Değerli Meslektaşlarımız,

Transkript

1 KONGRE KİTABI 1

2 Değerli Meslektaşlarımız, KTÜ Farabi Hastanesi ve Karadeniz Yoğun Bakım Hemşireliği Derneği nin işbirliği ile Nisan 2017 tarihlerinde 2. Karadeniz Yoğun Bakım Hemşireliği Kongresini düzenliyoruz. Kongremiz yoğun bakım ile ilgili gelişmelerin paylaşıldığı, bilgilerimizin tazelendiği, sorunlarımızın tartışıldığı ve çözümlerinin üretildiği, alanımızda daha ileri gitmemize katkı sağlayacak bilimsel bir ortam olacaktır. Kongre programının içeriğini oluşturan güncel bilgiler, konferans ve panel oturumlarında paylaşılacaktır. Araştırmaların tartışılacağı serbest bildiri oturumları ve posterler, programın bilimsel içeriğini güçlendirecektir. Bilimsel paylaşımın yanı sıra, tarihi ve doğal güzellikler ile dolu olan Trabzon da sosyal programın da etkin olacağına inandığımız kongremizde unutulmayacak anlar geçirileceğini ümit ediyoruz. KTÜ Farabi Hastanesi olarak ev sahipliği yapacağımız kongremizde sizlerin de katkılarınız ile aramızda olmanızdan onur duyacağımızı belirtir, saygılar sunarız. Kongre Başkanı Başhemşire Süheyla KASIM Kongre Başkanı Prof. Dr. Hülya ULUSOY 2

3 Kongre İsmi: 2. Karadeniz Yoğun Bakım Hemşireliği Kongresi Kongre Tarihleri: Nisan 2018 Beklenen Katılımcı Sayısı: 600 Organizasyon: Karadeniz Yoğun Bakım Hemşireliği Derneği Kongre Web Sayfası: Kongre Merkezi: KTÜ Prof. Dr. Osman Turan Kültür ve Kongre Merkezi Tel: Faks: Adres: KTÜ Merkez Kampüsü A Giriş Kapısı Yanı / TRABZON Kongre Konaklama Oteli: KTÜ Koru Tesisleri Tel: Faks: koruotel@ktu.edu.tr Adres: KTÜ Merkez Kampüsü / TRABZON Kongre Sekreterya Uzm. Hem. Gülnur İNCE Uzm.Hem. Dilek KAPTAN Öğr. Gör. Demet TURAN BAYRAKTAR Hem. Mehtap ÖKSÜZ Düzenleme Komitesi Uzm. Hem. Gülnur İNCE Uzm. Hem. Dilek KAPTAN Öğr. Gör. Demet TURAN BAYRAKTAR Uzm. Hem. Melek ÜÇÜNCÜOĞLU Hem. Asiye AKKAN EROL Hem. Fatime ALP Hem. Ülkü BOROZANCI Hem. Gülden CİVİL Hem. Mehtap ÖKSÜZ Hem. Emel TOR 3

4 Bilimsel Kurul Prof.Dr. Yakup ASLAN Prof.Dr. Ahmet EROĞLU Prof.Dr. Emine Seda GÜVENDAĞ GÜVEN Prof.Dr. Süleyman GÜVEN Prof.Dr. Kübra KAYNAR Prof.Dr. Servet KERİMOĞLU Prof.Dr. İftihar KÖKSAL Prof.Dr. Merih KUTLU Prof.Dr. Murat LİVAOĞLU Prof.Dr. Nermin OLGUN Prof.Dr. Tevfik ÖZLÜ Prof.Dr. Funda ÖZTUNA Prof.Dr. Havva ÖZTÜRK Prof.Dr. Celal TEKİNBAŞ Prof.Dr. Serdar TÜRKYILMAZ Prof.Dr. Hülya ULUSOY Prof.Dr. Şükrü ULUSOY Doç.Dr. Sedat BOSTAN Doç.Dr. Şükran GEZE SAATÇİ Doç.Dr. İlknur KAHRIMAN Doç.Dr. Cavit KART Doç.Dr. Ahmet Coşkun ÖZDEMİR Doç.Dr. Zerrin PULATHAN Dr.Öğr. Üyesi Gökalp ALTUN Dr.Öğr. Üyesi Ayşe ÇOLAK Dr.Öğr. Üyesi Nuray DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ Dr.Öğr. Üyesi Şebnem KADER Dr.Öğr. Üyesi Hacer KOBYA BULUT Dr.Öğr. Üyesi Belkıs KIZILTAN Öğr.Üyesi Dr. Gülay KAYA Not: İsim sıralaması akademik unvan ve soyisim alfabetik sırasına göre yapılmıştır 4

5 25 Nisan Çarşamba SALON A KONGRE KAYIT AÇILIŞ KONUŞMALARI PROTOKOL KONUŞMALARI AÇILIŞ KONFERANSI MODERATÖR Süheyla KASIM Hülya ULUSOY - Dünyadaki Optimum Kritik Bakım Uygulamaları ve Belfast Deklerasyonu / Semine Aydemir PANEL 1 Yoğun Bakım Üniteleri nde Superbug Sorunu MODERATÖR İftihar KÖKSAL Funda ÖZTUNA - Karbapenem Dirençli Enterobacteriaceae Enfeksiyon Riski ve Bulguları / İftihar K ÖKSAL - Karbapenem Dirençli Enterobacteriaceae Enfeksiyonlarını Önleme Stratejileri ve Seçenekleri / Gürdal YILMAZ Tedavi - Yoğun Bakım Hemşiresinin İyi Antibiyotik Yönetiminde (Stewardship) Rolü / Seyhan AKTAŞ KAHVE ARASI PANEL - 2 Yoğun Bakımda Ağrı-Ajitasyon ve Deliryum Rehberi MODERATÖR Ahmet Can ŞENEL Hacer KOBYA BULUT - Yoğun Bakımda Akut ve Kronik Ağrının Tanımlanması ve Tedavisi / - Yoğun Bakımda Ajitasyon ve Deliryum / Nermin OLGUN - ABCDE Zincirine F (Family) Dahil Edilsin mi? / Ebru HIZAL Erdem Nail DUMAN ÖĞLE YEMEĞİ 5

6 PANEL 3 Akut ve Kritik Bakımda Farmakoloji SALON A MODERATÖR Mehmet SÖNMEZ Ayşe KAVGACI - Yoğun Bakım Hastalarında Beklenebilecek Farmakokinetik Değişiklikler / Ersin YARIŞ - Vazoaktif İlaçların Farmakodinamik Etkileri ve Olası Yan Etkileri / Engin ERTÜRK - Kan Ve Kan Ürünlerinin Kanıta Dayalı Kullanımı / Mehmet SÖNMEZ KAHVE ARASI PANEL 4 Kardiyak Cerrahi Sonrasında Hemodinamik Sorunlar MODERATÖR Ahmet Coşkun ÖZDEMİR Süheyla KASIM - KVC YB Ünitesinde Hipotansif ve Kanamalı Hastaya Yaklaşım / Aslı AKBULUT - KVC YB Ünitesinde Anürik ve Oligürik Hastaya Yaklaşım / İlknur YILDIZ - VV-VA ECMO ve İABP / Tuncay ERDEN SÖZLÜ SUNU OTURUMU-1 (SS1 İLE SS5) / POSTER TURU OTURUM BAŞKANI Tuncay ERDEN POSTER JÜRİ ÜYELERİ Ahmet Coşkun ÖZDEMİR Kibar Yaşar GÜVEN Havva ÖZTÜRK Ilknur KAHRİMAN AÇILIŞ KOKTEYLİ 6

