UYGULAMALI GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ 2015 Necati ÇAMAYAZ 1
UYGULAMALI GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ 2
Girişimcilik Niteliklerinin Sınanması ve İş Fikrinin Geliştirilmesi 3
İşletmelerin Başarı Oranları Türkiye de ilk 5 yıl sonunda işletmelerin ayakta kalma oranı yaklaşık % 30 dur. İşyerlerinin ölçeği küçüldükçe kapanma oranları hem dünyada hem de Türkiye de artmaktadır. 4
İşletmelerin Başarı Oranları Dünyada yeni kurulan işyerlerinin ilk 5 yıl içinde ayakta kalma oranı yaklaşık %40 dır. 5
Uluslararası Girişimcilik Endeksi 20% 18,70% 18% 16% 15% 14% 12% 12% 11,70% 10% 7,70% 8,60% 8% 6% 6% 5,10% 4% 2% 0% Meksika Kore İrlanda ABD İngiltere İsrail Japonya Türkiye 6
Türkiye Girişimci Bir Ülke midir? Girişimcilik Kapasitesi Çeşitlenmiş ve Gelişmiş İller Girişimcilik Kapasitesi Hızla Gelişen İller Girişimcilik Kapasitesi Yüksek Ama Sınırlı Sektörlerde Kalmış İller Girişimcilik Kapasitesi Gelişen İller Girişimcilik Kapasitesi Sınırlı Gelişen İller 7
Türkiye nin Girişimcilik Performansı Türkiye'de her 100 yetişkin içinde şirket kuran sayısı 4,6 iken bu sayı Meksika'da 18.7, Kore de 15, İrlanda'da 12, ABD de 11.7, İngiltere de 7.7 ve Japonya da 5.1 dir. Uluslararası girişimcilik endeksinde kullanılan 100 yetişkin içinde şirket kuran insanların sayısına bakıldığında, Türkiye 29 ülkeden daha az sayıda girişimciye sahiptir. 8
Türkiye nin Girişimcilik Performansı Türkiye nüfusunun önemli bir girişimci potansiyeli olan kadınlar ve gençler girişimci olarak değerlendirilememektedir. Tüm işverenler arasında kadınların oranı % 3,3 gibi oldukça düşük bir orandır ve 30 yaşın altında bulunan gençlerin % 64'ü işsizdir. Türkiye genelinde her on kadından sadece ikisinin, Avrupa ülkelerinde ise iki kadından birisinin işgücü piyasasında olduğu görülmektedir. Kadınların işgücüne katılımı açısından Türkiye sadece Avrupa ülkelerinin gerisinde değil, aynı zamanda hızla sanayileşen Asya ve Latin Amerika ülkelerinin de gerisinde bulunmakta ve daha ziyade Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerine yakınlık göstermektedir. 9
Türkiye de Girişimcilikle İlgili Yaşanan Sorunlar Girişimci olma motivasyonunun negatif dış etkenler (işsizlik, köşeyi dönme, kurumsal hayattan sıkılma, kurumsal hayata adapte olamama, vs) nedeniyle başlaması, girişimcilik ruhunu köreltiyor. Araştırma isteği çok az olan bir kültürden gelinmesi, buz dağının hep üst tarafıyla ilgilenilmesine neden oluyor. Teknolojiyi kullanmayı sevmemize rağmen üretmeyi sevmeyen bir toplum yapısına sahip olunması. 10
Türkiye de Girişimcilikle İlgili Yaşanan Sorunlar Özellikle yeni mezunlar girişimci olmayı değil büyük firmalarda çalışmayı tercih ediyor. İnsanlar çok duygusal olmalarının yanı sıra çalışmayı ve uzun vadeli planlar yapmayı sevmiyor. Üniversitelerle işbirliği, açık kaynak kullanımı, teknoloji ve işin harmanlanması göz ardı ediliyor veya umursanmıyor. İşbirliklerine çok açık değiliz, beraber çalışmayı sevmiyoruz. 11
Girişimci Kimdir? Hayalleri olan, Risk alabilen, Fırsatları gözlemleyebilen, Yatırımı yapıp organize/koordine ve kontrol edebilen, Öz sermayenin sahibi olan ve riski üstlenebilen, İş yeri, eleman, ekipman, finansman v.b. girdileri temin eden, İşin yapılması için gerekli bilgi ve beceriye sahip, 12
ve sonuçta Kendi işini kuran KİŞİDİR... 13
Girişimciliğin Temel Özellikleri Kendine güven duyan, Sebatkar ve gerçekçi, Yararlanılacak kaynakları doğru teşhis eden, İş fikrinin uygulanabilirliğine inanan, başkalarını da inandıran, 14
Girişimciliğin Temel Özellikleri Güçlü bir motivasyona sahip, Zorluklara karşı hazırlıklı, Zarar etme riskini göze alabilen, Hem işveren hem de çalışan olabilen, 15
