Avian Influenza Dr.Fethiye ÇÖVEN Uzm.Veteriner Hekim Bornova VKAE Kanatlı Hastalıkları Teşhis Laboratuvarı AI Konusunda Geçmişte Yaşananlar 1959 dan 2003 e kadar dünya çapında başlıca 24 mihrak bildirilmiştir: bildirilmiştir: çoğunlukla Avrupa ve Amerika kıtasında coğrafik olarak çok sayıda çiftliğe yayılmayla sonuçlanan 5, 5, uluslararası yayılmayla sonuçlanan 1 vak a ile sınırlı kalmıştır. 2003 e kadar HPAI = kanatlılarda nadiren görülen hastalık iken; 2003-2006 : Hızlı ve geniş çaplı bir yayılma göstererek ülkeler ve kıtalar arası 58 ülkeye yayılma gösterdi: Bugüne kadar toplam 70 ülke etkilendi. 1
2005 Nisan Çin de göçmen kuşlarda ilk H5N1 salgını Nisan 2005: H5N1 in Qinghai Gölü ndeki yabani kanatlılara ilk büyük çapta erişimi: birkaç bin adet bar-headed kaz hastalıktan öldü Sonbahar 2005: Orta Asya ya, Orta Doğu ve Avrupa ya yayılma (Türkiye) 2
5 Son Durum 16 Mayıs 2010 3
AI nın Yayılışı ile İlgili Teoriler o Küresel Isınma Göç yollarının ve zamanlarının değişimi Göç eden türlerin değişimi o Kanatlı populasyonunun dağılımındaki değişiklikler Çiftlik sayılarında artış Küçük ve orta ölçekli çiftlikler ve yetersiz biyogüvenlik o Açık besleme modellerinde artış Kaz, doğal tavuk, ördek,hindi ve devekuşu yetiştiriciliği o Canlı kanatlı pazarları Türkiye için Avian Influenza Risk Faktörleri Sulak alanlar Göçmen su kuşları için dinlenme alanları Göç yolları Dünya kanatlı endüstrisi ile yakın işbirliği 4
Migration agenda Spring Migration Autumn Migration Kuş Gribinin Risk Haritası 5
Konaklama Alanları http://www.milliyet.com.tr/2006/01/12/guncel/resim/axgun02.gif (20.02.2007 tarihli erişim) erişim) Sulak alanlar o Sulak alanlar ve göçmen kuşların konakladığı alanlar endüstriyel kanatlı yetiştiriciliğinin yoğun olduğu yerlere çok yakındır. o Kanatlı yetiştiriciliğinin yoğun olduğu yerlerde çok önemli sayıda hastalığa duyarlı türler (hindi) bulunmaktadır. o Türkiye de uluslar arası öneme sahip 200 dolayında sulak alan vardır ve bu alanlar her yıl yaklaşık 1.5 milyon su kuşuna ev sahipliği yapmaktadır. 6
Türkiye Kanatlı Popülasyonu Türkiye de Avian Influenza nın Tarihçesi 7
Türkiye de Ekim 2005 e kadar AI vakası rapor edilmemiştir İlk Salgın : 5 Ekim 2005 o Balıkesir / Manyas /Kızıksa beldesinde açıkta yetiştirilen bir hindi sürüsünde görülmüştür o Hastalık tespit edilen 2500 kapasiteli sürüde ölümler şekillenmiş, canlı kalanlar itlaf edilmiştir o Bölgede bulunan 4000 kanatlı ve güvercin itlaf edilmiştir o Hastalık yayılmadan kısa sürede kontrol altına alınmıştır 8
Türkiye de ilk AI Vakası MANYAS,, Ekim 2005, açıkta yetiştirilen hindi sürüsünde; MANYAS Mihrak :1 Bireysel Vaka: - MANYAS VAKASI o Avian Influenza o tarihe kadar Türkiye nin karşılaşmadığı bir hastalık o Diğer ülkelerdeki AI nedeniyle insanlarda şekillenen ölüm vakaları, Türkiye de korku ve endişe yarattı o Kanatlı Endüstrisine etkisi: Satışlar % 50 50,, et fiyatları % 40 düştü Durumun düzelmesi 2 ay sürdü 9
İkinci Salgın: Aralık 2005 o Iğdır / Aralık ilçesinde görüldü o Kısa sürede birçok bölgede tespit edildi o 12 insan vakası /4 /4 ölüm o Salgınlar Mart - 2006 bitti Marifet Kocyiğit, AI nedeniyle 3 çocuğunu kaybetti, Doğubayazıt ta oğlu Muhammed in mezarı başında (Murad Sezer -- Associated Press). 10
11
