BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Fikri Haklar Portföy Bakımı&Yönetimi 3 Mayıs 2011 Ekrem Soylu Departman Müdürü Bölgesel Teknoloji Direktörlüğü Fikri Haklar Departmanı (RTG)
Bir Bakışta BSH 14 markasıyla, dünyanın dört bir yanında toplam 43 fabrikada üretim yapan BSH Grubu nun en büyük üretim merkezi, Türkiye'de bulunan Çerkezköy fabrikalarıdır. 2007 yılında satışları 8.8 milyar Avro'ya ulaşan BSH Grubu, Avrupa beyaz eşya sektöründeki liderliğini bir kez daha pekiştirmiştir. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 2
BSH de Fikri Haklar BSH Grubu, 20 yılında uluslar arası patent başvuru yayın sıralamasında 371 patent ile dünyada 26. sırada, Alman patent ofisi sıralamasında ise 971 patent başvurusuyla 6. sırada yer almaktadır. BSH nin aktif fikri haklar portföyü 15 bin in üzerinde patent, faydalı model, endüstriyel tasarım ve markayı içermektedir. Almanya, Türkiye, Çin, İspanya ve ABD de fikri haklar departmanları bulunmaktadır. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 3
BSH de Fikri Haklar BSH Türkiye de CTO ya doğrudan rapor eden Fikri Haklar Departmanı 2005 yılında kurmuştur. Henüz ilk yılında Türk Patent Ligi 2. si olarak ödüllendirilmiştir. Geçen yıl düzenlenen patent ligi ödül töreninde de yine Türkiye de en çok ulusal patent başvurusu yapan 2. firma olarak Sn. Başbakan tarafından ödüllendirilmiştir. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 4
BSH de Fikri Haklar Portföyü Oluşumu Pazardan gelen geri besleme Bilgi Toplama Ürün Geliştirme FH Portföy Oluşturma Pazara Sunma Anahtar Teknoloji 1 Anahtar Teknoloji 2 Anahtar Teknoloji n Teknoloji yönetim programı, elde edilen yeni bir teknoloji ile pazar payının korunması ve arttırılmasını sağlayan bir fikri haklar portföyü ile sonuçlanmalıdır. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 5
BSH de Fikri Haklar Portföyü Oluşumu FH Portföy Oluşturma Anahtar Teknolojilere Örnek: Bosch ActiveWater Bulaşık Makinesi Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 6
BSH de Fikri Haklar Portföyü Oluşumu FH Portföy Oluşturma PATENTLER Anahtar Teknolojilere Örnek: Bosch ActiveWater Bulaşık Makinesi MARKALAR MERKEZİ VERİTABANI Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 7
BSH de Fikri Haklar Portföyü İdaresi FH Portföy Oluşturma Patent Portföyünün etkinliği firmanın rekabet stratejisiyle paralel bir başvuru stratejisi hazırlanması ile mümkündür: İlk Başvuru PCT Başvuruları DOSYA İÇERİĞİ-1 (Esas) Ülkesel Başvurular Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 8
BSH de Fikri Haklar Portföyü İdaresi FH Portföy Oluşturma 551 Sayılı KHK nin çalışanların buluşlarını ilgilendiren bölümleri dosyada prosedürel kısmın önemli bir bölümünü oluşturur: DOSYA İÇERİĞİ-2 (Prosedürel, Dâhili) Yazılı Buluş Beyanı Hak Talebi Başvuru bildirimleri Devir Evrakı Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 9
BSH de Fikri Haklar Portföyü İdaresi FH Portföy Oluşturma Türk Patent Enstitüsü ve diğer ofislerle yazışmalar (Başvuru, Resmi Araştırma, İnceleme Talepleri, İtirazlar, Görüşler): DOSYA İÇERİĞİ-2 (Prosedürel, Harici) Başvurular Araştırma/İnceleme Talepleri, İtirazlar, Görüşler, Diğer Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide:
BSH de Fikri Haklar Portföyü İdaresi FH Portföy Oluşturma Patent Portföyü mali yönetimi, büyük oranda başvuru stratejisiyle şekillenir. Ödeme Talimatları Dekontlar DOSYA İÇERİĞİ-3 (Mali) Faturalar Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 11
BSH de Fikri Haklar Portföyü Bakımı Fikri Haklar Portföy bakımı, bilhassa patent portföyü bakımı, çalışanların ödüllendirilmesi yönetmeliği kapsamında değerlendirilir. Her yıl sonunda buluş sahibi, her bir patent başvurusu için patent primi ile ödüllendirilir. Bu primin hesaplanmasında iki esas faktör bulunmaktadır. Ticari Değer High Middle Low Val1 Val2 Val3 Val2 Val2 Val2 Val3 Val2 Val1 Low Middle Fikri Haklar Değeri High Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 12
BSH de Fikri Haklar Portföyü Bakımı Fikri Haklar Departmanı aşağıdaki kriterlere göre fikri haklar değerini tespit eder: Yüksek Val3 Val4 Val5 1. Koruma kapsamı muhtemel alanının genişliği Ticari Değer Orta Val2 Val2 Val4 2. Rakip patent aktivitesi yoğunluğu 3. Özel bir durum olarak Etrafından dolaşma çözümü Düşük Val1 Val2 Val3 Düşük Orta Fikri Haklar Değeri Yüksek Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 13
BSH de Fikri Haklar Portföyü Bakımı Ürün geliştirme ve marketing departmanları ticari değeri, diğerlerinin yanı sıra, aşağıdaki kriterlere göre değerlendirir Yüksek Val3 Val4 Val5 1. İnovasyonun satışa etkisi Ticari Değer Orta Val2 Val2 Val4 2. İhlal tespit kolaylığı 3. Teknolojinin karmaşıklığı (basit daha değerlidir) Düşük Val1 Val2 Val3 Düşük Orta Fikri Haklar Değeri Yüksek Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 14
