Tüccar Milletin Emeğini ve Üretimini Kıymetlendirmek İçin Eline ve Zeka sına Emniyet Edilen ve Bu Emniyete Liyakat Göstermesi Gereken Adamdır. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK ATATÜRK 3
Ö N S Ö Z Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası temel amacı düzenlenen görevleri çerçevesinde, üyelerimize ve bölgemize gereksinim duyulan konularda hizmet vermek, bölgemizin ve ülkemizin ticari ve ekonomik hayatına gelişmeyi sağlayıcı katkılarda bulunmaktır. Bunun için öncelikli konunun, sağlıklı bir veri tabanı oluşturulması gerektiğinin bilincindeyiz. Bu doğrultuda hazırladığımız 2011 yılı ekonomik raporda birinci bölüm Dünya Ekonomisinde Gelişmeler, ikinci bölümde Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler, üçüncü bölümde Antalya Ekonomisinde Gelişmeler, dördüncü bölümde Kumluca İlçesi ekonomisinde gelişmeler, beşinci bölümde Finike İlçesi Ekonomisinde Gelişmeler, altıncı bölümde Demre İlçesi Ekonomisinde Gelişmeler, yedinci bölümde Kaş İlçesi Ekonomisinde Gelişmeler yer almaktadır. Rapor hazırlanırken, sağlıklı ve doğru bilgi elde etmenin zorluğuna rağmen en güncel ve en doğru bilginin kullanılması için dikkatli bir tutum sergilenmiştir. Ekonomik Rapor 2011 raporumuz çalışmasında emeği geçen herkese ve bilgilerin derlenmesinde yardımcı olan kamu kurumlarına ve diğer kuruluşlara Yönetim Kurulumuz adına teşekkür ediyorum. Bu raporumuzun üyelerimize ve bölgemize yararlı olmasını diliyorum. Alaaddin AYTEKİN Yönetim Kurulu Başkanı Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası ÖNSÖZ 4
1. BÖLÜM DÜNYA EKONOMİSİ 1.1. 2011 Yılı Dünya Ekonomisine Genel Bakış... 2.BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİ 2.1. 2011 Yılı Türkiye Ekonomisinin Genel Değerlendirmesi 2.1.1. Ulusal Hesaplar... 2.1.2. Ödemeler Dengesi.. 2.1.3. Sanayi. 2.1.4. Bina İnşaatı. 2.1.5. İşgücü.. 2.1.6. Fiyatlar 2.1.7. Dış Ticaret... 2.1.8. Brüt Dış Borç.. 2.1.9. Bütçe... 2.1.10. Para ve Banka 3. BÖLÜM ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI 3.1. Antalya nın Sosyal Ekonomik Yapısının 2011 Yılı Genel Değerlendirmesi 3.1.1. Tarihi... 3.1.2. Coğrafi Yapısı ve İklimi. 3.1.3. Demografik Yapısı.. 3.1.4. Tarım ve Hayvancılık. 3.1.5. Turizm. 3.1.6. Antalya Serbest Bölgesi.. 3.1.7. Organize Sanayi Bölgesi. 3.1.8. Dış Ticaret. 3.1.9. Bütçesi 4. BÖLÜM KUMLUCA NIN SOSYO-KÜLTÜREL VE EKONOMİK YAPISI 4.1. Kumluca Hakkında Genel Bilgiler. 4.2. Kuruluş ve Tarihçesi.. 4.3. Coğrafi Konum, Doğal Yapı, İklim ve Bitki Örtüsü. 4.3.1. Dağlar.. 4.3.1.1. Tahtalıdağ 4.3.1.2. Bakırdağları.. 4.3.1.3. Merkezi Dağlar 4.3.1.4. Güneybatı Bölümü Beydağları 4.3.2. Akarsular. 4.3.2.1. Alakır Çayı... 4.3.2.2. Göksu... 4.3.2.3. Gavur Çayı... 4.3.3. Göller.. 4.3.3.1. Alakır Barajı Gölü 4.3.4. Mağaralar İÇİNDEKİLER 10 14 14 16 17 18 19 20 21 23 24 25 28 28 29 30 32 33 36 38 40 43 46 46 47 48 48 49 49 49 49 49 50 50 50 50 50 5
4.3.4.1. Ayı İni Mağarası.. 4.3.5. Yaylalar... 4.3.6. Tarihi ve Turistik Yerler 4.3.6.1. Corydella 4.3.6.2. Gagae.. 4.3.6.3. İdebessisos.. 4.3.6.4. Kormos 4.3.6.5. Melanippe 4.3.6.6. Olympos... 4.3.6.7. Rhadiopolis.. 4.4. Kumluca nın Sosyo Kültürel ve Demografik Yapısı 4.4.1. Nüfus... 4.4.2. Eğitim.. 4.4.2.1. İlköğretim-Orta Öğretim ve Halk Eğitim Merkezleri.. 4.4.3. Yükseköğretim 4.4.3.1. Akdeniz Üniversitesi Kumluca Meslek Yüksek Okulu... 4.4.4. Sağlık.. 4.4.5. Ulaşım. 4.4.6. Trafik.. 4.5. Kumluca Ekonomisi... 4.5.1. Tarım... 4.5.2. Hayvancılık. 4.5.3. Ormancılık.. 4.5.4. Turizm. 4.5.5 Ticaret ve Sanayi.. 4.5.5.1. Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası 4.5.5.2. İhracat... 4.5.5.3. Kumluca Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi.. 4.5.6. Mali Kuruluşlar... 4.5.6.1. Bankalar... 5. BÖLÜM FİNİKE NİN SOSYO-KÜLTÜREL VE EKONOMİK YAPISI 5.1. Finike Hakkında Genel Bilgiler.. 5.2. Kuruluş ve Tarihçesi 5.3. Coğrafi Konum, Doğal Yapı, İklim ve Bitki Örtüsü. 5.4. Tarihi ve Turistik Yerler. 5.4.1. Lymra.. 5.4.2. Arykanda. 5.4.3. Suluin Mağarası.. 5.4.4. Finike Setur Marina 5.5. Finike nn Sosyo-Kültürel ve Demografik Yapısı.. 5.5.1. Nüfus... 5.5.2. Eğitim.. 5.5.2.1. İlköğretim-Orta Öğretim ve Halk Eğitim Merkezleri.. 5.5.3. Yükseköğretim 5.5.3.1. Akdeniz Üniversitesi Finike Meslek Yüksek Okulu.... 50 50 52 52 52 53 53 53 53 53 55 55 58 58 63 63 64 66 68 72 72 76 78 79 80 80 83 88 89 89 92 93 94 96 96 97 98 98 99 99 101 101 102 102 İÇİNDEKİLER 6
