YÜKSEKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNDE BEDEN EĞİTİMİ DERSİNE YÖNELİK TUTUM ALGILARININ İNCELENMESİ (ORDU ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

Transkript

1 The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: Number: 63, p , Winter II 2017 Yayın Süreci / Publication Process Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date YÜKSEKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNDE BEDEN EĞİTİMİ DERSİNE YÖNELİK TUTUM ALGILARININ İNCELENMESİ (ORDU ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ) INVESTIGATION OF HIGHER EDUCATION STUDENTS ATTITUDE PERCEPTIONS TOWARDS PHYSICAL EDUCATION COURSE (SAMPLE OF ORDU UNIVERSITY) Okt. Ahmet İslam ORCID ID: Ordu Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öz Bu araştırma, Ordu Üniversitesinde, Tıp Fakültesi ile Diş Hekimliği Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersine karşı olan tutum algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Ordu Üniversitesindeki Tıp Fakültesi ile Diş Hekimliği Fakültesinde öğrenim gören 84 i kız 60 ı erkek olmak üzere toplam 144 öğrenci katılmıştır. Bu araştırma, kesitsel tipte tanımlayıcı bir araştırmadır. Araştırmamızda öğrenci tutumlarının ölçülmesi için Demirhan ve Altay (2001) tarafından geliştirilen, 12 si olumlu ve 12 si olumsuz toplam 24 maddeden oluşan Beden Eğitimi ve Spor Tutum Ölçeği (BESTÖ) kullanılmıştır. Öğrencilerin tutum ölçek puanları çeşitli değişkenlere göre (cinsiyet, sınıf, okul dışı boş zamanlarınızda egzersiz, düzenli olarak spor yapma ve spor branşında lisans sahibi olma) incelenmiş ve verilerin frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama ( ) ve standart sapma ( ) değerleri hesaplanmıştır. Yapılan istatistik analizler sonucunda, BESTÖ puanlarının; bölüm, okul dışı boş zamanlarında egzersiz, düzenli olarak spor yapma ve spor branşında lisans sahibi olma değişkenleri toplam puanları arasında anlamlı fark ortaya çıkmakla (p<0.01) birlikte cinsiyet ve sınıf değişkenlerinde ise anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür (p<0.05). Öğrencilerin beden eğitimi dersini seçmeli olarak görmeleri, derse olan ilgiyi azaltabilmektedir. Bu bağlamda beden eğitimi dersinin seçmeli olarak değil de zorunlu bir ders olarak verilmesi, derse olan ilgiyi arttırabilir. Araştırmanın çalışma grubu çeşitlendirilerek ve farklı bölümler, farklı üniversiteler de dâhil edilerek güncellenmesinin alana katkı sağlayacağı söylenebilir. Bu çalışma Mayıs 2017 tarihleri arasında Ordu Üniversitesinde düzenlenen IX. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Tutum, Beden Eğitimi, Spor, Öğrenci

2 488 Ahmet İslam Abstract The aim of this study is to determine the attitudes of students of the Faculty of Medicine and the Faculty of Dentistry at Ordu University towards physical education course. Study sample consists of a total of 144 students (84 females and 60 males). This research is a cross-sectional descriptive study. Developed by Demirhan and Altay (2001) and composed of 12 positive and 12 negative items, "Physical Education and Sport Attitude Scale (PESAS) was used to measure students attitudes in this study. Students attitude scale scores were analyzed according to various variables (gender, major, grade, extra-curricular leisure-time exercise, engaging in sports regularly and having a degree in a branch of sports). Frequency (f), percentile (%), arithmetic mean ( ) and standard deviation ( ) were calculated. Results show that there is a statistically significant difference in students attitudes towards physical education course depending on major, extracurricular leisure-time exercise, engaging in sports regularly and having a degree in a branch of sports (p <0.01) while there is no statistically significant difference in students attitudes towards physical education course depending on gender and grade (p >0.05). The fact that students regard physical education course as an elective reduces their interest in the course, which suggests that the inclusion of physical education course as a required course in the curriculum may enhance student interest. It is recommended that further studies are carried out with larger sample sizes including diverse populations from