10 TR LYON DOLARLIK DEV PAZAR Dünya e-ticaret hacmi, net olarak hesaplanamasa da, istatistikler rakam n 10 trilyon dolar aflt n gösteriyor. Türkiye deki e-ticaret hacmi ise 2011 de yüzde 52 art flla 22,9 milyar TL oldu. Türkiye, 30 milyonu aflan kullan c s yla dünyan n en büyük 12 nci internet pazar konumuna yükseldi. e-ticaret Dünya e-ticaret hacmi, net olarak hesaplanamasa da, istatistikler rakamın 10 trilyon doları aştığını gösteriyor. Artık ticaret yapan herkesin küresel rekabet şarlarında e- ticaret ve sanal dünyaya ayak uydurması gerekiyor. Türkiye 30 milyonu aşan kullanıcısıyla, dünyanın en büyük 12'nci internet pazarı konumuna yükseldi ve Türkiye internet kullanımında ortalama her yıl yaklaşık yüzde 50 büyüyor. ARAfiTIRMA Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre, Türkiye'de her 5 kişiden biri internet üzerinden alışveriş Gökhan ERCAN yapıyor. Türkiye'de 2010 yılında e-ticaret hacmi 15 gokhan@ekovitrin.com milyar TL'ye ulaşırken, 2011 yılında ise e-ticaret hacmi yüzde 52 artışla 22,9 milyar TL oldu. İnternet fark ettirmeden yaşamımızda o kadar değişiklik yaptı ki Eski alışkanlıklarımız çoktan unuttuk bile Örneğin eskiden ansiklopedi okurduk, artık bu bilgilere wikipedia'dan ya da google dan ulaşıyoruz. Kimileri günlük yazardı, artık internette blog yazıyor. Arkadaşlarımız ile dışarıda buluşurduk, şimdi Facebook'ta ya da Twitter da buluşup hal hatır soruyoruz. Alışverişi, gittigidiyor dan, hepsiburada dan yapıyoruz, müziği mp3 ler yerine Fizy.org'dan takip ediyoruz. İş ararken bile gazete den değil, kariyer.net, yenibiris.com gibi sitelerden başvuru yapıyoruz. Öyle ki internet artık televizyonu bile hayatımızdan çıkarmaya aday! Artık youtube gibi birçok video sitesinden filmleri, dizileri kesintisiz seyrediyoruz. FACEBOOK UN KULLANICI SAYISI 800 M LYONU AfiTI Biraz da rakamlar ile ifade etmek gerekirse; Günümüzün google dan sonra en popüler sitesi facebook'un kullanıcı sayısı 800 milyon kişiyi geçti. Ve sonunda Time dergisinin anketinde Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg 2010'da yılın adamı seçildi. Google'un ise ABD, ngiltere, Japonya, Almanya ve Çin deki toplam e-ticaret hacmi 500 milyar dolar buldu. Türkiye ise elektronik ticarette Fransa dan sonra 7 nci s rada geliyor. Türkiye nin, Çin ile beraber dünyan n en çabuk büyüyen ikinci e-ticaret pazar oldu u tahmin ediliyor. günlük geliri 25 milyon doları buluyor. İnternetten ödeme sistemleri sunan Paypal.com sitesinin yıllık cirosu 27,4 milyar dolar seviyesine geldi. Tabi elektronik ticarette internet kullanımına paralel olarak her geçen gün gelişiyor. 2011 yılında ABD, İngiltere, Japonya, Almanya ve Çin deki toplam e-ticaret hacmi 500 milyar doları buldu. Türkiye ise elektronik ticarette Fransa dan sonra 7 inci sırada geliyor. Hatta Türkiye ye 2011 de Hindistan ın ardından Çin ile beraber dünyanın en çabuk büyüyen ikinci e-ticaret pazarı olduğu tahmin ediliyor. NTERNET NED R, NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI? İnternete bir tanım yapmak gerekirse; dünya genelindeki bilgisayar ağlarını ve kurumsal bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağının adıdır. 1985 yılında kullanılmaya başlayan internet sözcüğü, "kendi aralarında bağlantılı ağlar" anlamına gelen İngilizce Interconnected Networks teriminin kısaltmasıdır. İnternet sayfalarına girerken devamlı olarak yazdığımız "WWW" ise İngilizce World Wide Web (Dünya Çapında Ağ) sözcüklerinin kısaltmasıdır. İnternet, çok protokollü bir ağ olup birbirine bağlı binlerce akademik, ticari, devlet, ve serbest bilgisayar ağlarının birbirine bağlanmasıyla oluşur. İnternet'in kökeni, hataya dayanıklı, sağlam ve özel bir bilgisayar ağı kurmak isteyen Amerika Birleşik Devletleri hükümeti tarafından 1960 yılındaki araştırmalara dayanıyor. Bundan önce 1950'lerin başında bir ağ yapısı 1950'lerin başında iletişim kuran bilgisayar sistemleri olan askeri iletişim sistemi Semi-Automatic Ground Environment (SAGE) ve ticari havayolu rezervasyon sistemi olan Semi-Automatic Business Research Environment (SABRE) çalışmaya başladı. 1960 larda ise the Advanced Research Projects Agency (AR- 106 107
