ĠÇĠNDEKĠLER BĠRĠNCĠ KISIM VERGĠ UYUġMAZLIĞI VE BU UYUġMAZLIKLARIN ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENMESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM GENEL AÇIKLAMALAR I- UYUġMAZLIK KAVRAMI VE VERGĠ UYUġMAZLIĞI ĠLE VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ORTAYA ÇIKMASINA NEDEN OLABĠLEN ETKENLER... 51 A- UYUġMAZLIK KAVRAMI VE VERGĠ UYUġMAZLIĞI... 51 1- UyuĢmazlık Kavramı... 51 2- Vergi UyuĢmazlığı... 52 B- VERGĠ UYUġMAZLIĞININ ORTAYA ÇIKMASINA NEDEN OLABĠLEN ETKENLER... 52 1- Vergilendirme ĠĢleminin Hukuka Aykırılığı... 52 2- Vergi Ġncelemeleri... 56 3- Hatalı Vergi Tarhiyatı ve Ceza Uygulaması... 58 4- Matrahın DüĢük Beyanı... 59 5- Verginin Ödenmemesi... 61 6- Diğer Nedenler... 61 II- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YERLERĠ... 61 A- VERGĠ ĠDARESĠ VE YAPISI ĠLE VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENMESĠ 62 1- Vergi Ġdaresi... 62 2- Vergi Ġdaresinin Yapısı... 63 3- Vergi UyuĢmazlıklarının Ġdari AĢamada Çözümlenmesi... 65 a- Tanımı.... 65 b- Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesini Gerektiren Nedenler 65
B- VERGĠ YARGISI VE VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ YARGI AġAMASINDA ÇÖZÜMLENMESĠ 67 1- Vergi Yargısı... 67 a- Vergi Yargısı Kavramı ve Vergi Yargısının Nitelikleri... 67 b- Vergi Yargısının Genel Yargı Sistemi İçindeki Yeri... 69 c- Vergi Yargısı Sistemleri ve Vergi Yargısının Bağımsızlığı... 71 d- Vergi Yargısının Fonksiyonları... 75 2- Vergi UyuĢmazlıklarının (Davalarının) Yargı AĢamasında Çözümlenmesi... 77 III- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENMESĠNDE BAZI YABANCI ÜLKE UYGULAMALARI 78 A- FRANSA... 78 B- ĠNGĠLTERE... 80 C- ALMANYA... 82 D- AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ... 84 IV- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ YARGI AġAMASINDA ÇÖZÜMÜNDE BAZI YABANCI ÜLKE UYGULAMALARI 86 A- FRANSA... 86 1- Genel Olarak... 86 2- Yargı AĢaması... 86 a- İdari Yargı... 87 b- Adli Yargı... 88 B- ĠNGĠLTERE... 88 1- Genel Olarak... 88 2- Yargı AĢaması... 90 a- Genel Komiserler (General Commissioners)... 90 b- Özel Komiserler (Special Commissioners)... 90 c- Hakem Kurulları (Board of Referees)... 91 d- Mahkemeler (Courts)... 91 e- Yüksek Mahkemeler (High Courts)... 91 C- ALMANYA... 92 1- Genel Olarak... 92 2- Yargı AĢaması... 93
a- Vergi Mahkemeleri... 93 b- Federal Maliye Divanı... 94 D- AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ... 94 1- Genel Olarak... 94 2- Yargı AĢaması... 95 a- Tax Court... 95 b- District Court... 95 c- Claim Court... 96 V- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ SONUÇLARI AÇISINDAN TÜRK VERGĠ YARGISI SĠSTEMĠ 97 ĠKĠNCĠ BÖLÜM TÜRK VERGĠ HUKUKUNDA VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENMESĠ I- ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENEBĠLECEK VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ KAPSAMI VE NĠTELĠKLERĠ 100 A- KAPSAMI... 100 B- NĠTELĠKLERĠ... 100 II- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENMESĠNĠN MEVZUAT VE UYGULAMA ALANLARI 101 A- VERGĠ HATALARINI DÜZELTME MÜESSESESĠNĠN GELĠġĠMĠ... 101 B- CEZADA ĠNDĠRĠM MÜESSESESĠNĠN GELĠġĠMĠ... 102 1- Birinci AĢama... 102 2- Ġkinci AĢama... 102 3- Üçüncü AĢama... 103 4- Dördüncü AĢama... 103 5- Son AĢama... 103 C- PĠġMANLIK VE ISLAH UYGULAMASININ GELĠġĠMĠ... 103 D- UZLAġMA MÜESSESESĠNĠN GELĠġĠMĠ... 104 III- VERGĠ HATALARI KAYNAKLI DÜZELTME YOLUYLA ĠDARĠ AġAMALARDA ÇÖZÜMLENMESĠ 108 A- VERGĠ HATALARININ TANIMI VE KAPSAMI... 108 B- ĠDARĠ AġAMALARDA DÜZELTĠLEBĠLECEK VERGĠ HATALARI... 111 1- Hesap Hataları... 111 a- Matrah Hataları... 111 b- Vergi Miktarında Hatalar... 113
c- Mükerrer Vergilendirme... 114 2- Vergilendirme Hataları... 115 a- Mükellefin Şahsında Hata... 115 b- Mükellefiyette Hata... 116 c- Mevzuda (Konuda) Hata... 117 d- Vergilendirme ve Muafiyet Döneminde Hata... 118 3- UzlaĢılan Vergi ve Cezalarda Hata Bulunması Halinde Düzeltme Yapılıp Yapılmayacağı 119 C- VERGĠ HATALARININ ORTAYA ÇIKMASI VE HATALARI DÜZELTMEYE YETKĠLĠ ORGANLAR 121 1- Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması... 121 2- Vergi Hatalarını Düzeltmeye Yetkili Organlar... 121 D- DÜZELTME HÜKÜMLERĠNE GÖRE DÜZELTĠLMESĠ MÜMKÜN OLMAYAN VERGĠ HATALARI 122 E- VERGĠ HATALARINDAN ORTAYA ÇIKAN UYUġMAZLIKLARIN DÜZELTĠLMESĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ĠġLEMLER 123 1- Düzeltme Ġsteminde Bulunma... 123 2- Düzeltme Ġsteminin Ġncelenmesi... 124 3- Düzeltme ĠĢleminin Yerine Getirilmesi... 125 4- Vergi Hatalarını Düzeltmede ZamanaĢımı... 125 F- DÜZELTMENĠN KAPSAMI VE ÖZELLĠKLĠ BAZI DURUMLAR... 126 1- Düzeltmenin Kapsamı... 126 2- Özellikli Bazı Durumlar... 126 a- Davasız Ödeme... 126 b- Ceza İndiriminden Yararlanarak Ödeme... 127 c- Uzlaşma Konusu Olan Tarhiyatlarda Vergi Hatası... 127 d- Vergi Mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay Kararlarının Uygulanmasında Hata Yapılması 127 e- Ödeme Emirlerine Karşı Açılan Davaların Vergi Mahkemeleri veya Danıştayca Reddi 127 f- Vergi Cezalarında Düzeltme... 127 g- Vergi Mahkemeleri veya Danıştay Kararlarında Hata Bulunması Durumu 128 G- RE SEN DÜZELTME... 128 H- DÜZELTME TALEBĠ ĠLE DAVA AÇMA ĠLĠġKĠSĠ... 129 1- Genel Açıklama... 129 a- Vergi Mahkemesinde Dava Açma Süresi İçinde Düzeltme Talebinde Bulunanlar 129
b- Vergi Mahkemesinde Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Düzeltme Talebinde Bulunanlar 129 2- Dava Açma Süreleri Ġçinde Yapılan Düzeltme BaĢvuruları... 130 3- Ġdari Makamların Sükûtu (Düzeltme BaĢvurusuna Yanıt Vermemesi)... 132 4- Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Düzeltme Talebinde Bulunulması (ġikayet Yoluyla BaĢvuru) 133 a- Genel Olarak... 133 b- Şikayet Hakkının Kullanılması... 136 c- İdarenin Cevap Süresi... 137 d- Bekleme Süresi İçinde Verilen Kesin Olmayan Cevaplar... 138 I- DÜZELTME TALEBĠ ĠLE DAVA AÇMA ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠNĠN OLUġUM SÜRECĠ... 142 1- Re sen Düzeltme ĠĢlemi Ġle Yargısal Süreç Arasındaki ĠliĢki... 142 2- Mükellefin Ġstemine Bağlı Düzeltme ĠĢlemi Ġle Yargısal Süreç Arasındaki ĠliĢki 143 a- Dava Açma Süresi İçinde Yapılan Düzeltme İsteminin Yargısal Süreçle İlişkisi 144 b- Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Yapılan Düzeltme İsteminin Yargısal Süreçle İlişkisi 144 J- DAVA AÇMA SÜRESĠ GEÇTĠKTEN SONRA YAPILAN DÜZELTME BAġVURULARI ĠLE YARGISAL ÇÖZÜM ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠNĠN ÖZELLĠKLERĠ... 145 1- Düzeltme ve ġikayet Yoluyla Açılacak Davanın Niteliği ve Konusu... 146 2- Vergi Hatası - Hukuki UyuĢmazlık Ayrımı ve Önemi... 147 3- Düzeltme ve ġikayet Yoluyla Açılan Ġptal Davasının Görüleceği Yargı Yeri.. 149 4- Davanın Açılacağı Süre... 150 K- VERGĠ HATALARINDAN KAYNAKLANAN UYUġMAZLIKLARIN DÜZELTME YOLUYLA ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENMESĠNĠN TARAFLAR AÇISINDAN SONUÇLARI... 150 1- Mükellef Açısından Düzeltme ĠĢleminin Sonuçları... 150 2- Ġdare Açısından Düzeltme ĠĢleminin Sonuçları... 151 IV- VERGĠ CEZALARININ ĠNDĠRĠMLĠ ÖDENMESĠ YOLUYLA UYUġMAZLIKLARIN ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMLENMESĠ 152 A- GENEL AÇIKLAMA... 152 B- ĠNDĠRĠMLĠ ÖDEMENĠN TANIMI VE KAPSAMI... 152 1- Ġndirimli Ödemenin Tanımı... 152 2- Ġndirimli Ödemenin Kapsamı... 153
