Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s

Transkript

1 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Arş. Gör. Uzm. Birgül ÇİÇEK Hacettepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Aile ve Tüketici Bilimleri birgulaydin@hacettepe.edu.tr Uzm. Leyla ATEŞOĞLU Hacettepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Aile ve Tüketici Bilimleri, Doktora Öğrencisi leyla.atesoglu@hotmail.com Prof. Dr. Sibel ERKAL Hacettepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Aile ve Tüketici Bilimleri serkal@hacettepe.edu.tr 425 TÜRKİYE DE YILLARI ARASINDA KURUM EV İDARESİ ALANINDA YAPILAN ÇALIŞMALARA YÖNELİK LİTERATÜR İNCELEMESİ Öz Bu çalışmanın amacı, Türkiye de sadece kurum ev idaresi personelini (housekeeping personnel) ele alan yılları içerisinde yapılmış çalışmaları incelemek ve bu alanda çalışma yapmak isteyen araştırmacılara yol göstermektir. Konu ile ilgili son 26 yılda Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) ulusal tez veri tabanında yer alan kurum ev idaresi alanında yapılmış izinli doktora ve yüksek lisans tezleri, TUBİTAK Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) ulusal veri tabanında yer alan dergiler, Google Akademik arama motoru, ulusal ve uluslararası olarak düzenlenmiş kongre, konferans, sempozyum gibi bilimsel toplantıların bildiri kitapları taranarak konuyla ilgili yapılmış araştırmalar ve derleme şeklinde makaleler çalışma kapsamına alınmıştır. Bu kapsamda; 2 si doktora, 17 sı yüksek lisans tezi olmak üzere 87 bilimsel çalışma incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda; çalışmaların % 16,1 inin 1998 yılında yapıldığı, % 23,0 ile İş sağlığı ve güvenliği konusunda, % 18,4 ile Personelin yaptığı işle ilgili bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik çalışmaların önde geldiği, % 16,1 inde ise kurum ev idaresi alanının önemini vurgulayan çalışmalara yer verildiği belirlenmiştir. Yapılan ça-

2 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi lışmalar incelendiğinde; % 59,8 inin hastane ortamını ve hastanede çalışan kurum ev idaresi personelini ele alan çalışmalar olduğu görülmektedir. Anahtar kelimeler: Kurum ev idaresi, temizlik personeli, kat hizmetleri personeli. EXAMINE STUDIES CARRIED OUT DURING THE YEARS OF ABOUT HOUSEKEEPING PERSONNEL IN TURKEY Abstract The aim of this study is to examine studies carried out during the years of in Turkey and addressing only the housekeeping personnel and guide the researchers who wish to carry out studies in this area. Concerning the topic, studies conducted on the topic and articles in the form of compilation were included within the scope of the study by scanning the approved doctoral and master s theses carried out in the area of housekeeping in the last 26 years which are available in the Council of Higher Education (YOK) national thesis database, the journals available in the TUBITAK National Academic Network and Information Centre (ULAK- BIM) national database, Google Academics search engine, proceedings books of scientific meetings such as national and international congresses, conferences, symposiums, etc. Within this context, 87 scientific studies 2 of which were doctorate and 17 of which were master s theses were examined. As a result of the reviews carried out, it was determined that 16.1% of the studies were carried out in 1998, that studies the occupational health and safety was in the lead with 23.0%, the information attitudes and behaviours of the personnel about their work was 18.4% and in 16.1 % of them studies emphasising the importance of the area of housekeeping were included. When the studies performed are examined, it is observed that 59.8% of them are studies addressing the hospital environment and the housekeeping personnel working at a hospital. Keywords: Housekeeping, cleaning personnel, housekeeping personnel. GİRİŞ Kurum Ev İdaresi alanı, otel, hastane, iş merkezi, okul, huzurevi vb. gibi bir kurumun sahip olduğu tüm insansal ve materyal kaynaklardan en üst düzeyde yararlanarak, mevcut olanaklarla, temiz, sağlıklı, güvenli, düzenli bir çevre yaratmak amacındadır. Böyle bir çevrenin oluşturulmasında kurum ev idaresinin temel fonksiyonlarından biri olan temizlik hizmeti oldukça önemli rol oynar (Yertutan & Aksu, 1998). Bu koşullara sahip bir çevre, hem kurumun hizmet verdiği bireyler hem de kurumda çalışanlar için önem taşımaktadır (Şafak, 1997; Babaoğul & Canpolat, 1998). Temizlik hizmetleri, teknoloji destekli yürütülse de halen önemli bir emek-yoğun çalışma alanıdır. Özellikle, işlerin önemli bir bölümünün (oda temizliği, banyo temizliği, cam silme, cila yapma, toz alma vb.) halen insan gücüyle yürütüldüğü temizlik hizmetleri alanında, işgücü ağırlıklı üretim modeli hissedilir boyutlardadır (Güven, 2006).

