KÖMÜR: SESSİZ KATİL Hazırlayan: Buket ATLI GREENPEACE AKDENİZ 13 Haziran 2015
Neden Kömürlü Termik Santrallere Karşıyız?
Greenpeace - Kömür Kampanyası 80 yeni kömürlü termik planı, Türkiye 4. büyük tehdit 5 kişilik ekip, 50 kişilik kadro Yerel Mücadeleler: Gerze, Çanakkale, Zonguldak, Yırca, Bursa vb. Yasal Destek: ÇED davaları, yönetmelik davaları Finans Kampanyası: Enerji Devrimi raporu, bankalarla ilişki Araştırma: Sessiz Katil raporu, PM 2.5 ölçümü Rainbow Warrior turu, eylemler ve aktiviteler Sağlık için Temiz Hava Çağrısı Temiz Hava Hakkı Platformu: 15 çevre ve sağlık örgütü bir arada
Hava Kirliliği Tehdidi Hava Kirliliği: 1 Numaralı Çevresel Sağlık Tehdidi WHO (2013): 2012 de dünyada 7 milyon erken ölüm açık&kapalı hava kirliliğinden toplam ölümlerin 1/8 i Hava Kirliliği Kanser Nedeni WHO (2013): hava kirliliği ve partikül maddeler kanserojen hızlı sanayileşen, nüfus yoğunluğu fazla ülkelerde Kömürlü Termik Santraller hava kirliliğinin 1 numaralı endüstriyel sebebi!! Çevre Sağlıktır!
Kim bu Sessiz Katil? Kömürlü santral: ağır metal, NO x, SO 2, CO 2, ozon vs. SO 2 nin en büyük kaynağı kömürlü termik santraller Parçacık maddeler (PM)= birincil PM, SO 2 ve NO x. En fazla sağlık etkisi PM 2,5 Türkiye de ölçülen sadece PM 10 İkincil PM 2.5 1000 2000 km gidebilir
Hava Kalitesi Kılavuz Değerler 1-WHO: PM10 - günlük: 50μg/m3, yıllık: 20μg/m3 PM2.5 - günlük: 25μg/m3, yıllık: 10μg/m3 2- EU: PM 10 - günlük: 50 μg/m 3, yıllık: 40 μg/m 3 (2005) PM 2,5 - ----, yıllık: 25 μg/m3 (2015) 3- TR: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği * WHO: yıllık 10 μg/m3 bile çok; 5 μg/m3 bile zararlı
Hava Kirliliğini Nasıl Anlayabiliriz? A) Ölçümler: PM 10 ve PM 2,5 ölçümleri İstasyonlar, taşınabilir ölçüm cihazları vb. B) Modellemeler: Hava Kirliliği Dağılımı Programları IS-CSD, AERMOD, CALPUFF, EMEP MSC-W vb.
21-25 Mart 2014 Çatalağzı PM 2,5 Ölçüm 5 günlük ölçüm ortalama - 89,64 ug/m3 WHO kılavuz değer günlük 25 ug/m3
Çin: Hava Kirliliği Kömürün Sonu
Türkiye de Hava Kirliliği EEA verileri: Türkiye de 2012 yılında kentsel nüfusun %97,2 si en az 35 gün boyunca sağlık limitlerinin üstünde PM 10 soluyor. Yırca ve Zonguldak hava kirliliği ölçümü, Bursa hava kirlililiği atağı www.havaizleme.gov.tr
Erken ölüm nedir? Erken ölüm = engellenebilir ölüm Hava kirliliğine maruz kalmak herkesin kalp krizi, felç, akciğer kanseri, solunum enfeksiyonları ve astım riskini artırır. Erken ölüm, emisyonlar salınmasaydı önlenebilecek ölüm sayısıdır. Yaşam Yılı Kaybı Nedir? Almanya daki Stuttgart Üniversitesi, hava kirliliğinden kaynaklanan ölüm sayısını erken ölümler sebebiyle kaybolan yıl sayısına dönüştürüyor. PM 11 yıl, ozon 9 ay kısaltıyor
Türkiye de Kömürlü Santrallerin Bedeli Ne Oldu? 2010 da çalışan 19 tane santral 7900 erken ölüm = trafik kazalarının 2 katı Yaklaşık 10 yıl erken ölüm, toplamda 79.000 yaşam yılı kaybı. Afşin-Elbistan ve Soma 2010 yılında Avrupa nın en öldürücü santralleri oldular. Planlanlan 80 santral yapılırsa, çalıştıkları 40 yılın sonunda 1,6 milyon yaşam yılı kaybı yaşanmasına sebep olacak.
Türkiye 2010 da kömürden ölümlerde bütün AB ülkelerini geride bıraktı! 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 Deaths from coal pollution Deaths in road accidents 1000 0
Kömür Kaynaklı PM 2,5 Yıllık Dağılımı (2010) 0 5 µg/m 3
2010 da Kömürlü Santrallerden Kaynaklanan Tahmini Erken Ölümler
Türkiye deki Kara Atlas
İklim Değişikliğinin Sağlık Etkisi WHO (2013): 2030 2050 arasında, her yıl en az 250.000 kişi ölecek Artan sıcaklık-yaşlılar, ishal, sıtma, çocuklarda yetersiz beslenme
Enerji (D)evrimi Yenilenebilir çözümleri Merkezi olmayan üretim Çevrenin doğal limitleri var Kirli, sürdürülemez enerjiye son Enerji verimliliği
Sağlık Bakanlığı Nerede? PM 2,5 ölçülmüyor, hava kirliliği atağında acil önlemler alınmıyor Kirlilik ölçüm sürecinde Sağlık Bakanlığı yer almıyor Sağlık Bakanlığı izin sürecinde pasif GARD İl Kurulları ile yeni santral planları çelişkili Yeni santrallerin etkileri ile ilgili projeksiyon çalışması yok Kümülatif sağlık etkisi ÇED de yazılmıyor Hava kirliliği ve iklim değişikliğinin sağlık etkisi ile ilgili çalışma yok
Dünyada Doktorlar Kömüre Karşı Silent Epidemic Physicians for Social Responsibility Climate Alliance
Türkiye de Neler Yapılabilir? Lobi Veri Kamuoyu
İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM İletişim: deniz.bayram@greenpeace.org