ÇEVRE YÖNETİMİ Atık Yönetimi Tablo 13. Düzenli Alanları Bilgileri Stratejik Hedef 5. 2. Atık Yönetimini Etkinleştirmek. Odayeri Toplam alan 266 ha 233 ha Serili alan 168 ha 14 ha Atıkların Denetlenmesi, Toplanması, Depolanması ve Bertarafı Evsel Katı Atıkların Toplanması, Transferi ve Bertarafı Evsel katı atıkların toplanması 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi kanununun 7. Maddesine göre ilçe belediyelerinin görevidir. Belediyemizin görevi bu çalışmaları koordine etmektir. İstanbul genelinde tüm ilçelerde ortalama günde 16.5 ton katı atık toplanmaktadır. Atıkların Avrupa Yakası nda Yenibosna (Bahçelievler), Baruthane (Şişli), Halkalı (Küçükçekmece), Silivri ve Anadolu Yakası nda Aydınlı (Tuzla), Hekimbaşı (Ümraniye), Küçükbakkalköy (Kadıköy) ve Şile katı atık transfer istasyonlarına büyük tırlarla taşınması ile çevre kirliliğinin önüne geçilmiş, taşıma işleri daha az sayıda araçla yapılarak yakıt, işgücü ve zaman tasarrufu sağlanmıştır. 72 m³ lük semitreylerle katı atık tek seferde düzenli depolama alanına taşınmakta, bu sayede mevcut aktarma merkezlerinin katı atık kabul kapasiteleri artmakta, trafikteki araç sayısında ciddi sayıda azalma olmaktadır. Bunun yanında transfer istasyonlarının sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. İstanbul genelinde aktarma istasyonlarına günde ortalama 13.74 ton evsel atık kabul edilmektedir. Tablo 12. Katı Atık Transfer İstasyonu Bilgileri Tesisin Adı Teorik Kapasite (Gün/Ton) Fiili Kapasite (Gün/Ton) Kaynak. Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Düzenli Alanına Uzaklık (Km) Semitrey Sayısı (Adet) Baruthane 1.5 2.2 25 14 Yenibosna 2.5 2.9 4 21 Halkalı 2.5 3.2 4 25 Hekimbaşı 2.5 1.867 45 16 Küçükbakkalköy 1.5 1.6 46 14 Aydınlı 2.5 1.5 56 15 Silivri 1.6 43 96 5 Şile 5 43 33 1 TOPLAM 15.1 13.74 - - İstanbul da toplanan ve transfer merkezlerine getirilen katı atıklar Asya yakasında Şile/ ile Avrupa yakasında Eyüp/Odayeri Düzenli Alanlarında; yeraltı ve yüzey sularının kalitesinin korunması, hava kalitesinin korunması, gaz toplama amaçlı sistemler ile enerji kazanma, depo sahasının etkili ve uzun süreli kullanımını sağlayacak şekilde depolanarak bertaraf edilmektedir. Odayeri Düzenli Sahasında günlük 11. ton, da ise 5.5 ton atık depolanmaktadır. Toplam 54,15 milyon ton 26,69 milyon ton Tahmini ömür 23 23 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Grafik 8. Düzenli Alanlarında Depolanan Evsel Atık Miktarları (Bin ton) 6.2 6. 5.8 5.6 5.4 5.2 5. 4.8 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Düzenli Sahalarında oluşan sızıntı suyunun yüksek kirlilik yükü membran arıtma sistemi nitrifikasyon, denitrifikasyon havuzlarının devamında ultrafiltrasyon ve nanofiltrasyon membran sistemleriyle fiziksel, kimyasal ve anaerobik yöntemlerle giderilmektedir. yılında 841.49 m 3 çöp sızıntı suyu tesise alınmıştır. Tablo 14. Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Verileri (m 3 ) Tesis 5.23 5.297 Kapasite (m 3 /Gün) Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, 5.636 5.8 6.17 21 211 212 213 Tesise Alınan Çöp Sızıntı Suyu Miktarı (m 3 ) 21 211 212 213 Odayeri 2. 57.55 487.561 476.487 48.735 539.636 1.7 257.651 266.38 22.833 334.272 31.413 TOPLAM 3.7 765.21 753.869 697.32 743.7 841.49 Düzenli Alanı, Çöp Sızıntı Suyu Arıtma 16
