Examen VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 vrijdag 29 mei 9.00-11.00 uur Turks CSE GL en TL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Beantwoord alle vragen in de uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 45 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 46 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. 913-0101-a-GT-1-o
Let op: beantwoord een open vraag altijd in het Nederlands, behalve als het anders is aangegeven. Als je in het Turks antwoordt, levert dat 0 punten op. Tekst 1 1p 1 Van wie kwam het idee om een standbeeld te plaatsen? A Donald Woods B Gordon Brown C Graca Machel 1p 2 Wat moet het standbeeld volgens Mandela uitbeelden? A strijd tegen armoede B strijd tegen milieuvervuiling C strijd tegen onderdrukking D strijd tegen oorlog Londra'ya Mandela heykeli Eski Güney Afrika Cumhurba kan ve rkç l k kar t lider Nelson Mandela'n n Londra merkezine dikilen heykelinin üzerindeki örtü dün kald r ld. ngiltere Ba bakan Gordon Brown, "Mandela neslimizin en cesur ve en büyük lideri." dedi. ngiltere Parlamentosu binas yak n nda bir meydana dikilen heykelin aç l na e i Graca Machel ile birlikte 89 ya ndaki Mandela da kat ld. Yine aç l töreninde bulunan Brown, Mandela hakk nda "Bizim neslimizin en büyük ve en cesur lideri." dedi. Heykel dikilmesi fikri, imdi hayatta olmayan Güney Afrika'daki rkç l k kar t eylemci Donald Woods'a aitti. Mandela, "Bu heykel birinin heykeli olsa da, zulme kar direnen herkesi, özellikle de benim ülkemdekileri temsil etmeli." dedi. 913-0101-a-GT-1-o 2 lees verder
Tekst 2 1p 3 In zmir geldt een heel goedkoop tarief voor weinig waterverbruik en een heel duur tarief voor veel waterverbruik. Waardoor wordt dit grote verschil veroorzaakt? Schrijf het antwoord in het Turks op in je uitwerkbijlage. En pahal su hangi ehrimizde? GÜNÜN HABER Anadolu Ajans 'n n 5 büyük kentte yapt ara t rmaya göre, 10 metreküpe kadar kullan mlarda en az paray 10 YTL ile zmirliler ödüyor. Esas uçurum 20 metreküpte ba l yor. zmir 61,80 YTL ile ba çekiyor. En az ödemeyi 31 YTL ile Adanal lar ve 32,40 YTL ile stanbullular yap yor. Bir ba ka ifadeyle 20 metreküp su tüketen zmirli, Adanal lar n ve stanbullular n iki kat n ödemek zorunda kal yor. Sarfiyat 30 metreküpe yükselince zmirlilerin faturas da iyice kabar yor ve 155 YTL oluyor. Oysa 30 metreküp su Adana'da 48 YTL, Bursa'da 88 YTL, stanbul'da 100,40 YTL, Ankara'da da 125,20 YTL. Aradaki fiyat fark n n, at k su bedellerinden kaynakland belirtiliyor. HANG EH RDE, NE KADAR? EH R 10 metreküp 20 metreküp 30 metreküp stanbul 16,20 YTL 32,40 YTL 100,40 YTL Ankara 10,50 YTL 54,80 YTL 125,20 YTL zmir 10,00 YTL 61,80 YTL 155,00 YTL Bursa 15,00 YTL 56,80 YTL 88,00 YTL Adana 15,50 YTL 31,00 YTL 48,00 YTL 913-0101-a-GT-1-o 3 lees verder
Tekst 3 1p 4 Je wilt op dieet. Je wilt daarbij vooral fruit eten dat je een vol gevoel in de maag geeft. Noem twee soorten fruit die je volgens de tekst een vol gevoel in de maag geven. Schrijf deze op in je uitwerkbijlage. Ac kt rmayan yiyecekler Haftal k Seda dergisi, diyet yapan ki i say s n n artt u günlerde "tok tutan" besinlerin bir listesini yapt. te açl k hissettirmeyen yiyecekler: Yo urt: Yo urt yedi inizde hem açl k hissetmeyecek, hem de fazla kalori almam olacaks n z. Çilek: Can n z çok fazla tatl istedi inde küçük bir kap dolusu çilek yiyebilirsiniz. Çileklerin üzerine bir tatl ka pudra ekeri de dökerseniz, tatl iste inizi de bast rm olursunuz. Elma: Her diyette mutlaka ara ö ün olarak tavsiye edilen elman n, ayr ca kalorisi de az. Sebze çorbas : At t rmas zor da olsa az kalorili! Yumurta: Çok pi mi yumurta hem lezzetli hem de uzun süre açl k hissettirmiyor. Yulaf ezmesi: Süt kalori bak m ndan tehlikeli oldu u için suyla yemeniz daha yararl olacakt r. Turp: C vitamini aç s ndan zengin, PH de eri yüksek, kalorisi az ve kanser riskini azalt c yiyeceklerden. Karpuz: ki dilim karpuz sadece 80 kaloridir ve günlük al nmas gereken C vitamini ihtiyac n n yüzde 25'ini kar lar. Avokado: B6 vitamini içeriyor, kansere kar da koruyucu etkiye sahip. 913-0101-a-GT-1-o 4 lees verder