Gazete Haberleri 2005 yılı 6 ilde 9 vaka 12
2006 yılı 54 ilde 213 vaka GENEL DEĞERLENDİRME o Ölen Muhtelif Kanatlı Sayısı : 9169 adet o Mihrakların % 44.3 (90 mihrak) de 1 adet kanatlı hayvan ölürken, o Mihrakların %78.3 (159 mihrakta) ise ölen kanatlı sayısı: <5 dir. o Ülke genelinde; -203 mihrak H5N1, -30 bireysel vaka H5N1 -Samsun ilinde H5N1 yanı sıra bir mihrakta LPAI H7N1 tespit edildi. 13
İtlaf Edilen Kümes Hayvanları o Karantina Bölgesindeki İtlaf : 1.867.658 o Karantina Bölgesi Dışındaki İtlaf : 668.992 o Toplam İtlaf : 2.536.650 o Çıkma Tavuk İtlafı :13.417.511 MÜCADELENİN EKONOMİK BOYUTU Kalem TL Karantina Alanında İtlaf tlaf--tazminat * 12.877.850,80 Çıkma Tavuk İtlafı (1.1 TL ) ** 14.759.262,00 Çıkma Tavuk (Kesimhane sahiplerine 0.1 TL) *** Çıkma Tavuk (Hayvan sahiplerine 0.3 TL) *** Diğ Di ğer Harcamalar (Malzeme (Malzeme--Akaryakıt vb) TOPLAM 111.983,83 345.531,06 3.607.204,50 31.701.831,69 * 2005/47 Sayılı Tebliğ çerçevesinde tazminatlar ödendi. ** 2006/4 Sayılı Tebliğ çerçevesinde destekleme yapıldı. ***2006/14 Sayılı Tebliğ çerçevesinde destekleme yapıldı. 14
Üçüncü Salgın: Şubat, 2007 o Batman / Gercüş/ Boğazköy de ortaya çıktı o İki ilde görüldü o Toplam 27 27..190 kanatlı itlaf edildi Boğazköy o 318 318..000 TL tazminat ödendi o Salgınlar 31 31..03 03..2007 2007 de de bitti 2007 yılı 2 ilde 18 vaka 15
Dördüncü Salgın: Ocak, 2008 o Zonguldak / Çaycuma da ortaya çıktı o Yedi ilde görüldü. o Toplam 7477 kanatlı itlaf edildi o 46.430 TL tazminat ödendi o Salgınlar 14.04.2008 de bitti 2008 yılı 7 ilde 10 vaka 2009 ve 2010 yıllarında hastalık görülmedi 16
ÜLKEMİZDE AVIAN INFLUENZA VAKALARI TOPLAM YILLAR VAKA SAYISI 2005 9 2006 213 2007 18 2008 10 20092009-2010 - 20052005-2010 250 ETKİLENEN İL SAYISI 6 54 2 7-69 Türkiye nin mevcut HPAI Durumu o Vakalar sınırlı alanlarda ve az sayıda ölümle seyretmiştir o Vakalar sulak alanlar ve göç yollarıyla örtüşmektedir o Ticari işletmelerde hastalık görülmemiştir 17
Türkiye nin mevcut HPAI Durumu o Türkiye, 14.07. 2008 de OIE ye HPAI yönünden arilik bildirimini yapmıştır. Teşhis Aktiviteleri 18
Teşhis Aktiviteleri Bölgesel seviyede 8 Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü (VKAE) tarafından sağlanmaktadır. Bornova VKAE AI / ND Ulusal Referans Laboratuvarı (URL) olarak görevlendirilmiştir. VKAE lerine solunum sistemi problemi ile gelen tüm numuneler AI / ND yönünden test edilmektedir. VKAE lerinin Hizmet Alanları MVKAE, Etlik-Ankara Konya VKAE Adana VKAE Pendik VKAE-Istanbul Elazığ VKAE Erzurum VKAE Bornova VKAE-İzmir* Samsun VKAE * Bornova VKAE- AI /ND Ulusal Ref. Lab. 19
Avian Influenza ile Mücadele Çalışmaları Web Portal TKB / VKAE & İl Müdürlükleri Web Sitesi - AI bilgileri - TKB - 8 VKAE - 81 İl Müdürlüğü 20
WEB - PORTAL Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o FAO Projeleri Kafkas Bölgesi ve Doğu Avrupa da Avian Influenza Hastalığının Erken Uyarı ve Korunması için Acil Yardım Projesi Avian Influenza hastalığını Kontrol ve Önlemek İçin Acil Destek Projesi - 2 uzman desteği 21
Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o Dünya Bankası Projesi Kuş Gribi ve İnsana Tesir Eden Salgına Hazırlık ve Hızlı Tepki Projesi o AB Projesi Kuş Gribi Hastalığına Hazırlıklı Olma ve Müdahale Etme Projesi Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o Her iki proje kapsamında; o Hayvan sağlığı o Hastalık kontrol, teşhis, takip ve yönetim altyapısı güçlendirilmesi o Türkiye de hastalığın seyrini tespit etmek amacı ile survey çalışması o TÜRKVET te bulunan kanatlı veri tabanı geliştirilmesi o Hastalığın eradikasyonuna yönelik plan hazırlanması, eğitim ve mevzuat çalışması o İnsan sağlığı o Kamuoyu bilincinin arttırılması ve koordinasyon desteği 22
Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o Tüm Türkiye de Eğiticilerin Eğitimi Seminerleri düzenlendi düzenlen di.. Bu eğitimler ile ülke genelinde 324 Eğitici eğitilmiş bu eğiticilerde kendi illerinde 2611 Veteriner sağlık çalışanını eğitmişlerdir eğitmişlerdir.. Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o Erken Uyarı: o TKB, Sağlık Bakanlığı ve Unicef ile işbirliği içerisinde Eğiticilerin Eğitimi yapılmış bu eğiticilerde kendi illerindeki hedef grupları eğitildi eğitildi.. o Eğiticiler kendi illerinde toplam 143 143..800 kişiye (hedef grup) ulaştı.. ulaştı 23
Salgın için Hazırlıklar - Tatbikatlar o TKB ve AB ortak tatbikatı Eylül 2005, Bandırma, o Sağlık Bakanlığı Tatbikatı Ağustos 2006, o Gerçek ölçekli dört tatbikat, - Samsun; Kasım 2007 - Bolu; Eylül 2008 - Konya; Aralık 2009 - Antakya; Mayıs 2010 - İzmir; Kasım 2010 Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) Hızlı ve Güvenilir Teşhis; Laboratuvarların Rehabilitasyonu Biogüvenlik Seviyesi 3 Etlik Pendik Bornova Biogüvenlik Seviyesi 2 Konya Adana Samsun Erzurum Elazığ 24
Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o Dünya Bankası Projesi kapsamında sağlanan ABD Kalkınma Ajansı hibesi ile yürütülen pilot çalışmalarda riskli bölgelerdeki kanatlıların kapalı tutulmasına yönelik olarak 4 ilimizde kümesler yapıldı yapıldı.. - Kars, - Batman, - Konya, - Balıkesir 356 kapalı kümes inşa edildi. Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) Önce Sonra 25
Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o Erken Uyarı Uyarı:: o Stratejik iletişim grubunun yaptığı çalışmalar sonucu 9 spot film, 9 radyo spotu, 6 farklı tasarım poster, 6 farklı tasarım broşür ve belgeselin basımı ve dağıtımı tamamlanmıştır tamamlanmıştır.. o Gönderilen bu materyallerin farkındalığı artırmak için hedef gruplara uygun olarak etkin olarak kullanılması sağlanmıştır sağlanmıştır.. Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) o Mobil Bilgi Büfeleri oluşturulması için 10 adet minibüs alınarak amacına uygun tadilatı yapılıp Bölge VKAE ne tahsis edildi. 26
Broşürler Posterler Poster ler 27
Posterler Poster ler İletişşim Materyalleri İleti 28
Bilgilendirme Çalışmaları Salgın Sonrası Yapılan ve Devam Eden Çalışmalar ( Kuş Gribi Projeleri) Avian Influenza konusunda Avcıları Bilinçlendirme 29
Sonuç; HPAI, küreselleşmiş pazarın bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve hızla yayılmıştır HPAI, küresel insan pandemisine neden olabilecek potansiyeli ile uluslar arası bir hastalıktır HPAI, ulusal ve uluslararası ticareti tehdit etmekte ve kanatlı sektörünü de risk altına sokmaktadır Küresel insan sağlığını ve refahını koruma, uluslararası topluluğa ait ve uluslar arası boyutta bir sorumluluktur 30
SORULARINIZ??? İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER 31