TEHLİKELİ DURUMLAR (PARLAMA,PATLAMA VE YANGIN), TAHLİYE VE KURTARMA



Benzer belgeler
TEHLİKELİ DURUMLAR (PARLAMA,PATLAMA VE YANGIN), TAHLİYE VE KURTARMA. ZONGULDAK HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çevre ve Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

Yangın. Yanma Olayı: Yanma Üçgeni

T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÜKSEK LİSANSI (İÖ)

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti

YANMA. Yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır. Bu üç unsur bir arada olmadığında, yanma olayı meydana gelmez.

İstanbul Sağlık Müdürlüğü. Güvenlik ve Sağlık İşaretlerinin Kullanımı

AKM-F-193 / / Rev:00

YANGINLARA KARŞI TEDBİRLİ OLUNUZ

YANGINA KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti

YANMA. Yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır.

YANGIN NEDİR? Yararlanmak amacı ile yakılan ateş dışında oluşan ve denetlenemeyen yanma olayına denir.

YANGININ TANIMI ve KAVRAMLAR

ISI OKSİJEN (O 2) YANICI MADDE ZİNCİRLEME KİMYASAL REAKSİYON

YANMA. Özgür Deniz KOÇ

YANGINLARA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER:

DERS 9 PARLAMA, PATLAMA, YANGIN VE YANGINDAN KORUNMA, ELEKTRİK, TEHLİKELERİ, RİSKLERİ VE ÖNLEMLERİ

olayının oluşabilmesi için madde, ısı ve oksijenin (havanın) bir arada bulunması gerekir

YANGININ TANIMI ve KAVRAMLAR

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİM SEMİNERLERİ TEMEL YANGIN EĞİTİMİ. Eğitimci İş Güvenliği Uzmanı

1964'ten bugüne. Bölüm 5. Yangın Söndürme Tüpleri, Yangın Tüp Dolapları ve Muhtelif Dolaplar

ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

YANGIN. Doç. Dr. Niyazi Bilim S.Ü. Maden Mühendisliği Bölümü

Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği

OMV Petrol Ofisi A.Ş. Tarım Kredi Kooperatifleri Tanker Şoförleri Patlayıcı Ortamlar Bilgilendirme Eğitimi

TEKNİKER (SİVİL SAVUNMA ve İTFAİYECİLİK)

ODUNPAZARI /ESKİŞEHİR

T.C. NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ÇERKEZKÖY MESLEK YÜKSEKOKULU SİVİL SAVUNMA ve İTFAİYECİLİK PROGRAMI 1.SEVİYE YANGIN EĞİTİCİ EĞİTİMİ

Teknik Destek Ekibi, İlkyardım Ekibi, Yangın Söndürme Ekibi, Koruma Ekibi

Temel Kavramlar - Teknik Terimler

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

ÖĞRENİM HEDEFLERİMİZ

TEHLİKELİ MADDE SINIFLANDIRMALARINDA TEHLİKE İŞARET VE LEVHALARININ ÖZELLİKLERİ

Yangın Söndürme Sistemleri-2

NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ÇERKEZKÖY MESLEK YÜKSEKOKULU SİVİL SAVUNMA ve İTFAİYECİLİK PROGRAMI 1.SEVİYE YANGIN EĞİTİCİ EĞİTİMİ

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ PATLAYICI ORTAMLAR MURAT YAPICI. Elektrik Mühendisi EMO İzmir Şube

TUSAŞ-TÜRK HAVACILIK VE UZAY SANAYİİ A.Ş. TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. / TSKGV nin Bağlı Ortaklığıdır.

YANGIN GÜVENLİK PLANI

PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI - (İşyerinin Unvanı Yazılacaktır) -

ACİL DURUM EKİPLERİ MESLEK YÜKSEKOKUL SEKRETERLİĞİ 2017

Toz Patlaması ve Tozdan Kaynaklanan Güvenlik Risklerinin Yönetimi

Patlama nedir? Tozların, gazların ve patlayıcıların kimyasal enerjisinin ani büyümesi. www. atexegitim.com

Sınıf A: Yanmanın, normal olarak parlak korların oluşumuyla yürüdüğü, genellikle organik esaslı katı madde yangınları,

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Sezer ASLAN Yangın Eğitim Uzmanı ve Danışman

Çalışma hayatında en çok karşılaşılan soru işyerinden patlama tehlikesi olup olmadığı yönündedir. Bu sorunun cevabı, yapılacak risk

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

TÜRKİYE EŞLEŞTİRME. Tehlikeli Mal Taşımacılığı Konusunda Destek Ankara 2014 Taşıma sırasında evraklar. Yazılı talimatlar.

