DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER KANUN TASARISI TASLAĞI Kasım 2010 Ankara 1/33
SUNUM PLANI Yeniden Yapılandırma Kanun Tasarısı Taslağı Temel ilkeler Döner sermaye ve işletme kurulması Yönetim yapısı Gelir ve Giderler ile Bütçe ve Kesin Hesap Mali belgeler ve görevliler Hazine payı ve yıl sonu karı Fiyatlandırma Ek ödemeler Diğer hususlar 2/33
DÖNER SERMAYELĠ ĠġLETMELERĠN YENĠDEN YAPILANDIRILMASI 3/33
5018 sayılı Kanunun Ġlgili Hükümleri Geçici Madde 4- Genel bütçe kapsamındaki idarelerin, kamu görevi ve hizmeti dışında kalan ve ilgili kanunlarında belirtilen faaliyetleri ile mal ve hizmet teslimlerinden fiyatlandırılabilir nitelikte bulunanlardan sağlayacakları gelirleri düzenleyen kanun, 31.12.2007 tarihine kadar yürürlüğe konulur????? Geçici Madde 11- Bu Kanun kapsamında kamu idarelerinde kurulmuş döner sermaye işletmeleri 31/12/2010 tarihine kadar yeniden yapılandırılır!!!! 4/33
2010 Yılı Programı Öncelik 4. Kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına yönelik tedbirler alınacaktır Tedbir Sorumlu KuruluĢ ĠĢbirliği Yapılacak KuruluĢlar Süre Yapılacak ĠĢlem ve Açıklamalar Tedbir 10. Döner sermayeli işletmeler yeniden yapılandırılacaktır Maliye Bakanlığı Kamu Kurum ve Kuruluşları Aralık Sonu Döner sermaye işletmeleri için çerçeve bir düzenleme yapılması, hesap verebilirliğin sağlanması ve döner sermayelerin bütçe ile ilişkilendirilmesi amacıyla döner sermaye kanun tasarısı hazırlanacak ve ikincil mevzuat revize edilecektir. 5/33
Yeniden Yapılandırmanın Çerçevesi Yeni kamu mali yönetim sistemine paralel döner sermayeli işletmeler kanun tasarısı hazırlanması Mevcut ikincil mevzuatın revize edilmesi, hazırlanacak kanuna ilişkin ikincil mevzuatın düzenlenmesi Veriye dayalı karar verme süreçlerini destekleyen Yönetim Bilgi Sistemlerinin kurulması Döner sermayeli işletmelerin harcama ve muhasebe süreçlerini kapsayan uygulama yazılım programının hazırlanması/hazırlatılması 6/33
DÖNER SERMAYE KANUN TASARISI TASLAĞI 7/33
Döner Sermayelere ĠliĢkin Sorunlar Kamu yönetimindeki konumu ve geleceği belirsizdir. Mevzuat dağınık ve güncel değildir. Temel bir düzenleyici yasa mevcut değildir. Mevzuatı yeni kamu mali yönetim anlayışı ile uyumsuzdur. Ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan ödemeler konusunda karmaşa söz konusudur. 8/33
Döner Sermayelere ĠliĢkin Sorunlar Bütçe hazırlama ve uygulamaları yetersiz ve Merkezi Yönetim Bütçesi ile ilişki kurulmamıştır. Muhasebe sistemi detaylı veri üretmemektedir. İdari ve mali yönetimleri yetersizdir. İdari ve mali yönetimde görev alanların görev, yetki ve sorumlulukları belirgin değildir. İşletmelere saydamlık, hesap verebilirlik, verimlilik ve karlılık konusunda yetersizlikler olup kesin hesap uygulaması bulunmamaktadır. Bilgi işlem uygulamaları yetersizdir ve standartları yoktur. 9/33
