faaliyetleri birbirinden bağımsız olarak sürdürülür. Muhasebede bu dönem genellikle bir yıldır. Her dönem birbirinden bağımsızdır. Her dönemin gelir ve gideri MUHASEBE2 TEMEL KAVRAMLAR birbiri ile karşılaştırılarak o döneme ait kar ya da zarar rakamı bulunur. Muhasebenin Tanımı: İşletmelerin parayla ifade edilebilen olaylarını kaydeden, sınıflandıran, özetleyen, analiz eden ve yorumlayan, ilgililere bilgi veren bilim dalı ve sanatıdır. Muhasebenin Fonksiyonları: Kaydetme, Sınıflandırma, Özetleme, Analiz etme ve yorumlama, İlgililere bilgi verme MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI Muhasebenin temel kavramları aşağıdaki şekilde açıklanmıştır. 1. Sosyal Sorumluluk Kavramı: Sorumluluk; görevleri yerine getirme bilincidir. Muhasebe açısından bakıldığında ise; işletme yaptığı çok sayıda faaliyet sonucu birçok kişi ve kuruluş ile muhatap olmak zorundadır. İşletme faaliyetlerini yerine getirirken sorumluluklarının bilincinde ve ilk denetleyici her zaman kendisi olmalıdır. Muhasebe bilgileri doğru, tarafsız, adil ve kurallara uygun olmalıdır. İnsanlara yanlış bilgi verilerek insanlar yanıltılmamalıdır. Bu kavram hukuki sorumluluk ile birlikte vicdani sorumluluğu da kapsamaktadır. 2. Kişilik Kavramı: Kişilik kavramı işletme sahibinden, ortaklardan ve işletme ile ilgisi olan tüm kişi ve kuruluşlardan ayrı bir kişiliğe sahiptir. Hukuk iki tür kişiliği kabul etmiştir. Bunlar gerçek ve tüzel kişilerdir. Tüm insanlar birer gerçek kişidir. Bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelen insanların oluşturduğu topluluklar ise tüzel kişilerdir. Buna göre işletmeler tüzel kişiliğe sahiptir. Yapılan işlemler bu kişilik adına yürütülür. 3. İşletmenin Sürekliliği Kavramı: İşletmeler hiçbir zaman kapatılmak düşüncesiyle kurulamaz. Sözleşmede aksi bir madde yoksa işletmenin sonsuz bir süre için kurulduğu ve ömrünün belli bir süreye bağlı olmadığı kabul edilir. İşletmenin faaliyet süresi sahiplerinin yaşam süreleri ile sınırlı değildir. Sahiplerinin ölümünden sonra işletme varisler tarafından işletilmeye devam edilir. 4. Dönemsellik Kavramı: İşletmenin sınırsız olarak kabul edilen ömrü belli dönemlere ayrılır ve her dönemin 5. Parayla Ölçme Kavramı: Muhasebenin konusu para ile ifade edilen değerlerdir. Olayların kaydedilebilmesi için ortak bir ölçü (ulusal para değeri) kullanılır. 6. Maliyet Esası Kavramı: İşletmelerin faaliyet konusuna giren mal veya hizmetlerin elde edilmesi için katlandığı her türlü faktörlerin para olarak ifade edildiği toplam değere maliyet denir. Bir varlığı edinirken katlanılan parasal fedakârlıktır. İşletmenin edindiği tüm varlık ve hizmetler muhasebeleştirilirken bunların maliyetleri esas alınır. Piyasa şartlarındaki değişim ile malın değeri de değişebilir. Para değerindeki değişmeler ile maliyet değeri anlamsız hale gelirse maliyet yeniden belirlenebilir. 7. Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı: Muhasebede yapılan tüm işlemlerin belgelendirilmesi ve kayıtların belgeye dayanması gerekir. Belgeler usulüne uygun düzenlenmeli ve gerçeği yansıtmalıdır. Kişilerin beyanına göre değil, fatura, senet, makbuz gibi belgelere dayanarak kayıt yapılmalıdır. 