PA) ve ABD nin savunma sistemi için the Advanced Research Projects Agency Network (ARPA- NET) projelerinin sayesinde 1969'da ilk ağ yapılanmaları (internet) o dönemin zirvesine ulaştı. Bu tarihten sonra da ARPANET bildiğimiz modern İnternet olarak hayatımıza girmeye başladı. 1970'li yılların başında Amerikan üniversitelerinde bu projeden yararlanma imkânı verilmesinin ardından elektronik posta (e-mail) yaygınlık kazanmaya başladı. 1984 yılında ise alan adları ilk olarak kullanılmaya başlandı. "world wide web (www) html dili" (standart kodlama sistemi) 1989 yılında bulunması ve daha önce 1980'lerin ortalarında geliştirilen TCP/IP transfer protokolü, bilgisayarların açık ağlarda, ya da daha iyi bilinen adıyla "İnternet" üzerinde birbirleri ile iletişime geçmesini sağladı. Dünyada internet patlamasının yaşandığı yıllar ise 1990 lar oldu. 1994 te dünyada toplam web sitesi sayısı 10 bine ulaşmıştı bile. Böylece internet, modern insanın hayatının da yerini almaya başladı. ELEKTRON K T CARET NED R? Dünya Ticaret Örgütü nün yaptığı tanıma göre elektronik ticaret; mal hizmetleri üretim, tanıtım, satış, sigorta, dağıtım ve ödeme işlemlerinin telekominükasyon ağı üzerinden yapılmasıdır. Elektronik ticaret, kısaca e-ticaret ya da sanal ticaret, 1995 yılından sonra internet kullanımının artmasıyla ortaya çıkan, ticaretin elektronik ortamda yapılması kavramıdır. Reklam ve pazar araştırması, sipariş ve ödeme, teslimat olmak üzere üç aşamadan oluşur. Kısacası e-ticaret, mevcut işinizin elektronik ortama aktarılmasıdır. Bu bakımdan E-ticaretin ana hedefi, ticari işlemlerin elektronik ortamda yapılmasıdır. Bu sayede bir şirket ticari faliyetlerini 24 saat ve 365 gün devamlılığı içinde bütün dünyaya sunabilmektedir. ELEKTRON K T CARET N KISA TAR HÇES E-Ticaretin şirketler tarafından yoğun olarak kullanılmaya başlaması 1996 yılına rastlıyor. Daha önceleri yürütülen e-ticaret faaliyetleri, şirket içi (intranet) ya da şirket ile diğer bir grup arası (extranet) ağlar üzerinden, EDI kullanılarak yapılan e-ticaret. Bu tür e-ticaret üçüncü kişilere kapalı e-ticaret şekli. EDI, 1990'lı yılların ortalarında ABD ve Avrupa'da yoğun olarak kullanılmaya başlandı. Dünya Bankası'nca 1995 yılında yapılan bir araştırmada, Avrupa'da EDI kullanan şirketlerin sayısının 30 bini bulduğu tespit edildi. Internet üzerinden yapılan e-ticaret ise, EDI'den farklı olarak, yalnız belirli üretici, sağlayıcı, dağıtıcıları bir araya getirmeyip, Internet erişimi olan her bir kullanıcıya eşit fırsatlar yaratabiliyor. E-ticaret; herkese açık elektronik ağ üzerinden gerçekleştirilen ticari faaliyetler olduğundan internetin gelişimine paralel artmaya devam ediyor. Dünya, e-ticaret kavramıyla ilk defa, 1994 yılında ABD de Amazon.com adlı web sitesinde ilk defa kitap satılmasıyla tanıştı. Bu satışın arkasından aynı yıl içerisinde e-mail yoluyla pazarlama ve reklam keşfedildi. 