VERİTABANI YÖNETİM SİSTEMİ VERİTABANI Veritabanı, birbirleriyle ilişkili verilerin hızlı ve verimli bir şekilde ulaşılmasına olanak verecek biçimde saklanmasıyla oluşan kayıtlar topluluğudur. 1 Dr. Mehmet AKSARAYLI Veritabanlarında her türlü bilgiyi saklayabilirsiniz. Bu bilgilere; istediğiniz zaman ve istediğiniz şekilde ulaşabilir, yeni bilgiler ekleyebilir, var olan bir bilgiyi değiştirip silebilirsiniz. 2 Veritabanı tanımı; Veritabanlarının Özellikleri Veritabanı, sistem süreçlerinde oluşan verilerin daha sonra ulaşılmak amacıyla elektronik ortamlarda, belli kurallar ve birbirleriyle olan ilişkilerini koruyacak şekilde saklanmasıyla oluşan kayıtlar topluluğudur Birbiriyle ilişkili verilerden oluşur Veriler gereksiz tekrarlardan arındırılmışlardır. Veriler ulaşılabilir ve değiştirilebilir olmalıdır. Veriler erişim, veritabanı yöneticisi tarafından denetlenir. 3 4 Dosyalar ve veri tabanları Veritabanı Dosya: Bir örgüt, kişi, alan ya da konuyla ilgili kayıt ya da belge bütünü Kağıt dosyalar Bilgisayar dosyaları Veri tabanı: Kayıtlar arasındaki ilişkileri de gösteren benzer kayıtlar bütünü bibliyografik, istatistiksel, işle ilgili veriler, görüntüler, vb. Belirli bir örgütteki uygulama sistemleri tarafından kullanılan depolanmış işletimsel veri bütünü Kağıt veri tabanları Dünyadaki bilginin önemli bir kısmını içeriyor Dosya tabanlı veri işleme sistemleri Erken dönem (genelde) iş verilerinin toptan işlenmesi (batch processing) Veri Tabanı Yönetim Sistemleri (VTYS) 5 6 1
Veri Tabanı Yönetim Sistemi - VTYS Veri tabanı tanımlamak, yaratmak, yaşatmak ve veri tabanına denetimli erişim sağlamak için kullanılan yazılım sistemi Depo (Havuz) Veri Sözlüğü (Data Dictionary) olarak da bilinir Belirli bir veri tabanı için tüm metadata nın depolandığı yer Belirli bir veri tabanındaki dosyalar ya da tablolar arasındaki ilişkiler hakkında bilgiyi de içerebilir 7 8 Metadata Veri hakkında veri VTYS de bir varlığın tüm özelliklerinin tanımlanması, ör: Ad Veri türü Büyüklük Biçim veya özel karakteristikler Dosyaların ya da ilişkilerin özellikleri Ad, içerik, notlar, vs. Veri tabanı uygulaması Bir dizi veri tabanı etkinliğini gerçekleştirmek için kullanılan uygulama programı (veya ilgili programlar seti): Veri tabanı kullanıcıları adına Yarat Oku Güncelle Sil 9 10 Veri tabanı etkinlikleri: Create (Yarat) Veri tabanına yeni veri ekle Read (Oku) Read current data from the database Update (Güncelle) Mevcut veri tabanını güncelle ya da değiştir Delete (Sil) Veri tabanından veri sil Girişim Örgüt Varlık Kişi, Yer, Nesne, Olay, Kavram... Özellikler Bir varlık hakkındaki veri ögeleri Bazen alan (field), madde veya alan adı (domain) olarak adlandırılır Veri değerleri Belli bir varlık için belli bir özelliğin görünümleri (instances) 11 12 2