7 Perşembe SALON A PANEL 5 MODERATÖR Nedim ÇEKMEN Hülya ULUSOY -Sepsis in Farkında mıyız? / Hülya ULUSOY Sepsis Tanımlama ve Tanı Kriterleri / Aynur AKIN KARAYOL -Yoğun Bakımda Laktatın Değerlendirmesi / Süleyman Caner KARAHAN -Hemşirelik Bakımı Yönünden SSC 2016 Rehberi / Ali AKIN KAHVE ARASI PANEL 6 MODERATÖR Şükrü ULUSOY Alper YOSUNKAYA - YB da Fonksiyonel Hemodinamik Monitörizasyonda Teknolojiler /Nedim ÇEKMEN - Yoğun Bakım Hastalarında Sıvı Yanıtının Değerlendirilmesi / Hüseyin ŞENEL - Şok Hastalarında Hemodinamik Monitörizasyon / Gül ÇAKIR SÖZLÜ SUNU YARIŞMASI (SS6-SS10) OTURUM BAŞKANI Şükrü ULUSOY JURİ ÜYELERİ Havva ÖZTÜRK Nedim ÇEKMEN Aynur AKIN KARAYOL Alper YOSUNKAYA Süheyla KASIM Hülya ULUSOY İlknur KAHRİMAN ÖĞLE YEMEĞİ 7

8 SALON A PANEL 7 Ybü sinde Etik ve Hukuki Sorunlar MODERATÖR Süheyla KASIM Havva ÖZTÜRK - Yoğun Bakım Hemşirelik Uygulamalarında Yaşanan Etik Sorunlar ve Sonuçları / Nuray DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ - Etik ve Ahlaki Bakış Açısıyla Sorunların Sağaltımı / Çağatay ÜSTÜN KAHVE ARASI PANEL 8 Yoğun Bakımda Nütrisyon MODERATÖR Nedim ÇEKMEN Aynur AKIN KARAYOL - Yoğun Bakım da Malnutre ve Sarkopenik Hastanın Tanımlanması / Hülya ULUSOY - Hastamı Yeterli Besleyebiliyor muyum? / Çiğdem YAVUZ - Yoğun Bakım da Enteral ve Parenteral Nutrisyon da Kanıta Dayalı Uygulamalar / Alper YOSUNKAYA SÖZLÜ SUNU OTURUMU-3 (SS11-SS15) OTURUM BAŞKANI Havva ÖZTÜRK 8

9 Cuma SALON A PANEL 9 Yoğun Bakım Ünitesinde Sorumlu Hemşire Olmak MODERATÖR İbrahim ÖZEN Yavuz ÖZORAN - İnsan Kaynaklarının Etkin Yönetimi ve İletişim / Melek ÜÇÜNCÜOĞLU - Yoğun Bakımda İletişim Kurulamayan Hastalara Yaklaşım / Fulya BATMAZ - Yoğun Bakım Ünitesinde Sorumlu Hemşire Olmak / Demet TURAN BAYRAKTAR KAHVE ARASI PANEL 10 Yenidoğan ve Pediatrik Kritik Hastaların Değerlendirilmesi MODERATÖR Yakup ASLAN İlknur KAHRİMAN -Kritik Çocuk Hastanın Değerlendirilmesi / Gülay KAYA -Preterm Bebekte Oksijen Saturasyon Hedefleri ve Alarm Limitleri / Mehmet MUTLU -Yenidoğanda Alarm Bulguları / Yakup ASLAN SÖZLÜ SUNU OTURUMU-4 (SS16-SS19) OTURUM BAŞKANI Erdal ÖZER 9

10 SALON A ÖĞLE YEMEĞİ PANEL 11 Kritik Hastada İlk Müdahale Hataları MODERATÖR Merih KUTLU Zekeriya ALİOĞLU -Yanık Vakası / Serdar TÜRKYILMAZ -Akut Koroner Sendrom da Tanısal Yaklaşımlar / Cihan ÖREM -Yoğun Bakımda Tıbbi Hatalar ve Adli Sonuçları / Erdal ÖZER -Akut Stroke / Sibel GAZİOĞLU KAHVE ARAS PANEL 12 Travmada Yoğun Bakım MODERATÖR Celal TEKİNBAŞ Sevilay HİNTİSTAN - Kafa Travmalarında Yönetim / Uğur YAZAR - Multiple Travmalarında Yönetim / Servet KERİMOĞLU - Toraks Travmalarında Yönetim / Celal TEKİNBAŞ KAPANIŞ OTURUM 10

11 İÇİNDEKİLER SAYFA 1. SS1.HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN STAJ YAPTIKLARI SERVİSLERE KABUL EDİLME DURUMLARININ MESLEKSEL MOTİVASYONA ETKİSİ SS2.YOĞUN BAKIMHEMŞİRELERİNİN MÜZİK TERAPİ KONUSUNDAKİ DÜŞÜNCELERİNİN BELİRLENMESİ SS3.BİR YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE HASTA SINIFLANDIRMASINA GÖRE YILLIK HEMŞİRE SAYISININ BELİRLENMESİ SS4.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İLETİŞİM KURULAMAYAN HASTAYA YAKLAŞIMI SS5.YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE FARKLI ORANLARDA HAZIRLANAN KLORHEKSİDİN SİLME BANYOSU UYGULAMASININ ENFEKSİYON HIZI ÜZERİNE ETKİSİ VAR MIDIR SS6.YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN KARŞILAŞTIĞI RİSK FAKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ, DEPRESYON, ANKSİYETE VE STRES DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ SS7.ERC 2015 PROTOKOLLERİNİN NE KADARINI BİLİYORUZ? SS8.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN BEYİN ÖLÜMÜ OLGULARININ YÖNETİMİNE İLİŞKİN BAKIŞ AÇILARI SS9.KORONER YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE GÜRÜLTÜSÜNDEN ETKİLENME KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ SS10.YOĞUN BAKIM GEREKTİREN JİNEKOLOJİK VE OBSTETRİK DURUMLAR SS11.BİR EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİNDE DAHİLİYE YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE 2016 VE 2017 YILLARINDA BASINÇ YARASI GÖSTERGE ORANLARI SS12.YOĞUN BAKIMDA DERİ BÜTÜNLÜĞÜNÜN SAĞLANMASINDA İKİ FARKLI YÖNTEMİNİN BASI YARASI ÜZERİNE OLAN ETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI SS13.YOĞUN BAKIMDA ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ORGAN BAĞIŞI KONUSUNDA BİLGİ VE TUTUMLARI SS14.YOĞUN BAKIMLARDA HASTA BAKIM, TEDAVI VE UYGULAMA SÜRECINDE MEVCUT DURUMA UYUMUN DEĞERLENDIRILMESI SS15.YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE TAKİPLİ HASTALARIMIZIN TANILARA GÖRE MORTALİTE ORANLARI SS16.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İNFORMAL BAKIM VERENLERİN BAKIM YÜKÜNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ SS17.YOĞUN BAKIM HASTALARINDA ENTERAL BESLENMEDE REZİDÜEL VOLÜM BAKILMALI MI? SS18.BAKIM PAKETI/BUNDLE/DEMET UYGULAMALARI HAKKINDA YOĞUN BAKIM HEMŞIRELERININ GÖRÜŞLERININ BELIRLENMESI SS19.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN BAKIM VERİCİ ROLLERİNE İLİŞKİN TUTUMLARI

