 KAMER V. Kadri, Ceza ve Tedbir Kararlarının İnfazı ve Cezaevi İdaresi, Ankara, 2002, s. 107

14 LEGES Hukuk Dergisi MAYIS 2012 C. Savcısı da mevcut koşulların oluşup oluşmadığını ve afetin olduğu yer C. Savcısı ile yapacağı yazışmalarla veya iletişimle de afetin varlığının olup olmadığını belirler. Koşulların gerçekleşmesi halinde, C. Savcısı dilekçeyi Adalet Bakanlığı na gönderir. Adalet bakanlığından onay alan dilekçe, hükümlüye izne çıkmasına hak kazandırır. d) Mazaret İzninde Göz Önünde Bulundurulması Gereken Koşullar Hükümlünün, hükümlülük süresinin 1/5 ini iyi halle geçirmiş olmasına, Mazeret iznine neden olacak konunun hükümlünün kanunda geçen ya kın derecedeki akraba olan ana, baba, eş, kardeş veya çocuğu ile ilgili olması ve bu durumun resmi belge ile belgelendirilmesine, Mazeret iznine neden olacak konunun varlığının resmi belgeyle tesbit edilmiş olmasına, Kapalı cezaevinde bulunan hükümlülerin refakatçi eşliğinde izne ayrıl ması, refakatçinin harcırah ve yol giderlerinin hükümlü tarafından karşı lanması hususuna, Hükümlünün izin mahalline gitmesinde sakınca olup olmadığına dair zabıta tahkikatının yaptırılmış olmasına, Mazeret iznine konu olan olay hastalık nedeniyle ise, bu konuyla ilgili resmi belgenin en az iki uzman hekim tarafından imzalanmış olmasına, Gidilecek yerin yol ve hava şartlarının uygun olmasına, Hükümlünün daha önce mazeret ve özel izne gidip gitmediğinin tarihleri ile birlikte belirtilmiş olmasına, 10 Hükümlünün mazeret izin talebi, Cumhuriyet başsavcılığınca uygun görülmemesi hâlinde durum, gerekçesiyle birlikte hükümlüye bildiril mesine, Ve son olarak da hükümlünün bir dilekçeyle mazeret izin talebinde bu lunmuş olmasına dikkat edilir. 2 ) ÖZEL İZİN Açık kurumlarda bulunanlarla, kapalı kurumda olup da açık kurumlara ayrılmaya hak kazandığı halde, nakledileceği kurumun kapasitesi ve/veya hükümlünün yaşı ve sağlığı gibi nedenlerle açık kurumlara gidemeyenler ile çocuk eğitim evlerinde bulunanlara, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini veya güçlendirmelerini ve dış dünyaya uyumlarını sağlamak amacıyla kurum en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet başsavcılığının onayı ile yılda en çok üç kez olmak üzere her defasında yol hariç üç güne kadar izin verilebilir. 10 HEKİMOĞLU M. Fahrettin, Uygulamalı İçtihatlı Ceza İnfaz Hukuku ve Cezaevi İdaresi, Adalet Yayınevi, s. 374

SAYI: 29 İNFAZIN GEVŞETİLMESİNDE İZİN KAVRAMI 15 (CeGTİK md 95, Tüzük md. 140/1 ) Gidilecek mesafe göz önünde bulundurularak gidiş geliş için toplam dört günü geçmemek üzere yol izni verilir. ( Tüzük md. 140/6 ) Hükümlülerin özel izinlerini nasıl kullanacakları Tüzüğün 140. maddesinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. 11 Kaçmayacağı yönünde hakkında kanaat oluşanlar ile işyurdu çalışmaları ve diğer iyileştirme programlarına uyum göstermiş olanlardan; a) Hükümlülük süresi onbeş yıl ve daha fazla kalanlara yılda bir defa, b) Hükümlülük süresi on yıldan onbeş yıla kadar kalanlara yılda iki defa, c) Hükümlülük süresi on yıldan az kalanlara yılda üç defa izin verilir. ( Tüzük md. 140/2 ) Belirlenen sürelere uygun olarak izne gönderilen hükümlüler, aynı yıl içinde, infaz ettikleri ceza süreleri dikkate alındığında yeni izin hakları elde ederlerse, bir kez daha izne gidebilme imkânından yararlanırlar. ( Tüzük md. 140/7 ) İzinler o güne kadar infaz edilen sürenin hükümlülük süresinden indirilerek bulunacak süreye göre hesaplanır. (Tüzük md. 140/3 ) Haklarında özel izin kullanılmasına karar verilen hükümlülere kurumdan ayrılmadan önce kurum idaresince izin belgesi düzenlenerek verilir. Bu belge, hükümlünün iznini geçireceği yer Cumhuriyet başsavcılığınca onaylanır. (Tüzük md. 140/4 ) Ayrıca hükümlüler izinlerini kullanırlarken refakatçiler olmadan serbestçe gidip gelebileceklerdir. (Tüzük md. 140/5) Kanun ve Tüzük hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, hükümlülerin özel izni hak ettikleri tarihin, açığa ayrılmaya ilişkin idare ve gözlem kurulu karar tarihi olduğu anlaşılmaktadır. 