8. Tutarlılık Kavramı: Muhasebede seçilen politika ve izlenen yöntemler her dönemde aynı şekilde uygulanmalıdır. Benzer işlem ve olaylarda kayıt düzeni ve işlem basamakları değişmemelidir. Geçerli sebepler ile değişiklik yapılırsa bu değişimin nedenleri ve sonuçları açıklanmalıdır. 9. Tam Açıklama Kavramı: Muhasebenin temel kavramlarından birisi de bilgi vermektir. Tablolar işletmenin bilgilerine ihtiyaç duyan ve öğrenmek isteyen ilgi gruplarına yardımcı olacak ölçüde yeterli ve anlaşılır olmalıdır. Örneğin borç tutarı yazılırken bunların biçimi, vadesi, ayrı şekilde belirtilmelidir. 10. İhtiyatlılık Kavramı: İşletmenin karşılaşabileceği riskler göz önüne alınarak temkinli davranılmalıdır. Örneğin, ileri bir tarihte bedeli tahsil edilmek üzere bir mal veya hizmet satılırsa hemen gelir olarak kaydedilmemeli, tahsilât yapıldıktan sonra kaydedilmelidir. Aynı şekilde bir gider veya zarar kesinleşmese bile ortaya çıktığında bunun için karşılık ayrılmalıdır. 11. Önemlilik Kavramı: İşletme bilgilerinin muhasebeleştirilmesinde önemli hesap tutarları sayısal sonuç çok küçük olsa bile gösterilmelidir. Bir bilgi 1
verilmediğinde tablo doğru yorumlanamıyorsa o bilgi Serbest Muhasebeci Mali Müşavir önemlidir. Yeminli Malî Müşavir 12. Özün Önceliği Kavramı: Muhasebe kayıtları yapılırken şekilden çok finansal özellikleri ve işletme için ifade ettiği önem göz önüne alınmalıdır. Genelde şekil ve öz paraleldir. Ancak arada fark olursa öz önceliklidir. Örneğin bir alacak zamanında tahsil edilemediğinde öz olarak şüpheli duruma düşmüş sayılır. İşletme borçlunun ödeme yapacağından emin olsa bile alacağın şüpheli duruma düştüğüne dair kayıt yapmak zorundadır. MUHASEBE TÜRLERİ 1) Genel ( Finansal ) Muhasebe : İşletmenin sahip olduğu varlıkların nerelerden sağlandığını ve bunların nerelerde kullanıldığını hesaplar aracılığı ile belirleyen, gelir ve giderleri karşılaştırarak faaliyet sonucunu ortaya koyan muhasebe türüdür. Muhasebe fonksiyonlarının kaydetme, sınıflandırma ve raporlama faaliyetlerini içine alır. Genel Muhasebe uygulandığı işletme türüne göre adlandırılır. Örnek: Ticaret Muhasebesi, Otel Muhasebesi, Sigorta Muhasebesi. 2) Maliyet Muhasebesi : Genel Muhasebenin üstlendiği görevlere ek olarak, üretilen mal ve hizmetlerin kaça mal olduğunu ve bunların birim maliyetlerinin ne olduğunu belirleyen, gider kontrolüne planlama ve işletmede alınacak özel kararlara yardımcı olan muhasebe türüdür. Maliyet Muhasebesi mal ve hizmet üreten işletmelerde söz konusudur. 3) Yönetim Muhasebesi : Genel Muhasebe ve maliyet muhasebesi bilgilerinden yararlanarak yeni bilgiler üreten ve işletme yöneticilerinin karar almalarında gerek duyduğu bilgileri sağlayan bir muhasebe türüdür. MUHASEBECİLİK MESLEĞİ Muhasebe mesleği günümüz Türkiye'sinde en çok önem verilen ve en çok iş alanına sahip olan bir meslektir. Türkiye de şu an en çok aranan nitelikli elemanların başlarında muhasebe elemanları gelmektedir. Böyle ilgi gören bir alanın da, mesleğinin önemi ve ilgisi büyük olmaktadır. Muhasebecilik Mesleği, 1989 yılında çıkarılan "Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlik ve Yeminli Malî Müşavirlik Kanunu" Türkiye de muhasebecilik mesleğinin şartlarını ve çalışma konularını belirlemiştir. Bu sayede bir süre sonra tek düzen muhasebe sistemine geçilmiş ve muhasebeciler arasında uygulama farklılıkları ortadan kalkmıştır. Türkiye de muhasebe meslek mensupları üç unvana