Kanun Taslağında Esas Alınan Hususlar Mali süreçlerde 5018 sayılı Kanunun konsepti esas alındı. Döner sermayelere ilişkin mevcut düzenlemeler azami göz önünde bulunduruldu. Sadece işletmelerin merkezi yönetimi ile ilgili kadro ve birim öngörüldü. Mevcut döner sermaye kanunları ile diğer kanunlardaki hükümlerin tamamı yürürlükten kaldırıldı, gerekli hükümler Taslağa alındı. Mali haklarda mevcut düzenlemeler esas alındı. 10/33
Kanun Taslağında Esas Alınan Hususlar Mali disiplin ile yönetimde esnekliği sağlayan yapılar oluşturuldu. Saydamlık ve hesap verebilirlik ile verimlilik ve karlılığı sağlayacak müesseseler oluşturuldu. Kanun taslağında genel hükümlere yer verildi, detayların ikincil mevzuatta düzenlenmesi öngörüldü. Yapılan analiz sonuçlarına göre fonksiyonsuz olduğu değerlendirilen DÖSE lerin tasfiye edilmesi öngörüldü. 11/33
Kanun Taslağının Büyüklükleri 4 Kısım 10 Bölüm 40 Madde 6 Geçici Madde 2 Ekli Cetvel, 1 Ekli liste (14 sayfa) 36 Sayfa 12/33
Kanun Taslağının Kısım ve Bölümleri GENEL HÜKÜMLER Amaç, Kapsam, Tanımlar Temel İlkeler, İşletme ve İşletme Birimi Kurulması Yönetim ve Görevliler BÜTÇE, MUHASEBE VE DENETĠM Gelir ve Giderler Bütçe ve Kesin Hesap İç Kontrol, Muhasebe ve Denetim MALĠ HÜKÜMLER VE YAPTIRIMLAR Mali Hükümler Ek Ödemeler Yaptırımlar ÇEġĠTLĠ VE SON HÜKÜMLER Çeşitli Hükümler Son Hükümler Geçici Maddeler Yürürlük ve Yürütme Ekli Cetveller 13/33
Temel İlkeler İdarelerin her birinde yalnızca bir işletme kurulur Döner sermaye faaliyetleri idarenin görev ve yetki alanı ile sınırlıdır. Döner sermayeler, vergi, resim ve harç niteliğinde gelir elde edemez. İşletmelerde imkanların ve kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması; hesap verebilirliğin ve saydamlığın sağlanması esastır. İşletmelerin varlıkları Devlet malı hükmündedir. 14/33
Temel İlkeler İşletmelerin, giderlerini kendi faaliyet gelirleriyle karşılamaları ve idare bütçesinden doğrudan harcama yapılmaması esastır. İşletmeler mali borçlanma yapamazlar. Kamu gelirleri tahsil edildikten sonra kamu hizmeti ile ilişkilendirilerek, işletmelerce ücret, bağış, yardım vb adlar altında tahsilat yapılamaz İşletmeler kanuni bir zorunluluk bulunmadıkça meslek kuruluşları hariç odalara, birliklere, derneklere, vakıflara veya uluslararası kuruluşlara üye olamaz. 15/33
İşletme Kurulması Yalnızca genel ve özel bütçeli idarelerde işletme kurulabilecektir. İşletme kurulması bu kanuna ekli cetvele eklenmek suretiyle yapılabilecektir. Döner sermayeli işletmelerin tüzel kişilikleri olmayacaktır. İşletme birimleri, yönetim kurulu kararı üzerine Bakan / üst yöneticinin onayıyla kurulacaktır. İşletme kurulduğu halde bir yıl içinde işletme birimi kurularak faaliyete başlanmaması halinde feshedilmiş sayılacaktır. 16/33
Döner Sermaye Organizasyonu Sağlık Bakanlığı Sağlık Kurum ve Kuruluşları Döner Sermaye İşletmesi Yönetim Kurulu İşletme Yöneticisi Ankara Atatürk Hastanesi DÖSE İşletme Birimi Bursa Devlet Hastanesi DÖSE İşletme Birimi İzmir 1. Basamak DÖSE İşletme Birimi Hıfzıssıhha Enstitüsü DÖSE İşletme Birimi Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Birimi 17/33
