AVRUPA BİRLİĞİ EĞİTİM VE GENÇLİK PROGRAMLARI MERKEZİ (ULUSAL AJANS) LEONARDO DA VINCI PROGRAMI YARARLANICI NİHAİ RAPORU TR/06/A/F/PL2 010 Teknik Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Endüstri Deneyimi The Experience of Technical Education Faculty Students in Industry YARARLANICININ ADI SOYADI: MEHMET ERCAN BÖLÜMÜ: METAL ÖĞRETMENLİĞİ STAJ YAPTIĞI İŞYERİ: GÜNDÜZ METAL
Rapor Tarihi: 27/05 03.06.2007 ORYANTASYON HAFTASI Sabah saat 11. 00 da İstanbul dan bindiğimiz uçak 14.30 da Düseldorf havaalanına indi. Burada bizi üniversite proje Almanya ortağı sn. İLHAN BELLEK karşıladı. Buradan yine İlhan Beyin bizler için tahsis ettiği otobüsle kalacağımız şehir Herne ye doğru yola çıktık. Akşama doğru kalacağımız eve ulaştık ve eşyalarımızı yerleştirerek Almanyada ki ilk günümüzü tamamladık. Daha sonraki günlerde bulunduğumuz çevreye uyum sağlayabilmemiz için yakın çevrede tanıtıcı küçük geziler yapıldı. Almanya da ki ulaşım sistemi hakkında bilgi alındı. Çevre illere gidebilmemizi sağlayan biletler dağıtıldı ve bunların kapsamı hakkında bilgi verildi. Almanya daki sağlık, sigorta, iş hukuku gibi hususların işleyişi hakkında bilgi alındı. Staj yapılacak şehirlere geziler yapıldı ve staj yerlerine yerleşim işlemleri gerçekleştirildi. 1
2
Rapor Tarihi: 04/06 08/06/2007 İşin Adı: İŞ YERİNİN TANINMASI İşin Uygulanması: İşyeri sahibi ve ustabaşı çalışılacak olan makinelerin tanıtımdı yaptı. İş disiplini hakkında bilgiler verdi iş yerine kaçta gelip ve kaçta çıkılacağı mola saatleri ve mola saatlerinin kaç dakika olduğu belirtildi. Molalarda nerelerde yemek yenilecek soyunma odaları gösterildi. Çalışılacak olan makineler hakkında ve çalışılırken uyulacak iş güvenliği hakkında bilgiler verildi. Daha sonra makineler ve makine başında çalışılan işçiler gözlenerek iş yerinde nasıl davranılacağı hakkında bilgiler edinildi. İş yerinde çalışmaya alıştırmak için o hafta makineleri tanımanın yanı sıra karton düzme ve paketleme gibi basit işler yapılarak iş yerine ve çalışma hayatına alışma safhası gerçekleştirilmiş oldu. İlk hafta olması sebebiyle hem işçilerle tanışmak hem de iş kuralları hakkında bilgi edinmek amaçlı farklı işçiler yanında çalışarak işçilere yardım edilmiş oldu. Şekil 1. staj yapılan iş yerinin dış görünüşü Şekil 2. staj yerinin iç görünümü 3
Rapor Tarihi: 11/06 15/06/2007 İşin Adı: MATKAP UÇARLININ VE KALIPLARIN DİZAYN EDİLMESİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1-matkap 2-metre İşin Uygulanması: CNC makinelerin ve freze makinelerinin daha hızlı programlanabilmesi ve istenilen matkap ucunun ve kalıpların rahat bulunabilmesi için ve belli bir düzene sokmak için karmaşık bir halde bulunan kalıplar ve matkap uçları tezgâhtan indirildi ve tezgâh tamamen boşatıldı. Sonra tezgâh temizlendi. Matkap uçlarını masa üzerine yerleştirmek için masa üzerindeki yerleri cetvel ile çizim yapıldıktan sonra matkap uçları genişliğinde masa üzerine delikler açıldı. Daha sonra boyutlarına göre matkap uçları yerlerine yerleştirildi. Kalıplar ise firmalara ve boyutlarına göre yerlerine yerleştirildi. Fabrikaya o hafta kesme makinesi alındığından dolayı ve fabrika çalışma sahasının biraz dar olması sebebiyle kilit bölümünün yeri değiştirildi ve fabrikaya yeni gelen kesme makinesi için uygun yer açılmış oldu. Şekil 1: düzlenen matkap uçları Şekil 2: düzenlenen kalıplar 4