other majors and universities. This study was orally presented at the 9th Congress of International Education Researches held at Ordu University, May 11-14, Keywords: Attitude, Physical Education, Sports, Student 1.GİRİŞ Eğitim, bireyin yaşadığı toplumda uygulama değeri olan yetenek, yöneliş ve diğer davranış örüntülerini kazanarak davranış değiştirdiği, gizil güçlerini keşfederek geliştirdiği toplumsal süreçler toplamıdır (Bakırcıoğlu, 2012: 308; Demirel, 2010: 43; Demirel & Ün, 1987: 57 den akt. Gülşen & Gökyer, 2015: 2). Eğitim, daha önceden belirlenmiş olan birtakım planlar dâhilinde bireyde istenen davranış değişiklerinin meydana getirilmesi ve bu amaçlar doğrultusunda da belirli birtakım teknikler meydana getirmeye çalışan bir bilimdir (Fidan & Erden, 1993). Eğitimin temel amacı, bedenen, zihnen, ahlaken, ruhen daha dengeli ve sağlıklı bir şekilde gelişmiş olan bireye, bilimsel ve daha bağımsız bir düşünme gücü, insan haklarına saygılı, sosyal çevresine karşı daha fazla duyarlı olan yaratıcı ve yapıcı bireyler yetiştirebilmektir (Karakoç & Sezer, 2007). Eğitim hakkı, T.C. Anayasası ile güvence altına alınmış, eğitimin tür ve kademelerini ve işleyişe dönük esaslarını düzenleyen mevzuatla Türk eğitim sistemi bugünkü yapısını kurmuştur. Türk Milli Eğitim Sistemi nin genel çerçevesi, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ile belirlenmiştir (MEB, 2011). Öğretim, bireyin bir ömür boyunca devam ettirdiği eğitimin, okulda daha kontrollü, planlı ve örgütlü bir şekilde devam ettirilmesidir (Erden, 2008). Eğitimden beklenen en temel unsur, bireyde bulunan birtakım yetenekleri ve güçleri ön plana çıkartarak bu iki unsurun en üst kademede geliştirilmesidir. Bireyin fiziksel, toplumsal, duygusal ve zihinsel yönlerle bir bütün halinde geliştirilmesi modern eğitimin en temel amacıdır. Ayrıca zihinsel eğitimin yanı sıra fiziki eğitim de, çağdaş eğitim içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu gerçeklikten hareketle, beden eğitiminin de çağdaş eğitim sisteminin önemli bir parçası olduğu sonucuna ulaşılabilmektedir (Eroğlu, 2011) Beden Eğitimi Günümüz modern eğitim anlayışında beden eğitimi, daha ziyade birtakım fiziksel aktiviteler aracılığıyla bireylerin büyüme ve gelişimlerine katkıda bulunan ve eğitim programlarını tamamlayıcı özelliklere sahip olan bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır (Darst & Pangrazi, 2009). Beden eğitimi, bireyin bedensel ve fiziksel gelişimine katkıda bulunan,

3 Yükseköğretim Öğrencilerinde Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutum Algılarının İncelenmesi (Ordu Üniv 489 bireyi zorlu çalışma hayatına hazırlamak, bireylerde sorumluluk bilincini pekiştirmek ve bu sayede ülkesine daha fazla bağlamak amacıyla gerçekleştirilen düzenli ve kuramlı (metotlu) çalışmalar dizisi olarak ifade edilmektedir (Yamaner, 2001). Bucher a göre beden eğitimi, bireylerde birtakım fiziksel aktiviteler aracılığıyla beceri, form, bilgi ve tutum kazandıran bir süreçtir. Bu aktiviteler daha ziyade bireylerin gelişimlerine, sağlıklarına ve mutlu olmalarına katkı sunmaktadır. Ayrıca beden eğitimi, motor becerileri öğrenmeyi ve bu becerileri geliştirmeyi de içerisine almaktadır (Bucher & Wuest, 1999: 8-9). Demirhan a göre (2003) ise beden eğitiminin temel amaçları; zihinsel gelişim ve duygusal dengeyi sağlamak, bireyi daha sağlıklı bir toplumsallaşma süreci içerisine sokmak, sorunlar karşısında bireyi daha sağlıklı kararlar alabilecek bir duruma getirmek, bireylere spor kültürünü aşılamak şeklindedir. Öğrencilerin gelişim özellikleri göz önünde bulundurularak, fert ve toplum yönünden sağlıklı mutlu, iyi ahlaklı ve dengeli kişilik sahibi, yaratıcı ve üretken, milli kültür değerlerini ve demokratik hayatın gerektirdiği davranışları kazanmış fertler olarak yetiştirilmeleri için gerekli kişilik eğitimidir (MEB, 1997: 89). İnsanları hem ruhen hem fikren ve bedenen olgunlaştıran, geliştiren, en az yorgunluğa karşılık en çok fayda sağlayan cimnastik, oyun ve spor faaliyetlerini içine alan bir ilimdir (Açak, 2006: 9). Beden eğitimi, eğitimin bir parçası olarak bireylerin daha ahlaklı, dengeli, sağlıklı ve mutlu bir kişilik geliştirmeleri üzerinde etkilidir (Başoğlu, 1995). Milli eğitimin en temel ilkelerine uygun