12 20. PS1.YOĞUN BAKIM HASTALARINDA SANTRAL VENÖZ KATETER İLE İLİŞKİLİ ENFEKSİYONUN ÖNLENMESİ: BAKIM PAKETİ UYGULAMASI PS2.SAĞLIK BAKIM KRİTERİNDE KATETER İLE İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ DURUMU PS3.TÜRKİYE DE YOĞUN BAKIMDA BESLENME İLE İLGİLİ YAPILAN HEMŞİRELİK ARAŞTIRMALARININ İNCELENMESİ PS4.ÇOCUK YOĞUN BAKIM ÜNITELERINDE BISPEKTRAL İNDEKS KULLANIMININ ÖNEMİ PS6.BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE 2017 YILI ANESTEZİ YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ İNVAZİV ARAÇ İLİŞKİLİ İNFEKSİYON HIZI VE ETKEN DAĞILIMLARI PS YILI DAHİLİ YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ İNVAZİV ARAÇ İLİŞKİLİ İNFEKSİYON HIZI VE ETKEN DAĞILIMLARI PS9.POZITIF YOĞUN BAKIM ORTAMINI SAĞLAMADA HEMŞIRENIN ROLÜ PS10.BEYİN SAPI ENFARKTINA BAĞLI GELİŞEN HORNER SENDROMU PS11.YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE ENTÜBE HASTADA NORMAL DOĞUM PS12.VENTRIKÜLER SEPTAL DEFEKT VE PULMONER ATREZI TANILI EKSTRAKORPOREAL MEMBRAN OKSIJENASYONU (ECMO) UYGULANAN PEDIATRIK HASTADA HEMŞIRELIK YAKLAŞIMI: OLGU SUNUMU PS13.MENİNGOKOKSEMİNİN SEBEP OLDUĞU PURPURA FULMİNANS A YÖNELİK YARA BAKIMI: OLGU SUNUMU 88 12

13 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS1. HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN STAJ YAPTIKLARI SERVİSLERE KABUL EDİLME DURUMLARININ MESLEKSEL MOTİVASYONA ETKİSİ Demet Turan Bayraktar 1, Betül Bayrak 2, Harun Özbey 3, Demet Salih 4, Hülya Sanalan 4 1 Gümüşhane Üniversitesi Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Ögr. Gör. 2 Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Arş. Gör. 3 Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Arş. Gör., 4 Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Öğrenci Hemşire GİRİŞ: Hemşirelik eğitiminde yaşanan sorunlara çözüm üretmek ve eğitim kalitesini yükseltmek için öğrencilerin öğrenme ve farklılaşma isteğini artıracak önlemlerin alınması gerekmektedir. Hemşirelik eğitiminde çeşitli sorunların yaşandığı araştırmalarla ortaya konulmuştur. Hemşire öğrencilerin okula yeni başladıklarında hemşireliği oldukça geleneksel biçimde algıladıkları belirtilmektedir. AMAÇ: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi (KTÜ SBF) Hemşirelik bölümü öğrencilerinin staj yaptıkları servislere oryante edilmelerinin ve görev tanımlarını bilme durumlarının mesleksel motivasyona etkisini değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: KTÜ Farabi Hastanesi Başhekimliği ve Etik kurul izinlerinden sonra 15 Ocak - 15 Şubat 2017 de KTÜ SBF Hemşirelik bölümü 2. ve 4. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem literatür doğrultusunda hazırlanan veri toplama formu, çalışmaya katılmayı kabul eden öğrencilere görüşme tekniği ile uygulanmıştır. BULGULAR: Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalamalarının 20±1,58 olduğu, % 80,7 sinin cinsiyetinin kadın olduğu (n=243), %54,5 inin hemşirelik bölümünü isteyerek seçtiğini (n=164), hemşireliği isteyerek seçmeyenlerin ise %54,7 si sonradan fikrinin değiştiği bulunmuştur(n=75). Staj yaptıkları serviste öğrencileri ilk karşılayan kişinin %42,5 ile sorumlu hemşirenin olduğu(n=128), %58,1 i serviste kendilerine olumsuz tutum sergilendiğini bu olumsuz tutumun ise %19,3 ile serviste gereksiz olduğunu hissettirir şekilde olduğunu ve bu durumun %67,6 ile öğrencilerin mesleksel motivasyonlarında düşüşe 13

14 yol açtığı belirlenmiştir. Öğrencilerin %39,9 unun staj yaptıkları servise oryante edilmediği ve bu durumun %63,3 ile öğrencilerin mesleksel motivasyonlarında düşüşe yol açtığı belirlenmiştir. Öğrencilerin %84,1 inin servisteki görev/yetki ve sorumluluklarını bildiği ve bunların %82,1 i görev/yetki ve sorumluluklarının servisteki hemşireyle birlikte tedavi uygulamak olduğunu belirtmişlerdir. Öğrencilerin %48,5 ine staj yaptıkları serviste görev/yetki ve sorumluluklarının anlatılmadığı ve bu durumun %54,1 ile öğrencilerin mesleksel motivasyonlarında düşüşe yol açtığı belirlenmiştir. Yapılan Ki-kare testleri sonucunda da anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. SONUÇ: Hemşirelik öğrencilerinin staj yaptıkları servislere oryantasyonlarının sağlanmadığı ve olumsuz tutum ve davranış sergilendiği zaman mesleksel motivasyonlarında düşüşe yol açtığını ve hemşirelik öğrencilerinin görev/yetki ve sorumluluklarını bilmedikleri veya anlatılmadığı zaman mesleksel motivasyonlarında düşüşe yol açtığı belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Hemşire, Mesleksel motivasyon, Oryantasyon, Öğrenci KAYNAKLAR: 1. Karaman Özlü, Z. (2013). Sağlık bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin mesleklerine ilişkin güdülenme kaynakları ve sorunlarının incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2014;11 (1): Erzurum. 2. Altuntaş, S. (2012). C.Ü.Okul hemşirelerinin iş, iş ortamı, rol ve sorumluluklarına yönelik görüşleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2012;9 (1): Erzurum. İletişim Adresi: mirace19@hotmail.com. 14

15 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS2.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN MÜZİK TERAPİ KONUSUNDAKİ DÜŞÜNCELERİNİN BELİRLENMESİ Demet TURAN BAYRAKTAR 1, Merve YETİMOĞLU 2, Harun ÖZBEY 3, Ümit AYAZ 4 1Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Programı, buket_061@hotmail.com 2Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü, Akçaabat Arzu Koç Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonu, merveparamedik_95@hotmail.com 3Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Programı, ozbeyharun@outlook.com 4Erzurum Bölge ve Eğitim Araştırma Hastanesi, kerahetsiz@gmail.com GİRİŞ: Müzik terapinin duyusal algıları harekete geçirip gevşeme etkisi oluşturarak nabız, kan basıncı ve solunum gibi fizyolojik göstergeleri düşürmenin yanı sıra, uyku bozukluğu, ağrı ve anksiyete içeren yoğun bakımla ilgili komplikasyonları kontrol altına aldığı veya önlediği bilinmektedir. Bu nedenle bu hayati fonksiyonların primer sorumlusu olan yoğun bakım hemşirelerinin bu tamamlayıcı tedavi hakkında kendilerini geliştirip, bilgilerini güncel tutmaları oldukça önemlidir. AMAÇ: KTÜ Farabi hastanesi yoğun bakım hemşirelerinin (Pediatri YBÜ, Yenidoğan YBÜ hariç) müzik terapi hakkındaki düşüncelerinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: KTÜ Farabi Hastanesi Başhekimliği ve Etik kurul izinlerinden sonra Ekim 2016 dayoğun Bakım Ünitelerin de (Yeni doğan YBÜ ve Pediatri YBÜ hariç) çalışan 103 hemşire evreni oluşturmaktadır. Örneklem literatür doğrultusunda hazırlanan veri toplama formu ile çalışmaya katılmayı kabul eden hemşirelere yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. BULGULAR: Araştırmaya katılan hemşirelerin %39,0 unun yaş arasında olduğu, %66'sının ön-lisans/lisans mezunu olduğu, %87,0 isi hastanenin bulunduğu şehirde yaşadığı belirlenmiştir. Araştırmaya katılan hemşirelerin %98,0 i müzik terapinin diğer yöntemlerle birlikte kullanılması gerektiğini, %95.0'i yoğun bakımda tedavi gören hastaların ajitasyon, huzursuzluk, depresyon, uyum güçlüğü, duygusal yoksunluk, uyku bozukluğu gibi problemler yaşadıklarını belirtmişlerdir. Hemşirelerin % 71.0'i müzik 15

