MESS AB Bülteni Mart 2008 TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ AVRUPA KONSEYİ GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİ Nİ ONAYLADI Avrupa Konseyi, 18 Şubat 2008 tarihinde düzenlenen Genel İşler ve Dış ilişkiler Konseyi toplantısında Türkiye ile Katılım Ortaklığı içerisinde yer alan ilkeler, öncelikler ve koşulları gözden geçiren kararı kabul etti. Söz konusu Karar, Katılım Ortaklığı Belgesi ne (KOB) ilişkin kısa ve orta vadeli öncelikleri belirleyen 2006/35/AT sayılı kararı yürürlükten kaldırmıştır. Alınan karar ile kabul edilen KOB sonrasında, Avrupa Birliği Türkiye den yeni belirlenen önceliklere yönelik bir zaman takvimi ve kendi programını oluşturmasını beklemektedir. Söz konusu öncelikler, 1993 Kopenhag Avrupa Birliği Konseyi nde AB ye katılım için belirlenen kriterleri yerine getirme kapasitesi ve 3 Ekim 2005 tarihinde Konsey tarafından kabul edilen müzakere çerçevesi gereksinimlerine ilişkindir. Kısa vadeli öncelikler; demokrasi ve hukukun üstünlüğü; insan hakları, sivil ve siyasi haklar, ekonomik ve sosyal haklar, azınlık hakları, kültürel haklar, ve azınlıkların koruması, bölgesel hususlar ve uluslararası yükümlülükler, ekonomik kriterler ile muhtelif müzakere başlıklarında müktesebatın üstlenilebilme yeteneği başlıklarında sıralanmaktadır. Orta vadeli öncelikler ise ekonomik kriter ve üyelik yükümlülüklerini üstlenebilme yeteneği çerçevesinde değerlendirilmektedir. http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=pres/08/44&format=html&aged=0&langu age=en&guilanguage=en TÜRKİYE, AVRUPA REKABET EDEBİLİRLİK PROGRAMINA KATILDI Türkiye, AB nin, yenilikçilik, girişimcilik ve KOBİ lerin büyümesini teşvik amacıyla oluşturduğu Rekabet Edebilirlik ve Yenilikçilik Programı na (Competitiveness and Innovation Program-CIP), Hırvatistan ve Makedonya dan sonra katılan üçüncü aday ülke oldu. Söz konusu programa ilişkin Mutabakat Zaptı, AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Günter Verheugen ve Türkiye nin AB nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Volkan Bozkır tarafından imzalandı. CIP Programı, 2007 2013 arasındaki yılları kapsayacak şekilde, 3,6 Milyon Euro bütçeye sahip olarak üç bölümden oluşmaktadır. Girişimcilik ve Yenilikçilik Çerçeve Programı, Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politika Destek Programı ve Akıllı Enerji-Avrupa Programı programın üç ana ayağını oluşturuyor. 1
Girişimcilik ve Yenilikçilik Çerçeve Programı (Entrepreneurship and Innovation Framework Programme - EIP): EIP, tüm AB bölgelerinde, iş ve yenilikçilik hizmeti sağlayanlara destek vermenin yanı sıra, yerel bankalara yardımcı yatırım ve garantiler oluşturarak girişimcilerin rekabet edebilirliğini geliştirecek. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politika Destek Programı (Information and Communication Technologies Policy Support Programme - ICTPSP): ICTPSP; sürdürülebilir, rekabetçi, yenilikçi Bilgi Toplumu nun gelişimini hızlandıracak. Akıllı Enerji-Avrupa Programı (Intelligent Energy-Europe Programme - IEE): IEE, ulaştırma dahil tüm sektörlerde enerji verimliliğinin sağlanması ile yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasını teşvik edecek. http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/08/206&format=html&aged=0&langua ge=en&guilanguage=en AVRUPA POLİTİKALARI KOMİSYON 2009 YILI ÖNCELİKLERİNİ AÇIKLADI Avrupa Komisyonu 13 Şubat 2008 tarihinde Yıllık Politika Stratejisi ni açıkladı. Strateji, Komisyon un 2009 politika önceliklerini beş başlık altında sıralıyor. Büyüme ve istihdam, iklim değişikliği ve sürdürülebilir Avrupa, ortak göçmen politikası oluşturulması, AB politikalarında vatandaşa öncelik verilmesi ve Avrupa nın uluslararası arenada dünya lideri bölgelerden biri olarak geliştirilmesi söz konusu başlıkları oluşturuyor. Komisyon ayrıca yasal girişimler için onay alarak İç Pazar, sosyal gündem ve bütçe gözden geçirme sürecini tartışmaya açmayı hedefliyor. 2009 yılı boyunca, Komisyon, vatandaşların ve iş dünyasının çıkarına olacak politikalar üzerine odaklanmaya devam edecek. Bu kapsamda iklim değişikliği ve sürdürülebilir Avrupa için yürütülen çalışmaların yanı sıra, büyüme ve istihdam, Birliğin ana politika önceliği olmayı sürdürüyor. Komisyon Tek Pazar Değerlendirme çalışması ve Yenilenmiş Sosyal Gündem çalışmalarına devam edecek. Hâlihazırda istişare süreci devam etmekte olan bütçenin gözden geçirilme çalışmaları yeni mali perspektifin oluşturulmasına zemin hazırlayacak. Küreselleşme döneminde, ortak göçmen politikasının oluşturulması da büyük önem taşıyor. Ayrıca, Avrupa vatandaşlarının hayatının kolaylaştırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına yönelik çalışmalar başlatılacak. Aday ülkelerle müzakereler ise, genişlemeye yönelik yenilenmiş mutabakat temelinde yürütülecek. Bunun yanı sıra, Avrupa dünya politikasında söz sahibi diğer ortak ülke ve bölgelerle politik ve ekonomik bağlarını güçlendirmeyi hedefliyor. Lizbon Antlaşması nın yürürlülüğe girmesi öngörülen ve yeni bir Avrupa Parlamentosu ile yeni bir Avrupa Komisyonu nun oluşturulacağı 2009 yılının AB açısından önemli bir yıl olması bekleniyor. Yıllık Politika Stratejisi temelinde oluşturulacak 2009 yılı politik önceliklerinin neler olması gerektiği ve bunun Ekim de kabul edilecek Komisyon un çalışma programı ile 2009 bütçesine nasıl yansıyacağı konularında Komisyon Avrupa Parlamentosu ve Konsey ile önümüzdeki aylarda görüş alışverişi yapacak. http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/08/227&format=html&aged=0&langua ge=en&guilanguage=en 2
SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM AP 2008 2010 İSTİHDAM KILAVUZ İLKELERİNDE DAHA FAZLA SOSYAL İÇERİK İSTİYOR Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Birliği nin (AB) 2008 2010 yıllarına ait istihdam kılavuz ilkelerinin, AB devlet ve hükümet başkanları tarafından gelecek AB Bahar Zirvesi kapsamında belirlenmesi ve stratejiye daha fazla sosyal içerik verilmesi konusunda baskı yapıyor. Avrupa Komisyonu tarafından 11 Aralık 2007 tarihinde AB nin yenilenmiş istihdam stratejisine ilişkin verilen teklif, halihazırdaki AB istihdam kılavuz ilkelerinin 2010 yılına kadar mevcut hali ile korunmasından yanaydı. Aynı doğrultuda, AB mali bakanları tarafından 29 Şubat tarihinde düzenlenen toplantıda, liderler önceliğin tam