bir şekilde beden eğitimi, bireyin ruh ve düşünce gelişimine, ruh sağlığının korunmasında aktif bir şekilde rol oynayan, daha ziyade birtakım esnek kurallarla çevrili oyun ve cimnastik gibi spora dönük alıştırmaların ve çalışmaların tamamını içeren bir etkinliktir (Aracı, 2001). Beden eğitimi öğretmeni, öğrenci gelişimini sağlamak için öğrenciye emir vermemekte, öğrencileri komuta etmemekte, öğrencilere rehberlik ederek, öğrencinin vücudunu tanımasını ve çevresine uyum sağlaması için gereken gayreti göstermektedir. Öğretmen beceriyi sunan ya da yalnızca kuru bir bilgi aktaran değil, aynı zamanda sorun çözmede öncü olan, uygar dünyadaki gelişmeleri izleyip öğrencilerle paylaşabilen, disiplinde tutarlılık sağlayan, konu alanına hakim, öğreteni değil, öğreneni ön planda tutan kişidir (Demirhan vd., 2002: 35-41). Beden eğitimi dersleri bilindiği gibi Türkiye de okul öncesi eğitim kurumlarında, ilköğretim okullarında, orta öğretimde ve yükseköğretimde örgün eğitim içerisinde uygulanmaktadır. Bu öğrenim basamaklarından olan orta ve yükseköğretimde bu dersler, alanında mezun olan beden eğitimi öğretmenleri ve öğretim elemanları tarafından yürütülmektedir (Kale & Erşen, 2003: 161). Beden eğitimi öğretmenleri alanında uzman kişiler olarak bireyin gelişim ve motorik özellikleri, öğrenme ile ilgili temel kavramlara sahip olması gerekmektedir. Beden eğitimi öğretmenlerinin, öğrencilerin eğitim ve öğretim dönemlerinde onların sportif aktiviteler ile yetenekleri doğrultusunda ilgili alanlara yönlendirilmesindeki önemin giderek arttığı görülmektedir. Beden eğitimi ve sporu bir program içerisinde uygulamaya çalışan ve beden eğitimi ve sporu eğitimin bir parçası haline getiren gelişmiş ülkelerin eğitim düşüncelerinde kişilerin zihinsel olduğu kadar hem bedensel olarak hem de ruhsal olarak da eğitilmesi vazgeçilmez bir olgu olduğunu görmekteyiz. Modern yaşamda spor, bireylerin kişilik oluşumunu ve bireysel yeteneklerinin gelişimlerini sağlamak amacı ile eğitimcileri tarafından önerilen planlı çalışmalar olarak her gecen gün önemini artırmaya devam etmektedir Tutum Tutum, bireylerin belli bir kişiyi, grubu, kurumu veya bir düşünceyi kabul ya da reddetme şeklinde gözlenen, duygusal bir hazır oluş hali veya eğilimidir. Başka bir ta-

4 490 Ahmet İslam nımda ise bireyin herhangi bir etkiye vereceği tepkinin olumlu mu yoksa olumsuz mu olacağını belirleyen sürekliliği bulunan bir hazır olma durumu olarak ifade edilmektedir (Sherif & Sherif, 1996). Tutum, bir bireye atfedilen ve onun bir psikolojik bir obje ile ilgili duygu, düşünce ve davranışlarını düzenli bir bicimde oluşturan bir eğilimdir (Kağıtçıbaşı, 1988: 123). Tutumlar gözlenebilir olan bu davranışlardan yordanabilmektedir (Özgüven, 1994: 336). Tutum insanların belli bir objeyi, bireyi, bir grubu, bir kurumu ya da bir düşünceyi kabul etme ya da reddetme yönünde davranmaya dönük duygusal bir hazır olma halidir. Tutumların üç öğesi bulunmaktadır. Bunlar, düşünce, duygu ve davranıştır. Bir öğrencinin sınavlarda kopya çekebilmesine karşı olmasına ilişkin tüm bilgi ve görüşleri, bu konudaki öğrenci tutumunun düşünce öğesini oluşturmaktadır. Öğrencinin kopya çekenleri düşündüğü zaman rahatsız olması duygu öğesini meydana getirmektedir. Öğrencinin, kopya çeken öğrencileri gördüğünde onlara izin vermemesi ya da onları şikayet etmesi de davranış öğesini göstermektedir (Kaya vd., 2014: 221). Tutumlarla ilgili yapılan çalışmalarda ortaya çıkan temel özellik; bireyin, çevresindeki olgulara karşı göstermiş olduğu bir ön eğilim olduğudur (İnceoğlu, 1993). Tutumlar genel anlamda olumlu ve olumsuz olabilmektedir. Olumlu tutum da bireyler nesneler ve fikirler hakkında daha olumlu bir düşünceye sahip olmakta, onu sevmekte ve benimsemekteyken; olumsuz tutum da ise olumsuz düşünce tarzı, reddetme ve sevmeme gibi durumlar ön plana çıkmaktadır (Demirhan & Altay, 2001). Öğrenciler bütün derslerde olduğu gibi beden eğitimi derslerine karşı da olumlu ya da olumsuz birtakım tutumlar sergileyebilirler. Öğrencinin derse karşı tutumu olumlu ise dersler daha verimli bir şekilde işlenmekte ve dersin bu şekilde hem genel hem de özel amaçlarına daha kolay bir şekilde ulaşmaktadırlar. Ayrıca bu sayede öğrenciler gelecekte pek çok fiziksel aktivitelere de gönüllü olarak katılabilirler (Silverman & Scrabis, 2004). Tutum kavramını beden eğitimi dersine göre belirli birtakım örneklere yer vermek gerekecektir. Örneğin bireyin beden eğitimi dersine katılma isteği, derse karşı olumlu bir tavır sergilemek, kendisinin bir değeri olduğuna inanmak gibi unsurlar beden eğitimi derslerine yönelik birer tutumdur (Özçelik, 1998). 