3

- - - - - - 4

- - 5

- - - - - - - - - 6

Elektronik Okuma (E-Okuma) - - - - - - - - - 7

Okuma l i e l kanl il i e e i e ine u un kita lar alma e e e ir kita l k olu turma er n a ete er i e kita okunan ir aile ortam olu turma o u un okuma al kanl na olumlu n e katk a la a akt r E eki anne- a an n erini okul a retmen al r retmen il i te r e e al e itimle okuman n e k e al kanl a n me in e ren ilere re - erlik a ar Okuma a kar i tek i olan ren ilere il i e k lt r n okuma olu la en inle tiren ki ileri tan tarak onlar okuma a te ik e er Okuma trate ilerini reterek ren ilerin okuma e eri ini a lam temellere oturtur n kita l n n etkin olarak kullan lma n a lar e okunan kita lar taki e er retmen aile ile e m i eri in e ulunarak ren inin okuma al kanl ka anma n kola la t r r unlar n an n a okuma al kanl ka an rma a retmenin a a ile e i en i i e ir oku u u olarak ren ilere mo el olmakt r i inin okuma al kanl k e e kini ka anma n a kita e me in e e nl k a at n n ir ar a line etirme in e okul e e re e nemli ir Okul ailenin ren i e ka an r okuma e eri ini eli tirerek ir al kanl k e k lt r line etirme ine ar m olur u en okul ortam ren inin kita a kola ula ma na el eri li olmal r rne in okul k t aneleri kilitli ka lar ar n a olmamal ren inin kita la k kar la t ir mek n a olmal r ita lar n ra lar ren ilerin eti eme e e i k eklikte olmamal an n an e erken il i ini eke ile ek ir konum a olmal r ita lar n ka aklar renkli e il i eki i ir ekil e ta arlanmal r alk k t ane i i i alka a k k t anelerin e o uk n a na u un olarak enlenme i erekir u t r erler in anlar n ellikle o uklar n ra- at a iri ka il i i ken ini ora a ra at i etti i mek nlar olmal r unun i in anat al etkinlikler (kukla k anlatma tart ma i eo teri i ) i eren k t ane ro ramlar eli tirile ilir e i okumak i te enler i in e elirli katlar a a o alar a r a n le ilir te an an ren ilerin k t ane i kullanmalar n e okuma e erilerini e erlen iren al malar a a il in onu lar orta a konulmu tur u onu lar an irin i i ren ilerin k t ane kullan m la il ili i temli ir e itim alma klar u en k t ane en a a erimli ekil e ararlanmalar n a la a ak il ilere a i olma klar n n e ir 8 O a k t ane en ararlana ilmek i in ir i i ili el e u u al a ran eli tirmek k t ane i kullanma renmek k t ane e okuma e mek erekir e itli ara t rmalar an kan onu lar ren ilerin k t anelere o unlukla kita okumak i in e il er al mak e a e lerine ka nak temin

Okuma l i e l kanl etmek i in ittiklerini termekte ir t anelerin na nemlerin e i er amanlara re ok a a o un kullan lma u urumun ir an ma r ren ilerin e leri i in ka nak temin etmek e er al a ile ekleri ir ortam a rlamak a k t anelerin i le leri ara n a a la ilir akat k t anelerin a l i le inin kita okuma a ara l k etmek ol u u unutulmamal r Okuma al kanl n n ka an lma n a ire lerin ok k k a lar a ilin len irilme i nemli ir a ama r Okuma e eri inin eni ka an l ilkokul llar okuma a kar il inin elirlen i i e okuma al kanl ka anma a temellerin at l ir nem ir n anlar aki okuma moti a onu ellikle k k a lar a e okul nemin e a a k ektir u nem e ka an r lan okuma al kanl n n kal l a a etkili ola akt r Okuma e a man n renilme inin ar n an o un ir ekil e r le ek olan okuma moti a onu a ta o uk kita lar e er ileri olmak ere u un mater aller e etkinliklerle e teklenme e okuma al kanl n n ka an r lma ileri e a a ola akt r u al malar n o uklar n il ileri o rultu un a a e i e ine u un metinlerle a lma a ar artt ra ak okuman n al kanl k olarak erle me ine imk n a la a akt r u un urlar n n a kitle ileti im ara lar ellikle e tele i on e nternet to lumun o al k lt rel e ekonomik urumu e arka a ru u ren ilerin okuma al kanl n a elirle i i etkilere a i tir onu olarak ren iler e okuma e erilerinin ir al kanl k e k lt r aline elme i ir ok o al e ikolo ik akt rle ili kili ir Okuma e erileri ka an r l rken ren ilerin o al ire el ellikleri e arkl l klar ar e ilmemeli ir ren ilerin ili el u u al e iko-motor e erilerinin eli im e i arkl l k termekte ir u arkl l k o al olarak ren ilerin okuma e anlamalar n a etkile e ektir unun an n a okuma al kanl n n olu tu u o ukluk e en lik neminin ken ine a ellikleri e e e nler e e itim iler tara n an ikkate al nmal r Okuma a l me e e erlen irme Okuma e erileri er i ka am n a er ekle tirile ek l me e erlen irme al malar metin i leme re i ile e amanl ir ekil e e re in tamam na a larak er ekle tirilmeli ir le ir akla mla er ekle tirile ek l me e erlen irme al malar ren ilerin ek ikliklerinin a a anl lar n n okuma e lemi ile a n an a orta a konularak u un eri il irimlerle orta an kal r lma n a la a akt r l me e e erlen irmenin er in tamam n ka a a ak ekil e re i eri- ine a lma i e ek ik e anl renmelerin er in er a ama n a te it 9