Girişimciliğin Temel Özellikleri Öğrenmeye, kendini geliştirmeye ve yeni fikirlere açık, Kendi kazancından önce işini devam ettirmeyi düşünen, Özel ve kamu sektöründe iyi ilişkiler kurabilen, Yeterli düzeyde bilgi ve tecrübe sahibi, 16
Girişimciliğin Temel Özellikleri Yöneticilik becerilerine sahip, Zamanı ve ilişkileri iyi yönetebilen, Güvenilir ve dürüst kişi olmaktır. 17
Bir Girişimin Yapılmasının Amaçları Para kazanmak Temel ihtiyaçlarını karşılamak Sosyal tatmin Yardımlaşma Güvenlik Saygı, statü Kendini geliştirme ve sınırlarını aşma imkanına sahip olma 18
Ücretli Çalışanlar Neden İş Kurmak İstiyor? 4 4 6 23 7 15 23 Hayalleri Karşılık alamama Daha ileri gidemeyecek olma Kendisinin daha başarılı olacağına inanma Bağımsızlık Yetki kısıtlaması Sektörde daha iyi bir firmanın bulunmaması 19
İşletme Sahibi ve Ücretli Çalışanın Karşılaştırılması İşletme Sahibi - Avantajlar İzlemek yerine liderlik yapmak Fikirlerini uygulama şansı Yaratıcılığa açık olması Yüksek kazanç beklentisi Bağımsız çalışmak İş ortamını kontrol altında tutmak Karar verebilme gücünün kendisinde bulunması Ücretli Çalışan - Avantajlar Belirlenmiş, sınırlı sorumluluklar Düzenli gelir Düzenli ve belirli çalışma saatleri Daha belirli bir gelecek Az risk Sınırlı kontrol görevi 20
İşletme Sahibi ve Ücretli Çalışanın Karşılaştırılması İşletme Sahibi Dezavantajlar Uzun çalışma saatleri Geniş sorumluluklar Risk almak Gelir düzensizliği Finansmanla uğraşma zorunluluğu Sürekli öğrenme gereği İşleri delege edememe İdari ve bürokratik işler Başarının çalışanlara da bağlı olması Ücretli Çalışan- Dezavantajlar Emirleri uygulama zorunluluğu Yeteneklerin kolayca anlaşılmaması Sabit ücret Sınırlı sorumluluk/sınırlı yetki Yeni fikirleri kolaylıkla uygulayamama İşverene bağımlılık 21
Girişimcinin Korkuları ve Riskleri 22
Girişimcinin Korkuları ve Riskleri 23
Girişimcinin İhtiyaç Duyduğu Temel Unsurlar 1 2 3 4 Girişimcilik ile ilgili Temel Nitelikler, Kişilik Özellikleri Bilgi ve Beceriler Kaynaklar İş Fikri 24
Girişimcinin İhtiyaç Duyduğu Temel Unsurlar 1. Girişimcilik ile ilgili Temel Nitelikler, Kişilik Özellikleri Organizasyon yeteneği Dışadönüklük Risk almaya yatkınlık Kararlılık Vizyonerlik Takım ruhuna yatkınlık Liderlik Esneklik 25
Girişimcinin İhtiyaç Duyduğu Temel Unsurlar 2. Bilgi ve Beceriler Teknik/İşlevsel Bilgiler Yönetim Bilgileri Planlama Bilgileri 26
Girişimcinin İhtiyaç Duyduğu Temel Unsurlar 3. Kaynaklar Maddi Varlıklar Yetenek, Bilgi, Beceri, Deneyim Çevre İlişkiler Zaman Yöneticilik Liderlik Cesaret 27
Girişimcinin İhtiyaç Duyduğu Temel Unsurlar 4. İş Fikri Kendi işini kurma motivasyonuna sahip girişimci için başarının ilk koşulu başarı potansiyeli yüksek bir iş fikrine sahip olmaktır. 28
İş Kurma Süreci İşi Geliştirme İşi Kurma İş Planı Ön Değerlendirme Çalışma Programı İş Fikri Belirleme Motivasyon 29
İş Kurma Süreci: Motivasyon İşi Geliştirme İşi Kurma İş Planı Ön Değerlendirme Çalışma Programı İş Fikri Belirleme Motivasyon 30
İş Kurma Süreci: Motivasyon Motivasyon Kişinin hedefini gerçekleştirme çabasındaki yoğunluğu, odaklanması ve olumlu beklentileridir. Bir girişimci adayı için motivasyon en önemli güçtür. Motivasyon, iş kurma sürecini etkileyen diğer tüm etkenler arasında en önemlisidir. 31
İş Kurma Süreci: Motivasyon Girişimciyi Motive Eden Unsurlar Nelerdir? Kendi kendinin patronu olma, başkalarından emir alarak çalışmama isteği Bağımsız ya da esnek bir iş ortamına sahip olma isteği Mevcut iş seçeneklerinin verdiği maddi-manevi kazanımlardan daha fazlasına ulaşma isteği Kendi geleceğini kendi karar ve çabaları ile şekillendirme isteği, Bir hobiyi işe dönüştürme isteği Zamanını kendi kontrol edebilme isteği Para kazanma arzusu Gerçekleştirilmek istenen hayaller 32