2. YÖNTEM 2.1.Araştırmanın Tasarımı Bu araştırma, kesitsel tipte tanımlayıcı bir araştırmadır. Kesitsel araştırmalar, çalışma verilerinin betimsel analizlerinin yapılmasında yardımcı olmasının yanı sıra, belirli değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde kullanılmaktadır Araştırmanın Amacı Bu araştırma, Ordu üniversitesi Tıp Fakültesi ve Diş hekimliği Fakültesinde okuyan öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersine yönelik tutum algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. 2.3.Evren ve Örneklemi Araştırmanın evrenini, Ordu Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ve Tıp Fakültesi nde 2015/2016 Eğitim-Öğretim yılında öğrenim gören 1. ve 2. sınıf öğrencilerinden oluşan toplam 162 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise, 84 i kız 60 i erkek olmak üzere toplam 144 öğrenci oluşturmaktadır. Anket uygulanacak öğrenciler bu fakültelerin 1. ve 2. sınıflarına kayıtlı öğrencilerden basit tesadüfi örnekleme yoluyla seçilmiştir. 2.4.Veri Toplama Araçları Veri toplama aracı olarak Demirhan ve Altay (2001) tarafından geliştirilen, 12 si olumlu ve 12 si de olumsuz toplam 24 maddeden oluşmakta olan Beden Eğitimi ve Spor Tutum Ölçeği (BESTÖ) kullanılmıştır. Sorular, tamamen katılmıyorum, katılmıyorum, kararsızım, katılıyorum, tamamen katılıyorum uçları arasında değişen 5 li likert tipinden oluşmaktadır. Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.93, olarak hesaplanmış olan ölçekten alınabilecek olan en yüksek puan 120, en düşük puan ise 24 tür. Ortalamalar kullanıldığında en düşük tutum puanı 1, en yüksek

5 Yükseköğretim Öğrencilerinde Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutum Algılarının İncelenmesi (Ordu Üniv 491 tutum puanı ise 5 dir. Çalışmada, araştırmacı tarafından geliştirilen öğrencilerin kişisel bilgi formu ile demografik bilgileri de araştırılmıştır. Böylece ölçek puanlarının demografik değişkenlere göre analiz edilmesi amaçlanmıştır. 2.5.Verilerin Analizi Verilerin frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama ( ) ve standart sapma ( ) değerleri hesaplanmıştır. Verilerin normal dağılım kontrolü Kolmogorov-Smirnov testi ile yapılmış olup grup varyanslarının homojenlik kontrolü ise Levene testi ile yapılmıştır. Bağımsız 2 grup ortalaması Student t-testi ile 3 grup ortalaması ise tek-yönlü varyans analizi (One-way ANOVA) ile yapılmıştır. Tek yönlü tablolarda homojenlik kontrolü için kikare testi ile kullanılmıştır. Hesaplamalarda ve sonuçlarının yorumlanmasında önemlilik düzeyi (α) %5 olarak dikkate alınmıştır. Tüm hesaplamalar SPSS 24 istatistik paket programı ile yapılmıştır. 3.BULGULAR Öğrencilerin okudukları bölüm ve sınıflarına göre dağılımları Tablo 1 de verilmiştir, öğrencilerin cinsiyetleri, öğrenim gördükleri bölümleri ve öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri, boş zaman faaliyetleri, düzenli spor yapma ile hangi spor branşında lisansı bulunma değişkenleri arasındaki ilişki belirlemek amacı ile yapılan Frekans analizi, Student t- testi Tablo 2, 3 ve 4, Ki kare sonuçları, Tablo 5, 6 ve 7 de açıklanmıştır. Tablo 1. Öğrencilerin bölümlerine, sınıflarına ve cinsiyetlerine göre dağılımları Bölüm Sınıf Cinsiyet f % Tıp Fakültesi 1.sınıf Kız Erkek sınıf Kız Erkek Diş Hekimliği Fakültesi 1.sınıf Kız Erkek sınıf Kız Erkek Toplam Araştırmaya Tıp Fakültesinden 1. ve 2. sınıf 22 kız ve 27 erkek öğrenci ile Diş Hekimliği Fakültesinden 1. ve 2. sınıf 62 kız, 33 erkek toplam 144 öğrenci katılmıştır. Tablo 2. Öğrencilerin BESTÖ toplam puanlarının cinsiyete göre dağılımları ve karşılaştırma sonuçları Cinsiyet N % Ortalama Std. Sapma t-değeri P-Değeri Kadın Erkek Tablo 2 incelendiğinde; cinsiyetler arasında toplam BESTÖ puanları arasında farklılığı belirlemek için yapılan t-testi sonucunda p:0,05 anlamlılık düzeyine göre anlamlı farklılık göstermedikleri ortaya çıkmıştır.