12 Hükümlünün, özel izni kullanabilmesinin şartlarından bir diğeri de dilekçe ile kuruma başvurması ve kurum müdürünün de C. Savcısına bu dilekçeyi iletmesi gerekir. C. Savcısı istenen iznin niteliğine uygun koşulların varlığının mevcut olması durumunda özel iznin verilmesine salık verir. Bura da yine hükümlünün mahpusluk dönemini iyi hal ile geçirmesi de gerekir. 3 ) İŞ ARAMA İZNİ Ceza infaz kurumlarında hükümlülük sürelerinin en az altı ayını kesintisiz geçirmiş ve koşullu salıverilmelerine bir ay kalmış hükümlülere olağan yaşantılarına döndüklerinde uyum sorunu ile karşılaşmamaları ve iş bulma olanakları sağlanmak üzere kurum en üst amirinin önerisi ve C. Başsavcılığının onayı ile çalışma günleri içinde sekiz saate kadar izin verilebilir. (CeGTİK md 96, Tüzük md. 141/1 ) Madde hükmünden anlaşılacağı üzere kapalı, ve açık infaz kurumlarında bulunan hükümlüler bu izin türünden yararlanabilirler. 13 12 ALDEMİR Hüsnü, age, s. 232 13 KAMER V. Kadri, Ceza ve Tedbir Kararlarının İnfazı ve Cezaevi İdaresi, Ankara, 2002, s. 108

16 LEGES Hukuk Dergisi MAYIS 2012 İzin süreleri, hükümlünün kalmakta olduğu kurumun bulunduğu il sınırları içinde kalan işyerleri ve yardım kuruluşları ile görüşme süresi göz önüne alınarak saptanır. (Tüzük md. 141/2) İş arama izninde de hükümlüler refakatçi olmadan serbestçe gidip gelebileceklerdir. (Tüzük md. 140/5) Denetimli Serbestlik Şube Müdürlüğü veya Bürosu kendi yetki alanındaki yerlerde mevcut olan işyerlerinde boş iş kolları için bir liste hazırlar. ( Den. Ser. Yar. Mer. Kor. Kur. Yön. Md. 37 ) Kendisine iş arama izni verilen hükümlünün C. Başsavcılığınca şube müdürlüğü veya büroya başvurması istenir. 14 Ayrıca şube müdürlüğü veya büroya bilgi verilir. 15 İş arama iznini kullanmak için ceza infaz kurumundan ayrılan hükümlünün şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması halinde durum gereği yapılmak üzere C. Başsavcılığına bildirilir. 16 Denetimli Serbestlik Şube Müdürlüğü veya Bürosu, kendi yetki alanı içerisindeki gerek özel gerekse kamu alanında bulunan işyerlerindeki boşluklara göre hükümlüye yön verir. Hükümlünün bu işyerleri ile iletişime geçmesini sağlar ve işyerlerine de hükümlü hakkında gerekli bilgiyi verir. İzin süresi içinde ve sonunda şube müdürlüğü veya büroca önerilen iş yerlerine hükümlünün herhangi bir başvuru yapıp yapmadığı ile başvuru sonucu sorularak defterin ilgili bölümüne kaydedilir. Hükümlünün başvurmaması halinde durum gereği yapılmak üzere C. Başsavcılığına bildirilir ve defterdeki kayıt kapatılır. 17 II ) VERİLEN DIŞSAL SERBESTLİĞİN SUİSTİMALİ 1) İzinden Hiç Dönmeme veya 2 Günden Fazla/Az Süre Geçtikten Sonra Dönme İzinden dönmeyen veya iki günden fazla bir süre geçtikten sonra dönen hükümlüler hakkında Türk Ceza Kanununun 292. * ve izleyen maddelerinde yazılı 14 ALDEMİR Hüsnü, age, s. 233 15 ALDEMİR Hüsnü, age, s. 233 16 ALDEMİR Hüsnü, age, s. 233 17 ALDEMİR Hüsnü, age, s. 233 * Hükümlü veya tutuklunun kaçması( 5237 Sayılı TCK.nun 292. m. ) (1) Tutukevinden, ceza infaz kurumundan veya gözetimi altında bulunduğu görevlilerin elinden kaçan tutuklu veya hükümlü hakkında altı aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (2) Bu suçun, cebir veya tehdit kullanılarak işlenmesi halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (3) Bu suçun, silahlı olarak ya da birden çok tutuklu veya hükümlü tarafından birlikte işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir katına kadar artırılır. (4) Bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin veya kasten öldürme suçunun gerçekleşmesi ya da eşyaya zarar verilmesi durumunda, ayrıca bu suçlara ilişkin hükümlere göre cezaya hükmolunur. (5) Bu maddede yazılı hükümler, ceza infaz kurumu dışında çalıştırılan hükümlüler ile hapis cezası adlî para cezasından çevrilmiş olanlar hakkında da uygulanır.