Tekst 4 1p 5 Welk bedrijf is in 2006 de meeste plaatsen gestegen op de ranglijst volgens het onderzoek? A Ford B Google C Pepsi D Starbucks De erli markalar Interbrand ve BusinessWeek'in 2006 y l nda en iyi 100 global firmay belirlemek için yapt ara t rmada, ilk s rada, en büyük rakibi Pepsi'yi marka de eri olarak be kat geçen Coca Cola yer ald. Geçen y la göre en çok a ama kaydeden firma ise son dönemin gözde irketi Google oldu. Bundan sekiz sene önce bir garajda iki ki i taraf ndan kurulan ve geçen y llar içerisinde çok önemli mesafeler alan Google, 2005'te ilk kez girdi i listede 2006 y l nda 24'üncülü e t rmand. Google'dan sonra marka de eri en çok yükselen firmalar ise yüzde 20 art la Starbucks ve yüzde 18 art la ebay oldu. Marka de eri en çok dü en firmalar s ralamas nda GAP ba a otururken, onu Ford ve Kodak takip etti. Söz konusu firmalar n markalar s ras yla yüzde 22, yüzde 16 ve yüzde 12 de er yitirdi. 913-0101-a-GT-1-o 5 lees verder
Tekst 5 2p 6 Welke mening hoort bij welke persoon? Geef op je uitwerkbijlage met een kruisje aan welke mening bij welke persoon hoort. Bu filmleri kim izliyor? BAHAR BAKIR Canland rma (animasyon) sinemas alt n ça n ya yor. Animasyon filmleri, hayal dünyas n tetikleyen anlat m tekni i ve bilgisayar ça n n getirdi i teknolojik olanaklar sayesinde farkl kitleleri de sinema salonlar na çekmeyi ba ar yor. Bu durumu, küçüklerden büyüklere do ru kayan izleyici kitlesi ve k sa zamanda birçok yeni filmin gösterime girerek ödül almas do ruluyor. Bu evrimi 'Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler', 'Bambi', 'Pinokyo', 'Aslan Kral', 'Fantasia', 'Kay p Bal k Nemo', 'South Park', " rek', 'Buz Devri', 'Belleville'de Randevu' ve en son gösterime giren Luc Besson'un 'Arthur ile Minimoylar' ndan izleyebilmek mümkün. Bu tür filmleri Türkiye'ye getiren da t mc lara, seslendirme yapan sanatç lara canland rman n hedef kitlesinin büyükler mi küçükler mi oldu unu sorduk... "Bu filmler her ya taki insan yakal yor" Ali Poyrazo lu (Tiyatrocu) "Animasyon türü filmler herkese hitap etmek için yap l r. Küçüklerin hayal güçleri s n rs z oldu undan bu tür filmlerde onlar özgürce zihinsel yolculuklara ç karlar. Büyükler de yitirdikleri hayal gücünün pe inde olduklar için bu tip filmlerde, içlerindeki çocukla bulu maya çal rlar. Yani her ya ta insan yakalar bu filmler." "Büyükleri çekmek için mizah unsuru kullan l yor" Atilla Dorsay (Sinema ele tirmeni) "Eskiden sadece çocuklara hitap ederlerdi. Ama imdi bir bölümü yeti kinlere yönelik. Bunlar mizah düzeyi yüksek ama çocuklar n da s k lmayaca filmler." 913-0101-a-GT-1-o 6 lees verder
"Üst düzey zanaat niteli i büyükleri çekiyor" Ezel Akay (Yönetmen) "Animasyon filmleri, hem yeti kinlere hem de çocuklara hitap ediyor. Çocuklar bu tip filmlere aileleriyle birlikte gitti inden, yap mc lar büyükleri de cezbetmeye çal yor. Bunun için mükemmel bir beceriyi ön plana ç kar yorlar. Bütçeli, üç boyutlu, en yüksek bilgisayar teknolojisinin kullan ld canland rmalar öyle bir zanaat içeriyor ki bunun de erini de ancak büyükler anl yor." "Çocuklara ayr, büyüklere ayr animasyon yap l yor" Fatih Erkoç (Tarzan'da ark seslendirdi) "Çocuklar için farkl, büyükler için farkl animasyonlar yap l yor. "Teknoloji ve kalite, iki kesimi bulu turuyor" Mehmet Ali Erbil ( rek'te seslendirme yapt ) "Animasyon filmleri çocuklara yöneliktir. Ama teknolojisi, içeri iyle ve kalitesiyle büyüklere hitap etti i de oluyor." "Yeti kinlerin animasyon kültürü yok" Yusuf Karabol (Arthur ile Minimoylar' n da t mc s ) "Çocuklara veya yeti kinlere yönelik animasyon diye bir ayr m yap lamaz. Ama Türkiye'de yeti kinlerin animasyon seyretme kültürü yok." 913-0101-a-GT-1-o 7 lees verder
Tekst 6 1p 7 Je koopt je kleding bij voorkeur in een outlet zaak. De meeste daarvan bevinden zich in stanbul en omgeving. Nu wil je weten of er ook een outlet zaak in de buurt van Ayd n is. Is die er? Zo ja, schrijf de naam van de zaak op in je uitwerkbijlage. 913-0101-a-GT-1-o 8 lees verder
