PETROL OFİSİ 2008 FAALİYET RAPORU
İÇİNDEKİLER YILA GENEL BİR BAKIŞ...3 PETROL SEKTÖRÜ...5 2008 DE PETROL OFİSİ...8 PERAKENDE FAALİYETLERİ...9 TOPTAN SATIŞLAR VE LNG...16 HAVACILIK VE DENİZCİLİK SEKTÖRÜ SATIŞLARI...17 MADENİ YAĞLAR...20 TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ...24 İNSAN KAYNAKLARI & EĞİTİM...27 MARKAYA YÖNELİK FAALİYETLER...28 2008 FAALİYET TAKVİMİ...33 YÖNETİM KURULU ÜYELERİ...36 ÜST YÖNETİM...39 TEMEL GÖSTERGELER...41 KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU...53 2
YILA GENEL BİR BAKIŞ Yüzyılın Krizi diye adlandırılan ve 2007 yılının Ağustos ayında ABD de başlayıp öncelikle tüm dünya finans piyasalarını, ardından da reel piyasaları etkisi altına alan küresel kriz, 2008 yılına damgasını vurdu. DÜNYA EKONOMİSİ 2007 yılının Ağustos ayında ABD emlak piyasasında başlayan ve yüksek riskli mortgage kredilerinin yaklaşık %40 ının Avrupa ülkelerindeki bankaların portföyünde bulunması sebebiyle dünya finans piyasalarına sıçrayan ve 2008 Eylül ayında özellikle ABD deki bazı büyük finans kuruluşlarının iflas etmesiyle daha da derinleşen küresel finans krizi nihayetinde reel kesimi de etkisi altına alarak yıla damgasını vurmuştur. Başta ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, Japonya, İrlanda tarafından olmak üzere toplam 6 trilyon ABD dolarını aşkın kurtarma paketleri açıklanmış, küresel krizle baş edebilmek için tüm merkez bankaları koordineli olarak hareket etmişlerdir. Gelişmiş ülke merkez bankalarının likidite operasyonları yılın son çeyreğinde yeni sorunlu varlıkları da kapsayacak şekilde genişleyerek devam etmiş ancak alınan bu tedbirlere rağmen, krizin bilançosu ağır olmuştur. 2008 yılının üçüncü çeyreğinde küresel büyümede gözlenen yavaşlama iyice belirginleşmiş, dünyanın en önde gelen finans kuruluşları batarken, küresel finans krizinin yarattığı güven kaybı reel sektör üzerinde etkili olmuştur. Başta otomotiv sektöründe olmak üzere bir çok şirket derin mali krize girmiş, milyonlarca kişi işini kaybetmiştir. Özellikle gelişmiş ülke ekonomilerinden kaynaklanan talepteki azalmayla birlikte emtia ve petrol fiyatlarında hızlı bir gerileme yaşanmış, bu da enflasyonun küresel ölçekte belirgin bir şekilde düşüş eğilimine girmesine yol açmıştır. Ekonomiyi kurtarma ve teşvik paketlerinin yanı sıra ekonomileri canlandırmak için merkez bankalarının yılın son aylarında enflasyonun endişe kaynağı olmaktan uzaklaşmasıyla para politikalarını gevşetme eğilimlerine rağmen, dünyanın dev ekonomileri peş peşe durgunluğa girmeye başlamıştır. Gelişmiş ülkelerin büyüme oranı 2008 yılının üçüncü çeyreği itibariyle bir önceki çeyreğe kıyasla %1,9 dan %1,0 seviyesine gerilemiştir. ABD ekonomisi 2008 yılının dördüncü çeyreğinde, 1982 yılından bu yana çeyrek bazında en kötü büyüme performansını sergileyerek %3.8 daralmıştır. Birleşmiş Milletler (BM), Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) gibi kurumların gelecek yıllara dair tahminleri revize edilmiştir. Gelinen noktada gelişmiş ülkelerin ekonomilerinin 2009 yılında daralacağı, gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin ise yakın yıllarda gösterdikleri performansın çok uzağında bir gelişme göstereceği öngörülmektedir. IMF'nin, dünyanın en büyük ekonomilerini kapsayan G-20 grubunun Şubat 2009 da Londra'da 3
yaptığı bakanlar toplantısı için hazırladığı değerlendirme notunda toplam dünya ekonomisinin 2009 yılında %0,5 oranında büyüyeceği, ABD ekonomisinin %1,6, Euro bölgesinin ise %2,0 oranında küçüleceğinin beklendiği belirtilmiştir. TÜRKİYE EKONOMİSİ Küreselleşen dünyada Türkiye nin global bir krizden etkilenmemesi mümkün görünmemektedir. Bu sebeple 2007 yılı Ağustos ayında Amerika Birleşik Devletleri nde baş gösteren ve 2008 yılının Eylül ayı itibariyle etkileri tüm dünyada hissedilmeye başlayan kriz gittikçe artan bir şekilde Türkiye yi de etkisi altına almıştır. Krizin etkileri, ülke içinde bir süredir devam eden ivme kaybı ile birleşince, 3. çeyrek itibariyle büyüme sert bir şekilde yavaşlamış ve %0,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu, 27 çeyrektir üst üste büyüyen Türkiye ekonomisinde kaydedilen en düşük büyüme oranı olmuştur. İlk 9 aylık kümüle büyüme oranı %3.0 olarak gerçekleşirken, 2009 a dair büyüme beklentileri bir kaç kez revizyona uğramış ve Ocak 2009 da açıklanan T.C. Merkez Bankası Beklenti Anketine göre %0.4 e gerilemiştir. Yılın ilk üç çeyreğinde enerji ve diğer emtia fiyatlarında gözlenen sert artışlar, son çeyrekte finansal krizin küresel durgunluğa dönüşmesiyle birlikte hem iç hem de dış talepte gözlenen sert yavaşlamaya paralel olarak yerini keskin bir düşüşe bırakmıştır. Bu doğrultuda, yılın son çeyreğinde yurt içi enerji ve işlenmiş gıda fiyatlarının artış hızında kayda değer bir gerileme gözlenmiştir. Bununla birlikte, emtia fiyatlarında geçmiş dönemde gözlenen yüksek artışların birikimli etkileri enflasyonu göreli olarak yüksek düzeylerde tutmaya devam etmiş ve enflasyon yıllık bazda %10,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. Üçüncü çeyrek Gayri Safi Yurt İçi Hasıla verileri iç talebin arka arkaya üç çeyrek daraldığını göstermektedir. Dış talep tarafında da Türkiye nin ana ticaret ortaklarının ekonomilerinde gözlenen sert yavaşlama ve buna bağlı olarak ihracatın hızla daralması, toplam talebin keskin bir şekilde yavaşlamasına neden olmuştur. Türkiye nin yumuşak karnı olan cari açıktaki büyüme, ekonomik büyümedeki yavaşlama sebebiyle enerji-dışı ithalatın yavaşlaması ve düşen petrol fiyatlarının da enerji faturasını aşağıya çekmesiyle birlikte, yılın ikinci yarısında yavaşlamış ve 2008 de 2007 yılıyla karşılaştırıldığında %8,4 oranında artarak 41,4 milyar ABD dolarına yükselmiştir. 2008 de dikkati çeken başka bir konu da piyasa riskinin artmasına paralel olarak doğrudan yabancı yatırımlarında yaşanan daralmadır. Doğrudan yatırımlar kaleminde 2008 yılında gerçekleşen net sermaye girişi, 2007 yılına göre %24,1 azalarak 15.1 milyar ABD doları olmuştur. Hem finansal hem de reel sektörü etkisi altına alan global kriz sonucu yaşanan şirket kapanmaları, üretimde yavaşlamalar ve tasarruf tedbirleri nedeniyle tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de işten çıkarmalar yaşanmış ve Kasım 2008 itibariyle Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 645 bin kişi artarak 2 milyon 995 bin kişiye yükselmiştir. İşsizlik oranı ise 2,2 puanlık artış ile %12,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Küresel krizin derinleşmesinin ardından kredi koşullarında belirgin bir sıkılaşma ve kredi 4