a- Verginin Türü Bakımından... 153 b- Cezanın Türü Bakımından... 153 c- Tarhiyatların Türü Bakımından... 154 C- ĠNDĠRĠMLĠ ÖDEMEDEN YARARLANABĠLMENĠN KOġULLARI... 154 1- Vergi Aslı Ġle Cezanın Dava Konusu Yapılmaması... 154 a- Genel Olarak... 154 b- Kollektif Şirket Ortaklarında Ceza İndirimi Uygulaması... 155 c- Adi Ortaklıklarda Ceza İndirimi Uygulaması... 156 d- Mirasçıların Cezaya Muhatap Oldukları Durumlarda Cezada İndirim... 156 e- Tarhiyatın Usul Yönünden Terkin Edildiği Durumlarda Cezada İndirim. 156 f- Matrah Farkının Kısmen Dava Konusu Edildiği Durumlarda Cezada İndirim... 156 2- Dava Açma Süresi Ġçinde Ġndirim Ġçin BaĢvuruda BulunulmuĢ Olması... 158 a- Genel Olarak... 158 b- Uzlaşmanın Vaki Olmaması Halinde Yapılacak Başvuru... 158 c- Dava Açma Süresi İçinde Davadan Vazgeçilerek İndirim İstenebileceği 159 d- Talepte Bulunmadan İndirimli Ödeme... 159 3- Vergi Aslı Ġle Cezanın Ġndirim Yapıldıktan Sonraki Kısmının Kanun da Belirtilen Süre Ġçinde Ödenmesi 160 a- Genel Olarak... 160 b- Ödemenin Vadesinde Yapılması... 160 c- Vergi ve Ceza İhbarnamelerinin Farklı Tarihlerde Tebliği... 161 d- Vergi Aslının Taksitle Ödeneceği Durumlar... 161 D- CEZALARDA YAPILACAK ĠNDĠRĠMĠN TUTARI... 164 1- Vergi Ziyaı Cezasında Ġndirim... 164 a- Genel Olarak... 164 b- 1/2 Oranındaki İndirim Mükellefiyet Boyunca Bir Kez Uygulanacaktır... 164 c- Aynı Anda Birden Fazla Vergi Ziyaı Cezası İçin 1/2 Oranındaki İndirimden Yararlanılabileceği 164 d- Cezaların Tekerrürü Nedeniyle Artırımlar da İndirim Kapsamındadır... 165 e- İndirim Uygulamasında Kesilen Cezaların İlgili Olduğu Vergilerin Farklı Türden Olması İndirim Oranını Etkilemez 165 2- Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında Ġndirim... 166 E- ĠNDĠRĠMLĠ ÖDEME UYGULAMASININ SONUÇLARI... 166 1- Mükellef Açısından Ġndirimli Ödemenin Sonuçları... 166
2- Ġdare Açısından Ġndirimli Ödemenin Sonuçları... 167 F- GÜMRÜK KANUNUNDA CEZALARDA ĠNDĠRĠM UYGULAMASI... 169 1- Genel Açıklama... 169 2- Gümrük Para Cezalarında Ġndirim Uygulamasının Kapsamı... 169 3- Gümrük Para Cezalarında Ġndirimden Yararlanma KoĢulları... 169 a- Dava Açılmaması... 169 b- Başvuru ve Süresinde Ödeme... 170 V- PĠġMANLIK VE ISLAH... 171 A- GENEL AÇIKLAMA... 171 B- PĠġMANLIK VE ISLAH KURUMUNUN HUKUKĠ NĠTELĠĞĠ... 172 C- PĠġMANLIK VE ISLAHIN TANIMI VE KAPSAMI... 173 1-.. Tanımı... 173 2-.. Kapsamı... 174 a- Pişmanlık Kapsamına Giren Vergiler... 174 b- Pişmanlık Kapsamına Giren Suç ve Cezalar... 175 D- PĠġMANLIK HÜKMÜNDEN YARARLANABĠLMEK ĠÇĠN UYULMASI GEREKEN KOġULLAR... 178 1-.. PiĢmanlığın Uygulanmasını Ġstemek Bakımından Gerekli KoĢullar (Kendiliğinden Haber Verme) 178 a- Haber Verme Tarihinden Önce İhbar Yapılmamış Olması... 182 b- Haber Verme Tarihinden Önce İncelemeye Başlanmamış Takdir Komisyonuna Başvurulmamış Olması 184 2-.. Dilekçenin Verilmesinden Sonra Sağlanması Gereken KoĢullar... 188 a- Hiç Verilmemiş Olan Beyannamelerin Verilmesi... 188 b- Eksik ve Yanlış Beyanların Tamamlanması... 190 c- Ödeme Süresi Geçmiş Vergilerin Pişmanlık Zammı İle Birlikte Ödenmesi 191 E- PĠġMANLIK VE ISLAH TALEBĠYLE VERĠLEN BEYANNAMELER ÜZERĠNE YAPILACAK ĠġLEMLER 196 F- KANUNĠ SÜREDEN SONRA VERĠLEN EK BEYANNAMELER... 198 G- PĠġMANLIK VE ISLAH TALEBĠNĠN REDDĠ DURUMUNDA YAPILACAK ĠġLEMLER. 198
H- PĠġMANLIK VE ISLAH KOġULLARINA UYULMAMASI... 199 1- Beyannamenin 15 Günlük Sürede Verilmemesi... 199 2- Süresinde Verilen Beyanname Üzerinden Tarh Edilen Vergilerden Ödeme Süresi Geçenler Ġle PiĢmanlık Zammının Süresinde Ödenmemesi... 199 I- PĠġMANLIK VE ISLAH HÜKÜMLERĠNĠN YERĠNE GETĠRĠLEMEMESĠNĠN SONUÇLARI 200 J- PĠġMANLIK VE ISLAH HÜKÜMLERĠNĠN YERĠNE GETĠRĠLMESĠNĠN TARAFLAR AÇISINDAN SONUÇLARI 200 1-.. PiĢmanlık ve Islah Uygulamasının Mükellef Açısından Sonuçları... 200 2-.. PiĢmanlık ve Islah Uygulamasının Ġdare Açısından Sonuçları... 202 K- PĠġMANLIK VE ISLAH UYGULAMASI ĠLE ĠLGĠLĠ ÖZELLĠK TAġIYAN BAZI DURUMLAR... 204 1- PiĢmanlıkla Verilen Beyannamede Zarar Beyan Edilmesi veya Vergiye Tâbi Matrah Bulunmaması 204 2- PiĢmanlık ve Islah Talebiyle Verilen Beyannamede Daha Önce Tevkif (Kesinti) Suretiyle ÖdenmiĢ Vergilerin Mahsup Edilecek Vergi Olarak Gösterilmesi Durumu... 207 3- Beyanname Verilmeyen Hesap Dönemi Ġle Ġlgili Olarak Kanuni Sürenin Bitimini Ġzleyen Ġlk Gün Ġçinde Olayın Takdir Komisyonuna Sevk ĠĢlemini Takiben Aynı Gün PiĢmanlık Talebiyle Beyanname Verilmesi 208 4- Ġlgili Dönem Ġçin Beyanname Verilmemesini Haklı Gösteren Açık Bir Neden Bulunmaması Durumunda Mükellefe Beyana Çağrı Mektubu Gönderilmesi... 208 5- PiĢmanlık ve Islah Talebinde Bulunan Mükellefin KoĢulları Yerine Getiremeden Ölümü 210 6- Mücbir Sebep ve Zor Durum Hali Ġle PiĢmanlık ve Islah Müessesesinin ĠliĢkisi 211 7- PiĢmanlık ve Islah Hükümlerinden Yararlanılan Olayla Ġlgili Olarak Daha Sonra Ġnceleme Yapılabilmesi ve Re sen Takdire Gidilebilmesi... 211 8- Veraset ve Ġntikal Vergisinde PiĢmanlık... 212 9- Beyannamenin Haber Verme Dilekçesi Olmaksızın ve Dilekçenin PiĢmanlık Talebi Olmaksızın Verilmesi Halleri 214 a- Beyannamenin Haber Verme Dilekçesi Olmaksızın Verilmesi... 214
b- Haber Verme Dilekçesinde Pişmanlık Talebinden Söz Edilmemesi... 214 10- Zirai Kazanç Elde Edenlerde PiĢmanlık... 215 11- Takdire Sevk ĠĢleminden Sonra PiĢmanlık Talebinde Bulunulması... 215 12- PiĢmanlık Müessesesinde 15 Günlük Sürenin Sonunun Tatile Rastlaması Durumunda Sürenin Uzamayacağı 215 13- Ġhtirazi Kayıtla PiĢmanlık Yoluyla Beyanname Verilmesi... 217 14- PiĢmanlık Talebinin Kabulü Ġçin Dava Açılması... 218 VI- YANILMA... 221 A- GENEL AÇIKLAMA... 211 B- YANILMANIN SONUÇLARI... 222 1-01.08.2010 Öncesi... 222 2- Yeni Uygulama... 222 VII- UZLAġMA... 223 A- GENEL AÇIKLAMA... 223 B- YILLAR ĠTĠBARĠYLE UZLAġMA SONUÇLARI... 226 1- Tarhiyat Öncesi UzlaĢma Sonuçları... 226 2- Tarhiyat Sonrası UzlaĢma Sonuçları... 226 3- Tarhiyat Öncesi ve Tarhiyat Sonrası UzlaĢma Komisyonu Faaliyetleri... 227 C- 4369 SAYILI YASA ĠLE YAPILAN DEĞĠġĠKLĠKLER... 228 1- Kısmi UzlaĢmanın Yapılabileceği... 228 2- Dava Açma Süresine Kadar Ġdarenin Son Önerisinin Kabul Edilebileceği... 229 3- UzlaĢma GörüĢmelerine Meslek Odalarından Temsilcilerin ve Avukatların Katılabileceği 231 D- UZLAġMANIN KONUSU VE KAPSAMI... 232 1- Genel Olarak... 232 2-4444 ve 4369 Sayılı Kanunlar Ġle UzlaĢma Kapsamında Yapılan DeğiĢiklikler 233 E- UZLAġMA YAPILMASININ NEDENLERĠ... 235 F- TARHĠYAT ÖNCESĠ UZLAġMA... 235 1- Genel Açıklama... 235 2- Tarhiyat Öncesi UzlaĢmanın Bir Vergi Ġncelemesine Dayalı Olarak Talep Edilebileceği 237 a- Genel Açıklama... 237 b- Usulsüzlük Cezalarının Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Kapsamına Girdiği... 237 3- Komisyonların OluĢturulması... 237 4- Tarhiyat Öncesi UzlaĢmanın Yapılması... 240
a- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi... 240 b- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi Süresi... 242 c- Uzlaşmanın Yapılması... 244 d- Uzlaşma Kesinliği ve Dava Konusu Edilemeyeceği... 247 e- Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları... 248 5- Tarhiyat Öncesi UzlaĢma ve Hapis Cezası... 253 G- TARHĠYAT SONRASI UZLAġMA... 256 1- Tarhiyat Sonrası UzlaĢmanın Tanımı ve Kapsamı... 256 2- UzlaĢma Talebinin Yapılması... 256 a- Uzlaşma Talebinde Bulunabilecek Kişiler... 256 b- Uzlaşma Talebinin Yapılacağı Süre... 257 H- UZLAġMA KOMĠSYONLARININ OLUġUMU... 260 1- UzlaĢma Komisyonlarının Yetki Sınırları... 260 a- Vergi Dairesi Başkanlığı Uzlaşma Komisyonu... 263 b- Vergi Dairesi Uzlaşma Komisyonu... 263 2- UzlaĢma Talebinin Yapılacağı Mercii... 265 3- UzlaĢma Talebinin ġekli... 265 4- UzlaĢma Talebinin Ġncelenmesi ve GörüĢmelerin Yapılması... 267 5- UzlaĢma Gününün Ertelenmesi... 268 6- Belediyeler ve Ġl Özel Ġdareleri Tarafından Tarh Edilen Vergi ve Kesilen Cezalarda Tarhiyat Sonrası UzlaĢma 269 a- Genel Açıklama... 269 b- Uzlaşma Komisyonlarının Oluşturulması... 269 c- Uzlaşma Talebi Talep Süresi ve İncelenmesi... 270 d- Uzlaşmanın Sonuçları... 272 7- UzlaĢma Konusu Yapılabilecek ve Yapılamayacak Cezalar... 273 8- Tarhiyat Sonrası UzlaĢmanın Sonuçları... 273 a- Uzlaşmanın Kesinliği... 273 b- Uzlaşma ve Vergi Mahkemelerinde Dava Açma... 274 c- Uzlaşma ve Cezalarda İndirme... 281 d- Ödeme Zamanı ve Gecikme Faizi... 281 9- UzlaĢılan Vergiler ve Bununla Ġlgili Faiz ve Cezanın Vadesinde Ödenmemesinin UzlaĢmayı Geçersiz Kılmayacağı 282 I- TARHĠYAT ÖNCESĠ VE TARHĠYAT SONRASI UZLAġMANIN KARġILAġTIRILMASI 283 J- GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜKLERĠNDE UZLAġMA... 285 1- UzlaĢmanın Kapsamı... 285
2- UzlaĢmaya Konu Olabilecek ve Olamayacak Alacaklar... 286 3- UzlaĢma Komisyonları... 287 4- BaĢvuru Süresi ve ġekli... 288 5- UzlaĢma Talebinin Ġncelenmesi... 289 6- UzlaĢma Talebinin Sonuçları... 290 7- UzlaĢma ĠĢlemlerinin Süresi... 290 8- UzlaĢmanın Sonuçları... 291 9- Ġtiraz ve Kanun Yolu... 291 10- Ödeme... 292 11- UzlaĢma ve Ġtirazın Aynı Anda Kullanılamayacağı... 292 12- Teminatlı ĠĢlemlerde UzlaĢma... 292 ĠKĠNCĠ KISIM VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ VERGĠ MAHKEMELERĠNDE DAVA YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESĠ (VERGĠ DAVALARI) BĠRĠNCĠ BÖLÜM GENEL AÇIKLAMALAR I- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ KAPSAMI VE YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESĠ... 297 A- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ KAPSAMI... 297 B- YARGI YOLUYLA ÇÖZÜM... 298 II- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ YARGI AġAMASINDA ÇÖZÜMLENMESĠNĠN TÜRKĠYE DE GEÇĠRDĠĞĠ AġAMALAR 299 A- GENEL BĠLGĠ... 299 B- VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ YARGI AġAMASINDA ÇÖZÜMLENMESĠNĠN TÜRKĠYE DE GEÇĠRDĠĞĠ AġAMALAR 300 1- Birinci AĢama (1982 Yılında Yapılan Ġdari Yargı Reformu Öncesindeki Dönem) 300 a- Vergi Usul Kanunu na Tâbi Olan Vergilere İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü 300 b- VUK Kapsamında Olmayan Vergilere İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü.. 301 2- Ġkinci AĢama (1982 Yılında Yapılan Ġdari Yargı Reformu Sonrasındaki Dönem) 302 III- VERGĠ YARGILAMASI USULÜNDE HAKĠM OLAN ĠLKELER... 303
A- RE SEN ARAġTIRMA ĠLKESĠ... 304 B- YAZILI OLMA ĠLKESĠ... 304 C- TOPLU YARGILAMA USULÜ ĠLKESĠ... 305 D- KIYAS YAPILMAMA ĠLKESĠ... 305 IV- VERGĠ YARGISINDA GÖREVLĠ ORGANLAR... 306 A- GENEL BĠLGĠ... 306 B- VERGĠ MAHKEMELERĠ... 307 1- KuruluĢu ve ĠĢleyiĢi... 307 2- Görevleri... 307 a- Genel Olarak Vergi Mahkemelerinin Görevleri... 307 b- Vergi Mahkemelerinin Tek Hakimle Çözeceği Uyuşmazlıklar... 307 C- BÖLGE ĠDARE MAHKEMELERĠ... 308 1- KuruluĢu ve ĠĢleyiĢi... 308 a- Genel Olarak Bölge İdare Mahkemesi Üyeliği... 308 b- Bölge İdare Mahkemesi Üyeliğine Devamlı Atama... 309 2- Bölge Ġdare Mahkemelerinin Görevleri... 309 D- VERGĠ VE BÖLGE ĠDARE MAHKEMESĠ KURULAN ĠLLER... 309 1- Vergi Mahkemelerinin Kurulduğu Ġller ve Yargı Çevreleri... 309 2- Bölge Ġdare Mahkemelerinin Kurulduğu Ġller ve Yargı Çevreleri... 311 E- DANIġTAY... 312 1- Genel Bilgi... 312 2- DanıĢtay ın KuruluĢu... 312 3- DanıĢtay ın Vergi UyuĢmazlıkları Ġle Ġlgili Görevleri... 312 a- Genel Olarak... 312 b- Danıştay Dava Dairelerinin Görevleri... 313 c- Danıştay Vergi ve İdari Dava Daireleri Kurullarının Görevleri... 315 d- Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun Görevleri... 316 ĠKĠNCĠ BÖLÜM VERGĠ MAHKEMELERĠNDE VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ÇÖZÜMLENMESĠ
I- VERGĠ DAVASININ KAPSAMI KONUSU VE DAVA AÇMA HAKKININ DOĞMASI... 319 A- DAVANIN KAPSAMI... 319 B- DAVA KONUSU VE DAVA AÇMA HAKKININ DOĞMASI... 319 1- Ġlave Bir Verginin Tarh EdilmiĢ Olması... 320 2- Ceza Kesilmesi ve Muhataba Tebliğ EdilmiĢ Olması... 321 3- Vergi Hatalarının ġikayet Yoluyla Düzeltilmesi BaĢvurusunun Reddi Durumunda Dava Açılması 322 4- UzlaĢmanın Vaki Olmaması veya Temin Edilememesi Durumunda Dava Açılması 322 5- UzlaĢma Komisyonlarının UzlaĢma Talebini Yetkisizlik ve Süre AĢımı Nedeniyle Reddetmeleri Durumunda Dava Açılması..... 323 6- Takdir Komisyonlarının Bazı Kararlarına KarĢı Dava Açılması... 324 7- Tebliğ Edilen Ödeme Emrine KarĢı Dava Açılması... 327 8- Ġhtiyati Tahakkuk ve Ġhtiyati Haciz ĠĢlemlerine KarĢı Dava Açılması... 327 9- Ġhtirazi Kayıtla Yapılan Beyanda Dava Açılması... 328 10- Teminat Ġsteme Yazısı Dava Konusu Edilebilir... 328 C- DAVA KONUSU EDĠLEMEYECEK ĠġLEMLER... 328 1- Özelgelerin (Muktezaların) Dava Konusu Edilemeyeceği... 329 2- Genel Tebliğ Ġç Genelge ve Genel Yazılar... 330 3- Vergi Ġnceleme Raporu... 331 4- Vergi Dairesince Zarar Mahsubu KDV Ġndirimi Türü Ġndirimlerin Yapılamayacağının veya Tutarının Azaltıldığının Bildirilmesi... 332 5- Gecikme Zammının veya Vergi Borcunun Ödenmesi Yazısı... 332 6- Re sen Mükellefiyet Tesisi... 333 7- Haciz ĠĢlemlerinin Dava Konusu Yapılabilirliği... 334 8- Vergi Dairesi nin Cevap Yazısı... 334 9- Sirkülerlerin Dava Konusu Edilebilirliği... 334 D- VERGĠ DAĠRESĠ YÖNÜNDEN DAVA KONUSU VE DAVA AÇMA HAKKININ DOĞMASI 336 II- VERGĠ DAVALARINDA GÖREV VE YETKĠ... 336