SAYI: 29 İNFAZIN GEVŞETİLMESİNDE İZİN KAVRAMI 17 hükümler uygulanır. ( CeGTİK md. 97/1 ) Hangi tür izin olursa olsun izin süresini iki gün (48 saat) ve daha az bir süre geçiren hükümlüler hakkında firar suçundan işlem yapılmaz. 18 İzin süresinin iki gün veya daha az bir süre geçiren hükümlüler hakkında disiplin işlemi yapılır. Fakat izinli iken firar eden hükümlüye bir daha izin verilmez. ( CeGTİK md. 97/2 ) Görüldüğü gibi izinden dönmeyen hükümlüler için iznin bittiği tarih ve saatten itibaren görevlilerce 2 gün beklenip gelmediğinin tesbiti halinde firar zaptı tutulup yetkili C. Savcılığına iletilmelidir. 19 2) Hastalık veya Zorunlu Nedenlerle Dönüşün İmkansız Olması Hastalık veya zorunlu bir nedenle dönüşün imkansız hale gelmesi durumunda hükümlü izin belgesiyle bulunduğu yer C. Başsavcılığına başvurur. 20 Ve bulunduğu yerin infaz kurumuna alınarak durumu en seri haberleşme araçlarıyla kurumuna bildirilir.( CeGTİK md. 142/3 ) Hastalığın tedavisinin tamamlanması veya zorunlu nedenin ortadan kalkması hâlinde, hükümlü dış güvenlik görevlisi nezaretinde izne ayrılmış ise, yine dış güvenlik görevlisi nezaretinde, aksi takdirde serbest olarak izne ayrıldığı kuruma gönderilir. ( CeGTİK md. 142/4 ) İzne gidiş veya dönüş sırasında yolda herhangi bir zorunlu nedenin doğması hâlinde, hükümlü en yakın kuruma alınır, bu durum izne ayrıldığı kuruma derhâl bildirilir. ( CeGTİK md. 142/5 ) İzin dönüşlerinde, yolda geçecek yeterli süreyi dikkate almayan hükümlülerin, ikinci fıkrada belirtilen süreler içerisinde ( İzin süresini iki gün veya daha az bir süre geçiren hükümlüler hakkında ) gecikmeleri durumunda, mazeretlerine bakılmaksızın haklarında disiplin işlemi yapılır. ( CeGTİK md. 142/6 ) Burada firar suçunun oluşum tarihine de değinmek gerekmektedir. Bilindiği gibi mütemadi suçlarda, suç tarihi kesintinin bitti andan itibaren başlar. Hükümlünün kaçma suçunu işlemesi kesintisiz bir suç olduğundan, kesinti hükümlünün yakalanmasıyla başlar. Bura da söz konusu suçun oluşum tarihi ne olacaktır sorunu gündeme gelmektedir. Uygulamada; firar tarihini; sanığın yeniden yakalandığı tarih olarak benimsemiştir. 21 Ve Yargıtayın da bu yönde görüşleri mevcuttur. SONUÇ Hükümlülere verilen izinlerin, onların toplumla bütünleşmesini sağlayan araçlardan bir kaçı olduğu şüphesiz bir gerçektir. Fakat her ne kadar toplum ve hükümlü için iyi bir kaynaşma aracı olsa da, uygulamadaki bazı sorunlar bunu engellemekte, zorlaştırmakta hatta yetersiz kılmaktadır. Örneğin refakatçinin, hükümlü ile; izinli olduğu günler boyunca ona eşlik etmesi ve harcırahı dahil 18 GÜNAY E, age, s.529 19 GÜNAY E, age, s.530 20 ALDEMİR Hüsnü, age, s. 233 21 GÜNAY E, age, s.531