faizlerinde sert bir yükseliş gözlenmiştir. Öte yandan, T.C. Merkez Bankası 2008 yılının son çeyreğinde gecelik faizleri hızla indirmiş, en son 2009 Şubat ayında borçlanma faiz oranını %13,00 ten %11,50 ye, borç verme faiz oranını ise %15,50 den %14,00 e çekmiştir. Önümüzdeki dönemde enflasyon ve para politikası görünümünün büyük ölçüde küresel ekonomideki gelişmeler tarafından şekilleneceği düşünülmektedir. 2009 yılına adım atılırken içinde bulunulan global ve siyasi tabloya bakıldığında, dış finansman ve güven sorunlarının kısa vadede yeteri kadar aşılmasının zor olduğu varsayımından hareketle, 2009 un hem dünya hem Türkiye ekonomisi için zor bir yıl olacağı öngörülmektedir. PETROL SEKTÖRÜ 2008 yılı volatilitenin rekor kırdığı yıl olarak akıllarda kalırken, enerji fiyatları da tüm zamanların en yüksek seviyelerine ulaşmıştır. Brent petrol fiyatı Temmuz ortasında 146,08 ABD doları ile tarihi zirvesini görürken, bu seviye 2007 kapanış seviyesinin tam %56 üzerini işaret etmiştir. PETROL FİYATLARI ve TALEBİ 2008 yılının ilk yarısında küresel krizin etkilerinin herkesçe henüz hissedilmediği dönemde petrol fiyatları; Küresel likiditenin güvenli liman arayışı, Emtianın enflasyona karşı güvenilir bir korunma aracı olarak ortaya çıkması, Doygunluğa ulaşan finansal piyasaların emtiada fiyat artışlarına olanak veren bir ortam sağlaması, Spekülasyon ve yatırımcı davranışlarının emtia sınıfını yatırım araçları içinde temel olarak en güçlüler arasına koyması, Düzenlenmiş ve tezgah üstü vadeli piyasaların evrimi, Bazı yüksek maliyetli petrol projelerinin sürekli yükselen arama-çıkarma ve üretim maliyetlerine işaret etmesi, sonucu üst üste rekorlara imza atmış ve dünyanın gündemini meşgul etmiştir. 2008 in ilk yarısında dünya ekonomisi rekordan rekora koşan petrol fiyatlarının seyrini tedirginlikle izlemiş ve buna bağlı olarak da temkinli bakış açısı piyasalara damgasını vurmuştur. Brent ham petrolünün varil fiyatı Temmuz ayında 146,08 ABD doları ile tüm zamanların en yüksek değerini görmüş ancak yılın ikinci yarısında; Küresel likiditenin buharlaşması, Zayıflayan kredi olanakları, Az riskli ABD bonolarına kaçış eğilimi, 5
Varlık fiyatlarını eriten geniş satış baskısı, Hızla düşen ekonomik aktivite ve finansal piyasalardaki kaldıraç etkisinin kaybolması, Başlıca gelişmiş ekonomilerin durgunluğa giriş süreci hızlanırken, Çin ekonomisinin yavaşlama göstermesi, Dünya petrol talebinin 2008 yılında yavaşlama göstererek, 1983 yılından beri ilk defa eksi tarafa geçmesi gibi nedenlerle ayı piyasası etkenleri petrol piyasalarındaki yukarı yönlü güdümü tersine çevirmiş ve ham petrol fiyatları hızla gerileyerek 24 Aralık 2008 tarihinde, 2004 yılının Haziran ayından beri kaydedilen en düşük seviye olan 36,61 ABD doları/varil seviyesine inmiştir. Petrol fiyatlarındaki bu düşüş karşısında OPEC Eylül ayında yaptığı toplantıda günlük petrol üretimini 1,5 milyon varil, Aralık ayındaki toplantıda ise 2,2 milyon varil azaltma kararı almıştır. OPEC in üretim kısıntısı petrol fiyatlarındaki düşüşü durdurmakta sınırlı bir etki yaparken, esas olarak Orta Doğu da ve Nijerya da yaşanan jeopolitik sorunlar nedeniyle fiyatlar tekrar artış göstermiş ve 2009 yılı Ocak ayında ortalama 45,98 ABD doları/varil düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu düzey, geçen yılın aynı dönemine göre %50,0 oranında bir gerilemeye işaret etmektedir. Petrol fiyatlarında sürekli sayılabilecek bir toparlanmanın mümkün olma olasılığı ancak küresel durgunluğun yılın ikinci yarısında gerilemeye başlamasına bağlı olacaktır. Piyasa tahminleri Brent petrol fiyatı için 2009 yılında ortalama 58 ABD doları/varil seviyelerini göstermektedir. OPEC tarafından Ocak 2009 da yayınlanan Oil Market raporuna göre 2009 dünya toplam petrol talebinin günlük 85,66 milyon varil/gün olması beklenmektedir. Bu miktar 2008 gerçekleşmesinden 0,2 milyon varil/gün daha düşük bir seviyeyi işaret etmektedir. TÜKETİM TRENDLERİ Türkiye de petrol ürünleri tüketimi, toplam enerji tüketiminin yaklaşık %30 unu oluşturmaktadır. Petrol talebinin Türkiye deki tarihsel gelişimine bakıldığında, tüketimin 1987 2007 döneminde yaklaşık %50 artışla 20 milyon tondan 31 milyon tona ulaştığı görülmektedir. Son yıllarda kişi başına düşen milli gelirde yaşanan güçlü artış ve enflasyonun düşmesine paralel olarak gerileyen kredi faizleri sayesinde motorlu taşıt satışları hızla artmış, bu da petrol talebini olumlu yönde etkilemiştir. 2007 de ulusal marker ın kullanılmaya başlamasıyla birlikte yıllardır sektörün en büyük problemi olarak görülen kaçak akaryakıt kullanımının frenlenmesi de, petrol tüketiminin önceki yıllara göre daha yüksek bir oranda artmasını sağlamıştır. Öte yandan akaryakıt sektörü 2008 yılında önceki yıllardan çok farklı bir performans sergilemiş ve tarihsel trendleri bozmuştur. Yılın ilk yarısında petrol fiyatlarına paralel artan ürün fiyatlarına, ikinci yarısında da genel olarak ekonomide yaşanan yavaşlamaya paralel olarak beyaz ürünler pazarı yılın tamamında %0,9 oranında daralmıştır. Ürün kırılımı incelendiğinde benzin tüketiminin %9,7 azaldığı ve 3,0 mn m 3 e gerilediği görülmektedir. Tarihsel olarak ekonomik büyümeye paralel hareket eden motorin tüketimi ise 2008 yılında %0,9 artmış ve 15,5 mn m 3 e ulaşmıştır. 6