Türkiye'nin outlet rehberi Yeni sezonda her ey sana çok pahal geliyorsa, neden ma azalar n outlet'lerini denemiyorsun? te sana Türkiye'nin en gözde outlet ma azalar... ADIDAS Evren Mahallesi, Gülbahar Caddesi, No: 55 Güne li- stanbul Tel: (0 212) 657 08 03 stanbul Devlet Yolu nönü Mah. 415/G Ergazi-Ankara BEYMEN Büyükdere Caddesi, Çar Ma azalar, Smart bölümü Maslak- stanbul Tel: (0 212) 286 27 24 Yenibosna Köyalt Mevkii, De irmenbahçe Caddesi, Yenibosna- stanbul Tel: (0 212) 451 18 30 Eski Gölcük Yolu, Bayraktar Outlet Center, B:3 Blok, zmit Tel: (0 262) 335 34 00 DER MOD Demirhane Caddesi, No: 14 Zeytinburnu- stanbul Tel: (0 212) 547 16 Büyükdere Caddesi, No: 59 Kat:2 Maslak- stanbul Feyzullah Mahallesi, Siteler Sokak, 25/1 Maltepe- stanbul LEVI'S E5 Karayolu üstü, Marmarac k Köyü mevkii, Çorlu Tel: (0 282) 686 25 90 Eski Gölcük Yolu, Outlet Center, Ross, zmit Tel: (0 262) 335 34 41 Bostanc Kav a, Kartal Sokak, No: 5, çerenköy- stanbul Tel: (0 216) 573 02 69 MAV G Y M Bahariye Caddesi, Haruno lu Pasaj, No: 7/15-16 Bahariye- stanbul Tel: (0 216) 346 98 11 stasyon Caddesi, No: 37 Bak rköy- stanbul Tel: (0 212) 572 24 17 Yal boyu Mevkii, Veliköy-Tekirda Tel: (0 282) 747 62 93 Söke Milas Karayolu, Söke Opet Benzin stasyonu'na 5 km, Söke-Ayd n Tel: (0 256) 521 22 32 MUDO Ortaklar Caddesi, Bahçeler Sokak, No: 10, Mecidiyeköy- stanbul Tel: (0 212) 274 29 72 As m Gündüz Caddesi, 29/17, Kad köy- stanbul Tel: (0 212) 216 337 28 76 NIKE Sanayi Mahallesi, Sultanselim Caddesi, No:3 4. Levent- stanbul Tel: (0 212) 268 69 20 Vepa Sport Outlet, kitelli Küçük Organize Sanayi Bölgesi, Turgut Özal Cad. No: 108, kitelli- stanbul REEBOK Sefa Sirmen Bulvar Üzeri, Outlet Center Al veri Merkezi B-210 zmit Tel: (0 262) 335 35 70 VAKKO Akmer Merkezi, Sultanhamam- stanbul Tel: (0 212) 522 89 41 Londra Asfalt, Ç rp c Çay r, Merter- stanbul Tel: (0 212) 481 63 50 Eski Gölcük Yolu, Outlet Center, B-101 zmit Tel: (0 262) 335 35 61 Plevne Bulvar, Alsancak- zmir Tel: (0 232) 422 13 43 913-0101-a-GT-1-o 9 lees verder
Tekst 7 Battal Bey'in battal bedenleri yok sat yor Nuran ÇAKMAKÇI 1 stanbul Kad köy'deki ma azada sat lan giysilerin en küçü ü 42 beden. Raflarda, bel çevresi 2 metre olan ürünler var. Battal ve Cemile Demir'in Kad köy Bahariye'de açt klar Bar can Tekstil'de en çok sat lan beden ise 96. Cemile Demir, "Genç i manlar da en çok göbeklerini aç kta b rakan ti ört ve dü ük belli pantolonu seviyor." diyor. 2 Murat Tunçelli (36), 8 ya ndan beri tüm k yafetlerini özel diktiriyordu, çünkü 70 beden k yafet sat lan ma aza bulam yordu. Ta ki, Battal Demir'in battal beden satan Kad köy Alt yol'daki ma azas aç l ncaya kadar. 3 Tunçelli, Bar can Tekstil'i bir arkada ndan ö rendi. Çekine çekine kap s ndan içeri girdi. lk buldu u k yafeti denedi inde kendini sevinçle d ar att. Bir ma azada sat görevlisine ilk kez "Bu bana büyük geliyor." deme zevkini ya am t. imdi kendisine dayat lan modeli ya da rengi de il, diledi i modeli seçip al yor. E ofman, iç çama r, gece k yafetini diledi i renk ve modelde buluyor. Ma azada al veri yaparken, kendisinden 26 beden büyüklerle kar la t kça, aynaya mutlulukla bak yor. 4 S f r bedenin tart ld, herkesin zay flamaktan bahsetti i bir dönemde Battal Demir ile e i Cemile Demir, battal beden ürünler sat lan ma azalar yla i manlar mutlu ediyor. Bar can Tekstil'de en dü ük beden 42. Bel çevresi 2 metreye ula an, yakla k 300 kiloya kadar i manlara bile giyecek bulmak mümkün. Ma azada bulunan soyunma kabinleri i man mü teriler dü ünülerek, küçük bir oda büyüklü ünde yap lm. Bu kabinler de mü terileri çok mutlu ediyor. 5 Ma azada büyük boy mantolar ve içine giyilebilecek her türlü ürün sat l yor: gömlekler, kuma ya da kot pantolonlar, ti örtler, polarlar, kemerler, ayakkab lar, iç çama rlar, hatta mayo bile var. Gömleklerde en çok pamuklu ve keten ürünler sat l yor. Pantolonlarda esneme özelli i olan likral kuma lar tercih ediliyor. Terlemeyi önlemek amac yla pamuklular n yan s ra, nefes alabilen sentetik kuma lar kullan lm. Mü terinin iste i do rultusunda her türlü tamirat ve de i iklik, ma azada yap l yor. 6 Battal ve Cemile Demir çifti 30 y ld r tekstil piyasas nda. Mü terilerinin sürekli büyük beden sormas üzerine, be y l önce ebatlar büyütmeye karar vermi ler. Küçük bir ara t rma yapt ktan sonra, piyasada battal beden satan ma aza bulunmad anla lm. Önce 60 bedene, sonra da 96 bedene kadar giysi satmaya ba lam lar. Giysileri ma azan n biti i indeki bir atölyede diktiriyorlar. Prova mankenleri ise mü terileri. 7 Cemile Demir, diledi i bedende giysi bulan mü terinin sevinçten k yafetleri ok ad n anlat yor: "Ulusça i manl yoruz galiba, her geçen gün büyük bedenin ebad de i iyor. Her bütçe ve kesime hitap ediyoruz: kapal, aç k, uçuk, genç ve ya l herkes bizden al veri yap yor. Bazen o kadar mutlu oluyorlar ki, giysilerini ok uyorlar." 913-0101-a-GT-1-o 10 lees verder