16 terapinin bilinç kaybı olan hastalar için uygun olduğunu, %95.0'i bilinçsiz hastalarda müzik terapi yapılırken rahatlatıcı, sakinleştirici etkiye sahip müzik türleri seçilmesi gerektiğini, %92.0'si müzik terapinin fizyolojik, psikolojik, emosyonel, sosyal ve manevi olarak da iyileşme sağladığını belirtmişlerdir. Hemşirelerin %58.0'i müzik terapinin hastaların oksijen değerlerinde artış sağlayabileceğini, %54.0'ü müzik terapi gören hastalarda kan basıncı ve nabız değerlerinde azalma olabileceğini, %48.0'i ise müzik terapinin hastalarda yan etkisi olacağı görüşünü belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan hemşirelerin %93,0 ü müzik terapinin farmakolojik yöntemlerle kombine edilmesi bağımsız hemşirelik girişimleri açısından önemli olduğunu belirtmişlerdir. SONUÇ: Sonuç olarak araştırmaya katılan hemşirelerin müzik terapi hakkında bilgilerinin olduğu ve müzik terapiye yönelik görüşlerinin olumlu olduğu belirlenmiştir. KAYNAKLAR: 1.Koç, E.M., Ayhan Beşer, D., Kahveci, R., Özkara A Ruhun ve Bedenin Gıdası: Geçmişten Günümüze Müzik ve Tıp. Konuralp Tıp Dergisi.ISSN Dündar, S.A Pediatri kliniğindeki hemşire ve doktorların, müziğin klinikteki kullanımı hakkındaki düşünceleri.adü Tıp Fakültesi Dergisi. 12(3): Gençel, Ö Müzikte tedavi. Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt.14 No: Yener, Y.A Müziğin çocuklar ve yaşlılar üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. sayı 29 ss

17 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS3.BİR YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE HASTA SINIFLANDIRMASINA GÖRE YILLIK HEMŞİRE SAYISININ BELİRLENMESİ Demet TURAN BAYRAKTAR Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Proğramı, GİRİŞ: Hemşire insan gücü planlaması, birimlerde belirli süre içinde, sağlık hizmeti alan bireylere gerekli bakımın sağlanabilmesi için yeterli sayıda, nitelikte hemşire bulundurulmasını içermektedir. Hemşire iş yükünü öngörmede hasta sayısıyla birlikte serviste yatan hastaların 24 saatlik hemşirelik bakım gereksinimlerinin (hastaların tipinin) bilinmesi gerekmektedir. Bunun için hastalar bakım gereksinimlerine göre sınıflandırılmaktadır. İş yükü ölçümünde yalnızca bağımlılık düzeyinin bilinmesinin yanında kliniğin yatak kapasitesi, yatak doluluk oranları, kişi başına düşen hasta sayısı, klinikte çalışan hemşire sayısı vb. koşullarında dikkate alınması gerekmektedir. Yapılan çalışmada Anestezi ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesi (KARYBÜ) de hastaların bakım ihtiyacına göre gereksinim duyulan hemşire sayısı ortalama 18 hemşiredir. AMAÇ: KTÜ Farabi Hastanesi KARYBÜ de bir hastaya ayrılan hemşirelik bakım saatini ve gerekli hemşire sayısını 1 yıllık saptamak amacıyla planlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: Tanımlayıcı olarak planlanan çalışmanın, KTÜ Farabi Hastanesi Başhekimliği izninden sonra 01 Ağustos Temmuz 2015 de araştırmacı tarafından hazırlanan veri toplama formu ve 30 maddeden oluşan Rush Yöntemi Hasta Sınıflandırma Sistemini kapsayan anketle verileri toplanmıştır. BULGULAR: Hastaların sosyo demografik verileri incelendiğinde % 38,7(150) i 60 yaşın üstünde, %57,3 ü erkek, % 72,7 si evli. % 50,7 si ilköğretim mezunu, %18 i travma nedeniyle yatmış, %93,3 ü 4. Tip hasta, %57,3 ü nakil(sevk) edilerek gönderilmiştir. KARYBÜ de 10 saat ve üstü bakım ihtiyacı gösteren 4. tip hastalar yatmaktadır. Belirlenen hastaların bakım ihtiyacına göre gereksinim duyulan hemşire sayısı ortalama 18 hemşiredir. Ünitede çalışan hemşire sayısı ortalama 13 olup, bunlardan da her ay için 3 kişisi eksik (rapor, 17

18 doğum öncesi ve ücretsiz izin nedeniyle) çalışılmaktadır. SONUÇ: Bu sonuçlara göre KARYBÜ de hemşire sayısı hastaların ihtiyaç duyduğu bakımı verebilecek hemşire sayısının altındadır. Sonuçlara dayanarak hemşire insan gücü gereksiniminin karşılanmasının hemşire iş yükünü azaltacağı, iş doyumunu, hasta bakım kalitesini ve hasta memnuniyetini artırabileceği tüm yöneticiler tarafından dikkate alınmalıdır. Çalışma hastanenin tüm birimlerinde uygulanarak hastanenin hemşire insan gücü daha iyi planlanıp hemşire istihdamı sağlanması önerilmektedir. KAYNAKLAR: 1. Bozkurt,G.Türkmen, E. Zengin, N. Yoğun bakim hemşirelerinin bağimsiz işlevlerine ilişkin iş yükü. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2017;21(2): Demirgöz Bal,M. Yataklı Tedavi Kurumlarında Hemşire İnsangücü Planlama Yaklaşımları. Sağlık ve hemşirelik yönetim dergisi (1). 3. Yıldırım, D.(2002). Hemşire insan gücü planlaması. Hemşirelik Dergisi,12(48): , D.(2002). Hemşireinsangücüplanlaması. Hemşirelik Dergisi,12(48):

19 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS4.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İLETİŞİM KURULAMAYAN HASTAYA YAKLAŞIMI Demet TURAN BAYRAKTAR₁, Gizem KARA₂, Derya ŞAHİN₂, ₁Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Proğramı, ₂Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi, GİRİŞ: İletişim, hemşirelik mesleğinde sistemde bozulan dengeyi sağlamak amacıyla kullanılan tüm süreçlerin temelidir. Mekanik ventilatördeki hastalarda iletişimde vücut dili, yüz ifadesi, göz teması, evet/hayırlı sorular, yazarak iletişim gibi farklı yöntemler kullanılmaktadır. Etkili ve doğru iletişim, hastanın psikososyal bütünlüğünün ve başarılı bir hemşirelik bakımının sürdürülmesini sağlayacaktır. AMAÇ: Araştırma, yoğun bakım hemşirelerinin iletişim kurulamayan hastaya yaklaşımlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Hemşirelerin iletişim kurulamayan hastalarla yaşadıkları güçlükler tespit edilerek, hastanın iyileşme süreci hızlanacak, kendini güvende ve rahat hissetmesi sağlanacaktır. GEREÇ ve YÖNTEM: KTÜ Farabi Hastanesi Başhekimliği ve Etik Kurul izinlerinden sonra de araştırmacılar tarafından hazırlanan iki bölümden oluşan veri toplama formu kullanılarak veriler toplanmıştır. Verilerin tanımlanmasında sayı, yüzde, ortalama, Ki- Kare testleri kullanılmıştır. BULGULAR: Hemşirelerin sosyodemografik verileri incelendiğinde %52.2 si(47) yaş arasında, %77.8 i(70) kadın, %58.9 u evli, %58.9 u lisans mezunu ve %71.1 i 1-5 yıldır aynı yoğun bakım ünitesinde çalışmaktadır. Hemşirelerin %57.8 i yoğun bakım hastasıyla iletişimle ilgili bir eğitim almamıştır. Eğitim alanların %92.2 si iletişim sertifikası kursundan eğitim aldığını ifade ederken bu eğitimin içeriği %62.2 ile iletişim süreci ve unsurlarını kapsadığını ifade etmektedir. Kişiler bilinci kapalı hastayla iletişim kurarken yaşadığı güçlükleri %55.6 ile nöbetlerin yoğun ve yorucu 19