1995 yılında e-bay adlı alışveriş sitesinde ilk sanal müzayede düzenlendi. Yine aynı yıl içerisinde arama motorlarının öncülerinden olan Yahoo da da ilk arama yapıldı. İnternet te aramanın yapılabilmesi insanları yaptıkları aramaya göre yönlendirme şansını sağlayarak e-ticatet in gelişimine büyük katkı sağladı. Örneğin, satın almak isteğiniz bir ürün hakkında bilgi edinmek istediğiniz de arama motorlarına girip bu ürünü araştırmaya başlıyorsunuz. Bu araştırma sırasında elektronik ticaret şirketleri eğer ilgili ürünü satıyorlarsa arama sırasında karşınıza arama sonucu olarak çıkıyor ve ürünün satış sayfasına yönleniyorsunuz. Böylece e-ticaret büyük bir sıçrama kaydetti. Dünyada toplam e-ticaret hacmi, 1997 yılında 26 milyar dolarlık seviyesinden, 2001 yılında 330 milyar dolara ve günümüzde 10 trilyon dolar seviyesine yükseldi. Bu zaten e-ticaretin geleneksel ticarete göre en önemli farkıdır. İnternetin yaygınlaşması ile sadece belirli bir kitleye satış yapan firmalar, e-ticaret sayesinde de küresel bağlantılar kurma şansını yakalıyor. Ayrıca e-ticaret, tüketicilerin dünyanın her yanında pazara giren ürünler hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlarken yeni üreticilerin de dünya pazarlarına girmelerine imkân verir. E-ticaretin, şirketler ile hedef kitlesi arasındaki doğrudan ilişki sağlaması, pazarlamacılara istedikleri bilgileri sunması, hızlı ve düşük maliyetli olması bu yeni mecranın en önemli faydalarındandır. E-ticaret sayesinde pazara giren daha düşük fiyatlı ve kaliteli ürünler, üreticiler arasında rekabetin artmasına ve tüm ticari işlemlerde maliyetinin düşmesine neden olur. Normal koşullarda ortalama 10 yıl alan markalaşma süreci, elektronik ticaret sayesinde 2 yıla kadar inebilmiştir. Bu sayede günümüzde yeni açılan bir e-ticaret sitesi çok kısa sürede dünya çapında tanınır hale gelebiliyor. Bugün "Dünyanın en büyük 500" şirketi listesinde bundan birkaç yıl önce kurulmuş olan onlarca e-şirket yer alıyor. YAPANLARIN C NS YET DA ILIMI Erkek %63 Kad n %37 YAPANLARIN ALIfiVER fi ÖNCES ARAfiTIRMA fiekl nternette araflt rma %58 Arkadafl na sorma %17 Ma azada inceleme %17 Dergi, gazete vb. %8 YAPANLARIN YAfi DA ILIMI 23-30 Yafl %51 31-40 Yafl %34 41-55 Yafl %13 56+ Yafl %2 NTERNETTEN YAPILAN ALIfiVER filer N TUTARI 100-200 TL %32 50-100 TL %27 250-500 TL %16 25-50 TL %12 500+ TL %8 < 25 TL %5 TE ÖDEME TERC HLER Kredi kart %83 Havale %16 Mobil ödeme %1 YAPMA NEDENLER Düflük fiyat %25 Zaman tasarrufu %21 Ürün Çeflitlili i %20 Detayl ürün inceleme %17 Di er %17 108 109
Türkiye de e-ticaret hacmi hızlı büyümesini sürdürüyor. 2003 yılında sadece 260 milyon TL seviyesinde olan e-ticaret hacmi, 2010 yılı sonunda 15,2 milyar TL olarak gerçekleşti. 2011 yılı sonunda ise 22,9 milyar TL seviyesine gelmiş durumda. Türkiye 2010 beklentilerine uygun şekilde 2011 yılı genelinde, 2010 yılına göre yüzde 50 oranında artışı yakaladı. 2004-2008 yılları arasında her sene neredeyse ikiye katlanan Türkiye de e-ticaret hacmi, kriz döneminde küçük bir artış göstermiş, sonrasında ise 2010 yılında, 2009 yılına göre yüzde 48 artış göstererek 15,2 milyar TL seviyesine ulaşmıştı. 2011 yılı kendi içinde de e-ticaret hacmi geçen seneye göre yüzde 50 artış göstererek Ocak-Haziran döneminde 10,4 milyar TL seviyesini yakaladı. Aylık bazda Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine bakıldığında da, Haziran TÜRK YE DE e-ticaret PAZARI BÜYÜYOR Bankalararas Kart Merkezi verilerine göre, Türkiye'de her 5 kifliden biri internet üzerinden al flverifl yap yor. Avrupa'n n en büyük pazarlar aras nda yer alan Türkiye'de 2011 y l nda elektronik ticaret hacmi yüzde 50 art flla 22,9 milyar TL oldu. Yeni hedef ise 34 milyar TL. 2011 de 2 milyar TL seviyesini aşan e-ticaret hacmi, tüm zamanlar aylık hacim rekorunu da kırdı. Bu aylık bazda kırılan rekor, alışveriş amaçlı kredi kartı kullanımı içinde e-ticaretin payını yüzde 9 seviyesine yükselti. 2005 yılı başında yüzde 1 seviyelerinde olan alışveriş amaçlı kredi kartı kullanımı içinde e-ticaretin payı, böylece altı sene içinde yüzde 9 seviyesine ulaştı. 