Okuma a l me e e erlen irme e ile ilme ine nelik ol u u i in nemli r lmekte ir le e retmen er- in t m a amalar n l me e erlen irme aali etleri i in kullana ile ektir Okuma re in eki l me e e erlen irme al malar a e e not erme i e il ren ilerin ek ik nlerini anlama e tamamlama ama lamal r u anlam a Okuma e erileri er i ka am n a er ekle tirile ek l me e e erlen irme aali etlerinin a l alt n a ele al nan a amalar n tamam n ka a a ak ekil e e re le e amanl ir i im e e itli t r en orular kullan larak ele al nma u un r lmekte ir etin e anlat lanlar n er an i ir orumlama a a a klama a i ti a u ulma an metin e er al ekli le anla l anla lma n kontrol etme ama n ta an orular r il i orular na ren ilerin ere e i e a lar n o ru an metin eki il iler kullan larak i a e e ilme i erekmekte ir u t r orulara erile ek e a lar nere e e i orumlama erektirme nlam ke in ir e metin e i a e e ilmi tir nemli olan ren inin metin e ara il i i at rlama e a ulma r il i orular metnin e el a n aki anlamlar n orta a kar lma n a kullan l r etni mlemenin ilk a ama n a kullan lan e e a o ru an metin i in e er al i in ili el a an k e e olan u t r orular n nemli i le i ar r irin i olarak ren ilerin ikkatlerini metne o aklama e ini terir kin i olarak anlama l eken ren ilerin e metin anlama al malar na il olma n a lar n olarak a a t e eki orular i in ta an olu turur Oku u u metne ili kin orum a arken a k a i a e e ilmemi il i e n eleri ke e erek a a metin e i a e e ilen e itli il i e n eler ara n a ili kiler kurarak elirli onu lara ula r u re te oku u unun metin eki anlam irimleri ara n a ili kiler kurma eklenir r a oku u u metin e o ru an i a e e ilme en anlamlar n il i i e al lama ile orta a kar r u t r en kar mlar a oku u u iki a a a a a la n e a a il i i irle tirmek urumun a r 10 ir ok urum a a ar metni oku u unun o ru an e ola l kar mlar a ma na olanak a la a ak ekil e olu turur rne in ir k o un a ka raman n a ran elirli ir karakter a n i lemekte e oku u ular u ka raman n ak a e ki ili i konu un a en er onu lara ula makta r u re te oku u u mleler e lenen en a la na o aklanmakta r Oku-

Okuma a l me e e erlen irme ma re in e metnin er ir l m ne a r a r o aklan lma erekti i i i eri el i in e metnin tamam n ir ara a nmek e erekir kar m orular ren ileri a a akilere en er urumlar erin e n rme e nelik olarak olu turula ilir Oku u ular n metin e o ru an i a e e ilen a a ken i kar mlar la orta a kar anlamlar er ek n a il i i le to lumun e er ar lar la i er metinlerle kar la t rarak e erlen irmeleri e e itli onu lara ula malar n ama la an orular r ren iler ele tirel nme orular kar n a enellikle n a al lama i imleri o rultu un a areket e erler etin e er alan ikir e il ileri irle tiri kar mlar e kar la t rmalar a arken ken i ene imlerin en e e mi il ilerin en ararlan rlar u ne enle ren ilerin u t r orulara ere e i e a lar ir irin en arkl ola ilir retmen u t r orular kullan n a elirli o ru e a lara o aklanmak erine u un nlen irmelerle ren ileri etkili nme e e k etmeli ir u orularla ren ilerin metin e er alan il ileri or ulama metne ili kin alternati ler retme i e ir iri le kar la t rma a lanmal r O e E Okuma e erileri er i retim ro ram enel olarak metni merke e alarak ren ilerin oku u unu anlama e eri ini eli tirme i e e lemekte ir 11