18 LEGES Hukuk Dergisi MAYIS 2012 yol masraflarının hükümlü tarafından karşılanması bizce yanlış bir uygulamadır. Bilindiği gibi özgürlüğü elinden alınan çoğu hükümlünün, aynı zamanda ekonomik sorunları ortaya çıkmaktadır. Bu kişinin mahpusluktan önce ailesini de geçirmek için çaba sarfeden bir kişi olduğu düşünülürse, bu durumun ne kadar yanlış bir uygulama olduğu açıkça ortadadır. Yine hükümlünün, infaz kurumunun bulunduğu yer il sınırları içerisinde iş arama izni alması da diğer bir sorunsal noktadır. Zira işlemiş olduğu suç nedeniyle ikametgâhını değiştirmek ve başka bir yerde iş aramak isteyen hükümlü bu izin türünden faydalanamayacaktır. Oysa Denetimli Serbestlik Şb. Md. lükleri veya büroları aktif hale getirilerek yakın illerde de iş görüşmeleri düzenleyebilir. Hükümlülere verilen izinlerle ilgili mevcut mevzuatımız, ailesi yabancı bir ülkede ikamet eden hükümlü hakkında 22, hak ettiği izinlerle ilgili bir çözüm ortaya koymaması da başka bir yanlış uygulamadır. Türkiye de ikametgâhı olmayan yabancı bir mahkûmun yakın derecedeki akrabalarının, başına mazeret izninde geçen hallerden biri gelmesi durumunda, hükümlünün elde ettiği izni kullanamaması ayrı bir sorundur. KAYNAKÇA ALDEMİR Hüsnü, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Açıklaması, 1. Cilt, Kartal Yayınevi, 2007 DEMİRBAŞ Timur, İnfaz Hukuku, Seçkin, 2. Baskı, 2008 GÜNAY Erhan, Uygulamalı - Yenileştirilmiş İçtihatlı Genelgeli Notlu Türk İnfaz Hukuku, Seçkin, 4. Baskı, 2002 HEKİMOĞLU M. Fahrettin, Uygulamalı İçtihatlı Ceza İnfaz Huku ku ve Cezaevi İdaresi, Adalet Yayınevi KAMER V. Kadri, Ceza ve Tedbir Kararlarının İnfazı ve Cezaevi İdaresi, Ankara, 2002 Uluslar arası Cezaevi Standartları ve Denetimli Serbestlik Kuralları, 3. Baskı, Ankara, Mayıs 2007 ÜLGEN Celal, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, İstanbul Barosu Yayınları, 22 Uluslararası Cezaevi Standartları ve Denetimli Serbestlik Kuralları, Güncellenmiş 3. Baskı, Ankara, Mayıs 2007

SAYI: 29 ADLİ BELGE İNCELEMELERİ... 19 ADLİ BELGE İNCELEMELERİNDE İMZA VE YAZININ YAŞ TAYİNİ Prof. Dr. Salih CENGİZ Belge Tanımı: Belge, Bir gerçeğe tanıklık eden yazı, fotoğraf, resim, film vb. doküman* olarak tanımlanır. Adli bilimlerde Bir olguyu ya da bir savın doğruluğunu gösteren, yazılı veya basılı kanıt olarak kullanılır. Fiziksel olarak. Belgenin boyutları, ağırlığı, içerdiği şekil ve grafiklerin özellikleri vs. anlaşılır. Kimyasal olarak Bakıldığında : 1-Kağıt (Selüloz, kağıt sanayi bileşenleri, bilerek katılanlar,2- Mürekkep (boya ve pigmentleri),3-çözücüler ve 4- Bağlayıcılar dan ibaret olarak görülür. Modern yazım gereçlerinin piyasaya çıkış tarihleri sırasıyla şöyledir: 1945 Tükenmez kalem. 1950 Mürekkep çözücüsü olarak GLİKOL. 1955 yeni mürekkep boyası olarak bakır ftalosyanin. 1963 keçeli kalem. 1967 küreli uçlu kalemler. 1970 fosforlu işaret kalemleri. 1984 jel mürekkepli kalemler. Yer almıştır. Kalem haznelerindeki Mürekkebin bileşimi : Bir renklendirici veya renklendiriciler karışımı, Bir çözücü veya çözücüler karışımı, Bir veya birkaç reçineden İBARETTİR. Renklendiriciler Mürekkebin ana maddeleridir. Reçinelerin görevi mürekkebin akışkanlığını ayarlamak ve kâğıda tutunmasını sağlamaktır. Çözücülerin görevi YAZMA VE ÇİZME sırasında renklendiricileri ve reçineyi hazneden kağıda taşınmasına (akmasına)aracılık etmektir. Bunların dışında bozunmaya karşı koruyucular ile bir kimyasal marker katılabilir. Bunların bileşimleri gizlidir ve sadece üreticiler tarafından bilinirler. Üreticiler Mürekkeplerine 1- yılar boyu hiç