2011 yılında banka kartlarından yapılan işlem adedi 1 milyar 69 milyon adedi bularak, 255 milyar TL lik hacme ulaştı. E- ticaretin payı da bu rakam içerisinde yüzde 9 seviyesine ulaştığı görülüyor. 2011 TÜRK YE DE E-T CARET YILI OLDU E-ticaretin Türkiye de hızla büyümesi geçen yıla damgasını vuran konular arasındaydı. Bankalararası Kart Merkezi nin (BKM) 2011 yılı verileri, Türkiye de internet üzerinden alışveriş yapmayı tercih edenlerin sayısının her geçen gün arttığını gösteriyor. 2011 yılının ilk altı ayındaki raporda yıl sonunda e-ticaretteki işlem hacminin 20 milyar TL ye ulaşacağı öngörülüyordu. Fakat sektör yıl sonunda bu rakamı geride bıraktı. BKM verilerine göre 2011 sonu itibariyle yerli kredi kartları ile yerli ve yabancı sitelerde 135 milyon adet, toplam 22,9 milyar TL tutarında e-ticaret işlemi gerçekleştirildi. Bu rakam 2011 yılı e-ticaret cirosunun, 2010 yılı ile karşılaştırıldığında yüzde 50 den fazla bir büyüme olduğu görülüyor. BKM raporuna göre bu e-ticaret cirosundaki artışın yanında, ortalama bir alışverişteki harcama tuyarı da artmış durumda. E-Ticaret üzerinden alışverişi tercih edenler işlem başına 2010 yılında 147 TL harcanırken, bu değer 2011 yılında 172 TL ye yükseldi. Buna göre Türk internet kullanıcısının, harcama cirosundaki artışın işlem adedinin üzerinde oluşundan dolayı, 2011 de e-ticaret harcamalarında daha pahalı ürünleri seçtiğini gösteriyor. Bu durum ise açıkça e-ticarete olan güvenin daha da artığını gösteriyor. E-Ticarette alışveriş de hız kazandı. BKM (Bankalar Arası Kart Merkezi) verilerine göre e- ticaret sitelerinden 2011 yılında dakikada ortalama 217 adet işlem yapıldı. Ciroda yüzde 96 artış gösteren hizmet sektörü ilk üç ayda harcama rekoru kırdı. E-ticaret harcamalarının sunduğu kolaylıklar sayesinde alışverişler hız kazandı. E-ticarete sektörel bazda baktığımızda ise 2011 yılında internet üzerinden en fazla telekomünikasyon, havayolları ve elektronik eşya sektörlerine yönelik e-ticaret işlemi yapıldığı görünüyor. Toplam pazarın neredeyse dörtte birini tüketici elektroniği sektörü oluşturuyor. Fakat bu sektör bir zamanlar açık ara önde olduğu internet pazarında diğer kategorilerden daha yavaş büyümeye devam ediyor. Diğer kategoriler ve çok daha niş ürün kategorileri de e-ticarette hızlı büyüme sürdürüyor. NTERNET KULLANIMI VE E-T CARET HIZLA BÜYÜYOR Türkiye İstatistik Kurumu nun (TÜİK), 2011 yılı Nisan ayında gerçekleştirdiği Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması ndan çıkan sonuçlara göre Türkiye de hanelerin internet kullanımı artıyor. Yapılan araştırma sonuçlarına göre Türkiye genelinde hanelerin yüzde 42.9'u internet erişim olanağına sahip olduğu görülüyor. Bu oran 2010 yılının aynı ayında yüzde 41.6, 2009 yılında aynı dönemde ise sadece yüzde 30 du. İnternet erişim olanağı olan hane oranı kentsel yerlerde yüzde 51 iken, kırsal yerlerde bu oran yüzde 22. 7 seviyesinde. 2011 yılı Nisan ayında hanelerin yüzde 39. 3'ünde genişbant İnternet (ADSL, kablolu ve kablosuz sabit bağlantılar ile 3G bağlantı) erişimin bulunduğu tespit edildi. 16-74 yaş grubundaki bireylerde bilgisayar ve İnternet kullanım oranları sırasıyla yüzde 46. 4 ve yüzde 45 olarak gerçekleşti. Bu oranlar 2010 yılında sırasıyla yüzde 43. 2 ve yüzde 41. 6 idi. Bilgisayar ve internet kullanım oranlarının en 110 111