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ FAALİYET RAPORU Hafriyat Toprağı ve İnşaat Yıkıntı Atıkları Yönetimi Nihai depolama alanları ile toprağının tekrar kullanılması ve geri kazanılması amacı ile izin verilmiş olan alanlarda (Proje Bazlı Alanları) bertaraf edilmiş olan hafriyat toprağının ve bölgelere göre kapasite analizini içeren istatistiki bilgiler tablolarda belirtilmiştir. Tablo 15. ve Geri Kazanılan Hafriyat Toprağı/İnşaat Yıkıntı Atığı Verileri Hafriyat Toprağı Miktarı İnşaat Yıkıntı Atığı Miktarı Geri Kazanılan Hafriyat Toprağı Miktarı Geri Kazanılan İnşaat Yıkıntı Atığı Miktarı İdari Yaptırım Ölçü Birim 21 211 212 213 Toplam Bin Ton 24.1 47.79 52.455 65.52 69.999 259.765 Ton 5.361 5.68 5.152 * * 2.451 Bin Ton 34 36 284 28 221 855 Ton 73.2 116.952 15.695 14.312 ** 22.159 Adet 1.482 887 716 439 32 3.844 Milyon TL 55 45 29 3 26 185 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, *Alo moloz hattı hizmeti ile İSTAÇ A.Ş. tarafından iletilen bilgidir ve 213 yılı itibariyle bu hizmet verilmemektedir. **Mevzuat Değişikliği nedeniyle geri kazanım tesisi Mart 213 itibari ile faaliyetini durdurmuştur. Grafik 9. Depolanan Atık Pil Miktarı (Ton) Depolanan Atık Pil Miktarı (Ton) 7 6 5 4 3 2 1 251 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Tıbbi Atıklar 288 273 64,5 İstanbul genelinde, yılında 2 yatak kapasitesi üstündeki 274 sağlık kuruluşundan ve 2 yatak kapasitesi altındaki sağlık kuruluşlarından toplam 22.2 ton tıbbi atık toplanmıştır. Düzenli olarak toplanan tıbbî atıklar, Kemerburgaz Odayeri ndeki 24 ton/gün kapasiteli Tıbbi Atık Yakma Tesisinde ve 213 yılı nisan ayında faaliyete geçen 1 ton/gün kapasiteli Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisinde bertaraf edilmektedir. 583 21 211 212 213 Grafik 1. Toplanan Tıbbi Atık Miktarı (Ton) Tablo 16. Yılı Hafriyat Toprağı İnşaat/Yıkıntı Atığı Alanlarının Kapasite Verileri Yılı Başında Alanı Kapasitesi Yılı İçinde Yeni İzin Verilen Alanı Kapasitesi Yılı İçinde Alanlarında Miktar Yılı Sonunda Alanlarında Kalan Kapasite Tıbbi Atık Miktarı (Ton) 25. 2. 15. 1. 5. 17.316 18.82 19.92 2.283 22.2 Anadolu Yakası 1.2. 1.79.993 1.979.755 3.238 Avrupa Yakası 22.873.382 23.998.576 3.196.559 16.675.399 TOPLAM (m 3 ) 24.73.382 34.78.569 41.176.314 16.975.637 TOPLAM (Ton) 4.924.749 57.933.567 69.999.734 28.858.583 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Tehlikeli Atıkların Toplanması ve Denetimi Atık Piller İstanbul genelinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca atık pillerin ayrı toplanması, taşınması, geri kazanılması ve bertarafında yetkilendirilmiş kuruluş olan TAP (Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği), Belediyemiz ile atık pillerin yönetimi faaliyetlerini koordineli olarak beraber yürütmektedir. Atık piller, özel kutu ve bidonlarda biriktirilmekte ve araçlar ile toplatılmakta, toplanan maddeler düzenli depolama alanında inşa edilen sızdırmazlık özelliğine sahip beton haznelere gömülerek bertaraf edilmektedir. Bu sayede çevreye zarar vermelerinin önüne geçilmektedir. Atık pillerin toplanması, taşınması ve bertarafı çalışmaları yılı itibariyle İstanbul genelinde tüm ilçelerde uygulanmaktadır. 