1 Yanma ve yangının tanımı, nedenleri

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ DERSİ

MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ. İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ. Yangın

İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı

BASINÇLI KAPLARDA MEYDANAGELEBİLECEK TEHLİKELER

ACİL DURUM (TAHLİYE)

MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMU

YANGIN ve ACİL DURUM EKİPLERİNİN EĞİTİMİNE HOŞ GELDİNİZ

ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

YANMA VE YANGIN İÇİNDEKİLER HEDEFLER YANGIN SINIFLARI VE SÖNDÜRME TEKNİKLERİ. Doç.Dr. Senayi DÖNMEZ. Giriş Yangın Yangın Türleri Söndürme Sistemleri

Acil Durum, Yangınla Mücadele ve İlkyardım. Mümkün. Orta. TEHLİKEYE MARUZ KALANLAR KİŞİLER VE BÖLÜMLER: İşyerinde çalışan personel, ziyaretçiler

YANGINDA PERSONELİN YAPMASI GEREKENLER. Şengül ÖZDEMİR Diaverum Buca Diyaliz Merkezi İzmir 2015

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve güvenliği için Eğitim Seti

KİMYASALLARIN GÜVENLİ DEPOLANMASI (Toplam 3 Bölüm) Bölüm:1

TARIM İLAÇLARI DEPOLAMA

HOTEL VE MOTELLERDE YANGIN ÖNLEMLERİ

TEHLİKELİ ENERJİNİN KONTROLÜ. ETİKETLEME ve KİLİTLEME SİSTEMLERİ. Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için eğitim Seti

KIRMIZI KOD (YANGIN) UYGULAMA PROSEDÜRÜ

YANGIN GÜVENLİK PROSEDÜRÜ

Sirküler No : TMGD-07-15/002 Konu : Tehlikeli Madde Taşımacılığında taşıtlarda bulunması zorunlu Yazılı Talimat

BACALAR HİZMET AMAÇLARINA GÖRE DÖRDE AYRILIR: 1-DUMAN VEYA ATEŞ BACALARI 2-HAVLANDIRMA BACALARI VE IŞIKLIKLAR 3-ÇÖP BACALARI 4-TESİSAT BACALARI

YANGIN DOLAPLARI, YANGIN TÜPLERİ VE MALZEMESİ KONTROL FORMU

PATLAYICI ORTAMLAR VE PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI

MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMU

ACİL DURUM ÖNLEMLERİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE PROAKTİF YAKLAŞIMLI YANGIN TEDBİRLERİ BARIŞ KUZUCU-HAKAN FARIMAZ-İ.MACİT ZEKİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

YANGIN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI

MAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG

Patlayıcı Atmosferlerin (ATEX) Patlama Davranışları. Abdurrahman İNCE Kimya Müh. İSG Uzmanı İBB İtfaiye APK Amiri

Yangın Üçgeninde belirtilen ISI, OKSİJEN ve YANICI MADDE den herhangi birinin olmaması yanma olayının gerçekleşmemesi manasına gelmektedir.

DUYURU. Eğitim Programı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan Patlamadan Korunma Dokümanı hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz. Her hakkı saklıdır.

İTFAİYEDE KULLANILAN YANGIN SÖNDÜRME ARAÇ-GEREÇ VE MALZEMELRİN TANITIMI, KULLANIMI VE BAKIMI D- LANSLAR VE MALZEMELRİN TANITIMI, KULLANIMI VE BAKIMI

Tekstil Mamüllerinin Depolanması ve Yangın Riskleri

T.C. : ; ]/

YANGIN EĞİTİCİ EĞİTİMİ (1.SEVİYE)

İş Teftiş Tarafından LPG İstasyonları Denetimlerinde Tespit Edilen Noksanlar;

Saray Mah. Saraykent Sanayi Bölgesi 32.sokak no:51 Kazan/ANKARA Telefon (pbx) Fax:

BACALAR, BACA YANGINLARI, SEBEPLERİ VE ÖNLENMESİ. Mak. Müh. Doğan ÖZDEMİR

GÜVENLİK BİLGİ FORMU

OTOBÜS SÜRÜCÜSÜ KILAVUZU

KONU: KAYNAK İŞLERİNDE GÜVENLİK

PATLAYICI ORTAMLAR VE PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI Ş E R İ F G Ö Z L E M E N E M E K L İ B A Ş İ Ş M Ü F E T T İ Ş İ

BATMAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı (Sivil Savunma Amirliği) M. Mahsun ŞAHİN

hafta - 12 Hedefler 12. Hafta Yangın ve Yangından Korunma

PATLAMA VE YANGINLARA MÜDAHALE YÖNTEMLERİ EMERGENCY RESPONSE AND FIRE FIGHTING FOR EXPLOSIVE ATMOSPHERES

Enerji dağıtım tesisleri ve elektrikle çalışma

İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı

Karbonmonoksit (CO) Oluşumu

ELEKTRİK. 2. Evsel aboneler için kullanılan kaçak akım rölesinin çalışma akım eşiği kaç ma dır? ( A Sınıfı )

Ahşap Sektöründe Yangın Riski

Transkript:

TEHLİKELİ DURUMLAR (PARLAMA,PATLAMA VE YANGIN), TAHLİYE VE KURTARMA Ahmet ASLANCAN A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanlığı İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi 1

PARLAMA, PATLAMA, YANGIN VE YANGINDAN KORUNMA 2

YANMA OLAYI Yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır. Yanma olayının oluşabilmesi için yanıcı madde, ısı ve oksijenin bir arada bulunması gerekir. Dolayısıyla birini ortamdan uzaklaştırırsanız, yangını söndürmüş olursunuz. (Yangının önlenmesinin en basit kuralı) 3

YANGIN ÜÇGENİ 4

Belirli şartlar oluşturulduğunda hemen hemen bütün maddeler yanabilir. O halde, meydana gelmiş bir yanma olayını (yangını) söndürmek için, yanma unsurlarından en az birinin devre dışı bırakılması gerekmektedir. 5

Yanma Yanıcı maddenin tutuşma sıcaklığında ısıtıldığında oksijenle verdiği ekzotermik zincirleme reaksiyondur. Yanma, ısı ve ışık üreten hızlı bir oksidasyondur. 6

YANICI MADDEYE GÖRE YANMANIN AŞAMALARI 7

Yangın Katı, sıvı veya gaz halindeki yanıcı maddelerin kontrol dışı yanma olayına denir. 8

Parlayıcı madde Normal şartlar altında buharlaşabilen veya gaz halinde bulunan ve tutuşma noktası düşük olan sıvı ve gazlara parlayıcı madde denir. Bu maddeler kolayca tutuşurlar, güç söndürülürler ve büyük hızla yanarlar. Örnek; benzin, alkol, aseton, toluen, ksilen vb. 9

Patlayıcı madde Bir ısı kaynağı ile temas etmesi durumunda; ısı, basınç ve ses etkisi ile patlayan maddelerdir. 10

YANMA ÇEŞİTLERİ 1. YAVAŞ YANMA 2. KENDİ KENDİNE YANMA 3. HIZLI YANMA 4. PARLAMA PATLAMA ŞEKLİNDE YANMA 5. DETONASYON 11

YAVAŞ YANMA (OKSİDASYON) 1.Yanıcı maddenin bünyesi itibariyle, yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde; 2.Yeterli ısının olmaması halinde; 3.Yeterli oksijenin olmaması halinde; yavaş yanma meydana gelmektedir. Başka bir ifade ile; Yanan maddede alev, ısı, ışık ve korlaşmanın görülmemesi ile oluşan yanmaya denir. 12

Örneğin; Demir (Fe) ve Bakir (Cu) gibi metallerin, zamanla havanın oksijeni ile birleşmesi sonucunda ( FeO Demir oksit ve CuO Bakir oksit oluşması) ortama ısı ve ışık açığa çıkarmadan, meydana gelen yanma olayı. 13

KENDİ KENDİNE YANMA Yavaş yanmanın, zamanla hızlı yanma haline dönüşmesidir. Özellikle yağ ve yağlı yüzeyler, normal hava sıcaklığında, oksijen ile birleşmek sureti ile kolayca oksitlenmeye başlar ve oksijen ile yağın birleşmesi sonucu ısı oluşur, bir süre sonra oluşan ısı, alevlenme derecesine ulaşır ve madde kendiliğinden alev alır. Örnek : Bezir yağına bulaşmış bir bez parçasının, bir süre sonra kendi kendine alev alarak yanmaya başlaması gibi. 14