Rapor Tarihi: 18/06 22/06/2007 İşin Adı: FREZE MAKİNESİNDE TALAŞ KALDIRMA İŞLEMİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs:1-freze makinesi 2-mastar İşin Uygulanması: Gelen siparişe göre ayarlanan freze makinesine yerleştirilen malzemeye diş açma işlemi uygulandı. Malzemenin demir esaslı ve fazla kalın olmaması sebebi ile malzemenin ve matkap ucunun tahriş olmaması için her yapılan malzemeden sonra fırça yardımıyla, matkap uçlarına yağ sürüldü. Her 50 60 parça yapıldıktan sonra yapılan birkaç malzeme mastar yardımıyla kontrol edildi. Kontroldeki olumsuzluklar kalite kontrol sorumlusuna bildirildi. Şekil 1: freze makinesinde diş açma işlemi 5
Rapor Tarihi: 25/06 29/06/2007 İşin Adı: FABRİKADAKİ MAKİNELERE BAKIM VE AYARLAMA İŞLERİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1- takım anahtarları 2- çekiç 3-kalıplar 4-İngiliz anahtarı İşin Uygulanması: Gelen siparişe göre freze makineler ayarlanır. Gelen siparişe göre uygun matkap uçları, ve matkap uçlarını takmak için standartlara uygun ve gereken matkap ucu seçilir. Matkap ucunun sağlam bir şekilde kafaya yerleşebilmesi için plastik çekiç ile vurularak sağlam bir şekilde matkap ucunun takılması sağlanır. Plastik çekiç kullanılmasının sebebi hem matkap ucuna zarar vermemek hem de esnek olması sebebiyle sekmeleri önlemek amacıyla kullanılır. Malzeme üzerinde talaş kaldırılacak kısımlar belirlenir ve matkap uçları arasındaki mesafe kumpas ile ölçülerek belirlenir. Malzemenin sertliğine ve kalınlığına göre devir hızı belirlenir. İş güvenliği açısından işleme tabi tutulacak malzeme uygun kalıba yerleştirilir. Kalıp masaya yerleştirilirken işçi güvenliği ve işçinin rahat çalışabilmesi için sağlam bir şekilde çeneler arasına yerleştirilir. Yerleştirilen malzeme de talaş kaldırılırken çıkan çapakların malzeme üzerinde kalmaması için talaş kaldırılacak bölgeye basınçlı hava püskürtülür. İş boyunca matkap uçlarının fazla tahriş olmaması için fırça yardımıyla matkap uçlarına makine yağı sürülür. Şekil 1. gelen siparişe göre ayarlanmış freze tezgâhı Şekil 2. makine ayarlanırken kullanılan malzemeler 6
İşin Adı: KİLİT PARÇASININ BİR BÖLÜMÜN YAPIMI Rapor Tarihi: 02/07 06/07/2007 Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1-yağ 2- kilide takılan yaylar 3-somun 4- anahtar yatağı İşin Uygulanması: Kilidin ana gövde parçasının yay ve halka ve bunları birbirine bağlayan malzemelerin anahtar gövde yatağında uygun yerlere monte edilmesiyle şekil 1 deki malzeme elde edilmiş oldu. Malzemeler birbirine monte edilirken anahtar gövde parçasının daha iyi çalışabilmesi her malzeme monte edilirken gres yağ ile fırça yardımıyla malzemeler yağlanmış oldu. Şekil 1 parçaları yerleştirilmiş kilit parçasının bir bölümü 7