5.5.4. Sağlık... 5.5.5. Ulaşım. 5.5.6. Trafik... 5.6. Finike Ekonomisi 5.6.1. Tarım... 5.6.2. Hayvancılık. 5.6.3. Ormancılık.. 5.6.4. Turizm. 5.6.5. Ticaret ve Sanayi. 5.6.5.1. Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası (Finike Temsilciliği). 5.6.5.2. İhracat.. 5.6.6. Mali Kuruluşlar... 5.6.6.1. Bankalar... 5.6.6.2. Özel İdare. 5.6.6.3. Vergi Dairesi 6.BÖLÜM DEMRE NİN SOSYO-KÜLTÜREL VE EKONOMİK YAPISI 6.1. Demre Hakkında Genel Bilgiler. 6.2. Kuruluş ve Tarihçesi 6.3. Coğrafi Konum, Doğal Yapı, İklim ve Bitki Örtüsü. 6.4. Tarihi ve Turistik Yerler. 6.4.1. Myra 6.4.2. Kekova 6.4.3. Andriace.. 6.4.4. Çayağzı 6.4.5. Theimussa (Kale İskelesi Üçağız)... 6.4.6. St.Nichalous (Noel Baba)... 6.4.7. Noel Baba Müzesi... 6.4.8. Sura. 6.4.9. Kyaenai... 6.5. Demre nin Sosyo-Kültürel ve Demografik Yapısı 6.5.1. Nüfus... 6.5.2. Eğitim.. 6.5.2.1. İlköğretim-Orta Öğretim ve Halk Eğitim Merkezleri.. 6.5.3. Sağlık.. 6.5.4. Ulaşım. 6.5.5. Trafik... 6.6. Demre Ekonomisi. 6.6.1. Tarım... 6.6.2. Hayvancılık. 6.6.3. Ormancılık.. 6.6.4. Turizm. 6.6.5. Ticaret ve Sanayi. 6.6.5.1. Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası (Demre Temsilciliği). 6.6.5.2. İhracat... 6.6.6. Mali Kuruluşlar... 6.6.6.1. Bankalar... İÇİNDEKİLER 103 105 107 109 109 113 115 116 117 117 121 126 126 126 127 130 130 131 131 131 132 133 133 134 134 136 137 138 139 139 141 141 144 146 147 148 148 150 150 152 153 153 155 161 161 7
6.6.6.2. Vergi Dairesi 7. BÖLÜM KAŞ IN SOSYO-KÜLTÜREL VE EKONOMİK YAPISI 7.1. Kaş Hakkında Genel Bilgiler.. 7.2. Kuruluş ve Tarihçesi 7.3. Coğrafi Konum, Doğal Yapı, İklim ve Bitki Örtüsü 7.4. Tarihi ve Turistik Yerler 7.4.1. Kalkan. 7.4.2. Saklıkent.. 7.4.3. Xanthos... 7.4.4. Patara.. 7.4.5. Gömbe. 7.4.6. Felen Yaylası (Phellos)... 7.4.7. Kaputaş Plajı... 7.5. Kaş ın Sosyo-Kültürel ve Demografik Yapısı... 7.5.1. Nüfus.. 7.5.2. Eğitim.. 7.5.2.1. İlköğretim-Orta Öğretim ve Halk Eğitim Merkezleri.. 7.5.3. Sağlık.. 7.5.4. Ulaşım. 7.5.5. Trafik.. 7.6. Kaş Ekonomisi... 7.6.1. Tarım... 7.6.2. Hayvancılık. 7.6.3. Ormancılık.. 7.6.4. Turizm. 7.6.5. Ticaret ve Sanayi. 7.6.5.1. Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası (Kaş Temsilciliği).. 7.6.5.2. İhracat.. 7.6.6. Mali Kuruluşlar... 7.6.6.1. Bankalar... 161 164 164 166 167 167 167 167 168 168 169 169 170 170 174 174 180 181 182 183 183 186 188 189 190 190 193 199 199 İÇİNDEKİLER 8
1.BÖLÜM DÜNYA EKONOMİSİ 9
1. BÖLÜM DÜNYA EKONOMİSİ 1.1. 2011 YILI DÜNYA EKONOMİSİNE GENEL BAKIŞ 2011 yılında dünya ekonomisinde beklenmeyen gelişmeler yaşanmıştır. Bu gelişmeler nedeniyle 2012 yılının dünya ekonomisi için riskli ve güven ortamından yoksun bir yıl olacağı öngörülmektedir. 2011 yılı dünya ekonomisi açısından öne çıkan başlıkları şöyle sıralayabiliriz. - Sorunlu AB ülkeleri borç krizi yaşamaları ve özellikle İtalya ve İspanya gibi büyük ekonomilerin borçlarını yeniden yapılandırmak zorunda kalmaları, - Küresel büyümenin azalması, - Dünya ticaret hacminin yavaşlamasına bağlı olarak gelişmekte olan ülkelerin büyümelerinin de olumsuz yönde etkilenmesi, - Gelişmiş ülkelerin kamu maliyesine ilişkin riskleri, - Gelişmiş ülkelerdeki yüksek işsizlik oranları. Küresel ekonomide büyüme hızı yavaşlamış ve 2011 ve 2012 yılları için büyüme oranı tahminleri aşağı yönlü güncellenmiştir. Küresel ekonomide büyüme tahminlerindeki düşüş büyük ölçüde gelişmiş ülkelerden kaynaklanmış, gelişmekte olan ülkelere ilişkin tahminlerdeki aşağı doğru güncellemeler daha sınırlı kalmıştır. Tablo 1. Büyüme Oranı Tahminleri 2011 2012 Dünya 4,0 4,0 Gelişmiş Ülkeler 1,6 1,9 ABD 1,5 1,8 Euro Bölgesi 1,6 1,1 Almanya 2,7 1,3 Fransa 1,7 1,4 Japonya -0,5 2,3 Gelişmekte Olan Ülkeler 6,4 6,1 Çin 9,2 8,5 Latin Amerika 4,5 4,0 Kaynak : IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Eylül 2011 DÜNYA EKONOMİSİ 10