Kayıtlar Belli bir varlığın tüm özelliklerinin değerler seti İlişkisel VTYS de satır ya da tuple olarak da bilinir Dosya Kayıtlar dermesi İlişkisel VTYS de İlişki ya da Tablo olarak da bilinir Anahtar Bir dosyadaki kayıtları belirlemek ve bulmak için kullanılan özellik ya da özellikler dizisi Primer Anahtar Bir dosyadaki her kaydı tekil olarak belirleyen özellik ya da özellikler dizisi 13 14 Tarihçe Veri Yönetimi Bir örgütteki veri kaynaklarının topyekün yönetim sorumluluğu Veri Tabanı Yönetimi Fiziksel veri tabanı tasarımı ve veri tabanı yönetimi teknik sorumluluğu Veri Hizmetçisi Bir örgütün verilerinin alt setinden ve bu verilerle ilgili tüm etkileşimlerden (uygulamalar, kullanıcı erişimi vs.) sorumluluk 1950 lerde ve 60 larda tüm uygulamalar belli gereksinimler için özel olarak geliştirildi Dosya temelliydi Benzer ya da tekrar uygulamalar geliştirildi Erken VTYS ler programlama dillerinin uzantılarıydı 1970 - E.F. Codd ve İlişkisel Model 1979 - Ashton-Tate ve ilk mikrobilgisayara dayalı VTYS 15 16 Bilgi için. Veriyi verimli kullanmak, Organize, Saklamak, Erişmek.. Neden Veritabanı? Bilgiyi üretmek, kullanılan teknolojiden çok şirketin veri kaynaklarına verdiği önemle mümkün olur. Veritabanı Yönetim Sisteminin Yararları Şirketin komplex bilgi yapısı tek merkezde tutularak, yönetimi, erişimi, kullanımı ve güvenliği kolaylaştırılır Veri tekrarı ve veriler arasındaki tutarsızlık önlenir Tek merkezden veri tanımı yapılarak hatalar önlenir Verinin mantıksal görünümü ile fiziksel görünümü ayrılarak programların veriye bağımlılığı ortadan kaldırılır Program geliştirmevebakım maliyetleri düşer Hızlı ve rasgele sorularla çok büyük veri havuzlarına erişilir Bilgiye erişimn ve kullanılırlığı artar Uygulama geliştirme kolaylığı sağlar Tekbiçim güvenlik, mahremiyet ve tutarlılık denetimleri sağlar. 17 18 3
Veri Tabanı Yönetim Sisteminin Bilgisayar Sisteminde Yeri VTYS işlevleri Uygulama Programları Uygulama geliştirme araçları VTYS Veri saklama, edinme ve güncelleme Kullanıcı erişebilir katalogun oluşturulması Kurtarma hizmetleri Yetkilendirme hizmetleri Veri iletişimi için destek Bütünlük hizmetleri İşletim Sistemi Donanım 19 20 Veri Tabanı Kullanıcıları Programcılar (veri işleme dilini kullanırlar) Üst düzey bilişim elemanları.(sorgulama dilini kullanırlar) Uzman kullanıcılar (geleneksel mimariye uymayan veri tabanlarının oluşturulması işlerini yürütürler) Alt düzey Kullanıcılar /Son Kullanıcılar (kendileri için yazılmış arayüzleri kullanırlar) Sıradan kullanıcılar Veri Tabanlarına formlar veya uygulama arayüzleri ile erişilir Daha usta kullanıcılar DML kullanmakla sorgular üretiyorlar DA (Data Administrator) Veri yöneticisi Bir örgütteki Veri Yönetim işlevinden sorumlu kişi Bazen CIO olabilir -- Chief Information Officer DBA (Data Based Administrator) Veri Tabanı Yöneticisi Veri Tabanı Yönetim işlevinden sorumlu kişi Kavramsal şemayı tanımlar ve yönetir Uygulama ve kullanıcı görünümlerini beliler VTYS başarımını izler ve düzenler (iç şemayı tanımlar/değiştirir) Veri Tabanını yükler ve yeniden biçimler Güvenlik ve güvenilirlikten sorumludur Veri