6. TÜRKİYE ENERJİ ZİRVESİ, 12-13 EKİM 2015 KONYA TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI ADANA ŞUBESİ 15-16 EKİM 2015 ADANA 21. Yüzyıl Enerji Dengelerinde Temiz ve Tükenmez Enerji Kaynaklarının Yarattığı Paradigma Kayması Prof Dr. Şener OKTİK Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Başkanı Şişecam, Araştırma ve Teknolojik Geliştirme Başkanı (seoktik@sisecam.com
Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği, GENSED Güneş enerjisi ve özellikle güneş enerjisinden doğrudan elektrik enerjisi üretme, FOTOVOLTAİK, konusunda faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerin oluşturduğu Güneş Enerjisi Sektör derneği. Kuruluş Genel Kurul Toplantısı: 01 Ekim 2009 GENSED (Geçici Başkan Levent Gülbahar) Derneğin Resmi Onayı: 24 Aralık 2009 Üye sayısı(mayıs 2014) : 130 Üye (107 Kurumsal 23 Bireysel) Avrupa Fotovoltaik Endüstri Derneği Üyesi EU PV Platform Avrupa Fotovoltaik Teknoloji Platformu Ayna Grubu «Mirror Group) Temsilcisi Uluslararası Enerji Ajansı Fotovoltaik Güç Sistemleri Programı Alternatif Ex-C0 (S.Oktik) İletişim Adresi: Bayar Cad. İclal Ataç İş Merkezi. Kat:4 D:8 Kozyatağı- İstanbul,Tel : 0216 455 35 00 Fax: 0216 455 16 71 Web: www.gensed.org, E-posta: info@gensed.org Bayar Cd. No:84 K:4 D:8 Kozyatağı-İstanbul, Tel:0216 455 3500 Fax: 0216 455 1671 Web:www.gensed.org E-mail: info@gensed.org
Küresel Ölçekte Enerji Üretimimde Paradigmalar ve Temiz ve Tükenmez Enerji Kaynaklarına Bağlı Paradigma Kayması Geleneksel Paradigma (Ezber): Ülke kalkınmışlığı Göstergesi ; Kişi başına tüketilen enerji miktarı Kayan Paradigma (Bozulan Ezber) Tüketilen enerjinin sosyal, ekonomik, çevresel, arzgüvenliği (enerjide bağımsızlık) ve sürdürülebilirlik etki faktörlerinin ortak değerlendirilmesi 3
2014, ENERJİ PAZARI ve TEMİZ TÜKENMEZ ENERJİLER Dünya Enerji Sektöründe Toplam Yatırım: > 1 Trilyon 600 Milyar ABD Doları ( 2000 yılında yaklaşık 800 Milyar olan yatırım yılda ortalama 60 Milyar ABD Doları artmakta) Fosil yakıtların çıkarılması ve taşınması, petrol rafinerileri, fosil yakıtlara dayalı güç santrallerinin kurulumu yatırımı: ~1 Trilyon 100 Milyar ABD Doları/yıl Enerji verimliği alanında yatırım : ~130 Milyar ABD Doları/yıl Temiz ve Tükenmez Enerji Yatırımları :270 Milyar ABD Doları /yıl The International Energy Agency (IEA), World Energy Investment Outlook (Haziran 2014), Bloomberg New Energy Finance Jnauary 2014) 4
2014 ten 2035 e Giderken : Dünya Enerji Talebini Karşılamak 2035 Birikimli Toplam Yatırım Öngörüsü: 48 Trilyon $ (40 Trilyon Enerji Arzı + 8 Trilyon Enerji Verimliliği) Enerji Arzı Yatırımı ; ~40 Trilyon $ Mevcut arzı devam ettirmek %59 (23.6 Trilyon $) Arzdaki talep artışını karşılamak %41 (16.4 Trilyon $) Fosil yakıtların çıkarılması ve taşınması, petrol rafinerileri: 23Trilyon $ Güç Santralleri: 10 Trilyon $, 3 Trilyon $ Fosil, 1Trilyon $ Nükleer) İletim ve Dağıtım: 7 Trilyon $ Yıllık Enerji Yatırımları; 2014: 1.6 Trilyon $/yıl 2035: 2 Trilyon $/yıl Enerji verimliliği ; ( 6 Trilyon $ Temiz Enerji 2014: 130 Milyar $/yıl 2035: 550 Milyar $/yıl The International Energy Agency (IEA), World Energy Investment Outlook (Haziran 2014), Bloomberg New Energy Finance Jnauary 2014) 5