2012 sonu itibariyle Türkiye deki e-ticaret pazar n n 32-36 milyar TL. olaca hesaplan yor. TÜRK YE N N e-ticaret DEVLER yüksek olduğu yaş grubu ise 16-24 yaş grubu. İnternet kullanan bireylerin internet üzerinden kişisel kullanım amacıyla mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı yüzde 18. 6 oldu. Önceki yıl İnternet üzerinden alışveriş yapanların oranı ise yüzde 15 idi. 2010 yılı Nisan ile 2011 yılı Mart aylarını kapsayan 12 aylık dönemde İnternet üzerinden alışveriş yapan bireylerin yüzde 28. 8'i giyim ve spor malzemesi, yüzde 27. 8'i elektronik araç, yüzde 19. 8'i ev eşyası, yüzde 17. 6'sı kitap, dergi, gazeteyi (e-kitap dahil) internet üzerinden aldı. 2003 yılında sadece 18 bin 604 genişbant internet abonesi, 8 yılda yaklaşık 690 kat artarak, yaklaşık 12,79 milyona ulaştı. Türkiye'deki toplam internet abone sayısı ise yüzde 16,1 artarak 12,86 milyon oldu. Abonelerin 5 milyon 400 bini mobil, 450 bini kablonet, 6 milyon 940 bini ise ADSL ile internete bağlanıyor. İnternetin Türkiye de giderek yaygınlaşmasından sonra sanal işlemler popülerliğini giderek arttırıyor. Birçok ürünün satışını yapan e-ticaret sitelerinin gerekse kendi firmasının internet sitesinden ürünlerini satışını elektronik ortamda satışa sunan firmaların sayısı da her geçen yıl daha da artıyor. Bankalar arası Kart Merkezi nin açıklamasına göre 2003 yılında kayıtlı e-ticaret iş yeri sayısı sadece 1.933 iken, 2009 yılında 54.031 adede ulaşmış durumda. Türkiye de yapılan alışverişlerin şu anda yaklaşık yüzde 4-5 i sanal ortamda yapılıyor. Kredi kartı ile yapılan alışverişlerde ise e-ticaretin payı yüzde 9 u buluyor. Fakat Türkiye de daha çok bir potansiyeli bulunuyor. Hem firma sayısı hem de elektronik ticaret müşteri sayısı çığ gibi büyüyor. Bundan dolayı ülkemizdeki e- ticaret siteleri uluslararası yatırımda çekebiliyor. Yurt dışında faaliyet gösteren E-bay, Grupon gibi bir çok e-ticaret siteleri ülkemize girişi de hızla artıyor. E-T CARET ALANINDA ST HDAM YÜZDE 200 ARTTI 2012 DE E-T CARET N TÜRK YE DE VARACA I NOKTA Türkiye nin dünyada en fazla internet kullanıcısına sahip ilk 12 ülke içinde bulunduğu hesaplanıyor. 2010 ve 2011 yıllarında bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 50 artış oldu. 2012 yılı sonunda e-ticaret pazarının 34 milyar TL seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor. Avrupa daki krizin artması ve bunun gibi olumsuz senaryolarda bu rakam, 30 milyar TL seviyesine inebilir. Tam tersine ekonominin canlanması durumunda ise Türkiye de e-ticaretin 35 milyar TL nin üstüne çıkma ihtimali de bulunuyor. Özetle, 2012 yılsonu için 32-36 milyar TL hedefi verilmesi, Türkiye de e-ticaretin geleceği boyutu göstermesi için doğru olacak. Ayrıca internet erişimine sahip olan kullanıcı sayısındaki artış, yeni firmaların e-ticaret yatırımı yapması, mevcut firmaların altyapılarındaki iyileştirmeler, tanıtım faaliyetlerindeki artış, internet alışverişindeki fiyat ve kolaylık avantajı e-ticaret hacminin gelecek dönemde daha da artması bekleniyor. Türkiye de e-ticaret son yılların en popüler girişimcilik alanlarından biri haline geldi. Rakamlara bakıldığında sektörün çok hızlı büyüdüğünü görmek mümkün. Türkiye nin en büyük insan kaynakları platformu Kariyer.net verilerine göre 2011 yılının ilk 8 ayında istihdam hacmi en çok artan sektör e-ticaret oldu. 2011 yılının ilk 8 aylık periyodunda sektörden gelen eleman talebi yüzde 200 lük bir artışla 2 bin kişiye ulaştı. E-ticaret sitelerinin en çok aradığı pozisyonlar ise sırasıyla yönetici, satış temsilcisi, yazılım uzmanı, muhasebe elemanı, sistem yöneticisi, danışman, satın alma uzmanı, internet pazarlama uzmanı oldu. Veriler, fırsat sitelerinin yeni iş fırsatları doğurduğuna işaret ediyor. Türkiye de en popüler olan e-ticaret ve fırsat siteleri milyar dolarlık yeni bir pazara hükmediyor. Üye sayıları milyonları aşan bu siteler, yabancı yatırımcıların da ilgisini çekiyor. 