O e E ukar aki elliklere a i oku u ular eti tirmek ama la ro ram a elektronik e a l metinler e ar a an t ne t n en ar a a anlam olu turma e a alan ir okuma retimi akla m enim enmi tir u akla ma re metin e anlama ula mak i in metni olu turan mle e ara ra lar n anla lma erekir an ak u eterli e il ir etin eki anlam mle e ara ra lar n anlamlar n n to lam n an a la r u a an oku u u anlama ula mak i in metni olu turan ar alar ir ara a nmeli a ar n o ru an i a e ettiklerinin an n a ola l i im e i a e ettiklerini oku u u u ikna etmek i in a ur u u nme i imlerini ark etmeli ir Oku u u unu a a ilmek i in a ar n o ru an e ola l i im e le iklerini ka ramal e ele tirel ak la e erlen irmeli ir O E E E E e eriler retim ro ram n a e eriler ren ilerin ir metni okuma re in e anlamlan r rken ula a aklar e e leri i a e etmekte ir e eriler okuma re- inin a amalar ( n okuma okuma re in e anlam kurma) ka ar oku u unu anlamlan rma e leminin i imi (ele tirel okuma) okuman n an i ortamlar a a l (e-okuma a l metin) e rekli le etirilme i le (okuma k lt r n eli tirme) e il ili ir a an mlar retim ro ram n a ka an mlar il ili e erilere ula mak i in erekli tutum a ran e u ulamalar i a e etmekte ir a an mlar il ili e eriler alt n a ele al nm t r 12 a an mlar ula la ak e erilerin a a kola tan mlanma i in ir ir ka an m il ili ulun u u e erinin n a ir e eri le e ili kili ola ilir rne in okuma re in e anlam kurma e eri i le il ili etin eki rt k anlamlar elirler Oku u unu anlama a metin eki r el eler en ararlan r ka an mlar n o u e-okuma e eri i le e ili kili ir

Ele tirel okuma ka an mlar n an olan etin eki eli ki e a n ar ta an i a eleri elirler a n aman a okuma re in e anlam kurma e eri inin ir ka an m a la ilir E E E E E E O etin e er alan i u lar n (ka ak n i in ekiler a l k alt a l k e r eller ) e n il ilerini kullanarak metnin a a kita n i eri i akk n a kar m a ulunur Okuma ama n e ntemini ( e li e i a r nt l atarak not alarak e meli ) elirler E E O E E arkl t rler eki metinleri o umlama ur u e tonlama a ikkat e erek ak i im e okur elimelerin e imlerin e ata lerinin anlamlar n metnin a lam n an areketle ta min e er nlam kurma a a m i imine ili kin i u lar n (kal n italik alt i ili renkli ) kullan r nlen iri i i a elerin ( u en nk ama la u ama la rne in me ela onu olarak k a a akat una ra men a r a unun an n a ellikle el ette n elikle on olarak e er a et ) anlam erin eki etki ini elirler iirler eki ana u u u elirler a ka metinler en a lan al nt lar ark e er etin o un a ana konu la alt konular ara n aki ili ki i taki e er etin eki ana n e e ar m n eleri elirler etin eki rt k anlamlar elirler etin eki nel e ne nel ar lar a rt e er etin e a al ile er ek olan a rt e er Oku u unu anlama a metin eki r el eler en ararlan r etin eki nemli il ileri elirlemek i in e itli teknikleri (alt n i me not alma etleme r elle tirme) kullan r etnin l mleri ara n aki a lant lar kurama n a metni tekrar en e irir etni anlamak i in i ti a u u u metin il ilere e itli ka naklar an ( a ka metinler nternet l k ) ula r etni anlama n n n n eki en elleri ( ikkatin metin en u akla ma metin i i ili kileri kuramama il i ek ikli i ilinme en kelimeler anl anlamalar ) kal rmak i in e itli teknikleri (metne eni en o aklanma metin i i ili kileri en e irme k ek e le okuma metin ka naklar an ararlanma ) u ular n il ileri ile metin e e en il ileri kar la t r r en er e arkl nleri elirler 13