tabanı içindeki tüm etkinlikleri koordine eder. Veri tabanı yöneticisinin ilgili işletmenin işleyiş tarzına hakim olması beklenir. Depolama ve verilere erişme yöntemlerini belirler Yetki dağıtımı yapar Veri bütünlüğünü ve bunula ilgili kısıtları kontrol eder. Kullanıcılar arasında irtibatı sağlar Veri tabanının performansını izler ve gerekli değişiklikleri yapar 21 22 VTYS Dilleri Yordamsal ve Yordamsal olmayan diller Veri Tanımlama Dili (VTD-DDL) (DDL-Data definition Language): yapıyı ve içeriği tanımlamak için programcıların kullandığı dil Veri Tabanı Yöneticisinin ve kullanıcının, uygulama için gereken varlıkları ve farklı varlıklar arasındaki olası ilişkileri tanımlamak için tanımlayıcı dil Kavramsal şema, dış şema ve iç şema tanımlanır ve birinden diğerine çevirme yapılır Her bir seviyede farklı dil kullanıla bilir Tanımlamalar ve üretilen bilgiler sistem katalogunda saklanılır Veri İşleme Dili (VİM-DML) (Veri Kullanım Dili) (DML-Data Manupulation Language): kullanıcıların veriyeerişim ve bilgi yaratmak üzere veriyi işlemek için kullandıkları 4.Nesil Dil (SQL) Veri tabanındaki veriler üzerinde temel işlemlerin yapılmasını sağlayan dil Esas dile gömülmüş sorgu dili kendi başına sorgu dili olarak bilir Türleri Yordamsal: nerede ve nasıl belirlenir Belirtisel: ne belirlenir Yordamsal VİD- kullanıcının, sisteme hangi verilere gerek duyduğunu ve bu verilerin nasıl çıkarılacağını bildireceğini ifade eden veri işlem dili Yordamsal olmayan VİD- kullanıcının gereken verilerin nasıl çıkarılacağını değil, hangi verilerin gerek olduğunu belirteceği dil 23 24 4
Veri Tabanı Bileşenleri VERİ YÖNETİMİ Yönetimin Çelişkileri Veri Tabanı Veri tabanı: Kullanıcı verileri Metadata Dizinler Uygulama Metadatası İçerir VTYS =============== Tasarım araçları Tablo Yaratma Form Yaratma Sorgu yaratma Rapor yaratma Prosedürel dil derleyicisi (4GL) ============= İşletim sırasında Form işleyici Sorgu işleyici Report Writer Language Run time 25 Uygulama Programları Kullanıcı Arayüzü Uygulamaları ORGANİZASYONEL DEĞİŞİKLİK Bilginin akışı, paylaşımı ve sahip çıkılması açısından değişiklikler getirir; Bu değişiklik politik tepkilere neden olur. Klasik veri derleme sistemlerinde her departman ayrı tutardı, VERİ Tabanları ile tüm işletme göze alınır. Tüm yatırım yapılsa bile alışkanlık değişmezse yarar sağlanamaz. MALİYET/YARAR ANALİZİ İlk donanım veyazılım yatırımı, çok fazla olduğundan göz korkutur. Yararları ise 3-5 yıldan önce görünmeyen yararlar sağlar. Teknolojiye yakın olmayan yöneticiler çabuk redederler. VERİ YÖNETİMİ FONKSİYONUNA ORGANİZASYONDA YER BULMAK Birçok şirket organizasyonel değişiklik yapmamak adına veri yönetimini bir grup genç bilişimciye yükler. Parçalı bilgi, taraflı bakış, bütünü göremeyiş nedenleri ile kilit fonksiyon olmaktan uzaklaşır, başarısız olur. 26 VERİ YAPISI Veri Yapısında Tanımlar Hiyerarşik VERİTABANI DOSYA KAYIT ALAN BYTE BİT ÖRNEK Dersler Ödemeler Kişisel Bilgiler İSİM DERS