HIZLI YANMA Alevli Yanma; yanmanın bütün belirtileri (alev, ısı, ışık, korlaşma) ile oluştuğu bir olaydır. Meydana gelen yanıcı buhar ve gazlar oksijenle birleşirken alev meydana getirirler. Korlaşma; katı maddelerde yangının son evresinde meydana gelen yüksek ısıdaki alevsiz yanma şeklidir. (Gazı alınmış kok ve odun kömürleri gibi) 15

Örnek; dışarıdan görülen hızlı yanma şekli 16

PARLAMA-PATLAMA ŞEKLİNDE YANMA Parlama: Parlayıcı maddelerin hava ile karışımlarının küçük bir kıvılcımla birden alevlenerek hızla yanmasıdır. Örnek; benzin buharının parlaması. 17

Patlama: İdeal karışımda tutuşan parlayıcı maddenin çok hızlı ve kontrol edilemeyen enerji açığa çıkarmasıdır. Patlama şiddeti olayın gerçekleştiği mekanın kapalılık durumu ile doğru orantılıdır. 18

Çok hızlı bir gaz genişlemesi ile genellikle ısı açığa çıkmasıyla meydana gelen bir kimyasal reaksiyondur. Örnek; basınçlı tüpteki gazın ısınarak patlaması. 19

DETONASYON Kimyasal veya nükleer zincir reaksiyonu tesiri ile patlayıcı maddelerin ani yanması. Patlayıcı maddelerin kimyasal reaksiyon sonucu ani yanmasında, sıcaklığı 4500ºC, ani basıncı 250000 atmosfer civarında, sirayet hızı ses hızının üzerinde ve tahrip gücü (kırıcılığı) yüksek, kor halindeki yanma şeklidir. 20

YANGIN SINIFLARI A SINIFI YANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR D SINIFI YANGINLAR 21

A SINIFI YANGINLAR Katı yanıcı maddeler nedeniyle oluşmuş yangınlardır. Adi yangınlar da denir. Metaller dışındaki yanabilir bütün katı maddeleri kaplar. Odun, kömür, kağıt, pamuk, ot, tahta vb. maddelerin yangınları katı madde yangınlarına örnektir. Sıvı söndürücü veya Kuru Kimyevi Tozlu söndürücüler kullanılabilir.(en iyi söndürme elemanı SU.) 22

B SINIFI YANGINLAR Yanabilen sıvılar, bu sınıfa girer. Benzin, benzol, yağlar, yağlı boyalar, katran, alkol, tiner vb. yangınlardır. Temel özellikleri korsuz ve alevli yanmalarıdır. Temel söndürme prensibi köpüktür. Fakat başlangıç ve küçük çaplı yangınlarda Köpüklü söndürücü ve kuru kimyevi tozlar kullanılabilir. 23

DİKKAT!!! B sınıfı yangınların üzerine su atılmaz. Atılan sular, yanıcı maddelerin çevreye akmasına ve yayılmasına neden olur. 24

C SINIFI YANGINLAR Gaz halindeki yanıcı madde yangınlarıdır. LPG, doğalgaz, metan, amonyak, etan, propan, asetilen, kok gazı, hidrojen vb. gazların yangınlarını kapsar. Gaz yangınlarına müdahale ederken genel kural önce gaz akışını kesmek sonra sonra söndürmektir. 25

Çünkü önce yangın söndürülecek olursa; gaz akışı devam edeceğinden ortamda yanıcı gaz hava karışımı oluşur ve bu da en ufak bir ısı kaynağı ile patlamaya ve yangının daha da büyümesine neden olur. Halokarbonlu söndürücüler ile kuru kimyevi tozlu söndürücüler kullanılabilir. 26

D SINIFI YANGINLAR Yanabilen hafif metal yangınlarıdır Alüminyum, magnezyum, titanyum, karpit, çinko, sodyum, potasyum yangınları bu sınıfa girer. Temel özellikleri korlu, alevsiz yüksek sıcaklıkta yanmalarıdır. Halokarbonlu söndürücüler ile kuru kimyevi tozlu söndürücüler kullanılabilir. 27

Temel söndürme prensibi boğmadır. ABC türü kuru kimyevi söndürücüler faydasızdır. Su kesinlikle kullanılmamalıdır. Çünkü bu yangınlarda yüksek sıcaklık meydana geldiğinden su ayrışmasına, bileşenlerine ayrışmasına ve hidrojen gazı açığa çıkmasına neden olur. 28