Rapor Tarihi: 09/07 13/07/2007 İşin Adı: MALZEMELERİN ÇAPAK ALMA İŞLEMİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1-zımpara 2-taşlama makinesi 3- eğe İşin Uygulanması: CNC ve freze makinesinde işlenen ürünler makineden çıktıktan sonra malzeme yüzeyinde oluşan çapakların alma işlemi uygulandı. alimunyum ve ince yüzeyli malzemelerin fazla tahriş olmaması için zımpara ve eğe yardımıyla kalın ve fazla tahriş aranmayan çelik malzemeler ise taşlama makinesi yardımıyla çok ince malzemelerin çapak alma işlemi ise basınçlı hava püskürtülerek yapılmış oldu. Şekil 1: zımpara ile malzemenin çapak alma işlemi Şekil 2: çapak alınırken kullanılan eğe. Şekil 3: Zımparalanan alüminyum malzeme 8
İşin Adı: PERÇİNLE BİRLEŞTİRME İŞLEMİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1-freze makinesi İşin Uygulanması: Rapor Tarihi: 16/07 20/07/2007 Farklı iki malzeme arasına perçin ve somun yerleştirilerek sensorlu bir kalıba yerleştirilerek freze makinesinin pres hareketi eksensel olarak otomatik olarak kalıbın sensora temas etmesiyle harekete geçmekte ve hem eksensel pres hem de eksensel dönüş hareketiyle yığma işlemi yapılarak perçinleme işlemi gerçekleşmektedir. Bu işlem yaklaşık 10 saniye sürmekte ve işlem böyle iki parçanın perçinlenmesi şeklinde devam etmektedir. Şekil 1: perçin işlemi uygulanırken Şekil 2: perçinlenen malzemenin son hali 9
Rapor Tarihi: 23/07 27/07/2007 İşin Adı: TALAŞ KALDIRMA YÖNTEMİYLE İMALAT Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1-matkap 2- cnc makinesi 3-kontrol için kumpas 3-eğe İşin Uygulanması: Verilen imalat resimden yararlanarak önce uygun kalıp seçilir ve CNC tezgâhına yerleştirilir ve ilerleyen safhalarda veriler bu programlama ünitesi yardımıyla CNC makinesine kaydedilir. Yapılan programdaki verileri takip ederek makine kademe kademe belirtilen işlemleri gerçekleştirir. İmal edilen ilk birkaç ürün çeşitli ölçme ve kontrole tabi tutulduktan sonra seri imalata geçilir. Malzeme değişimi ise kalıp içine cıvatalanır. Cıvatalar matkap ile sağlam bir şekilde kalıba monte edilir. Kalıp 8 malzeme alacak kapasitedir. CNC makineleri işlemesi yaklaşık 3 dk civarındadır. Şekil 1: cnc makinesinde çalışılırken. Şekil 2:matkap yardımıyla malzeme montesi 10
Şekil 3. Cnc makinesinin programlama ünitesi Şekil 4 (sağ )işlenmeyen (sol) işlenen parça 11
Rapor Tarihi: 30/07 03/08/2007 İşin Adı: ALÜMİNYUM MALZEMENİN CNC TEZGAHINDA İŞLENMESİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs:1-uygun ebatlarda alimunyum profil 2- cnc makinesi 3-kontrol için kumpas İşin Uygulanması: Profiller halinde gelen alimunyum malzeme önce gelen imalat resmine uygun olan en uygun boyutta kesme işlemine tabi tutuldu. Kesilen malzemeler daha sonra programlanan cnc tezgahına yerleştirilerek kesme ve ovalleştirilme işlemine tabi tutuldu. daha sonra üretilen alimunyum malzemeler sayılarak, her paket 200 lü olarak paketlenme işlemine tabi tutuldu. Şekil 1:al. profillerin kesim işlemi Şekil 2:malzemelerin cnc tezgâha yerleştirilmesi İşlenen parçanın son hali 12