Dönem Not Ahmet Çalkıvık MIS 302 2000Y B+ Ayşe Güler MIS 302 2000Y C Emrah Küllü MIS 302 2000Y C+ İSİM DERS Dönem Not Ahmet Çalkıvık MIS 302 2000Y B+ Ahmet Çalkıvık(İSİM alanı) 10100001 ASCII kodunda A 0 Öğrenciler Dersler Bir kayıt birvarlığı (entity): Kişi, yer, eşya, olay Alanlar varlığı tanımlar (attribute) : Özellik, kalite, miktar Anahtar alan (key field) kayıdın kimliğini belirler. Kolay ulaşımı sağlar. VARLIK:Öğrenci NUMARA İSİM DERS DÖNEM NOT 970010033 Ahmet Çalkıvık MIS 302 2000Y B+ Anahtar Alan Tanımlar 27 28 VERİ TABANI ERİŞİM Veri Tabanı Modelleri Veri Tabanı Yönetim Sistemi Fiziksel Veri Tabanı Öğrenci Ebeveyin Ders 1 Öğrenci 1 Program 1 Program 2 Program 3 Mantıksal Görüntü: Aynı veriyi programcı veya kullanıcının görme şekli Veri Tanımlama Dili Veri Sözlüğü 29 Fiziksel Görüntü: Manyetik ortamda tutulma şekli İsim Eğitim Aile Çocuk Torun Orta Anne Baba Kardeş Lise Hiyerarşik İşlem hızlı Esnek değil Kullanıcı için zor Programlama zor Bilet rezarvasyonu 30 Ders 2 Ders 3 Network İşlem orta hızda Daha esnek Kullanıcı için zor Programlama zor Telekomünikasyon Öğrenci 2 Öğrenci 3 Öğrenci 4 Öğrenci 5 5
İlişkisel Veritabanı Veri Modelleri (2): Tarihçe İlişkisel veri tabanı modelinin prensipleri ilk olarak Dr. E. F. Codd tarafından Haziran 1970 de A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks. isimli bir makalede ortaya konmuştur. Relational database management systems: RDBMS İlişkisel Model (1980 s) Veriler için kavramsal olarak basit bir model; veriler, ilişkiler ( tablolar ) olarak tanımlanır ve tüm veriler görülebilecek şekildedir Book ID Title pubid Author id 1 Introductio 1 2 2 The history 4 2 3 New stuff a 3 3 4 Another titl 2 4 5 And yet mo 1 5 pubid pubname 1Harper 2Addison 3Oxford 4Que Book ID Subid 1 2 2 1 3 3 4 2 4 3 Authorid Author nam 1Smith 2Wynar 3 Jones 4Duncan 5Applegate Subid Subject 1 cataloging 2history 3stuff 31 32 İlişkisel Veri Tabanı İlişki Modeli Nasıl Oluşturulur NUMARA İSİM DERS DÖNEM NOT 970033 Ahmet Çalkıvık MIS 302 2000Y B+ 970004 Ayşe Güler MIS 302 2000Y C 970022 Emrah Küllü MIS 302 2000Y C+ Ders Tanımı Değer Kodu Değerlendirmesi MIS 302 Bilişim ve İletme GK1 Devam,Quiz, Ödev, Final Veri tabanı bir dizi varlık ve bu varlıklar arasındaki ilişkiden oluşur. İşletmedeki tüm varlıklar yazılır (ör. İşçiler, depolar, müşteriler vs.) Gerekli birleştirme, genellemeler yapılır. Bu varlıkların temel (kolay kolay değişmez )özellikleri belirlenir ör. Ad, soyad vs. Bu varlıklar arasındaki ilişkiler belirlenir. Bu ilişkilere varlıkların birincil anahtarları atanır. İlişkilere (ilişki tarihi gibi, miktar) başka özellikler de eklenebilir. 33 34 İlişki Modeli Nasıl Oluşturulur (Devam) Veri Tabanı Tasarımı Varlıklar Arasındaki İlişki Derecesi Belirlenir. Bire bir Çok a bir Bir e çok Çok a Çok Herbir özelliğin taşıyacağı alan belirlenir. Birincil anahtarı olmayan varlığa zayıf varlık denir. Yardımcı Tablolar Belirlenir. Tüm ilişikiler ve varlıklar tablolara dönüştürülür. Kavramsal Tasarım yöneticiler tarafından, Veriler arasındaki ilişkileri, nasıl gruplanacağını gösterir. Varlık ilişkileri ile gösterilir. 