E E E E Oku u u metnin a l ama n or ular a l n metne u unlu unu e erlen irir r ellerin metne u unlu unu e erlen irir E E E E E O etin eki eli ki e a n ar ta an i a eleri elirler etin e e in i i il ilerin o rulu unu arkl ka naklar an kontrol e er n konu a a lan arkl metinleri kar la t r r e orumlar Oku u u metni ken i a at n aki e e re in eki ola e urumlarla kar la t r r etin e e en i i e a e enme i i l mleri ne enleri le irlikte elirler Oku u u metin e a ka in anlar ren i e e e ile ek i a eleri elirler etin eki rnek e kan tlar n konu a u unlu unu e erlen irir a er metinleri e reklamlar aki ikna tekniklerini ( ilim el eri nl ki iler mi a memnun kullan ) mler iirleri k le i i metinleri ( k roman ma al a l ) e il ilen iri i metinleri ( er kita lar an iklo e iler makaleler ner eler kullanma k la u lar a i etiket) t r elliklerini ikkate alarak anlamlan r r E E O E E en ine ait okuma e e leri ko ar e u e e lere ula ma e ini e erlen irir Okumaktan o lan a ar air konu e t rler en areketle ken i okuma e ilimini elirler en i ine ait ir kita l k olu turur Okuma al kanl n eli tirmek ama la k t aneler en ararlan r l i ini eken konular aki reli a nlar taki e er ra t rma a t ir konu la il ili elektronik e a l ka naklara ula ma ollar n ilir E E E-O 14 E-okuma re i ile elenek el okuma re inin ark n (okuma ra i erik) ka rar Oku u u metin e er alan a l e li e r el elerin er irinin retti i anlam n n e ulun urarak metni anlamlan r r Okuma ama n an u akla ma an k r ler (linkler) ara l la il i k meleri ara n a e i ler a ar Elektronik ortam a taramalar a ar e tarama onu unu ama na u - un olarak n rlan r r Elektronik metinler e e inme re in e n a rma e ka olma orunlar na kar u un trate ileri kullan r

E-O E E E nternet erek il i e inmek erek e lenmek erek e e ileti im kurmak i in kullan m en in elektronik okuma (e-okuma) ortamlar unar Elektronik metinler en (e-metin) er ekle tirilen okuma a l metinler en a lan okuma ile k a lan n a em okuma re i em e i erik anlam n a arkl l klar ta r lmekte ir u ortamlara a l metinler i i akla mak okuma re in e ka olma n a rma i i orunlara ne en ola ilmekte ir u ortamlar erimli ekil e kullana ilmek i in irtak m ellikleri ilmek e a kurallara u mak erekmekte ir en ine ait ellikleri e a anta lar an n a e rimi i en in okuma ortamlar n a irtak m te likeler e konu u ur nternet a alar n n an n a orumlar o al a la m a lar lo lar i i e itli me a ortamlar n an olu an u e-okuma ortamlar n etkin ekil e kullana ilmek e orta a kma mu temel ararlar an korunmak i in u ene imlere a i olmak on ere e nemli ir ) E- etinler e Okuma k E-metinler e okuma ak o ru al e o ru al olma an i imler e er ekle tirile ilir o ru al Okuma o ru al okuma metnin a a a a a a i i ar k ir ra ile unul u u ortamlar a er ekle tirilen okuma ak r a l metinler e ol u u i i a e-metinler e e ata e a ike n e o ru al okuma ak konu u ur ra ik e o ru al okuma ak terilmi tir o ru al Olma an Okuma o ru al olma an okuma ak a alar n (ekranlar n) n e en elirlenmi ir okuma ra olma an unul u u ir a r er ekran a ir ok k r (link) ar r Oku u u ama na e ter i ine re ir a a aki k r ler en i te i i irine t kla arak a ka ir a a a i e ilir rne in ekil e er alan www.guvenlicocuk.org.tr ite ine iren ir ki i ekran n ol t k e in eki o un rk k r n t kla a ilir a ka ir ki i i e ekran n orta n aki kr l r k r n t kla arak kra okuma ter i 15

e e ilir n ite i in e e ine il i i i i ili kilen irilmi a ka itelere e e i ler a a ilir r l i i oku u u n e en elirlenmi ir okuma ra e il ama na e ter i lerine re ekillenen ir okuma olu i le e ilmekte ir ekil e er alan k r ler ara l la er ekle tirile ek ir okuma re in e oku u u arkl il i k meleri ara n a e inmekte ir u re te k r leri t klamak ureti le a l i erik n a i eolar areketli re imler r el e i it el i erik ara n a ir e inim er ekle mekte ir u e inim ra n a a l i eri in anlamlan r lma ka ar nemli olan i er ir u u a r el e i it el i eri in anlamlan r la ilme i ir nlam kurma re in e arkl t rler eki u i eri in ir irleri le olan ili ki inin n n e ulun urulma erekmekte ir k n ekil. 16