Rapor Tarihi: 06/08 10/08/2007 İşin Adı: FABRİKADAKİ İŞLENEN MALZEMELERİN KALİTE KONTOR İŞLEMİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1- kumpas 2- metre 3-masta İşin Uygulanması: Fabrikaya gelen metal parçalar makinelerde işlendikten sonra istenilen ölçü veya ölçü aralığında olması istenir. Bunu da sağlamak amaçlı çeşitli ölçü aletleri kullanılarak ölçüm yapılır. Fabrikaya gelen malzemelerin çoğunluğunda hassas ölçüm yapıldığından metreye yerine kumpas tercih edildi. Frezede işlenen deliklerin kontrolü içinde mastar kullanıldı. Ölçülerde oluşan standart sapmalar kalite kontrol şefine bildirildi. Şekil 1: mastarla kalite kontrol yapımı Şekil 2: kumpasla kalite kontrol yapımı. 13
İşin Adı: CNC MAKİNESİNDE CIVATA PARÇASININ KESİMİ Rapor Tarihi: 13/08 17/08/2007 Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs: 1-cnc makinesi 2-kumpas İşin Uygulanması: Fabrikaya gelen baş kısmının çapı 14mm olan alimunyum içerikli parçanın kalın olan kısımları şekil 1 deki eski tip cnc makinesinde kesim işlemi ve baş kısmının daraltma işlemi uygulandı. Malzeme işlendikten sonra baş kısmının çapı 14mm olan malzeme 12,60 12,80mm aralığına getirildi. Derinlemesine 2,60 2.70 arası kısaltılarak malzeme istenilen hale getirilmiş oldu. Talaş kaldırılma işlemine tabi tutulan malzemeler her yarım saat aralığında kumpas yardımıyla kontrol işlemine tabi tutuldu. Şekil 1: cnc makinesinde kesim işlemi Şekil 2: cnc makinesinde kesilen parçanın son hali 14
Rapor Tarihi:20/08 24/08/2007 İşin Adı: CNC MAKİNESİNDE CIVATA PARÇASININ KESİMİ Kullanılan Araç, Gereç, Cihaz, Makine, vs:1-freze makinesi 2-mastar İşin Uygulanması: Gelen siparişe göre ayarlanan freze makinesine yerleştirilen malzemeye diş açma işlemi uygulandı. Malzemenin demir esaslı kalın olmaması sebebi ile malzemenin ve matkap ucunun tahriş olmaması için makineye yağlı su ilave edilerek malzemelerin tahrişi önlendi. Her 50 60 parça yapıldıktan sonra yapılan birkaç malzeme kumpas yardımıyla kontrol edildi. Kontroldeki olumsuzluklar kalite kontrol sorumlusuna bildirildi.. Şekil 1: malzemeye diş açma işlemi şekil 2: gelen sipariş(sol)işlenen malzeme(sağ) 15
Rapor Tarihi:05/06/2007 Türkiye-Brezilya Maçı Dünyaca ünlü futbolcumuz Tugay Kerimoğlu nun Türk milli takımını bırakması sebebi ile Türkiye ile Brezilya hazırlık maçı yaptı. türk milli takımını cezası sebebi ile maç Türkiye de değil Almanya da oynandı. Borussa Dortmund un Westfallen stadına Türkiye- Brezilya maçına gidildi. Stada arkadaşlarımızla takımızı coşkulu bir şekilde desteklemek için maç saatinden saatler önce stada yerimizi aldık. Türk Milli takımını 90 dakika boyunca destekledik. Maçın atmosferi çok yüksekti. Maç berabere bitti. Hamit çektiği bir şut direkten döndü. 16