Milyar $ Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Küresel Ölçekte Güç Kapasitelerinin Yıllık Yatırımlar (Milyar ABD Doları) Michael Liebreich, BMEF Summit New York 14 April 2015 TEMİZ VE TÜKENMEZ ENERJİLERDE YATIRIMLAR 2004 2013 2014 Temiz ve Tükenmez Enerji Kaynakları Güç ve yakıt sektöründe bir yıllık yatırımlar (Milyar ABD Doları) 45 232 270
Küresel Ölçekte Temiz ve Tükenmez Enerji ve Paradigma Kayması Yaşanan( Ezber Bozulan) Alanlar Elektrik Enerjisi Üretimi Hacim Isıtma/Soğutma ve Sıcak Su Ulaşım Sektörü Yerel Yönetimlerin Politikaları 7
Küresel Ölçekte Temiz ve Tükenmez Enerjilerin Toplam Enerji Tüketimindeki Payı RENEWABLES GLOBAL STATUS REPORT 2015 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Deklarasyonu: (2014 the first year of a Decade of Sustainable Energy for All ii (SE4ALL)) 2014 Herkes için Sürdürülebilir Enerji 10 yılının Başlangıç Yılı «Temiz ve Tükenmez enerjilerin Payı: 2010 Referansı %18 2030 %36 8
Milyar $ Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Küresel Ölçekte Temiz ve Tükenmez Enerjilerin Öngörülen Hedefe Ulaşması için Gerekli Yıllık Yatırımlar (Milyar ABD Doları) Michael Liebreich, BMEF Summit New York 14 April 2015
Küresel Ölçekte Güç Kapasitelerinin Yıllık Artışlarının Teknolojilere Dağılımı ve 2030 Kadar Gelecek Öngörüsü Fosil Yakıtlara Dayalı Teknolojiler Yıllık Kapasite Artışı (GW) Fosil Kaynaklara Dayalı olmayan Güç Teknolojilerinde Yıllık Kapasite Artışı (GW) Michael Liebreich, BMEF Summit New York 14 April 2015
Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojilerin Yıllık Kurulum Kapasite Büyüme Hızları (%) 11
2014, Küresel Ölçekte Elektrik Enerjisi Üretimi (Güç Sektörü) Üretim (2014) Dünya Türkiye 24000 TWh 250 TWh ( 1%) https://yearbook.enerdata.net/world-electricity-production-map-graph-and-data.html 12
Elektrik Enerjisi Üretim Sektörü (Güç Sektörü ) ve Temiz ve Tükenmez Enerjiler 2013-2014 Temiz ve Tükenmez Enerjiler ve Güç Sektörü Büyüme; Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Toplam Küresel Güç (GW) %8,5 (1 712 GW Hidroelektrik Diğer Temiz ve Tükenmez Enerjiler %3,6 (1 055GW) %18 (660GW) 2014 Temiz ve Tükenmez Enerjiler ve Güç Sektörü Dünya Güç Kapasitesinin Artışındaki Pay %58,5 Dünya Toplam Güç Kapasitesindeki Pay %27,7 Dünya Elektrik Enerjisi Üretimin Kapasitesindeki Pay %22,8 (Hiroelektrik %16,6) 13
Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojilerde Toplam Güç Artışları TEMİZ VE TÜKENMEZ ENERJİLERE DAYALI TEKNOLOJİLER 2004 2013 2014 Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Toplam Küresel Güç (GW) 800 1578 1712 Hidroelektrik Dışında Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Toplam Küresel Güç (GW) 85 560 657 Hidroelektrik Toplam Kapasite (GW) 715 1018 1055 Rüzgar Enerjisi (GW) 48 319 370 Fotovoltaik Güneş Enerjisi (GW) 2,6 138 177 Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi(GW) 0,4 3,4 4,4 Jeotermal (GW) 8,9 12,1 12,8 Biyo-Güç (GW) 36 88 93 14