1p 8 Wat wordt er bedoeld met 'battal beden' volgens de tekst? Schrijf het antwoord op in je uitwerkbijlage. 1p 9 Parçaya göre battal bedenlerin yan s ra mü teriler ba ka ne için seviniyorlar? (4. paragraf) A her mü teriye özel k yafet diktirilmesine B stanbul'un her semtinde bir ma azan n bulunmas na C kabinlerin oldukça büyük olmas na D ma azan n hergün aç k olmas na E mü terilere k yafet denemede yard mc olunmas na 1p 10 Battal Bey ve e i parçaya göre hangi nedenle bu i e ba lam lar? (6. paragraf) A bu k yafetlere kendi ihtiyaçlar olmas ndan B geni k yafetlerin moda olmas ndan C i lerinin çok kötü gitmesinden D mü terilerin büyük beden istemesinden 1p 11 K yafetler için kimler prova mankenli i yapm lar? (6. paragraf) A gerçek mankenler B ma aza sahipleri C mü teriler D ünlü sanatç lar 1p 12 Parçaya göre mü teriler neden sevinçle giysilere dokunuyorlar? (7. paragraf) A giysilerin uygun fiyata sat a sunulmas ndan B giysilerin yumu ak kuma tan yap lmas ndan C mü terilerin istedikleri giysileri bulabilmelerinden D mü terilerin kuma kalitesini ölçmek istemelerinden 913-0101-a-GT-1-o 11 lees verder
Tekst 8 1p 13 A a dakilerden hangisi Ay e Arman'a Türkiye'yi çok özlemedi ini yaz yor? A Amerika'dan Sevgi B Hollanda'dan Ahmet C Singapur'dan Ali 1p 14 In welke alinea geeft Ay e Arman háár mening over het verhaal van Sevgi? Schrijf het nummer van de alinea op in je uitwerkbijlage. Ay e ARMAN Siz hiç yurtd nda ya ayan bir Türk oldunuz mu? 1 "Siz hiç yurtd nda ya ad n z m?" ba l kl yaz lara gelen mail'leri okuyacaks n z. Hem de dünyan n her taraf ndan. Bazen güleceksiniz, bazen de "Yok art k, daha neler!" diyeceksiniz. Ama yurtd nda ya ayan Türk olmak, i te böyle bir ey. 2 HOLLANDA'DAN 33 y l Hollanda'da ya ad m. unu rahatl kla söyleyebilirim ki, insan gurbette tuhaf al kanl klar geli tiriyor: Mesela, arabayla yolda giderken önüne bir Türk TIR m ç k yor, sevindirik oluyorsun. "N'apsam da ona Türk oldu umu anlatsam?" diyorsun. "Korna m çalmal y m, penceremi aç p ona el mi sallamal y m?" Ya da "Karde, memleket nere?" diye ba rmak istiyorsun. Hele hem eriysen, TIR' n plakas da do du un ile aitse... Gel keyfim gel. (Ahmet) 3 Yarat c ifade gücünüzden dolay sizi tebrik ediyorum Ahmet Bey. Meseleyi yerli yerine oturtmu sunuz. Plaka meselesine gelince ben hala 01 görünce heyecanlan yorum. Türkiye'de bile. Hele bir de bu kar la ma yurtd nda söz konusu olursa, kim tutar beni... 4 S NGAPUR'DAN 9,5 y ld r Singapur'day m. Eskiden Türk ürünü bulmak neredeyse imkans zd. imdi, seyrek de olsa mümkün. Bulur bulmaz çok al yorum ki, dükkan sahipleri "A ne güzel sat l yor. Bir daha getirelim." desinler diye. Sürekli gelmiyor, o yüzden bulur bulmaz al yorum, bayat bile olsa memleket koktu u için tüketiyorum. Yeni ald m buzdolab n n ise Türkiye'de imal edildi ini ö renince çocuklar gibi sevindim. Neredeyse a layacakt m. (Ali) 5 nsan n size "Hakl s n z" demesi için akl n kaç rm olmas laz m. Çünkü durum mant kl de il. Ama yine de hakl s n z! Baz artlarda mant k aranm yor. Duygular öne ç k yor. O ne lükstür, yabanc memleketlerde Türkiye gibi kokan eyleri tüketmek. Ve ne k ymetlidir... 913-0101-a-GT-1-o 12 lees verder