1 1 M 1 Sipariş Sahip Parça Sahip Satıcı Mantıksal Tasarım kullanıcılar tarafından Nasıl kullanılacağını, görüntü ve raporlarını tanımlar. Sipariş Tarihi Satıcı Parça Adedi Sevkiyat Tarihi Fiziksel Tasarım Veri tabanı Uzmanları tarafından nasıl saklanacağı, en hızlı erişeleceği, en az yer alacağı şekilde düzenlenir Sipariş: Sipariş No, Tarih, Sevk Tarihi, Sipariş Toplamı Parça: Sipariş No, Parça No, Birim Fiyat, Satıcı No 35 36 6
Veritabanlarında Gelişmeler Veri Tabanlarında Gelişmeler Nesne Tabanlı Veri Tabanları (Object Oriented) Multimedyaya olanak verir. Resim, ses ve yazı saklar. Örneğin hasta veri tabanında röntgenleri, teşhisleri, laboratotuvar analizlerinin kopyaları saklanabilir. Her biri bir nesne olarak tanımlandığında değişik alanlar olarak hastanın dosyasında yer alır. Hipermedya (Hypermedia) veri tabanları verileri noktaların bileşimi halinde bir ağ gibi organize eder. Özellikle Internetde kullanım nedeni ile gelişmiştir. İstediğiniz nesneyi bir noktaya erişerek alabilirsiniz. İŞLETME VERİLERİ Dosya tanımlarına göre tek başına veriler ham olarak saklanır İşletmede Günlük işlerde edilen verileri içerir birden fazla ortamda saklanır Veri organizasyonu fonksiyon veya departmanın işlerine göre yapılır İşletme esnasında destek verir sonra işletmede kullanılmaz VERİ DEPOLARI Tüm veri tabanlarından derlenmiş entegre veriler Hem güncel hem de geçmiş verileri içerir Veriler tek ortamda saklanır Saklanan her alan için tüm işletmenin kabul ettiği birtanım kullanılır iş tanımlarına göre veriler guruplanır. Örneğin müşteri verileri Karar almak için veriler sabitleştirilir. 37 38 Veri Tabanı Uygulamaları Türleri Veri Tabanı Sistemleri Türleri PC veri tabanları Genellikle kişisel Çalışma Grubu veri tabanları Yerel ağ üzerinden herkesin veri tabanına eriştiği küçük grup kullanımı Bölüm veri tabanları Çalışma grubundan daha büyük ama benzer Örgüt veri tabanları İntranet üzerinden (veya bazen Internet üzerinden) tüm örgüte hizmet sunar PC Veri tabanları Merkezi Veri tabanları İstemci/Sunucu Veri tabanları Dağıtık Veri tabanları Veri tabanı modelleri 39 40 PC Veri tabanları Merkezi Veri tabanları Örneğin. Access FoxPro Dbase vs. Merkezi Bilgisayar 41 42 7
İstemci/Sunucu Veri tabanları Dağıtık veri tabanları İstemci Yer C Yer B İstemci Ağ bilgisayar bilgisayar Veri tabanı sunucusu bilgisayar Homojen Veri tabanları İstemci Yer A 43 44 Dağıtık veri tabanları Veri Tabanı Sistemi Yaşam Döngüsü Heterojen veya Federe veri tabanları Veri tabanı sunucusu İstemci İstemci Yerel ağ Uzak bilgisayar İletişim sunucusu Uzak bilgisayar Tasarım 1 Büyüme, Değişim ve Yaşatma 6 Fiziksel Yaratım 2 İşlemler 5 Dönüştürme 3 Entegrasyon 4 45 46 Tasarım (1) Fiziksel Yaratım (2) Örgütün gereksinimlerini belirleme Veri tabanı Kavramsal Modelini geliştirme Varlık-İlişki diyagramı tekniklerini kullanarak Veri Sözlüğü inşa etme Mantıksal Modeli geliştirme Veri tabanı Fiziksel Modelini geliştirme Veri formatları ve türleri Dizinlerin belirlenmesi, vs.. Prototip veri tabanının yüklenmesi ve test edilmesi Güvenlik, gizlilik ve erişim denetimlerinin kararlaştırılması ve kurulması Tutarlılık sınırlamalarının kararlaştırılması ve kurulması 47 48 8