Yıllardır doğal gaz kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak küçülmekte olan siyah ürün pazarı ağırlıklı olarak 2008 in ilk aylarında doğal gaz tedariki konusunda İran la yaşanan sıkıntının etkisiyle 2008 yılında büyümüş ve 2007 yılına göre %6,2 genişleyerek ve 2,7 mn ton seviyesine yükselmiştir. Beyaz ve siyah ürünler dışında kalan akaryakıt ürünlerinde ise geçmiş yılların devamı olarak tanımlanabilecek bir seyir izlenmiş ve jet yakıtı tüketimi %5,5 1, oto-lpg tüketimi ise %4,5 büyümüştür. YASAL DÜZENLEMELER Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), AB'ye uyum çerçevesinde almış olduğu kararla 1 Temmuz 2008 itibariyle benzin ile bazı motorin türlerinin özelliklerine tanınmış muafiyetleri sona erdirmiş ve Türkiye'de dolaşımda bulunan benzin ve motorin türlerinin kalitesi, AB'de dolaşımda bulunanlarla uyumlu hale getirilmiştir. Farklı kükürt düzeylerindeki motorinleri ayrıştırmak ihtiyacı nedeniyle kullanılan 50, 1000 ve 7000 gibi sayısal ifadelerin kullanımına da son verilmiştir. Yürürlüğe konulan teknik düzenlemeler kapsamında, 1 Temmuz 2008 itibariyle Motorin 50 resmi ismi Motorin e, Motorin 1000 ismi Kırsal Motorin e dönüşmüş ve Motorin 7000 dolaşımdan kaldırılmıştır. 14 Ekim 2008 tarihinde EPDK tarafından Petrol Piyasası Tarifeler Yönetmeliği yürürlükten kaldırılarak, Petrol Piyasası Fiyatlandırma Sistemi Yönetmeliği yürürlüğe girmiş ve fiyatlandırma sistemi yeniden yapılandırılmıştır. EPDK tarafından yeni sistemin öncelikli hedefleri öngörülebilirliğin artırılması ve eşitlikçilik in sağlanması olarak ifade edilmiştir. Bu çerçevede, rafinerici ve dağıtıcı lisansı sahiplerinin, lisans başvurularında EPDK ya sundukları ve lisans verilmesinde esas alınan tarifelerinin metodoloji değişimlerini güncel tutmaları hususu detaylandırılmıştır. Ayrıca eşitler arası ayrımcılık yapmama hükmünün uygulanabilmesini sağlamak amacıyla tarifelerde indirim ve had lere de yer verilmesi yönünde yükümlülük getirilmiştir. Bu kapsamda dağıtıcı lisansı sahiplerinin tarifelerini 31 Aralık 2008 tarihine kadar yönetmeliğe uygun hale getirmesi zorunlu tutulmuştur. EPDK tarafından 6 Kasım 2008 tarihinde alınan karar ile benzin türleri ve motorinde 1 Nisan 2009 tarihi itibariyle azami kükürt miktarının 10 mg/kg a düşürülmesi kararlaştırılmıştır. EPDK ayrıca 15 Aralık 2008 de Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair çıkarmış olduğu yönetmelikle rafinerici veya depolama lisansına ilişkin yapılan başvurularda, başvuru konusu yerde faaliyet göstermek üzere elektrik piyasasında elektrik üretim lisansı başvurusunun da olması durumunda, lisans başvurusunda bulunulan yerde yerli doğal kaynağın mevcut olması halinde, söz konusu kaynağı, lisansı kapsamında kullanacak olan lisans başvurusuna öncelik verileceğini, böyle bir durumun bulunmaması ve lisans başvurularından 1 Jet yakıtı satışlarına ilişkin resmi bir raporlama mevcut olmadığı için Şirket tahminidir 7
birinin elektrik piyasasına ilişkin olması halinde; elektrik piyasasına ilişkin lisans başvurusuna öncelik verileceğini hükme bağlamıştır. 2008 DE PETROL OFİSİ Petrol Ofisi, sahip olduğu %36 lık pazar payıyla, Türkiye akaryakıt dağıtım sektörünün lider şirketidir. 2008 sonu itibariyle 45 şirketin faaliyet gösterdiği akaryakıt dağıtım sektöründe sahip olduğu 3.223 istasyonla %26 lık bir paya sahiptir. SATIŞLAR ve PAZAR PAYI Petrol Ofisi nin satış yelpazesinde bulunan ürünler benzin, motorin, oto-lpg, jet yakıtı, siyah ürünler, LNG ve madeni yağlardır. 2008 yılında Petrol Ofisi nin toplam satış hacmi %3,5 artışla 8,3 milyon tona ulaşmıştır. Satış kırılımı incelendiğinde, toplam satışlar içindeki en büyük payın %47,8 ile motorine ait olduğu görülmektedir. Şirket in motorin satış hacmi geçen senenin aynı dönemine göre %2,3 artışla 4,7 mn m 3 e yükselmiştir. Özellikle 10 ppm motorin satışlarında yaşanan %48.7 lik büyüme oranı, sektör büyümesinin çok üstünde bir seviye olarak kayda geçmiştir. Benzin pazarı son yıllarda bir çok tüketicinin maliyet nedeniyle motorin ve oto-lpg yi tercih etmesi sebebiyle küçülen bir pazar konumundadır ve 2008 yılında, ilk yarıda artan ürün fiyatları, ikinci yarıda da etkisi iyice hissedilen ekonomik yavaşlama nedeniyle yılın toplamında %9,7 oranında küçülmüştür. Bu daralma paralelinde Petrol Ofisi nin benzin satışları da 2008 de %8,3 oranında gerilemiştir. Oto-LPG satışları 2008 de de pazarın üstünde büyümüş ve 446 bin tona ulaşmıştır. Petrol Ofisi nin açık ara lider olduğu jet yakıtı pazarında ise Şirket satışlarını %5,8 oranında artırarak 1,9 mn m 3 e yükseltmiş ve %71,5 2 pazar payıyla liderliğini sürdürmüştür. 2008 de geçmiş yılların aksine büyüyen siyah ürünler pazarında Petrol Ofisi liderliğini pazar payını %60,5 e artırarak pekiştirmiştir. 2008 de toplam siyah ürün satışları 1,6 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Petrol Ofisi, 2008 yılında ayrıca 12.925 tonu ihracata yönelik olmak üzere toplam 82.666 ton madeni yağ satışı gerçekleştirmiş ve yaklaşık %21 lik pazar payına sahip olmuştur. Şirket, Ocak ve Şubat aylarındaki doğal gaz tedarikinde yaşanan sorunlar nedeniyle BOTAŞ ın arz kısıntısına gitmesine rağmen 2008 de LNG satışlarını 75.000, pazar payını da %21 3 olarak gerçekleştirmiştir. Petrol Ofisi, 2008 yılını benzinde %25, motorinde %30, oto-lpg de %21, siyah ürünlerde %61 ve jet yakıtında %72 pazar payıyla lider olarak kapatmıştır. 2 Şirket tahminidir 3 Şirket tahminidir 8
FİNANSALLAR Petrol Ofisi 2008 yılında, sektördeki lider konumunu 2007 sonunda %35 olan pazar payını %36 ya artırarak pekiştirmiş ve 2007 yılında 13,5 milyar TL seviyesinde gerçekleşen net satışlarını %27,6 artırarak 17,2 milyar TL ye yükseltmiştir. Şirketin 2007 yılında 644,4 milyon TL olan Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi Kâr ı da bu gelişmeye paralel olarak 2008 yılında %46,0 artışla 941,1 milyon TL ye ulaşmıştır. Şirket, aynı dönemde toplam satış hacmini ise %3,5 artırarak 8,3 milyon tona çıkarmıştır. PERAKENDE FAALİYETLERİ Ülke coğrafyasının tamamını kapsayan tek dağıtım şirketi konumundaki Petrol Ofisi, 2008 yılındaki perakende satış faaliyetlerini, ikinci markası olan Erk le birlikte 3.223 istasyondan oluşan dev satış ağı yoluyla sürdürmüş ve 4.947.031 m 3 perakende beyaz ürün (benzin, motorin, gazyağı ve LPG) satışı gerçekleştirmiştir. Şirketin beyaz ürünlerdeki pazar payı benzinde %24,7, motorinde ise %30,3 dür. AKARYAKIT İSTASYONLARI Petrol Ofisi, Türkiye coğrafyasının tamamını kapsayan tek akaryakıt dağıtım şirketidir; ayrıca Petrol Ofisi olarak faaliyet gösteren 3.004 ve Erk olarak faaliyet gösteren 219 istasyonuyla, sektördeki toplam 12.334 istasyon arasında %26 lık bir payla Türkiye nin en büyük ve yaygın ağına sahiptir. Şirket, bu sayısal üstünlüğünü satış başarısı ve pazar payıyla da pekiştirmektedir. Örneğin 2008 yılı sektör ortalamasında istasyon başına ortalama yıllık satış miktarı 1.000 m 3 civarındayken, Petrol Ofisi bayilerinin satış performansı 2001 yılından bu yana %143 lük bir büyümeyle 1.600 m 3 e ulaşmıştır. Perakende faaliyetlerinin yönetimi, dev istasyon ağını kapsayacak şekilde 7 bölge müdürlüğü yoluyla gerçekleştirilmektedir. Bölge müdürlüklerine bağlı olarak hareket eden 64 saha müdürü, periyodik bayi ziyaretleriyle ürün ve hizmet kalitesindeki standardı sürekli denetim altında tutmaktadır. İstasyonların kurumsal kimlik doğrultusunda yenilenmesi ve hedeflenen kalite standartlarına kavuşturulması için 2001 yılında başlatılan dönüşüm projesi istikrarlı bir şekilde sürdürülmektedir. Söz konusu proje, akaryakıt istasyonlarını müşteriler için alışveriş yapmayı zevkli hale getiren ve müşterilerin akaryakıt dışındaki ihtiyaçlarını da konfor içerisinde karşılayabilecekleri nezih ortamlara dönüştürmeyi amaçlayan bir programdır. Bu program çerçevesinde yenilenen istasyon sayısı 2008 sonu itibariyle 2.344 e ulaşmıştır. 9
YATIRIMLAR 2008 yılında yeni istasyon yatırımları, istasyon transferleri, sözleşme yenilemeleri ve otomasyon çalışmaları kapsamında yaklaşık 200 milyon ABD doları tutarında yatırım gerçekleştirilmiştir. Şirketin büyüme stratejileri doğrultusunda yatırım planlarında kentsel alanlara öncelik verilmektedir. 2008 yılında toplam 192 bayinin sözleşmesi yenilenmiştir. Sözleşme yenilemelerinin yanı sıra Petrol Ofisi nin özellikle büyük kent merkezlerindeki ve şehirlerarası ana güzergahlardaki doğal durak noktalarında görünürlüğünü ve satış gücünü artırmaya yönelik olarak başlatılan çalışmalar 2008 yılında da devam ettirilmiştir. 2008 yılında toplam 56 yeni istasyon faaliyete geçmiştir. Petrol Ofisi istasyon ağı geliştirme faaliyetleri mevcut istasyonlarda müşterilerin istekleri ve hizmet kalitesini artırmaya yönelik yapılan iyileştirmelerle devam etmiş, 2008 yılında yaklaşık 300 istasyonda donanım iyileştirmesi gerçekleştirilmiştir. Donanım iyileştirmeleri; ön saha betonu, kanopi ve market arasındaki tonoz, aydınlatma sistemlerinin kuvvetlendirilmesi, tuvaletlerin market içerisinden girilecek şekilde tadil edilmesi, çevre düzenlemesi ve ekipman modernizasyonu ve yenilemelerini kapsamaktadır. Donanım iyileştirmelerinin yapıldığı istasyonlarda %10 dan fazla satış artışı gözlemlenmiştir. Donanım iyileştirmelerin yanı sıra yaklaşık 600 istasyonda uygulama-iyileştirme projesi yürütülmüştür. Uygulama-iyileştirme projesi kapsamında bu istasyonlarda yoğun eğitim programı uygulanmış ve satışlar Petrol Ofisi ve bayilerin katılımıyla yerel promosyonlarla canlandırılmıştır. KALİTE KONTROLÜ VE DENETİM Tüm istasyonların kurum kimliğini yansıtan ve Şirket in kalite politikasına uygun hale getirilmesine yönelik olarak sürdürülen çalışmalar, bu istasyonların emniyet bakımından da aynı standartlara kavuşturulması ve otomasyon sistemine bağlanması yönündeki çalışmalarla birlikte hızla devam etmektedir. 2008 sonu itibariyle pompa ve tank otomasyonu gerçekleştirilen bayi sayısı 1.400 e ulaşmış ve böylece istasyon satışlarının hacim olarak yaklaşık %70 i merkezden takip edilebilir hale gelmiştir. Entegre otomasyon sisteminin en önemli araçlarından biri Uydu Takip Sistemi dir. 365 gün 24 saat istasyon depolarının uydu kanalıyla denetlenmesini sağlayan bu sistem, ana dağıtım ağında yer alan istasyonlardaki tank seviyelerinin ve akaryakıt satış hareketlerinin gerçek zamanlı ve on-line olarak denetlenmesine olanak vererek, yakıt kalitesinin terminallerden satış pompasına kadar denetim altında tutulmasını sağlamaktadır. Petrol Ofisi, bu büyüklükteki bir satış ağını on-line takip edebilme kapasitesine sahip, Türkiye deki tek ve dünyadaki sayılı akaryakıt dağıtım şirketlerinden biridir. Otomasyon yoluyla sağlanan denetimlere ek olarak, 2001 yılından bu yana sürdürülen marker testi denetimlerine de büyük önem verilmektedir. Tüm istasyonlarda periyodik olarak gerçekleştirilen bu test yoluyla Petrol Ofisi ne ait marker ın (alkil fenol esaslı boyanın) konsantrasyon oranı kontrol edilmekte ve böylece yakıta dışarıdan bir ekleme yapılıp 10
yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bunun dışında yılda iki kez tüm istasyonlarda tank temizliği gerçekleştirilmekte ve müşterilere sunulan yakıtın maksimum temizlikte olması sağlanmaktadır. İstasyonlardaki akaryakıt kalitesinin güvence altına alınabilmesi amacı ile tüm Petrol Ofisi istasyonlarında her ay Ulusal Marker testleri yapılmış ve sonuçlar ilgili birimlere raporlanmıştır. EPDK kararı uyarınca tüm Petrol Ofisi ve ERK istasyonlarından ve her akaryakıt cinsinden numuneler toplanmış ve ilgili laboratuarlara test amaçlı olarak iletilmiştir. EĞİTİM 2008 yılında istasyonlarda operasyonel mükemmelliğin sağlanması, istasyonların fiziki durumlarının, hizmet kalitelerinin iyileştirilmesi amacı ile toplam 2.000 istasyonda Ürün, Hizmet, SEÇ ve Operasyon Yönetimi konularında standart eğitim verilmiştir. Öncelikli olarak seçilen 164 istasyonda uzun süreli İstasyon İşleticiliği Geliştirme Programı uygulanmış olup, akaryakıt ve madeni yağ satışlarında, Positive Card dağıtım adetlerinde belirlenen hedefler aşılmıştır. Ölçümleme ve takip metoduna dayalı eğitim ve geliştirme süreci 2009 yılında da devam edecektir. İstasyonlara yeni eleman tedarik edilmesi amacı ile başlatılmış olan Meslek Edindirme Programı kapsamında 2008 yılında 321 yeni elemanın istasyonlarda istihdamı sağlanmıştır. 2008 yılında ayrıca eğitim ve iletişim amaçlı ve istasyon personeline yönelik olarak hazırlanan İstasyonum dergisinin dört sayısı yayımlanmıştır. YENİ ÜRÜNLER Petrol Ofisi nin akaryakıtta son teknolojiyle geliştirdiği yeni nesil ürün serisi V/Max Performans Serisi Türk tüketicisinin hizmetine sunulduğu 2007 yılından itibaren büyük ilgi görmektedir. Araç performansını artıran, yakıt ekonomisi sağlayan ve motoru temizleyip koruyan ürünleri bünyesinde bulunduran V/Max Performans Serisi, dünyanın önde gelen akaryakıt katığı üreticilerinden Afton tarafından Petrol Ofisi için özel olarak geliştirilmiştir. Maksimum Performans, Maksimum Temizlik ve Maksimum Ekonomi vurgusuyla piyasaya sunulan V/Max ürün gamı, V/Max Kurşunsuz 95, V/Max Kurşunsuz 97, V/Max EuroDizel ve V/Max EuroDizel 10 dan oluşmaktadır. V/Max Kurşunsuz 95 Formülündeki yüksek deterjan katkısı sayesinde motoru koruyan V/Max Kurşunsuz 95 motoru temizleyerek maximum performans ve maximum ekonomi sağlar. 11