250-300 bin dolar sermaye ile başlayıp, bugün Türkiye de 6 milyon dolardan fazla yatırım yapan firmalar bulunuyor. Internet Retailer firması, her yıl çeşitli kaynaklardan yararlanarak, Avrupa merkezli B2C yani internetten perakende satış yapan şirketleri araştırıyor. 2012 de yayınladığı raporda e-ticaret firmalarından ilk 400 şirkete yer veriliyor. Listede 2012 yılında Türkiye den Hepsiburada.com, Markafoni, Teknosa ve Ereyon.com yer aldı. 2012 yılı Avrupa ilk 400 şirket sıralamasının zirvesinde geçen yılki şirketler bulunuyor. 2011 in ilk sırasında yer alan Amazon.com, bu yıl yine lider. 12.3 milyar dolarlık ciro yapan şirket 2012 listesinde 16 milyar dolarlık ciroyla yer alıyor. İkinci sıradaysa Türkiye de Limango ile varlık gösteren Otto Group yer alıyor. Şirket 2011 listesinde 5 milyar dolarlık ciroyla yer alırken, 2012 listesine 6.2 milyar dolarlık ciroyla girmiş durumda. Üçüncü sırada ise 5.4 milyar dolar ciroyla Tesco yer alıyor. Türkiye e-ticaret sektörünün listedeki temsilcilerine baktığımızda ise bu yıl sadece 4 şirket bulunuyor. Türkiye merkezli şirketler, 2011 yılı Avrupa ilk 300 şirket sıralamasında tam 17 şirketle yer alıyordu. 2012 yılı Avrupa ilk 400 şirket sıralamasının Türkiye ayağının başını geçen sene olduğu gibi Hepsiburada.com çekiyor. Şirket listede 89. sırada yer alıyor. Rapordaki rakamlara göre Hepsiburada.com 191 milyon 349 bin dolar ciro kaydederek yüzde 32 büyümüş durumda. İkinci Internet Retailer n 2010 y l araflt rmas na göre, Avrupa da ilk 300 e-ticaret sitesi aras na Türkiye den giren 15 e-ticaret flirketi flunlar SIRA fi RKET SM C ROSU 76. Hepsiburada.com 154 milyon $ 111. Markafoni.com 95 milyon $ 120. Teknosa.com 85 milyon $ 163. Istanbulbilisim.com.tr 48 milyon $ 190. Hizlial.com 35 milyon $ 192. Trendyol.com 34 milyon $ 193. Gold.com.tr 34 milyon $ 204. Vatanbilgisayar.com 32 milyon $ 248. Ciceksepeti.com 19 milyon $ 260. Ereyon.com.tr 15 milyon $ 264. Koctas.com.tr 14 milyon $ 268. Pabbuc.com 13 milyon $ 269. Vimjo.com 12 milyon $ 278. Kitapyurdu.com 10 milyon $ 288. Bonnyfood.com 7 milyon $ sıradaysa Markafoni yer alıyor. 2012 yılı listesine 143. sıradan giren şirketin, Internet Retailer a göre yüzde 5 büyümeyle 94 milyon dolarlık ciro sağladığı görülüyor. Listeye giren üçüncü Türkiye merkezli şirket Teknosa oluyor. Ancak Teknosa nın ciro ve büyüme oranı verileri bilgilerine listenden ulaşılamıyor. 2012 yılı listesine giren son Türkiye merkezli şirketse Ereyon.com. 17 milyon dolar cirosu bulunan şirket, geçen seneye göre yüzde 19 büyüme kaydettiği bilgisi listede bulunuyor. 2011 yılı listesinde yer alan 17 Türkiye merkezli şirketten diğerleri ise; İstanbul Bilişim, Hizlial.com, Trendyol, Gold Bilgisayar, Vatan Bilgisayar, Ciceksepeti.com, EBIuniverse.com, Koçtaş, Pabbuc.com, Vimjo.com, Kitapyurdu.com, AKM Partners ve Bonnyfood.com du. Internet Retailer ın araştırmasına göre Türkiye merkezli şirketlerin listede sayısının azalması, Türkiye deki e-ticaret sektörünün daraldığı anlamına gelmiyor. Bu noktada Avrupa merkezli şirketlerin, Türkiye merkezli şirketlere göre daha fazla ciro yaptığı düşünebilir. 112 113
E-T CARET N LK 10 U HEPS BURADA.COM 1998 yılında infoshop.com adıyla kurulan ve 2011 yılında 3.3 milyon üyeye ulaşan HepsiBurada, e- ticaret sitesinin aylık ortalama ziyaretçi sayısı 13,5 milyon olarak gösteriliyor. Ziyaretçilerin sitede kalma süresi de 2010 dan bu yana ortalama 10 dakika. HepsiBurada tuttuğu raporunda, aylık gönderilen toplam ürün sayısını 550 bin adet. Satış bazında en çok artış kaydedilen kategorileri de kozmetik yüzde 90, giyim yüzde 80, gıda yüzde 70, anne-bebek yüzde 50 ile sıralanıyor. MARKAFON.COM 2008 yılında kurulan private shopping (özel alışveriş) kulübü Markafoni, seçkin moda markalarının ürünlerini üyeleriyle