6 AMER KA'DAN Ben çok uzun y llardan beri Amerika'da ya ayan bir Türk olarak size unu söylemeliyim. Art k sizin sand n z gibi yurtd nda unu bunu özlemek gibi bir ey kalmad. Her markete gidi imde, California'n n renk renk organik meyve ve sebzelerini görür, ülkemde neden hormonlu ve tar m ilaçl meyveleri yemek zorunda oldu uma üzülürüm. Yürüyü e ç kar m, kimse çarpmaz bana. Her metroya, trene, otobüse bini imde, tacize u ramaman n rahatl ile içinde gidece im yere gider ve dönerim. Oturdu um apartmanda, tepeme hal lar silkelenmedi i için, olur olmaz saatlerde, tamirat, ko u turma ve topuklu ayakkab sesleri gelmedi i için mutluluk duyar m. Neden bunlar n ülkemde de olamad na hay flan r m. Daha pek çok eye hay flan r m. Bir de en çok, burada, kendi ülkemde oldu umdan neden daha çok huzurlu ve mutlu oldu uma hay flan r m. (Sevgi) 7 Anlatt klar n z sadece sizin de il, pek çok insan n gerçe i. Ne var ki hala, yurtd nda ya ad ya da ya amak zorunda oldu u için hay flanan insan say s, yurtd nda oldu u için mutlu ve huzurlu oldu unu söyleyenlerden çok daha fazlad r. Sizi üzmek istemem ama ben de onlardan biriyim. Az nl ktas n z Sevgi Han m. Öpüyorum, sayg lar sunuyorum. 913-0101-a-GT-1-o 13 lees verder
Tekst 9 Ustalara iyi bak n, son görü ünüz olabilir Kültür ve Turizm Bakanl ve Beyo lu stanbul Belediyesi i birli iyle düzenlenen 'Alt n Eller Festivali' 5 Eylül'e kadar aç k kalacak. Ustalarla tan mak, mesleklerini nas l icra ettiklerini görmek ve bu arada ufak tefek bir eyler sat n almak isterseniz Taksim Gezi Park 'na u ramal s n z. Bu arada el eme i göz nuru ürünlerin biraz pahal sat ld n da hat rlatal m. Anadolu çar lar n n en iyisi; Antep kuma, Kastamonu yazmas, Ahlat bastonu, Kütahya çinisi, Siirt battaniyesi ve di erleri Ustalar, tas tara toplay p Taksim'in göbe ine, Gezi Park 'na göçtü. Parkta hem mesleklerini icra ediyor hem de sat yap yorlar; ancak hiçbiri mü teri bekleyen esnaflar gibi durmuyor. Maddî beklentileri olmad ndan de il; elleri ve al n terleriyle ortaya koyduklar ürünü hemen gözden ç kar lacak ticarî bir e ya gibi görmediklerinden. stanbul'un dört bir yan ndan kopup gelmi merakl lar yok sanki etraflar nda. Kendi atölyelerinde keçe, tala, çömlek çamuru, kendir ipi, boncuk taneleri aras nda dalg n çal yorken, bir el onlar Beyo lu'ndaki barakalara ta m sanki Köklü bir gelenek de beraberlerinde gelmi. Ahilik edebine uygun ekilde, büyük bir aile say yorlar kendilerini. Kültür Bakanl 'n n tespit edip kimlik kart verdi i son ustalar, dua edip hâl hat r sormadan geçmiyorlar tezgâh ba na. Kastamonulu Cemil K z lkaya k rm z lahana, ceviz ve so an kabu undan haz rlad boyalar, ta kal pla kuma a basarken, bir dükkân n n bile olmad ndan, baba mesle ini apartman n önünde, toz toprak içinde yapt ndan yak n yor. Bizans, Selçuklu ve Osmanl eliyle günümüze ula an Kastamonu yazmas n ondan ba ka yapan yok; ama 35 y ll k mücadele her an sona erebilir. "Dünyada baki de ilim ki," diyor Cemil Amca, "Bütün bildi im benimle beraber mi gitsin? Kurs aç n, ö retelim diyoruz. Kimsenin sesi ç km yor." Alt n eller'in en sessiz ustalar ndan biri semerci Muzaffer Özs r. Mesle i gere i yere oturmu, kim bilir hangi karakaçan için haz rlad e ek semerini mavi boncuklar ve renkli keçelerle süslüyor. Bir ressam, ileride ya l boya çal mak üzere foto raf n çekiyor. O arkas ndan unlar m r ldan yor: "Zaman nda kazand rd bu baba mesle i bize. Ev al verdi, ba al verdi. Çocuklar okuttu ve evlendirdi. imdiden sonra da aç kalmay z. Bereket Allah'tan." Bez bebeklerin sergilendi i stantlarda oturan han m ustalar n kaybolan bir mesle i canland rd klar de il; ama olmayan bir mesle i icat ettikleri söylenebilir. imdinin bez bebekleri, çocuklu umuzun saf hat ralar aras ndan ç k p gelenler gibi süklüm püklüm de il üstelik; üzerlerindeki i ne oyalar, nak lar, boncuk i lemelerle pek k ymetli görünüyorlar. Ardahan-Damal bebeklerinin ustas Fidan Atmaca'n n marifeti fark edileli epey olmu ; pek çok festivale kat lm, televizyonlarda görünmü. Ancak hemen yan taraftaki Mu la bebekleri bu y l ilk kez görücüye ç k yor. Kültür Bakanl 'na ba l çal an, folklor ara t rmac s Semra Akbulut Kahveci, Milas' n Çomakda köyünde bir y ldan beri üretilen bebeklerin 28 kad na i imkân sa lad n söylüyor. Günde 10 lira yevmiyeyle çal an kad nlar, vaktiyle ninelerinin giyindi i kostümleri bez bebeklere birebir uyguluyor. 913-0101-a-GT-1-o 14 lees verder