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme İşi Geliştirme İşi Kurma İş Planı Ön Değerlendirme Çalışma Programı İş Fikri Belirleme Motivasyon 33
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme 34
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme İş fikri yeni buluş ya da mevcudu modifiye etmektir. İş fikirleri 2 temel kaynaktan ortaya çıkar: Geçmiş deneyim, bilgi ve beceriler Piyasadaki fırsatlar 35
Geçmiş Deneyim, Bilgi ve Beceriler Ticaret hayatına semt pazarlarında çeşitli ürünler satarak başlayan Tuncer, daha sonra bir üniversitede hademe olarak işe girdi. Kolonyayla ilgili yabancı kaynakları hocalara çevirmesi ile birlikte onların takdirini kazandı. Avrupa daki kolonya üreticileriyle yazışmaya başlayan Tuncer, kendi formüllerini oluşturdu. Yurtdışından getirttiği malzemelerle ticaret hayatında yeni bir döneme başladı. İlk defa ambalajlı kolonya satışını başlattı, ürün çeşitlendirmesi yaptı. Şimdi ise markayı, geçmiş deneyim ve bilgiler ışığında Engin Tuncer yönetiyor.* * Marketing Türkiye, 1 Ocak 2010 Tarihli Sayı 36
Piyasadaki Fırsatlar Erzurum doğumlu Halit Kesemen, kendisine ait ilk sandviç-kumpir dükkanını 1994 te İstanbul da açtı. 12 yılda işlerini büyüttü. Yurt dışında kumpire çok talep olduğu ancak tanıtımının yeteri kadar yapılmadığı düşüncesiyle eğitim vermeye karar verdi. Turkla.com adresinde verdiği ilanla Amerika dahil birçok ülkeden kumpir yapımı ile ilgili eğitim vermesi için davet aldı. Hızla kurumsallaşmaya başladı. 37
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme İş ve eğitim geçmişi, bulunacak iş fikirlerini sınırlandırmaz. Örneğin 38
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme 39
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme Copyright by Progem 40
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme Şirket 1865 yılında Finlandiya'da nehir kıyısında bir kağıt-hamuru değirmeni olarak kuruldu. Dünyanın en büyük mobil telefon üreticisi Nokia şu an dünya çapında kullanılan her üç cep telefonundan birinin üreticisi. 41
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme Daha İYİ Daha BASİT Daha HIZLI Daha UCUZ Copyright by Progem 42
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme Türkiye de şu dönemde keşfedilmiş ve uygulanan yaklaşık 4.500 civarında iş fikri vardır. Gelişmiş ülkelerde bu sayı 25.000 civarında 43
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme Şu an yararlanmakta olduğumuz pek çok ürün ve hizmet belli sorunlara çözüm üretmek veya belli ihtiyaçları karşılamak üzere ortaya çıkmıştır. Örneğin; Yağmurda ıslanmamızı önleyen şemsiye, Hırsızlığa karşı alarmlar, Boğulmamak için kullanılan can yelekleri vb 44
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme Sorunu Çözmek için Takip Edilecek Aşamalar En iyi çözüm önerisini tespit etmek Soruna yönelik çözümleri tespit etmek Soruna neden olan faktörleri tespit etmek Sorunu tespit etmek 45
İş Kurma Süreci: İş Fikri Belirleme Sorunu Çözmek için Takip Edilecek Aşamalar Oyuncak kiralamak 1- Çocuğa hiç oyuncak almamak 2- Oyuncakları daha ucuza mal etmek 3- Veya başka bir çözüm bulmak Çocuklar oyuncaklarından çabuk sıkılıyor, sürekli yeni oyuncak istiyor Aileler oyuncaklara çok para harcıyor 46
Oyuncak Kiralama 47
Yeni İş Fikri Bulmanın Yöntemleri Beyin Fırtınası: Yeni fikir üretmede yaygın olarak kullanılan bir metottur. Beyin Fırtınası sırasında, ne kadar çılgın ya da acayip görünürse görünsün, her fikir geçerlidir. 48