3 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi Kurum ev idaresi hizmetleri doğrudan gelir getiren bir destek birimi olmamasına rağmen, kurumun masraflarının azalmasını ve gelir artışını etkileyebilecek bir alandır (Tucker, Schneider, 1982 den aktaran Şafak & Erkal, 2011; Tengilimoğlu, 2013). Kurum ev idaresi alanı, bulunduğu kuruma göre farklı isimler almakta, hastanelerde Hasta Hizmetleri ve Sağlık ciliği Müdürlüğü, Kurum Ev İdaresi Koordinatörlüğü vb. birimlerin bünyesinde temizlik hizmetleri, otellerde ise kat hizmetleri şeklinde adlandırılmaktadır. Konaklama işletmelerinin temel bölümlerinden biri olan kat hizmetleri yönetimi uluslararası yazında genellikle housekeeping olarak adlandırılmakla birlikte, Türkçe de tam bir karşılığı olmadığından bu kavram, ev idaresi anlamına gelmektedir (Akyüz, 1999). ler ve Kurum Ev İdaresi İlişkisi Sağlık hizmeti veren kuruluşların dünyanın değişik ülkelerinde birçok türleri bulunmakla birlikte, genel anlamda en geniş kapasiteye sahip olanların hastaneler olduğu söylenebilir (Yerebakan, 2000). Tıbbi bir kuruluş olan hastaneler, farklı meslek gruplarının görev yaptığı, farklı işlevleri olan en kompleks örgütlerden biridir. lerin asli fonksiyonlarından olan; teşhis, tedavi, eğitim ve araştırma işlevlerinin sürdürülebilmesi için iyi bir yönetim ve güçlü bir destek hizmetinin varlığı önemlidir (Tengilimoğlu, 2013). ler bir sistem organizasyonudur ve hastane içindeki çeşitli hizmet birimleri de birer alt sistemdir. Bu alt sistemlerden biri de kurum ev idaresi bölümüdür (Güven, 2006). Çağdaş hastaneler için önerilen yönetim ve organizasyon modelleri içinde, kurum ev idaresi hizmetlerinin yeri, sorumluluk alanları belirlenmiş ve önemli bir hizmet alanı olduğu vurgulanmıştır (Tengilimoğlu, 2013). Ev idaresi; kapsadığı hizmetlerin, uyguladığı yöntem ve tekniklerin çok çeşitli olması nedeniyle özel uzmanlık bilgisi gerektirmektedir. Bu nedenle modern hastane işletmeciliğinde önemli bir yere sahiptir (Yertutan, 1998). Kurum ev idaresi bölümü hastanelerdeki amacını; hedeflenen standartlara ve ayrılan bütçeye bağlı kalarak, hastanelerin, temizlik, enfeksiyon kontrolü ve sanitasyon, fiziksel çevre düzenlemesi ve kurum ev idaresi personelinin yönetimi gibi hizmet alanlarına ayırarak sağlamaktadır (Şafak & Erkal, 2011). Bir hastanede temizlik hizmetleri; enfeksiyon oranının kontrolünün yanı sıra hastalarda meydana gelebilecek hastane kökenli enfeksiyonların en aza indirilmesi gibi önemli bir role de sahiptir (Housekeeping Services Manual, 2014). Hastaların zamanının odalarında ve hastanenin diğer alanlarında geçirdiğini düşündüğümüzde, hastane temizlik hizmetlerinin ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır (Sağlıklı Nesiller Derneği, 2010). Konaklama İşletmeleri ve Kurum Ev İdaresi İlişkisi Konaklama işletmeleri, turizm endüstrisinin kapsamına giren hizmet alanlarından birini oluşturur ve en önemli özelliği hizmet üretmeleridir. Konaklama işletmeleri bu yönüyle sanayi örgütlerinden ayrılmaktadır. Dolayısıyla bu işletmelerde somut mal/ürün kalitesi yerine hizmet kalitesi kavramı öne çıkmaktadır. Hizmet kalitesi, konaklama işletmelerinin varlığını devam ettirebilmesi ve sürdürülebilir rekabet avantajı elde edebilmesinde anahtar bir faktör olarak görülmekle birlikte (Erdem, 2010) tüketiciler tarafından hizmet kalitesi ile ilgili beklentiler giderek artmaktadır. Kat hizmetleri yönetimi, yatırımın tüm demirbaşlarının korunmasına ve ekonomik açıdan kullanım sürelerinin uzatılmasına olanak sağlamasının yanı sıra; temiz, sağlıklı, güvenli ve düzenli bir çevre yaratması nedeniyle, tüketici beklentileri açısından önemli bir işleve sahiptir (Işık, 2002). Bu beklentilerden en önemlileri kurumdaki fiziksel çevre ve görünüm, çalışanların dış görünüşü ve davranışları, teknik bilgi ve becerileri ile ilgili beklentilerdir (Avcı & Sayı-

4 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi lır, 2006). Dolayısıyla konaklama işletmelerinin de rakiplerine göre farklılık yaratabilmelerinin başlıca yolu, onlardan daha yüksek kaliteli hizmet sunumunu sürekli hale getirmektir (Erdem, 2010). Burada en önemli nokta, hedef tüketicilerin hizmet kalitesi beklentilerini karşılayabilmektir. Tüketiciler, algılanan hizmeti beklentileriyle kıyaslayarak, algılanan hizmetin beklentilerinin altına düştüğünde işletmeye olan ilgilerini yitirirken, tam tersi bir durumda o işletmenin devamlı müşterisi haline gelebilmektedir (Gençer, Demir & Aycan, 2008). Konaklama işletmelerinin en önemli hizmet alanlarından biri kat hizmetleri yönetimidir. Kat hizmetleri biriminin temel işlevi, müşterilerin işletmede kaldıkları süre boyunca beklentileri olan temizlik ve hijyen koşullarını etkin bir şekilde yerine getirebilmektir. Kat hizmetleri biriminin faaliyet alanının işletmenin hemen hemen tamamını kapsaması, bu birimin önemini daha da artırmaktadır. Diğer bir deyişle, müşteriler otelde konakladıkları süre boyunca en uzun hizmeti (gözle görünmese bile) kat hizmetleri biriminden almaktadır (Erdem, 2010). Konaklama işletmelerinde çalışan kat hizmetleri personeli, genellikle kat yöneticisi, yardımcı kat yöneticisi, kat şefi ve çamaşırhane şefi gibi yönetici kadrosu ile oda görevlisi, genel alan görevlisi, taşıyıcı, yıkama ve kuru temizleme görevlisi, ütücü, terzi gibi çalışanlar kadrosundan oluşmaktadır (Tokyürek & Küçükkömürler, 2002). Türkiye de kurum ev idaresi ile ilgili yapılmış çalışmalar bulunmakla birlikte, bu çalışmaları bir araya getiren bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu eksiklikten yola çıkılarak hazırlanan bu çalışma; yılları arasında yapılan bilimsel çalışmaları inceleyerek alana sağladığı katkıyı belirlemek ve aynı zamanda çalışılmayan konuları ortaya çıkararak bu alanda çalışmak isteyen araştırmacılara yol göstermek amacını taşımaktadır. YÖNTEM Bu çalışma, Türkiye de kurum ev idaresi alanında yapılmış araştırmalara yönelik bir literatür incelemesi şeklinde planlanmıştır. Bu araştırmada veri, tarama modeli kullanılarak elde edilmiştir. Genel tarama modelleri, çok sayıda elemandan oluşan bir evrende, evren hakkında bir yargıya varmak amacı ile evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup, örnek ya da örneklem üzerinde yapılan tarama düzenlemeleridir. Genel tarama modelleri, kullanım amaçlarına göre "tekil tarama" ve "ilişkisel tarama" modelleri olmak üzere ikiye ayrılır (Karasar, 2006). Bu araştırmada iki değişken arasında bir ilişkiyi ölçmek yerine var olan durum olduğu gibi saptanmaya çalışıldığı için tekil tarama modeli kullanılmıştır (Rubin ve Babbie, 1997). Çalışma kapsamında, öncelikle konu ile ilgili literatürde yer alan araştırmalar tespit edilmiştir. Konu ile ilgili son 26 yılda Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) ulusal tez veri tabanında yer alan kurum ev idaresi alanında yapılmış izinli doktora ve yüksek lisans tezleri, TUBİTAK Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) ulusal veri tabanında yer alan dergiler, Google Akademik arama motoru, ulusal ve uluslararası olarak düzenlenmiş kongre, konferans, sempozyum gibi bilimsel toplantıların bildiri kitapları taranarak konuyla ilgili yapılmış araştırmalar ve derleme şeklinde makaleler çalışma kapsamına alınmıştır. Bulunan çalışmalar arasından Türkiye de yapılan ve örnekleminin sadece kurum ev idaresi personelinin oluşturduğu, tezler, araştırmalar ve derleme şeklinde yazılmış makaleler kapsama dahil edilmiştir. Tarama yapılırken; kurum ev idaresi personeli, housekeeping personeli, temizlik personeli, kat hizmetleri personeli anahtar sözcükleri kullanılmıştır. Sonuç olarak, 19 lisasüstü tez ve 68 bilimsel maka-