Tablo 2. Seçilmiş Değişkenler Düzeyinde Ekonomik Görünüm 2009 2010 2011 Ülke Grupları, Ülkeler, Kategoriler Milli Gelir Büyüme Oranları Dünya Üretimi -0,7 5,2 3,8 Gelişmiş ülke ekonomileri -3,7 3,2 1,6 ABD -3,5 3,0 1,8 Almanya -5,1 3,6 3,0 Japonya -6,3 4,4-0,9 Kanada -2,8 3,2 2,3 Gelişmekte ve kalkınmakta olan ülke ekonomileri 2,8 7,3 6,2 Çin 9,2 10,4 9,2 Hindistan 6,8 9,9 7,4 ASEAN-5(1) 1,7 6,9 4,8 Meksika -6,2 5,4 4,1 Güney Afrika -1,7 2,9 3,1 Emtia Fiyatları ($) Değişim Oranı Petrol(2) -36,3 27,9 31,9 Yakıt dışı (dünya emtia ihracatı ağırlıkları bazı ortalama) -15,7 26,3 17,7 Tüketici Fiyatları Endeksi Gelişmiş ülke ekonomileri 0,1 1,6 2,7 Gelişmekte ve kalkınmakta olan ülke ekonomileri(3) 5,2 6,1 7,2 LIBOR Faiz Oranı(4) ABD $ bazlı mevduat faiz oranları 1,1 0,5 0,5 Euro bazlı mevduat faiz oranları 1,2 0,8 1,4 Japon Yeni bazlı mevduat faiz oranları 0,7 0,4 0,4 Kaynak: IMF, World Ekonomic Outlook, Jenuary 2012 IMF tarafından kullanılan ülke gruplarıdır ve Ekonomik Rapor 2011 yayınının diğer bölümlerinde kullanılan The Atlas Of Economic Complexity ülke grupları sınıflamasından farklılık göstermektedir. (1): Endonezya, Malezya, Filipinler, Tayland ve Vietnamı içermektedir. (2): U.K. Brent, Dubai ve West Texas Intermediate ham petrol ortalama fiyatlarını ifade etmektedir. (3): Çeyrek dönemde tahmin ve projeksiyonlarda gelişmekte ve kalkınmakta olan ülke ekonomilerinin yaklaşık %80'i dikkate alınmıştır. (4): Londra bankalar arası piyasasında, bankaların teminatsız borç verme karşılığında talep etmiş olduğu faiz oranıdır. ABD ve Japonya için altı aylık, Avrupa Bölgesi ülkeleri için de üç aylık oranları göstermektedir. Euro Bölgesi ülkelerinde kamu borcunun sürdürülebilirliğine ilişkin endişelerin yoğunlaşması ve sorunların bankacılık sektörünü olumsuz etkilemesi güven kaybına neden olmuştur. Bu durum nihai harcamaların ertelenmesi ile sonuçlanmış ve iktisadi faaliyet üzerinde baskı oluşturmuştur. Euro Bölgesi ne dair alınması gereken önlemlerle ilgili olarak karar alma sürecinde yaşanan gecikmeler politika belirsizliğini artırmaktadır. Avrupa Finansal DÜNYA EKONOMİSİ 11
İstikrar Fonu imkânlarının önemli ölçüde artırılmaması veya mali politikalarının uyumlulaştırılmasını içeren daha yoğun bir birliğe yönelinmemesi halinde Euro Bölgesi ndeki sorunların çözümü gecikecektir. Euro Bölgesi nde bankacılık sektöründeki sorunların giderilememesi ve diğer bölgelere de yayılarak iktisadi faaliyet üzerindeki baskıyı belirginleştirmesi olasılığı önemli bir risk unsuru olarak değerlendirilmektedir. Euro Bölgesi borç krizinde finansal piyasaları etkileyen temel unsur Avrupa ülkelerinde yaşanan borç çevrilebilirliğine dair endişelerin çevre ülkelerden merkez ülkelere bankacılık sektörünü kapsayacak şekilde yayılması olmuştur. Bu bağlamda bazı merkez ülkelerin ve özel bankaların kredi notlarında düşüşler gerçekleşmiştir. Borç krizinin yayılması ve derinleşmesi ile birlikte küresel risk iştahı da azalmıştır. Buna bağlı olarak Avrupa Merkez Bankası nın İspanya ve İtalya nın tahvillerini satın alması ve Avrupa Finansal İstikrar Fonu nun genişletilmesi gibi tedbirler alınmıştır. Bu tedbirler sorunu çözmemiş sadece borç sorunu ertelemiş ve piyasalarda kalıcı güveni sağlayamamıştır. Bu gelişmelere paralel olarak borç sorunu yaşayan ülkelerin tahvillerinin getirisi ile Alman tahvillerinin getiri farkı belirgin şekilde artmıştır. Portföy akımları incelendiğinde, borçlanma senedi fonlarına girişler büyük ölçüde azalmış ve hisse senedi fonlarından güçlü çıkışlar kaydedilmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arası faiz farkları ve büyüme beklentileri gelişmekte olan ülkelere sermaye girişlerini desteklese de, gelişmiş ülkelere ilişkin artan riskler nedeniyle sermaye akımlarını sınırlayabileceği söz konusu olmaktadır. ABD ekonomisine ilişkin beklentiler iktisadi faaliyetlerin ve istihdamın zayıf seyrini koruyacağına işaret etmektedir. ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke, konuşmalarında euro borç krizinin yanı sıra istihdam ve emlak sektöründe gözlenen sorunların büyümede ivme kaybına neden olduğunu vurgulamıştır. Bu nedenle ABD Merkez Bankası (Fed) ikinci miktarsal genişleme paketini sona erdirmiş ve faizleri düşük tutma politikasını uygulamaya başlamıştır. 11 Mart 2011 tarihinde yaşanan merkez üstü Japonya nın Töhoku bölgesi olan 8,9 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen tsunami, Asya bölgesini ekonomik açıdan derinden etkilemiştir. Bölgede yaşanan bu doğal afet nedeniyle petrol fiyatlarında ciddi bir yükseliş görülmüştür. Buna ek olarak Orta Doğu Bölgesi nde Arap Baharı denilen oluşum sebebiyle yaşanan iç karışıklıklar ve hükümetlere yönelik çıkan isyanlar da petrol fiyatlarını yukarı çekmiştir. 2012 yılında net sermaye akımlarının artış hızında 2011 yılına kıyasla önemli bir yavaşlama beklenmektedir. Türkiye ekonomisinde 2011 yılında büyüme ve istihdam konularında yaşanan olumlu gelişmelerle birlikte cari açık en önemli sorun olmaya devam etmektedir. Son yıllarda Türkiye de cari açığın finansmanı sermaye girişleri ile sağlanmaktadır. Son aylarda cari açığın finansman kalitesi de bozulmuştur. Küresel ekonomide sermaye akımların da beklenen yavaşlama, Türkiye ekonomisinde cari açık sorununu daha fazla gündeme getirecektir. Daralan dünya ticaret hacmi de cari açığı olumsuz etkileyecektir. DÜNYA EKONOMİSİ 12
2.BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİ TÜRKİYE EKONOMİSİ 13
2. BÖLÜM 2.1. 2011 YILI TÜRKİYE EKONOMİSİNİN GENEL DEĞERLENDİRMESİ 2.1.1. ULUSAL HESAPLAR Üretim yönünden GSYH 2011 yılının dördüncü döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1998 fiyatlarıyla %5,2, cari fiyatlarla ise %14,9 oranında artmıştır. Bu oranlara göre GSYH, 1998 fiyatlarıyla 29.515.314 bin TL, cari fiyatlarla ise 339.754.885 bin TL olarak gerçekleşmiştir. 1998 fiyatlarıyla bir önceki yılın aynı dönemine göre imalat sanayi, toptan ve perakende ticaret, ulaştırma, depolama ve haberleşme ve inşaat sektörlerinde sırasıyla %5,2, %3,9, %6,8 ve %7.0 oranında artışlar, 1998 fiyatlarıyla GSYH büyüme oranını pozitif yönde etkilemiştir. Grafik 1. Kaynak:TUIK 2011 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 17.510 TL ve ABD doları cinsinden 10.444 $ olarak tahmin edilmiştir. TÜRKİYE EKONOMİSİ 14
Tablo 1; Seçilmiş ekonomik faaliyetler ve GSYH büyüme hızı (1998 fiyatlarıyla) Üretim Yönünden Kaynak: TUIK Harcamalar yönünden incelendiğinde, 2011 yılının dördüncü döneminde 1998 fiyatlarıyla GSYH içinde en büyük bölümü %70,6 ile yerleşik ve yerleşik olmayan hane halklarının yurtiçi tüketiminin oluşturduğu görülmektedir. Aynı dönemde, alt kalemler arasında en fazla büyüme %6,7 ile mal ve hizmet ihracatı sektöründe gerçekleşmiştir. Yine aynı dönemde, özel sektörde %5,2 ve toplam gayri safi sabit sermaye oluşumunda ise %2,4 oranında artış gerçekleşmiştir. Grafik 2. Kaynak: TUIK TÜRKİYE EKONOMİSİ 15
Grafik 3. Kaynak: TUIK 2.1.2. ÖDEMELER DENGESİ 2011 yılı Aralık ayında cari işlemler hesabı 6.565 milyon ABD Doları açık vermiştir. Buna göre, 2011 yılında cari işlemler dengesi toplam 77.157 milyon ABD Doları açık vermiştir. Grafik 4. Kaynak: TUIK 2011 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında, turizm dengesi %8,9 oranında, inşaat dengesi ise %26,8 oranında azalmıştır. Aynı ayda, doğrudan yatırımlarda sermaye çıkışı, portföy yatırımlarında ise sermaye girişi olmuş ve sonuç olarak toplamda 589 milyon ABD Doları tutarında finansman çıkışı gerçekleşmiştir. TÜRKİYE EKONOMİSİ 16
Tablo 2. Ödemeler Dengesi Kaynak: TUIK 2.1.3. SANAYİ 2011 yılı Aralık ayında toplam sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %3,7 ve bir önceki aya göre ise %11,4 oranında artmıştır. Tablo 3. Aylık sanayi üretim endeksi Kaynak: TUIK TÜRKİYE EKONOMİSİ 17