21 211 212 213 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, 24 ton/gün kapasiteli tıbbi atık yakma tesisinde tıbbi atıklar 1 C ile 12 C arasında yakılmakta ve yanma sonucunda hacimsel olarak % 95, kütlesel olarak % 75 azaltılarak bertaraf edilmektedir. Tıbbi Atık Bertaraf Tesisinde yakılan atıkların külleri ise düzenli depolama sahasında, ancak diğer atıklardan ayrı olarak depolanmaktadır. Yakma tesisinde tıbbi atık bertarafı yapılırken aynı zamanda elektrik enerjisi de üretilmektedir. Yaklaşık,5 MW kapasiteli türbin jeneratör yardımıyla üretilen enerji hem tesis bünyesinde hem de çevredeki idari binalarda kullanılmaktadır. yılında işletmeye alınan 1 ton/gün kapasiteli Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisinde tıbbi atıklar 4 dakika boyunca sterilizasyon işlemine tabi tutularak hacimsel olarak %7 oranında azaltılmaktadır. Tesis, sondan parçalamalı bir tesis olup, tesiste 3 adet otoklav ve 2 adet parçalayıcı ünite bulunmaktadır. Tesisin devreye alınması ile birlikte tıbbi atık toplama-taşımada tıbbi atık torbalarının içine konulduğu tıbbi atık kovaları kullanılmaya başlanmıştır. Tıbbi atıklar sağlık kuruluşlarından tıbbi atık kovaları ile toplanmakta ve dolusu alınan kovaların yerine sağlık kuruluşuna boş kovalar teslim edilmektedir. Böylece tıbbi atık torbalarına el değmeden toplama-taşıma işlemi gerçekleştirilmektedir. Tıbbi atıklar, sağlık kuruluşlarından 18 adet lisanslı ve yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun olan tıbbi atık araçlarıyla toplanmakta ve tıbbi atık bertaraf tesisine getirilmektedir. Sterilizasyon işlemi sonrasında evsel atık niteliği kazanan tıbbi atıklar düzenli depolama sahasında depolanarak bertaraf edilmektedir. 161
ÇEVRE YÖNETİMİ Daha önce Belediyemiz tarafından 22.3.1999 tarih ve 3 sayılı İl Mahalli Çevre Kurulu (İMÇK) Kararı ile İlçe Belediyelerine yetki devri yapılan İstanbul da 2 yataktan az ve yataksız sağlık kuruluşlarının tıbbi atıklarının toplanması-taşınması işi, 14.4. tarih ve 14 sayılı İMÇK Kararı ile tekrar Belediyemiz bünyesine geçmiştir. İstanbul genelinde yaklaşık 9. noktadan tıbbi atıkların toplanması, 1.1.215 tarihinden itibaren Belediyemiz sorumluluğundadır. Bu bağlamda sonuna kadar 2 yatak üstü sağlık kuruluşlarından 18 adet lisanslı araç ile toplanan tıbbi atıklar, 215 yılından itibaren İstanbul da bulunan tüm yataklı ve yataksız sağlık kuruluşlarından toplam 42 araç ile toplanacaktır. Tıbbi Atık Bertaraf Faaliyetleri, Kemerburgaz Geri Kazanım ve Kompost Tablo 17 Kompost Üretim Miktarı(Ton) 21 211 212 213 Kompost Tesisine Gelen Atık 158.198 153.68 127.422 14.99 127.998-15 mm Üretilen Kompost 15.24 18.238 18.294 16.469 17.136 15 mm Üzeri Malzeme 15.131 18.724 22.45 15.73 16.786 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Tıbbi Atık Bertaraf Faaliyetleri, Geri Dönüşüm/Kazanım Günlük yaklaşık 16.5 ton evsel katı atığı ile birçok Avrupa ülkesinden daha fazla evsel katı atığın oluştuğu İstanbul da, atıkların geri kazanımı konusundaki dünyadaki eğilim