20 geçmesi nedeniyle motivasyonunun bozulması, %55.6 ile çalışan eleman yetersizliği nedeniyle iş merkezli çalışmak zorunda kalınması ve %51.1 ile zaman sıkıntısı nedeniyle hastaların sadece tedavi ve bakımıyla ilgilenebilmesi şeklinde ifade etmektedir. Hemşireler iletişimde yaşanan güçlüklerin önlenmesine yönelik %88.9 ile çalışan memnuniyetinin arttırılması, %72.2 ile hasta iletişimi konusunda eğitim verilmesi gerektiği şeklinde öneriler sunmuştur. Hemşireler bilinci açık yoğun bakım hastasında iletişimin önemli ve vazgeçilmez bir unsur olduğunu(%64.4) bu durumun hastanın kendini güvende ve rahat hissettirdiğini belirtmektedir(%60). İletişim konusuna en fazla nöroloji/nöroşirürji yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşireler önem vermektedir (p 0,05). SONUÇ: Hemşirelerin iletişim konusunda yetersiz olduğu saptanmıştır. Bu doğrultuda eğitim programları planlanıp uygulanması ve yaşanılan güçlüklere eleman yetersizliğinin sebep olduğu düşünülerek yoğun bakım ünitesi çalışan hemşire sayısının standartlar kapsamında uygun planlanması önerilmektedir. KAYNAKLAR: 5. Bahçıvan, G., Sütçüçiçek, H., T.Özcan, C Yoğunbakımda yatan hasta ve yakınlarıyla iletişim. İç hastalıkları dergisi.18: Nural, N., Alkan, S Mekanik ventilasyonda olan hastalarla iletişim. Yoğun bakım hemşireliği dergisi.18(1). 7. Yava, A., Koyuncu, A Entübe hastalar ile iletişim deneyimlerimiz. Gülhane tıp dergisi.48: Kara, B.2014.Yoğun bakım hemşirelerinin bilinci kapalı hasta ile iletişim-etkileşim konusundaki yaklaşımı.yüksek lisans bitirme projesi.malatya. 20

21 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS5.YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE FARKLI ORANLARDA HAZIRLANAN KLORHEKSİDİN SİLME BANYOSU UYGULAMASININ ENFEKSİYON HIZI ÜZERİNE ETKİSİ VAR MIDIR? Zühal EKŞİ, Ayşe GÜLEÇ, Sibel TURAN ÇAKIR, Nazlı PAZAR, Fatma ÇIRPI Marmara ÜniversitesiPendikEğitimveAraştırmaHastanesi, İSTANBUL GİRİŞ :Hastane kaynaklı enfeksiyon; hastaneye başvuru sırasında inkübasyon döneminde olmayan, yatıştan saat sonra gelişen enfeksiyonlardır. Ülkemizde ve dünyada hem tedavi maliyetini hem de mortalite ve morbiditeyi arttırmaktadır. Bunedenle hastane kaynaklı enfeksiyonların kontrol altınaalınması çok önemlidir. AMAÇ: Üçüncü düzey yoğun bakım ünitesinde Acinetobacter baumannii (A. Baumannii) etkeni ile izole edilen yoğun bakım hastalarında farklı oranlarda hazırlanmış klorheksidinli silme banyosunun enfeksiyon hızı üzerine etkisini incelemeyi amaçladık. GEREÇ veyöntem: Üçüncü düzey dahili yoğun bakım ünitesinde 2015 yılında A. Baumannii etkeni ile izole edilmiş, ilk altı aylık süreçte 1:100 oranında hazırlanan klorheksidinli silme banyosu ile ikinci altı aylık süreçte 1:1 oranda hazırlanmış klorheksidinli silme banyosu yaptırılmış hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. BULGULAR: 2015 yılı Ocak-Haziran döneminde yoğun bakım ünitesinde yatan 99 u (%57.3) erkek, 74 ü (%42.7) kadın; 2015 Temmuz-Aralık döneminde yoğun bakım ünitesinde yatan 90 ı (%60.5) erkek, 59 u (%39.5) kadın, toplam 322 hasta çalışmaya dahil edilmiştir Ocak-Haziran döneminde 13 (%7.5) hastada A. Baumanniienfeksiyonu tespit edilmişken, 2015 Temmuz-Aralık döneminde 7 (%4.7) hastada A. Baumannii enfeksiyonu ütespit edilmiştir. A. Baumannii enfeksiyonu oranlarında bir azalma gözlenmiş olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (P=0.296). SONUÇ: Her ne kadar istatistiksel olarak anlamlı olmasa da 1:1 oranında hazırlanan klorheksidinli silme banyosu yoğun bakımda Acinetobacterbaumannii enfeksiyonlarında oransal olarak azalmaya neden olmuştur. Bu sebeple klorheksidinli silme banyosunun 21

22 enfeksiyon hızı üzerine etkisini değerlendiren çok merkezli çalışmalara ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz. KAYNAKLAR 1. Orucu M, Geyik MF. Yoğun Bakım Ünitesinde Sık Görülen Enfeksiyonlar. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008; Kurukız S., Özden D. Distile Su ve KlorheksidinGlukonat (%0.1) Solüsyonu ile Yapılan Perine Bakımının Kateter İlişkili İdrar Yolu Enfeksiyonu Gelişimine Etkisi. DokuzEylülÜniversitesiHemşirelikFakültesiElektronikDergisi.2017, 10(4),

23 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS6.YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN KARŞILAŞTIĞI RİSK FAKTÖRLERİNİN BELİRLENMESİ, DEPRESYON, ANKSİYETE VE STRES DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 1 Demet Turan BAYRAKTAR, 2 Harun ÖZBEY, 3 Ümit AYAZ, 4 Birsel Canan Demirbağ 1 Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Öğr.Gör. 2 Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Arş. Gör. 3 Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hemşire 4 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Doç. Dr. GİRİŞ:Hemşirelik bakımının üst düzeyde verilebilmesi için hemşirelerin fizyolojik, psikolojik ve sosyal yönden sağlıklı olması gerekir. Özellikle yoğun bakımlarda hastaların iyileşmesinde önemli yeri olan hemşirelik bakımının kalitesinin yükselmesi hemşirelerin stres ve anksiyete düzeylerinin azaltılması ve karşılaştıkları risk faktörlerinin en aza indirilmesi ile mümkündür. AMAÇ:Bu araştırma, yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin karşılaştıkları risk faktörlerinin belirlenmesi, depresyon, stres ve anksiyete düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. YÖNTEM: Tanımlayıcı olarak planlanan bu araştırma, Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi hastanesi yoğun bakım ünitelerinde çalışan 132 hemşire üzerinde uygulanmıştır. Veriler araştırmacı tarafından literatür ışığında hazırlanan ve iki bölümden oluşan anket formu ile yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır.anket formunun ilk bölümünü sosyo-demografik özellikleri tanımlayan maddeler oluştururken, ikinci bölümünü de depresyon-stres-anksiyete ölçeği oluşturmuştur. BULGULAR: Araştırmaya katılan hemşirelerin %55,3 ünün yaş arasında olduğu, %83,3 ünün kadın olduğu, %53 ünün bekar olduğu, %57,6 sının çocuğunun olmadığı, %65,2 sinin lisans mezunu olduğu, çoğunluğunun mesleki deneyimlerinin 1-5 yıl arası olduğu, %75 inin gece-gündüz karma vardiya şeklinde çalıştığı, %24,2 sinin 4 ve üzeri hasta baktığı, %51,5 inin çalıştığı bölümü istemeyerek seçtiği ve %55,3 ünün çalıştığı bölümden memnun olduğu görüldü. Hemşirelerin %47 si sözel şiddete ara sıra maruz kaldıklarını, %37,9 uçoğu kez fiziksel şiddetemaruz kaldıklarını, %34,8 i her zaman enfeksiyon riskine maruz kaldıklarını, %33,3 ü kesici delici alet yaralanmalarına maruz kaldığını, %31,1 i 23