2011 yılı Aralık ayı imalat sanayi üretiminde bir önceki yıla göre %2,7 ve bir önceki aya göre ise %11,9 oranında artış tespit edilmiştir. 2011 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre imalat sanayi alt sektörleri arasında en fazla üretim düşüşü %14,9 ile içeceklerin imalatı sektöründe gözlenirken, en büyük artış %17,8 ile ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektöründe görülmüştür. 2011 yılı Aralık ayında imalat sanayinde kapasite kullanım oranı toplamda %75,5 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 5. Kaynak: TUIK 2.1.4. BİNA İNŞAATI 2011 yılının dördüncü döneminde, yeni ve ilave yapı sayısı önceki yılın aynı dönemine göre %45,1 oranında azalarak 32 612 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde, tamamen veya kısmen biten yapı sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre %15,6 oranında artarak 27 548 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılının dördüncü döneminde, yapımına başlanan ve yapılmakta olan konutların m2 maliyeti bir önceki yılın aynı dönemine göre %14,6 artarak 676 TL olarak gerçekleşmiştir. Grafik 6. Kaynak: TUIK TÜRKİYE EKONOMİSİ 18
2.1.5. İŞGÜCÜ 2011 yılının dördüncü döneminde istihdam edilenlerin sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre %6,2 artarak 24.267.000 kişi olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde işgücüne katılım oranı ise %49,4 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 7. Kaynak: TUIK 2011 yılının dördüncü döneminde işsizlerin sayısı %13,6 azalışla 2.429.000 olarak tespit edilmiş, buna göre işsizlik oranı da %9,1 olarak belirlenmiştir. Tablo 4; İşgücü Kaynak: TUIK TÜRKİYE EKONOMİSİ 19
2.1.6. FİYATLAR 2011 yılı Aralık ayında tüketici fiyat endeksi (2003=100) aylık bazda %0,58 oranında artmıştır. Fiyat değişimine yıllık olarak bakıldığında, tüketici fiyatlarındaki artışın %10,45 olduğu görülmektedir. Aynı ayda üretici fiyat endeksi (2003=100) aylık olarak %1,00 oranında ve yıllık olarak ise %13,33 oranında artış göstermiştir. Grafik 8. Kaynak: TUIK 12 aylık ortalamalara göre, tüketici fiyatlarındaki artış Aralık 2011 de %6,47 düzeyinde gerçekleşirken, üretici fiyatlarında %11,09 olmuştur. 2011 yılı Aralık ayında tüketici fiyatlarında bir önceki aya göre en fazla düşüş %2,17 ile giyim ve ayakkabı alt grubunda meydana gelmiştir. Üretici fiyat endeksi sektörler ayrımında incelendiğinde, 2011 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre hiçbir sektörde fiyat düşüşünün yaşanmadığı gözlenmiştir. Tarım Sektörü, elektrik, gaz ve su sektörü, imalat sanayi sektörü ve madencilik ve taşocakçılığı sektöründe fiyatlar sırasıyla %3,18, %2,51, %0,37, ve %0,13 oranında artmıştır. TÜRKİYE EKONOMİSİ 20
Grafik 9. Kaynak: TUIK 2.1.7. DIŞ TİCARET 2011 yılı Aralık ayında ihracat bir önceki yılın ayına göre %5,8 artarak 12.506 milyon ABD Dolarına, ithalat ise %0,2 artarak 20.594 milyon ABD Dolarına yükselmiştir. Böylece dış ticaret dengesi 8.088 milyon ABD Doları açık vermiş, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise %60,7 ye yükselmiştir. Grafik 10. Kaynak: TUIK İhracat içinde en büyük paya sahip olan imalat sanayii ürünleri ihracatı 2011 yılı Aralık ayında geçen yılın aynı ayına göre %5,8 artarak 11.558 milyon ABD Dolarına yükselmiştir. TÜRKİYE EKONOMİSİ 21
Aynı ayda %6,3 artışla tarım ve ormancılık ürünleri ihracatı 606 milyon ABD Dolarına, madencilik ve taşocakçılığı ürünleri ihracatı ise %3,5 oranında artışla 261 milyon ABD Dolarına yükselmiştir. 2011 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sermaye malları ithalatı %7,4, tüketim malları ithalatı %11,1 oranında azalmış, ara malları ithalatı ise %4,7 oranında artmıştır. 2011 yılı Aralık ayında AB ülkelerine yapılan ihracat ve ithalatın toplam içindeki payları sırasıyla %41,6 ve %37,3 dür. Aynı ayda geçen yılın aynı ayına göre bu ülkelere yapılan ihracat %2,5 oranında, ithalat ise %5,9 oranında azalmıştır. Tablo 5; Dış ticaret Kaynak: TUIK TÜRKİYE EKONOMİSİ 22