Benzinli araçların ateşleme odasını yağlayarak sürtünmeyi azaltan özel Friction Modifier katık, sürtünmeden kaynaklanan enerji kaybını ve aşınmayı önleyerek motoru korur. V/MAX Kurşunsuz 95 Oktan, geliştirilmiş formülü ile motoru daha iyi temizleyerek korurken aynı anda yakıt ekonomisi sağlar. V/Max Kurşunsuz 97 Yüksek oktan sayısı ile yüksek performans ve yakıt ekonomisi sağlar. Formülünün içerdiği güçlü temizleme maddeleri ile hem motorda birikmiş tortuları temizler hem de motorun ilk günkü performansını yeniden kazanmasını sağlar. Benzinli araçların ateşleme odasını yağlayarak sürtünmeyi azaltan özel Friction Modifier katık, sürtünmeden kaynaklanan enerji kaybını önler, yakıt ekonomisi sağlar ve motorun ömrünü uzatır. V/Max EuroDizel 10 V/Max EuroDizel 10, içerdiği yok denecek kadar düşük seviyedeki (0-10 ppm) kükürt oranıyla dünyanın en çevreci ve motoru en iyi koruyan dizel yakıtı olarak tanımlanmaktadır. Euro-3 normlarıyla karşılaştırıldığında %80 daha az kükürt ve %60 daha az nitrojen oksit içermektedir. En yüksek setan sayısı sayesinde yüksek performans sağlar. V/MAX EuroDizel, formülündeki güçlü temizleme maddesi sayesinde motoru ilk günkü gücüne kavuşturur. Anti-metalli yakıt, yakıt sisteminde bulunan metal tozlarının enjektörlere vereceği zararı önler. V/MAX EuroDizel yakıt besleme sistemi ve yakıtla teması bulunan korozyon riski altındaki metal parçaların oksitlenmesini önler; motorun bakım periyodunun uzamasını, bakım masraflarının azalmasını sağlar. Avrupa standartlarına uygun düşük kükürt oranı ile çevre dostudur. Çok düşük derecelerde bile donmama özelliğine sahip V/Max EuroDizel, içerdiği özel katık ile - 20 dereceye kadar donmaz. Yüksek setan sayısı sayesinde silindir içerisinde en iyi zamanlama ile motorun vuruntusuz ve sessiz çalışmasını sağlar. 12
OTO-LPG Oto-LPG pazarı 2008 yılında büyümeyi sürdürerek %4,5 artışla 2.096 bin tona ulaşmıştır. Petrol Ofisi oto-lpg satışları (PO/gaz + Anlaşmalı + Petrogaz) 2007 yılına göre %9,2 artışla 446 bin tona ulaşmış ve pazar payı %21,3 e yükselmiştir. Petrol Ofisi, Aliağa da faaliyet gösteren LPG dolum ve stoklama tesisinin 26 Mart 2007 tarihinde EPDK kararıyla LPG Dağıtıcı Lisansı alması üzerine büyük bir avantaj elde etmiş ve o tarihe kadar oto-lpg dağıtımını bölgesel olarak yapabilirken söz konusu lisansla sektördeki faaliyetlerini ülke geneline yayma olanağına kavuşmuştur. Daha önce oto-lpg satışlarını anlaşmalı istasyonlar ve kendisine ait Petrogaz istasyonları yoluyla yapan Petrol Ofisi, 2007 yılında PO/Gaz markasını yaratarak oto-lpg sektöründeki faaliyetlerini bu marka altında toplamaya karar vermiştir. Başlatılan çalışmalar çerçevesinde 2008 yılı sonuna kadar 438 adet PO/Gaz istasyonu devreye sokulmuştur. 2008 sonu itibariyle Petrogaz adıyla hizmet veren 720 istasyon ile sözleşmeli olarak faaliyet gösteren 465 istasyonun büyük bir kısmının 2009 sonuna kadar PO/Gaz markası altında toplanması hedeflenmektedir. 2008 yılında ayrıca Aliağa ve Yarımca da LPG Terminali, Aksaray Dolum Tesisi nde ise otogaz dolumu yapabilmek için yeni tank ve kantar yatırımına başlanmıştır. 2008 yılı içerisinde 45 adet LPG taşıma tankeri ile 430 istasyona toplam 91.300 ton LPG otogaz ikmali gerçekleştirilmiştir. MÜŞTERİ SADAKAT PROGRAMLARI AutoMatic Petrol Ofisi tarafından özellikle kurumsal müşterilere ödeme kolaylığı, tasarruf ve kontrol avantajı sağlayan AutoMatic Sistemi, 2003 yılında devreye sokulduktan sonra büyük bir hızla yayılarak 2008 sonunda 6.500 müşteriye ve 48.000 araç artışı ile 110.000 araca ulaşmıştır.türkiye nin her noktasına dağılmış 1.350 istasyonda geçerli olan AutoMatic, Türkiye de akaryakıt sektöründe uygulanan en yaygın sadakat programıdır. 2008 yılında AutoMatic kullanılarak 228.000 m 3 beyaz ürün satışı gerçekleşmiştir. Türkiye de kapsadığı alan itibariyle alternatifi olmayan ve gerçek zamanlı olarak araç bazında yakıt alımını durdurma, sınırlama getirme ya da ürün belirleme olanakları ile müşterilerine filo yönetimi bakımından geniş fırsatlar sunan AutoMatic sistemi, özellikle sanayi, gıda, lojistik ve turizm sektöründe faaliyet gösteren firmalar tarafından tercih edilmektedir. 2008 yılında Ülker Holding bünyesindeki tüm şirketler, Roche, Kamil Koç, Ersoylar Turizm, Murat Lojistik, Pak Piliç, Şeker Piliç ve Şen Piliç gibi firmaların sisteme dahil olmalarıyla AutoMatic sistemine bağlı olan filo araçlarının sayısı artmıştır. 13