istihdam, kalitenin ve işyerinde üretkenliğin artırılması, sosyal bütünleşme, işlerin daha çekici hale getirilmesi ve güvenceli esneklik konularına verilmesinde mutabık kaldı. Bununla birlikte, AB istihdam kılavuz ilkelerine ilişkin Avrupa Parlamentosu tarafından önümüzdeki Mayıs ayında yayınlanması beklenen raporun, Komisyon ve Konsey in görüşlerinden farklı olarak AB istihdam ve işgücü piyasasında daha fazla sosyal politika isteneceği belirtiliyor. Konu ile ilgili yayınlanan ilk taslak öneride, AP Raportörü Anne van Lancker AB nin Yenilenmiş Lizbon Stratejisi daha fazla istihdam sağlasa da daha iyi iş imkanı yaratmıyor. Üye devletler (sosyal olarak) daha fazla denge içeren güvenceli esneklik politikasına yönelik hâlihazırda bir ilerleme kaydetmiyorlar yorumunda bulunuyor. Avrupa Parlamentosu raporunun, AB liderleri üzerinde herhangi bir hukuki bağlayıcılığı olmasa da, AP raporunun; Lizbon Stratejisi nin sosyal boyutunun geliştirilmesi, iş kalitesinin artırılması ve aktif içermeye yönelik politikalar hakkında bir dizi yeni öneri getirmesi bekleniyor. http://www.euractiv.com/en/socialeurope/parliament-apprehensive-employment-guidelines/article- 170757 AB ORTAK İSTİHDAM RAPORU: İSTİHDAMDA ARTIŞ VAR Avrupa Birliği (AB) üye ülkelerinin istihdamdan sorumlu bakanları tarafından 29 Şubat tarihinde onaylan Ortak İstihdam Raporu na göre, AB de son iki yılda 6,5 milyon yeni iş yaratılırken, işsizlik oranı 2006 yılı verilerine göre %8,2 oranında gerçekleşti. 2008 yılında ise işsizlik oranının, %7 nin altına düşerek 1980 lerin ortalarından bu yana en düşük seviyeye inmesi bekleniyor. AB genelinde; kadın (%57,2) ve belli bir yaş üzerindeki çalışanların (%43,5) istihdam oranında artış kaydedilmesine rağmen, artış 2010 yılı için hedeflenen istihdam oranlarının gerisinde kaldı. Bununla birlikte rapora göre; bazı bölgeler ve bazı gruplar (engelliler, göçmenler, düşük kalifiye işçiler) istihdamdaki iyileşme sürecinden görece daha az avantaj sağlıyor. Bununla birlikte, ortalama %17,4 oranında gerçekleşen gençlerde işsizlik oranı ise birçok AB üye ülkesinde halen önemli sorun teşkil etmeye devam ediyor. Birçok AB üye devleti, işgücü pazarındaki mevcut sorunları gidermek adına güvenceli esneklik politikasını geliştirme çalışmalarına devam ediyor. İşgücü piyasasının dağınık bir yapı taşıması birçok üye ülke için sorun teşkil etmeye devam ediyor. Bunun yanı sıra, sosyal güvenlik reformlarının emeklilik reformları ile sınırlı kalması, aktif işgücü piyasası politika harcamalarının GSYİH deki payı, her işçi başına söz konusu paylardaki azalma ve yaşam boyu öğrenime katılımda yaşanan artışın beklentilerin altında kalması AB işgücü piyasasında mevcut diğer sorunları oluşturuyor. 3
