T.C. ST MO U VE S TES III. ULUSL SI EY -I VELÎ SEMPOZYUMU E T Prof. Dr. Ali Rafet ÖZKAN E T Y IMCIL I Doç. Dr. Burhan BALTACI Ar. r. Be a A i e D C r. Do. Dr. A o an A DO DU Ar. r. Nuran SARICI 06-0 Ma 0 6 KASTAMONU
CEMAL- ER- - ADLI * Muhammet YILMAZ630F ÖZET hadisleri içermektedir. Çelebi Halife diye de bilinen Cemal-i Halveti nin er-risâletü l-kevseriyye hadis yorumunu konu edinen eseri bunlardan biridir. -i Halveti, Risâletü l-kevseriyye, Hadis, Tasavvuf JAMAL- AL- - - In the history of Islam, a private forty hadith collections are on various topics. Most of them compiled by the hadith scholars. Later, these texts have been among the winners of widespread enough to be annotated many times. One of the first ones in this context is the work of Nawawi. Sufis had already written works in this area. It also contains some mystical interpretations of the hadith. Jamal-i al-khalwatiyya's Forty hadiths book, which is called the er-risalat al-kevseriyy is one of them. Keywords: Forty Hadith, Jamal al-halveti, al-risalat al-keyseriyye, Hadith, Sufism. -i Halvetî Ömer el-halvetî (ö. 800/1397-631F 670 Halvetiyye tarika -i Halvetî dir.632f 671 silsilesi, kurucusu Cemâl- -i Halvetî nin -i Cemâl- - - iyye (kurucusu Muhammed el- * 670 e n e i e s n 1997 94 671 358
Mustafa el- Mustafa Efendi, ö. 1229/1813-633F 672 -i Halvetî634F 673, ilk t - ktan veren Cemâl- 635F 674 Cemâl-i Hal -i Halvetî ir. Eserlerinin hemen hepsini Arapça olarak kaleme alan Cemâl- 636F 675. Cemâl- Tefsîrü l-fâtiha ve d-duhâ, Risâletü hüviyyeti lmutlaka, Kitâbü n-nûriyye, Envârü l-ilâhiyye, er-risâletü l- -Risâletü l-kevseriyye, Sirâcü s-sâlikîn ve minhâcü t-tâlibîn, Envârü l-kulûb li-talebi rü yeti l-mahbûb, er-risâletü r- -kulûb, Fasl fî âdâbi z-zikr gibi - kudsiyyen Te vîlâtü erba îne hadisen isimli hadis içerik 637F 676 672 -i Halvetî, 318. 673 -Füyûzât Muhammed b. Hamîdüddin b. Mahmud b. Muhammed b. Cemâleddin el-aksarâyî dir. - -Cemâlî el-halvetî er- Karamânî ve Cemaleddin Karamânî de denmektedir. (Özeri, Süleyman, Cemaleddîn Aksarâyî Ve Tefsir Risâlesi (Edisyon Kritik) (Marmara Üniversitesi Sosyal Bi s. 14 vd. 674 -i Halvetî, VII, 303. 675 -i Halvetî, VII, 302-303. 676 -i Halvetî, VII, 303. 359
- olarak nitelenen er-risâletü l-kevseriyye - 638F 677 er-risâletü l-kevseriyye de Yer Alan Hadisler - - in - Hadisler -1 1. Ebû Hüre Her kim koymak Allah üzerine bir hak olur. O kimse ister Allah yolunda muhacir olsun, isterse içind 639F 678-2 2- Zeyd b. Hâlid el- 640F 679-3 3-641F 680-4 4-642F 681 : -5 5-643F 682 " : -6 " 6- Kim darda 644F 683-7 677 Bkz. Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, Atatürk Kitap -01 ve Nr. 0994. 678 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, Nr. 1555- Buhâri, Tevhid, 22; Buhârî, Cihâd, 4. 679 Ce -i e Risale- 9 s i 12 n n e 118 680 Ce -i e Risale- 9 s i i i 38 n e nne 17 i i 10 1 681 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 10a; 682 Ce -i e Risale- 10 s i e 62 63 n n e 334 683 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Tirmizî, Büyû, 67. 360
7- Kim dinini 645F 684-8 8- Kim helal - 646F 685 ": -9 9- Her kim evinde temizlenir de Al teki de onu bir derece yükseltir. 647F 686-10 10- Ebû Hüreyre den nak Her kim 648F 687-11 11- Kim ilim 649F 688-12 12- Ebû Hür Kim Allah 650F 689 : -13 13- Her kim iki 651F 690 : -14 14- Kim bir hasta ziyaretinde bulunursa (ziyaretinden evine dönene kadar) Cennet'in hurma bahçeliklerinde gibidir. 652F 691 : -15 15- Kim 653F 692 684 Ce -i e Risale- 11 i i 25 es e e 14 n e 2 s i e - e n 2 685 Ce -i e Risale- 11 e 8 e i 23 s i e 63 i i e 28 n e e 28 es e 48 686 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Müslim, Mesâcid, 282. 687 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Buhârî, Hac, 4; Muhsar, 9-10; Tirmizî, Hac, 2; Nesâî, Menâsikü'l-Hac, 4. 688 Ce -i e Risale- 12 s i i i 38 n e nne 1 i i i 2 i i 10 n n e 326 689 Ce -i e Risale- 12 Ci 36 s i 167 168 i i e i -Ci 3 es 44 690 Ce -i e Risale- 12 e s- 26 s i es i 215 i i 136 n n e 80 691Ce -i e Risale- 13 s i i e 40 s i i e 42 692Ce -i e Risale- 13 e s- 14 s i i en 11 es i 20 es 17 n n e 13 e ni el- - 215 361