ayrılmaktadır. Fakat son çıkan kanun ile Serbest muhasebecilik unvanı kaldırılmış ve böylece iki unvan bulunmaktadır: Tüm muhasebe mesleği mensuplarında olması gereken ortak özellikler şunlardır: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak Kamu haklarından mahrum bulunmamak Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olmak Ceza veya disiplin soruşturması nedeni ile memuriyetten çıkarılmış olmamak Mesleğin şeref ve haysiyetine uymayan durumları olmamak Staja başlama şartlarını taşımak Serbest muhasebeci mali müşavir olmanın şartları: a) Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurumunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak. b) Staj amacıyla serbest muhasebeci malî müşavir veya yeminli malî müşavir yanında iki yıl çalışmış olmak. c) Serbest muhasebeci malî müşavirlik sınavını kazanmış olmak. Türkiye genelinde malî denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkilerini aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında 8 yıllık konularda en az 8 yıl öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışmış bulunanlar için sınav şartı aranmaz. d) Serbest muhasebeci malî müşavirlik ruhsatını almış olmak. Yeminli mali müşavir olmanın şartları: a) En az 10 yıl serbest muhasebeci malî müşavirlik yapmış olmak, b) Yeminli mali müşavirlik sınavını vermiş olmak, c) Yeminli malî müşavir ruhsatını almış olmak, 2
2.000 HESAP KAVRAMI 1. Hesap Kavramı ve Tanımı: Aynı nitelikteki işlemlerin artış ve azalışlarının izlendiği çizelgelere hesap denir. Örneğin Ticari Mallar Hesabı gibi. Ayrıca her hesabın detayları için o hesaba ait alt hesaplar da açılabilir. İşletmede yapılan faaliyetler sonucu varlık, kaynak, borç, alacak, gelir ve gider tutarlarında sürekli değişiklikler meydana gelir. Değişikliklerin tablolar üzerinde izlenmesi pratik değildir ve imkânsızdır. İşte bu karışıklıkları önlemek ve zorlukları gidermek için hesap adı verilen çizelgeler kullanılır. Böylece varlık, kaynak, borç, alacak unsurlarının her biri için bir hesap açılır artış ve azalışlar bu hesaplar üzerinde incelenir. Hesap büyük defterin (Defteri kebir) sayfaları üzerinde iki kısımdan oluşmaktadır. Her hesabın bir ismi bulunur ve çizelgenin üst tarafına yazılır. Sol kısmına borç, sağ kısmına ise alacak tarafı denmektedir. Her iki tarafta da tarih, açıklama ve tutar sütunları bulunur. Muhasebe uygulamalarında kolaylık sağlamak amacı ile hesap aşağıdaki şeklinde çizilmektedir. Büyük Defter, "T" şeklinde sadece borç ve alacak tarafları yazılarak tutarlar buraya yazılmaktadır. BORÇ...HESABI ALACAK Ticari mallar hesabı oluşturulmuş ve bu hesabın borç tarafına yapılan ilk kayıt ile hesap açılmıştır. İlk kayıt alacak tarafında da yer alabilirdi. Önemli olan hesabın bir tarafında kayıt olmasıdır. 1.2. Hesabın Borçlandırılması: Bir işlemin hesabın borç tarafına yazılmasına hesabın borçlandırılması denir. Örnek: 2.000 TL tutarında bir mal alımı olduğunda ticari mallar hesabı borçlu tarafa yazılarak kayıt yapılır. 2.000 Ticari mallar hesabı oluşturulmuş ve bu hesabın borç tarafına yapılan ilk kayıt ile hesap borçlandırılmıştır. 1.3. Hesabın Alacaklandırılması: Bir işlemin hesabın alacak tarafına yazılmasına hesabın alacaklandırılması denir. Örnek: 2.000 TL tutarında bir mal satımı olduğunda satışlar hesabı alacak tarafa yazılarak kayıt yapılır. BORÇ 600 SATIŞLAR HESABI ALACAK 2.000 1.1. Hesap Açma: Bir hesabın borç ya da alacak tarafına ilk kez kayıt yapılarak hesabın kullanılmaya başlanmasına hesap açma denir. Örnek: 2.000 TL tutarında bir mal alımı olduğunda ticari mallar hesabı açılır: Satışlar hesabı oluşturulmuş ve bu hesabın alacak tarafına yapılan ilk kayıt ile hesap alacaklandırılmıştır. 3