Tüm bu zorluklar ile başa çıkmak için AB, insan kaynağına yapılan yatırım ve işgücü piyasası ihtiyaçlarına uygun politikalar geliştirilmesine önem veriyor. Ayrıca, yaşam boyu öğrenimin yaygınlaştırılması, gelecek işgücü kalifikasyonlarının önceden tahmin edilmesi ve işyerinde kazanılan becerilerin Avrupa geneline yayılması AB nin büyüme ve istihdam için öncelik verdiği konular arasında yer alıyor. http://ec.europa.eu/employment_social/emplweb/news/news_en.cfm?id=368 BELÇİKA, İŞGÜCÜ PİYASASINI AÇMAYI PLANLIYOR Belçika İçişleri Bakanlığı, 2004 yılından bu yana AB ye katılan üye devletlerde çalışan işçilerin, Belçika da çalışabilmesi amacıyla mevcut kısıtlamaları kaldırmayı planlıyor. Halihazırda, Belçika da çalışabilmek için uzun süren idari prosedürleri yerine getirerek çalışma izni alabilen işçiler, mevcut kısıtlamaların da kaldırmasıyla ülkede daha kolay bir şekilde çalışma izni alabilecekler. Bu kapsamda, 4 yıl önce AB ye katılan Orta ve Doğu Avrupa ülkelerindeki işçilerin 1 Mayıs 2008 tarihinden itibaren, Bulgar ve Romen işçilerin ise 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren Belçika da serbestçe çalışmalarına izin verilmesi öngörülüyor. Bunun yanı sıra, Belçika, AB vatandaşı olmayanlar fakat belirli meslek gruplarında çalışan üçüncü ülke vatandaşlarının da Belçika da çalışmasını kolaylaştırıcı bir uygulama da başlatmak istiyor. http://euobserver.com/9/25705/?rk=1 ÇEVRE AB ÜYE DEVLETLERİ EMİSYON TİCARET SİSTEMİNDEKİ BELİRSİZLİKTEN RAHATSIZ Bazı AB üyesi ülkeler - Avusturya, Fransa, Finlandiya, Almanya, Macaristan, Lüksemburg ve Çek Cumhuriyeti - AB emisyon ticareti sistemindeki mevcut belirsizlik hakkındaki şikayetlerini Avrupa Komisyonu na yazılı olarak bildirdi. Estonya ve Slovakya nın da desteklediği üye ülkeler, AB nin iklim değişimine karşı geliştirdiği emisyon ticaret sistemi politikasının, şirketler tarafından orta ve uzun vadeli gerekli yatırımların gerçekleştirilmesi için yeterli açıklık içermediğini iddia ediyor. Üye devletlere göre bazı sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler hâlihazırda bedava verilen kirlilik izinlerinin gelecekte de bedava sağlanıp sağlanmayacağı halen belirsizlik taşıyan konulardan bir tanesini oluşturuyor. Mektupta, ayrıca hangi endüstrilerin ileride karbon kaybı riskine maruz kalacağı ve bu problem ile nasıl başa çıkılması gerektiği gibi konulara 2011 yılından önce çözüm getirilmesi gerekli deniyor. Karbon kaybı sorunu, iklim ile ilgili katı kurallara sahip bir üye ülkede emisyon üretiminde yaşanan azalma neticesinde diğer bir üye ülkede oluşan emisyon üretim artışı sonucu oluşuyor. AB de geçtiğimiz Ocak ayında detayları açıklanan yeni emisyon ticareti sistemi, sanayi kaynaklı kirliliğin azaltılması adına AB de uygulanan bir politika. Yeni öneri uyarınca, AB üye ülkeleri şirketlere artık kirletebilme izni veremiyor fakat şirketler karbon dioksit izinlerini ihale süreci sonucu alabiliyorlar. Üye ülkelerden gelen itirazlar sonucu, Komisyon bedava karbon dioksit izni alabilecek sektörlerin bir listesini oluşturdu. Bununla birlikte, çelik, alüminyum ve çimento gibi yoğun enerjiye dayalı sektörlerde faaliyet gösteren firmaların üretimlerini AB dışına kaydırmasından endişe ediliyor. Yedi AB üyesinin ortak gönderdiği mektup, enerji-yoğun sektörlerde rekabet edebilirliğin muhafaza edilebilmesi için emisyon ticaret ihale sistemine yeni ihracat ve ithalatçı kazandıracak küresel çapta sektörel anlaşmalar imzalanması gerektiğini savunuyor. http://euobserver.com/19/25685/?rk=1 4