Dünya Temiz ve Tükenmez Enerjilere (TTE) Dayalı Güç Teknolojilerinin Toplamdaki Payları ve TTE Kurulumlarının Ülkelere Dağılımı (Hidroelektrik Hariç) (BRICS; Brasil, Russia, India, China, South Africa) 15
2014 Dünya Toplam Kurulu Güç ~6 600 GW 2014 Temiz ve Tükenmez Enerjiler hidrolik, rüzgar, güneş enerjisi, jeotermal, biyoenerji ve okyanus (dalga) enerjisi ) Toplam güç: 1 713 GW Baz Elektrik Santralları (Sürekli Güç) 1 160,8 GW hidrolik jeotermal biyo-enerji Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojileri ve Elektrik Enerjisi Üretme Kapasiteleri 1 055,0 GW 12,8 GW 93,0 GW Değişken Güç Teknolojileri (DGT) Toplam Güç: rüzgar santralları fotovoltaik güneş santralları yoğunlaştırılmış güneş santralları dalga enerji santralları M. GENSED, Lippert Bayar Caddesi No:84 K:4 D:8 Kozyatağı-İstanbul, Tel:0216 455 3500 Fax: 0216 455 1671 Web:www.gensed.org, E-mail: info@gensed.org SAFT 552,2 GW 370,0 GW 177,0 GW 4,4 GW 1 GW 16
2013 Temiz ve Tükenmez Enerji Teknolojileri Yatırımlarının Sektörlere Dağılımı ( Milyar $) ve 2012 ye Göre değişimi (%) 2013 Toplam Yatırım: 214 Milyar $ (Bloomberg New Energy Finance 2014) 17
2014 Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Hidrolik Güç ve Elektrik Enerjisi Üretme Kurulu gücün yıllık artışı 37GW (artış % 3,6) Yeni kurulu güçte öne çıkan ülkeler: Çin, Brezilya, Kanada, Türkiye, Hindistan Toplam Kurulu güç Toplam Üretilen Elektrik Enerjisi 1055 GW 3900 TWh (İklim koşullarına bağlı yıldan yıla değişmekte) Toplam gücün %60 kadar altı ülkede; 1. Çin, 2. Brazilya 3. ABD, 4. Kanada 5. Rusya 6. Hindistan 18
2014 Yıllık Hidrolik Güç Kapasite Artışında Öne Çıkan Ülkeler Toplam Hidrolik Kurulu Güç 1055 GW 19
2014 Jeotermal Enerji Jeotermal Enerji Kaynakları Jeotermal Güç Sektörü: Yeni Güç Kapasitesi: 640MW Toplam Güç Kapasitesi: 12,8 GW Yeni Gücün Dağılımı: Toplam Elektrik Enerjisi Üretimi: 74 TWh Jeotermal Isıtma Soğutma Sektörü: 528 PJ (147 TWh) 20
2014 Jeotermal Enerji ve Öne çıkan Ülkeler Güç: 74 TWh Isı : 73 TWh 21
2014 Güç, Isıtma/Soğutma ve Ulaşım Sektörlerinde BİYOKÜTLE 22
2014 Güç, Isıtma/Soğutma ve Ulaşım Sektörlerinde BİYOKÜTLE 2014 Brincil Enerji Kaynağı olarak Toplam Biyo_kütle enerjisi tüketimi (Toplam Birincil enerjinin %10 Biyo kütle) 58,5 EJ ( 16 250 TWh) 2014 Kapasite Değişimi. Biyo-Isı Kapasite Artışı %1 ABD Büyük ölçekli sistemler Çin Küçük ölçekli sistemler Biyo-güç Kapasite Artışı %9 Çin, Brezilya, Japonya, ABD, Almanya Sıvı Biyoyakıt %9 ABD, Brezilya, 2014: Pellet üretimi Kuzey Amerikadan Asyaya kaymakta. 23
2014 Biyo-Kütle ile Isıtma/Soğutma 2014 Biyo-Kütle ile Isıtma 12,500 TWh (45 EJ) (Biyo enerji talebi içindeki pay %77) Geleneksel Biyo Kütlenin toplamdaki payı %70 (8 850 TWh) Asya Afrika 5350TWh 3 222TWh 24