24 psikolojik travma yaşadığını, %34,1 i çalışma ortamlarında gürültüye maruz kaldıklarını, %43,9 u iş yükü fazlalıklarının olduğunu, %39,9 u meslektaşları ile çatışma yaşadıklarını belirtmişlerdir. Depresyon-stres-anksiyete ölçeğine göre yoğun bakım hemşirelerinin stres, anksiyete ve depresyon düzeylerinin normal olduğu görüldü. Sosyo-demografik özellikler ile ölçek karşılaştırıldığı zaman çalışılan vardiya ile stres faktörü arasında anlamlı derecede farklılık olduğu görüldü (p<0.05). Gündüz vardiyasında çalışanlarda daha çok stres yaşandığı görüldü. Çalışma ortamından memnun olma durumu ile depresyon faktörü arasında anlamlı derecede farklılık olduğu görüldü(p<0.05). Yoğun bakımda çalışmaktan memnun olmayan hemşirelerde daha çok depresyon yaşanmakta. SONUÇ:Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin sözel, fiziksel şiddete maruz kaldıkları ve birçok risk faktörüyle karşı karşıya kaldıkları görüldü. Yoğun bakım ünitesinde birçok faktörün hemşireleri psikolojik, fizyolojik ve sosyal anlamda yıprattığı görüldü.depresyonstres-anksiyete düzeyleri normal düzeyde çıkan hemşirelerin depresyon, stres ve anksiyetelerini birçok faktörün arttırdığı görüldü. ANAHTAR KELIMELER: Anksiyete, Depresyon, Hemşire, Stres, Yoğun bakım KAYNAKLAR: 1. Taparlı Tekin, Z. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Anksiyete Düzeyleri ve Nedenlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana, Bağcı, S. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Anksiyete Düzeylerinin ve Belirleyici Faktörlerin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar, Gökmen, V. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin İş Doyumları, Tükenmişlik Ve Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk ÜniversitesiSağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, İletişim Adresi: ozbeyharun@outlook.com 24

25 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS7.ERC 2015 PROTOKOLLERİNİN NE KADARINI BİLİYORUZ? YOĞUN BAKIM ÖRNEĞİ Nurşen KULAKAÇ * Melek ÜÇÜNCÜOĞLU ** Cemile AKTUĞ *** Nazlı HACIALİOĞLU **** Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü* Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi** Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü*** Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı**** GIRIŞ - AMAÇ: Hemşireler, hasta ve yakınlarıyla diğer sağlık çalışanlarına oranla daha sık karşılaştıkları için,arrest durumunda hastaya ilk müdahale eden kişidir. Bu sebeple temel yaşam desteği hakkında eğitim, bilgi ve becerileri hasta sonuçlarının iyileşmesinde yeterli olmaları büyük önem taşır.bu çalışma yetişkin yoğun bakımlarda çalışan hemşirelerin kardiyopulmonerresüstasyon bilgi düzeyini ve uygulanabilirliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. GEREÇ - YÖNTEM: Tanımlayıcı nitelikte planlanan bu çalışma Şubat-Mart 2018 tarihleri arasında, bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde çalışmakta olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 80 hemşire ile yapıldı. Veriler, Kişisel Bilgi Formu ve araştırmacılar tarafından ERC (EuropeanResusscitationCouncil-Avrupa Resüstasyon Konseyi) 2015 klavuzu doğrultusunda hazırlanan güncel temel yaşam desteği sorularını içeren anket formu ile toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde yüzdelik dağılım, Mann-Whitney U Test, Kruskal-Wallies Test Analizi kullanılmıştır. SONUÇ: Araştırmaya katılan hemşirelerin %74,1 i kadın ve %67,9 u temel yaşam desteği eğitimine katılmıştır. Çalışmaya katılan hemşirelerin temel yaşam desteği bilgi düzeyi puan ortalaması 24,07±2,18 (en düşük:0,00; en yüksek: 28,00) olarak bulunmuştur. Katılımcıların % 12,3 ü tüm basamakları doğru yapmıştır. Hemşirelerin % 76,5'i yardım çağırma, % 21 i göğüs kompresyonu uygulama yeri, % 44,4 ü otomatik eksternaldefibrilatör grubundaki soruları doğru olarak yanıtlayamadıkları görülmüştür.kalp Damar Cerrahisi Yoğun Bakım ünitesinde çalışan hemşirelerin diğer kliniklerde çalışan hemşirelere göre bilgi puanları istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p=0,06).erc 2015 klavuzu 25

26 doğrultusunda hazırlanan 28 sorunun büyük çoğunluğunun (n=25) doğru yanıtlama yüzdesinin %75 in üzerinde olması ve soruların tamamından alınan ortalama puanın yüksek olması hemşirelerin temel yaşam desteği ile ilgili yüksek bilgi düzeyine sahip olduğunu göstermiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER:ERC 2015, Yoğun Bakım, Hemşirelik 1. Balcı B, Keskin Ö, Karabağ Y Kardiyopulmoner resüsitasyon. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 1(1): Karataş M, Selçuk EB Kardiyopulmoner resüsitasyonun tarihçesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2(2): Elbaş NÖ Kardiyopulmoner arrest ve resüsitasyon. Güncel Gastroenteroloji Dergisi Erdil F Kardiyak arrest ve kardiopulmoner resüsitasyon. 2. Baskı Kaan BN, Kurt İ, Gürsoy F Üniversite hastanesinde temel yaşam desteği ve defibrilasyon kursu sonuçlarının değerlendirilmesi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 11(3):

27 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS8.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN BEYİN ÖLÜMÜ OLGULARININ YÖNETİMİNE İLİŞKİN BAKIŞ AÇILARI Demet TURAN BAYRAKTAR₁, Hülya ULUSOY₂, Hüseyin ŞENEL₂, Ümitcan OK₂, Gizem KARA₂, ₁Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Proğramı, ₂Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi, GiRiŞ : Beyin ölümü(b.ö), beyin sapı dâhil olmak üzere tüm beyin fonksiyonlarının tam ve geri dönüşsüz kaybıdır. B.Ö tanısı tıbben geriye dönüşümü olmayan tablo olarak kabul edilmekte olup, sağlık profesyonelleri tarafından bunun tıbbi nedenlerinin bilinip benimsenmiş olması beklenmektedir. AMAÇ: Araştırma, Yoğun bakım hemşirelerinin B.Ö olgularının yönetimine ilişkin bakış açılarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Hemşirelerin B.Ö olgularını tespit edebilmesi, sürecin yönetiminde doğru adımları bilmesi organ bağışına imkan sağlayacaktır. GEREÇ ve YÖNTEM: KTÜ Farabi Hastanesi Başhekimliği, Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü ve Etik kurul izinlerinden sonra 26 Şubat Mart 2018 de araştırmacılar tarafından hazırlanan veri toplama formu kullanılarak veriler toplanmıştır. Trabzon merkezindeki 3.düzey Yoğun bakım ünitelerinde görevli 150 hemşire çalışmaya alınmıştır. BULGULAR: Hemşirelerin sosyodemografik verileri incelendiğinde %55,3 ü(83) i yaş arasında, %80 i kadın, %53,3 ü bekar. %54,7 si lisans mezunu ve %50 sinin deneyimi 1-5yıl arasındadır. Hemşirelerin %52,7 si B.Ö ne yönelik eğitim almamışken %95,3 ü B.Ö nü doğru tanımlamıştır. Hemşirelerin %86 ı B.Ö tanısında apne testinin gerekli olduğunu,%46,7 i belirleyici parametrenin PaCO2 olduğunu belirtmektedir. Hemşirelerin %56,7 i hangi 27