5 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi le yazarı, yayın yılı, araştırmanın türü, içeriği ve örneklemin yerine göre incelenip, sınıflandırılmıştır. Çalışmaların konuları detaylı olarak incelendikten sonra 10 ana kategoriye ayırarak değerlendirilmesi uygun görülmüştür. Belirlenen kategoriler;, Personelin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar ve baş etme yolları, Personelin yaptığı işe yönelik çalışmalar, belirlemeye yönelik çalışmalar, Personelin çalıştığı kurum ve yaptığı iş açısından duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik çalışmalar, Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar, Personelin aldığı hizmet içi eğitimlere yönelik çalışmalar, Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar, Kurum ev idaresi alanının önemine ilişkin çalışmalar, Personelin çalışma şartları ve ortamına ilişkin çalışmalar şeklindedir. Bu çalışmayla birlikte, bilimsel çalışmalar yoluyla bu alana yapılan bilimsel katkının 25 yıllık süreçte nasıl gelişme gösterdiği amaçlanmaktadır. Araştırmanın Sınırlılıkları Araştırmaların Türkiye de yapılmış olması, Çalışma kapsamına, örnekleminin yalnızca kurum ev idaresi personelinin oluşturduğu tüm bilimsel çalışmaların alınmış olması, yılları arasında yayınlanan çalışmaları kapsaması, Alan yazında konu ile ilgili yazılmış kitapların, kitap bölümlerinin çalışmaya dahil edilmemesi araştırmanın sınırlılıklarını oluşturmaktadır. BULGULAR Çalışma kapsamında yılları arasında yayınlanan lisansüstü tezlerin yazarı, yayın yılı, araştırmanın türü, içeriği ve örneklem yerine ilişkin bilgiler Tablo.1 de yer almaktadır.

6 Tablo Yılları Arasında Yayınlanan Lisansüstü Tezlerin Yazarı, Yayın Yılı, Araştırmanın Türü, İçeriği ve ne İlişkin Bilgiler Sayı Araştırmanın Türü Araştırmanın Adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın İçeriği 1 YL Tezi lerde Kurum Ev İdaresi Personeli Perspektifinden İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının ve Güvenlik Kültürüne İlişkin Algı Düzeylerinin Belirlenmesi Çiçek (2016) İş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılan çalışmalar 2 YL Tezi Çalışanlarının İş Doyumu ve Tükenmişlik Durumlarının Aile Yaşamına Etkisi: Kurum Ev İdaresi Personeli Üzerine Bir Uygulama Gürsoy (2013) Personelin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar ve baş etme yolları 3 YL Tezi Temizlik Personelinin İş Analizi Yoluyla İş Standartlarının Belirlenmesi Ankara İlindeki lerde Bir Alan Araştırması Konuk (2010) Personelin yaptığı işe yönelik çalışmalar YL Tezi Kırşehir İlindeki İlköğretim Okullarında Çalışan Temizlik Personelinin Kişisel Hijyen Bilgileri ve Uygulamaları Yiğit (2010) Personelin yaptığı işle ilgili bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik araştırmalar Eğitim kurumu 5 YL Tezi Temizlik Hizmetleri Personelinin Tıbbi Atıkların Toplanması, Taşınması ve Depolanması ile İlgili Bilgi ve Uygulamalarının Belirlenmesi Çamözü (2010) Personelin yaptığı işle ilgili bilgi tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik araştırmalar 6 YL Tezi Bir Eğitim ve Araştırma sinde Görev Yapan Temizlik Personelinin Kurumda Çalıştıkları Süre Boyunca İş Kazası Gemalmaz (2009) İş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılan çalışmalar

7 Sayı Araştırmanın Türü Araştırmanın Adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın İçeriği Geçirme Durumları ve Son Kaza-Yaralanmaya Ait Özelliklerinin Belirlenmesi 7 YL Tezi Kurum Ev İdaresi Alanında Çalışanların Örgütsel Bağlılıklarının İncelenmesi. Çoşkuner (2007) Personelin çalıştığı kuruma ve yaptığı işe yönelik duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik çalışmalar 8 YL Tezi İşletmelerinde Ev İdaresi Hizmetlerinden Sağlık Çalışanlarının Memnuniyeti Üzerine Bir Araştırma (KTÜ Farabi si Örneği) Aktaş (2007) Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar 9 YL Tezi lerde Çalışan Kurum Ev İdaresi Personelinin Hizmet İçi Eğitim Programlarını Değerlendirmeleri Güven (2006) Personelin aldığı hizmet içi eğitimlere yönelik araştırmalar YL Tezi Çalışanlarının Ev İdaresi Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Memnuniyetlerinin İncelenmesi Arslan (2005) Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar 11 YL Tezi lerde Ev İdaresi Hizmetlerinin Yürütülmesinden Sorumlu Yönetici ve Personelin Karşılaştıkları Sorunların İncelenmesi Akkaya (2002) Personelin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar ve baş etme yolları 12 YL Tezi Kontratla Yürütülen Ev İdaresi Hizmetleri Konusunda Kurumların Görüş ve Eğilimlerinin İncelenmesi Yeresaçan (2001) Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirle- Banka