Yeni İş Fikri Bulmanın Yöntemleri Gözlem Yapmak: İyi bir iş fikri iyi bir gözlem ile bulunabilir. İnsan hayatını nasıl kolaylaştırabileceğinizden, yaşam kalitesini nasıl artırabileceğinize kadar, birçok konuda gözlemler yapabilirsiniz. 49
Yeni İş Fikri Bulmanın Yöntemleri Fikirlerinizi Paylaşın: Etrafınızdaki kişiler ile fikirlerinizi paylaşın. Fikirlerinizi açıkladıkça kusurlarını bulup düzeltmeniz ve fikirlerinizi geliştirmeniz, onları daha iyi bir hale getirmeniz kolaylaşacaktır. 50
Yeni İş Fikri Bulmanın Yöntemleri Anket Yapmak: Kamuoyuna yönelik anketler ihtiyaçların tespit edilmesinde oldukça etkili veri kaynaklarıdır. Anket yöntemi ile pek çok kişiye ulaşarak daha önce hiç aklınıza gelmeyen bir sorunu tespit edip yeni bir iş fikri geliştirebilirsiniz. 51
Yeni İş Fikri Bulmanın Yöntemleri İlgili Kaynakları Takip Etmek: Dergiler Gazeteler Kitaplar İnternet 52
İş Kurma Sürecinden Önce Yanıt Aranması Gereken Sorular Bu ürün/hizmeti kimler ve neden talep eder? Sunulmak istenen ürün/hizmeti yeterince tarif edebiliyor musunuz? Bu iş için gerekli olan temel yetenekler nelerdir? Benzer ürün/hizmeti sunan potansiyel rakipler kim? 53
İş Kurma Sürecinden Önce Yanıt Aranması Gereken Sorular Ürün/hizmet için arzdan fazla talep var mı? Bu yeni ürün/hizmet için talep yaratılabilir mi? Ürün/hizmetin temel başarı kriteri nedir? (Bilgi, sermaye, makine, v.b) İşin gerektirdiği çaba / kişisel katkılar girişimcinin özelliklerine uygun mu? 54
İş Kurma Sürecinden Önce Yanıt Aranması Gereken Sorular Ne tür bir hukuki yapı tercih edilmeli? Bireysel mi, ortak bir girişim mi? Mevcut bir işletme mi devir alınmalı, yoksa yeniden bir işletmemi kurmalı? İş kurmak için uygun zaman ve uygun yer tanımlandı mı? 55
İşletmelerin Amaçları Kâr sağlamak Satış geliri sağlamak Sosyal sorumluluklarını yerine getirmek Varlığını sürdürmek ve büyümek 56
İşletmelerde Bulunan Fonksiyonlar Satın Alma YÖNETİM Kalite Finansman Satış- Pazarlama AR-GE İnsan Kaynakları Halkla İlişkiler Muhasebe 57
İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları Her işletmenin; Çalışanlarına, Müşterilerine, Devlete, Çevre halkına, Yerel yönetimlere, Emniyete, Adliyeye, Tapu dairesine, Vergi dairesine, Hazineye Ekolojik sisteme karşı sorumlulukları bulunmaktadır. 58
İş Kurma Süreci: Çalışma Programı İşi Geliştirme İşi Kurma İş Planı Ön Değerlendirme Çalışma Programı İş Fikri Belirleme Motivasyon 59
İş Kurma Süreci: Çalışma Programı Çalışma Programı, iş fikrinin bulunmasından ilk müşterilere kadarki aktivitelerin (İş planı, yasal kuruluş işlemleri, kredi başvuruları vb.) planlanmasını içerir. Kaynakları verimli kullanabilmek ve zamanı iyi değerlendirmek için gerekli bir aşamadır. 60
İş Kurma Süreci: Ön Değerlendirme İşi Geliştirme İşi Kurma İş Planı Ön Değerlendirme Çalışma Programı İş Fikri Belirleme Motivasyon 61
İş Kurma Süreci: Ön Değerlendirme Bir iş fikrinin ön değerlendirme aşamasında yanıtlanması gereken sorular şunlardır: İş fikrinin uygulanmasında yerine getirilmesi mümkün olmayan yasal gereklilik, izin veya ruhsat var mı? İş fikrinin uygulanması için zorunlu olan ve girişimcinin temin edemeyeceği bilgi, beceri, ustalık ve işgücü girdileri var mı? İş fikrinin genel çalışma şeklini girişimcinin yerine getirememe ihtimali var mı? İş için gerekli finansman büyüklüğü, karşılanması olanaksız boyutta mı? Ürünlerin üretiminde gerekli olan teknik ve idari süreçlerin yerine getirilmesi girişimci için olanaksız mı? İş fikrinin temel başarı kriteri nedir? Girişimcinin kuracağı işin başarı şansıyla ilgili değerlendirmesi nedir? 62
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Necati ÇAMAYAZ 63