DÜNYADA VE TÜRKİYE DE 2018 VE 2019 YILLARI EKONOMİK BÜYÜME BEKLENTİLERİ

Transkript

1 DÜNYADA VE TÜRKİYE DE 2018 VE 2019 YILLARI EKONOMİK BÜYÜME BEKLENTİLERİ Küresel Ekonomi Büyüme Beklentisi Dünya Bankası, OECD, Birlemiş Milletler ve İMF tahminlerine göre küresel ekonomi 2018 ve 2019 yıllarında ılımlı büyüme sürecine devam edecek. Tahminler küresel ekonominin 2018 yılında 2017 yılına göre biraz yüksek oranlı olabileceğini gösteriyor. (IMF World Economic Outlook Update January 2018; The World Bank Group Global Economıc Prospects January 2018; OECD Interim Economic Outlook 13 March 2018; UN World Economic Situation and Prospects 2018) Küresel Ekonomi Büyüme Beklentisi % İMF 3,7 3,9 3,9 Dünya Bankası 3,0 3,0 3,1 OECD 3,7 3,9 3,9 Birleşmiş Milletler 3,0 3,0 3,0 İMF İMF ye göre, küresel ekonomik akitivite sağlamlaşmaya devam ediyor Yılında % 3,7 oranında bir büyüme tahmin ediliyor ve 2019 yıllarında ise 2017 yılına göre 0,2 puan daha yüksek bir büyüme tahmini söz konusudur. Enflasyonda hem gelişmiş ülkeler de hem gelişmekte olan ülkelerde hafif yükselişler beklenmektedir. Tahminle ilgili kısa dönemli aşağı ve yukarı yönlü riskler birbirini dengelemekte, ancak orta vadede aşağı yönlü riskler daha baskın görünmektedir. Mevcut yukarı yönlü toparlanma ve uygun finansal koşulların birbirlerini pekiştirmesi büyüme oranlarının yukarıdaki tahminlerden daha yüksek çıkması sonucunu doğurabilir. Öte yandan finansal

2 varlıklardaki mevcut değerlenme ve buna bağlı olarak küçülen dönem getirileri, finansal piyasalarda düzeltme olasılığını artırabilir. Bu düzeltme ise büyümeyi ve güveni azaltabilir. Gelişmiş ekonomilerde hızlanan talebe bağlı olarak beklenenden daha yüksek bir enflasyon diğer olası bir risk faktörüdür. Eğer küresel duyarlılık güçlü kalır ve enflasyon kontrol altında kalırsa, finansal koşullar orta vadede rahat kalmaya devam ederek, hem gelişmiş hem gelişmekte olan ekonomilerde finansal piyasa kırılganlıkları geliştirebilir. İçe dönük politikalar, jeopolitik gerilimler, bazı ülkelerdeki politik belirsizlikler aşağı yönlü riskler yaratabilir. Table 1. Overview of the World Economic Outlook Projections (Percent change unless noted otherwise) Estimate Projections World Output Advanced Economies United States Euro Area Germany Russia China Middle East, North Africa, Afghanistan, and Pakistan World Trade Volume (goods and services) 6/ Commodity Prices (U.S. dollars) Oil 7/ Nonfuel (average based on world commodity export weights) Consumer Prices Advanced Economies Emerging Market and Developing Economies 8/ London Interbank Offered Rate (percent)

3 On U.S. Dollar Deposits (six month) On Euro Deposits (three month) On Japanese Yen Deposits (six month) Dünya Bankası Dünya Bankası na göre, küresel düzeyde 2017 yılında % 3 olarak gerçekleşmesi tahmin edilen ekonomik büyümenin, 2018 yılında % 3,1 olarak tahmin ediliyor ve 2020 yıllarında ise % 3 oranında öngörülmektedir. Büyümenin 2016 yılındaki % 2,4 oranından oranına yükselmesi tahmin ediliyor. Olumlu finansal koşullarda yatırım ve ticaretteki sıçrama, genel olarak uyumlu para ve maliye politikaları, piyasalarda artan güven ortamı, geçmişteki emtia fiyatlarında yaşanan çöküşün dağılması gibi unsurların katkısıyla geniş tabanlı küresel toparlanma devam ediyor. Küresek ekonomik büyüme, önümüzdeki birkaç yıl boyunca sürmesi bekleniyor. Hatta bazı yeni ve gelişmekte olan ekonomilerde, artan emtia fiyatlarına bağlı olarak daha da hızlanması beklenebilir. Yukarı yönlü sürprizler ihtimalinin yanında, önemli ölçüde aşağı önemli riskler de söz konusudur. Bunlar arasında finansal baskı, artan korumacılık, ve artan jeopolitik gerilimler sayılabilir. Dünya ticaret hacminde ve 2019 yılların bir önceki yıla göre hafif düşüş öngörülmektedir.

