Kamu Kurumlarıİnternet Siteleri Standartlarına göre: Millî Eğitim Bakanlığı, Millî Kütüphane, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Ankara Valiliği İnternet Sitelerinin Bilgi Sunma Etkinliklerinin Turkiye. gov.tr ile Karşılaştırılması Esra G. Kaygısız Gaziantep Üniversitesi kaygisiz@gantep.edu.tr
Sunum Planı e-devlet ve Türkiye Kamu Kurumlarıİnternet Sitesi Standartları Rehberi (KAKİS) e-devlet Kapısı İnternet Sitesi Millî Eğitim Bakanlığı İnternet Sitesi Millî Kütüphane İnternet Sitesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi İnternet Sitesi Ankara Valiliği İnternet Sitesi Sonuç Öneriler
e-devlet Kamusal hizmetleri Bilişim teknolojilerinin stratejik kullanımıyla, Bilgi toplumunun ihtiyaçlarına cevap verebilecek, Zamansal ve mekânsal sınırların ötesinde, Vatandaş ile kamu kurumlarının e-ortamda iletişimi olanak sağlayan, Şeffaflığı, Katılımcılığı, Esnekliği, Hesap verilebilirliği artıran yeniden yapılanma modelidir.
Kamu Kurumlarıİnternet Siteleri Standartları ve Önerileri Rehberi (KAKİS) Kamu Kurumlarıİnternet Sayfalarının Standardizasyona uygunluk, Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik prensiplerine uygun hazırlanmaları için ilk olarak 2006 yılında Türksat tarafından hazırlanmıştır. 20 Temel Başlık ve 142 Alt Başlık ile, Dünya standartları temel alınarak oluşturulmuştur Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO), İngiliz Standartları Enstitüsü (BSI), Avrupa Standartlar Komitesi (CEN), Amerika Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) Dünya Çapında Ağ Birliği (W3C) 2007 yılındaki Başbakanlık Genelgesi ile tüm Kamu Kurum İnternet Sitelerinin uyumlu hale getirilmesi istenen bir kılavuzdur.
Kamu Kurumlarıİnternet Siteleri Standartları ve Önerileri Rehberi (KAKİS) Kullanılabilirlik Erişilebilirlik Ana Sayfa Sayfa Yapısı Gezinim ve Kaydırma Çubuğu Sayfa İçi Başlıklar ve İnternet Sitesi Başlıklar Bağlantılar, Listeler/Tablolar Veri Girişi - Ekran Tabanlı Kontroller Resim ve Çoklu Ortam Elemanları Arama Kurumla İletişim Kişisel Bilgilerin Gizliliği ve Güvenliği İnternet Sitesi Yayınlanması İçeriğin Arşivlenmesi
Web Erişilebilirliği Dünyanın Her yerinde ve Her özellikteki kullanıcıların Algılayabileceği, Anlayabileceği, Gezinebileceği, Kullanabileceği, İçerik oluşturabileceği, Etkileşim sağlayabileceği, Katkı sağlayabileceği İnternet sitelerinin tasarlanmasıdır.
Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Mîlli Kütüphane, Ankara Valiliği ve e-türkiye İnternet Sitelerinde Erişebilirlik Erişilebilirlik Standartlarına Uyum Bilinen Hatalar 38 146 126 67 0 Benzer Hatalar 5 0 0 15 0 Potansiyel Hatalar 452 1252 253 257 0 13.05.2011 tarihinde www.achecker.ca aracı ile test edilmiştir.
Erişilebilirlik hata sayısı : sıfır Yazılım, donanım bağımsız erişim Her sayfadan Ana Sayfaya dönüş Sayfalar arası tutarlılık ve uyum Site haritası ve Yardım seçeneği Güncelleme bilgisi Yabancı dillerde sayfalar Uzun sayfalarda gezinim Uygun sayfa ve satır uzunlukları Kullanıcıyı yönlendiren hata mesajları Standart sayfa yüklenme süreleri Site içi ve dışına bağlantılar Yazılım bağımsız tasarım Tarayıcı bağımsız tasarım Gezinim seçenekleri Uygun bağlantı isimleri Geçerli yazı tipi Yatay kaydırma Resim, canlandırma, hareketli metin Site içi, site dışı arama Kurum iletişim bilgileri Bağlantı başlığına uygun içerik Hiyerarşi
13.05.2011 tarihinde Erişilebilirlik hata sayısı 595 15.06.2011 tarihinde Erişilebilirlik hata sayısı: sıfır Bağlantılarda *.pdf dosyaları MEBSİS e sadece IE ile erişilmesi Her sayfadan Ana Sayfaya dönüş Sayfalar arası tutarlılık ve uyum Site haritası ve Yardım seçeneği Güncelleme bilgisi Yabancı dillerde sayfalar Uzun sayfalarda gezinim Kullanıcıyı yönlendiren hata mesajları Standart sayfa yüklenme süreleri Site içi ve dışına bağlantılar Yazılım bağımsız tasarım Gezinim seçenekleri Uygun bağlantı isimleri Geçerli yazı tipi Yatay kaydırma Resim, canlandırma, hareketli metin Site içi, site arama Kurumla iletişim bilgileri Anlamlı dosya isimleri Bağlantı başlığına uygun içerik Yüksek karşıtlık Hiyerarşi
Milli Eğitim Bakanlığı Görme Engelliler Sayfası 13.05.2011 tarihinde Erişilebilirlik hata sayısı 250 15.06.2011 tarihinde Erişilebilirlik hata sayısı 252 Çok düşük karşıtlık! Veri girişi seçeneğinde etiketleme ve alt metin Bağlantılarda etiketleme ve alt metin Geçersiz metin dili Uyumsuz yazı boyutu İngilizce bağlantı (PDF uzantılı istatistikler) devamı bağlantısı ana sayfadan devam ediyor Bağlantı isimleri Ana Sayfadan farklı Hizmetler, Dokümanlar, İletişim içerikleri farklı...