2008 yılında ayrıca Acenta, Ticari Aracılık, Kurumsal Acentalık gibi alternatif satış kanalları geliştirilmiştir. KOBİ ler için Telesatış birimi oluşturulmuştur. Volvo ile Kurumsal İş Ortaklığı kurulmuştur. Ray Sigorta ve Yay-Sat ile grup içi işbirliğine gidilmiş, bu işbirliği sonucu yaklaşık 300 müşteri sisteme dahil olmuştur. Positive Card Petrol Ofisi, yaygın dağıtım ağının getirdiği avantajı kullanmak, yeni ürün ve hizmet sunmadaki farklılığını sürdürmek ve müşterilerinin yaşamını kolaylaştırmak amacıyla 2008 yılının başında başlattığı Positive Card Programı nda başarılarla dolu bir yıl geçirmiştir. Türkiye de ilk defa Petrol Ofisi tarafından uygulanan bir teknoloji ile sürücülerin araçtan inmeden ödeme yapabilmelerine olanak sağlayan Positive Card, farklı segmentlerdeki bireysel müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla geliştirilmiştir. Positive Card ile akaryakıt veya oto- LPG alan müşteriler, alışverişleri karşılığında farklı kategorilerde algı değeri yüksek, şık ve kaliteli ödüller kazanırken aynı zamanda Türkiye de ilk defa Petrol Ofisi tarafından uygulanan bir teknoloji olan Araçtan İnmeden Ödeme hizmetinden de yararlanmışlardır. Positive Card ile araçtan inmeden anında ödeme yapabilme avantajı, Türkiye nin önde gelen bankalarıyla yapılan anlaşmalar doğrultusunda, bu bankalara ait kredi kartlarından birinin ödeme özelliğinin POS cihazı üzerinde Positive Card a tanımlanması yoluyla sağlanmaktadır. Bu sistem sayesinde akaryakıt alımının tamamlanmasının ardından, banka ile kurulan bağlantı sayesinde ödeme işlemi otomatik olarak tamamlanır. Türkiye genelinde 2.000 den fazla istasyonda geçerli olan Positive Card, akaryakıt ya da oto- LPG alan müşterilere ödeme kolaylığı sağlamanın yanı sıra, elde edilen puanlar karşılığında çeşitli ödüller kazanma fırsatı vermektedir. Müşteriler o anda kazandıkları puan ile toplam puanlarını, pompadaki kart okuyucu ekranından ya da POS cihazı ekranından görebilmekte ve arzu ettikleri takdirde belge alabilmektedirler. Katalogdan seçilen hediyeler müşterilerin arzusuna göre Petrol Ofisi istasyonlarından temin edilebildiği gibi, yine müşterilerin talebine göre adrese de gönderilmektedir. Türkiye genelinde yaygın bir şekilde kullanılması hedeflenen Positive Card ların kolayca temin edilebilmesi için tüketici dostu bir prosedür belirlenmiştir. Bir müşterinin Positive Card sahibi olması için Petrol Ofisi istasyonlarından ya da diğer tanıtım noktalarından edinilebilen bir başvuru formunu doldurması yeterli olmaktadır. Petrol Ofisi müşterilerine büyük kolaylık sağlayan müşteri sadakat programı Positive Card ile akaryakıta bağlı ihtiyaçların yanı sıra sağlık, sigorta, gibi diğer ihtiyaçlarda da avantaj sağlanmasına yönelik koalisyonlar ve program ortaklıkları da 2008 yılı içinde gerçekleştirilmiştir. 2008 yıl sonu itibariyle Positive Card 81 ilde 2.000 istasyonda hizmet vermektedir ve üye sayısı 1.5 milyonu aşmıştır. 14
Ekstra Katkılı Emeklilik Programı Petrol Ofisi nin, Anadolu Hayat Emeklilik ve İş Bankası işbirliği ile başlattığı sadakat programı Ekstra Katkılı Bireysel Emeklilik Sistemi, ilk olarak Mayıs 2004 yılında hayata geçirilmiştir. Bu sistem, Petrol Ofisi müşterilerinin akaryakıt aldıkça bireysel emeklilik fonlarına katkıda bulunmalarını sağlamaktadır. Özellikle ticari araç sahiplerinin sosyal güvence altına alınmasına imkan veren bu sisteme, 2005 yılından itibaren bireysel taşıt kullanıcıları da dahil edilmiştir. Ekstra Emeklilik Sistemi nin Positive Card Programı na entegre edilmesi için 2008 yılı içinde hazırlıklara başlanmıştır ve 2009 yılı içerisinde geçiş sürecinin tamamlanması hedeflenmektedir. Bu uygulama ile Positive Card müşterilerinin sisteme dahil olan Petrol Ofisi istasyonlarından yaptıkları akaryakıt ve LPG harcamaları üzerinden biriktirdikleri puanların Bireysel Emeklilik Hesabı na aktarılması mümkün olacaktır. Ekstra Katkılı Emeklilik programı çerçevesinde 2008 yılı sonu itibariyle yaklaşık 150.000 üye ve 770.000 adet işleme ulaşılmıştır. Banka Kampanyaları ve CRM çalışmaları 2008 yılında Petrol Ofisi müşterilerinin sadakatlerini artırmayı hedefleyen, yeni müşteri kazandıran ve bankaların daha aktif olarak kullanılmasını sağlayan banka kampanyaları yapılmıştır. Türkiye nin önde gelen bankalarıyla yapılan kampanyalar gerek puan gerekse emtia bazlı uygulanmıştır. 2008 yılında farklı müşteri segmentleri için tasarlanan kampanyaların iletişimi için de CRM bazlı çalışmalar yürütülmüştür. Sadık müşteriler için yeni öneriler geliştirilirken, segmentasyonla farklı müşteriler için özel teklifler hazırlanmıştır. Pazarlama faaliyetlerini destekleyecek CRM çalışmalarının Şirket in kurumsal hedef ve stratejileri doğrultusunda yönetilmesi için 2009 yılında kullanılacak detaylı müşteri veri tabanın altyapı çalışmaları geniş kapsamlı olarak halen devam etmektedir. AKARYAKIT DIŞI SATIŞLAR Petrol Ofisi müşterilerinin akaryakıt alımlarının yanı sıra istasyonlardan ihtiyaç duyabilecekleri ürün ve hizmetleri de karşılamaya yönelik Petrol Ofisi istasyonlarının zengin alışveriş olanakları ve hizmetlerle donatılması çalışmaları 2008 yılında da sürdürülmüş ve tedarikçi firmalarla yeni işbirliği imkânları değerlendirilmiştir. 2008 yılında ayrıca istasyon marketlerinin müşterilerin beklenti ve ihtiyaçlarına cevap verecek ürün portföyüne sahip olmasını ve düzenli kalmasını sağlamak amacıyla kurulan Tanzim ve Teşhir (Merchandising) ekibi periyodik olarak istasyon ziyaretleri yapmıştır. Market düzeni çalışmaları bizzat ekip tarafından yürütüldüğü gibi, raf düzeni, ürün yerleşimi, temizlik ve stok takibi gibi konularda da istasyon yetkililerine iş başında eğitim verilmektedir. Aynı zamanda market satış geliştirme faaliyetlerine yönelik olarak hazırlanan kitapçık, saha müdürleri ve istasyon personelinin eğitimleri sırasında ilgili personele dağıtılmaktadır. 2008 yılında akaryakıt dışı satışlar çerçevesinde Petrol Ofisi tarafından müşterileri için planlanan 15
ve uygulanan hizmetler şunlardır: Philip Morris (PM) firması ile devam eden işbirliği neticesinde yaklaşık 500 noktada kasabanko arkasına PM rafı takılmıştır. British American Tobacco (BAT) ile yapılan anlaşma ile 400 noktada kasa-banko arkasına BAT rafı takılmıştır. İstanbul da iki, Ankara da bir adet istasyonda Würth Final Care konsepti kurularak Detaylı Oto Kuaför hizmeti verilmektedir. İstanbul da iki, Ankara da bir adet istasyonda Burger King restaurantı hizmet vermekte olup, Formula 1 zamanı İstanbulPark yolu üzerinde bulunan istasyon ve yaz döneminde 3 ay Bodrum Türkbükü nde bulunan istasyonda Burger King Tır ı (Mobil Burger King Restaurant) konumlandırılmıştır. Talon Elektronik Çözümler (Bağımsız ATM Operatörü) ile yapılan anlaşma neticesinde 70 istasyonda market içine Pink Point ATM leri yerleştirilmiştir. Bizim Toplu Tüketim (Cash & Carry Mağazacılık) ile yapılan anlaşma neticesinde 45 adet istasyon marketinin ürün tedariği yapılmaktadır. Pratik