A- GÖREVLĠ YARGI YERĠ... 336 1- Ġdare Mahkemelerinin Görevleri... 337 2- Vergi Mahkemelerinin Görevleri... 338 B- GÖREV KONUSUNUN MAHKEMECE ĠNCELENMESĠ... 339 C- GÖREV UYUġMAZLIĞININ GĠDERĠLMESĠ... 340 1- DanıĢtay Dava Daireleri Arasında Görev UyuĢmazlığının Giderilmesi... 340 2- Ġdare ve Vergi Mahkemelerinin Görev UyuĢmazlığının Giderilmesi... 340 3- DanıĢtay ve Vergi Mahkemesi Arasında Görev UyuĢmazlığının Giderilmesi. 341 D- YETKĠLĠ VERGĠ MAHKEMESĠ... 341 1- Yetkili Vergi Mahkemesinin Belirlenmesine ĠliĢkin Genel Bilgi... 341 2- Mahkemenin Yetki Ġtirazını Ġncelemesi... 342 3- Yetki UyuĢmazlığının Giderilmesi... 343 E- MERCĠ TAYĠNĠ... 343 1- Genel Bilgi... 343 2- Fiili Engel Bulunması Durumu... 344 3- Hukuki Engel Bulunması Durumu... 344 4- Ġki Mahkemenin Yetki Sınırında Tereddüt Edilmesi Durumu... 344 III- BAĞLANTILI DAVALARIN BĠRLEġTĠRĠLMESĠ... 345 A- GENEL BĠLGĠ... 345 B- BAĞLANTI KAVRAMI VE BAĞLANTININ ġartlari... 345 1- Aynı Maddi ya da Hukuki Sebepten DoğmuĢ Olma... 345 2- Davalardan Biri Hakkında Verilecek Kararın Diğerini Etkileyebilecek Nitelikte Olması 346 3- Davaların Aynı Yargılama AĢamasında Bulunması... 347 C- BAĞLANTININ BELĠRLENMESĠ... 348 D- BAĞLANTILI DAVALARIN BĠRLEġTĠRĠLMESĠ YÖNTEMĠ... 348 1- Aynı Mahkemede Görülmekte Olan Davaların BirleĢtirilmesi... 348 2- Ayrı Mahkemelerde Görülmekte Olan Davaların BirleĢtirilmesi... 349
E- BAĞLANTI ĠDDĠASININ MAHKEMELERCE KABUL EDĠLMEMESĠ... 350 F- BAĞLANTILI DAVALARLA ĠLGĠLĠ DĠĞER KURALLAR... 350 IV- VERGĠ DAVASININ TARAFLARI... 351 A- DAVACI (VERGĠ DAVASI AÇABĠLECEK OLANLAR)... 351 1- Mükellefler ve Ceza Muhataplarında Dava Açma Ehliyeti... 352 2- Vergi Daireleri... 356 3- Belediyeler... 359 4- Diğer KuruluĢlar... 359 B- DAVALI... 360 C- DAVA EHLĠYETĠNĠN MAHKEMECE KENDĠLĠĞĠNDEN DĠKKATE ALINMASI... 360 D- DAVANIN TARAFLARININ DEĞĠġMESĠ... 361 1- Taraflardan Birinin Ölmesi... 361 2- Tüzel KiĢiliğin Sona Ermesi... 362 E- DAVAYA KATILMA (MÜDAHALE)... 362 1- Genel Bilgi... 362 2- Davaya Katılma ġartları ve Katılma Yöntemi... 363 3- Davaya Katılmanın Sonuçları... 364 F- DAVANIN ĠHBARI (DUYURULMASI)... 366 1- Genel Bilgi... 366 2- Davanın Ġhbarının ġartları ve Yöntemi... 366 3- Davanın Ġhbarının Sonuçları... 366 V- DAVA AÇMA SÜRESĠ... 368 A- GENEL BĠLGĠ... 368 B- SÜRELERLE ĠLGĠLĠ GENEL ESASLAR... 369 C- DAVA AÇMADA GENEL SÜRE... 370
D- ÖZEL KANUNLARDA BELĠRTĠLEN DAVA AÇMA SÜRELERĠ... 370 1- Vergi Usul Kanunu nda Yer Alan Özel Dava Açma Süreleri... 371 2- AATUHK Bünyesinde Yer Alan Özel Dava Açma Süreleri... 371 E- GÖREVLĠ OLMAYAN YERE BAġVURULMASI DURUMUNDA DAVA AÇMA SÜRESĠ 372 F- DAVA AÇMA SÜRESĠNĠN BAġLAMASI... 373 1- Genel Açıklama... 373 2- Özellik TaĢıyan Durumlar... 374 a- Vergi Usul Kanunu Kapsamına Giren Vergi, Resim ve Harçlar... 374 b- Tebliğin Yapılmasında Hata... 375 c- Ceza İhbarnamelerine Karşı Dava Açılması... 376 d- Ödeme İhbarnamelerinde Gecikme Faizi... 376 e- Uzlaşma Komisyonu İşlemlerinin Tebliği... 377 f- İdari İşlem Hakkında Bilgi Sahibi Olma Üzerine Dava Açılması... 378 g- Tebliğ Yerine Geçen İşlemler... 379 h- İlanen Tebliğde Dava Açma Süresinin Başlangıcı... 380 ı- Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergilerde Dava Açma Süresinin Başlangıcı... 380 j- Kesinti Yoluyla Alınan Vergilerde Dava Açmada Sürenin Başlangıcı... 381 k- Tescile Bağlı Vergiler... 382 l- Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Taleplerinde Durum... 382 m- Gümrük İdaresinin İşlemlerine Karşı Dava Açılması... 382 n- 6183 Sayılı Kanun Kapsamındaki İşlemler... 383 o- Vergi Benzeri Mali Yükümler... 384 ö- İlan Yolu İle Tebliğle İlgili Genel Hüküm... 385 G- MÜCBĠR SEBEPLERĠN DAVA AÇMA SÜRESĠNE ETKĠSĠ... 386 H- TATĠLLER VE DAVA AÇMA SÜRESĠ... 388 1- Adli Tatil Durumunda Dava Açma Süresi... 388 2- Mali Tatil Durumunda Dava Açma Süresi... 389 I- DAVA AÇMA SÜRESĠNĠN GEÇĠRĠLMESĠNĠN SONUCU... 390 VI- VERGĠ YARGISINDA SÜRELER... 391
A- VERGĠ MAHKEMELERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ SÜRELER... 391 1- Dava Açma Süreleri... 391 2- Davanın Yürütülmesi Ġle Ġlgili Süreler... 391 3- Diğer Süreler... 393 B- DANIġTAY VE BÖLGE ĠDARE MAHKEMELERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ SÜRELER... 393 1- Temyiz ve Ġtiraz Süreleri... 393 2- Temyiz ve Ġtiraz Ġncelemelerinin Yürütülmesi Ġle Ġlgili Süreler... 394 C- ORTAK SÜRELER... 394 VII- DAVA DĠLEKÇESĠNĠN DÜZENLENMESĠ... 395 A- DAVA DĠLEKÇESĠ HAKKINDA GENEL BĠLGĠ... 395 B- HĠTAP BÖLÜMÜ... 395 1- Dilekçenin Görevli ve Yetkili Mahkemeye Verilmesi Durumu... 396 2- Dilekçenin BaĢka Bir Yere Verilmesi Durumu... 396 a- Dilekçenin Başka İdare veya Vergi Mahkemesine Verilmesi Durumu... 396 b- Dilekçenin Asliye Hukuk Mahkemesine Verilmesi Durumu... 397 c- Dilekçenin Türk Konsolosluklarına Verilmesi Durumu... 397 C- YÜRÜTMEYĠ DURDURMA DURUġMA KEġĠF BĠLĠRKĠġĠ VEYA DELĠL TESPĠTĠ TALEPLERĠ 397 1- Yürütmeyi Durdurma Talebi... 398 2- DuruĢma Talebi... 398 3- KeĢif, BilirkiĢi ya da Delil Tespiti Talebi... 398 D- DAVACININ ADI SOYADI (UNVANI) VE ADRESĠ... 399 1- Davacının Gerçek KiĢi Olması... 399 2- Davacının Tüzel KiĢi Olması... 399 3- Davacının Kanuni Temsilcisinin Olması... 400 4- Davacının Vekilinin Olması... 400 E- DAVALI... 401 F- DAVA KONUSU... 402 G- DAVA KONUSU VERGĠ VEYA CEZAYA ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER... 402 H- DAVA KONUSU ĠġLEMĠN TEBLĠĞ TARĠHĠ... 403
I- DAVANIN ÖZETĠ... 404 J- DAVA NEDENLERĠ... 404 K- SONUÇ VE ĠMZA... 405 1- Yetki Belgesi... 405 2- Vergi ve Ceza Ġhbarnamelerinin Fotokopileri... 405 3- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri... 406 4- Dilekçede Dayanak Gösterilen Yasa Tüzük Yönetmelik ve Genel Tebliğlerin Fotokopileri 406 VIII- DAVA DĠLEKÇELERĠNE ĠLĠġKĠN ÖZELLĠKLĠ DURUMLAR... 413 A- DĠLEKÇEYE VE EKLERĠNE ĠLĠġKĠN DĠĞER KURALLAR... 413 1- Dilekçe Sayısı ve Ekleri Hakkında Genel Bilgi... 413 a- Yetki Belgesi... 413 b- Vergi ve Ceza İhbarnamelerinin Fotokopileri... 413 c- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri... 413 d- Dilekçede Dayanak Gösterilen Bazı Yasa Tüzük Yönetmelik ve Genel Tebliğlerin Fotokopileri 413 2- Dilekçe Eklerinin Tasdik Zorunluluğu Olmaması... 414 3- Dilekçenin Bütün Örneklerinin Ġmzalanması Zorunluluğu... 414 4- Dilekçenin Posta Ġle Gönderilip Gönderilmeyeceği... 415 5- Faks Mesajının Dilekçe Yerine Geçemeyeceği... 415 B- DĠLEKÇEDEKĠ EKSĠKLĠK VE YANLIġLIKLARIN SONUÇLARI... 416 1- Ġdari Yargılama Usulü Kanunu nun 3. Maddesine Aykırılık... 416 a- Şekle Aykırılık... 416 b- Dilekçenin Ehliyetsiz Kimse Tarafından İmzalanması... 417 c- Vekilin Avukat Olmaması... 418 d- Davalı İdarenin Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi... 419 e- Davaya Konu Edilen İşlemin Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu Nitelikte Olmaması 419 f- Dilekçe ve Eklerine İlişkin Eksiklikler ve Sonuçları... 420 2- Ġdari Yargılama Usulü Kanunu nun 5. Maddesine Aykırılık... 421 C- DAVA DĠLEKÇESĠNĠN VERĠLECEĞĠ YERLER... 422 D- TEK DĠLEKÇE ĠLE DAVA AÇILABĠLECEK DURUMLAR... 424
