TEKNOKENT ŞİRKETLERİ İÇİN FİKRİ SINAİ HAKLAR BİLGİLENDİRME TOPLANTISI

Transkript

1 TEKNOKENT ŞİRKETLERİ İÇİN FİKRİ SINAİ HAKLAR BİLGİLENDİRME TOPLANTISI Nihan Ertüzün Gökcan Patent ve Marka Vekili Ankara Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi

2 FİKRİ HAKLARIN TANIMI Fikir ürünlerini oluşturan kişiler «fikir ürünü sahibi» ve fikir ürünü sahiplerine tanınan münhasır (özel) haklar «fikri haklar» olarak tanımlanır. Fikirler yasal olarak korunmadığı için, fikirlerin korunması ürün oluşmadan önce açıklanmamasına bağlıdır. Bu nedenle; «fikirlerinizin korunmasını istiyorsanız kimseye söylemeyin» (M.Kaan Dericioğlu) Korumanın başlaması için fikir ürününün oluşması ön koşuldur. Henüz yazılmamış bir roman veya senaryo veya bir bilimsel yayın, tamamlanmamış bir buluş, görsel anlatımı oluşmamış bir endüstriyel tasarım için herhangi bir yasal koruma başlamamıştır.

3 Gerek Dünya Fikri Haklar Kurumu WIPO, gerekse AB düzenlemelerinde fikir ürünleri iki gruba ayrılmıştır : yaratılar creations Eserler; Buluşlar; Ticaret sırları; Endüstriyel tasarımlar; Entegre devre topografyaları; Yeni bitki çeşitleri; ayırıcı işaretler distinctive signs Ticaret unvanları Markalar İnternet alan adları; Coğrafi işaretler; vb.

4 Yukarıdaki listede yer almayan ve bilgi toplumunun önemli unsurlarından olan bilgisayar programları, söz konusu fikir ürünlerinden EDEBİYAT ESERLERİ içinde yorumlanmaktadır. Bilgisayar programları, teknik özellik içermedikleri ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütünü taşımadıkları gerekçeleriyle buluş ve patent konusu dışında kabul edilmiştir. (WTO-TRIPS: Article 10)

5 Tüm fikir ürünleri korunmamaktadır. Hangi fikir ürünlerinin korunması gerektiği konusunda ölçütler oluşturulmuş ve yasal düzenlemeler yapılmıştır. Eserler, doğal olarak; Buluşlar, patent veya faydalı model belgeleri ile belgeli olarak korunmaktadır. Endüstriyel tasarımlar (ürünün iki veya üç boyutlu görünümleri) doğal ve belgeli olarak yasal korumadan yararlanmaktadır. Markalar, tescilsiz olarak ve belgesiz ve belgeli olarak yasal korumadan yararlanmaktadır.

6 Fikir ürünleri neden korunmalıdır? Fikir ürünlerini de kapsayan maddesel olmayan varlıklar (patent, marka, endüstriyel tasarım.. vb), bu varlıklara sahip işletmelerin pazar değerlerini yükseltmiştir. «Maddesel olmayan varlıklar, rekabet avantaj sağlayan en önemli kaynaklardandır» Bir ürünün mevcutlarla rekabet edebilmesi için, yeni/özgün, kaliteli, çevreye zarar vermeyen, vb. niteliklerinin yanında ekonomik olması da gerekmektedir. Ekonomik bir sanayi ürününü üretebilmek, ciddi bir Ar-Ge faaliyeti gerektirir. Rakip ürünlerin mevcut özelliklerini sağlamanın yanında, yeni özelliklerin de yaratılması zorunludur. Yeni özellikleri içeren fikir ürünlerinin önemi burada devreye girmektedir.

7 Patent, sanayi alanında uygulanabilir bir buluşun sahibine bir kamu kurumu tarafından verilen belgedir. Bu belge, patent sahibine, patent istemlerinde tanımlanan buluşun kapsamında olmak koşuluyla, söz konusu buluşun başkaları tarafından kullanılmasına izin vermek ve izinsiz kullanılmasını engellemek için yasal yollara başvurmak hakkını sağlar.