6 492 Ahmet İslam Tablo 3. Öğrencilerin BESTÖ toplam puanlarının okudukları bölümlere göre dağılımları ve karşılaştırma sonuçları Fakülte N % Ortalama Std. Sapma t-değeri P-Değeri Tıp Fakültesi *** Diş Fakültesi *** istatistik olarak önemlidir p:0.01 Tablo 3 incelendiğinde; öğrencilerin okudukları bölümlere göre toplam BESTÖ puanlarının farklılığı belirlemek için yapılan t- testi sonucunda p:0,01 anlamlılık düzeyine göre anlamlı bir farklılık gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Diş Hekimliği Fakültesi nde okuyan öğrencilerin BESTÖ toplam puan ortalamaları Tıp Fakültesi nde okuyan öğrencilerden önemli derecede yüksektir. Tablo 4. Öğrencilerin BESTÖ toplam puanlarının okudukları sınıflarına göre dağılımları ve karşılaştırma sonuçları Sınıf N % Ortalama Std. Sapma t-değeri P-Değeri 1.sınıf sınıf Tablo 4 incelendiğinde; öğrencilerin okudukları sınıflara göre toplam BESTÖ puanları arasında farklılığı belirlemek için yapılan t-testi sonucunda p:0,05 anlamlılık düzeyine göre anlamlı farklılık göstermedikleri ortaya çıkmıştır. Tablo 5. Öğrencilerin BESTÖ toplam puanlarının okul dışı boş zamanlarınızda egzersiz veya sporu ne sıklıkla yapıyorsunuz? sorusuna göre dağılımları ve karşılaştırma sonuçları N % Ortalama Std. Sapma F-Değeri P-Değeri Her Zaman Ara Sıra Nadiren Hiç P=0.000*** (χ 2 =53.056; SD=3) ***, ki-kare testine göre istatistik olarak önemlidir p;0.001 Tablo 5 incelendiğinde, öğrencilerin toplam BESTÖ puanlarının okul dışı boş zamanlarınızda egzersiz veya sporu ne sıklıkla yapıyorsunuz? sorusuna verdikleri cevapların değişip değişmediğinin belirlenmesi amacıyla yapılan ki kare testi sonucunda p:0,001 anlamlılık düzeyine göre anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Tablo 6. Öğrencilerin BESTÖ toplam puanlarının düzenli olarak spor yapıyor musunuz sorusuna göre dağılımları ve karşılaştırma sonuçları N % Ortalama Std. Sapma F-Değeri P-Değeri Evet Bazen Hayır P=0.000*** (χ 2 =29.542; SD=2) ***, ki-kare testine göre istatistik olarak önemlidir p;0.001

7 Yükseköğretim Öğrencilerinde Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutum Algılarının İncelenmesi (Ordu Üniv 493 Tablo 6 incelendiğinde; öğrencilerin toplam BESTÖ puanlarının düzenli olarak spor yapıyor musunuz sorusuna verdikleri cevaplara göre değişip değişmediğinin belirlenmesi amacıyla yapılan ki kare testi sonucunda p:0,001 anlamlılık düzeyine göre anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Düzenli olarak spor yapıyorum diyenlerin sayısı önemli derecede bazen yapıyorum ve hiç yapmıyorum diyenlerden düşüktür. Tablo 7. Öğrencilerin BESTÖ toplam puanlarının hangi spor branşında lisansınız var? sorusuna göre dağılımları ve karşılaştırma sonuçları N % Ortalama Std. Sapma F-Değeri P-Değeri Futbol Basketbol Voleybol Yüzme Diğer Cevap yok* P=0.000*** (χ 2 =50.333; SD=4) *, testlerde dikkate alınmamıştır. ***, ki-kare testine göre istatistik olarak önemlidir p;0.001 Tablo 7 incelendiğinde; öğrencilerin toplam BESTÖ puanlarının hangi spor branşında lisansınız var? sorusuna verdikleri cevaplara göre değişip değişmediğinin belirlenmesi amacıyla yapılan ki kare testi sonucunda p: 0,001 anlamlılık düzeyine göre anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Futbol ve voleybol branşlarında lisans sahibi olanlarının sayıları eşit iken büyük çoğunluğunun diğer spor branşlarında lisansa sahip olduğu belirlenmiştir. 4.TARTIŞMA VE SONUÇ Araştırmaya Tıp Fakültesinden 22 kız ve 27 erkek öğrenci ile Diş Hekimliği Fakültesinden 62 kız, 33 erkek toplam 144 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın amacı bu bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin beden eğitimi dersine karşı olan tutumlarını belirlemektir. Bunun için ele alınan bulguların tartışma ve yorumları aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmada öğrencilerin cinsiyetler ile toplam BESTÖ puanları arasında farklılık olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan t- testi sonucunda p: 0,05 anlamlılık düzeyine göre anlamlı farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır. Bu çalışma kapsamında cinsiyet belirleyici bir unsur olamamıştır. Bu durum, araştırmanın yapıldığı bölümlerde cinsiyete göre BES- TÖ puanlarının farklılığa neden olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Falsam & Sherry'in (1992) çalışmasına göre İlköğretim ikinci kademedeki öğrencilerin beden eğitimi ve spor tutumlarında kız ve erkekler arasında belirgin farklılık bulunmamaktadır (Akt. Şişko & Demirhan, 2002). Buda çalışmamızın sonucu ile benzerdir. Çalışmamızın aksine Şişko & Demirhan (2002) İlköğretim Okulları ve Liselerde Öğrenim Gören Kız ve Erkek Öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Dersine İlişkin Tutumları adlı çalışmalarında; kız ve erkek öğrencilerin tutum puanları arasında anlamlı bir fark bulduklarını belirtmişlerdir. Bahsi gecen bu araştırmada bu fark kız öğrencilerin görüş ortalamalarının erkek öğrencilere nazaran daha düşük olduğunu tespit ettikleri açıklamışlardır. Özyalvaç, (2010) Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumları ile akademik başarı motivasyonlarının incelenmesi (Konya Anadolu lisesi örneği) adlı çalışmasında cinsiyet değişkenine göre erkeklerin tutum puanlarının bayanların puanlarından yüksek çıktığı sonucuna ulaşıldığını tespit etmiştir. Araştırmanın bir diğer bulgusu olan öğrencilerin okudukları bölümlere göre toplam BES-