4 OECD OECD ye göre küresel ekonomi 2017 yılında % 3,7 oranında gerçekleşmesi beklenen büyüme oranı ile son yedi yılın en yükse büyüme hızına ulaştı. Küresel ekonomideki geniş çaplı dönemsel yukarı yönün 2018 ve yıllarında da sürerek, büyüme oranının % 3,9 düzeyinde olması öngörülüyor. Ancak güçlü ve sürdürülebilir bir orta vadeli büyüme henüz garanti değil. Potansiyel büyümenin canlandırılması için yapısal ve mali girişimlerin devam ettirilmesi gerekiyor. Bunun için gelişmiş ekonomilerde daha sağlam yatırım yükselişleri gerekli. Yeni ve gelişmekte olan ekonomilerde ise büyüme beklentilerinin güçlendirilmesi için reformların sürdürülmesi gerekiyor. İstihdam piyasalarının performans artışları sürmekle birlikte eşitsizlik sürüyor. İstihdam istatistiklerindeki iyileşmeye karşın, ücret büyümesi aynı oranda gerçekleşmiyor. Finansal koşullar ekonomik büyüme için uygun görünüyor. Mali açık düzeyi 2018 ve 2019 yıllarında -% 2,4 ve -% 2,2 oranlarında öngörülüyor. Ancak ani bir sıkılaşma riski sürüyor. (November 2017 Outlook) Enflasyon oranının yıllarında sırasıyla % 2,1 ve % 2,2 düzeyinde olması öngörülmektedir. Bu oranlar 2017 yılına göre ılımlı bir enflasyon baskısına işaret etmektedir.

5 Dünya ticaret hacminde artış sürmekle birlikte artış oranın 2017 yılına göre hafif gerileyerek % 4,1 ve % 4,0 olması öngörülüyor. (November 2017 Outlook) Real GDP growth 1 World 2 3,8 3,3 3,1 3,7 3,9 3,9 OECD 2,7 1,5 2,4 1,8 2,4 2,4 2,1 G20 3,8 4,1 4,0 United States 1,5 2,9 1,5 2,3 2,9 2,8 Euro area 7 0,8 1,5 1,8 2,5 2,3 2,1 Germany 2,5 2,4 2,2 Japan 0,6 1,1 1,0 1,5 1,2 1,0 Non-OECD 2 6,2 4,0 4,1 4,6 4,9 4,8 China 10,0 6,9 6,7 6,9 6,7 6,4 Output gap 3-0,9-1,4-1,2-0,5 0,2 0,6 Unemployment rate 4 7,2 6,8 6,3 5,8 5,5 5,3 Inflation 1,5 2,0 0,8 1,1 1,9 2,1 2,2 Fiscal balance 6-4,6-2,9-3,0-2,6-2,4-2,2 World real trade growth 1 4,7 2,7 2,6 4,8 4,1 4,0 1. Percentage changes; last three columns show the increase over a year earlier. 2. Moving nominal GDP weights, using purchasing power parities. 3. Per cent of potential GDP. 4. Per cent of labour force. 5. Private consumption deflator. 6. Per cent of GDP. 7. With growth in Ireland in 2015 computed using gross value added at constant prices excluding foreign-owned multinational enterprise dominated sectors. OECD Economic Outlook, Volume 2017; OECD Interım Economıc Outlook 13 March 2018 Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler, küresel düzeyde 2018 ve 2019 yıllarında % 3 oranında istikrarlı bir büyüme öngörüyor yılında da büyümenin oranın bu düzeyde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Ülkelerin kabaca üçte ikisi bir önceki yıla göre daha güçlü bir büyüme gördü. İşgücü piyasaları ülkelerin önemli bir bölümünde iyileşmeyi sürdürüyor. Dünya ticaret hacminde 2017 yılına göre 2018 ve 2019 yıllarında hafif bir gerileme öngörülürken, enflasyon oranından yukarı yönlü bir beklenti söz konusudur. Dünya ticaret hacmindeki sıçrama, korumacılık eğilimlerinin artması halinde tersine dönebilir. Düşük finansal oynaklık, bankacılık sektöründe azalan kırılganlık, bazı emtia piyasalarında düzeltme ve genel olarak daha sağlam bir küresel makroekonomik görünüm dolayısıyla yatırım koşulları da