E-okuma re in e oku u unun e inim re ini kontrol alt n a tuta ilme i nemli ir ulun u u a a a nere en na l el i ini ama o rultu un a itmek i te i i a a a na l ula a a n ilme i oku u unun re i kontrol etti inin ter e i ir u ne enle e-okuma e erilerinin eli tirilme i i in ren ilere u t r en eterliklerin ka an r lma nemli ir E-oku u u a r ili el klenme n n a rma a a metin i in e ka - olma i i e-okuma ortamlar na orunlarla kar la a ilmekte ir Okuma ama n an a mama e e-metinlerin a n n ark n a olma elirtilen orunlar kar n a oku u ular n kullana ile e i nemli trate iler ara n a r E-okuma a okuma ak n a ikkat e ilme i ereken ir i er u u il i- e eri im ir ) il i e Eri im nternette arama motorlar n a a t m tarama onu un a kar m a kimi aman inler e atta mil onlar a onu ralana ilmekte ir il i e eri im ok a aki il i n i in e i ti a u u umu en e erli e o ru il i e en k a re e ula a ilme e eri i olarak tan mlana ilir ren ilerin elektronik ortamlar a il i e eri imlerinin a lana ilme i a na i im e i eri e n k irtak m i u lar n an ararlanmalar eklenmekte ir il i e Eri im re in e i im el ellikler i im el ellikler il i e eri im re in e kar la lan ok a a il i n ara n an a klama e eleme i lemlerinin er ekle tirilme in e oku u ulara ar m olur u ellikler a a a k a a a klanmakta r nternet itelerine ait alan a ( omain) e alan a u ant il ilerin kontrol e ilme i nternet itelerinin alan a lar e alan a u ant lar itenin t r e niteli i akk n a nemli i u lar a lamakta r a a alan a u ant lar n n an i kurum e kurulu lar a kullan l na ili kin il i erilmekte ir 17

nternetteki iteler erke tara n an olu turulmu ola ilir ite a e alan a u ant il i i er aman eterli olma a ilir u urum a nternet ite inin e ite eki il ilerin enilirli i konu un a a a a la il i e i ti a u ar ite i olu turanlara ait il iler i e a a a la i u u ere ektir i kimi i e ula n akk m a i i k r ler ara l la u il iler or- ulana ilir E- o ta a re i a it tele on numara i eri a re i a a i im i i il ilerin er alma itenin enilirli i akk n a i u lar erir nternet ite in e u il iler er alm or a a ka ir itenin ter i e ilme i a a u un ola ilir ite eki il ilerin n elli inin kontrol e ilme i ite eki il inin ka na e tari i n a itenin en on n ellen i i tari i kontrol etmek nemli ir u tari enellikle il ili a an n a n a a a onun a er almakta r nternet ite inin ilinin kontrol e ilme i a iteler aln a eti kinlere nelik olu turulmu tur ullan lan ilin ka naklar n e konular n anla lma n n ol u u n l or a o konu ile il ili a a u un ir ite ara t r lmal r nternet ite inin ta ar m n n ro e onelli i ite e er alan reklamlar arka lan ren i ile a ren inin u umu ellikler e kullan lara itenin enilirli i akk n a irtak m i u lar unmakta r ren iler i im el elliklere ili kin u i u lar n e erlen irerek ite akk n a ir r e a i ola ilirler n ak i ti a u uklar er a ama a retmenlerin en a a e e e nlerin en ar m ala ilmeli irler il i e Eri im re in e eri e li kin ellikler erekli i im el e erlen irme n a i eri e nelik e erlen irme i e a a aki orular ara l la er ekle tirile ilir ) u metin i ti a u u um il ileri i eri or mu ) u metin kim tara n an olu turulmu tur 18 ) u metin e ikkatimi ekmek eni etkilemek i in an i teknikler kullan lm t r