1- Aynı KiĢinin Birden Fazla Ġdari ĠĢleme KarĢı Tek Dilekçe Ġle Dava Açması... 424 a- Genel Bilgi... 424 b- Aynı Yargı Yerinin Görevli Olması Şartı... 424 c- Dava Açma Süresi Yönünden Uygunluk Şartı... 425 d- İşlemlerin Aynı Türden Olması Şartı... 425 e- Davalı Yönünden Uygunluk Bulunması Şartı... 425 2- Birden Fazla KiĢinin Tek Dilekçe Ġle Dava Açabileceği Durumlar... 426 3- Tek Dilekçe ya da Birden Fazla Dilekçe Ġle Dava Açma Konusunda Bazı Örnek Olaylar 426 a- Aynı Şahıs Hakkında Belli Bir Dönem İçin Yapılan Tarhiyat... 426 b- Birden Fazla Dilekçeyle Dava Açma Konusunda Bazı Örnek Olaylar... 428 4- Ayrı Ayrı Açılması Gereken Davalar Tek Dilekçe Ġle Açıldığında Dilekçe Red Kararı Verileceği ve Dilekçenin Yenilenmesi Gerektiği...... 430 IX- MAHKEMEDE DAVA DĠLEKÇESĠNĠN ĠNCELENMESĠ DAVANIN YÜRÜTÜLMESĠ VE KARARA BAĞLANMASI 433 A- VERGĠ DAVALARINDA DOSYANIN TEKEMMÜL ETMESĠ... 433 1- Ġlk Ġnceleme... 433 2- Dosyanın Esastan Ġncelenmesi... 434 3- Yedi Gün Ġçinde Davanın Karara Bağlanması... 434 B- DAVA DĠLEKÇESĠNĠN KAYDI HARÇ VE POSTA ÜCRETLERĠ... 436 1- Genel Bilgi... 436 2- Harç ve Posta Pulu Ücretleriyle Ġlgili Dilekçe Örnekleri... 438 C- DĠLEKÇE ÜZERĠNDE ĠLK ĠNCELEME VE ĠLK ĠNCELEME ÜZERĠNE VERĠLECEK KARAR 440 1- Ġlk Ġnceleme Konuları... 440 2- Ġlk Ġnceleme Üzerine Verilecek Karar... 440 a- Görev ve Yetki Yönünden... 440 b- İdari Merci Tecavüzü Yönünden... 441 c- Ehliyet İşlemin Dava Konusu Edilemeyecek Nitelikte Olması ve Süre Aşımı Yönünden... 441 d- Husumet Yönünden... 441 e- Dilekçedeki Eksiklikler Yönünden... 442
D- DAVA DĠLEKÇESĠNĠN KARġI TARAFA (DAVALIYA TEBLĠĞĠ VE KARġITARAFIN SAVUNMASI ĠLE SAVUNMAYA CEVAP) 443 E- DAVA DĠLEKÇESĠNE YA DA SAVUNMA DĠLEKÇESĠNE CEVAP VERĠLMEMESĠ... 448 F- DAVANIN GÖRÜLMESĠ... 448 G- DURUġMA... 449 1- Genel Bilgi... 449 2- DuruĢma Yapılabilecek Durumlar... 449 3- DuruĢmalara ĠliĢkin Esaslar... 450 4- DuruĢma Kurallarının Ġhlalinin Bozma Nedeni Olacağı... 451 a- Taraflardan Birinin Talebi Halinde Duruşma Yapılması Gerektiği... 451 b- Mahkemenin Taraflardan Yalnızca Birini Duruşmaya Çağıramayacağı... 451 c- Duruşmayı Yapan Heyetle Kararı Veren Heyetin Farklı Olamayacağı... 452 d- Duruşma Tutanağında İmzası Olan Üyenin, Kararda İmzasının Olmayışı 452 H- DOSYALARIN ĠNCELENMESĠ VE KARAR... 452 1- Genel Bilgi... 452 2- Sonradan Ġbraz Edilen Belgelerin Durumu... 453 3- Tarafların KiĢilik veya Niteliğinde DeğiĢiklik ve Adrese Tebligat Yapılamaması Nedeniyle Dosyanın ĠĢlemden Kaldırılması...... 454 4- Davanın Karara Bağlanması... 457 5- Kararların Ġçeriği, Saklanması ve Tebliği... 457 6- Kararların Sonuçları... 458 7- Kararların Uygulanması... 460 8- Haksız Vergilendirmeden Doğan Zararın Tazmini Gerektiği... 461 a) Her Türlü Zararda Geçerli... 461 b) Vergilendirme Olayı... 461 I- KARARLARIN AÇIKLANMASI... 462 Ġ- YANLIġLIKLARIN DÜZELTĠLMESĠ... 464 1- Genel Bilgi... 464 2- YanlıĢlıkların Düzeltilmesi... 464 3- YanlıĢlıkların Düzeltilmesi Talebinde Süre... 464
4- YanlıĢlıkların Düzeltilmesi Talebinde Usul... 465 X- VERGĠ MAHKEMESĠNDE ĠHBARNAME TEBLĠĞĠNDEN ÖNCE DAVA AÇILMASI... 468 XI- ÖDEME EMRĠNE KARġI DAVA AÇILMASI... 469 A- ÖDEME EMRĠ KAVRAMI MAL BĠLDĠRĠMĠ VE ÖDEME EMRĠNE ĠLĠġKĠN GENEL KURALLAR 470 1- Ödeme Emri Kavramı... 470 2- Mal Bildirimi... 471 a- Cezai Yaptırımlar... 471 b- Hukuki Yaptırımlar... 472 3- Ödeme Emrine ĠliĢkin Genel Kurallar... 474 B- ÖDEME EMRĠNDE BULUNABĠLECEK HUKUKA AYKIRILIK DURUMLARI VE ÖDEME EMRĠNE ĠTĠRAZ 477 1- Yetki Unsuru Bakımından... 478 2- ġekil Unsuru Bakımından... 479 3- Sebep Unsuru Bakımından... 479 a- Alacağın Hukuken Doğmuş Olması... 479 b- Alacağın Tahsil Edilebilir Olması... 480 4- Konu Unsuru Bakımından... 481 a- Borcun Hiç Ortaya Çıkmadığı İddiası... 482 b- Borçluda Hata Yapıldığı İddiası... 485 c- Borcun Ödendiği İddiası... 485 d- Borcun Terkin Edildiği İddiası... 485 e- Haksız Çıkma Zammı... 486 f- Haksız Çıkma Zammının Hem Vergi Hem de Cezaya Uygulanacağı... 487 g- Kısmen Onanan Ödeme Emrinde Haksız Çıkma Zammı... 487 5- Amaç Unsuru Bakımından... 488 C- ÖDEME EMRĠNE KARġI AÇILACAK DAVALARDA GÖREVLĠ VE YETKĠLĠ YARGI YERĠ 488 D- ÖDEME EMRĠNE KARġI AÇILACAK DAVALARDA DAVA AÇMA SÜRESĠ... 489 E- ÖDEME EMRĠNE KARġI AÇILACAK DAVALARDA YÜRÜTMEYĠ DURDURMA ĠSTEMĠNDE BULUNMA GEREĞĠ 490 XII- TEMĠNAT ĠSTEME ĠHTĠYATĠ HACZE KARġI DAVA AÇILMASI... 493
A- VERGĠ ĠNCELEMESĠ VE TEMĠNAT... 493 B- ĠNCELEME ELEMANININ TALEBĠ OLMADAN TEMĠNAT ĠSTENĠLMESĠ... 494 C- ġġrket ORTAKLARINDAN TEMĠNAT ĠSTENĠP ĠSTENMEYECEĞĠ VE ĠHTĠYATĠ HACĠZ DURUMU 494 XIII- GÜMRÜK UYUġMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI... 495 A- GĠRĠġ... 495 B- GÜMRÜK UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMÜ... 495 1- Gümrük Vergilerinde UyuĢmazlıkların Ortaya Çıkması... 496 a- Eşyanın Henüz Gümrük Denetiminde İken Ortaya Çıkan Uyuşmazlık... 496 b- Eşyanın Gümrük Denetiminden Çıktıktan Sonraki Uyuşmazlık... 498 2- Gümrük Vergilerine Ġtiraz Nedenleri... 498 a- Konu Nedeniyle İtirazlar... 498 b- Matrah Nedeniyle İtirazlar... 499 c- Tarife Nedeniyle İtirazlar... 500 d- Diğer İtiraz Nedenleri... 501 3- Gümrük Vergilerinde Ġtiraz Mercileri ve Geri Ödeme... 502 a- İtiraz Mercileri ve İtirazların İncelenmesi... 502 b- Gümrük Vergilerinin Kaldırılması ve Geri Verilmesi... 506 C- GÜMRÜK VERGĠLERĠNĠN TAHAKKUKUNA VE CEZALARINA YAPILAN ĠTĠRAZLAR ĠLE DAVA KONUSU YAPILMASI 507 1- Gümrük Ġdaresinden GörüĢ Ġstenmesi... 507 2- Gümrük Vergilerinin Tahakkuku Tebliği ve Ödenmesi... 508 D- GÜMRÜK UYUġMAZLIKLARININ YARGISAL ÇÖZÜMÜ... 510 E- GÜMRÜK UYUġMAZLIKLARI ĠÇĠN YARGIYA BAġVURU... 511 XIV- ĠHTĠRAZĠ KAYITLA YAPILAN BEYANDA DAVA AÇILMASI... 512 A- GENEL BĠLGĠ... 512 B- ĠHTĠRAZĠ KAYITLA BEYANIN NEDENLERĠ... 513 C- ĠHTĠRAZĠ KAYITLA BEYANIN KAPSAMI VE ĠHTĠRAZĠ KAYITLA BEYANDA BULUNABĠLECEK KĠġĠLER 514
1- Genel Bilgi... 514 2- Ġhtirazi Kayıtla Beyanname Verme Yöntemi... 515 a- Elden Beyannamelerde İhtirazi Kayıt... 515 b- Posta İle Verilen Beyannamelerde İhtirazi Kayıt... 515 c- Elektronik Ortamda İhtirazi Kayıt... 515 D- ĠHTĠRAZĠ KAYITLA VERĠLEN BEYANNAMELER ÜZERĠNDEN YAPILACAK TARHĠYATTA USUL 516 1- Tarh ve Tahakkukun Tahakkuk FiĢi Ġle Yapılması... 516 2- Ġhtirazi Kayıtla Beyan Dolayısıyla Dava Açılmasının Tahsilatı Durdurmaması 516 3- Yürütmenin Durdurulması Kararı VerilmiĢ Olması... 516 a- Yargı Kararının Mükellef Lehine Olması... 517 b- Yargı Kararının İdare Lehine Olması... 517 4- Dava Açma Süresinin BaĢlangıcı... 517 5- Beyannamenin Ġhtirazi Kayıt Niteliğinde Olmayan ġerh ve Bildirimlerle Verilmesi Durumunda Yapılacak Tarh ve Tahakkuk ĠĢlemleri... 518 E- ĠHTĠRAZĠ KAYITLA BEYAN EDĠLĠP ÖDENEN VERGĠLER... 519 1- Faiz Hesaplanacağı Sürenin BaĢlangıcı... 519 F- ĠHTĠRAZĠ KAYITLA BEYAN EDĠLĠP ÖDENMEYEN VERGĠLER... 520 1- Hesaplama Yöntemi... 520 G- ĠHTĠRAZĠ KAYITLA BEYANIN SONUÇLARI... 520 XV- GENEL TEBLĠĞLERLE YAPILAN DÜZENLEMELERĠN DAVA KONUSU EDĠLMESĠ 522 A- GENEL DÜZENLEYĠCĠ ĠġLEMLERE KARġI AÇILACAK DAVALARIN KONUSU VE KAPSAMI 522 B- GENEL DÜZENLEYĠCĠ ĠġLEMLERE KARġI AÇILACAK DAVALARIN GÖRÜLECEĞĠ YARGI YERĠ 523 C- DAVA AÇMA SÜRESĠ VE SÜRENĠN BAġLANGICI... 524 D- TEMYĠZ YERĠ VE SÜRESĠ... 524 XVI- EMLAK VERGĠSĠ ASGARĠ BĠRĠM DEĞERĠNE KARġI DAVA AÇMA... 525