8 Sayı Araştırmanın Türü Araştırmanın Adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın İçeriği meye yönelik çalışmalar 13 YL Tezi İşletmelerinde Kat Hizmetleri Personelinin Hijyen Kurallarına İlişkin Davranışları Yıldız (2001) İş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılan çalışmalar 14 YL Tezi İşletmelerinde Kat Hizmetlerinin Yönetimi ve Bir Uygulama Akyüz (1999) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar 15 YL Tezi İşletmelerinde Kat Hizmetleri (Housekeeping) Departmanının Rolü ve Önemi ve Bir Araştırma Fırtına (1997) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar 16 YL Tezi Kat Hizmetleri Alanında Gerekli Kritik İşlemlerin Saptanması Mutlu (1997) Personelin yaptığı işe yönelik çalışmalar YL Tezi Yaşlı Hastaların nin Fiziksel Çevre Düzenlemesine Yönelik Yaşadığı Sorunlar ve Beklentilerinin Belirlenmesi Artut (1994) Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar 18 Doktora Tezi İşletmelerde Bir Performans Yönetimi Aracı Olarak Kıyaslama Tekniğinden Yararlanma: Konaklama İşletmelerinde Kat Hizmetleri Yönetimine Yönelik Bir Araştırma Erdem (2007) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar 19 Doktora Tezi lerde Çalışan Ev İdaresi Personelinin Hijyen Kurallarına İlişkin Davranışlarının İncelenmesi Erkal (1997) İş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılan çalışmalar

9 Çalışma kapsamında yılları arasında yayınlanan makalelerin yazarı, yayın yılı, içeriği ve örneklem yerine ilişkin bilgiler Tablo.2 de yer almaktadır. Tablo Yılları Arasında Yayınlanan Makalelerin Yazarı, Yayın Yılı, İçerikleri ve Türüne İlişkin Bilgiler Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 1 lerde Kurum Ev İdaresi Personeli Perspektifinden İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının ve Güvenlik Kültürüne İlişkin Algı Düzeylerinin Belirlenmesi Çiçek & Erkal (2016) 2 lerde İş Kazası Geçiren Kurum Ev İdaresi Personelinin Geçirdikleri İş Kazalarının Bazı Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi. Çiçek & Erkal (2016) lerde Çalışan Ev İdaresi Personelinin Algılanan Stres Düzeylerinin İncelenmesi Erkal & Ateşoğlu (2016) Personelin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar ve baş etme yolları 4 Bir Eğitim ve Araştırma si Temizlik İşçilerinin Bulaşıcı Hastalık Risk ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi Tekingündüz, Kurt & Temirci Ayhan (2015) 5 Bir Üniversite si Temizlik Çalışanlarının Biyolojik Riskler Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışları Kurt, Harmanoğulları Üçeş, Ekinci, & Ersöz (2015)

10 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 6 SWOT Analizinin Sağlık Kurumlarında Uygulanması: Ev İdaresi Örneği Uğurluoğlu, Öztunç, Demir & Ürek (2015) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar 7 Konaklama İşletmelerinde Kat Hizmetleri Çalışanlarının Hizmet İçi Eğitim Kalite Algısı İle Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki: İstanbul Bölgesinde Bir Araştırma Tanrıverdi & Şahin (2014) Personelin aldığı hizmet içi eğitimlere yönelik araştırmalar 8 Temizlik Hizmetleri Personelinin Tıbbi Atıkların Toplanması, Taşınması ve Depolanması İle İlgili Bilgi ve Uygulamalarının Belirlenmesi Çamözü & Kitiş (2011) 9 Tepecik Eğitim ve Araştırma sinde Çalışan Temizlik Personellerinin İnfeksiyonları ve Temizliği Konusundaki Eğitiminin Değerlendirilmesi Köse, Gül, Ersan, Serin Senger & Bülbül Maraş (2011). Personelin aldığı hizmet içi eğitimlere yönelik araştırmalar Bir Eğitim ve Araştırma sinde Çalışan Hizmetli Personelin El Hijyeni Uygulamaları ve Korucu Araç kullanımların Değerlendirilmesi Eker, Kesmez, Acar, vd. (2011) 11 Buzdağının Görünmeyen Kısmı: İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Yönetsel Yansımaları Akyürek, Toygar, Eriş & Top (2011) 12 Bir de Çalışan Ev İdaresi Personelinin İş Kazası Geçirme Durumunun ve Kazalardan Korunmak İçin Aldıkları Önlemlerin İncelenmesi Erkal & Coşkuner (2010)

11 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 13 Kat Hizmetleri Yöneticilerinin Hizmet Kalitesi Algıları: Konaklama İşletmelerinde Görgül Bir Araştırma Erdem (2010) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar 14 Bir Üniversite sinde Temizlik Çalışanlarının Temizlik ve Hijyen Konusundaki Davranışlarının Değerlendirilmesi Deveci, Yaçık, Ercan & Öncül (2010) 15 Bir de Fiziksel Çevre ve Yönetimi (Kurum Ev İdaresi) Hizmetlerini Yürüten Personelin İş Bölümüne İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi Erkal, Şafak, Yertutan & Coşkuner (2009) Personelin yaptığı işe yönelik çalışmalar 16 Evaluation of the Knowledge of Hospital Cleaning Staff about Prevention of Nosocomial Infections. Yamazhan, Işıkgöz Taşbakan, Çalık, Pullukçu, Sipahi & Ulusoy (2009) Temizlik Elemanları ve Mesleki Enfeksiyon Riski: Bilgi ve Davranışlar Üzerine Bir Çalışma Terzi, Aker, Terzi, Sünter & Pekşen (2009) 18 Risk Factors For Housekeeping Employees In Their Work Areas and the Ergonomic Solutions Coşkuner & Hazer (2009) Personelin çalışma şartları ve ortamına ilişkin çalışmalar 19 Kurum Ev İaresi Alanında Çalışanların Örgütsel Bağlılıklarının İncelenmesi Coşkuner & Yertutan (2009) Personelin çalıştığı kuruma ve yaptığı işe yönelik duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik çalışmalar 20 An Analysis Of The Satisfaction of Hospital Housekeeping Staff Regarding Their Jobs Erkal, Şafak, Yertutan & Coşkuner (2008) Personelin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar ve baş etme yolları