doğrultusunda, oluşan atıkların maksimum geri kazanımı ile çevreye en az zararla bertaraf edilmesi gerçekleştirilmekte bunun yanında ekonomiye de fayda sağlanmaktadır. Geri dönüşüm ise, toplanan her türlü atıkların ayrıştırma yoluyla veya yerinde ayrı toplama ile ekonomiye geri kazandırılması faaliyetidir. Bu kapsamda, plastik, cam, kağıt, vb. gibi ambalaj atıkları ayıklanarak ve inşaat atıkları kırıcı tesislerde kırılarak ekonomiye geri dönüşümü sağlanmaktadır. Atıktan Geri Kazanım Ürünü ve Yakıt Üretimi Alanında Avrupa nın 2. büyük tesisi olan Kemerburgaz Geri Kazanım ve Kompost Tesisinde, karışık evsel atıklardan ayrıştırılan plastik, metal, kağıt-karton, alüminyum, vb. malzemeler ekonomiye kazandırılmaktadır. Asya yakası Geri Kazanım ve Açık Kompost Tesisinde, ilk olarak geri kazanım ünitesine gelen atıklardan plastik malzemeler, kağıt-karton, demir, alüminyum, cam gibi geri dönüşebilir atıklar tam otomasyonlu mekanik ayrıştırıcılarda ayrıştırılarak ekonomiye kazandırılmaktadır. Ayrıştırılmış organik kısım ise tesisin biyokurutma ünitesinde 3-4 hafta boyunca kurutularak çimento fabrikalarında ek yakıt olarak kullanılabilen atıktan türetilmiş yakıta (ATY) dönüştürülmektedir. Şile Düzenli Sahasına gelen günlük 5.5 ton atığın %4 ı bu tesiste işlenmekte ve işlenen malzemenin %2 si ekonomiye geri kazandırılmaktadır. Aynı zamanda depolamaya giden atık miktarının azaltılmasıyla mevcut depolama sahasının ömrü de 3-5 yıl süreyle uzamaktadır. yılında tesiste 45.542 ton malzeme geri kazanılmıştır. Organik Atıkların Kompostlaştırılması Kompost, gübreden farklı olarak, toprağı ıslah edici, organik değeri yüksek malzemedir. İçerisine azot ve fosfor verilerek istenilen şekilde gübre elde edilir. Kompost, zemin ve toprağın boşluk hacmini arttırır, havalandırılmasını sağlar, kolay işlenmesini sağlar, su tutma kabiliyetini artırır, organik madde değerini artırır, besin maddelerinin daha iyi kullanılmasını sağlar. Günlük 1. ton atık işleme kapasitesine sahip Kemerburgaz Geri Kazanım ve Kompost Tesisinde hal, pazar yeri, park bahçeler ve mutfaklardan çıkan organik menşeli atıklar, kompostlaştırılarak geri kazanılmaktadır. Üretilen kompost İstanbul un park ve bahçelerinde ve çiçek üretiminde kullanılmaktadır. 162 Geri Kazanım ve Açık Kompost
FAALİYET RAPORU İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Çöp Gazından Enerji Üretimi sahalarında katı atıklardan oluşan gazlar aktif toplama sistemiyle, yerleştirilen özel borular yardımıyla toplanmakta, böylece kontrol dışı oluşan gazların çevreye zarar vermeden bertarafı sağlanmakta ve patlama riski azaltılmaktadır. Buralarda oluşan metan içerikli çöp gazının sağlıklı bir şekilde toplanması ve toplanan gazdan da enerji üretilmesi için Odayeri (23 MW), Hasdal (1 MW) ve (1 MW) olmak üzere düzenli depolama sahalarında toplam 34 MW kurulu güce sahip 3 adet LFG tesisi kurulmuştur. yılında çöp gazından 336.547 MWh elektrik enerjisi üretimi gerçekleşmiştir. Grafik 11. Çöp Gazından Üretilen Elektrik Enerjisi Miktarları (MWh) 4. 14. 129.958 12. 113.188 12.215 96.693 1. 93.898 8. 6. 4. 2. 1.71 15.675 14.491 13.933 15.628 336.547 35. 29.652 3. 21 25. 183.44 2. 