2.1.8. BRÜT DIŞ BORÇ Türkiye brüt dış borç stoku 2011 yılının üçüncü döneminde 309.594 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bunun 220.440 milyon ABD Doları uzun vadeli, 89.154 milyon ABD Doları ise kısa vadeli borçlardan oluşmaktadır. Grafik 11. Kaynak: TUIK Bu dönemde, uzun vadeli borçların toplam brüt borç stoku içindeki payı %71,2, kısa vadeli borçların payı ise %28,8 dir. Tablo 6; Brüt dış borç stoku Kaynak: TUIK 2011 yılının üçüncü döneminde uzun vadeli brüt dış borç stokunun 87.534 milyon ABD Dolarlık kısmı (%39,7) kamu kesimine, 9.270 milyon ABD Dolarlık kısmı Merkez Bankası na (%4,2), 123.636 milyon ABD Dolarlık (%56,1) kısmı ise özel kesime aittir. TÜRKİYE EKONOMİSİ 23
2.1.9. BÜTÇE 2011 yılı Aralık ayında bütçe gelirleri 287.909 milyon TL ye, bütçe harcamaları ise 306.400 milyon TL ye ulaşmıştır. Kümülâtif olarak bütçe 18.491 milyon açık vermiştir. Grafik 12. Kaynak: TUIK 2011 yılının dördüncü döneminde bütçe dengesinin GSYH ye oranı ise %-5,4 dir. 2011 yılı Aralık ayında, toplam vergi gelirleri içinde dolaysız vergilerin payı %32,3 ve dolaylı vergilerin payı %67,7 olurken, Aralık ayına ait vergi gelirleri geçen yılın aynı ayına göre %20,5 oranında artmıştır. Tablo 7; Bütçe Kaynak: TUIK TÜRKİYE EKONOMİSİ 24
2011 yılı Aralık ayında personel harcamalarının bütçe harcamaları içindeki payı %20,9, faiz ödemelerinin payı ise %13,8 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Aralık ayında personel harcamalarının bütçe harcamaları içindeki payı %20,9, faiz ödemelerinin payı ise %13,8 olarak gerçekleşmiştir. 2.1.10. PARA VE BANKA 2011 yılı Aralık ayında dar para arzı (M1) (M1 = Dolaşımdaki para + Dolaşıma çıkan para + Banka kasaları + YTL Vadesiz mevduat + YP Vadesiz Mevduat) geçen yıla göre %14,6 oranında artışla 102 887 milyon TL ye yükselmiştir. Aynı ayda geniş para arzı (M2) (M2 = M1 + YTL Vadeli mevduat + YP Vadeli mevduat ) %10,9 artarak 432 498 milyon TL ye çıkmıştır. Grafik 13. Kaynak: TUIK Aynı ayda yurt içi döviz tevdiat hesabı, bir önceki yıla göre %24,1 oranında artarak 178 589 milyon TL olarak izlenmiştir. 2011 yılı Aralık ayında dolaşımdaki para 50 717 milyon TL ye yükselmiştir. Bu rakam geçen yıla göre %13,6 oranında bir artışı ifade etmektedir. 1 yıllık vadeli tasarruf mevduatı faiz oranı 2010 yılı Aralık ayında %13,0 iken, 2011 yılı Aralık ayı sonunda %15,9 a yükselmiştir. (M2Y = M2 + Vadesiz ve vadeli YP mevduat) (M3 = M2 + Repo + B Tipi likit fon) TÜRKİYE EKONOMİSİ 25
Tablo 8; Parasal göstergeler Kaynak: TUIK Tablo 9; Parasal büyüklükler Kaynak: TUIK TÜRKİYE EKONOMİSİ 26
3.BÖLÜM ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI 27
3. BÖLÜM 3.1. ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISININ 2011 YILI GENEL DEĞERLENDİRMESİ 3.1.1. TARİHİ "Attalos Yurdu" anlamına gelen Antalya, II. Attalos tarafından kurulmuştur. Bergama Krallığı nın sona ermesiyle (M.Ö. 133) bir süre bağımsız kalan kent, daha sonra korsanların eline geçmiştir. M.Ö. 77 de Komutan Servilius Isauricus tarafından Roma topraklarına katılmıştır. M.Ö. 67 de Pompeius un donanmasına üs olmuştur. M.S. 130 da Hadrianus un Attaleia yı ziyaret etmesi şehrin gelişmesini sağlamıştır. Bizans egemenliği sırasında piskoposluk merkezi olan ismi görülen Attaleia, Türklerin eline geçtikten sonra büyük bir gelişme göstermiştir. Modern şehir, antik yerleşmenin üzerine kurulduğundan, Antalya da antik çağ kalıntılarına çok az rastlanmaktadır. Görülebilen kalıntıların ilki, eski liman olarak nitelenen liman mendireğinin bir kısmı ve limanı çevreleyen surdur. Surların park dışındaki kısmında restorasyonu yapılan Hadrian Kapısı Antalya nın en güzel antik eserlerinden biridir. Antalya şehri ve çevresine antik çağda, çok verimli anlamına gelen Pamphylia, Batı kesimine ise Lykia denirdi. Milattan önce VIII. yüzyıldan itibaren buraya Ege denizinin Batı kıyılarından göçenler; Aspendos ve Side gibi şehirleri kurmuşlardır. II. yüzyıl ortalarında hüküm süren Bergama Kralı II. Attalos, Side