1p 15 Waar in Beyo lu- stanbul wordt het 'Alt n Eller Festivali' gehouden? Schrijf de naam van de plaats op in je uitwerkbijlage. Je moet in het Turks antwoorden. 1p 16 Ustalar n festival yerindeki davran lar ile ilgili a a dakilerden hangisi geçerlidir? A Etraflar ndaki kalabal ktan dolay zorlan yorlar. B Festival yerinde kendilerini huzursuz hissediyorlar. C stanbul'daki modern çal ma hayat na ayak uyduruyorlar. D Kendi dükkânlar nda oldu u gibi geleneklerini sürdürüyorlar. 1p 17 Er worden in de tekst drie soorten handwerk uitgebreid behandeld. Schrijf die drie soorten op in je uitwerkbijlage. Je moet in het Turks antwoorden. 1p 18 Yazar n ba l kla vermek istedi i mesaj nedir? A el i i ustalar n n i lerini b rakmak istedi ini B el i i ustalar n n i lerini tam yapamad n C el i i ustalar n n resim çektirmek istemedi ini D el i i ustalar n n yok olmaya ba lad n 1p 19 El ustalar günümüzde niçin bu meslekleri seçiyorlar? A baba mesle ini canland rmak için B kendi zevklerine uygun bir i oldu u için C kolay bir i oldu u için D tutulan bir meslek oldu u için 1p 20 Parçaya göre alt n eller deyiminde kimin eli anlat lmak isteniyor? A dökümcünün B kuyumcunun C mü terinin D sanatç n n 1p 21 Bu festival hangi amaçla yap lm t r? A dükkâns z ustalara yer vermek için B el i i ustalar na stanbul'u tan tmak için C el i i ustalar na para kazand rmak için D yok olan meslekleri halka tan tmak için 913-0101-a-GT-1-o 15 lees verder
Tekst 10 Dünyan n bütün kad nlar Mango giyene kadar erkek k yafeti yapmayaca z Evrim SÜMER esumer@hurriyet.com.tr Kad n haz r giyim markas Mango'nun spanyol markas oldu unu herkes biliyor. Peki kurucular n n Türk oldu unu kaç ki i biliyor? 1968'lerde Türkiye'den çocuk ya tayken aileleriyle birlikte spanya'ya göç ederek giden shak ve Nahum And ç karde ler kurdu Mango'yu. Bugün irketin ba kan yard mc s ve geni lemeden sorumlu ki isi olan sak Halfon'un ailesi de Türkiye'den gitme. sak Halfon (55) geçti imiz hafta Mango'nun yeni 22 tan t m için stanbul'dayd. Bize Mango'yu ve bu seneyi anlatt : "Öncesinde tüm spanya'ya toptan sat yap yorduk. Toptan sat lar m z n yan nda perakende sat için birçok markay 23 kot dükkanlar m z vard. Daha sonra tek bir marka, bir sürü markadan iyidir dendi ve Mango kuruldu. spanya ve talya modas na bir alternatif olsun istedik. lk ma azam z Barcelona'n n Champs Elyssee'sinde aç ld. Bugün hala durur. Yurtd ndaki ilk ma azam z 1992'de Portekiz' de aç ld. Önce kom u ülkelerden ba lamak istedik, kontrolü kaybetmeyelim diye. Türkiye'ye 1997'de geldik. Burada köklerimiz oldu u için Türk 24 çok iyi tan yoruz. Hepimizin burada akrabalar var. Ben iki ayda bir gelip gidiyorum mesela. Büyümek için her türlü kaynak zaten elimizin alt nda. Türkiye'deki imalat m z da art rd k. Seneye tüm 25 yüzde 20'si Türkiye'de olacak. Her pazar n kendi kimli i var ama koleksiyonlar m z bütün dünyada ayn. Sadece birkaç ülke için ek koleksiyonlar üretiyoruz. Ortado u için uzun kollu üstler ve uzun etekler yap yoruz mesela. Moda deyince Japon kad nlar n 26 ne kadar dü kün oldu u bilinen bir ey. Onlar için daha ekstrem ek koleksiyonlar haz rl yoruz. Ve tabii her eyi çok daha küçük yapmak durumunday z! Henüz dünyan n bütün kad nlar n giydirmedik. u an sadece yüzde 10'a ula m durumday z. 27 modas nda alacak bu kadar yol varken neden erke e ve çocu a girelim ki? Birçok ülkede daha yeni yeni ba l yoruz. Kad n modas nda iddial, di er alanlarda mütevaziyiz. Biz Türk kökenli spanyollar z. Türkiye'de do duk, spanya'da büyüdük. Köklerimizle gurur duyuyoruz ama u an dünya vatanda y z demek daha do ru san r m. Birçok önemli pozisyonda Türkler çal yor. Tahmin edilenden daha fazla hem de. Avustralya'daki ma aza aç l m n n ba nda bile 28 bir ekip var. stedi imizde aram zda Türkçe konu uyoruz. Ama tasar m ekibimizde henüz bir Türk yok. Sadece benim ekibimde 16 farkl dil konu uluyor. Tasar mc lar m z da birçok ülkeden. Yeni bir 29 arad m zda, büyük moda e itim okullar n n mezunlar n tercih ediyoruz." Mango, stanbul'da üç yeni ma aza açacak. Bunlar n biri de Beyo lu'nda. Mango'nun halihaz rda 92 ülkede 924 ma azas var. 913-0101-a-GT-1-o 16 lees verder
Kies bij iedere open plek in de tekst het juiste antwoord uit de gegeven mogelijkheden. 1p 22 A B C D kitap sezon site yönetim 1p 23 A B C D çizen deneyen kullanan satan 1p 24 A B C çar s n dükkan n pazar n 1p 25 A B C D imalat n kuma lar n mü terilerin sat n 1p 26 A B C D E bak mlar na bo az na modaya saçlar na sanata 1p 27 A B C D bebek çocuk erkek kad n 1p 28 A B C Avustralyal spanyol Türk 1p 29 A B C D piyasa renk verimlilik yetenek 913-0101-a-GT-1-o 17 lees verder