1.4. Hesabın Kalan (Bakiye) Vermesi: Bir hesabın borç 1.7. Pasif Karakterli Hesap: Açılış kaydı alacak ve alacak tutarları arasındaki farka kalan ya da bakiye tarafından yapılan ve alacak kalanı veren hesaba pasif denir. Hesabın borç tutarı fazla ise borç kalanı, alacak karakterli hesap denir. Bu hesaplar bilançonun pasif tutarı fazla ise alacak kalanı verir. tarafında yer alır ve "kaynak hesapları" olarak bilinir. Örnek: BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK 3.000 2.000 3.000 2.000 Kasa hesabı 1.000 TL borç kalanı vermiştir. (3.000 2.000 = 1.000) BORÇ 300 BANKA KREDİLERİ HESABI ALACAK 2.000 4.000 HESAPLARIN İŞLEYİŞ KURALLARI 2. Bilanço Hesaplarının İşleyiş Kuralları: Bilanço, işletmenin belli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynaklarını gösteren mali bir tablodur. Bilanço aktif ve pasif olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Bilançodaki varlık ve kaynak hesaplarının işleyişleri birbirinden farklıdır. Bilanço örneği aşağıdaki gibidir: 2.1. Varlık Hesaplarının İşleyişi: Varlık hesapları dönen varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere ikiye ayrılır. Hesap kodları 1 ile başlayan hesaplar dönen varlıklar, hesap kodları 2 ile başlayan hesaplar duran varlıklar da yer alır. Varlık hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır. BORÇ VARLIK HESABI ALACAK 2.000 4.000 Banka kredileri hesabı 2.000 TL alacak kalanı vermiştir. (4.000 2.000 = 2.000) 1.5. Hesabın Kapalı Olması: Hesabın borç ve alacak tutarlarının birbirine eşit olması ve kalan vermemesi durumudur. Örnek: BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK Varlık hesaplarında ilk kayıt devamlı borç tarafa yapılır. Çünkü borç tarafı "" kısmıdır, alacak tarafı ise "" kısımdır. Hiçbir zaman borç tarafı () alacak taraftan () az olamaz. Bu nedenle borç tarafa () bir kayıt yapmadan, hesabı azaltamayız, yani alacak tarafa () kayıt yapamayız. Buna göre diyebiliriz ki, varlık hesabında, alacak taraf (), borç tarafı () hiçbir zaman geçemez. Varlık hesaplarında bir hesapta artış () olursa devamlı borç tarafa, hesapta azalış olursa () devamlı alacak tarafa kayıt yapılır. Bankalar hesabının borç ve alacak toplamları eşit olduğundan bankalar hesabı kapalıdır. 1.6. Aktif Karakterli Hesap: Açılış kaydı borç tarafından yapılan ve borç kalanı veren hesaba aktif karakterli hesap denir. Bu hesaplar bilançonun aktif tarafında yer alır ve "varlık hesapları" olarak bilinir. 4