2014 Biyo-Kütle ile Elektrik Enerjisi Üretimi 2014 Biyo-Güç Artısı Toplam Biyo-Güç 5GW 93GW Biyo-Güç Elektrik Üretimi 433TWh 25
2014 Rüzgar Enerjisi 2014 Toplam Rüzgar Turibini Kurulu Gücü 370GW Kurulu gücün %84 on ülkede! 1 MW üzerinde rüzgar türibinine sahip ülke sayısı 24 10 MW üzerinde rüzgar türibinine sahip ülke sayısı 74 2014Kapasite Değişimi Rüzgar Türibini Kapasite Artışı 51GW Biyo-güç Kapasite Artışı %9 Çin, Brezilya, Japonya, ABD, Almanya 26
Küresel ToplamRüzgar Enerjisi Kapasite Artışı 2014 Türbin Kapasite Artışı 51 Gigawatts 27
İlk on ülkede 2013 Rüzgar Enerjisi Kapasitesi ve 2014 Yeni Kapasite Rüzgar Enerjisinin Toplamdaki payını %20 yi aşan ülkeler; Danimarka, Nikaragua, Portekiz ve İspanya 28
2014, Fotovoltaik Sektörünüde Dünya Ölçeğinde Önemli Göstergeler Dünya Sisteme Bağlanan Fotovoltaik Güç Sistemleri Yıllık Artışı 2013 38,6 GW 2014 40 GW (kaynağına bağlı olarak) 2014 GVGS Kurulumunun %60 Asya da gerçekleşti Çin FVGS Kurulumu 2013 13.0GW 2014 10,6GW Japonya 2014 9,7 GW (FIT 2012 :47Yen/kWh - 1 Nisan 2015: 29 Yen/kWh, 1 Temmuz 2015 : 27 Yen/kWh) ABD 2014 6,2GW ( Büyük ölçekli FGVGS ve yeni İş modeli) 2014 de Olgunlaşmaya başlayan FVGS Pazarları Avusturalya 900 MW, Kore 900 MW, Kanada 500MW 2014 FVGS için Yeni Pazarlar Güney Afrika 800MW; Şili 400MW, Meksika 64 MW, Türkiye 40 MW 2014 Avrupa pazarı UK: 2.27GW; Almanya:1.9 GW; Fransa: 900MW; İtalya: 385MW; Belçika: 65MW; Yunanistan: 13 MW 29
2014 Yıllık Yeni fotovoltaik güç sitemleri, FVGS,Kurulumu 40 000 MWp 2014 yılı sonunda Dünyada devreye alınan FVGS ile üretilebilecek elektrik enerjisi: 200 Milyar kw-saat Dünya tüketiminin ~ %1 30
Ülkelerin 2014 Kümülatif FVGS Kurulumları ile Hesaplanan Toplam Elektrik Enerjisi Üretiminin Toplam Tüketime Katkısı %1 Bandı Üzerinde 20 Ülke Report IEA PVPS T1-26:2015 *Brussels 26 March 2015 - The 10th annual Market Workshop of the European Photovoltaic Industry Association 31
2014 The total global installed PVPS capacity ~177 GWp & 2019 Forecast ( 540 GWp) 32
2014 Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems Diğer Sistem Bileşenleri (% 33-%35) 300-350 Avro/kWp İnvertör (%10) 100-150 Avro/kWp Modül (%52-%55) 500-550 Avro/kWp Kurulum Elemanları (~75 Avro/kWp) Kurulum İşçilik (~75 Avro/kWp) Kablolama (~50 Avro/kWp) Alt yapı (~40 Avro/kWp) Proje,İzinler ve diğer işlemler (???) Şebeke bağlantısı (~60 Avro/kWp) >20kW >500Kw Kristalli İnce Film 2014 FVGS Kurulum Maliyeti 900-1050 Avro/kWp Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 33
2014-2050 Fotovoltaik Güç Sistemleri Bileşenlerinin Maliyet Azalmasındaki Parametreler 2050 Yıllık Kurulum (GW) Toplam FVGS GW Senaryo 1 175 4295 Senaryo 2 336 7931 Senaryo 3 670 14778 Senaryo 4 1583 30749 Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 34