Tekst 11 "Misafirli e gelen" küçük çizer LKE GÜRSOY 1 Cem Dinlenmi 1985 y l nda stanbul'un Kad köy semtinde, civar n en bilinen sa l k kurumlar ndan ifa Hastanesi'nde do mu. Bu kadar detayl söylüyorum çünkü söyle iyi hastane binas n n hemen kar s ndaki Khalkedon adl kafede yap yoruz. Bilmeyenler için; Khalkedon, Kad köy semtinin eski ça lardaki ad d r. 2 Kar mda sempatik, s k gülen, biraz h zl konu an, ince bir genç adam var. Heyecanl görünüyor. O da resim yapmaya çok küçükken ba lam. lkokuldan itibaren her zaman 'iyi çizen adam' olarak bilindi ini, ders kitaplar n n kenar na hep resimler yapt n, lise y ll nda da bu merak ndan bahsedildi ini anlat yor. 3 Buraya kadar pek çok karikatüristin hikayesinden pek farkl de il. Ama onun hikayesini merak etmemizi sa layan, 20'sini yeni bitirmi ken (çizerler içinde en genci oldu unu ö rendik) Penguen'in orta sayfas na kurulmu olmas. Selçuk Erdem ve Erdil Ya aro lu gibi ünlülerin çizdi i dergiye ilk ad m atarken Cem'in akl nda karikatür yokmu. 4 "Çizgi roman ya da illüstrasyon yapmak istiyordum. Arada birileri gaza getirirdi, Penguen'e giderdik. O dönemde Yumurtalar (Penguen'in amatör çizerlere ay rd sayfan n ad ) ile Emrah Ablak ilgileniyordu. Bir gün karikatürlerimi Selçuk Erdem görmü. Arad, beni ça rd." 5 Dinlenmi 'e 'yol göstericili i' yapan Erdil Ya aro lu "Anlat m nda bir s cakl k var ki, bu az bulunur bir eydir. O nedenle Cem'in çizgilerini ilk gördü ümde çok mutlu oldum" diyor. Peki nas l bir ö renci? Ya aro lu öyle diyor: "Çok h zl ö reniyor. Laf dinler gibi görünüyor ama biraz ba na buyruk. O da bir karikatürist özelli i." 6 Dergide kendisine pek kar mad klar n, son karar ço u zaman kendisinin verdi ini söylüyor. Derginin çizerlerinden, ayn zamanda editörü Bahad r Baruter de onayl yor: "O zekada bir adama kar m yoruz, ona güveniyoruz." Dergideki karikatürler kolay ç km yormu. Her karikatürü iki-üç saatte tamamlad n, dolay s yla bir gece oturup sabahlaman n bile yetmedi ini anlat yor. Çizmek neyse de, as l i 913-0101-a-GT-1-o 18 lees verder
fikir bulabilmek. Yayg n kan n n aksine, pat diye ilham gelmezmi. Oturup bir-iki günü buna ay rmak gerekiyormu. Bazen onun bile yetmedi ini söyleyip sonra unlar ilave etti: "Dergiye gidip kap y çald mda genelde Bahad r Baruter aç yor. eker isteyen çocuklar gibi, sen geç yerine oyna tarz bir ey oluyor. Ho uma gidiyor." 7 Küçük çizer; Beatles, Tom Waits dinlemekten ho lan yor. Sinemada en çok çizgi roman uyarlamalar ve animasyonlar izliyor. 'Star Wars' seviyor. 1p 30 Waar staat 'Khalkedon' voor? A de oude naam van een café B de oude naam van een school C de oude naam van een wijk D de oude naam van een ziekenhuis 1p 31 Wat voor soort artikel is de tekst? A een interview B een levensbeschrijving C een nieuwsbericht D een onderzoek 1p 32 Wat vindt de schrijfster van het artikel zo bijzonder aan Cem Dinlenmi? A Dat hij op zo'n jonge leeftijd als karikaturist succes heeft. B Dat hij voorpaginanieuws geworden is. C Dat hij op jonge leeftijd zijn eigen tijdschrift uitbrengt. 1p 33 Van wie is de uitspraak: "Laf dinler gibi görünüyor ama biraz ba na buyruk"? A Bahad r Baruter B Erdil Ya aro lu C Selçuk Erdem 1p 34 Hoe wordt Cem Dinlenmi door zijn collega's gezien? A als zeer betrouwbaar B als een beetje onnozel C als een beginneling D als zeer intelligent 1p 35 Schrijf in je uitwerkbijlage het nummer op van de alinea waaruit blijkt of het werk Cem Dinlenmi makkelijk of moeilijk afgaat. 1p 36 Waar slaat het grapje "sen geç yerine oyna" op? A dat hij een wonderkind (natuurtalent) is. B dat hij wel altijd kind zal blijven. C dat hij een beetje naïef is. 913-0101-a-GT-1-o 19 lees verder