Örnek: HG işletmesi TL tutarındaki ticari malı nakit İşletme ticari malı çek vererek aldığından verilen çekleri olarak alıyorsa hesaplar şu şekilde kayıt yapılır: artmaktadır. Verilen Çekler hesabı bir varlık hesabı fakat () işareti olduğundan kaynak hesabı gibi kayıt yapılır. Bu BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK nedenle verilen çekler hesabında artış meydana geldiğinden, verilen çekler hesabının alacağına kayıt yapılır. (Verilen Çekler hesabında artışlar () alacağa, azalışlar () borca kayıt yapılır) İşletme ticari mal alarak kasasından para ödüyor ve kasasında azalma oluyor. Kasa hesabı bir varlık hesabı olduğundan ve azalış meydana geldiğinden, kasa hesabının alacağına kayıt yapılır. (Kasasında daha önceden mutlaka en az TL olması gereklidir) İşletme ticari mal alarak ticari mallarında bir artış meydana geliyor. Ticari Mallar hesabı bir varlık hesabı olduğundan ve artış meydana geldiğinden, ticari mallar hesabının borcuna kayıt yapılır. Not: Tek düzen hesap planında varlık hesaplarının bazılarının yanında () işaretini bulunur. Bu hesaplar varlık hesaplarının işleyiş kurallarının tam tersine göre kaydedilir. Yani () işareti bulunan varlık hesapları, kaynak hesapları gibi kayıt yapılır. Örnek: HG işletmesi TL tutarındaki ticari malı çek vererek alıyorsa hesaplar şu şekilde kayıt yapılır: BORÇ 103 VERİLEN ÇEKLER HESABI ALACAK İşletme ticari mal alarak ticari mallarında bir artış meydana geliyor. Ticari Mallar hesabı bir varlık hesabı olduğundan ve artış meydana geldiğinden, ticari mallar hesabının borcuna kayıt yapılır. 2.2. Kaynak Hesaplarının İşleyişi: Kaynak hesapları kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve özkaynaklar olmak üzere üçe ayrılır. Hesap kodları 3 ile başlayan hesaplar kısa vadeli yabancı kaynaklar, hesap kodları 4 ile başlayan hesaplar uzun vadeli yabancı kaynaklar, hesap kodları 5 ile başlayan hesaplar özkaynaklar da yer alır. Kaynak hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır. BORÇ KAYNAK HESABI ALACAK Kaynak hesaplarında ilk kayıt devamlı alacak tarafa yapılır. Çünkü alacak tarafı "" kısmıdır, borç tarafı ise "" kısımdır. Hiçbir zaman alacak tarafı () borç tarafdan () az olamaz. Bu nedenle alacak tarafa () bir kayıt yapmadan, hesabı azaltamayız, yani borç tarafa () kayıt yapamayız. Buna göre diyebiliriz ki, kaynak hesabında, borç taraf (), alacak tarafı () hiçbir zaman geçemez. Kaynak hesaplarında bir hesapta artış () olursa devamlı alacak tarafa, hesapta azalış olursa () devamlı borç tarafa kayıt yapılır. 5
Örnek: HG işletmesi 20.000 TL tutarında 10 aylık bir Gelir ve gider hesaplarının işleyiş kuralları aynı banka kredisi çekiyorsa hesaplar şu şekilde kayıt yapılır: bilançodaki varlık ve kaynak hesaplarında olduğu gibi farklıdır. BORÇ 300 BANKA KREDİLERİ HESABI ALACAK 20.000 3.1. Gelir Hesaplarının İşleyişi: İşletmenin değerlerinde artış meydana getiren işlemlere gelir işlemleri denir. Bir gelir ortaya çıktığında gelir hesabının alacağına, gelirde azalma meydana geldiğinde gelir hesabının borcuna kayıt yapılır. BORÇ GELİR HESABI ALACAK İşletme banka kredisi çektiği için banka kredilerinde bir artış oluyor. Banka kredileri hesabı bir kaynak hesabı olduğundan ve artış meydana geldiğinden, banka kredileri hesabının alacağına kayıt yapılır. BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK 20.000 İşletme banka kredisi alarak kasasına para giriyor ve kasasında artış oluyor. Kasa hesabı bir varlık hesabı olduğundan ve artış meydana geldiğinden, kasa hesabının borcuna kayıt yapılır. Not: Tek düzen hesap planında kaynak hesaplarının bazılarının yanında () işaretini bulunur. Bu hesaplar kaynak hesaplarının işleyiş kurallarının tam tersine göre kaydedilir. Yani () işareti bulunan kaynak hesapları, varlık