yi kuşatmıştı. Antalya nın yaklaşık 75 km. doğusundaki Side yi alamayan kral, şimdiki il merkezinin olduğu yere gelerek bir şehir kurdu. Buraya onun adı verilerek Attaleia dendi. Zaman içinde Atalia, Adalya diyenler oldu. Antalya, onun adından gelmektedir. Yapılan arkeolojik kazılarda Antalya ve bölgesinde, günümüzden 40 bin yıl önce insanların yaşadığı ispat edilmiştir. Milattan önce 2000 yılından bu yana bölge, sırasıyla; Hitit, Pamphylia, Lykia, Kilikya gibi kent devletlerinin ve Pers, Büyük İskender ile onun devamı sayılan Antigonos, Ptolemais, Selevkos, Bergama Krallığı nın idaresine girmiştir. Daha sonra Roma Devleti, hüküm sürmüştür. Antalya nın antik çağdaki adı Pamphylia idi ve burada kurulan şehirler bilhassa II. ve III. yüzyılda altın çağını yaşadı. V. yüzyıla doğru da eski ihtişamını kaybetti. Yöre Doğu Roma ya da Türkiye de tanınan adıyla Bizanslıların hâkimiyeti altındayken, 1207 de Selçuklular tarafından Türk topraklarına katıldı. Anadolu Beylikleri devrinde ise Teke Aşiretinin bir kolu olan Hamitoğulları nın egemenliğine girdi. Teke Türkmenleri, Türklerin eski yurdu bugünkü Türkmenistan da da nüfus olarak en büyük boylardan biridir. XI. yüzyılda bir kısmı buraya gelmiştir. Bugün Antalya nın kuzeyi ile Isparta ve Burdur un bir kısmı olan Göller Bölgesinin, bir adı da Teke yöresidir. Osmanlılar zamanında Anadolu eyaletine bağlı Teke sancağının merkezi, şimdiki Antalya il merkeziydi. O yıllarda buraya Teke sancağı denirdi. İlin şimdiki adı ise aslında antik çağdaki adının biraz değişmiş şeklidir ve Cumhuriyet döneminde verilmiştir. ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI 28
XVII. yüzyılın ikinci yarısında Antalya ya gelen ünlü Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, kale içinde dört mahalle ve üç bin ev, kale dışında 24 mahallesi olduğunu belirtir. Şehrin çarşısı ise kale dışındaymış. Evliya Çelebi ye göre limanı, 200 parçalık gemi alacak büyüklüktedir. İdarî bakımdan Konya ya bağlı Teke Sancağı nın merkezi olan Antalya, Osmanlı imparatorluğunun son yıllarında bağımsız sancak haline getirildi. 3.1.2. COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ Antalya ili Anadolu'nun güneybatısında yer almaktadır Yüzölçümü 20 723 km² olup, Türkiye yüzölçümünün %2 6'sı kadardır İlin kara sınırlarını Toros Dağları meydana getirmektedir İlin güneyinde Akdeniz, doğusunda İçel, Konya ve Karaman, kuzeyinde Isparta ve Burdur, batısında ise Muğla illeri vardır İl arazisinin ortalama olarak %77 8'i dağlık, %10 2'si ova, %12'si ise engebeli bir yapıya sahiptir İl topraklarının üç tarafı yüksek dağlarla çevrilidir. Bu dağların tümüne Güney Toroslar denilmektedir. Torosların birçok tepesi 2500-3000 metreyi aşar (Kızlar Sivrisi 3086 metre, Akdağ 3024 metredir.). Batı'da ki Teke yöresinde geniş platolar ve havzalar yer alır Çoğunlukla kireçtaşlarından oluşmuş bu dağlar ve platolar alanında, kireçtaşlarının erimesiyle oluşmuş mağaralar, düdenler, su çıkaranlar, dolinler, uvalalar ve daha geniş çukurluklar olan polyeler gibi büyüklü, küçüklü karst şekilleri çok yaygındır İlin topoğrafik yönden gösterdiği değişkenlik gerek iklim, gerek tarımsal gerekse demografi ve yerleşme yönünden farklı ortamlar yaratmaktadır Ayrı özellik gösteren bu alanları sahil ve yayla bölgesi olarak tanımlayabiliriz Sahil kesimi ilçeleri; Merkez, Aksu, Konyaaltı, Döşemealtı, Kepez, Muratpaşa, Gazipaşa, Alanya, Manavgat, Serik Kemer, Kumluca, Finike, Kale ve Kaş'tır Denizden yüksekliği 5-44 m arasındadır Yayla kesimi ilçeler ise; Gündoğmuş, Akseki, İbradı, Korkuteli ve Elmalı'dır Bu ilçelerin denizden yüksekliği 900-1000 m arasındadır. Antalya nın topraklarının % 60 ı ormanlıktır. Ormanı en çok olan illerimizden biridir. Çam ağaçları çoğunluktadır (Kızılçam ve karaçam). Kaş ve Elmalı arasında sedir ağaçları bulunur. 