Tekst 12 Ünlü ngiliz gazetesinden stanbul Modern'e övgü 1 ngiliz Financial Times gazetesi, " stanbul Modern" hakk nda yay mlad bir makalede müzeye övgüler ya d rd. Sarah Woodward'un kaleme ald "Bugünün Türkiyesi'nin Estetik Zaferi" ba l kl yaz da, sanat müzesinin stanbul'un nas l geli ti ini ortaya koydu u vurguland. Ayr ca tarihi eserlerden tatmin olan turistler için yeni f rsatlar yarat ld belirtildi. 2 stanbul Modern'in Ba kan Oya Eczac ba 'n n ça da bir müze kurmak için on yedi y l önce harekete geçti i belirtilen yaz da, Ba bakan Tayyip Erdo an' n AB ile müzakereler ba lamadan birkaç gün önce müzeyi açt na dikkat çekildi. 3 Gazeteci ile konu an stanbul Modern'in görevlisi Roza Martinez, Bo az'da 8 bin metrekarelik alan üzerine kurulu yeni müzenin yer olarak benzerlerinden üstün oldu unu belirtiyor. Martinez, " stanbul Modern, örne in Tate Modern'den daha iyi manzaraya sahip." diyor. Martinez, stanbul'a gelen turistlerin tarihi Topkap Saray 'n gördükten sonra, stanbul Modern'e u rad klar nda, ferahlat c bir de i iklik ya ayacaklar n vurguluyor. "Eski ile yeninin kar m n bu göz kama t r c kentten ba ka hiçbir yerde bulamazlar." diyor Martinez. 4 stanbul Modern'in bu y l eylül ay nda açaca ve imdiden konu ulacak sergi diye bahsedilen "Venedik- stanbul Sergisi" ile Avrupa'ya damgas n vuraca n belirten Martinez, böylece Venedik Bienali'nin bir kesiminin 110 y ll k tarihinde ilk kez talya s n rlar d na ta aca n sözlerine ekledi. 5 Gazetenin sorular n yan tlayan stanbul Modern'in Ba kan Oya Eczac ba, stanbul'da ça da bir müze kurmak için on yedi y l süreyle "Eczac ba Vakf " ile s k bir biçimde çal t klar n söyledi. 6 Belge foto raf n n en önemli temsilcilerinden Avusturyal Othmar Pferschy'nin (1898-1984) 170 foto raf ndan olu an sergi, stanbul Modern Foto raf Galerisi'nde aç ld. 14 May s 2006 tarihine kadar aç k kalacak sergide yer alan foto raflar, Pferschy'nin k z Astrid von Schell'in geçen y l stanbul Modern'in Foto raf Ar ivi'ne ba lad orijinal negatiflerinden bas ld. "Cumhuriyetin I nda: Othmar Pferschy Foto raflar " sergisinin tan t m na Fortis Bankas Ba kan Tayfun Bayaz t, stanbul Modern Ba kan Oya Eczac ba ve Hürriyet Gazetesi Yay n Dan man Do an H zlan ile birçok davetli kat ld. 913-0101-a-GT-1-o 20 lees verder
1p 37 Wat is de titel van het artikel van de Engelse journaliste Sarah Woodward? A Bugünün Türkiyesi'nin Estetik Zaferi B Eczac ba Vakf C Tate Modern 1p 38 Er wordt een oud gebouw en een nieuw gebouw met elkaar vergeleken (alinea 3). Schrijf de naam van het oude gebouw op in je uitwerkbijlage. 1p 39 Wat is de naam van de tentoonstelling die bedoeld wordt met 'konu ulacak sergi'? A Cumhuriyetin I nda: Othmar Pferschy Foto raflar B stanbul Modern C Venedik- stanbul Sergisi 1p 40 Wie is de voorzitter van ' stanbul Modern'? A Do an H zlan B Oya Eczac ba C Roza Martinez D Tayfun Bayaz t 1p 41 Schrijf in je uitwerkbijlage op hoeveel jaar men erover gedaan heeft om ' stanbul Modern' te realiseren. Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina. 913-0101-a-GT-1-o 21 lees verder
Tekst 13 Grup Duman Alaçat 'da 'Eski Köprünün Alt nda', 'Bebek', ' stanbul' ve 'Seni Kendime Saklad m' gibi çok say da modern rock klasi ine sahip olan Duman, Türkiye de alternatif müzi in yay lmas na ve sevilmesine öncülük yap yor. Ülkemizin tart mas z en iyi rock gruplar ndan Duman, son stüdyo albümleri 'Seni Kendime Saklad m' ile büyük bir hayran kitlesine sahip olmu tu. A k, umutsuzluk ve hüzün gibi konular kendilerine özgü bir teknikle sunmalar dikkat çekiyor. Grup, Sezen Aksu cover 'Her eyi Yak' ile de büyük ses getirmi ti. Duman ayr ca benzersiz sahne performanslar n içeren Türkiye nin ilk müzik DVD si 'Bu Ak am' ile bir ilki de gerçekle tirmi oldu. Duman grubu geçen süre içerisinde iki yüze yak n konserde hayranlar yla bulu urken, birçok gazete, dergi, TV, okul ve üniversite taraf ndan 'Y l n En yi Grubu' seçildi. 1p 42 Wat is de muziekstijl van Duman? A heavy metal B hip hop C pop D rock 1p 43 Met welk album heeft Duman veel fans gekregen? A Bebek B Eski Köprünün Alt nda C stanbul D Seni Kendime Saklad m 1p 44 In de tekst worden drie thema's genoemd waar de nummers van Duman over gaan. Schrijf die op in je uitwerkbijlage. Je moet in het Turks antwoorden. 1p 45 Wat heeft Duman met Sezen Aksu te maken volgens de tekst? A Duman heeft een nummer van haar gecoverd. B Duman heeft een tv-programma met haar gemaakt. C Ze hebben samen de eerste muziek-dvd uitgebracht. D Ze zijn samen op tournee geweest. Bronvermelding Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd. 913-0101-a-GT-1-o* 22 lees verder einde