A- ASGARĠ BĠRĠM DEĞERLERĠNĠN TESPĠTĠ... 525 1- Bina Metrekare Normal ĠnĢaat Maliyet Bedellerinin Tespiti... 525 2- Arsalar ve Araziye Ait Asgari Ölçüde Birim Değer Tespiti... 525 a- Arsalar İçin... 525 b- Araziler İçin... 525 3- BüyükĢehir Belediyesi Bulunan Ġllerde... 526 B- TAKDĠR KOMĠSYONU KARARLARINA KARġI DAVA AÇMA... 526 XVII- ANAYASA MAHKEMESĠNE DAVA AÇMA... 528 A- GENEL AÇIKLAMA... 528 B- DAVA YOLU (ĠPTAL DAVASI)... 528 1- Ġptal Davası Açma Yetkisi... 528 2- Kanunların ġekil Yönünden Anayasa ya Aykırılığı Ġddiası... 529 3- Anayasa Mahkemesi nin Ġptal Kararlarının Geriye Yürümezliği Ġlkesi... 530 4- Ġptal Kararlarının Geriye Yürümezliği Kuralının GetiriliĢ Amacı... 531 C- ĠTĠRAZ YOLU... 532 ÜÇÜNCÜ KISIM VERGĠ MAHKEMESĠ KARARLARINA KARġI KANUN YOLLARI BĠRĠNCĠ BÖLÜM BÖLGE ĠDARE MAHKEMELERĠNDE VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠTĠRAZ YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESĠ I- GENEL BĠLGĠ... 539 II- ĠTĠRAZA KONU OLABĠLECEK VE OLAMAYACAK KARARLAR... 539 A- ĠTĠRAZA KONU OLABĠLECEK KARARLARA ĠLĠġKĠN GENEL ġartlar... 539 1- Kararın Nihai Karar Niteliğinde Olması... 540 2- Kararın Tek Hakim Tarafından VerilmiĢ Olması... 540 B- ĠTĠRAZ BAġVURUSUNA KONU OLABĠLECEK KARARLAR... 541
C- ĠTĠRAZ BAġVURUSUNA KONU OLAMAYACAK KARARLAR... 544 1- Nihai Kararlar... 544 2- Nihai Olmayan Kararlar... 545 III-. ĠTĠRAZ NEDENLERĠ... 546 IV-. ĠTĠRAZ BAġVURULARINDA YÜRÜTMEYĠ DURDURMA TALEBĠNDE BULUNMA GEREĞĠ 546 V-.. ĠTĠRAZ ĠNCELEMESĠNĠN YAPILACAĞI YER... 547 VI-. ĠTĠRAZ SÜRESĠ... 547 VII- BÖLGE ĠDARE MAHKEMELERĠNE VERĠLECEK ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠNĠN DÜZENLENMESĠ 548 A- ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠ HAKKINDA GENEL BĠLGĠ... 548 B- HĠTAP BÖLÜMÜ... 548 1- Dilekçenin Ġtiraza Konu Kararı Veren Mahkemeye Verilmesi Durumu... 548 2- Dilekçenin Ġtiraza Konu Kararı Veren Mahkemeden BaĢka Bir Yere Verilmesi Durumu 549 a- Dilekçenin Başka İdare veya Vergi Mahkemesine Verilmesi Durumu... 549 b- Dilekçenin Asliye Hukuk Mahkemesine Verilmesi Durumu... 549 c- Dilekçenin Türk Konsolosluklarına Verilmesi Durumu... 550 C- ĠTĠRAZ ĠSTEMLERĠNDE YÜRÜTMEYĠ DURDURMA VE DURUġMA TALEPLERĠ... 550 1- Yürütmeyi Durdurma Talebi... 550 2- DuruĢma Talebi... 551 D- ĠTĠRAZ EDENĠN ADI SOYADI (UNVANI) VE ADRESĠ... 551 1- Ġtiraz Edenin Gerçek KiĢi Olması... 551 2- Ġtiraz Edenin Tüzel KiĢi Olması... 551 3- Ġtiraz Edenin Kanuni Temsilcisinin Olması... 551 4- Ġtiraz Edenin Vekilinin Olması... 552 5- Ġtiraz Edenin Ġdare Olması... 552 E- KARġI TARAF... 553 F- ĠTĠRAZ KONUSU... 553 G- DAVA KONUSU VERGĠ VEYA CEZAYA ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER... 553
H- ĠTĠRAZ KONUSU MAHKEME KARARININ TEBLĠĞ TARĠHĠ... 554 I- ĠTĠRAZ KONUSU OLAYA VE BOZMA NEDENLERĠNE ĠLĠġKĠN AÇIKLAMALAR... 554 J- SONUÇ VE ĠMZA... 555 VIII- BÖLGE ĠDARE MAHKEMESĠNE VERĠLECEK ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ÖZELLĠKLĠ BAZI DURUMLAR 558 A- ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠ VE EKLERĠNE ĠLĠġKĠN DĠĞER KURALLAR... 558 1- Dilekçe Sayısı ve Ekleri Hakkında Genel Bilgi... 558 a- Yetki Belgesi... 558 b- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri... 558 c- Dilekçede Dayanak Gösterilen Bazı Yasa Tüzük Yönetmelik ve Genel Tebliğlerin Fotokopileri 558 2- Dilekçe Eklerinin Tasdik Zorunluluğu Olmaması... 559 3- Dilekçenin Bütün Örneklerinin Ġmzalanması Zorunluluğu... 559 4- Dilekçenin Posta Ġle Gönderilip Gönderilmeyeceği... 559 B- DĠLEKÇEDEKĠ EKSĠKLĠK VE YANLIġLIKLARIN SONUÇLARI... 559 1- ġekle Aykırılık... 559 2- Dilekçenin Ehliyetsiz Kimse Tarafından Ġmzalanması... 560 3- Vekilin Avukat Olmaması... 561 4- KarĢı Tarafın Gösterilmemesi veya YanlıĢ Gösterilmesi... 561 5- Ġtiraz Talebinin Süre Geçtikten Sonra Yapılması... 561 C- ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠNĠN VERĠLECEĞĠ YERLER... 561 IX- BÖLGE ĠDARE MAHKEMESĠNDE ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠNĠN ĠNCELENMESĠ VE KARARA BAĞLANMASI 563 A- ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠNĠN KAYDI, HARÇ VE POSTA ÜCRETLERĠ... 563 1- Genel Bilgi... 563 B- TEBLĠGAT VE CEVAP VERME... 564 C- ĠTĠRAZ ĠNCELEMESĠ VE KARAR... 566 1- Genel Bilgi... 566 2- Ġtiraz Dilekçesinin Ġncelenmesi... 566
3- Ġtiraz Ġncelemesinde DuruĢma Yapılması... 567 4- Ġtiraz BaĢvurusunun Karara Bağlanması... 569 a- İlk Derece (Vergi) Mahkemesi Kararının Onanması... 570 b- Bölge İdare Mahkemesinin Kararı Bozması ve İşin Esası Hakkında Karar Vermesi 570 c- Bölge İdare Mahkemesinin Kararı Bozması ve Dosyayı İlk Derece (Vergi) Mahkemesine Geri Göndermesi 571 5- Bölge Ġdare Mahkemesinin Ġtiraz Üzerine Verdiği Kararın Kesinliği... 571 6- Bölge Ġdare Mahkemesi Kararların Ġçeriği ve Tebliği... 571 7- Bölge Ġdare Mahkemesi Kararların Uygulanması... 572 ĠKĠNCĠ BÖLÜM DANIġTAY DA VERGĠ UYUġMAZLIKLARININ TEMYĠZ YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESĠ I- GENEL BĠLGĠ... 573 II- TEMYĠZ BAġVURUSUNA KONU OLABĠLECEK VE OLAMAYACAK KARARLAR... 574 A- TEMYĠZE KONU OLABĠLECEK KARARLARA ĠLĠġKĠN KOġULLAR... 574 1- Kararın Nihai Karar Niteliğinde Olması... 574 2- Kararın Kurul Halinde VerilmiĢ Olması... 575 B- TEMYĠZ BAġVURUSUNA KONU OLABĠLECEK KARARLAR... 575 1- Davanın Esası Hakkında Verilen Nihai Kararlar... 575 2- Usule ĠliĢkin Nihai Kararlar... 576 a- Harç veya Posta Ücreti Eksikliği Nedeniyle Verilen Kararlar... 576 b- İlk İnceleme Sonucunda Verilen Kararlar... 577 c- Usule İlişkin Diğer Nihai Kararlar... 581 d- Yargılamanın Yenilenmesi Talepleriyle İlgili Olarak Verilen Kararlar... 581 C- TEMYĠZ BAġVURUSUNA KONU OLAMAYACAK KARARLAR... 583 1- Nihai Kararlar... 583 2- Nihai Olmayan Kararlar... 584 III-. TEMYĠZ NEDENLERĠ... 585 A- GÖREV VE YETKĠ KURALLARINA AYKIRILIK... 585