Ödeme Sistemleri (Smile) ile yapılan anlaşma neticesinde istasyon marketlerinde POS üzerinden kontör satışı yapılmaktadır. TOPTAN SATIŞLAR VE LNG Sanayi, madencilik, tarım, lojistik ve inşaat gibi sektörlerde faaliyet gösteren kurumsal müşteriler ve küçük ölçekli kuruluşlara yapılan toptan satışlarda, yurt sathına yayılmış olan lojistik ağı, uzun yıllara dayanan güçlü ilişkiler ve bilgi birikimi, Petrol Ofisi ni müşterileri nezdinde en çok tercih edilen şirket konumuna taşımıştır. TOPTAN SATIŞLAR Petrol Ofisi, perakende satışlarda olduğu gibi kurumsal müşteriler, kamu kuruluşları ve distribütörlere yönelik toptan satışlarda da Türkiye nin pazar lideridir. Şirketin Türkiye nin dört bir yanına ulaşan yaygın dağıtım kanallarına sahip olması, toptan alım yapan kuruluşların Petrol Ofisi ni tercih etmelerinde önemli bir rol oynamaktadır. Şirket ayrıca, bu tür kuruluşların akaryakıt ihtiyaçlarına yönelik olarak müşterinin coğrafi koşullarını, tüketim ihtiyaçlarını, teknik imkanlarını ve tercihlerini tek tek değerlendirerek özel çözümler geliştirmekte ve sunmaktadır. Toptan satışlar segmentinde gerçekleştirilen satışlar hem doğrudan Petrol Ofisi tarafından, hem de distribütör bayiler kanalıyla yapılmaktadır. Ağırlıklı olarak sanayi, madencilik, tarım, lojistik ve inşaat sektörlerinde faaliyet gösteren kurumsal müşterilere ve serbest tüketici olmayan, tüketim miktarı küçük olan şantiyelere, fabrikalara, küçük ölçekli filolara ve küçük çaplı kamu kuruluşlarına distribütör aracılığıyla yapılan satışları kapsayan toptan satışlar segmentinde, 2008 16
yılında da liderlik korunmuştur. LNG Doğalgazın -162 o derecede sıvılaştırılmasıyla elde edilen LNG (Liquified Natural Gas/Sıvılaştırılmış Doğalgaz), tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de alternatif bir enerji kaynağı olarak geniş kullanım alanı bulmaktadır. Petrol ürünlerine oranla çok daha ekonomik olarak, diğer petrol ürünlerinin ve LPG nin kullanıldığı her yerde kullanılabilen ve çevreci/temiz bir yakıt olan LNG, Türkiye de gaz ve akaryakıt alanında faaliyet gösteren firmaların geleceğe yönelik beklentiler içinde bulunduğu bir pazar yaratmaktadır. LNG, düşük kükürt ihtiva etmesi, kullanım kolaylığı sunarak bakım masraflarını azaltması ve fiyat avantajı sebebiyle boru gazı ve kömür dışındaki tüm yakıtlara karşı hem maliyet hem kullanım kolaylığı avantajı sunabilmektedir. 2008 yılında LNG piyasasını etkileyen iki önemli gelişme yaşanmıştır. İlki, Ocak ve Şubat aylarında İran kaynaklı doğalgaz kesintisidir. Türkiye de tek LNG tedarikçisi konumunda olan BOTAŞ, kesinti sonrası boru hattını beslemek amacıyla LNG şirketlerine rezerve ettiği LNG miktarını azaltınca sanayi kesimindeki yüksek tüketimi olan müşterilerin enerji ihtiyaçlarının karşılanması için Petrol Ofisi üzerinden fuel oil tedariği sağlanmıştır. İkinci önemli gelişme, 2008 yılında sezonluk müşterilerde gözlenen artış olmuştur. Asfaltlama sektörü 2008 yılında ilk defa LNG ile tanıştırılırken, gıda sektöründe daha önce fuel oil kullanan bazı firmalar LNG kullanımına geçmişlerdir. Petrol Ofisi, sahip olduğu 159 LNG tankı ve 26 LNG tankeri ile bu pazarda önemli bir depolama ve taşımacılık kapasitesine sahiptir. LNG pazarında Petrol Ofisi nin temsilcisi olan Petrol Ofisi Alternatif Yakıtlar Toptan Satış A.Ş., 2005 Temmuz ayında girdiği LNG pazarında hızla büyümüş ve 2008 yılında pazar payını %21 e 4 çıkararak satış hacmini Ocak ve Şubat aylarındaki kesintiye rağmen 75.000 ton olarak gerçekleştirmiştir. Botaş tan alınan verilere göre Şirket, sağlıklı ve güçlü müşteri seçimleri sayesinde LNG pazarında son 2 ay alımlarını en üst seviyelere getirmeyi başarmıştır. Ayrıca 2008 yılında toplam 120 firmadan oluşan bir müşteri portföyüne ulaşılmıştır. Yılın her gün ve saati hizmet veren Petrol Ofisi nin LNG taşıma şirketi olan Petrol Ofisi Gaz İletim A.Ş., L1 lisansı ile Petrol Ofisi nin yurtiçi lojistik işletmeciliği yetkisine sahip şirketidir. LNG nin fire vermeden depolanması ve taşınması için kullanılan kreyojenik tanklar, Avrupa Birliği standartları çerçevesinde üretilerek sürekli kontrol sistemleri ile denetlenmektedir. HAVACILIK VE DENİZCİLİK SEKTÖRÜ SATIŞLARI Sahip olduğu tahmini %72 pazar payıyla Türkiye jet yakıtı pazarının açık 4 Şirket tahminidir 17
ara lideri konumunda olan POAir, yurtiçinde 35, yurtdışında 25 havalimanında dünyanın önde gelen havayolu şirketlerine jet yakıt ikmali gerçekleştirmektedir. Denizcilik satışlarının lideri konumunda olan POMarine ise 8 terminal ve 3 ü yüzer istasyon olarak kullanılan toplam 20 deniz tankeri ile Türkiye nin en geniş ve güçlü dağıtım ağına sahiptir HAVACILIK SEKTÖRÜ SATIŞLARI Petrol Ofisi, POAir markasıyla yürüttüğü havacılık faaliyetleri çerçevesinde gerek yurtiçinde gerekse yurtdışında, ülkemizin ve dünyanın önde gelen havayolu şirketlerinin jet yakıtı ihtiyacını operasyonel ve ticari olarak karşılamaktadır. POAir, Türkiye nin en büyük havayolu kuruluşu olan Türk Hava Yolları nın yanı sıra Onur Air, Pegasus, Atlasjet, Sun Express, MNG, Sky, ACT Cargo gibi yerli kuruluşların ve KLM, SAS, Lufthansa, Air France, Aeroflot ve Easy Jet gibi 60 tan fazla yabancı havayolu şirketinin jet yakıtlarını tedarik etmektedir. Ayrıca POAir, halen İstanbul-Atatürk, Antalya, Ankara-Esenboğa, İzmir-Adnan Menderes ve Muğla-Dalaman havaalanlarının yakıt hidrant sistemlerinin yöneticisi konumundadır. POAir, 2007 yılında gerçekleştirdiği 1,82 milyon m 3 satış hacmini 2008 yılında %6 artışla 1,93 milyon m 3 e yükseltmiş, yine aynı dönemde 230 bin adet olan ikmal sayısını da %8 artışla 249 bin adede ulaştırmıştır. Bu büyümeyle birlikte personel başına düşen ikmal sayısı %8 artarak 1.392 adet/kişi, ikmal miktarı da %10 artarak 10.782 m 3 /kişi şeklinde gerçekleşmiştir. Aynı şekilde 1999 ve 2008 yıllarında gerçekleşen rakamlar karşılaştırıldığında satış hacminde %93, personel başına düşen ikmal sayısında %218, personel başına düşen ikmal miktarında ise %197 artış sağlandığı görülmektedir. POAir 2008 yılında sergilediği performansla, jet yakıtları segmentinde %71.5 5 liderliğini sürdürmüştür. pazar payıyla POAir yabancı ikmal firmalarıyla kurduğu stratejik işbirlikleri sayesinde aralarında Hong-Kong, Amsterdam, Paris, Milano, Brüksel, Berlin gibi dünyanın önemli 25 havaalanında yerli havayollarının jet yakıtı ihtiyaçlarını 2008 yılında da karşılamaya devam etmiş, yurt dışı hava alanlarındaki satış hacmini 2007 yılına göre %95 oranında arttırmıştır. POAir tarafından 2007-2012 yılları için yapılan 5 yıllık planlarda, bulunulan coğrafyada bölgesel bir oyuncu olmak hedeflenmiştir. Yurtdışındaki havaalanlarında doğrudan Petrol Ofisi çalışanları ve ekipmanları ile yakıt ikmali yapma hedefi doğrultusunda yapılan çalışmalara 2008 yılında, Petrol Ofisi nin bir alt kuruluşu olan PO Georgia LLC ile Batum Havaalanında devam edilmiştir. Bu hedef dünya, bölge 5 Şirket tahminidir 18