ÇELİK AVRUPA KOMİSYONU METAL SANAYİNİN REKABET EDEBİLİRLİĞİNE ODAKLANDI Avrupa Komisyonu, metal endüstrisinin rekabet edebilirliğini etkileyen; iklim değişikliği, enerji, hammaddelere erişim, araştırma, yenilikçilik, ticaret ve benzeri hususları ele aldığı bir Tebliğ yayımladı. Söz konusu Tebliğ, Avrupa nın bütünleştirilmiş endüstri politikasının bir parçasını oluştururken, 23 Ocak 2008 tarihinde kabul edilen iklim değişikliği paketi kapsamında yer alan üye devletlerin daha az emisyon üretmelerine yönelik eylemlere de işaret ediyor. Bunun yanı sıra, Tebliğ, daha az enerji yoğunluğuna sahip olan geri dönüştürülmüş metallerin önemine dikkat çekmekte ve AB metal üretiminin, üçüncü ülkelerden ithal edilen maden cevheri ve konsantre maddelere dayalı olması sebebiyle, metal sanayinin enerji sektörüne ait olmayan hammaddeleri kullanmasının gerekli olduğunu vurgulamaktadır. Tebliğde, Avrupa Komisyonu ayrıca aşağıda yer alan politika hususlarını da tanımlamaktadır: Enerji tedarikinin rekabetçi fiyatlarda olmasının sağlanması; İklim değişikliği ve çevresel hedeflerin karşılanması; Çelik sektöründe uzun dönemli, araştırma ve geliştirme, yenlikçilik projelerinin desteklenmesi; Uluslararası ticaret antlaşmaları ile örtüşmeyen ticaret uygulamalarının ele alınması ve metaller için istenen ihracat vergilerinin kullanımına karşı çıkılması; Mineral ve ikincil hammaddelerin Avrupa ve uluslararası düzeyde sürdürülebilir erişiminin sağlanmasına yönelik koşulların geliştirilmesi. http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/08/289&format=html&aged=0&langua ge=en&guilanguage=en ENERJİ ENERJİ BAKANLARI AB DE ENERJİ LİBERALİZASYONUNU REDDEDİYOR Avrupa Birliği nin yirmi yedi üye ülkesi, Komisyon un enerji firmalarında üretim ve dağıtım hizmetleri ayrımı öneren yasa teklifine ilişkin hararetli bir tartışma süreci yaşıyor. Avrupa Komisyonu, 19 Eylül 2007 tarihinde açıkladığı üçüncü liberalizasyon paketi kapsamında, enerji sektöründeki liberalizasyon sürecinin sonuçlandırılmasına dönük olarak üye devletlere iki seçenek sunmuştu: (1) Büyük enerji firmalarının güç aktarım ve gaz depolama varlıklarını satıp, faaliyetlerini tamamen enerji üretiminden bağımsız bir yapıya kavuşturması; veya (2) Enerji firmalarının aktarım varlıklarını ellerinde tutup, bunların yönetimini (yatırım ve ticari kararların alınması da dahil olmak üzere) bağımsız bir sistem operatörüne devretmeleri. Bu bağlamda, örneğin Almanya nın E.ON, Fransa nın EDF gibi enerji devleri, sadece enerji üretimi ve tedariki konusuna odaklanmak amacıyla gaz aktarım varlıklarını satmaya zorlanmaktadır. 5
Üye devletler arasındaki fikir alışverişi, söz konusu liberalizasyon paketi konusunda derin görüş ayrılıkları ortaya koydu. Haziran 2008 tarihinde gerçekleşmesi öngörülen Enerji Konseyi ne kadar bu soruna bir uzlaşı çerçevesinde nihai bir çözüm bulunması beklenmektedir. Bu doğrultuda, Slovenya Dönem Başkanlığı süresince, Üye Devletlerin masaya getirdiği öneriler değerlendirilecektir. Ancak, Üye Devletlerin halihazırda sergiledikleri duruşun, Komisyon tarafından da en etkin metod olarak adlandırılan ilk seçenek lehine olduğu da kaydedilmektedir. http://www.euractiv.com/en/energy/energy-ministers-agree-disagree-liberalisation/article-170656 6