Fotovoltaik Güç Sistem Bileşenleri Maliyetlerinde Gelecek 35 Yıl Öngörüsü 2014 900-1050Avro/kWp 2050 600-280 Avro/kWp Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 35
FVGS Maliyetlerine Göre Güneş Radyosyonunun Fonksiyonu Olarak LCOE ($/kw-saat) (Kabuller; %20 Öz Sermaye, %5 Faizle 20 yıllığına %80 Kredi, %2 Enflasyon ve 25 Sistem Ömrü) 1000 kwh/kwp 1500 kwh/kwp 2000 kwh/kwp 1 kwp PV Sisteminin Kurulum Maliyeti $ OPEX Yıllık MWp Başına Bakım: 15 000$ Sigorta: 3 000$ Ticari ve teknik İşletim: 3 000$ Diğer Giderler : 3 000$ Toplam : 25 000$ Enflasyon %1.5 USD bazında LCOE Hesaplama : http://www.nrel.gov/analysis/tech_lcoe.html International Technology Roadmap for Photovoltaic (ITRPV) 2013 Results Revision 1, 24 March 2014 36
2014, Solar Termal (Su Isıtma, Hacim Isıtma/Soğutma ) Dünya Solar Termal Su ıstma kollektörlerinin en çok kullanıldığı ülkeler 2014, Solar Termal Dünya su ısıtma, hacim ısıtma /soğutma sektöründeki pay %1,2 37
2014, Solar Termal Su Isıtma Kollektörleri Yıllık Artışı 2014 Toplam Kapasite Değişimi 55 GW termal (790 milyon m2) 38
2014, Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Alan Isıtma/Sıcak Su Hacim Isıtma/Sıcak Su 2014 İlave Kapasite Toplam Kapasite Modern Biyo-Isı (GWth) 9 305 Jeotermal (GWth) 1,1 20 Solar Termal (GWth) 33 406 2014, Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Ulaşım Yakıyları Yakıt (milyar litre/yıl) 2014 İlave Kapasite Toplam Kapasite Etanol 6,2 94 Biyodizel 3,3 30 Hidrojenlenmiş Bitkisel Yağ 0,8 4 39
Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojileri Güç Kapitesi Artış Öngörüleri 40
Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojileri Elektrik Enerjisi Üretme Kapitesi Artış Öngörüleri 41
2014,Temiz ve Tükenmez Enerjilere Dayalı Teknolojilerinde Yaratılan Tahmini İstihdam 42
Türkiye için Fırsatlar ve Tehditler
Elektrik Enerjisi Kurulu Gücünde Yıllık Artış: 5.512,3 MW Toplam Kurulu Güç: Kurulu Gücün Paylaşımı: Kamu: %31 Özel Sektör: %69 69.519 MW Toplam elektrik enerjisi üretimi: 250.435 GWh (250 milyar 435 milyon kwh) Kamu : 70.456 GWh (70 milyar 456 milyon kwh) (%28,1), Özel sektör: 179.979 GWh (179 milyar 979 milyon kwh) (%71,9 Üretimin kaynaklara dağılımını doğalgaz %48 kömür %29 hidrolik %16 rüzgar %3 2014, Elektrik Enerjisi ve Türkiye Kaynak Doğal Gaz Komür Hidrolik Rüzgar Güneş Diğer % 31 21,1 34 5,2 0,3 8,4 Toplam elektrik enerjisi Tüketimi : 255.544 GWh (255 milyar 544 milyon kwh) 44
Türkiye nin Temiz ve Tükenmez Enerji Kaynaklarının 2014 ve 2023 Değerlendirilmesi Temiz ve Tükenmez (Yenilenebilir) Enerji Kaynakları Gerçekleştirilebilir Potansiyel 2014 Kurulu Güç 2023 Kapasite Öngörüleri Hidroelektrik 37000MW + 5000MW Küçük Hidro ~23 00MW Gerçekleştirilebilir Potansiyelin Tamamı Rüzgar 87 000MW ~3 630MW 20GW Jeotermal 2G MW ~405MW 600MW Fotovoltaik (~1500kWh/KWp) 450 000MW -500 000W ~211 MW ( 2015 Eylül) 7-10 GW? (Resmi Hedef 3GW-)? Yoğunlaştırılmış Güneş?????? 1GW? Diğer Temiz ve Tükenmez Enerjiler ve Atık??? 270MW???