ekonomisi ve sektör gelişmeleri bazında değerlendirilmeye devam edecektir. Değiştirilen yönetmelikler doğrultusunda, 2007 yılı başından itibaren yurtdışı uçuş yapan uçaklara ihracat kapsamında yakıt ikmali yapılmaya başlanmış, 2008 yılında ise, ihraç kayıtlı yakıt bulunmayan hava alanlarında gümrüklü (milli) yakıtın ihracı işlemine başlanmıştır. POAir değişen süreçlere en kısa sürede gerekli uyumu sağlamıştır. DENİZCİLİK SEKTÖRÜ SATIŞLARI Türkiye, dünyanın en önemli transit deniz geçitlerinden biri üzerinde yer almaktadır. Ülkenin tüm limanlarında gemilere motorin, fuel-oil ve madeni yağ tedarik edebilen, Karadeniz de (Samsun ve Trabzon) ve İskenderun Körfezi nde transit gemi yakıt ikmali yapabilen tek şirket konumundaki Petrol Ofisi, POMarine markasıyla faaliyet gösterdiği bu sektörde %41 lik pazar payıyla lider konumdadır. POMarine, yerli ve yabancı bayraklı, gerek yurt içi sularda çalışan ve gerekse Türk sularından transit geçiş yapan her türlü tanker, konteyner, kuru yük, yolcu gemileri ile balıkçı ve gezi teknelerine gümrüklü ve ihracat kapsamında Fuel Oil, Motorin ve Madeni Yağ satışı yapmaktadır. Türkiye de ikmali gerçekleştirilen deniz yakıtlarının %70 i yurt dışına sefer yapan yerli ve yabancı bayraklı gemilere yapılmaktadır. İkmal kuralları ve kalite standartları uluslararası normlar ile belirlenmiş olan deniz yakıtlarında gelişmeler yakından takip edilmekte ve mevcut sisteme uygulanması eş zamanlı olarak gerçekleştirilmektedir. POMarine, Hopa - İskenderun sahil şeridi boyunca toplam 8 terminal ve 3 ü yüzer istasyon olarak kullanılan toplam 23 deniz tankeri ile Türkiye nin en geniş ve güçlü dağıtım ağına sahiptir. Bu operasyonel güç ile POMarine deniz üzerinde yakıt ve yağ ihtiyacı bulunan her türlü gemi ve tekneye yüksek kalitede ve zamanında hizmet sunarak marka gücü en yüksek şirket konumunu yakalamıştır. Petrol Ofisi, Türkiye nin her yanına dağılmış terminalleri yoluyla 2008 yılında yaklaşık 800 bin m 3 deniz yakıtı satışı gerçekleştirmiştir. 2008 yılı içerisinde gümrüklü kapsamda satışı gerçekleştirilen ürünlerde %66 6 ve ihracat kapsamında satışı gerçekleştirilen ürünlerde de %40 7 pazar payı ile Türkiye de faaliyet gösteren dağıtım ve ihrakiye teslim şirketleri arasında en yüksek pazar payına ulaşılmıştır. Gümrüklü satışlarda müşteri portföyü kamu, direk satış yapılan tanker, kuru yük, yolcu gemisi sahibi olan armatörler, balıkçılar ve turizm faaliyeti yapmakta olan teknelerden oluşmaktadır. Yaklaşık 4.000 müşteriye hizmet verilen gümrüklü yakıt ikmallerinde %66 gibi yüksek pazar payına sahip olan POMarine, 2009 yılında devam edecek marina istasyonları ile özellikle turizm sektöründe %100 oranında büyümeyi hedeflemektedir. 6 Şirket tahminidir 7 Şirket tahminidir 19
Transit satışlarda müşteri portföyü direk satış yapılan armatörler, re-seller olarak adlandırılan Trader lar ve PO Marine deniz bayileri olmak üzere 3 ana gruptan oluşmaktadır. Transit satışlar kapsamında yaklaşık 400 adet müşteriye hizmet verilerek portföyü en geniş marka konumuna ulaşılmıştır. POMarine, 2008 yılı içerisinde Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının çalışmaya başlaması ile bölgeye gelen yüksek tonajlı deniz tankerlerine transit fuel oil ikmali yapan ilk şirket olmuştur. POMarine 2008 yılında ayrıca düşük kükürtlü (%1 Sulfür) Fuel Oil i gemilere satan ilk şirket olmuştur. İstanbul bölgesinde ulaşımı rahatlatma amacı ile deniz yollarına ağırlık verilmesi kapsamında Türkiye de ilk defa uygulamaya giren ve sahipliğini Teknomar Denizcilik in yaptığı deniz taksiler ile 2008 yılı içerisinde 8 yıllık sözleşme yapılmıştır. Şirket tarafından deniz taksilerin sayısının 2009 yılında 50 ve 2010 yılında 100 e çıkarılması hedeflenmektedir. 2008 de denizcilik sektörünün en önemli gelişme alanlarından biri marinacılık olmuş, yatırımcılar devlet desteği ile girdikleri bu sektörün gelişmesinde dinamik rol almışlardır. Bu büyüme ve artan marina sayısı yakından takip edilerek 2008 yılında 2 adet yeni istasyon Petrol Ofisi tarafından devreye alınmıştır. Sayılarını yıldan yıla artıracağı düşünülen marinacılıkta gelişmeler ve yeni projeler yakından takip edilerek marina istasyon sayılarının artırılması yönünde çalışmalar devam edecektir. Yıl boyunca uluslararası düzenlenen konferanslara katılım sağlanmış ve sektörel gelişmeler yakından takip edilmiştir. Uluslararası dernek üyelikleri ile tüm dünyadaki PO Marine bilinilirliği artırılarak Türk sularından geçiş yapan yabancı bayraklı gemilerin yakıt ihtiyacı için ilk temasa geçilen şirket konumuna ulaşılmıştır. MADENİ YAĞLAR Madeni yağlar başta bireysel otomotiv kullanıcıları ve otomotiv sektörü olmak üzere makina veya benzeri ekipman kullanılan endüstriyel sektörlerde kullanılmaktadır. Sürekli geliştirilen yeni formüllerle birlikte, 2008 yılında Petrol Ofisi nin madeni yağ portföyündeki ürün sayısı 350 ye yükseltilmiş, mevcut Maximus, Maxima ve Maxitrak ürün gruplarına ek olarak üstün koruma ve yüksek performansı aynı anda sağlayan maximoto motosiklet yağları satışa sunulmuştur. MADENİ YAĞ SATIŞLARI Madeni yağlar başta bireysel otomotiv kullanıcıları ve otomotiv sektörü olmak üzere makina veya benzeri ekipman kullanılan endüstriyel sektörlerde (demir çelik, çimento, cam, inşaat, kağıt, 20