Karpit, su ile reaksiyona girerek asetilen gazı açığa çıkarır. Bu olay yangının büyümesine ve patlamalara yol açar. Yanıcı metal tozları hava ile uygun karışımları tutuşma sıcaklığını yakaladığında güçlü patlamalara yol açar. D sınıfı yangınların söndürme maddesi alkali borat bazlı D tipi kuru kimyevi tozdur. Kuru kum ile yanan malzemenin üzeri örtülerek de söndürülebilir. 29

ELEKTRİK YANGINLARI Elektrik, bir yangın türü değildir. Ancak yangın nedenidir. (Elektrik teçhizat, tesisat ve ekipmanları, elektronik cihazlardan çıkan yangınlardır.) 30

Elektrik yangınlarının söndürme maddesi, kuru kimyasal tozlu veya CO2 içerikli YSC dır. HİÇ BİR SURETTE SU KULLANILMAMALIDIR!!! Amerika ve İngiltere de çıkan yangınların %32 si, ülkemizde ise çıkan yangınların %20 si elektrik nedeni ile çıkan yangınlardan oluşmaktadır. 31

BUNLARIN DIŞINDA!!! Bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yanması sonucu oluşan yangınlar da vardır. Sulu Kimyasal söndürücüler yada toz söndürücüler ile söndürülür. ASLA SU İLE SÖNDÜRÜLMEZ. AKSİ HALDE PARLAMA VE PATLAMA OLUR!!! 32

YANGININ FARKEDİLMESİNDEKİ OLUŞUM SAFHALARI İlk aşamasında, KOKU, İkinci aşamasında, DUMAN, Üçüncü aşamasında, ALEV görülür. 33

YANGIN SEBEPLERİ 1.KORUNMA ÖNLEMLERİNİN ALINMAMASI: Nedenlerin başında yangına karşı önlemlerin alınmaması gelmektedir. Yangın elektrik kontağı, ısıtma sistemleri, LPG tüpleri (evlerde kullanılan tüp gazları), patlayıcıparlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından doğmaktadır. 34

Özellikle büyük yerleşim alanlarında, konut ve iş yerlerinde çıkan yangınların büyük bir kısmı elektriğin ve LPG tüplerinin yanlış kullanımına dayanmaktadır. Elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılmaması da yangını oluşturan diğer bir neden olmaktadır. Kaloriferlerde ve soba ile ısıtma yöntemlerinde, bacaların temizlenmesi; parlayıcı-patlayıcı maddeler için gerekli önlemlerin alınması halinde, yangın afetinde büyük bir azalma olacaktır. 35

2.BİLGİSİZLİK: Yangına karşı hangi önlemlerin nasıl alınacağını bilmemek ve bu konuda yeterli eğitimden geçmemek, yangının önemli nedenlerindendir. Elektrikli aletlerin doğru kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak, yangını davet eder. 36

Yangının oluşumunu önlemek ve oluşan bir yangının söndürülmesini bilmek, eğitim ve bilgilenmeden geçer. Bu nedenle yangını önlemeyi öğrenmek kadar yangını söndürmede ilk müdahaleleri de öğrenmek gerekir. 37

3.İHMAL Yangın hususunda bilgi sahibi olmak yeterli değildir. Söndürülmeden atılan bir kibrit veya sigara izmariti, kapatmayı unuttuğumuz LPG tüpü (evlerde kullanılan tüp gaz), ateşi söndürülmemiş ocak, fişi prizde unutulmuş ütü gibi ihmaller, büyük yangınlara yol açabilir. 38

4.KAZALAR İstem dışı oluşan olaylardan bazıları da yangına neden olmaktadır.(kalorifer kazanının patlaması, elektrik kontağı gibi ) Ancak kendiliğinden gelişen bütün olaylar, başlangıçta yeterli önlemlerin alınması sonucu olabildiği gibi bilgisizliğin de rol oynadığını görebiliyoruz. Temelde bunlar olmaksızın kazaların yol açtığı yangınlar da olmaktadır. 39

5.SABOTAJ Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde; bazı insanlar çeşitli amaç ve kazanç uğruna kasıtlı olarak kişi ve topluma ait bina ve tesisleri yakarak can ve mal kaybına neden olabilir. 40