: -16 16- - Abdullah b. Amr dan 654F 693 : -17 Allah a ve h a ve ahiret gününe inan kimse veya sussun. 655F 694 : -18 18- Allah kimin kabiliyeti verir). 656F 695 " " : -19 19. Ebû Bekr b. Ebû Mûsâ el- : 657F 696-20 20-658F 697 : -21 21- Rahim, mi keserim buyurdu. 659F 698 : -22 22-Abdullah b. Amr el- sorular sorulur, onlar da bilgisizce fetva verirler. Böylelikle hem kendileri sapar hem de. 660F 699 " - 23 23- Allah takva sahibi ve gönlü zengin ve kendini ibadete veren kulu sever. 661F 700 : -24 24- Abdullah b. Amr. El- 693 Ce -i e Risale- 13 e i 33 s i n 226 i i i 21 694 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye - 695 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Müslim, Zekât, 100; Darimi, Mukaddime, 24. 696 Ce -i e Risale- 15 s i e 146 i i e i -Ci 23 n n e 410 697 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 15b; Buhârî, Libâs, 89; Müslim, Libas ve Zînet, 98. 698 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 16a; Buhârî, Edeb, 13; Taberani, el-mu'cemu'l-kebir, I, 154 699 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye 700 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Müslim, Zühd, 11; 362
- 662F 701-25 25- Havle el- nlar için 663F 702-26 26- zaman, Firdevs'i isteyin. Çünkü o, cennet 664F 703 : -27 27- Ömer b. el- Böyle okuyunuz. 665F 704 " : -28 " 28- r: Bu kabirler, 666F 705-29 29- Abdest edilmez. 667F 706-30 30- Allah, Allah diyen 668F 707-31 31- Bir kâfir ile onu öldüren kimse ebediyyen, Cehennemde bir araya gelmeyeceklerdir."669f 708-32 32-670F 709-33 701 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye -kudât, 1 702 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye -humus, 7; 703 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, -Cenne, 4. 704 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye 705 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 17b- Müslim, Cenâiz, 71; Beyhaki, es-sünenü'l Kübrâ, IV, 76. 706 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye 707 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Tirmizî, Fiten, 35. 708 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye 709 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye 363
29- "Sizler orucunuzu öbür günün orucuna eklemeyiniz. Hangi biriniz orucunu öbür günün orucuna 671F 710 : -34 34- : (Yery -i harâm (Kâ be), Mescid-i Rasûlullah ve Mescid-i Aksâ. 672F 711 : -35 " 35- Ebû Saîd el- : Misli 673F 712 : -36 36- Resûlull : 674F 713 " -37 37- : Kafir bile 675F 714 : -38 38- : Biriniz bilmez. 676F 715-39 39- : Temizlenerek 677F 716 : " -40 40- ihtiyarlad 678F 717 Tasavvufi Yorum Örnekleri Ebû Hüreyre ve Ebû Zerr el- 710 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Buhârî, Savm, 50; Darimi, Savm, 14. 711 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 19b; Buhârî, Fadlu's-salat, 1; Buhârî, Fadlu's-salat, 6; Müslim, Hac, 511; Tirmizî, Salat, 126. 712 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye Müslim, Müsakat, 75. 713 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. Ebû Davud, Salat, 150, 151; Tirmizî, Salat, 87; 714 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 20b; ; Beyhaki, es-sünenü'l Kübra, VII, 13. 715 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 21a; be, 137; Tirmizî, Et'ime, 10. 716 Ce -i e Risale- 21 s i e 10 717 Ce -i e Risale- 21-22 s i e 115 i i 28 364
Cemâl- maksat dini hükümleri uygulamak - - kendisiyle amel yoluna girip ilerleyenler! Rububiyet ilmini güzel, saf, temiz amellerle talep ediniz ki Allah size 679F 718 -l-m ( - - ârifin (insân- 719 680F726F " " Her kim Bu hadisi zahiri yorumu demektedir: Gerçek hacca sefer edenler! Sözlü ve fiili engellerden soyutlanmak suretiyle perdelenmeksizin geri dönesiniz. Ha-cc ( - 681F727F 720 SONUÇ r yazan sûfîlerden biri olarak kabul edilen Cemâl-i bu risalelerin daha -i Halvetî nin hadislerin tercihi konusunda oldukça titiz - - edebiliriz. Cemal- 718 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 12a. 719 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 12b. 720 Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye, vr. 12a. 365
- Ebû Saîd el- - Ebî Vakkas gibi sahâbilerinden gelen rivayetler dikkat çekmektedir. Havle el- Risâlede derlenen hadisler iç Tirm - Mucemü l-kebîr i, Beyhakî nin Sünen isimli eserleridir. KAYNAKÇA Ahmed b. Hanbel, el-müsned el-câmi u s-sahîh, Cemâl-i Halvetî, Risale-i Kevseriye -01 ve Nr. 0994 Dârimî, Abdullah b. Abdirrahman, es-sünen -Sicistânî, es-sünen -Kazvînî,, Tahkik. Muhammed Fuad Abdulbaki, Kahire 1952. Müslim, Ebû l-hüseyin Müslim b. Haccâc el- -Nîsâbûrî, el-cami u s-sahîh es-sünen, Kahire 1930. Özeri, Süleyman, Cemaleddîn Aksarâyî Ve Tefsir Risâlesi (Edisyon Kritik), Marmara Üniversitesi Taberânî, Ebû'l- el-mu cemü l-kebîr, thk. Hamdî b. Abdilmecîd es- Selefî, Mektebetü l-ulûm ve l-hikem, Musul, 1983. - lt: 7, Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sûre, el-câmiu's-sahîh (Sünenü t-tirmizî), I-V, thk. Ahmed -Türâsi l-arabî, Beyrut ty. 366