8 494 Ahmet İslam TÖ puanlarının farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amacıyla yapılan t-testi sonucunda p: 0,001 anlamlılık düzeyine göre anlamlı farklılık gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Diş Hekimliği Fakültesi nde okuyan öğrencilerin BESTÖ toplam puan ortalamaları Tıp Fakültesi nde okuyan öğrencilerden önemli derecede yüksektir. Diğer bir ifade ile Diş Hekimliği bölümünde okuyan öğrenciler, Tıp Fakültesi nde okuyan öğrencilere göre beden eğitimi dersine daha bağımlıdırlar ve derse karşı olumlu bir tutum sergilemektedirler. Bunun temelinde ise tıp fakültesinde okuyan öğrencilerin daha yoğun bir şekilde alan derslerine odaklanmış oldukları ve bu nedenle de beden eğitimi derslerine karşı olumsuz bir tavır sergiliyor olmaları şeklinde düşünülebilir. Güllü, (2007) Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının araştırılması çalışmasında genel liselerle mesleki ve teknik liselerde okuyan öğrencilerin tutumları arasında manidar bir fark olduğunu tespit ettiğini belirtmiştir. Bu sonuç araştırmamızın sonucu ile benzerlik göstermektedir. Çalışmamızın aksine, Balyan, Moralı ve Onursal, (2005) devlet liselerinin yanı sıra özel liselere devam eden öğrencilerin beden eğitimi dersine karşı olan tutumları arasında manidar bir fark bulamadıklarını açıklamışlardır. Araştırmanın bir diğer bulgusu olan öğrencilerin okudukları sınıflara göre toplam BESTÖ puanları değişip değişmediğini belirlenmek amacıyla yapılan t-testi sonucunda p:0,05 anlamlılık düzeyine göre anlamlı farklılık göstermedikleri ortaya çıkmıştır. Diğer bir ifade ile öğrencilerin okudukları sınıf ile beden eğitimi derslerine karşı tutumları arasında herhangi bir anlamsal ilişki bulunmamaktadır. Bu durum her iki sınıf düzeyinde okuyan öğrencilerin, beden eğitimi ve spor dersine karşı aynı düzeyde tutum sergilemelerinden kaynaklı olabilir, öğrenim gördükleri bölüm dolayısıyla, beden eğitimi ve spor dersi seçmeli olarak alan derslerinden farklı olduğundan, her sınıf düzeyindeki katılımcı için aynı olduğu belirtilebilir. Kangalgil vd. (2006), İlköğretim, lise ve üniversite öğrencilerinin beden eğitimi ve spora ilişkin tutumlarının karşılaştırması adlı çalışmalarında, İlköğretim 8. sınıf ve lise 1. sınıf öğrencilerinin tutum puanlarının arasında manidar bir farkın olmadığını tespit ettiklerini belirtmişlerdir. Buda araştırmamızın sonucu ile benzerdir. Çalışmamızın aksine, Hünük, 2006, Ankara İli Merkez İlçelerindeki İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine İlişkin Tutumlarının Sınıf Düzeyi, Öğrenci Cinsiyeti, Öğretmen Cinsiyeti ve Spora Aktif Katılımları Açısından Karşılaştırılması çalışmasında ilköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin arasındaki tutum puan ortalamalarının analizinde, öğrencilerin sınıf düzeyleri arasında manidar bir fark görüldüğünü açıklamıştır. Araştırmanın bir diğer bulgusu olan öğrencilerin toplam BESTÖ puanlarının okul dışı boş zamanlarınızda egzersiz veya sporu ne sıklıkla yapıyorsunuz? sorusuna verdikleri cevaplara göre değişip değişmediğinin belirlenmesi amacıyla yapılan ki kare testi sonucunda p: 0,001 anlamlılık düzeyine göre anlamlı farklılık gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Bunun nedeni okudukları bölümlerdeki yoğunluklarından dolayı düzenli olarak spor aktivitesi için yeterli zaman bulamıyor olmaları olabilir. Çalışmamızın aksine, Kılıç, (2015) Okul Spor Tesislerinin Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Derslerine Karşı Tutumlarına Etkisinin İncelenmesi adlı çalışmasında okul dışında her zaman spor yapan katılımcıların beden eğitimi dersine karşı olan algılarının daha yüksek bulunduğunu tespit ettiklerini belirtmiştir. Kangalgil vd., (2004) Spor yapan ve yapmayan öğrencilerin beden eğitimi ve spora ilişkin tutumları adlı çalışmalarında sporcu öğrencilerin tutum puanlarının spor yapmayanların tutum puanlarına göre daha olumlu olduğunu tespit ettiklerini açıklamışlardır. Araştırmanın bir diğer bulgusu öğrencilerin toplam BESTÖ puanlarının düzenli olarak spor yapıyor musunuz sorusuna verdikleri cevaplara göre değişip değişmediğinin belirlenmesi amacıyla yapılan ki kare testi sonucunda p:0,001 anlamlılık düzeyine göre anlamlı fark-