buluşturuyor. Halen Türkiye de bulunan toplam bin 200 moda markasından 900 üyle işbirliği halinde olan firma, ayda 200 binin üstünde ürün satıyor. İşe 300 bin dolar sermaye ile başlayan Markafoni nin üye sayısı 2011 de 2 milyonu aştı. Seçkin markaların ürünlerini yüzde 70 e varan indirimlerle sunan site, üyelerinin hem zamandan hem de paradan tasarruf etmelerini sağlıyor. Bunun yanı sıra Türkiye de olmayan bazı seçkin markaları ve özel tasarım ürünlerine de yer veriyor. Markafoni 2011 de cirosunu her ay yüzde 30-40 arasında artırarak 4-6 milyon dolar yatırım yaptığı yeni Türkiye de e-ticaret alan nda faaliyet gösteren ilk 10 flirket flöyle s ralan yor merkezine taşındı. Avustralya, Güney Kore, Ukrayna ve Yunanistan da da faaliyet gösteren Markafoni, önümüzdeki yıllarda özellikle Doğu Avrupa da yaygınlaşmayı hedefliyor. C CEKSEPET.COM 2000 yılından bu yana hizmet veren Ciceksepeti.com, kolay, hızlı ve ekonomik çiçek gönderimi üzerine odaklanan bir e-ticaret sitesi. 150 nin üzerinde farklı çiçek buketi tasarımına sahip olan site, operasyonlarını İstanbul da İçerenköy ve Levent te bulunan 2 atölye ve Türkiye genelinde anlaşmalı olduğu 107 şubeyle yürütüyor. 81 ile siparişle aynı gün içinde çiçek teslimatı yapabilen Ciceksepeti.com, mum, çikolata ve meyve sepeti satışı da yapıyor. Site, SMS ve e-posta aracılığıyla siparişlerin ne zaman hazırlandığı, yola çıktığı ve teslim edildiğine dair bilgilendirmeler yapıyor. 2010 da günde 20 saniyede, özel günlerde ise 4 saniyede 1 sipariş alan sitenin şu anda 500 bin müşterisi var. 2010 da yüzde 100 ün üzerinde bir büyüme elde eden Ciceksepeti.com, Fortune 500 listesinde yer alan Seattle merkezli Amazon şirketi ile de ortaklığa gitti. TRENDYOL.COM DSM Grup bünyesinde Mart 2010 da faaliyete geçen Trendyol, seçkin marka ve tasarımcıların ürünlerini yüzde 85 e varan indirimlerle sunuyor. Giyimden ayakkabıya, aksesuardan dekorasyona, kozmetikten elektronik eşyaya kadar birbirinden farklı ürünleri üyeleriyle buluşturuyor. Trendyol da sadece seçkin markaların orijinal, kalite kontrol standartlarını sağlayan ürünleri yer alıyor. Site, aynı zamanda moda trendlerinin takip edebileceği bir platform olarak da hizmet veriyor. Günde 10 binden fazla ürün satan Trendyol un 2010 yılı aralık ayı itibariyle 2 milyon üyesi vardı. Kurulduktan 6 ay içinde yurtdışındaki yatırımcılardan 18.2 milyon dolarlık sermaye desteği de almayı başardı. G TT G D YOR.COM 6 milyon kişinin kullandığı site, 2001 de yayın hayatına başladı. 2007 de 39 ülkede faaliyet gösteren dev e-ticaret şirketi ebay azınlık ortağı oldu. Bugün aylık 9 milyon tekil ziyaretçiye ve kurulduğu günden bu yana 9 milyonu aşkın satış işlemine sahip. Sitede her gün cep telefonu, fotoğraf makinesi, bilgisayar, giyim ve mücevher ürünü, para, pul, plak, tespih, eski kitap, dergi ve benzeri koleksiyon malzemelerine kadar yüz binlerce ürün satışa sunuluyor. En fazla satış yapılan sektörler ise sırasıyla, teknoloji, moda, sağlık ve kozmetik. Sitede her gün 4 binden fazla kategoride 2 milyon ürün satışa sunuluyor. SAH B NDEN.COM Üç kişilik kadro ile altı kategori altında, 2 bin 700 ilan ile yayın hayatına başlayan sahibinden. com, bugün 200 çalışanı, binlerce kategorisi ile Türkiye nin en çok ziyaret edilen ilan ve alışveriş sitesi. Site bünyesinde bulunan 2 milyondan fazla aktif ilan, ayda 1,5 milyar sayfa görüntülenmesi ve aylık 18 milyon tekil ziyaretçi sayısıyla kapsamlı ilan portföyüne sahip bir e-ticaret platformu olarak hizmet veriyor. Alexa verilerine göre Türkiye de en çok ziyaret eden internet siteleri arasında 7 nci sırada yer alıyor. Şu an sitede her dakikada 2 otomobil ve her 3 dakikada 1 gayrimenkul yeni sahipleriyle buluşuyor. Üye