28 parametrelere bakıldığını bildiğini belirtirken, B.Ö kriterlerinin hepsini bilmedikleri, %81,3 le pupillerin dilate-ışık refleksi olmaması,%75,3 le ağrılı uyaranlara cevap olmaması en çok bilinmektedir. Hemşirelerin %68 i B.Ö tanısı konulan, donörlüğü kabul edilmeyen hastanın destek tedavisinin devam ettirmenin hukuki olarak suç olmadığını söylerken, çocuğu olan ve evliler bu durumu suç olarak görmektedir(p 0,05). Hemşirelerin %82 i B.Ö tanısının konulmasının yararının organ nakline imkan sağlaması olarak düşünürken, B.Ö olan ancak organ bağışı olmayan olgularda tıbbi desteği kesme kararının(%58,7) ve yaşam desteğinin kesilmesi kararının(%53,3) kişilerin yakınlarına bırakılması gerektiğini ifade etmektedir. Hemşirelerin verdikleri doğru cevap sayıları incelendiğinde, min:3,max:14 doğru olarak belirlenmiştir. Çocuk sayısı, hasta sayısı, mesleki deneyim yılı ve bulunduğu yoğun bakımda çalışma süresiyle doğru cevap sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur[(r:-0,180;p:0,027)( r:-0,336;p 0,001)( r:0,255;p:0,002)(r:0,192; p:0,019)]. Hemşirelerin %88 i B.Ö ne yönelik eğitim alarak bilgilerini güncellemek istemektedir. SONUÇ: Sağlık profesyonellerinin bilgi eksikliklerinin giderilmesi B.Ö tanısına duyulan güveni artıracak, organ bağışına yansımaları olumlu düzeyde olacaktır. KAYNAKLAR: 1. CIRIK, V., EFE, E. Yoğun BakımÜnitesindeAğrı ve HemşireninRolü. YoğunBakım Hemşireliği Dergisi. 2014;18(1). 2. AKTAŞ, Y.Y., KARABULUT, N. Mekanik ventilasyonlu hastada ağrı değerlendirmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi : 2014;3(4). 3. NOGHABİ, A.A.,GHOLİZADEH, M., ZOLFAGHARİ, M., MEHRAN, A., SOHRABİ, M. Nurses Use of Critical Care Pain Observational Tool in Patients with Low Consciousness. Oman Medical Journal [2015], Vol. 30, No. 4: Saskia Rijkenberg, RN, MSc, Willemke Stilma, RN, MSc. Robert J. Bosman, M, Nardo J. van der Meer, MD, PhD, MBA, Peter H.J. van der Voort, MD, MSc PhD. Pain Measurement in Mechanically Ventilated Patients After Cardiac Surgery: Comparison of the Behavioral Pain Scale (BPS) and the Critical-Care Pain Observation Tool (CPOT). Journal of Cardiothoracic and Vascular Anesthesia 31 (2017)

29 Sözlü sunum olarak sunulmuştur. SS9.KORONER YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE GÜRÜLTÜSÜNDEN ETKİLENME KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ Demet TURAN BAYRAKTAR₁, Ziynet CANDAŞ₂, Harun ÖZBEY₃, Ümit AYAZ₄ ₁Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Proğramı, ₂Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi, ₃Erciyes Üniversitesi sağlık bilimleri fakültesi Çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliği proğramı, ₄Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, GİRİŞ : Dünya Sağlık Örgütü gürültünün hasta sağlığı üzerine etkilerinin en aza indirgenmesi için yayınladığı kılavuzda gündüz azami ses şiddeti 40dB, gece 35dB olarak belirtmiştir. Hastanelerde 1960 dan sonra yapılan ölçümlerde gürültünün gündüz 72dB, gece 60dB olduğu belirtilmektedir. Yapılan ölçümler sonucu Koroner Yoğun Bakım Ünitesinde (KYBÜ) günlük ortalama ses şiddeti 51,40dB olarak belirlendi ve hastaların %74,1 (223kişi) i Yoğun bakım (YB) ortamının gürültülü olduğunu belirtti. AMAÇ: KYBÜ de yatan hastaların, hastane gürültüsünden nasıl etkilendiklerine ilişkin görüşlerini belirlemek, seslerin kaynaklarını belirleyerek gürültünün ortadan kaldırılması veya aza indirilmesinde alınabilecek önlemler konusunda öneriler getirip standartların gelişmesine destek vermek amacıyla planlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: KTÜ Farabi Hastanesi Başhekimliği ve Etik kurul izinlerinden sonra 15 Ekim Nisan 2017 de araştırmacı tarafından hazırlanan veri toplama formu ve ses şiddeti kayıt cihazı kullanılarak veriler toplanmıştır. Verilerin tanımlanmasında sayı, yüzde, ortalama Ki kare testleri kullanılmıştır. BULGULAR: Hastaların sosyodemografik verileri incelendiğinde % 67,8 (204) i 60 yaşın üstünde, %67,8 i erkek, % 97 si evli. % 35,5 i ilköğretim mezunu ve %62,5 i daha önce YBÜ de yatmıştır. KYBÜ de gürültü olduğunu söyleyen %74,1 (223) kişi varken, %56,5 i gürültüyü doğru tanımlamıştır. KYBÜ ndeki gürültü nedenlerinden en fazla şikâyet edilen %64,1 ile insan 29

30 sesleridir. Ses şiddeti kayıt cihazındaki veriler de (% 58,92) bu sonucu desteklemektedir. Hastaların %60,1 de uykusuzluk şikâyeti olduğu ve %56,5 inin uyku düzenindeki değişikliğin KYBÜ ne yattıktan sonra değiştiğini belirtmişlerdir. Uykusuzluk şikâyetleri ile gürültü nedenleri arasında anlamlı farklılık vardır (p<0,05). Kişiler gürültünün kendilerinde yarattığı rahatsızlık olarak uykusuzluğu ifade etmişlerdir (%68,1). Ses kayıt cihazından tespit edilen gürültü hızları incelendiğinde de; % 61,04 ile telefon sesi, %58,92 ile konuşma sesi, %58,23 ile hastaya müdahale ve % 57,0 ile cihaz sesleri en fazla ses kaynakları olarak tespit edilmiştir. Ses şiddeti kayıt cihazından elde edilen gürültü hızlarının ortalaması Gürültü hızları (desibel) Desk %51,40 Hasta başı %54,10 Telefon sesi %61,04 Ayak sesi %56,46 Cihaz sesleri %57,00 Konuşma sesi %58,92 Hastaya müdehale %58,23 Ses şiddeti kayıt cihazından elde edilen gürültü hızlarının haftalık ortalaması Desk Hasta Telefon Ayak Cihaz Konuşma Hastaya başı sesi sesi sesleri sesi müdehale Pazartesi 40,50 45,54 49,69 43,81 42,63 45,06 46,54 Salı 45,19 50,15 60,10 49,42 50,56 51,29 54,04 30