15. Grafik 12. Petrol Türevi Deniz Atıklarının Susuzlaştırılmasıyla Geri Kazanılan Miktarlar (m3) 116.96 211 212 213 Marpol Ek-I Petrol Türevli Atık (m3) Susuzlaştırılarak Geri Kazanıma Gönderilen Miktar (m3) 114.262 Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, 1. 5. Elektronik Atıkların Geri Dönüşümü 21 211 212 213 Kaynak.. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, LFG Deniz Atıklarının Geri Kazanımı Petrol türevli atıklar susuzlaştırılmak üzere Haydarpaşa Atık Kabul Tesisine, pis sular ve petrol türevli atıklardan ayrıştırılarak kimyasal arıtmaya tabi tutulmak suretiyle deşarj kriterlerine uygun hale getirilen sular ise; İSKİ kanalizasyon sistemine deşarj edilmektedir Çöp atıkları karadan aktarma istasyonlarına veya düzenli depolama sahalarına gönderilmektedir. Haydarpaşa Atık Kabul Tesisi nde; petrol ve petrol türevi atıkları (sintine suyu, slop, slaç, kirli balast, atık yağ, vb.) susuzlaştırmaktadır. Bu tesis ile gemi atıklarının kontrolü sağlanarak, deniz kirliliği kontrol altına alınmakta ve bu süreç neticesinde elde edilen petrol ve petrol türevli ürünlerin geri kazanımı sağlanmaktadır. yılında MARPOL Ek-1 kapsamında 129.958 m3 atık alınmış ve 15.628 m3 ü susuzlaştırılarak geri kazanıma gönderilmiştir. İstanbul Yerel Elektronik Atıkların Sürdürülebilir Yönetim Projesi (SMILE), AB nin bir kısmını finanse ettiği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin de liderliğini yaptığı bir projedir. Proje 12.3.27 tarihinde başlamış olup, 14.9.29 tarihinde tamamlanmıştır. Ancak proje sürdürülebilir olduğundan, Belediyemiz projeye kendi imkanları ile devam etmektedir. Proje kapsamında Edirnekapı bölgesinde kurulan atölyede, Toplanan bilgisayar ünitelerinden; Tamir edilebilenler, çoğunlukla eğitim kurumlarına, ihtiyaç sahibi okullara öğrenci bilincini arttırmak amacıyla verilmektedir. Tamiri ve geri kazanımı mümkün olmayan parçaların ise zararsız hale getirilmesi ve parçalanarak bertarafı sağlanmaktadır. Proje kapsamında yılında toplam 6.978 adet elektronik atık ünitesi toplanmıştır. Geri kazanımı sağlanan 1.87 adet ünite okullara bağışlanmıştır. 213 yılında İSTKA Projesi olarak başlatılan Katot Işın Tüpleri İçeren Atıkların Geri Dönüşümü Projesi yılında tamamlanmış İBB Elektronik Atık Geri Kazanım Tesisi faaliyete geçmiştir. Tesiste atık tüplü televizyon, ekran ve monitörlerin teknikerler tarafından elle demontajı yapılmaktadır. Atık tüplü monitör ve televizyonların yeniden geri kazanabilen kısımları ayrılarak geri dönüştürülmekte, tehlikeli kısımlar ise ayrı toplanarak bertaraf tesisine gönderilmektedir. yılında 1 adet monitörün geri dönüşümü sağlanmıştır. İBB Elektronik Atık Geri Kazanım Tesisi (Bahçelievler), 163
ÇEVRE YÖNETİMİ İçmesuyu Temini ve Dağıtımı İBB Elektronik Atık Geri Kazanım Tesisi (Bahçelievler), Tablo 18. Elektronik Atık Geri Dönüşüm Bilgileri Toplanan Ünite Sayısı* Yeniden Kullanılabilir Hale Getirilen Ünite Sayısı** Geri Dönüşümü Sağlanan Ünite Sayısı*** Kaynak. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, * Monitör, Kasa, Mouse ve Klavye birer ünite sayılmaktadır. Yıl içinde toplananlar ile stoktaki ünitelerdir. ** Çalışır durumdaki bağışlanmış ve bağışlanmaya hazır ünite sayısı. ***Kullanılamaz durumdaki ekipmanların gerektiğinde parçalanarak metal, plastik ve demir gibi ürünlerinin tekrar kullanılmasının sağlandığı ünite sayısı. Su ve Atıksu Yönetimi Belediyemiz, geleceğin İstanbul undaki atıksu, yağmursuyu, dere ıslahı ve içme suyu temini ile ilgili hizmetlerini planlı, verimli ve ekonomik bir şekilde gerçekleştirerek şehrin güncel ve geleceğe yönelik altyapı ihtiyaçlarını gidermeye çalışmaktadır. İstanbul un su ihtiyacını yeterli miktarda ve kaliteli olarak karşılamak amacıyla yatırım ve hizmetler sürdürülmektedir. Tablo 19. İçme Suyu ve Atıksu Verileri Kaynak. İSKİ, Tablo 2. Yapılan Yatırım Verileri Ölçü 211 212 213 Hizmet Verilen Nüfus Milyon Kişi 13,6 13,9 14,2 14,4 Toplam Hizmet Alanı Km 2 5.461 5.461 5.461 5.461 Abone Sayısı Milyon Adet 5,1 5,4 5,6 5,8 Su Şebeke Uzunluğu Km 17.348 17.424 17.826 18.2 Su İsale Hattı (Ø4 mm ve Yukarısı) Km 1.948 2.217 2.39 2.46 Kanal Şebeke Uzunluğu Km 13.779 14.64 14.349 14.856 Su Kaynaklarının Kapasitesi Milyon m 3 1.353 1.353 1.353 166 Şehre Verilen Yıllık Su Miktarı Şehre Verilen Ortalama Su Miktarı İçmesuyu Arıtma Tesisi Atıksu Arıtma Tesisi Arıtılan Atıksu Miktarı Ölçü 21 211 212 213 Toplam Adet 3.716 4.91 3.767 4.54 6.978 23.875 Adet 342 337 378 1.61 1.87 4.465 Adet 1.256 3.964 5.695 3.88-14.3 Milyon m 3 824 873 99 924 Bin m 3 /gün 2.257 2.385 2.492 2.533 Adet 17 18 18 18 Adet 38 41 55 67 Milyon m 3 1.73 1.119 1.162 1.184 Yatırım Ölçü 21 211 212 213 İçmesuyu Şebekesi km 78 291 39 355 311 İçmesuyu İsale Hattı km 57 3 59 58 6 İçmesuyu Deposu m 3 2. - - 33. 41. İçmesuyu Terfi Merkezi Adet 7 - - 2 5 İçmesuyu Arıtma Tesisi m 3 /gün 17.28-72. - - Atıksu Şebekesi km 26 48 593 741 341 Dere Islahı km,9 3,17 3,5 26,8 16,1 İstanbul un içme suyu ihtiyacını karşılamak için gerekli yatırım hizmetleri İSKİ tarafından icra edilmektedir. Hemşehrilerimize kesintisiz ve sağlıklı su verebilmek için gerekli yatırımlar projelerin tamamlanmasına müteakip gerçekleştirilmektedir. Bu yatırımlar; su kaynaklarının geliştirilmesi için baraj, regülatör, su alma yapıları; barajlarda biriken suyun içilebilecek standartlara gelmesini temin edecek arıtma tesisleri; arıtılmış veya ham suyun iletildiği isale hatları; suyu tüm şehre dağıtabilmek için gerekli içme suyu şebeke hatları; suyun dağıtımı ve gerekli basınç temini ve pik salınımlardaki dengeyi temin için gerekli depo ve terfi merkezleri ile enerji nakil hatları, hizmet binaları olarak sıralanabilir. Grafik 13. Mevcut Su İsale Hattı Uzunluğu (km) 3. 2.5 2. 1.5 1. 5 Kaynak. İSKİ, 1.82 1.948 2.217 2.39 2.46 21 211 212 213 Tablo 21. Mevcut Su Kaynakları Tesisin Adı Hizmete Giriş Yılı Kapasite (Milyon m 3 /yıl) Elmalı I ve II Barajları 1893-195 15 Terkos Barajı 1883 142 Alibeyköy Barajı 1972 36 Ömerli Barajı 1972 22 Darlık Barajı 1989 97 Büyükçekmece Barajı 1989 1 Yeşilvadi Regülatörü 1992 1 Istırancalar (Düzdere, Kuzuludere, Büyükdere, Sultanbahçedere, Elmalıdere) 1995-1997 75 Şile Keson Kuyuları 1996 3 Kazandere Barajı 1997 1 Sazlıdere Barajı 1998 55 Pabuçdere Barajı 2 6 Yeşilçay Regülatörü 24 145 Melen Regülatörü I 27 268 Melen Regülatörü II 37 TOPLAM 1.66 Kaynak. İSKİ, Kaynak. İSKİ, 164