12 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 21 İzmir de Çeşitli Fabrikalarda Ev İdaresi Hizmetlerini Yürüten Bir Temizlik İşletmesi Personelinin Çevre Hijyenine İlişkin Davranışlarının İncelenmesi Erkal & Özdek (2008) Fabrika 22 İşletmelerinin Kat ve Yiyecek Hizmetlerinden Müşteri Memnuniyeti Demirel (2008) Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar 23 lerde Ev İdaresi Yöneticilerinin Karşılaştıkları Sorunların İncelenmesi 24 lerde Kat Hizmetleri ve Memnuniyet Analizi Karahan (2008) Akkaya & Hazer (2008) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar Kat Hizmetlerinde Çalışan Personelin Davranışlarına İlişkin Yönetici ve Personel Görüşlerinin Karşılaştırılması Arpacı, Tokyürek & Çelik (2007) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar 26 Kurumlarda Fiziksel Çevre Yönetiminde İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Kontrolün Önemi Şafak, Yertutan, Erkal & Çopur (2007) Diğer 27 lerde Kritik, Kritik Olmayan Alanların Temizliği ve Çevre Yönetimi Zenciroğlu (2007) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar

13 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 28 Blunt and Penetrating Objects Injuries In Housekeepers Working In a Turkish University Hospital Erdem & Talas (2006) 29 Temizliği Zenciroğlu (2006) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar 30 Ege Üniversitesi si nde Çalışan Ev İdaresi Personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusundaki Görüşlerinin İncelenmesi Çopur, Varlı, Avşar & Şenbaş (2006) 31 Ege Üniversitesi sinde Çalışan Ev İdaresi Personelinin İş Kazası Geçirme Durumlarının İncelenmesi Çopur, Varlı, Avşar & Şenbaş (2006) 32 Kat Hizmetlerinde HACCP Uygulaması Üzerine Bir Model Önerisi Akoğlan, Kozak & Çiçek (2005) Temizlik Elemanlarının Enfeksiyonlarından Korunmaya Yönelik Bilişsel Davranış Özellikleri (Hacettepe Üniversitesi Erişkin si Örneği) Tabak & Ulutaşdemir (2005) 34 Temizlik İşinde Çalışan Kişilerin Temizlik ve Sağlık Davranışlarının Değerlendirilmesi Balcı, Horoz, Gün & Öztürk (2005) 35 Bir de Çalışan Ev İdaresi Personelinin Karşılaştığı Sorunların İncelenmesi Şafak, Yertutan, Erkal (2005) Personelin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar ve baş etme yolları

14 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 36 Bir de Ev İdaresi Hizmetlerinde Çalışan Personelin İş Yaparken Sağlığını Korumaya Yönelik Aldıkları Önlemlerin ve Karşılaştıkları Sorunların İncelenmesi Şafak, Yertutan, Erkal Çopur, Ergüder (2005) 37 lerde Ev İdaresi Alanında Çalışan Personelin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusundaki Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi Şafak, Yertutan, Erkal, Çopur & Ergüder (2004) 38 Ev İdaresi Personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusundaki Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi Çopur, Şafak, Erkal & Yertutan (2003) Diğer 39 lerde Kurum Ev İdaresi Bölümü Hizmetlerinin Önemi Işık (2002) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar Yönetiminde Ev İdaresinin (Housekeeping) Önemi. Şafak, Yertutan, Erkal & Çopur (2002) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar 41 Ankara da lerde Çalışan Ev İdaresi Personelinin Karşılaştığı Kazaların İncelenmesi Erkal & Şafak (2002) 42 Konaklama Tesislerinin Kat Hizmetlerinde Çalışan Personelin Özelliklerinin ve Kat Hizmetlerinin Değerlendirilmesi Tokyürek & Küçükömürler (2002) Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar

15 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 43 Ankara da Bir Eğitim Kurumunda Çalışan Ev İdaresi Personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusundaki Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi Çopur, Erkal, Şafak & Yertutan (2002) Eğitim kurumu 44 Kurumlarda Çalışan Temizlik Elemanlarının İş Sağlığı ve Güvenliğinin İncelenmesi Yaman & Şanlı (2001) Diğer 45 İşçi Sağlığı ve Güvenliği Açısından Ev İdaresi Personeli İçin Eğitim Programı Geliştirme Çopur, Erkal, Şafak (2001) Personelin aldığı hizmet içi eğitimlere yönelik araştırmalar Diğer 46 İşletmelerinde Kaliteli Konaklama Hizmetlerinin Sürdürülmesinde Kat Hizmetleri Tunç & Sevin (2000) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar lerde Enfeksiyonların Kontrolünde Ev İdaresi Bölümünün Önemi Erkal & Şafak (2000) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar 48 lerde Bir cilik Görevi Olarak Konaklama Hizmetleri Sevin (1999) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar 49 Kurum Ev İdaresi ve Verimlilik Terzioğlu (1998) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar Diğer 50 lerde Çalışan Kurum Ev İdaresi Personelinin Sevip Sevmediği İşlerin İncelenmesi Aksu & Terzioğlu (1998) Personelin çalıştığı kuruma ve yaptığı işe yönelik duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik çalışmalar

16 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 51 Konaklama Yerlerinde Çalışan Kurum Ev İdaresi Personelinin Yaptıkları İşler ve İşlere İlişkin Görüşler Tokyürek, Demirel & Arlı (1998) Personelin yaptığı işe yönelik çalışmalar 52 Ev İdaresi Hizmetlerinin Yürütülmesinde Karşılaşılacak Kazalar ve Önlemler Erkal & Şafak (1998) Diğer 53 Kurumlarda Sağlıklı Çevre ve Ev İdaresi Şafak (1998) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar Diğer 54 Konaklama Yerlerinde Sunulan Kurum Ev İdaresi Hizmetleri İle İlgili Konukların Görüşleri Şanlı, Demirel & Arlı (1998) Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar lerde Temizlik Programı Uygulama Durumunun İncelenmesi Aksu &Yertutan (1998) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar 56 Kurum Ev İdaresi ve Toplam Kalite Yertutan (1998) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar Diğer 57 Hasta Hakları Açısından Kurum Ev İdaresi Hizmetleri Canpolat& Babaoğul (1998) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar 58 lerde ev idaresi Personeline Hizmet içi Eğitim Verilme Durumunun İncelenmesi Erkal, Çopur & Şafak (1998) Personelin aldığı hizmet içi eğitimlere yönelik araştırmalar 59 Kurumlarda Ev İdaresi Hizmetlerinin Kontratla Yürütülmesinde Dikkat Edilecek Hususlar Erkal & Şafak (1998) Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar Diğer