Döner Sermaye Organizasyonu. Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetim Kurulu İşletme Yöneticisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi İşletme Birimi Ziraat Fakültesi İşletme Birimi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İşletme Birimi Eczacılık Fakültesi İşletme Birimi Fen Fakültesi İşletme Birimi Diş Hekimliği Fakültesi İşletme Birimi 18/33
Yönetim Kurulu Döner sermayeli işletmelerin yönetiminde yönetim kurulu sistemi getirildi. Bünyesinde döner sermaye işletmesi bulunan idarelerde bir yönetim kurulu oluşturulacak, Yönetim Kurulu döner sermayelerin en üst karar organı olacak, Yönetim Kurulu 5 üyeden oluşacak ve 4 yıllık süre için görevlendirilecek, Yönetim Kurulu üyelerini Genel Bütçede Bakan, Özel Bütçede Üst yönetici atayacak, 19/33
ĠĢletme Daire BaĢkanlığı ve ġube Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğünde Döner Sermaye İşletme Daire Başkanlığı, Diğer idarelerde Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü, Bu birimlerin en üst yöneticisi işletme yöneticisidir. 20/33
ĠĢletme Yöneticisi İşletmenin, mevzuata, yönetim kurulunca belirlenen hedef, politika ve stratejilere, performans programı ile işletmecilik ve bütçe ilke ve esaslarına göre yönetir. İşletmenin yatırım programını, bütçesini, kesin hesabını ve faaliyet raporunu hazırlar. İşletmenin istatistiklerini hazırlar, işletme birimlerinin mali tablolarını birleştirir. İşletmenin, işleyiş ve yönetim süreçlerinin etkililiğini gözeterek,kalite ve verimliliğin geliştirilmesini sağlar. İşletme birimleri arasında koordinasyonu ve diğer işletmelerle işbirliğini sağlar. Verimliliğini arttırıcı önlemler alır. 21/33
ĠĢletme Birimi Yöneticisi İşletme biriminin yöneticisi ve harcama yetkilisidir. İşletme biriminin yatırım programını, bütçesini ve kesin hesabını hazırlar. Fiyatlandırma tekliflerini hazırlar. İşletme biriminin personel ihtiyacını belirler. İşletme birimi faaliyetlerini mevzuata, bütçe ve işletmecilik ilke ve esaslarına uygun olarak gerçekleştirir. 22/33
Mali ĠĢlem Görevlileri Harcama Yetkilisi, Gelir ve gider gerçekleştirme görevlileri, Muhasebe yetkilisi, 23/33
Mali Belgeler Stratejik plan (idarenin stratejik planı içinde yer alacak) Performans programı (idarenin performans programı içinde yer alacak) Bütçe Kesin hesap Faaliyet raporu (idarenin faaliyet raporu içinde yer alacak) 24/33
Faaliyet Alanı, Gelir ve Giderler Faaliyet alanı; idarelerin görev alanı ile ilgili olarak ortaya çıkan fiyatlandırılması mümkün ve uygun mal ve hizmetlerin üretimi ve satışıdır. Mal, hizmet ve sermaye giderleri ile personel giderlerine toplam bütçe gelirleri üzerinden sınırlama getirildi. Faaliyet alanları, gelirleri ve giderleri ile diğer hususlar idarelerce çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir. 25/33