Erişilebilirlik hata sayısı 1398 Resim formatında bağlantılar Tasarım hiyerarşisi Kullanıcının bilişsel yükü Her sayfadan Ana Sayfaya dönüş Sayfalar arası tutarlılık ve uyum Uygun sayfa ve satır uzunlukları Site içi ve dışına bağlantılar Uzun yazılar Uzun bağlantılar Kullanıcıyı yönlendiren hata mesajları Tarayıcı bağımsız tasarım Haberlerin güncelleme bilgisi Yabancı dilde sayfa (içerik farklı ) Temel hususların ana sayfada verilmesi Yatay kaydırma Yazı tipi Danışma hattı Site haritası Resim, hareketli yazı, animasyon
Erişilebilirlik hata sayısı 379 Her sayfadan Ana Sayfaya dönüş Yardım seçeneği Güncelleme bilgisi Uzun sayfalarda gezinim Uygun sayfa ve satır uzunlukları Kullanıcıyı yönlendiren hata mesajları Standart sayfa yüklenme süreleri Site içi ve dışına bağlantılar Tanımsız tablolar Avrupa Kütüphanesinde arama Hacivat ve Karagöz, Tablolar, Film Afişleri İngilizce Hareketli metin Tarayıcı bağımsız tasarım Gezinim seçenekleri Site haritası Yabancı dillerde sayfalar Geçerli yazı tipi Yatay kaydırma Jargon kullanımı Site içi, site dışı arama Kurumla iletişim bilgileri Anlamlı dosya isimleri Bağlantı başlığına uygun içerik Veri giriş elemanları açıklaması Hiyerarşi Ana sayfa büyüklüğü sınırlı Her sayfadan arama yapılması
Yatay kaydırma Erişilebilirlik hata sayısı 339 Öğeler arası boşluk Tarayıcıdan bağımsız tasarım Resim formatında bağlantılar Kullanıcının bilişsel yükü Etiketlenmeyen Arama seçeneği Güncelleme Sayfalar arası tutarlılık ve uyum Yardım seçeneği Uzun sayfalarda gezinim Resim, hareketli yazı, animasyon Tasarım hiyerarşisi Her sayfadan Ana Sayfaya dönüş Her sayfadan arama Okumaya/ yazmaya yönelik formatlama Kullanıcıyı yönlendiren hata mesajları Site içi ve dışına bağlantılar Uzun yazılar Uzun bağlantılar Görsel uyum Site haritası
Sonuç MEB, İBB, Milli Kütüphane ve Ankara Valiliği internet siteleri, KAKİS standartlarına uygun hazırlanmadıkları için Resim ve bağlantıların etiketlenmemesi ve tanımlanmaması, Canlandırma ve hareketli yazılara yer verilmesi, Bazı sayfaların tarayıcı bağımsız çalışmaması, Yabancı dillerde sayfa hazırlamamaları ve/veya sadece İngilizce hazırlanan sayfaların içeriklerinin farklı olması, Portal niteliği taşımalarına rağmen tüm birim sayfaları arasında tutarlılık ve bütünlüğün sağlanamaması, Arama seçeneklerinin doğru kullanılmaması, Dünyanın Her yerindeki,her özellikteki, kişi, donanım ve yazılıma Eşit Erişimi Engellemektedir!
Öneriler Kamu İnternet Siteleri, turkiye.gov.tr adresinden erişilen diğer Kamu İnternet Sayfalarının KAKİS e göre hazırlanması ve turkiye.gov.tr ile uyumlu hale getirilmelidir. Görme engelliler başta olmak üzere herkesin kolaylıkla erişebileceği siteler tasarlanmalıdır. Birim web sayfaları ile uyumlu portal siteler oluşturulmalıdır. Sadece ana sayfanın değil, tüm sitenin KAKİS e uygun olarak hazırlanmalıdır. Mobil hizmetler artırılmalıdır Kullanıcıların bilişsel yükü azaltılmalı ve görsel uyuma dikkat edilmelidir. Kurumsal kimliği yansıtan, aranılan bilgiye en kısa sürede ulaşmayı sağlayacak tasarımlar yapılmalı. Bürokrasiyi, resmi işlemlerin azaltılmasını sağlayacak daha hızlı ve kolay süreçlerinin tasarlanması gerekmektedir. MEB in Görme Engelliler sayfasını kaldırması veya doğru tasarlanması gerekmektedir.
Katılımınız ve katkılarınız için Teşekkürler Esra G. Kaygısız