17 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 60 Kat Hizmetleri (Housekeeping) İş Süreçlerinde Hizmet Kalitesinin Arttırılması Akoğlan Kozak (1998) Personelin yaptığı işe yönelik çalışmalar 61 Kurumlarda Fiziksel Çevre Düzenlemesinin Önemi Erkal & Şafak (1998) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar Diğer 62 Konaklama İşletmelerinde Kat Hizmetlerinin Önemi ve Kullanılan Temizlik Yöntemleri Kızılırmak (1998) Kurum ev idaresinin önemine ilişkin çalışmalar 63 Kat Hizmetleri Departmanında Hijyenin Önemi Akoğlu Kozak (1997) 64 de Çalışan Ev İdaresi Personelinin İşlerinden Memnun Olma Durumları ve Bunu Etkileyen Faktörler Yertutan, Sökmen & Öztop (1995) Personelin çalıştığı kuruma ve yaptığı işe yönelik duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik çalışmalar Kurumlarda Ev İdaresi Hizmetlerini Yürüten Personelin Çalışma Koşullarının Ergonomik Açıdan İncelenmesi Gönen & Özgen (1993) Personelin çalışma şartları ve ortamına ilişkin çalışmalar Diğer 66 Temizlik Hizmetinde Çalışan Personelin Ellerinde Görülen Cilt Rahatsızlıkları Erkal & Yertutan (1992) 67 Bir Kamu Kuruluşunda Çalışan Kurum Ev İdaresi Personelinin Yürüttükleri İşlerle İlgili Bilgi Düzeylerinin Saptanması Şafak &Yertutan (1992) Kamu kurumu

18 Sayı Araştırmanın adı Yazar(lar)ı ve Yılı Araştırmanın içeriği 68 Dr. Sami Ulus Çocuk sinde Görevli Temizlik Şirketi Personellerinin Enfeksiyonlarına İlişkin Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi Çabut &Yılmaz, t.y 424

19 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi Çalışma kapsamındaki araştırmaların yıllara göre dağılımı Şekil 1 de verilmiştir. Şekil 1 e göre; 1991, 1995, 1996 ve 2012 yılları hariç sayıları değişmekle beraber her yıl düzenli olarak bilimsel çalışmalar yapıldığı, fakat en fazla bilimsel çalışmanın % 16,1 ile 1998 yılında yapılmış olduğu dikkat çekmektedir. Şekil-1. Çalışma Kapsamındaki Araştırmaların Yıllara Göre Dağılımı Çalışma kapsamındaki araştırmaların türlerine göre dağılımı Şekil 2 de yer almaktadır. Şekil 2 ye göre; çalışma kapsamındaki araştırmaların türlerine göre dağılımı incelendiğinde; çalışmaların % 78,2 sini makale, % 19,5 ini yüksek lisans tezi ve % 2,3 ünü ise doktora tezi oluşturmaktadır. 425 Şekil-2. Çalışma Kapsamındaki Araştırmaların Türlerine Göre Dağılımı

20 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi Çalışma kapsamındaki araştırmaların yıllara ve türlerine göre dağılımı Şekil 3 te yer almaktadır. Şekil 3 e göre; çalışma kapsamındaki araştırmaların yıllara ve türlerine göre dağılımı incelendiğinde; 1994 ve 2013 yılları hariç her yıl farklı sayılarda makalelerin yazıldığı, yüksek lisans tezlerinin ilk olarak 1994 yılında, iki tane olan doktora tezinin ise 1997 ve 2007 yıllarında yayınlandığı görülmektedir. Şekil-3. Çalışma Kapsamındaki Araştırmaların Yıllara ve Türlerine Göre Dağılımı Çalışma kapsamındaki araştırmaların içeriklerine göre dağılımı Tablo 3 te yer almaktadır. 426 Yapılan çalışmalar içeriklerine göre incelendiğinde en fazla (% 23,0 ile) İş sağlığı ve güvenliği konusunda araştırmaların yapıldığı görülmektedir. Çalışmaların % 18,4 ünü Personelin yaptığı işle ilgili bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik, % 16,1 ini Kurum ev idaresi alanının önemine ilişkin ve eşit oranlarla % 9,2 ile Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik ve Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar oluşturmaktadır (Tablo.3). The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s

21 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi Tablo.3 Çalışma Kapsamındaki Araştırmaların İçeriklerine Göre Dağılımı Araştırmaların İçeriği n % ,0 2 Personelin çalışma yaşamındaki sorunlar ve baş etme yolları 5 5,7 3 Personelin yaptığı işe yönelik çalışmalar 6 6, Personelin yaptığı işle ilgili bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik çalışmalar Personelin çalıştığı kurum ve yaptığı iş açısından duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik çalışmalar Kurumların, diğer çalışanların ve hizmetten yararlananların verilen hizmete ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik çalışmalar 16 18,4 4 4,6 8 9,2 7 Personelin aldığı hizmet içi eğitimlere yönelik çalışmalar 5 5,7 8 Kurum yönetimine ilişkin yapılan çalışmalar 8 9,2 9 Kurum ev idaresi alanının önemine ilişkin çalışmalar 14 16,1 10 Personelin çalışma şartları ve ortamına ilişkin çalışmalar 2 2,3 Toplam ,0 427 Çalışma kapsamındaki araştırmaların örneklem yerlerine göre dağılımı Tablo.4 te yer almaktadır. Araştırmaların örneklem yerlerine göre dağılımı incelendiğinde; kurum ev idaresi alanıyla ilgili olarak % 59,8 ile hastanelerde yapılan çalışmaların ilk sırada yer aldığı, bunu % 21,8 ile de otellerde çalışan kurum ev idaresi personeliyle yapılan çalışmaların takip ettiği görülmektedir (Tablo.4). Tablo. 4 Çalışma Kapsamındaki Araştırmaların Yerlerine Göre Dağılımı Araştırmaların Yerleri n % , ,8 3 Eğitim kurumu 2 2,3 4 Fabrika 1 1,1 5 Kamu Kurumu 1 1,1 6 Banka 1 1,1 7 Diğer 11 12,6 Toplam ,0 The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s