BSH de Fikri Haklar Portföyü Bakımı Düşük değerli bir patent, ürün geliştirme müdürü veya fikri haklar müdürünün tavsiyesi üzerine yıllık yenileme ücretleri ödenmeyerek terk edilir. Böylece, portföyden çıkarılır. Ticari Değer Yüksek Orta Val3 Val4 Val5 Val2 Val2 Val4 Düşük Val1 Val2 Val3 Düşük Orta Fikri Haklar Değeri Yüksek Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 15
BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Kaynak Kullanımı Patent Sayısı 40 35 35 30 30 25 25 20 20 15 15 5 5 0 Patent Sayısı 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Yanda yıllık başvuru sayılarının her yıl 5 başvuru arttığı bir portföye dayalı örnek gösterilmiştir. Yıllık başvuru sayısının 20 nin altında olması durumunda bir patent vekil firmasından destek alınması daha ekonomik olabilir. 20 nin üzerine çıktığı yıl, portföyün kümülatif olarak 50 ye ulaştığı görülür. Bu durum, önemli bir bakım hizmeti yükü oluşturmaya başlamaktadır. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 16
BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Kaynak Kullanımı Başvuru sayısının 25 e ulaşması halinde küçük bir maliyet hesaplaması: Patent Sayısı 40 35 30 25 20 15 5 0 35 30 25 20 15 5 Patent Sayısı 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Ortalama bir teknoloji seviyesi için: Tarifname yazım hizmeti: ~3000 TL Patent araştırma hizmeti: 750 TL Yazım maliyeti: 75.000 TL Araştırma maliyeti: 18.750 TL Portföy bakımı (50 başvuru):.000 TL Çeviriler: 15.000 TL Bütçe kabaca ~120.000 TL olarak düşünülebilir. Bu durumda dâhili bir patent vekiline sahip olmak avantajlıdır. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 17
BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Kaynak Kullanımı Olağan dışı artış Patent Sayısı 60 İlk gerileme 50 40 35 35 30 30 30 30 25 20 20 15 5 0 Patent Sayısı Teknolojik Kapasite Teknolojik kapasitenin izin verdiği başvuru sayılarından sonra kümülatif artış hızı, kapanan dosyalarla birlikte düşer. Budama olarak adlandırabileceğimiz bu durum ile birlikte hem portföy bakım maliyetinin bütçelendirilmesinde bir forecast yapmaya imkân verir hem de portföy değerinin yükselmesine katkıda bulunur. Olağan dışı artışlarda dış kaynak kullanımı esneklik sağlayacaktır. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 18
BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Kaynak Kullanımı In-house Vekil Kapasitesi [%] 0 90 90 80 70 60 50 50 40 40 30 30 20 20 20 15 20 5 0 0 0 1. yıl 2. yıl 3. yıl 4. yıl Patent yazımı Portföy bakımı Görüşler İhlaller Ürün izni İçeriden vekilin patent yazım kapasitesinin zamanla düşeceği öngörülebilir. Zira portföyde incelemelere görüş gibi kritik biçimde koruma kapsamının daraltıldığı iş yükü, yazım yükünden daha büyük bir öncelik taşıyacaktır. Bu yük, patent yazımı için vekil firmalardan daha fazla destek alımı veya eleman alımı ile karşılanmalıdır. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 19
BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Kaynak Kullanımı Kapasite 0 90 90 80 70 60 50 50 40 40 30 30 20 20 20 15 20 5 0 0 0 1. yıl 2. yıl 3. yıl 4. yıl Patent yazımı Portföy bakımı Görüşler İhlaller Ürün izni Kaynak kullanımında eleman alımı veya dış kaynak kullanımı kararları dosya sayısı ve koruma teşkil edecek bölgelerle orantılı olarak değerlendirilmelidir. Portföy idaresi için Türkçe Portföy İdarecisi olarak adlandırabileceğimiz Paralegal pozisyonu oluşturulmalıdır. Bu durum patent vekillerinin, esasa yönelik işlere dair verimini önemli ölçüde arttıracaktır. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 20
BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Değerli bir fikri haklar portföyü, tekel oluşturarak pazar payı artışı sağlayacağı gibi lisanslama yoluyla firmanın pozitif lisans dengesi yakalamasına katkıda bulunabilir. Lisanslama, fikri haklar portföyündeki varlıkların lisanslanması kararı stratejiktir ve tepe yönetimleri tarafından verilmektedir. Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 21
BSH de Fikri Haklar Portföy Yönetimi Fikri Haklar Portföyünün üst yönetim tarafından izlenebilir duruma getirilmesi, fikri haklar portföyünün şekillenmesini sağlayacak doğru stratejik kararların alınmasını kolaylaştırır. İzlenebilirlik sayısal değerler ile mümkündür. Fikri Haklar Departmanı, firmanın sahip olduğu her bir teknolojik alan için KPI lar belirleyebilir. Örneğin: Ürün geliştirme personeli başına düşen patent başvurusu sayısı Her bir teknik alan için firmanın buluş beyanı sayıları ve patent sayıları Kıyaslama açısından pazardaki önemli rakiplerin aynı teknik alanlardaki başvuru sayıları Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 22
TEŞEKKÜRLER! Fikri Haklar Portföyü Bakımı ve Yönetimi I RTG I 03 Mayıs 2011 I Slide: 23