değişmeyen 2- her yıl değişen İki işaret koyarlar. Bu işaretler genellikle nadir toprak elementlerinden oluşur fakat ne olduğu ve ne oranda katıldığı üretici sırrıdır. Bu tür işaretler mahkemenin isteği ile laboratuarlarımızda LA-ICP-MS yöntemi ile belirlenebilir. Kapalı ve açık sistemler: Kapalı sistem: yazma aygıtının haznesinin (kartuş veya kalem tüpü) içindeki mürekkebi tanımlar. Açık sistem: Kağıdın üzerine uygulanmış ve çevre koşullarına açık mürekkebi tanımlar. 2002 den bu yana yapılan LD-MS gibi ileri analitik çalışmalar kapalı sistemlerin bozunmadığını veya yaşlanmadığını göstermiştir. Ancak John Allison, jay Siegel ve arkadaşları*mürekkep pigmentlerinin az da olsa bozunduğunu *tespit etmişlerdir. **Andrasko ve Kunicki ise haznelerde yaptıkları deneylerde tüken-

20 LEGES Hukuk Dergisi MAYIS 2012 mezin ucuna yakın bölgede bozunma ve yaşlanmayı ve buradan çözücü Fenoksi etanolün göreceli eksildiğini gözlemlemişlerdir. *Diğer bir gözlem ve tespitleri de buradaki mürekkebin pigmentlerinin bozunmasıdır. **Statik ve dinamik kesitler: Bu kesitler mürekkebin hazne dışında yaşlandığı açık sistemler için tanımlanmıştır. Statik kesit, mürekkebin renklendiricilerinin zamanla değişmeyen optik ve kimyasal özellikleridir. Bu özellikler spektroskopik olarak ve renklendiricilerin ayrılarak farklılandırılmasını sağlayan HPTLC veya HPLC kromatogramları ile belirlenir. 1-Renklendiricilerin bozunması Metil viole ailesinden olan boyalar Metil gruplarını kaybederek solarlar. Burada CV kristal viole, MV metil viole ve TPR tetra metil rozaniline dönüşmektedir. Bu bozunma havanın oksijeninin varlığında ve birazda karanlıktada olmaktadır. Zamanın geçişiyle renklendiricilerin çözünürlükleri değişmemektedir. 2- Çözücülerin buharlaşması Mürekkebin uçucu bileşenleri zamanla kaybolur. Çabuk uçucular yazımdan dakikalar sonra uçar. Tükenmez kalemlerde kullanılan zor uçucular 1-2 yılda yok olurlar ve arta kalan çözücü miktarı sabit kalır. Bu miktar Sabitlenene kadar geçen zaman mürekkebin bileşimi ve saklama koşullarına bağlı olarak değişir. 3-Reçinelerin polimerleşip sertleşmesi : Bu işlem yazımdan hemen sonra başlar. Reçinelerin katılaşıp sertleşmesi moleküllerin çapraz bağlanmasıyla birbirine yakınlaşmasını sağlayan karmaşık bir fizikokimyasal süreçtir. Reçinelerin sertleşmesi ile çözünürlükleri ortadan kalkar, Daha da önemlisi renklendiricileri ve çözücüleri oluşturdukları ağın içinde hapsederek koruma altına alırlar. Ancak Bu sürecin de zaman limiti vardır. Bu sürecin 8 ay ile 2 yıl arasında tamamlandığı gözlemlenmiştir. YAŞ TAYİNİ 1- Bir mürekkebin yaşının tayini istenmişse şimdiye kadar izah edilen fiziko-kimyasal proseslerin ölçülebilir ve tekrarlanabilir parametrelerinin belirlenmesi gereklidir. 2- Bu parametrelerin arasında tespit edilen zamana bağlı değişimler yaş tayini için duyulan gereksinimleri karşılar. 3-Dinamik yaklaşım mürekkeplerin arasındaki yaş farklarını belirlemede uygulanır. 4- Yaş tayini kesin yaş tayini ve Bağıl yaş tayini (yaşlar arasındaki fark) olarak istenebilir. Bağıl Yaş: Ayni belge üzerindeki aynı formüle sahip iki mürekkebin hangisi-