9 Yükseköğretim Öğrencilerinde Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutum Algılarının İncelenmesi (Ordu Üniv 495 lılık gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Düzenli olarak spor yapanların sayısı bazen ve hiç yapmıyorum diyenlerden düşüktür. Burada özellikle öğrencilerin, yoğun bir ders süreci içerisinde olmaları ve teknolojik hayatın öğrencileri aktiviteden uzaklaştırması beden eğitimine olan ilginin azalmasına neden olabilir. Güllü, (2007) Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının araştırılması çalışmasında bir spor kulübü içerisinde düzenli olarak spor yapan öğrenciler ile spor yapmayan öğrencilere göre beden eğitimi dersi ile ilgili tutum puanları arasında manidar bir farkın görüldüğünü açıklamıştır ve buda çalışmamızın sonucu ile benzerdir. Araştırmanın bir diğer bulgusu öğrencilerin toplam BESTÖ puanlarının hangi spor branşında lisansınız var? sorusuna verdikleri cevaplara göre değişip değişmediğinin belirlenmesi amacıyla yapılan ki kare testi sonucunda p: 0,001 anlamlılık düzeyine göre anlamlı farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Diğer bir ifade ile çalışmamıza katılan öğrencilerin futbol ve voleybol branşı dışındaki diğer branşlarda lisansı bulunmaktadır. Bu sonuç katılımcıların daha önce amatör ya da profesyonel olarak spor yaptıkları düşünülebilir. Kangalgil vd., (2006) İlköğretim, Lise Ve Üniversite Öğrencilerinin Beden Eğitimi Ve Spora İlişkin Tutumlarının Karşılaştırılması adlı çalışmada, sporcu lisansına sahip olan öğrencilerin tutum puanlarının sporcu lisansına sahip olmayanlara göre daha yüksek çıktığını belirtmiştir. Alparslan, (2008) Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Sergilediği Öğretim Davranışlarına İlişkin Algıları Ve Öğrencilerin Bu Derse Karşı Geliştirdikleri Tutumları çalışmasında, beden eğitimi dersine karşı tutum ölçeği puanlarının, öğrencilerin toplam tutum puanında lisansa sahip olan öğrencilerin lisansa sahip olmayan öğrencilere göre beden eğitimi dersine karşı olan tutumları daha yüksek çıktığını tespit ettiğini açıklamıştır. Bu sonuçlar çalışmamız ile benzerdir. Çalışmamızda yükseköğretim öğrencilerinin, beden eğitimi dersine karşı tutum algılarının incelenmesinde, bölüm, okul dışı boş zamanlarınızda egzersiz, düzenli olarak spor yapma ve spor branşında lisans sahibi olma değişkenlerinde anlamlı fark ortaya çıkmakla birlikte; cinsiyet, sınıf değişkenlerinde ise anlamlı bir farkın olmadığı görülmektedir. Öğrencilerin beden eğitimi dersini seçmeli olarak görmeleri, derse olan ilgiyi azaltabilmektedir. Bu bağlamda beden eğitimi dersinin seçmeli olarak değil de zorunlu bir ders olarak verilmesi, derse olan ilgiyi arttırabilecektir. Ayrıca uygun salon ve ders öncesi ve sonrası hazırlanmak için soyunma odaları, duş gibi gereksinimlerin karşılanması derse karşı olan ilgiyi arttırabilecek birer unsur olarak düşünülebilir. Günümüzde teknolojik hayatın insanları sosyalleşme ve aktiviteden uzaklaştırması öğrencinin beden eğitimi dersine karşı ilgilerini azaltmasında önemli bir etken olduğunu görmekteyiz. Ülkemizde yaşam boyu sağlık ve eğitim programlarında; gençleri spor yapmaya özendirici faaliyetleri teşvik edici programlar daha da ön plana çıkartılmalıdır. Araştırmanın çalışma grubu çeşitlendirilerek ve farklı bölümler, farklı üniversiteler de araştırmaya dahil edilerek güncellenmesi alana katkı sağlayacağı söylenebilir. KAYNAKÇA Açak, M. (2006). Beden Eğitimi Öğretmeninin El Kitabı İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. Alparslan, S. (2008). Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Sergilediği Öğretim Davranışlarına İlişkin Algıları ve Öğrencilerin Bu Derse Karşı Geliştirdikleri Tutumları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aracı, H. (2001). Öğretmenler Ve Öğrenciler İçin Okullarda Beden Eğitimi, Ankara:

10 496 Ahmet İslam Nobel Yayın Dağıtım. Balyan, M., Moralı, S. & Onursal; A. M.(2005). The Attitudes Of Various Secondary School Students Toward Physical Education Lessons (İzmir Sample), 46th ICHPER-SD Anniversary World Congress, November 913, Turkey/İstanbul: Grand Cevahir Hotel and Convention Center. Başoğlu, B. (1995). Ankara İli Devlet Liselerinde Görev Yapan Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Mesleki Sorunları Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Bucher, C. A. & Wuest, D. A. (1999). Foundations of Physical Education and Sport, 13. Baskı, London: The McGraw-Hill Companies. Darst, P.W. & Pangrazi, R. (2009). Dynaic physical education for secondary school students (6th Ed.), Pearson Education, London: San Francisco. Demirhan, G. & Altay, F. (2001). Lise Birinci Sınıf Öğrencilerinin Beden Eğitimi ve Spora İlişkin Tutum Ölçeği II, Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 12, Sayı, 12(2),9-20 Demirhan, G., Coşkun, H. & Altay, F. (2002). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Niteliklerine ilişkin Görüşler, Eğitim ve Bilim, 27(123), Demirhan, G. (2003). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Beden Eğitimi ve Spora İlişkin Felsefi Görüşleri, Hacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri Dergisi, Cilt:14,(2) Erden, M. (2008). Eğitim Bilimine Giriş, Ankara: Özgün Matbaacılık. Eroğlu, B. (2011). Öğretmenlik Uygulamasının Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Mesleki Yeterlikleri ve Mesleğe Yönelik Tutumları Üzerine Etkileri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Fidan, N. & Erden, M. (1993). Eğitime Giriş, Ankara: Meteksan A.Ş. Folsom, M. & Sherry, L. (1992). A comparasion of upper clementary school children 's attitudes toward physical activitiy. Paper presented at the Ammal Meeting of the American Al1iance for Health. Physical Education, Recreation and Dance (Indianapalis, IN April). The ERIC Database ' den Aktaran: Şişko, M. & Demirhan, G. (2002). İlköğretim Okulları ve Liselerde Öğrenim Gören Kız ve Erkek Öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Dersine İlişkin Tutumları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, Güllü, M. (2007). Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine İlişkin Tutumlarının Araştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gülşen, C. & Gökyer, N. (2015). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi, 4.Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık. Hünük, D. (2006). Ankara İli Merkez İlçelerindeki İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine İlişkin Tutumlarının Sınıf Düzeyi, Öğrenci Cinsiyeti, Öğretmen Cinsiyeti ve Spora Aktif Katılımları Açısından Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İnceoğlu, Metin. (1993). Tutum, Algı, Ankara: İletişim, Vadi Yayınları. Karakoç, İ. & Sezer, A. (2007). İlköğretim II. Kademe Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularının Öğretiminde Çoklu Zeka Uygulamalarının Akademik Başarıya Etkisi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, Kağıtçıbaşı, Ç. (1988) İnsan ve İnsanlar, 8. Baskı, İstanbul: Evrim Basın Yayın Dağıtım. Kangalgil, M. & Hünük D. & Demirhan G. (2006). İlköğretim, Lise Ve Üniversite Öğrencilerinin Beden Eğitimi Ve Spo-

11 Yükseköğretim Öğrencilerinde Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutum Algılarının İncelenmesi (Ordu Üniv 497 ra İlişkin Tutumlarının Karşılaştırılması, Spor Bilimleri Dergisi, Hacettepe J. Of Sport Sciences, 17 (2), Kangalgil, M. & Hünük D. & Demirhan G. (2004). Spor Yapan Ve Yapmayan Öğrencilerin Beden Eğitimine İlişkin Tutumları, Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi,-Sözel Bildiri, (10. Ichper. Sd ve 8), Kemer/Antalya Kale, R. & Erşen, E. (2003). Beden Eğitimi ve Spor Bilimlerine Giriş, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kılıç, M. (2015). Okul Spor Tesislerinin Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Derslerine Karşı Tutumlarına Etkisinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Gedik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kutlu, M. & Kaya, A. (2014). Bireyi Tanıma ve Bireyi Tanıma Teknikleri,(Ed. Alim Kaya) içinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik (ss ), Ankara: Anı Yayıncılık. MEB (2011). adresinden erişildi. Milli Eğitim Bakanlığı. (1997). Beden Eğitimi Öğretmen Kılavuzu, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Özçelik, D. A. (1998). Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: ÖSYM Yayınları. Özgüven, E. İ. (1994). Psikolojik Testler, Ankara: Yeni Doğu Matbaası. Özyalvaç, N. T. (2010). Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutumları İle Akademik Başarı Motivasyonlarının İncelenmesi (Konya Anadolu Lisesi Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Şerif, M. & Şerif, C.W. (1996). Sosyal psikolojiye giriş II, (Çev: M. Atakay, A. Yavuz), İstanbul: Sosyal Yayınlar. Silverman, S & Scrabis, K.A. (2004). A Review of Research on Instructional Theory in Physical Education , International Journal of Physical Education, 2004, s41(1), p:4-12. Şişko, M. & Demirhan, G. (2002). İlköğretim Okulları ve Liselerde Öğrenim Gören Kız ve Erkek Öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Dersine İlişkin Tutumları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, Yamaner, F. (2001). Beden Eğitimi ve Sporda Temel İlkeler, Bursa: Ekin Kitabevi.