) u metin e ikkatimi ekmek eni etkilemek i in an i teknikler kullan lm t r ) u metni i er in anlar en en a a arkl na l anlam ola ilirler ) u metin e an i ak a lar e er ar lar r ler n lan a tutulmu an ileri ar e ilmi tir ) u metnin a l ama ne ir E-Okuma re in e ikkat E ilme i erekenler E-okuma a n i im e nternet iteleri erin en er ekle tirilmekte ir n ak a nternet iteleri ula lmak i tenen il i i in e olunma n art ko makta r ir ite e elik a a er an i ir e a ro il olu tururken el il ilerin a la lma ak n al ola ilir ren ilerin erekli urumlar a aile kleri a a retmenler en ar m alma a lanmal r n elikle orunlu olma k a e olunmama e olunma erekli i e unulan il i ormun aki t m il ilerin ol urulmama erekmekte ir elik ereken urumlar a retmenlerin ren ilerini a a a elirtilen u u lar a il- ilen irme i nemli ir ull n c nickn e akma a er an i ir kullan a al rken in i- etini i a n el il ilerini i elli e en i imler ter i etme ini rne in ren e takma a n n a n a ir k a ait ol u u ta min e ile ilmekte- ir o t ura a a n e- o ta e a n n a kalar la a la la ile e ini n n e ulun urarak e olurken a l e- o ta e a n erine e ek ir o ta e a kullana ilir ini k i tak ir e e- o ta e a n a ok a a ti- ari ararl i tenme en o ta ele ilir i re elik erektiren urumlar a ke inlikle e- o tan a ait i re a lmamal r eni elik i in i re elirlemeni i tenmekte ir u a e- o ta i reni en arkl olmal r o u t ri i ki lik no re a ma n erekli e retmenini e an n 19

E-ortam a ma i renkle i aretlenmi a l k r ler (linkler) n a men ler e r eller eklin e olu turulmu k r ler e er almakta r u k r ler ara l la ir a a a (ekran a) a n konu ile il ili a alara i ile ile e i i i a ka konular aki metinlere e e i ler ola ilir Okur an i k r e t kla a a na ken i i karar erir elirtilen u re e ili kin a a a ir e inim rne i unulmu tur 20

21

2. Antik Yunan 3. Balkanlar 22

E E E E E E E Okuma e erileri er i a ta a iki aattir er te er a ta ortalama ir metin i lenme i e a al nm t r unun an n a retmen ren ilerin e metnin e ine re ir metni a a u un re e i le e ilir a a ir a ta a a a a la a a metin e ele ala ilir ro ram a erilen er i leme re i ortalama iki aate re lanlanmal r er metin e re in t n a amalar n n u ulanma orunlu e il ir retmen metnin elliklerini e ren ilerin e lerini ikkate alarak o metin e an i al malara a rl k ere e ini elirle e ilir l o un a ren ilere k le i i metinler ( k roman ma al a l ) il ilen iri i metinler ( er kita lar an iklo e iler makale eneme o et a ete a eri ner eler kullanma k la u lar a i etiket ) e iir i i arkl t rler e metinler okutulmal r etinlerin ir k m elektronik ortam a unulmal r Okuma e erileri er in e metin i leme re i a rl k anlama ele tirel okuma e okuma k lt r n n eli tirilme i a amalar ile er ekle tirilir. n ilgileri rekete e ir e u a ama a ren ilerin okuna ak metinle il ili n il ilerini arekete e irme e nelik al malar a l r u ka am a retmen a a aki e a en eri al malar an irini e a irka n a a ilir etne tma u a ama a ren ilerin metin e er alan i u lar n (ka- ak n i in ekiler a l k alt a l k e r eller ) e n il ilerini kullanarak metnin a a kita n i eri i akk n a kar m a ulunma na nelik al malar a l r nlama al malar okuma metin irimlerini anlama e metin e in e anlam kurma olmak ere a ama a er ekle tirilmeli ir u a amalar a ren ilerin metin i i ili kileri e metin eki konu e i imini taki etme ini a la a ak al malar a lmal r 23

a Okuma a rl k al malar n an onra metin n ta okunur lene ek metinlerin er ten n e okunma na nelik e e leri erilmemeli ren iler metni ilk e a n ta irlikte okumal r n ta okuma e li e a e i i im e a la ilir e i okuma la a lan a a onra e li okuma a e ile ilir e i okuma er ren inin metni ire el olarak okuma la er ekle tirilir e li okuma i e t m n n u a a ekil e n e retmenin metnin tamam n a a onra ren ilerin metni l m l m okuma la er ekle tirilir e li okuman n temel ama ren iler e o ru tela u ur u e tonlama a u un okuma e erilerini eli tirmektir e li okuma al malar ellikle to luluk kar n a konu makta l k eken ren iler i in ararl ir al ma r n ak e li e a e i okuma a a r lan re er in t nl i eri in e e erlen irilmeli metnin enel atlar la anla l r l n e u a ama tamamlanmal r etnin l mlerini nlama u a ama a metnin anlam t nl olu turan er l m erin e a r a r okuma e anlama al ma a l r er l m okun uktan onra ren ilerin ilme i i kelimeler elirlenir u kelimelerin anlamlar a lam an areketle ta min etme e a l kten ulma i i al malarla retilir a a onra er l m e ne anlat l e okunan l m n n eki l mlerle ili ki i elirlenir k le i i metinler e k n n n m noktalar e a al nmal e metin una re l mlere a r larak i lenmeli ir lenen metin iir t r n e i e er e it k ta ent irimler ir l m olarak ka ul e ilmeli ir etin e in e nlam urma u a ama a metin e ir t n olarak ne anlat l n elirleme e nelik al malar a l r unun i in ar m n eler e ana n e elirlenir u nokta a metnin t n n a n an a rme i a la a ak r eller olu turula ilir e a metnin lan kar la ilir na ama metnin arkl l mleri ara n a ili kiler kurarak metnin t n n e unulan me a a ula makt r E E E O u a ama a ka ar a ar n metin e ne le i ini anlama al ma konu u iken u a ama a a ar n le iklerini na l le i i neleri leme i i n elerini kan tlamak e metnin ikna e i ili ini artt rmak i in an i ollara a ur u u e unlar n e erlili i e erlen irilir 24 u a ama a ren ilerin metin eki eli ki e a n ar ta an i a eleri metin e e en i i e a e enme i i l mleri elirleme ine nelik al malar a l r