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çevre Sözleşmesi ve Türkiye nin 2030 Yenilenebilir Enerji Planları Fotovoltaik Güç Santraleri Kapasitesi 10GW Rüzgar Enerjisi Santralleri Kapasitesi 16GW Hidroelektrik gücün tamamı Nükleer Güç Santrallerinin hayata geçirilmesi 46
2014 Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı Diğer Sistem Bileşenleri (% 33-%35) 300-350 Avro/kWp İnvertör (%10) 100-150 Avro/kWp Modül (%52-%55) 450-550 Avro/kWp Kurulum Elemanları (~75 Avro/kWp) Kurulum İşçilik (~75 Avro/kWp) Kablolama (~50 Avro/kWp) Alt yapı (~40 Avro/kWp) Proje,İzinler ve diğer işlemler (???) Şebeke bağlantısı (~60 Avro/kWp) >20kW >500kW Kristalli İnce Film 2014 FVGS Kurulum Maliyeti 900-1050 Avro/kWp Katkı Payı? Katkı Payı???? Maliyetteki Belirsizlik Maliyet 47
Katkı Payı Katkı Payı Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği 2014-2050 Fotovoltaik Güç Sistemleri Bileşenlerinin Maliyet Azalmasındaki Parametreler Fraunhofer ISE (2015) Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems Study on behalf of Agora Energiewende 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 Arz Talep Dengesi 48
Katkı Payı Katkı Payı Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı ve Gelecek 35 Yıl Öngörüsü 1000 /kwp 610 /kwp 606Avro/kWp 278 Avro/kWp 280 /kwp 2050 Yıllık Kurulum (GW) Toplam FVGS GW Senaryo 1 175 4295 Senaryo 2 336 7931 Senaryo 3 670 14778 Senaryo 4 1583 30749 Arz Talep Dengesi Türkiye için Maliyet Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 49
Fotovoltaik Güneş Enerji Santrali için Lisans Alma Süreci TEİAŞ, Kanunun 23 üncü maddesi çerçevesinde, her yıl 1 Nisan tarihine kadar, takip eden beş yıl için ve takip eden on yıl için olmak üzere, bağlantı noktasına göre ve/veya bölgesel bazda, sisteme bağlanabilecek rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kapasitesini EPDK ya bildirir TEİAŞ tarafından sisteme bağlanabilir GES kapasitesi açıklanır EPDK tarafından alınan önlisans başvuruları değerlendirilmesi için TEİAŞ a ve YEGM ne sunulur YEGM tarafından saha bazında değerlendirmeler yapılır. Kesişen/çakışan bölgeler belirlenir. Başvuru TEİAŞ tarafından kapasiteye göre değerlendirilir Tekli başvuru olarak değerlendirilirse ve uygun görülürse doğrudan kapasite tahsisi gerçekleştirilir. Çoklu başvuru olarak değerlendirilirse GES kapasitesi yarışmalar yolu ile tahsis edilir Kapasite tahsis edilen GES lereepdk tarafından ön lisans verilir Lisanslı GES lerile TEİAŞ arasında Bağlantı Anlaşması imzalanır. Tesisi tamamlanan GES lerinenerji Bakanlığı tarafından kabulü yapıldıktan sonra TEİAŞ la Sistem Kullanım Anlaşması imzalanır 50
Türkiye nin İlk Fotovoltaik Güneş Santrali Lisans İhalesi: 600 MWp Başvuru Dönemi: 10-14 Haziran 2013 (EPDK) Toplam Başvuru Sayısı : 496 Toplam Başvurulan Güç : 7929, 79 MWp Yarışmaların Tamamlanması: 30 Nisan 2015 Ön Lisans Almaya Hak Kazanan Yatırımcı sayısı: 43 En düşük Teklif: En Yüksek Teklif : Ortalama Değer : 68 000 TL/MWp 2 960 000 TL MWp 1 800 000TL/MWp TEİAŞ Geliri: ~1 Milyar TL Henüz lisans alan bir proje yok!!! 51
2014 Fotovoltaik Güç Sistemleri Maliyetlerinde Bileşenlerin Payı Diğer Sistem Bileşenleri (% 33-%35) 300-350 Avro/kWp İnvertör (%10) 100-150 Avro/kWp Modül (%52-%55) 500-550 Avro/kWp Kurulum Elemanları (~75 Avro/kWp) Kurulum İşçilik (~75 Avro/kWp) Kablolama (~50 Avro/kWp) Alt yapı (~40 Avro/kWp) Proje,İzinler ve diğer işlemler (???) Şebeke bağlantısı (~60 Avro/kWp) >20kW >500Kw Kristalli İnce Film 2014 FVGS Kurulum Maliyeti ~900 Avro/kWp Katkı Payı Ortalama ~ 600 Avro/kWp Lisans Katkı Payı 50-1000Avro/kWp Güneş Santralinin Bulunduğu Bölgeye Göre Değişmekte 1500 Avro/kWp 52
Lisansız Fotovoltaik Güneş ve Rüzgar Santralları için Bağlantı Süreci 2 Ekim 2013 tarih 28783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasası Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ kapsamında; Dağıtım bölgesinde dağıtım sistemine bağlanacak/yönlendirilecek olan (6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa gore en fazla 1 MW kurulu gücündeki) lisanssız üretim tesisleri ile ilgili bağlantı talepleri Üretici Tüzel Kişiler tarafından Dağıtım Şirketlerine yapılır 3. Aşama TEDAŞ Geçici Kabul ve Sistem Kullanım Anlaşması 1. Aşama Farklı başvurularla santralin yönlendirileceği TM YG barasına 2 MW üzerinde lisanssız üretim santrali yönlendirilmesi durumunda Üretici Tüzel Kişi TEDAŞ Proje Onayı Üretici Tüzel Kişi Başvurusu Bağlantı Görüşü ve Davet Mektubu 2. Aşama Sistem Kullanımı ve Bağlantı Anlaşması Dağıtım Şirketi Görüş Sorulması TEİAŞ Görüşü TEİAŞ Dağıtım trafolarına en fazla toplam gücün %30 büyüklüğünde santral yönlendirilebilir.