500 m aşağılarda makiler vardır. Makilerle çam ormanları arasında meşe ağaçları bulunur. Maki bölgesinde sarmaşık, defne, yemiş, sarıağaç, mersin ağacı, çitlembike çok rastlanır. Ayrıca lavanta, kekik, nane ve veronika gibi bitkiler bulunur. Ovalarda her türlü Akdeniz ürünleri yetişir. Antalya İli iklimi genel olarak Akdeniz iklimine girmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olarak ifade edilen iklim tipi diğer bir değişle " Mutedil Deniz ve Sıcak Deniz İklim Sınıfı " na girer, daha iç kesimlerde ise "Soğuk Yarı-Kara İklim" tipi görülmektedir. Yazın ortalama sıcaklık 28-36 derece arasındadır. Öğle saatlerinde termometrenin 40 derecenin üzerine kadar çıktığı görülür. Ocak ayında ise sıcaklık ortalama 10-20 derece arasında değişir. İl e kar düşmez. Don hemen hemen hiç olmaz. Yağış olmadığı günler hava açık ve güneşlidir. İl de yıllık ortalama nispi nem %64 civarındadır. Antalya'nın kıyı bölgesinde yazlar hem uzun hem de sıcaktır. Kışlar bile ılığa yakın serinlikte geçer. Yazın hiç görülmeyen yağmur, Aralık, Ocak ayları ile çok nadir olarak ilk ve sonbahar aylarında sağanak halinde yağar. Yılın ancak 40-50 günü kapalı ve yağışlıdır. Antalya, yılda ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI 29
ortalama 300 güneşli günü, 18.7 derece yıllık sıcaklık ortalaması ile yılın 12 ayı turizm hareketlerine açık, ender bölgelerden birisidir. Yılın en az dokuz ayı denize girilebilir. Tablo 1; Yüzölçümü, Yükseklik ve Kıyılar İlçenin Adı Yüzölçümü İl Yüzölçümüne Yükseklik Kıyı Plaj (Km²) Oranı (M) Uzunluğu Uzunluğu (%) (Km) (Km) Merkez 1953 9.48 42 180.25 40 Akseki 796 3.86 1150 - - Alanya 1545 7.50 7 67.25 40 Elmalı 1594 7.74 1113 - - Finike 655 3.18 3 25.00 10 Gazipaşa 931 4.52 35 55.00 10 Gündoğmuş 1323 6.42 930 - - İbradı 1977 9.40 925 - - Demre 353 1.71 25 47.25 11 Kaş 1878 9.12 35 60.00 12 Kemer 462 2.24 10 62.00 26 Korkuteli 2471 12.00 1153 - - Kumluca 1253 6.08 60 66.00 30 Manavgat 2047 9.94 20 64.00 24 Serik 1353 6.57 50 31.25 30 Kaynak: İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü. 3.1.3. DEMOGRAFİK YAPISI Antalya nın nüfusu, özellikle 80 li yıllardan itibaren hem dünya turizmi açısından, hem de Türkiye de sürüp gelmekte olan iç göçle kapasitesinin çok üstünde yükseldi. Kentleşme sürecine, İstanbul, İzmir gibi ilerden çok sonra giren Antalya kent olarak mega kent olma yolundadır. Antalya İlinin nüfusu, 1990 yılındaki nüfusu 1.132.211 kişi, % 80 oranında artarak 2011 yılında 2.043.482 kişi olmuştur. Antalya nüfusu 2011 Türkiye nüfusunun %2,73 oluşturmaktadır. Antalya nın demografik yapısı üzerine ciddi çalışmalar olmasa da var olan istatistikî bilgilerden yola çıkarak bazı yaklaşık doğru tespitlere ulaşmak mümkündür. İl olarak Antalya ya İstanbul, Konya dan gelen insan sayısı çok olsa da bölge olarak en çok Doğu- ve Güneydoğu Anadolu bölgesi oluşturmaktadır. Antalya İlinin 2011 nüfus artışını, %1,3 oranındaki 26.856 kişi göçle gelenler oluşturmaktadır. Antalya 81 il içerisinde aldığı göç rakamı ile 3.ncü, net göç hızı büyüklüğü ile 2.nci sırada yer almaktadır. ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI 30
Tablo 2; Yıllar İtibariyle Antalya Nüfusu Nüfus Nüfus Artışı Yıllar Antalya Türkiye Antalya / TR Yıllık Ortalama Yıllar Oranı (%) Nüfus Artışı 1990 1.132.211 56.473.035 2,00 1990 2000 % 4,26 2000 1.719.751 67.804.927 2,54 2000 2008 % 0,98 2008 1.859.275 71.517.100 2,60 2000 2009 % 1,23 2009 1.919.729 72.561.312 2,65 2008 2009 % 3,25 2010 1.978.333 73.722.988 2,68 2009 2010 % 3,05 2011 2.043.482 74.724.269 2,73 2010-2011 % 3,29 Kaynak: TUİK Tablo 3; Antalya İli ve İlçelere Göre Nüfusu, 2011 Nüfus Antalya Nüfusuna Oranı (%) Büyükşehir Belediyesi 1.088.004 53,2 Aksu 65.303 3,2 Döşemealtı 44.272 2,2 Kepez 419.997 20,6 Konyaaltı 127.084 6,2 Muratpaşa 431.348 21,1 Akseki 14.358 0,7 Alanya 259.787 12,7 Elmalı 37.901 1,9 Finike 46.256 2,2 Gazipaşa 48.184 2,3 Gündoğmuş 8.451 0,4 Kaş 53.588 2,6 Korkuteli 51.051 2,5 Kumluca 65.923 3,2 Manavgat 193.738 9,5 Serik 109.479 5,4 Demre 25.384 1,2 İbradı 3.076 0,2 Kemer 38.302 1,9 Antalya Nüfusu 2.043.482 100 Kaynak:TUİK ANTALYA NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI 31