8 Patent sisteminin konusu buluştur. Buluşun tanımı genellikle yapılmaz. Buluş kavramına sınır getirmemek amacıyla, tanım yerine yorum tercih edilmiştir : Buluş, teknik bir sorunu ortaya koyar ve teknik çözüm yolunu gösterir

9 Buluşlarla ilgili yasal düzenlemede buluşun patentle korunabilmesi için; yeni olması (başvurudan önce yayınlanmamış veya kamuya açıklanmamış olması), bir buluş basamağını içermesi tekniğin bilinen durumunun aşılması (buluşun ait olduğu teknik alanda uzman bir kişinin bilgisi dahilinde olmaması) ve sanayiye uygulanabilir olması (birden çok üretilebilir olması) gerekir.

10 Patent- Faydalı Model Arasındaki Farklar Patent Belge alabilme kriterleri Yenilik, Buluş Basamağı, Sanayiye uygulanabilirlik Resmi araştırma ve inceleme süreci İtiraz süreci (araştırma raporuna itiraz) Koruma süresi 20 yıl Faydalı Model Belge alabilme kriterleri Yenilik, Sanayiye uygulanabilirlik Buluş niteliği istisnası / «Usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler hakkında da faydalı model belgesi verilmez.» Resmi araştırma ve inceleme süreci faydalı model belgesi sisteminde yoktur İtiraz süreci (başvuruya itiraz) Koruma süresi 10 yıl

11 Patent Başvurusu Sistemleri ULUSAL BAŞVURU /TR VEYA BİR BAŞKA ÜLKE ULUSLARARASI BAŞVURU (PCT SİSTEMİ) BÖLGESEL BAŞVURU/AVRUPA PATENTİ BAŞVURUSU Rüçhan Hakkı Süresi 12 AY Patent koruması için yapılan başvuru sadece ilgili ülke sınırları içinde geçerli olmaktadır. 11

12 Yurt içi incelemeli/incelemesiz patent başvurusu süreçleri Başvuru 18 Ay Araştırma Raporu Y A Y I N Belge Kararı 15 ay Araştırma Raporu Yayın+ 6 ay Sistem Tercihi Olumlu İnceleme Raporu İncelemesiz Sistem (7 yıl) İncelemeli Sistem (20 yıl) Tercihi (20 yıl)

13 BULUŞ PATENT BAŞVURUSU ŞEKLİ İNCELEME ARAŞTIRMA RAPORU 18.AY YAYIN FAYDALI MODEL BAŞVURUSU KRİTERLER: YENİLİK SANAYİYE UYGULANABİLİRLİK ŞEKLİ İNCELEME SİSTEM TERCİHİ 18. AY YAYIN İTİRAZ (3 AY) İNCELEMESİZ PATENT İNCELEMELİ PATENT BELGE KARARI 3.KİŞİLER TARAFINDAN GÖRÜŞ BİLDİRİMİ (6 AY) BELGE KARARI KRİTERLER: YENİLİK BULUŞ BASAMAĞI SANAYİYE UYGULANABİLİRLİK FAYDALI MODEL BELGESİ (10 YILLIK) KORUMA İNCELEMESİZ PATENT BELGESİ (7 YILLIK KORUMA) 3.KİŞİLER TARAFINDAN İTİRAZ (6 AY) İNCELEME RAPORU BELGE KARARI İNCELEMELİ PATENT BELGESİ (20 YILLIK KORUMA)

14 Patent Sahibinin Hakları Patent sahibinin, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda sayılanların yapılmasını önleme hakkı vardır: 1-Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması 2-Patent konusu olan bir usulün kullanılması 3-Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi 4-Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması.

15 Yukarıda belirtilenler göz önünde tutulduğunda ülkemizde patent başvuru sayılarının düşük olmasının nedenlerinden en belirgin olanları iki başlık altında özetlenebilir: 1- Patent belgesi alma sürecinin karmaşıklığı; teknik ve hukuki uzmanlık gerektirmesi 2- Patent belgesi alma sürecinin maliyetleri

16 ANKARA TTO Fikri Sınai Haklar Yönetimi ve Lisanslama Hizmetleri Birimi Sorumlu: Nihan Ertüzün Gökcan (patent ve marka vekili) Teknokent şirketlerine verdiğimiz hizmetler: 1- Eğitim ve Bilgilendirme 2- Ön Araştırma yaptırılması (ücretsiz) 3- Tüm Başvuru Aşamalarında Destek 4- Ticarileşme desteği

17 Buluşların değerlenmesi için hepinizi ANKARA TTO ya bekliyoruz.

18 TEŞEKKÜRLER Nihan Ertüzün Gökcan Ankara Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi/Gölbaşı