Lisansız Fotovoltaik Güneş ve Rüzgar Santralları için Bağlantı Süreci TEDAŞ ONAY Dağıtım Şirketi ile Bağlantı Anlaşması İmzalanması TEDAŞ Başvuru Çağrı Mektubu Tebliğ Tarihi Proje tasarım, yerel onayların alınması TEDAŞ Onayı Bağlantı Anlaşması Tesisin Yapımı 90 gün 90 gün 30 gün Bilal Şimşek, TEDAŞ Genel Müdürlüğü, ICCI 2015, 6-8 Maıs 2015 İstanbul www.tedas.gov.tr
Lisansız Fotovoltaik Güneş ve Rüzgar Santralları için Başvurular 01.01.2012-30.09.2015 Lisansız elektrik üretimi için Proje onayı yapılan başvuruların dağılımı: Fotovoltaik Güneş Enerjisi Santrali başvuru sayısı : 3224 ( ~2649MW) Lisansız Rüzgar Enerjisi Santrali başvuru sayısı : 182 ( ~133 MW) Lisansız Biyokütle Enerjisi Santrali başvuru sayısı : 23 ( ~24 MW) Lisansız kogenarasyon Santrali başvuru sayısı : 49 ( ~131 MW) Kabul Edilen Fotovoltaik Güneş Enerjisi Santrali Geçici kabulu Yapılan Fotovoltaik Güneş Enerjisi Santrali: 1525 (~1277 MWp) 321 (~ 213 MWp) Bilal Şimşek, TEDAŞ Genel Müdürlüğü, http://www.tedas.gov.tr/sayfalar/luy.aspx 55
Lisansız Fotovoltaik Güneş Santrali Projelerinin Elektrik Dağıtım Şirketlerine Dağılımı Bilal Şimşek, TEDAŞ Genel Müdürlüğü, http://www.tedas.gov.tr/sayfalar/luy.aspx 56
Türkiye nin Fotovoltaik Güç Sektöründe Öngörüler 2014 ve 2023 Değerlendirilmesi 20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 Baz Senaryo İyimser Senaryo 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Baz Senaryo: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, 2013-2023 Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planını Aralık 2014 57
FVGS Maliyetlerine Göre Güneş Radyosyonunun Fonksiyonu Olarak LCOE ($/kw-saat) (Kabuller; %20 Öz Sermaye, %5 Faizle 20 yıllığına %80 Kredi, %2 Enflasyon ve 25 Sistem Ömrü) 1 kwp PV Sisteminin Kurulum Maliyeti $ OPEX Yıllık MWp Başına Bakım: 15 000$ Sigorta: 3 000$ Ticari ve teknik İşletim: 3 000$ Diğer Giderler : 3 000$ Toplam : 25 000$ Enflasyon %1.5 USD bazında 1000 kwh/kwp 1500 kwh/kwp 2000 kwh/kwp LCOE Hesaplama : http://www.nrel.gov/analysis/tech_lcoe.html International Technology Roadmap for Photovoltaic (ITRPV) 2013 Results Revision 1, 24 March 2014 58
Katkı Paylarının etkileri ve Gelecekteki Belirsizlikler Dışında FVGS Maliyetlerine Düşüşe Bağlı Olarak Türkiye için %5, %7,5 ve %10 Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti (WACC) için Elektrik Enerjisinin Üretim Maliyetlerinin 35 Yıl Öngörüsü (Avro/kWh) 4,8-9.9 3.6-7.9 2.6-1.7-6.9 5.7 Kabul : Yıllık Elektrik Enerjisi Üretimi 1350 kw-saat/kwp 1750 kw-saat/kwp Arası *WACC (Weighted Average Cost Of Capital); Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti Fraunhofer ISE (2015): Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems. Study on behalf of Agora Energiewende. 059/01-S-2015/EN Publication: February 2015 59
Şebekeye Bağlantı Sonrası Şebeke Bağlantısı Öncesi Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği Bileşenlerinin Üretimi Tasarım Fotovoltaik Güç Sistemleri FVGS Değer Zincirinde Değer Yaratma Proje Geliştirme Tedarik ve Kurulum Finans Üretim Bakım Elektrik Enerjisi Şebeke Destek Servisleri Operasyonlar Faturalama ve Müşteri Servisleri Geri Dönüşüm 60