22 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi TARTIŞMA Çalışma kapsamındaki araştırmalar incelendiğinde; en fazla bilimsel çalışmanın % 16,1 ile 1998 yılında yapılmış olduğu, çalışmaların % 78,2 sinin makale, içerik açısından (% 20,7 ile) personelin yaptığı işle ilgili bilgi, tutum ve davranışlarını ın ilk sırada geldiği, örneklem yerlerine göre dağılımı incelendiğinde; % 59,8 inin hastanelerde çalışan kurum ev idaresi personeli ile yürütüldüğü görülmektedir. Çalışma kapsamındaki araştırmaların yıllara göre dağılımı incelendiğinde; kurum ev idaresi alanı belirtilen yıllar arasında güncelliğini koruduğu söylenebilir. Çalışmaların en fazla 1998 yılında yapılmış olması ise; Ev İdaresi ve Aile Ekonomisi Bölümü ile Ev Ekonomistleri derneğinin birlikte düzenlemiş oldukları 1.Ulusal Kurum Ev İdaresi Kongresi ne uzmanlık alanı kurum ev idaresi olan akademisyenlerin, lisansüstü öğrencilerin ve alanda çalışanların katılım sağlamasından kaynaklandığı düşünülebilir. Yayınlanan yüksek lisans ve doktora tez sayıları incelendiğinde, alan yazında doktora tezinin yüksek lisans tezlerine oranla çok az olduğu dikkat çekmektedir. Bu durum, kurum ev idaresi alanında doktora yapan öğrenci sayısının az olmasından kaynaklanabilir. Kurum ev idaresinin amacının bir kurumun sahip olduğu tüm kaynaklardan en üst düzeyde yararlanarak, mevcut olanaklarla, temiz, sağlıklı, güvenli, düzenli bir çevre yaratmak olduğu ve bu koşullara sahip bir çevrenin de hem kurumun hizmet verdiği kişiler hem de kurumda çalışanlar için önemli olduğu düşünüldüğünde; yapılan çalışmaların içeriklerinin bu amaçla paralellik gösterdiği söylenebilir. Bu alanda en çok özellikle hastanelerde çalışan kurum ev idaresi personelinin iş sağlığı ve güvenliği konusunda, personelin yaptığı işle ilgili olarak bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik ve kurum ev idaresi alanının önemine ilişkin çalışmalar yapılmış olması, kurum ev idaresi personeline verilen hizmet içi eğitimlerin yararını, niteliğini ve personelin bu eğitimlerden öğrendiklerini davranışlarına yansıtma durumlarını incelemek amacıyla yapılmış olabilir. İş Sağlığı ve Güvenliği kavramı; Kurumda henüz bir tehlike veya bir arıza oluşmamışken bile kurumda oluşabilecek tehlikelerin ve risklerin öngörülerek bunların kabul edilebilir olup olmadığına karar verme çalışmalarını da içeren geniş bir kavramdır şeklinde tanımlandığından (Özkılıç, 2005, s.5), iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenebilir olmasından yola çıkılarak çalışma ortamında meydana gelebilecek risk ve tehlikelerin önlenmesi ve çalışanların sağlığının korunması amacıyla iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ile güvenlik kültürünün oluşturulması ve çalışanların bu bilinçle güvenli davranış sergilemesi iş sağlığı ve güvenliği açısından riskleri olan özellikle sağlık hizmetleri alanında faaliyet gösteren hastanelerde önem taşımaktadır (Çiçek, 2016). Bu nedenle, araştırmacıların iş sağlığı ve güvenliği konusunda çok sayıda çalışma yapmış olması kaçınılmazdır. 428 Aynı zamanda kurumlarda konforlu bir ortam yaratılması ve bu ortamın da sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla çalışan birimlerden bir tanesi olan Fiziksel Çevre ve Yönetimi Birimi (Kurum Ev İdaresi), temizlik, enfeksiyon kontrolü ve sanitasyon, fiziksel çevre düzenlemesi ve bu alanda çalışan personelin yönetimini kapsamaktadır. Kurumun temiz ve düzenli tutulması açısından olduğu kadar, kurumun hizmet verdiği kişilerle çalışanların sağlık, moral ve güvenlikleri için hijyenik, düzenli, güvenli ve estetik görünümlü bir çevre oluşturmak amacını taşıdığından (Şafak 1997; Yertutan 2000) başka bir ifadeyle iyi bir fiziksel çevrenin yaratılması nedeniyle doğrudan gelir getiren bir destek birimi olmamasına rağmen, kurumun gelir artışını etkileyebilecek bir alandır (Tengilimoğlu, 2013). The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s

23 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi Kurum ev idaresi alanının önemine ilişkin yapılan çalışmaların ise, kurum ev idaresi alanının temel amacının dolaylı bir şekilde kuruma ekonomik açıdan yarar sağladığı ve kurumun özellikle hastanelerin enfeksiyon kontrolüne katkısı olduğu göz önünde bulundurularak, kurumlara bu alanın önemini vurgulamak amacıyla yapıldığı söylenebilir. yerlerine göre çalışmaların dağılımı incelendiğinde, yarıdan fazlasının (% 59,8) hastanelerde çalışan kurum ev idaresi personeli ile yürütüldüğü görülmektedir. Kurum ev idaresi personelinin geniş bir çalışma alanı olduğu bilinmekle birlikte neden örneklemin çoğunlukla hastanelerden belirlendiği merak konusudur. Yapılan çalışmaların içerikleri de düşünüldüğünde, hastanelerde çalışan kurum ev idaresi personelinin diğer kurumlarda çalışan personele oranla çalışma ortamından kaynaklı risk ve tehlikelere daha çok maruz kalması, iş sağlığı ve güvenliği konusu başta olmak üzere, yaptıkları işle ilgili bilgilerini artırmaya, tutum ve davranışlarında olumlu etkiler yaratmak ve güvenli davranış sergilemesini sağlamak amacıyla düzenli olarak hem hastane yönetimleri hem de bağlı bulundukları temizlik şirketleri tarafından hizmet içi eğitimlerin verilmesi çalışmaların hastanelerde yürütülmüş olmasının nedeni olarak açıklanabilir. SONUÇ VE ÖNERİLER Personelin çalışma şartları ve ortamına ilişkin çalışmaların (% 2,3) yok denecek kadar az olması şaşırtıcıdır. Halbuki personelinin maruz kaldığı ve iş kazalarına neden olan risklerden biri de çalışma ortamından kaynaklanan ergonomik risklerle birlikte ağır çalışma şartlarıdır (vardiyalı, düşük ücret, eğitim eksikliği gibi). Personelin çalışma şartları ve ortamına ilişkin durum saptamaya yönelik daha çok çalışmaların yapılarak, uygun olmayan koşul ve fiziksel yetersizliklerin düzeltilmesine olanak sağlanabilir. Personelin kişisel yaşamına ilişkin; zaman yönetimi, sahip olduğu insansal ve materyal kaynakların yönetiminin diğer bir ifade ile aile kaynak yönetimi, aile ilişkileri, aile yapısı, bilinçli tüketici davranışları ve aile yaşam kalitesi konularında ayrıca temizlik yöntem ve tekniklerinin geliştirilmesi gibi konularda da çalışmaların yapılmadığı görülmüştür. Bu konularda çalışmalar yapılması, yılları arasında yapılan bilimsel çalışmalarda daha çok nicel yöntemler aracılığıyla verilerin toplanıp, analizlerin yapıldığı görülmüştür. Nicel yöntemler, yapılandırılmış görüşmeler ve anketler gibi yüksek oranda standardize edilmiş ve derecelere ayrılmış prosedürler kullanılarak sayısal ölçüme yönelik çalışmalarken, nitel yöntemler; gözlem yapma, odak grup görüşmeleri, arşivleri inceleme, olay çalışmalarını içerir ve derinlemesine yoğun bir bilgi sağlar. Nicel yöntemler, hem uygulama kolaylığı hem de maliyeti ve zaman kullanımı açısından daha çok tercih edilmesine (Dursun, 2011) rağmen, nicel yöntemlerin nitel yöntemlerle birlikte kullanarak çalışmalar yapılması ile daha etkili sonuçlar alınabileceğinden Türkiye genelinde daha kapsamlı çalışmaların yapılması, Personelin işe düzenli olarak devam etme durumu ile kurum aidiyetlerinin belirlenmesi ve çalıştığı kuruma ilişkin örgütsel bağlılığının artması amacıyla çalıştığı kurum ve yaptığı iş açısından duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik çalışmaların daha çok yapılması, Çalışmaların çoğunlukla hastanelerde çalışan kurum ev idaresi personeliyle yapıldığı görülmüştür. seçme açısından kapsamın biraz daha genişletilmesi, dış hizmet 429 The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s