E E E O le tirel oku l l r n kilere en er orul r orul ilir O E E lenen metnin erinleme ine anali i a l ktan onra u a ama a ren ilere ka an r lan okuma e erilerinin kal le etirilme i ren iler e okuma e k e al kanl olu turulma i in al malar a lmal r rne in okunan metinle il ili e ilen kita lar tan t la ilir okuma e leri erile ilir e metinler ara ili kiler kurula ilir E E E E E E 25

E E E E E E 26

E E E E E E 27

E E E E E E u 28

. n ilgileri rekete e ir e Okuna ak k le il ili ren ilerini in n il ilerini arekete e irmek i in a a aki ner e i u ula n. k e t u a ama a ren ilere metne atmalar n le ini etnin a l e r ellerin en areketle k n n i eri ini ta min etmelerini i te ini. ku k ir e a a la ml olarak ( - ren i e) okutunu ur u e tonlama a ikkat e erek okumalar n a la n. k n n l lerini nl etni a a a erilen l mlere re ar- alar lin e i le ini.. etnin irinci l n an e mi i at rla k a ir a ka olu or ele o o ukluk e en lik nleri anki ara an otu -k rk l e il e irka n e mi klerimi er i e inanma k aman u i i ak e ermi eri- e e a tatl at ralar kal rm ini e k e a a anlar a a k lere e me e i enler ar a ilirler ora a erke ir irini ak n an tan r irinin e in i a a nt ol u un a erke u e in e nt a la r enim m k e erke in en i i tan ki i a et a i i a et a k m eki iki akkal an irinin a i i i a altm n t n e olma na ra men ir an an tarla aki i lerini r t r i er an an a k me an n aki k k akkal n i letir i u en akkal er aman a k olma En k e kim le en onralar e imi in alkonuna karak a et a n n k n t tara n aki tarla n an e e i le n n eklemekti 29

.. etnin kinci l ine le ir n alkon an e re i e re erken aatler e mi akat a et a tarla n an elmemi ti E e eklemekten e k me an na kman n a a i i ola a n nerek a a in im E imi in a tara n a mi ket o na an arka a lar m n an na ittim rka a lar m a et a n n u n akkala eni mallar almak i in e re itti ini er amankin en arkl olarak kal n la tik to lar etire e ini le iler am a o ra a u aktan elen k mini n n e ini u um i er k l lerle irlikte a et a a mini ten in i E alar n a rma a al or u e imi in leri eni to lar ar or u ini ten in ir i i mallar ellikle e to lar kk na erle tirme in e a et a a ar m ol uk a et a kk n a i er e alar erle tir ikten onra i e nerek - le in akal m to lar e en ini mi i e or u m e - E et ok el e ik urat - a et a u to lar ka lira en ir tane ala a m e i - ane i e lira e l m ti or an emen ala ilir in urat ara n kararak a et a a u att o lar u un u un in ele erek i lerin en e en i i ir tane ini e ti onra urat i e nerek - u n en o na a m irka n onra i inle e o nar i erek kk n an kt ok k m t m ama inirim en le e ek ir e ulam or um ali e a k n a k n ana ak or u a et a elen m teri le il ilenirken i ar a kt k E e i ene ka ar renkli to lar ele e ma i olan m n n n en i itme i 30.. etnin nc l Erte i n me an n alt tara n a irka arka a to lanm urat n to u la o nama n e re i orlar en onlar rmemi i i oluma e am ettim a et a n n kk n n n n ne el i im e a anama ur um eni elen to lar ar an ra at a r ne ek ekil e ka a ak n ir er e i a i to a akarak i im en ne olur u ma i to