6.SIÇRAMA Kontrol atına alınmış veya alınmamış bir yangın, ihmal veya bilgisizlik sonucu sıçrayarak, yayılarak veyahut parlayıp patlayarak daha büyük boyutlara ulaşması mümkündür. Bu nedenle bu tür olaylara karşı dikkatli olmamız gerekmektedir. 41

7.DOĞA OLAYLARI Rüzgarlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi ya da yıldırım düşmesi ve benzeri doğa olayları sonucunda yangın çıkabilir. 42

YANGINI BAŞLATAN ETKENLER Sigara ve kibrit, Soba ve bacalar, Elektrik, Bazı kimyasal karışımlar, (Örnek; Asitle su karışımı, yanıcılarla tutuşturucuların karışımı) Kıvılcımlar, Doğal etkenler. 43

SON 10 YILIN YANGIN ÇIKIŞ NEDENLERİ 44

AYRINTILI YANGIN NEDENLERİ SİGARA %40 ELEKTRİK %21 BACA %8,3 KIVILCIM %4,5 ÇOCUKLAR %3,9 LPG %3 KÖMÜR %1 DİĞER %17,3 45

SANAYİ YANGINLARI; genellikle Elektrik arıza ve kontağından Sürtünmeden Mekanik kıvılcımlardan Sigara ve kibrit alevinden Sıcak satıhlardan Açık alevlerden Kaynak ve kesme işlerinden Fazla ısınan malzemelerden Statik elektrikten Kendiliğinden meydana gelen yanmadan, meydana gelir. 46

YANGIN SÖNDÜRME USÜLLERİ Bir yangını söndürebilmek için yanmayı oluşturan unsurlardan birinin yok edilmesi gerekmektedir. Bu şartlarda yanma olayının meydana gelmesi için gerekli ISI - OKSİJEN - YANICI MADDE - ZİNCİRLEME REAKSİYON lardan herhangi birini ortadan kaldırmamız gerekir. 47

YANGIN SÖNDÜRMEDE KULLANILAN YÖNTEMLER Soğutarak Söndürme Su ile soğutma: Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılanıdır. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanıcı maddeyi boğma (yanan cismin su içine atılması sonucu oksijeni azaltma) ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır. Su yangın yerine kütlesel olarak gönderileceği gibi püskürtme lans ları ile de gönderilebilir. 48

Yanıcı maddeyi dağıtma: Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı bölünür, bölünen ısı düşer ve yangı yavaş yavaş söner. Akaryakıt yangınlarında bu tip söndürme yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz. 49

Kuvvetli üfleme: Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava, alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının düşmesine neden olmaktadır. Bu tip (soğutarak) söndürme ilkesi ile başlangıç yangınlarında başarıya ulaşılabilir. Büyümüş veya belirli boyutlara gelmiş yangınlarda üfleme yangına daha fazla oksijen sağlayacağından yangının büyümesine neden olur ve bu yüzden fazla kullanılmaz. 50

Havayı kesme Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb.) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb.) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan kimyasal kullanılmaktadır. 51

Boğma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır. Yanıcı maddenin ortadan kalkması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu yangının söndürülmesidir. 52

YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI 1- Soğutucu Araçlar: a. Su kovaları ve variller, b. Pompalı kova, c. Sulu araçlar, - CO2 tahrikli, - hava basınçlı, - soda asitli, 53

2- Havayı Kesici Araçlar: a. Kum ve toprak, b. Kuru Kimyevi tozlu araçlar, c. Karbondioksitli araçlar, d. Köpüklü araçlar. 54

YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİNİN ÇEŞİTLERİ Yangın söndürme tüplerinin; *sulu (CO2 tazyikli, hava basınçlı, soda asitli), *hava kesici (köpüklü, karbondioksitli), *kimyasal reaksiyonlu (halojen karbürlü, kuru kimyasal tozlu, BCF) çeşitleri vardır. (BCF; BROMOKLORODİFLOROMETAN) 55

KİMYASAL REAKSİYON SONUCU YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI 1-Halojen Karbürlü Söndürme Araçları *CB (KLOROBROMOMETAL) *CTC (KARBONTETRA KLORÜR) *MB (METİLBROMÜR) *BTM (BROMTRİFLOROMETAN) *BCF (BROMOKLORODİFLOROMETAN) 2- Çok Amaçlı Söndürücü Araçlar *MONOAMONYUMFOSFAT 56

YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARININ BAKIM VE KONTROLÜ Genel olarak yangın söndürme cihazlarının cinsine göre bakım ve kontrolleri değişiklik arz etmektedir. Bununla birlikte hepsinde aylık, altı aylık, bir yıllık, beş yıllık, on yıllık bakım ve kontrol yapılır. AYLIK KONTROL; - Genel durumu, - Emniyet subabı, - Hortum, lans ve tetiği, kontrol edilir. 57

6 AYLIK KONTROL; -Aylık kontrole ilaveten cihaz ve karbondioksit tüpü tartılır. 1 YILLIK KONTROL; - 6 Aylık kontrole ilaveten cihazın kapağı açılarak içindeki maddenin niteliğini kaybedip kaybetmediği kontrol edilir. 5 VEYA 10 YILLIK KONTROL; - Cihaz tamamen boşaltılarak tüpün niteliğini kaybedip kaybetmediği su basınç testi ile kontrol edilir. 58

YANGIN RİSKİNE GÖRE SÖNDÜRME CİHAZLARININ DAĞILIMI 1.AZ TEHLİKELİ BÖLGELER İÇİN: İlk 50 M2 ye l adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı, müteakip her 200 M2 için l adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı konulur. 2.ÇOK TEHLİKELİ BÖLGELER İÇİN: İlk 50 M2 ye l adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı, müteakip her 200 M2 için 2 adet 6 kg lık yangın söndürme cihazı konulur. 59

3. MOTORLU ARAÇLAR İÇİN: a) Oturma yeri 14 kişiye kadar olan otolarda 6 kg' lık yangın söndürme cihazından l adet bulundurulmalıdır. b) Oturma yeri 14 kişiden fazla veya tehlikeli madde taşıyan otolarda 6 kg. lık 2 adet yangın söndürme cihazı bulundurulmalıdır. 60

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ YERLEŞTİRİLMESİ 1. YSC ları konulacağı yer, beklenen yangın çeşidine uygun olmalıdır. 2. YSC ları çabuk ulaşılabilir yerde olmalıdır. 3. YSC larının yerleri hiç değiştirilmemeli, cihaz ve yeri numaralandırılmalıdır. 61

4. YSC ları duvara asılı olmalı ve yerden yüksekliği 1.5 metreyi geçmemelidir. 5. YSC ları yangın çıkma olasılığı olan yere yakın olmalıdır. 6. YSC ları makine, tezgah, kapı arkası gibi yerlere konulmamalıdır. 62

YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER Yangının yayılma tehlikesi Çökme tehlikesi Elektrik tehlikesi Gazların yayılma tehlikesi Patlama tehlikesi Kimyasal madde tehlikeleri 63

YANGIN SÖNDÜRÜCÜNÜN BÖLÜMLERİ 1. Basınç saati: Yangın söndürücüde yeterli basınç olup olmadığını gösterir. 2. Pim: Yangın söndürücü kullanılmadan önce çekilip çıkartılmalıdır. 3. Hortum başı: Yangının kaynağına doğrultulmalıdır. 4. Hortum: Esnek, kaliteli ve kullanılması kolay olmalıdır. 5. Etiket: Yangın söndürücünün hangi tür yangınlar için olduğunu ve nasıl kullanılacağını gösterir. ( A-B-C ) 6. Tarih etiketi: Son kullanım tarihini gösterir. 64

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI A Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu, B Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu,co2 li veya köpüklü, C Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru kimyevi tozlu veya CO2 li, D Sınıfı Yangın çıkması muhtemel yerlerde kuru metal tozlu, söndürme cihazları bulundurulmalıdır. 65

DİKKAT!!! 66

67

YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI BASINÇ GÖSTERGESİNİ KONTROL ET!!! 68

YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI BİTMİŞ BİR TÜPE AİT GÖSTERGE Bitmiş veya bitmek üzere olan bir tüpe ait gösterge yandaki gibidir. Ortalama olarak 0 ile 10 bar kadar basıncı kalmış olan bir tüpün kullanımı uygun değildir. ( Yandaki örnekte verilen tüp için bu değerin 11 bar olduğu görülmektedir) En kısa sürede yetkili dolum kuruluşuna gönderilmesi gerekmektedir. 69

YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI ÇOK YÜKSEK BASINÇLI TÜP Ortam şartlarından dolayı bazı tüplerin basıncı da olması gerekenden fazla olabilir. Bu bizim için avantaj oluşturmaz. Bu şekilde yüksek basınç altında çalışan tüplerin değişen şartlar altında patlama riski bulunmaktadır. 70

YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI İDEAL BASINÇ Bir söndürücü için ideal basınç göstergesi yandaki gibi yeşil alan arasındaki bölümdür. Rutin periyodik kontrollerimizde özellikle bu kontrolü yapmamız gerekmektedir. 71

YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI 72

YANGIN SÖNDÜRÜCÜ KULLANIMI 73

TEHLİKESİ!!! Arayınız!! 74

YANGIN KAPINIZI ÇALARSA!!! *Telaşlanmayınız, *Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi varsa ona basınız, *İtfaiyeye telefon ediniz, *Yangın adresini en kısa ve doğru şekilde bildiriniz, *Mümkünse yangının cinsini (Bina, benzin, araç vb.) bildiriniz, *Yangını çevrenizdekilere duyurunuz, 75

*İtfaiye gelinceye kadar yangını söndürmek için elde mevcut imkanlardan yararlanınız, *Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatınız, *Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayınız, *Görevlilerden başkasının yangın sahasına girmesine mani olunuz. 76

YANGIN GÜVENLİĞİ HAKKINDA GENEL TEDBİRLER Yangının veya yangından doğabilecek kayıpların önlenmesi veya azaltılabilmesi için öncelikle, yangına neden olabilecek faktörlerin ortadan kaldırılması veya yangına hemen müdahale edilebilecek tedbirlerin alınması gerekmektedir. 77

Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluş hizmet binalarının yangınlardan korunma, söndürme ve kurtarma ile ilgili faaliyetlerdeki yetki ve sorumluluklar bu konudaki çeşitli mevzuatta belirtilmiştir. Bununla beraber yangınlarda can ve mal kaybının önlenmesi ve azaltılması, bina ve tesislerin yangından korunması amacıyla, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşlardaki en yüksek amirler bina ve tesislerinde gerekli önlemleri de almakla görevli ve yükümlüdürler. 78

TAHLİYE VE KURTARMA Konut Yangınlarında tahliye zamanı çok kısıtlıdır!!! 79

TAHLİYE VE KURTARMA Daire ve kurumlar en büyük amirin onayı ile tüm çalışan personel arasından; *Söndürme ekibi, *Kurtarma ekibi, *Koruma ekibi, *İlk yardım ekibi, Oluşturulur. 80

81

82

83

84

YANGINA MÜDAHALE MALZEMELERİ Çizme Yangın Elbisesi Eldiven Baret 85

YANGINA MÜDAHALE MALZEMELERİ Kürek Balta Temiz Hava Tüpü Emniyet Kemeri Kurtarma ip86 i

YANGINA MÜDAHALE MALZEMELERİ Turbo lans Hortumlar 87

Köpük Menanjörü 88

YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ Yangın algılama sensörleri Duman dedektörleri Beam dedektörler Isı dedektörleri Acil durum butonları 89

Duman Dedektörleri Beam Dedektörler Herhangi yangın öncesi çıkan dumanı algılayarak, Güvenlikte bulunan panele sinyal gönderip alarm sitemini harekete geçirir. 90

Acil Durum Butonları Oluşan acil durumun, güvenlik birimine, diğer birimlere ve tüm çalışanlara bildirilmesini sağlar. 91

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ Sulu söndürme sistemi Yangın dolapları ; Yangın pompaları tarafından gönderilen basınçlı suyun hortum vasıtasıyla yangının söndürülmesinde kullanılır. Hortum uzunlukları 20 m dir. Dolaplarda ayrıca 6 kg lık yangın söndürme cihazı vardır. 92

Sprinkler sistemi; Yangın kimsenin olmadığı anda çıkarsa, tüm tesiste bulunan ve yangın tesisatına bağlı nozullar vasıtasıyla yangının çıktığı bölgeye basınçlı su fışkırtarak söndürmeyi sağlar. 93

Sulu söndürme sistemi ve Dağıtım merkezi 94

?????? 95

ACİL DURUM KAÇIŞ SİSTEMLERİ (A) Acil Durum Aydınlatma Sistemleri (B) Acil Anons Sistemleri (C) Acil Çıkış Kapıları (A) (B) 96

ACİL ÇIKIŞ YÖNLENDİRME TABELALARI 97

98

TEŞEKKÜRLER ahmetaslancan@hotmail.com 99