Fotovoltaik Güç Sistemleri Sektörü Değer Zincirinde Sistem Bileşenlerinin Üretiminde ve Tedariğnde Türkiye nin Durumu ve Fırsatlar Fotovoltaik Güç Sistemleri Sektörü Değer Zinciri Laboratuvar Ölçeğinde Know-how Endüstriyel Ölçekte Know-how Üretim Deneyimi Yorum Poli silisyum üretimi Silisyum Kütük ve Dilim Üretimi Yatırımcılar bu alanlara deneyimli ortaklarla girme planları yapıyor Güneş Gözesi Üretimi (Kristal Silisyum/İnce Film) Modül Üretimi Diğer Sistem Bileşenleri Üretimi Sınırlı Sınırlı Sınırlı Sistem Bileşenleri Tedariği Sistem İntegrasyonu Yatırımcılar uluslarası pazarda oyuncu olma çabası içinde Uluslar arası akreditasyon için ortaklıklar kurulmakta ortaklıklar They need international UFTP Seminars, November, 28-29th 2011 ISO, ODAKULE, İSTANBUL seneroktik@gmail.com
Photovoltaic Module Production in Turkey Fully Automated Production Lines Name of the Company Production Capacity (MW) Adress 1 C-SUN 150 İSTANBUL 2 SOLAR TURK 60 GAZİANTEP 3 GAZİOĞLU SOLAR 30 TEKİRDAĞ 4 GEST ENERGY 35 HATAY 5 ALFA SOLAR 30 KIRIKKALE 6 ZAHİD ALİMİNYUM 30 ADANA 7 BEREKET ENERJİ 150 DENİZLİ 8 SUNLEGO 50 ANKARA Small Capacity Production Line (Semi Automated) Company Production Capacity MW Adress 1 SEISO 25 KONYA 2 GTC SOLAR 20 ADIYAMAN 3 GUNER ENERJİ 20 KUTAHYA 4 ANEL ENERJİ 13 ISTANBUL 5 ANTAK ENERJİ 18 ISPARTA 6 ATSCO SOLAR 10 İZMİR 7 CLEAN WORLD ENERJI A.Ş 6 ANTALYA 8 SOLAR PANER? SİLİVRİ 9 Ömer Korkmaz? NEVŞEHİR 9 ODUL ENERJİ 30 KAYSERİ 10 SCMID PEKINTAS 60 DÜZCE 11 ENDUSTRİYEL ELEK. 30 KONYA
Güneş Camları ve Şişecam Düşük demirli yüksek geçirgenlikli desenli vre temperli (Tsol 91,6 %) Produced and processed at Mersin Plant. AR Coating technology 2 mm Glass Fully integrated automatic line including an automatic glass packaging and an online quality inspection system for processing. (The capacity of the new patterned glass furnace will be 8 million sqm and the tempering capacity is 4 million sqm)
Solar Glass Export Sunsolar Energy (UK) Sunarc (DEN) & Domestic Customers Sillia (FR) Naps Solar (EE) Saunier Duval ECC (FR) Press Glass (PL) Fonroche (IFR) Convex Glass (PL) Ensol (PL) Korax (HUN) Vaillant (DE) Sunex (PL) Jullich Glass (HUN) Sollmetal GmbH (DE) Wagner Solar GmbH (DE) RS Glass UG (DE) Tisun (AU) Petraglass (AU) Glastex (SL) Andreas Gampieraakıs (GR) Bisol (SL Sammler B. (GR) Dimas (GR) NES (BG) Sirakian (GR) Nobel International (GR) Azgüntex (AZ) Atersa (ES) Ilva Glass (IT) Luxferov (IT) Sunerg (IT) Cleanenergy (IT) Av Project (IT) Spsistem (IT) Ferrania Solis Srl (IT) Solimpeks (TR) Baymak (TR) Türk Demirdöküm (TR) Camplaza (TR) CSUN Eurasia (TR) ECS Enerji Sanayii (TR)) Alfa Solar (TR) Zahit Alüminyum (TR) Sunlego Enerji (TR) Ödül Enerji (TR) Schmid Pekintaş (TR) Bereket Enerji (TR) Chromagen (IL) Augusta Ptr. (KOR)
İlginiz için Teşekkür Ederim René Magritte