1- Görev Kurallarına Aykırılık... 585 2- Yetki Kurallarına Aykırılık... 586 B- HUKUKA AYKIRILIK... 586 1- Hukuk Kuralının Uygulanmasında YanlıĢlık YapılmıĢ Olması... 586 2- Olayın Belirlenmesinde YanlıĢlık YapılmıĢ Olması... 587 3- Olayın Nitelendirilmesinde YanlıĢlık YapılmıĢ Olması... 587 C- USUL KURALLARINA AYKIRILIK... 587 1- Ġddia ve Savunma Düzenine Uyulmaması... 587 2- Mahkemelerin Toplanma ve Karar Yeter Sayısına ĠliĢkin Kurallara Aykırılık. 588 3- Sürelerin Dolmasının Beklenilmemesi... 588 4- Yargı Kararlarının Gerekçesiz Olması... 588 IV-. TEMYĠZ BAġVURULARINDA YÜRÜTMEYĠ DURDURMA TALEBĠNDE BULUNMA GEREĞĠ 589 V-.. TEMYĠZ ĠNCELEMESĠNĠN YAPILACAĞI YER... 589 VI-. TEMYĠZ SÜRESĠ... 589 VII- TEMYĠZ DĠLEKÇESĠNĠN DÜZENLENMESĠ... 591 A- TEMYĠZ DĠLEKÇESĠ HAKKINDA GENEL BĠLGĠ... 591 B- HĠTAP BÖLÜMÜ... 591 1- DanıĢtay'a Temyiz BaĢvurusuna ĠliĢkin Dilekçenin Kararı Veren Vergi Mahkemesine Verilmesi Durumu 591 2- DanıĢtay ın Ġlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı Davalarda Durum... 592 3- Dilekçenin Temyize Konu Olan Kararı Veren Mahkemeden BaĢka Bir Yere Verilmesi Durumu 592 a- Dilekçenin Bir Başka İdare veya Vergi Mahkemesine Verilmesi... 592 b- Dilekçenin Bir Asliye Hukuk Mahkemesine Verilmesi Durumu... 593 c- Dilekçenin Türk Konsolosluklarına Verilmesi Durumu... 593 C- YÜRÜTMEYĠ DURDURMA VE DURUġMA TALEPLERĠ... 593 1- Yürütmeyi Durdurma Talebi... 593 2- DuruĢma Talebi... 594
D- TEMYĠZ EDENĠN ADI SOYADI (UNVANI) VE ADRESĠ... 594 1- Temyiz Edenin Gerçek KiĢi Olması... 594 2- Temyiz Edenin Tüzel KiĢi Olması... 594 3- Temyiz Edenin Kanuni Temsilcisinin Olması... 595 4- Temyiz Edenin Vekilinin Olması... 595 5- Temyiz Edenin Ġdare Olması... 595 E- KARġI TARAF... 596 F- TEMYĠZ KONUSU... 596 G- DAVA KONUSU VERGĠ VEYA CEZAYA ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER... 597 H- TEMYĠZ KONUSU MAHKEME KARARININ TEBLĠĞ TARĠHĠ... 597 I- TEMYĠZ KONUSU OLAYA VE BOZMA SEBEPLERĠNE ĠLĠġKĠN AÇIKLAMALAR... 598 Ġ- SONUÇ VE ĠMZA... 599 VIII- TEMYĠZ DĠLEKÇESĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ÖZELLĠKLĠ BAZI DURUMLAR... 601 A- TEMYĠZ DĠLEKÇESĠ VE EKLERĠNE ĠLĠġKĠN DĠĞER KURALLAR... 601 1- Temyiz Dilekçesi... 601 2- Dilekçe Sayısı ve Ekleri Hakkında Genel Bilgi... 601 a- Yetki Belgesi... 601 b- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri... 602 c- Dilekçede Dayanak Gösterilen Bazı Yasa Tüzük Yönetmelik ve Genel Tebliğlerin Fotokopileri... 602 3- Dilekçe Eklerinin Tasdik Zorunluluğu Olmaması... 602 4- Dilekçenin Bütün Örneklerinin Ġmzalanması Zorunluluğu... 602 5- Dilekçenin Posta Ġle Gönderilip Gönderilmeyeceği... 603 B- DĠLEKÇEDEKĠ EKSĠKLĠK VE YANLIġLIKLARIN SONUÇLARI... 603 1- ġekle Aykırılık... 603 2- Dilekçenin Ehliyetsiz Kimse Tarafından Ġmzalanması... 604 3- Vekilin Avukat Olmaması... 605 4- KarĢı Tarafın Gösterilmemesi veya YanlıĢ Gösterilmesi... 605 5- Temyiz Talebinin Süre Geçtikten Sonra Yapılması... 606
C- TEMYĠZ DĠLEKÇESĠNĠN VERĠLECEĞĠ YERLER... 606 IX- DANIġTAY DA TEMYĠZ DĠLEKÇESĠNĠN ĠNCELENMESĠ VE KARARA BAĞLANMASI 607 A- TEMYĠZ DĠLEKÇESĠNĠN KAYDI HARÇ VE POSTA ÜCRETLERĠ... 607 1- Genel Bilgi... 607 B- TEBLĠGAT VE CEVAP VERME... 608 C- SAVUNMA DĠLEKÇESĠ ĠÇĠN EK SÜRE VERĠLMESĠ... 609 D- TEMYĠZ ĠNCELEMESĠ VE KARAR... 612 1- Temyiz Ġncelemesinde Yöntem... 612 2- Temyiz Ġncelemesinde DuruĢma Yapılması... 612 3- Temyiz Ġncelemesinin Yapılması... 614 4- Temyiz Ġncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar... 615 a- Vergi Mahkemesi Kararının Onanması... 615 b- Vergi Mahkemesi Kararının Düzeltilerek Onanması... 615 c- Vergi Mahkemesi Kararının Kısmen Onanması (Kısmen Bozulması)... 615 d- Vergi Mahkemesi Kararının Bozulması... 616 5- Bozma Kararı Üzerine Yapılacak ĠĢlemler... 616 a- Danıştayca İşin Esası Hakkında Karar Verilen Durumlar... 616 b- Bozulan Karara İlişkin Dosyanın Vergi Mahkemesine Gönderilmesi... 617 c- Bozma Kararına Uyan Mahkeme Mükellef Aleyhine Hüküm Tesis Edemez 618 6- Vergi Mahkemesinin Direnme (Israr) Kararı... 618 7- Kararların Ġçeriği ve Tebliği... 619 8- Kararların Uygulanması... 619 X- DANIġTAY'IN BOZMA KARARI ÜZERĠNE VERGĠ MAHKEMESĠNE GERĠ GÖNDERĠLEN DOSYA ĠLE ĠLGĠLĠ OLARAK VERGĠ MAHKEMESĠNCE VERĠLEBĠLECEK KARARLAR... 621 A- BOZMAYA UYMA KARARI... 623 1- Kararın Usul Hükümlerine Uyulmadığı Gerekçesiyle Bozulması... 623 2- Kararın Kısmen Bozulması... 623 B- VERGĠ MAHKEMESĠNĠN ĠLK KARARINDA ISRAR ETMESĠ... 624
XI- VERGĠ DAVA DAĠRELERĠ KURULUNA BAġVURULMASI... 625 A- KURULUN OLUġUMU VE GÖREVLERĠ... 625 1- DanıĢtay Vergi Dava Daireleri Kurulu nun OluĢumu... 625 2- DanıĢtay Vergi Dava Daireleri Kurulu nun Görevleri... 626 B- VERGĠ DAVA DAĠRELERĠ KURULUNA BAġVURU NEDENLERĠ... 626 1- Vergi Mahkemesince Verilen Israr (Direnme) Kararlarının Temyizi... 626 2- DanıĢtay a Ġlk Derece Mahkemesi Olarak Dava Açılan Durumlarda DanıĢtayca Verilen Kararların Temyizi 627 3- DanıĢtay Vergi Dava Dairelerince Yürütmenin Durdurulması Ġstemi Hakkında Verilen Kararlara KarĢı Ġtiraz 628 4- Kararın Düzeltilmesi... 629 5- DanıĢtay Vergi Dava Daireleri Kurulu na BaĢvuru ve Savunma Ġle Ġlgili Dilekçe Örnekleri 629 6- Dilekçelerin Verileceği Yerler... 629
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ORTAK HÜKÜMLER I- KARAR DÜZELTME... 633 A- GENEL BĠLGĠ... 633 B- DÜZELTĠLMESĠ ĠSTENEBĠLECEK VE ĠSTENEMEYECEK KARARLAR... 634 1- Kararın Düzeltilmesi Ġstenebilecek Kararlar... 634 2- Kararın Düzeltilmesi Ġstenemeyecek Kararlar... 635 C- KARAR DÜZELTME SÜRESĠ... 636 D- KARAR DÜZELTME NEDENLERĠ... 637 E- KARAR DÜZELTME TALEBĠNDE BULUNABĠLECEK KĠMSELER... 638 F- DÜZELTMEDE DURUġMA... 639 G- KARAR DÜZELTME BAġVURULARINDA YÜRÜTMEYĠ DURDURMA TALEBĠNDE BULUNMA GEREĞĠ 639 H- ĠKĠNCĠ KEZ KARAR DÜZELTME ĠSTEMĠNDE BULUNULMASI... 639 I- KARAR DÜZELTMESĠ ĠSTEMĠNĠN ĠNCELENMESĠ VE KARARA BAĞLANMASI BAġVURUSUNUN YAPILMASI DĠLEKÇENĠN VERĠLECEĞĠ YER VE YETKĠLĠ MERCĠ... 639 1- Karar Düzeltme BaĢvurusunun Yapılması... 639 2- Karar Düzeltme Dilekçesinin Verileceği Yerler... 640 3- Karar Düzeltme Ġstemini Karara Bağlayacak Merci... 640 4- KarĢı Tarafın Cevap Vermesi Dosyanın Tamamlanması Ġnceleme ve Ġstemin Karara Bağlanması 641 5- Düzeltme Kararlarına KarĢı Düzeltme Ġstemi... 642 J- KARAR DÜZELTME MÜESSESESĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ... 645 II- YARGILAMANIN YENĠLENMESĠ... 647 A- GENEL AÇIKLAMA... 647
B- YARGILAMANIN YENĠLENMESĠ BAġVURUSUNDA KONU EDĠLEBĠLECEK VE EDĠLEMEYECEK KARARLAR 648 1- Yargılamanın yenilenmesi BaĢvurusuna Konu Edilebilecek Kararlar... 648 2- Yargılamanın Yenilenmesine Konu Edilemeyecek Kararlar... 648 C- YARGILAMANIN YENĠLENMESĠ ĠÇĠN ARANAN KOġULLAR... 649 D- YARGILAMANIN YENĠLENMESĠ NEDENLERĠ VE SÜRESĠ... 650 1- Bir Belgenin Sonradan Ele Geçmesi... 651 2- Bir Belgenin Sahteliğinin Sonradan Belirlenmesi... 651 3- Karara Esas Alınan Ġlamın Sonradan Ortadan Kalkması... 652 4- BilirkiĢinin Kasten Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi... 652 5- Hile KullanılmıĢ Olması... 652 6- Davanı Vekil ya da Yasal Temsilci Olmayanlarla Görülmesi... 653 7- Çekinmesi Gereken Hakim ya da Üyenin Karara KatılmıĢ Olması... 653 8- Birbirine Aykırı Hükümlerin Varlığı... 653 9- Hükmün Ġnsan Haklarına Aykırılığının Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi nin KesinleĢmiĢ Kararı Ġle Tespit EdilmiĢ Olması... 654 E- YARGILAMANIN YENĠLENMESĠ ĠSTEMĠNDE TARAFLAR... 654 F- YARGILAMANIN YENĠLENMESĠ ĠSTEMĠNĠN ĠNCELENMESĠ VE KARAR... 655 1- Yargılamanın Yenilenmesi BaĢvurusunun Yapılması... 655 2- Yargılamanın Yenilenmesi Dilekçesinin Verileceği Yerler... 655 3- Dosyanın Tamamlanması ve Ġstemin Karara Bağlanması... 655 G- YARGILAMANIN YENĠLENMESĠ YOLUNUN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ... 656 1- Vergi Ġdaresi Yönünden... 656 a- Yargı Sisteminde Güvenilirliğin Sağlanması... 656 b- Hukuk Devleti İlkesinin Gereklerine Göre Yargılanmanın Yapılması... 657 2- Mükellefler Yönünden... 657 III- KANUN YARARINA BOZMA... 660 A- GENEL BĠLGĠ... 660