NRW BİLETLERİNİN DAĞITILMASI Rapor Tarihi: 27/08 31/08/2007 NRW biletlerinin dağıtılmasıyla Almanya nın kuzey Westfallen eyaletinin tamamını ücretsiz gezme imkânımız doğdu. Bu biletlerle il gezimiz Köln ve Oberhausen şehirlerine oldu. Köln şehrinde Dom Kathedrali ve şehir merkezi gezildi. Oberhausen şehir merkezi gezildi. 17
Rapor Tarihi: 27/06/2007 Waz grubu gazetesine teknik gezi düzenlendi ve yetkililer bizlere gazetenin nasıl basıldığını bir aile şirketi olduklarını ve hangi aşamalardan geçerek okuyucuya ulaştığını anlatarak bizleri bilgilendirdiler. 18
Rapor Tarihi: 29 30/06/2007 ESSEN VE DİĞER ŞEHRİ GEZİLERİ Hafta sonunda Herne ye komşu şehir olan Essen ve diğer yerler şehirler gezilerek hafta sonu iyi bir şekilde değerlendirilmiş oldu. 19
GREESENPARK VE LAGO Bu hafta sonunda herne yakınlarında bulunan greesenpark a gidildi. Burada oynan futbol ve plaj voleybolunun ardından parkın hemen yanında bulunan yüzme havuzu LAGO ya gidildi. 20
Rapor Tarihi: 23-24/06/2007 Hafta sonu akşam yemeğinin yanına arkadaşlara çiğ köfte yaptım ve diğer arkadaşlar da lavaş ekmeği yaparak arkadaşlara güzel bir ziyafet vermiş olduk. 21
KAHVALTI VE DÜSSELDORF GEZİSİ Rapor Tarihi: 28-29/07/2007 22
Cumartesi günü gurbetçi ağabeylerimiz bizleri sabah kahvaltısına davet ettiler.kahvaltıyı yaptıktan sonra futbol sahasına gittik ve aramızda futbol maçı yaparak günü değerlendirmiş olduk. Ertesi gün Düsseldorf ta yapılan kirmese gittik ve bizim için güzel bir akşam oldu ve çocuklar gibi eğlendik. 23
Rapor Tarihi: 04-05/08/2007 AVRUPA TURU 24
Kendi aramızda kiralamış olduğumuz araba ile ilk önce Hollanda sonra Belçika, Fransa (Paris) en son olarak Lüksemburg u gezdik. Bizim için bu gezi çok verimli oldu. Birçok tarihi yerini gördük ve Avrupa nın kültürü ile kendi kültürümüzü karşılaştırma imkânı bulduk. 25
Rapor Tarihi: 09/08 /2007 Degussa gezisi Yaşadığımız şehrin en büyük kimya fabrikası olan Degussa ya gidildi. Şirketin üretim alanı ile bilgiler alındı. Merak edilen sorular cevaplandı. Ürünleri hakkında bilgi verildi. Daha sonra üretim tesisi gezildi. Gezi sonunda eve dönüldü. 26
Konu: Hafta Sonu Etkinlikleri Rapor Tarihi: 04-05/08/2007 HERNE CRANGER KERMES Bu hafta sonunda Herne deki cranger kermes açıldı. Kermes bu bölgenin en büyük kermeslerinden biri ve 100 yıllık bir tarihi var. Bu kermeste yine movie park gibi eğlence amaçlı birçok bölüme sahip. 27
Rapor Tarihi: 17/08 /2007 SLV EĞİTİM KURUMU Nokta direnç kaynağı hakkında bilgi verildi. Hangi kalınlıkta malzemelere ve hangi endüstride kullanıldığı hakkında bilgi verildi. Bu yöntem ile kaynak yapılmış malzemeler gösterildi. Çeşitli kaynak parametreleri kullanılarak kaynak yapıldı. 28
Nokta Direnç Kaynağında Kaynak Yapılışı Sürekli Kaynak Yapabilen Direnç Kaynak makinesi 29
Toz Altı Kaynak Makinesi Toz altı kaynak yöntemi hakkında bilgi verildi. Uygulama alanları anlatıldı. Kullanılan tozların özellikleri hakkında bilgi verildi. Çeşitli malzeme kalınlıklarında yapılan kaynak gösterildi.gösterim açısından kaynak yapıldı. 30