olmanın ve ilan vermenin ücretsiz olduğu site, giyimden aksesuara, emlaktan vasıtaya kadar geniş ürün yelpazesine sahip. YEMEKSEPET.COM Online yemek siparişi sitesi olarak 2001 de yayına başladı. Kullanıcılara ve ilgili restoranlara internetten yemek siparişi verebilme ve alabilme olanağı sağlayan sitenin 24 saat telefonla ya da internetten ulaşılan bir çağrı merkezi var. Özellikle çalışan kesim ve gençlerin yoğun ilgi gösterdiği Yemeksepeti.com dan öğrenciler de Kampus hizmeti aracılığıyla sipariş verebiliyor. Bu arada cep telefonu üzerinden de sipariş kabul ediliyor. Yemeksepeti.com üzerinden 4 bine yakın üye restorana ulaşılıyor. Türkiye de 2 bine yakın markayla çalışan site, Rusya daki girişimi Izrestorana.ru için 250, diğer yurtdışı yatırımı Foodonclick için ise 600 e yakın markayla iş yapıyor. Günde yaklaşık 30 bin sipariş alan sitenin, Türkiye ve Kıbrıs ta 800 binden fazla kayıtlı kullanıcısı var. E-BEBEK.COM 2010 cirosu 4 milyon 500 bin lira olarak gerçekleşen ve 2001 yılında kurulan e-bebek, anne ve bebek sektöründeki binlerce ürünü, yüzlerce markayı bir arada sunuyor. Firma, bugün mağazaları, bebek.com, e-bebek.com ve Bebek Üssü Magic Park la anne-bebek, aile yaşam ve alışveriş platformu olarak hizmet veriyor. Özellikle yeni annelerin bebeğiyle dışarı çıkma sorununu ortadan kaldıran site, tek bir tıkla kolay alışveriş imkanı sağlıyor. Sadece internetten değil telefonla da sipariş verilebiliyor. 2005 te e-bebek.com da satışlar anlamında elde edilen başarıyı takiben fiziki mağazacılığa geçiş yapan firma İstanbul da ilk mağazasını açtı. Bugün toplam 12 e-bebek mağazası bulunuyor. Bebeklere yönelik 24 kategoride 15 binden fazla ürüne ve 150 markayı içeren çeşitliliğe sahip olan e-bebek in 300 bin üyesi var. fieh RFIRSATI.COM Chicago merkezli Groupon un Türkiye markası olan Sehirfirsati.com un temelinde internette grup olup indirimli hizmet alma fikri yatıyor. Nisan 2010 da açılan SehirFirsati.com, tüm Türkiye de yemekten eğlenceye, güzellikten sağlığa minimum yüzde 50 olmak üzere yüzde 90 a varan indirimlerle şehir fırsatları sunuyor. SehirFirsati.com da halen 50 kişilik bir ekip görev yapıyor. 1 milyon 458 bin 209 üyeye ulaşan ve toplam 580 bin adet kupon satan SehirFirsati.com, üyelerine bugüne kadar 61 milyon liralık tasarruf ettirmiş durumda. Şu anda İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Adana, Samsun gibi kentlerde her gün 20 nin üzerinde fırsat sunan site, kısa zamanda diğer illerde de faaliyete geçecek. Bu hedefle günlük ortalama 2 bin 500 kupon satılması öngörülüyor. Bugüne kadar 853 markayla farklı fırsatlar sunan sitenin sattığı fırsatların yüzde 40 ı yemek, yüzde 40 ı güzellik, yüzde 20 si aktivite fırsatlarından oluşuyor. Üyelerine ayda ortalama 4 milyon liralık tasarruf ettiren Sehirfirsati.com, Türkiye den işletmelerin fırsatlarını Groupon un diğer ülkelerinde de sunmaya başlandı. L MANGO.COM 2007 yılında Almanya da üç genç girişimci tarafından kurulan private shopping platformu Limango, 2009 yılında Almanya nın en büyük perakende şirketi olan Otto Group tarafından satın alındı. Şirket, Türkiye de de Mayıs 2009 da faaliyete başladı. Şu anda 45 kişilik bir ekiple büyümeye devam ediyor. Limango, seçkin dünya markalarının ürünlerini sadece davetiye yoluyla üye olan son kullanıcılarına yüzde 70 e varan indirimlerle sunuyor. Bazı kampanyalarda bu oran yüzde 85 lere varabiliyor. 2010 da yaklaşık binin üzerinde tedarikçiyle, 2 bin 500 ün üzerinde kampanya gerçekleştiren Limango nun toplam satışı 1 milyon adedi geçmiş durumda. Şu anda 1 milyondan fazla üyesi bulunuyor. Aylık ziyaretçi adedi 9 milyona ulaşan siteyi günde yaklaşık 270 bin kişi ziyaret ediyor. 114 115