B- KANUN YARARINA TEMYĠZ YETKĠSĠ... 661 C- KANUN YARARINA BOZMA NEDENLERĠ... 661 D- KANUN YARARINA BOZMA BAġVURU BĠÇĠMĠ... 661 E- KANUN YARARINA BOZMANIN SONUÇLARI... 662 DÖRDÜNCÜ KISIM ORTAK HÜKÜMLER VE ÖZELLĠKLĠ DURUMLAR BĠRĠNCĠ BÖLÜM ORTAK HÜKÜMLER I- VERGĠ YARGILAMASINDA YÜRÜTMENĠN DURDURULMASI... 665 A- OLARAK ĠDARĠ DAVALARDA YÜRÜTMENĠN DURDURULMASI... 665 1- Genel Bilgi... 665 2- Yürütmenin Durdurulması Kurumunun Varlık Nedenleri... 667 a- Hukuk Devleti İlkesi... 667 b- İdarenin Yargısal Denetimi... 668 c- İptal Davası... 669 d- Dava İcrayı Durdurmaz İlkesi... 670 3- Yürütmenin Durdurulmasının ġartları ve Yöntemi... 671 B- VERGĠ DAVALARINDA YÜRÜTMENĠN DURDURULMASI... 672 1- Genel Kural... 672 2- Yürütmenin Durdurulması Ġsteminde Bulunulabilecek Durumlar... 673 a- Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılmış Olması Durumu... 673 b- İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannameler Üzerine Yapılan İşlemler... 673 c- Tahsilat İşlemlerinden Doğan Davalar... 674 d- Diğer Durumlar... 675 3- Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilemeyecek Durumlar... 675 a- İptal Davasına Konu Edilemeyecek İşlemler... 675 b- Yargı Denetimi Dışında Tutulan İşlemler... 676
c- Askeri ve Adli Yargının Görevine Giren Konular... 677 d- Yoklukla Malul İşlemler... 677 4- Yürütmenin Durdurulması Ġstemli Dosyalarda Ġnceleme Usulü... 677 a- Öncelikle İnceleme... 678 b- Savunma Alma... 678 5- Yürütmenin Durdurulması Ġstemi Üzerine Verilebilecek Kararlar... 679 a- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Kabulü... 679 b- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Reddi... 680 c- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Ara Kararına Cevap ve/veya Savunma Alınıncaya Kadar Kabulü 680 d- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Ara Kararına Cevap veya Savunma Alındıktan Sonra veya Bilirkişi İncelemesi Yaptırıldıktan Sonra veya Keşif Yapıldıktan Sonra İncelenmesi... 681 e- Yürütmenin Durdurulması Ġstemi Hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığı 682 f- Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması... 682 6- Yürütmenin Durdurulması Kararlarında Bulunması Gereken Hususlar... 683 a- Kararların Gerekçeli Olma Zorunluluğu... 683 b- Teminat Şartı... 686 7- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Sonuçları ve Etkileri... 687 8- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Yerine Getirilmesi... 690 a- Kararların Yerine Getirilme Zorunluluğu... 690 b- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Yerine Getirilme Şekli... 691 9- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk 691 a- İdarenin Sorumluluğu... 692 b- Kamu Görevlilerinin Sorumluluğu... 693 C- YÜRÜTMENĠN DURDURULMASINA ĠLĠġKĠN KARARLARA ĠTĠRAZ... 694 1- Genel Bilgi... 694 2-Yürütmenin Durdurulması Kararlarına KarĢı Ġtirazın ġartları... 695 3- Ġtiraz AĢamasında Usul... 695 4- Ġtiraz Üzerine Verilen Kararların Niteliği ve ÇeĢitleri... 696 a- İtirazın Kabulü... 697 b- İtirazın Reddi... 697
5- Yürütmenin Durdurulması Ġstemleri Hakkında Üst Ġdari Yargı Yerlerince Verilen Kararlara Ġtiraz Edilemeyeceği 698 D- YÜRÜTMENĠN DURDURULMASI ĠSTEMĠNE ĠLĠġKĠN KARARLARA ĠTĠRAZ DĠLEKÇESĠNĠN DÜZENLENMESĠ 699 1- Dilekçenin Hitap Bölümü... 699 a- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Danıştayca Verilmesi Durumu 699 b- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Bölge İdare Mahkemesince Verilmesi Durumu 699 c- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Normal Zamanlarda Vergi Mahkemesince Verilmesi Durumu 700 d- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Çalışmaya Ara Verme Döneminde Vergi Mahkemesince Verilmesi Durumu... 700 2- Dilekçenin Diğer Unsurları... 701 II- VERGĠ YARGILAMASINDA ĠDDĠA VE SAVUNMALARIN KANITLANMASI VE KANIT TÜRLERĠ 703 A- DELĠLLERĠN TESPĠTĠ VE TOPLANMASI... 703 1- Genel Bilgi... 703 2- Delillerin Toplanması... 703 3- DuruĢmalarda Ġleri Sürülebilecek Hususlar... 705 4- Delillerin Tespiti... 705 a- Dava Açılmadan Önce Adli Makamlar Tarafından Yapılan Delil Tespiti İşlemi 707 b- Dava Açıldıktan Sonra Delil Tespiti Yaptırılması... 708 c- Noterlerde Delil Tespiti Yaptırılması... 709 d- Delillerin Tespit Edilmesinde Takip Usulü... 710 5- Re sen AraĢtırma Yolu Ġle Delillerin Toplanması... 711 a- İstenecek Bilgi ve Belgeler... 713 b- Bazı Bilgi ve Belgelerin Verilmemesi... 713 B- VERGĠ HUKUKU NDA DELĠL GÖSTERME VE ĠSPAT YÜKÜ... 714 1- Delil Gösterme Yükü... 714 2- Ġspat Yükü... 714 3- Aksini Ġddia Edence Kanıtlanması Gereken Durumlar... 716 a- İktisadi İcaplar... 716 b- Ticari İcaplar... 717 c- Teknik İcaplar... 718
d- Olayın Özelliğine Göre Normal ve Mutat Sayılması Gereken Durum... 719 4- Ġspat Yükünün Geri Gelmesi ve Delil Gösterme Yükünün Yer DeğiĢtirmesi. 720 C- DELĠLLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ... 721 1- Genel Bilgi... 721 a- Delillerin Sağlamlık Bakımından Değerlendirilmesi... 721 b- Delillerin Bütün Olarak Değerlendirilmesi... 722 2- Vergi Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi... 722 D- VERGĠ YARGILAMASINDA KANIT TÜRLERĠ... 723 1- Genel Olarak Kanıt Türleri... 724 2- Mükellef Kesiminde OluĢan Kanıt Türleri... 724 3- Ġdare ve Yargı Kesiminde OluĢan Kanıt Türleri... 725 4- Özellik TaĢıyan Bazı Kanıtların Ġspat Gücü... 725 a- Vergi Yargılamasında Yemin ve Yeminin İspat Gücü... 725 b- Tanık Beyanları ve Tanık Beyanlarının İspat Gücü... 726 c- Keşif ve İspat Gücü... 728 d- İkrar ve İspat Gücü... 728 e- Karine ve İspat Gücü... 728 f- Bilirkişi İncelemeleri ve İspat Gücü... 729 III- VERGĠ YARGILAMASINDA BĠLĠRKĠġĠLĠK VE BĠLĠRKĠġĠ ĠNCELEMESĠ... 729 A- VERGĠ YARGILAMASINDA BĠLĠRKĠġĠLĠK... 729 B- BĠLĠRKĠġĠLĠK KURUMU... 731 C- BĠLĠRKĠġĠ ĠNCELEMELERĠNE ĠLĠġKĠN GENEL KURALLAR... 734 1- BilirkiĢi Ġncelemesini Gerektiren Durumlar... 734 2- BilirkiĢi Ġncelemesine Karar Verilmesi... 736 3- BilirkiĢi Ġncelemesini Gerektirmeyen Durumlar... 737 a- Genel Hayat Tecrübesiyle Bilinebilecek Hususlar... 737 b- Hukuki Konular... 737 4- BilirkiĢi Ücreti... 738 5- BilirkiĢi Seçimi... 739 6- BilirkiĢinin Reddi... 741 7- BilirkiĢi Ġncelemesi ve Raporu... 742 8- BilirkiĢi Raporunun Hakimi Bağlamaması... 743