24 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi alımı yoluyla temizlik hizmetlerinin yürütüldüğü farklı kurum ve kuruluşlarda da çalışmaların yapılması önerilebilir. Farklı yerlerde çalışan kurum ev idaresi personelinin çalışma şartları, çalışma ortamları farklı olmasından karşılaşacağı sorunlar da değişkenlik gösterebileceği gibi bu sorunlarla başetme yolları ve çözüm önerileri de farklılık gösterebilir. Çalışmanın kapsadığı yıllar düşünüldüğünde, son 26 yıl içerisinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılan çalışmalarda, iş kazalarının özellikle kesici-delici alet yaralanmalarının sürekli olarak yaşandığı belirtilmiştir. Yaşanan iş kazalarının bireye, kuruma ve devlete maliyetinin belirlenmesi açısından geçmişe dönük (retrospektif) şekilde dizayn edilmiş çalışmalar yapılabilir. Kurum ev idaresi alanında çalışmalar yapan Aile ve Tüketici Bilimleri Bölümü, Turizm ve cilik bölümü ile bu alanda temizlik hizmeti alan kurum ve kuruluşlar, hastane ve otel yönetimleri ile temizlik hizmeti veren işveren şirketler ile bilgi paylaşımının yapılabileceği, mevcut sorunların konuşulabileceği ve çözümüne ilişkin görüş ve öneriler sunulabilecek akademik bir platform (çalıştay, toplantı, panel gibi) hazırlanabilir. KAYNAKLAR Akyüz, N. (1999). İşletmelerinde Kat Hizmetlerinin Yönetimi ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir. Avcı, U. & Sayılır, A. (2006). Hizmet Kalitesi Çerçevesinde Çalışanların Rolü ve Yeterliliklerine İlişkin Karşılaştırmalı Bir İnceleme. G.Ü. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, Babaoğul, M. & Canpolat, N. (1998). Hasta Hakları Açısından lerde Kurum Ev İdaresi Hizmetleri. 1. Ulusal Kurum Ev İdaresi Kongresi, Ekim, Ankara. Çiçek, B. (2016). lerde Kurum Ev İdaresi Personeli Perspektifinden İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının ve Güvenlik Kültürüne İlişkin Algı Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Dursun, S. (2011). Güvenlik Kültürünün Güvenlik Performansı Üzerine Etkisine Yönelik Bir Uygulama, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uludağ Üniversitesi, Bursa. Erdem, B. (2010). Kat Hizmetleri Yöneticilerinin Hizmet Kalitesi Algıları: Konaklama İşletmelerinde Görgül Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), Gençer, R. T., Demir, C. & Aycan, A. (2008). Kayak Merkezlerindeki Spor Turistlerinin Hizmet Kalitesi Algılarını Etkileyen Değişkenler. Ege Akademik Bakış, 8(2), Güven, N.Y. (2006). lerde Çalışan Kurum Ev İdaresi Personelinin Hizmet İçi Eğitim Programını Değerlendirmeleri. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara. Housekeeping Services Manual (2014). Haryana State Health Resource Centre, Government of Haryana pdf Erişim Tarihi: Işık, K. (2002). lerde Kurum Ev İdaresi Bölümü Hizmetlerinin Önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 9(4), The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s

25 Türkiye de Yılları Arasında Kurum Ev İdaresi Alanında Yapılan Çalışmalara Yönelik Literatür İncelemesi Karasar, N.(2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel. Özkılıç, Ö. (2005). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri, TİSK Yayınları, İstanbul: Ajans-Türk. Rubin, A. & Babbie, E. (1997). Research Methods for Social Work, California: Wadsworth. Sağlıklı Nesiller Derneği. (2010). Temizlik Hizmetleri (Giriş) Ders Modülü, Ankara. Erişim Tarihi: Şafak, Ş. (1997). Kurumlarda Ev İdaresi. Ankara: Damla. Şafak, Ş. & Erkal, S. (2011). Kurumlarda Ev İdaresi. Ankara: Detay. Tokyürek, Ş. & Küçükkömürler, S. (2002). Konaklama Tesislerinin Kat Hizmetlerinde Çalışan Personelin Özelliklerinin ve Kat Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. G.Ü. Mesleki Eğitim Dergisi, 4(8), Tengilimoğlu, D. (2013). Destek Hizmetleri Yönetimi. Ed. Yusuf Çelik. Sağlık Kurumları Yönetimi-II, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2861, Eskişehir:Web-Ofset. Yerebakan, M. (2000). Özel ler Araştırması, Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayını, Yayın No: 2000/26. Yertutan, C. (1998). Kurum Ev İdaresi ve Toplam Kalite. 1. Ulusal Kurum Ev İdaresi Kongresi, Ekim, Ankara. Yertutan, C. & Aksu, S. (1998). lerde Temizlik Programı Uygulama Durumunun İncelenmesi 1. Ulusal Kurum Ev İdaresi Kongresi, Ekim, Ankara. 431 Yertutan, C. (2000). Kurumlarda Ev İdaresi Hizmetlerinin Verimliliği. Ankara: Minpa. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s