enim ol a i e e ir im em urat i i tek a ma e il ali e i er arka a larla irlikte o nar m O an u i te imin er ekle me inin a l n a ok a or olma n i ettim a i to a e e irka metre u a m a O ra a a et a iki ka n n i ari leri i in u allar ara na m lm urum a am akti ol u unu nerek i eri ir im a la ara n a ma i to u al ar kt m eni kim enin rme i ini n or um o arak e e ittim lu u e i t kattaki o a a kt m n en eri a alini kur u um ma i to elim e i art k onunla i te i im i i o na a ilir im o u elimle ir re er e latt m i im e a r m onra a u ara ar t rarak o nama a e am ettim E imi in e imli ke i i ari e la an to u a k nl kla e re i or u.. etnin r nc l enim e ir to um ar art k em e ma i to Onunla i te i im i i o na a- ile ek atta arka a lar m urat a katlanmaktan kurtara akt m ma i im en ir e a t m n o ru olma n l or u O ana ka ar enim i in ok nemli olan o to u art k u i le i im ir alet olarak r or um kan l k e r i in e ne a t m ilememi r l k a m t m anki e i im t n in anlar ana r olarak aka ak eni la a akt rt k in anlar ana enme e ek er itti im er e e le aka aklar nme i ile korkun olan u llere memek i in ir e ler a mal m n e ma i to u kim e e terme en t r erine ko ma a karar er im akat a ren iri olur a me ela a et a to u elim e r r e e i e- ilir im em a a r t a ranmam erekme mi i eni ra atlata ak tek ol a et a a u umu itira e i r ilemekti o ru karar er i ime emin ol uktan onra ma i to u elime al ko arak kk na ittim er e ir m teri ar e i e onun kma n ekle im a - 31

et a an a ka kim e kalma na emin olun a i eri e ir im tan m an a m ne e i ma i to u a arkama akla arak an na ittim.. etnin e inci l a et a eni le te ir in r n e - u ur e lat ne i temi tin i e or u - ir e i temek i in elme im - e i in el in le e - e en a l n a en en a ilemek i in el im - i in a ile e ekmi in ki ere e e e im kma a akt konu makta l k eki or um - l n a ne i e e imi ilemi orum - a at ol e la m ak i i e i im i anlat akal m ne ol u eni le k nt a oka ak u ler en onra t m e aretimi to la - a l ol u unu en e anlama m ama a n e ir r l k a t m u to u en rme en ura an al m e e e t r m ma onra a t ma i man ol um t en eni a et a et a e im lerim olmu lerim k k rm olmu tu a ka ir e leme e m kalmam t O limi akin e i le en a et a - e e la m kma an n u ka ar amam ir ata a m n ama a a nemli i atan eltmek i in ura a tekrar elmi in em en a l n a eni to u al rken rm t m a et a n n le ikleri eni ok etkilemi ti eni to u al rken rm ama ana olan enin en ola e ini kartmam t a eni r l k a arken akalam ol a ana o iki ka n n an n a a r a r a a a en to u eri etirme e im e ana olan enini ar a m man lla m e k ir elaketten nm m i e n m 32 eta ilim tutulmu tu ir e le emi or um on ir e aretle lerine akt m e to u ona o ru u att m a et a - a r a r u to enin art k e i - ma en u lu um em onu ala ak aram a ok - a r en u lu e il in ir ata a t n ama ekle i im i i atan an n n u a enim ana u ak ir e i em E er u e i emi ka ul etme en eni a etmekte orlan r m

- a r u to u kar l k alamam a et a ana o ru e ilerek - amam o aman en e u n i lerim e ana ar m olarak u to un e- elini e e ilir in e i u neri i e in le ka ul ettim O n ak ama ka ar a et a a ar m ol um kk n an karken elim e art k a i i ol u um ma i to ar.. etnin lt nc l ra an u un llar e ti er a ram a k m e i er a lanan annemle a am i aret e erim u i i lerim e i i mal etme i im ir e a a ar r rt k k e kimi kim e i kalmam olan a - et a n n me ar na i er me ar n e re in eki otlar temi ler an m a etir i im i ekler en ikerim c. etin e in e nl ur etin e a ar-anlat ilk iki ara- ra e on ara ra ta a l k metnin en arkl ir nokta a r u l mler a ar n metni a neme re ile etirilmi tir ra a kalan e a l k olu turan l m e i e metnin a l nem en - l n e i anlat lmakta r r a a ar n metni a nem en a r olarak u metni oku anlar n okuma aman konu u ur u urumu ark etmelerini a lamak ama la ren ilerini e a a aki orular neltini u aman ilimleri ara n aki ark a a aki ekil erin e ren ilerini e terini 33