6 iyileşme gösterdi. Artan politik belirsizlikler ve artan borç seviyeleri yatırımlardaki daha fazla bir sıçramanın önünde engel oldu. Yoksulluğun çok yüksek seviyelerde olduğu Orta, Güney ve Batı Afrika, Batı Asya, Latin Amerika ve Karaibler bölgelerindeki düşük kişi başı büyüme rakamları, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden geri kalındığını göstermektedir. Bu bölgelerde sürdürülebilir kalkınmaya dönük politikalarla yoksulluğun kökü kazınmaz ve yeni uygun işler yaratılmazsa bölge nüfusunun dörtte biri 2030 yılı itibariyle aşırı yoksulluğa düşecek. Diğer yandan hızlanan ekonomik büyüme, çevresel sürdürülebilirlik kaygılarını gündeme getirmektedir. Ekonomik beklentiler, ticaret politikalarındaki değişim, küresel finansal koşullarda ani bir bozulma ihtimali, artan jeopolitik gerilimler gibi kırılganlıklara açık durumdadır. Türkiye Ekonomisinde Büyüme Öngörüleri Türkiye nin dönemini kapsayan Orta Vadeli Programı tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Programda, küresel ve ulusal ekonomideki gelişmeler analiz edilmekte, bu analizler çerçevesinde başta büyüme ve istihdam gibi temel makro ekonomik alanlarda hedef ve öngörülere yer verilmektedir.

7 BÜYÜME GSYH Büyümesi 3,2 5,5 5,5 5,5 5,5 İSTİHDAM Nüfus (Yıl Ortası, Bin Kişi) İşgücüne Katılma Oranı (%) 52 52,7 53,4 54,1 54,7 İstihdam Düzeyi (Bin Kişi) İstihdam Oranı (%) 46, ,8 48,7 49,5 İşsizlik Oranı (%) 10,9 10,8 10,5 9,6 9,6 DIŞ TİCARET İhracat(fob) (Milyar Dolar) 142,5 156, İthalat (cif) (Milyar Dolar) 196, Cari İşlem Dengesi (Milyar Dolar) -32,6-39, ,9-41,9 Cari İşlem Dengesi / GSYH (%) -3,8-4,6-4,3-4,1-3,9 ENFLASYON GSYH Deflatörü 8,1 10,3 7,6 6,5 5,8 TÜFE Yıl Sonu % Değişme (?) 8,5 9, Program döneminde her yıl % 5,5 oranında büyüme hedeflenmektedir. İşsizlik oranının 2018 yılında yüzde 7 olacağı tahmin edilmektedir. İşsizlik oranının OVP döneminde tedricen azalması ve 2020 yılı sonunda yüzde 9,6 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Enflasyonunun (TÜFE) 2018 yılında yüzde 7 olacağı tahmin edilmektedir. Program döneminde mali enflasyonun yüzde 5 düzeyine yakınsaması hedeflenmektedir. Cari açığın milli gelire oranının 2018 yılında yüzde 4,3 olarak gerçekleşmesi ve 2020 yılı sonunda yüzde 3,9 seviyesine gerilemesi beklenmektedir yılı sonunda GSYH ya oran olarak yüzde 2,1 olması öngörülen kamu kesimi borçlanma gereğinin, 2020 yılında yüzde 1,3 e gerilemesi hedeflenmektedir. OECD Türkiye ekonomisinin 2017 yılında geniş mali teşvikler ve ihracat pazarlarındaki iyileşmelere bağlı olarak % 6,9 oranında bir bir büyüme oranına ulaşılacağını tahmin ediyor ve 2019 yıllarında ise % 5,3 ve % 5,1 düzeylerinde olacağını öngörüyor. OECD ye göre ülkemizde 2018 ve 2019 da enflasyon oranı hedef düzeylerin çok üzerinde gerçekleşebilir. Bölgesel yurtiçi belirsizliklere karşı, firma ve hane halkının algılarının güçlendirilmesi büyüme hareketinin devamlılığı açısından önemli. Bu sebeple açıklan orta vadeli planında

8 öngörülen yapısal reformlar, mali şeffaflık, fiyat istikrarı hedeflerine yönelik etkin gelişimler ekonomik büyümeyi ve refahı artırabilir. Cari açık kaynaklı finansal kırılganlık yüksek bir risk olarak durmaktadır. Öte yandan reel sektör borçlanma oranlarının yükselme, yeni yatırımlar için yeni borçlanma imkanlarını sınırlamış durumda. Dünya Bankası ise Türkiye için 2018 büyüme oranını %3,5 olarak tahmin etmektedir yılı için daha yüksek % 4,0 oranında bir büyüme öngörülmektedir. Dr. Mustafa Bulut Yeminli Mali Müşavir