hesapları gibi kayıt yapılır. Gelir hesaplarında ilk kayıt devamlı alacak tarafa yapılır. Çünkü alacak tarafı "" kısmıdır, borç tarafı ise "" kısımdır. Hiçbir zaman alacak tarafı () borç taraftan () az olamaz. Bu nedenle alacak tarafa () bir kayıt yapmadan, hesabı azaltamayız, yani borç tarafa () kayıt yapamayız. Buna göre diyebiliriz ki, gelir hesabında, borç taraf (), alacak tarafı () hiçbir zaman geçemez. Gelir hesaplarında bir hesapta artış () olursa devamlı alacak tarafa, hesapta azalış olursa () devamlı borç tarafa kayıt yapılır. Örnek: HG işletmesi 500 TL tutarında bankadan faiz tahakkuk ettiriliyor ve bu tutar işletmenin banka hesabına aktarılıyorsa hesaplar şu şekilde kayıt yapılır: BORÇ 642 FAİZ GELİRLERİ HESABI ALACAK 500 Not: Sonuç olarak, hesap kayıtlarında iki hesaptan biri borca yazılırsa diğeri mutlaka alacağa yazılır. GELİR GİDER HESAPLARI 3. Gelir Tablosu Hesaplarının İşleyiş Kuralları: Gelir tablosu, işletmenin gelir ve giderlerini göstererek kar veya zararını ortaya çıkaran mali bir tablodur. Gelir hesapları ve gider hesaplarından oluşmaktadır. Tek düzen hesap planında, hesap kodları 6 ile başlayan hesaplar gelir tablosu hesaplarıdır. İşletme bankadan faiz gelir elde ettiği için için faiz gelirlerinde bir artış oluyor. Faiz gelirleri hesabı bir gelir hesabı olduğundan ve artış meydana geldiğinden, faiz gelirleri hesabının alacağına kayıt yapılır. Gelir tablosuna baktığımızda bazı hesapların yanında () işareti yer almaktadır. Bu hesaplar gelir tablosundaki gider hesaplarıdır. Diğer hesaplar ise gelir hesaplarıdır. 6
BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK BORÇ 652 FAİZ GİDERLERİ HESABI ALACAK 500 400 İşletme elde ettiği faiz gelirini banka hesabına aktararak banka hesabında bir artış oluyor. Banka hesabı bir varlık hesabı olduğundan ve artış meydana geldiğinden, banka hesabının borcuna kayıt yapılır. 3.2. Gider Hesaplarının İşleyişi: İşletmenin değerlerinde azalış meydana getiren işlemlere gider işlemleri denir. Bir gider ortaya çıktığında gider hesabının borcuna, giderde azalma olduğunda gider hesabının alacağına kayıt yapılır. İşletme geç ödemeden dolayı faiz ödüyor ve faiz giderlerinde artış oluyor. Faiz giderleri hesabı bir gider hesabı olduğundan ve artış meydana geldiğinden, faiz giderleri hesabının borcuna kayıt yapılır. BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK 400 BORÇ GİDER HESABI ALACAK İşletme faiz tutarını nakit olarak ödüyor ve kasasında azalma oluyor. Kasa hesabı bir varlık hesabı olduğundan ve azalış meydana geldiğinden, kasa hesabının alacağına kayıt yapılır. (Kasasında daha önceden mutlaka en az 400 TL olması gereklidir) Gider hesaplarında ilk kayıt devamlı borç tarafa yapılır. Çünkü borç tarafı "" kısmıdır, alacak tarafı ise "" kısımdır. Hiçbir zaman borç tarafı () alacak tarafdan () az olamaz. Bu nedenle borç tarafa () bir kayıt yapmadan, hesabı azaltamayız, yani alacak tarafa () kayıt yapamayız. Buna göre diyebiliriz ki, gider hesabında, alacak taraf (), borç tarafı () hiçbir zaman geçemez. Gider hesaplarında bir hesapta artış () olursa devamlı borç tarafa, hesapta azalış olursa () devamlı alacak tarafa kayıt yapılır. Örnek: HG işletmesi bankaya geç bir ödeme yaptığı için 400 TL tutarında faizi nakit olarak ödüyorsa hesaplar şu şekilde kayıt yapılır: 7