Dönüştürme (3) Entegrasyon (4) Yeni veri tabanını kullanmak için mevcut veri setlerini ve uygulamalarını dönüştürme Eski verileri yeni formatlara dönüştürmek için programlar ve dönüştürme programcıkları (utility) gerekebilir 3. Adımla örtüşür Yeni veri tabanına dönüştürülmüş ve yeni uygulamaların entegrasyonu 49 50 İşlemler (5) Büyüme, Değişim ve Yaşatma (6) Tüm uygulamalar tam-ölçekli çalıştırılır Gizlilik, güvenlik ve erişim kontrolü sağlanır Kurtulma ve Yedekleme prosedürleri kurulmalı ve kullanılmalıdır Değişim, bir yaşam biçimidir Uygulamalar, veri gerekleri, raporlar vs. yeni gereksinimlere göre değişir Veri tabanı ve uygulamaların değişiklik gereksinimlerini karşılaması için değiştirilmeleri gerekir 51 52 Yaşam Döngüsünün Bir Başka Görüntüsü Uygulama Mimarileri Entegrasyon 4 İşlemler 5 Tasarım Fiziksel 1 YaratımDönüştürümBüyüme, 2 3 Değişim 6 Tek katmanlı (single-tier) Genelde lokal uygulamalardır. File Based bir veritabanı yapısı kullanırlar. İki katmanlı (two-tier) Client&Server mimari iki katmanlı uygulamalar için en uygun örnektir. Toplam bir uygulama için farklı iki noktadaki uygulamanın çalışmasıdır. Client tarafı genelde Delphi ve benzeri bir araçla geliştirilen ön yüzler iken, Server tarafı da genelde Database engine dir. Özetle 1. Katman Delphi uygulaması, 2. Katman da Database Engine dir. Veritabanı ağırlıklı uygulama geliştirmeye imkan tanır. Ve bu sayede aynı veritabanı üzerinde farklı client ların çalışmasında avantajlar sağlar. Bir işi yapmak için stored procedure yazmak. Aynı procedure u hem exe hem de web sitesinden çağırmak mümkündür.. Çok katmanlı (multi-tier) Client&Server mimarideki 2 katman arasına giren ilave bir veya birden fazla katman ile meydana gelir. 3. Katman olarak karşımıza Application Server çıkmaktadır. Client doğrudan Database Server a bağlanmayıp Application Server üzerinden bağlantı kurar. Genelde hem web tabanlı hem de bağımsız exe olarak çalışabilen farklı modülleri bir arada barındıran kompleks uygulamalarda kullanılır. Application Server üzerinde yazılan bir takım komponent lerin hem web hem de exe tarafından aynı anda çağırılabilmesi gibi avantajlar sunar. 53 54 9