Bütçe ve Kesin Hesap Bakanlıkça belirlenen standart bütçe sınıflandırması kullanılır. Çok yıllı ve denk bütçe yapılır. Bütçe hazırlama rehberi Ağustos ayının sonuna kadar işletme birimlerine duyurulur. İşletme birimince hazırlanan bütçe taslakları, Ekim ayının sonuna kadar işletmeye gönderilir. Yönetim kurulunca en geç Aralık ayının onbeşine kadar onaylanır. Kesin hesap işletme birimlerince, muhasebe kayıtları esas alınarak hazırlanır. İlgili olduğu yılı izleyen mali yılın Mayıs ayı başına kadar işletmeye gönderilir. İşletme düzeyinde kesin hesap konsolide edilir. Yönetim kurulunca Mayıs ayının sonuna kadar onaylanır. 26/33
Muhasebe Sistemi ve Hizmeti Mali işlemler gerçekleştiğinde; tahakkuk esası çerçevesinde tek düzen muhasebe sistemine göre, Tahsil edildiğinde ve ödendiğinde nakit esasına göre bütçe hesaplarına, kaydedilmesi esasları getirildi. Büyük döner sermaye işletmelerinde muhasebe hizmeti Maliye Bakanlığınca, diğerlerinde ilgili kamu idaresi tarafından yerine getirilecek. 27/33
Hazine Payı ve Yıl Sonu Karı Hazine payı; aylık bütçe gelirinin %15 i hazineye aktarılır. (Maliye Bakanı %1 e indirmeye %20 ye kadar yükseltmeye yetkili) Yıl Sonu Karı; genel bütçede %80 i Hazineye aktarılır. Özel bütçelerde ise %50 si bağlı olduğu idareye aktarılır. Karın kalan kısmı işletmede kalacaktır. 28/33
Fiyatlandırma Fiyatlar, fiyatlandırmaya ilişkin özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla yönetim kurulunca maliyet unsurları dikkate alınarak belirlenecek, Özel kanunlardaki hükümler hariç herhangi kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanamayacak. 29/33
Ek Ödemeler Mevzuatta dağınık durumdaki ek ödemeler aşağıdaki şekilde tasnif edilerek tasarıya alındı o Bütçe gelirleri üzerinden yapılacak ek ödemeler o Yıl sonu karından yapılacak ek ödemeler o Diğer ek ödemeler (Yönetim kurulu üyelerine yapılacak ek ödemeler dahil) Tahakkuktan (gelir) ek ödeme yapılması yerine tahsilattan (bütçe geliri) ek ödeme yapılması esası getirildi Mevcut yasalardaki ay içi ek ödeme tavanlarından %10 indirim yapılarak indirim toplamının işletmenin kar etmesi halinde yıl sonunda toptan ödenmesi hükmü getirildi 30/33
TaĢınmaz Edinme ve Yatırım Projelerine Katılım İşletmeler faaliyetlerinde kullanılmak amacıyla taşınmaz edinebileceklerdir Taşınmazlar Hazine (özel bütçelerde idare) adına tescil edilir. İşletme gelirlerinden, hizmeti aksatmamak ve yılı yatırım programı ile ilişkilendirilmek kaydıyla idare ödeneği ile devam etmekte olan projelere destek olunabilir. 31/33
Önemli Diğer Madde BaĢlıkları Giderlerin tahakkuku, Ödemelerde öncelik sırası, Denetim, Bağış ve yardım, İşletmeye verilen zararlar ve sorumluluklar, Ertesi yıla ve yıllara yaygın yüklenme, İşletmeler arası kaynak aktarımı, İç tüketim, vadeli satış ve merkezi alım, İhtiyaç fazlası taşınırların devri. 32/33
BiliĢim Sistemi Sisteminin kapsamı; o Bütçe o Muhasebe o Harcama Süreci o Taşınır İşlemleri o Yönetim Bilgi Sistemi Kaynak israfını azaltmak, kurumlar arası mükerrerlikleri önlemek ve kamu kaynaklarının etkin kullanımını sağlamak amacıyla, Bilişim Sisteminin Maliye Bakanlığı (Muhasebat Genel Müdürlüğü) tarafından kurulmasına karar verildi. 33/33