File Based (Dosya Temelli) Çalışma sistemi Client/Server(İstemci/Sunucu) Mimari Server farklı işletim sistemi olabilir Veri tabloları Veri tabloları Database engine Bu sistemde bütün kullanıcılar tablolara doğrudan erişim sağlarlar ve bunları dosya olarak açarlar... Her tablo ayrı bir dosya(paradox, Dbase) veya bütün tablolar tek bir dosya da(access) olabilir. Fakat sonuçta ilgili dosya her kullanıcı tarafından ayrı ayrı açılır. Tablolar ister bir Server üzerinde oldun isterse lokal disk üzerinde olsun durum değişmez. Bu durumda tabloların n bulunduğu u bilgisayar üzerinde çalışan bir Database Engine bulunur. Bu database engine kullanıcı talepleri ile tablolar arasında bir duvardır r ve sadece kendisi tablolara erişim im sağlar. Diğer bütün b n kullanıcılar lar isteklerini bu database engine üzerinden görürler. rler. Gerçekte ekte hiçbir kullanıcı veritabanı dosyasına erişmez. Server ve Client tarafları farklı işletim sisteminde olabilir. 55 56 Web Client Unix Client Exe Client Çok Katmanlı (Multi tier) Mimari X Client X İşletim Sistemi Y İşletim Sistemi Application Server Database engine Veri tabloları Bu mimaride Application Server client sayısının n fazla olması durumunda performansı arttırma rma yönünde y nde faydalıdır. Application server üzerinde yazılacak bir takım m modüller her türlt rlü client tarafından çağırılabilmektedir.(exe, web) Böylece B farklı noktalarda.(exe, web) uzantısı olan uygulamaların n geliştirmelerinde kolaylık k sağlanm lanmış olur. Client/Server mimarinin avantajları File Based sistemlere oranla çok daha güvenlidir. File based sistemlerde 10 kullanıcı demek 10 farklı bilgisayarın dosyayı açması ve bu her 10 bilgisayardaki bir anormalliğin dosyayı etkilemesi demektir. Oysa bu yapıda sadece database engine dosyayı açtığı için risk çok azalır. Database engine verileri işlerken transaction bazlı çalışmaktadır. Özellikle ağ ortamında performans çok daha iyidir. SQL sorgulama dilinin performansı tam olarak kullanılır. İşlemler server üzerinde gerçekleşir. Terminal PC performansına bağımlılık yoktur. Performans server gücüyle orantılı artar. Ağ üzerinden sadece sorgulama metni ve sonuç verisi geçer. Stored Procedure ve trigger desteği ile veri üzerinde çalışacak yoğun işlemler server tarafına kaydırılabilir. Uzak erişime imkan verir. Dağıtık uygulamalar geliştirmek mümkün olur. Uygulama geliştirme kolaylıkları sunar Stored procedure, trigger, database event, backup, transaction log file(geçmişe yönelik verilere ulaşma imkanı sağlar.), yetkilendirme, debug, referential integrity (veri bütünlüğü), vs... imkanları sağlar. Stored Procedure üzerinde Debug imkanı sunarlar... Ölçeklenebilirlik sunarlar. Tek kullanıcılı sistemlerden 1000 lerce kullanıcıya çıkmak mümkündür. 57 58 Veri Tabanı Yönetim Gereksinimleri Yönetimin anlaması ve katılması gerek İşletmenin sermaye kaynaklarından olduğu kabul edilmeli Sorumlusu bir Genel Müdür Yardımcısı olmalı Şirketin veri politikaları saptanmalı ve ona göre modeller uygulanmalı Yeni teknolojilerle yeni elemanlar görevlendirilmeli Güvenlik tanımları için hangi verileri kimin göreceği çok dikkatli tanımlanmalı Daha çok kullanıcı olduğundan, kullanıcıların eğitimine önem verilmeli Teşekkürler Sorular Veri Yönetimi Veri Planlama Modelleme Veri Tabanı Yönetim Sistemi Teknoloji Kullanıcılar 59 60 10