31 Çarşamba 49,46 51,98 60,27 52,77 52,10 53,73 55,08 Perşembe 50,60 52,06 60,83 53,75 53,69 56,31 55,33 Cuma 51,29 52,71 61,04 56,06 54,60 56,75 56,02 Cumartesi 51,40 53,42 61,77 56,46 56,96 58,15 56,56 Pazar 52,52 54,10 63,10 57,94 57,00 58,92 58,23 SONUÇ: KYBÜ de gürültünün süregeldiğini, en önemli sorumlunun insan sesleri olduğunu, gürültünün hastaların uyku düzenini bozduğu belirlenmiştir. Sonuçlara dayanarak kişilerin iletişimde sessiz konuşmaları, telefonların sadece sağlık profesyonellerinin duyulabileceği şekilde tasarlanması önerilmektedir. KAYNAKLAR: 1. Akansel N, Kaymakçı Ş. Effects of intensive care unit noise on patients: A study on coronary artery bypass graft surgery patients. Journal of Clinical Nursing 2008; 7(3): Khademi G, Roudi M, Farhat AS, Shahabian M. Noise pollution in intensive care units and emergency wards. Iranian Journal of Otorhinolaryngology 2011; 23(4): Juang DF, Lee CH, Yang T. Noise pollution and its effects on medical care workers and patients in hospital. İnt. J. Environ. Sci. Tech. 2010; 7(4): Li SY, Wang TJ, Wu SFV, Liang SY, Tung HH. Efficacy of controlling night time noise and activities improve patients' sleep quality in a surgical intensive cate unit. Journal of Clinical Nursing 2011, 20(3): Lawson N, Thampson K, Saunders G, Saliz J, Richardson J, Brown D, İnce N, Caldwell M, Pope D. Sound intensity and noise evaluation in a critical care unit. American of Critical Care 2010; 19(6): Çakır, M. (2012). Yoğun bakım ortamında gürültüye neden olan faktörlerin belirlenmesi. Yükseklisans tezi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul. 7. Zhang L, Qiongjing W, Kwauk S, Liao X, Wang C. Sleep quality and sleep disturbing factors of inpatients in a Chinese General Hospital. Journal of Clinical Nursing 2008; 18(2): Drout X, Cabello B, D'orto MP, Brochard L. Sleep in the intensive care unit. Sleep Medicine Reviews 2008; 12(2): Kent WD, Tan AK, Clarke MC, Bardell T. Excessive noise levels in the neonatal ICU: potential effects on auditory system development. J Otolaryngol. 2002; 31(6):

32 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS10.YOĞUN BAKIM GEREKTİREN JİNEKOLOJİK VE OBSTETRİK DURUMLAR Gülnur İNCE*, Dilek KAPTAN*, Demet TURAN BAYRAKTAR**, Melek ÜÇÜNCÜOĞLU* * Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Farabi Hastanesi ** Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Programı GİRİŞ ve AMAÇ Yoğun bakım; normal bakımdan farklı olarak yaşam desteğine gereksinimi olan hastaların sürekli ve spesifik tedavilerinin, bu iş için eğitilmiş personel ve teknolojik cihazlarla donatılmış ünitelerde devam ettirildiği bir süreçtir (1). Gebelik; doğal bir olay olarak kabul edilir. Obstetrik olgular genelde genç ve sağlıklı bireylerdir. Gebelikte, gebelik öncesi var olan kronik bir hastalık şiddetlenebilir veya gebelikle ilişkili bir medikal sorun çıkabilir. Bunun yanında gebelikte uygulanan bazı işlemlerde komplikasyonlar görülebilir (2). Bu nedenlerle yoğun bakım tedavisine gereksinim duyabilirler (3). Gebelikte, doğumda ve lohusalık döneminde ortaya çıkan komplikasyonlar, özellikle gelişmekte olan ülkelerde en önemli ölüm ve sakatlık nedenlerinden biridir. Anne ölüm düzeyi, üreme sağlığı hizmet sunumu kalitesi ile yakından ilişkili olup çok boyutlu kalkınma göstergelerinden biridir (4). Dünyada her yıl yaklaşık üç yüz elli bin civarında anne ölümünün gerçekleştiği bildirilmektedir (5). Gebelikle ilişkili mortalite, Amerika, Alaska, Asya, Pasifik Adalıları ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki belirli bölgelerde de yükselmektedir (6). Sağlık bakanlığı verilerine göre ülkemizde anne ölümü % 14.7 olarak gösterilmiştir (7). Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedefleri nde (5. hedef); anne sağlığındaki iyileşmeleri izlemede temel göstergelerden biri olarak anne ölümlerinin azaltılmasının önemine değinilmiştir. Bunun içinde donanımlı sağlık hizmetine ve donanımlı bir ekibe ihtiyaç duyulmaktadır (8). Bu donanımlı sağlık hizmetlerinden biri de obstetrik olguların takip ve tedavi edilebileceği yoğun bakım üniteleridir. Yetersiz ve kalitesiz obstetrik hizmetler halen devam etmekte olup anne ölümleri ve morbiditesi günümüzün en önemli halk sağlığı sorunlarından biri olmaya devam etmektedir (9). 32

33 Yoğun bakım ünitelerinde yapılacak olan erken ve etkin tedavi jinekolojik sorunlarda hayat kurtarıcıdır. Obtetrik hastalarda ise hem anne hem de bebeğe yönelik önemli bir yaklaşımdır. Literatürde jinekolojik ve obstetrik hastalar için yoğun bakım yeni bir kavram olarak ele alınmaktadır. Dolayısıyla bu konuyla ilgili çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Acil olarak başvuran jinekolojik ve obstetrik hastalar değerlendirilip, gerekli genel önlemler alınarak morbidite ve mortalite azaltılmaya çalışılmaktadır. Bu olaylar zinciri sıklıkla bir anda geliştiğinden, tedbirler önceden alınmalıdır. Araştırma; Yoğun Bakım Ünitesinde tedavi gören obstetrik ve jinekolojik hastaların Yoğun Bakım Ünitesi ne kabul sıklığını, nedenlerini, klinik sonuçlarını araştırmaktır. GEREÇ ve YÖNTEM Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Farabi Hastanesi Yoğun Bakım Ünitelerine 2008 ile 2018 yılları arasında kabul edilen obstetrik ve jinekolojik hastalar retrospektif olarak tarandı. Hastaların demografik verileri, yoğun bakıma kabul nedenleri, yoğun bakımda yapılan girişimleri ve klinik sonuçları incelenerek değerlendirildi. KTÜ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Farabi Hastanesi Başhekimliğinden tarihinde ve tarihli ve karar no KTÜ Tıp Fakültesi Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu ndan etik kurul onayı alındı. Veriler; literatür doğrultusunda oluşturulan bilgi formuyla toplandı. Dosyalara arşivden ulaşıldı. Verilerin tanımlanmasında sayı, yüzde, ortalama, testleri kullanıldı. BULGULAR tarihleri arasında Yoğun Bakım Üniteleri'ne 93 obstetrik ve jinekolojik hasta kabul edildi. Bu hastaların %58.1 inin obstetri (n:54), %41.9 unun jinekoloji (n:39) hastaları olduğu saptandı. 39 hastanın 21 i malignite (%53.8), 5 i (%12.8) ektopik gebelik nedeniyle kabul edildi. Anestezi Yoğun Bakım Ünitesi'ne 1910 hasta kabul edilmiş, bunların 54 ünün (%3.5) obstetri hastası olduğu ve 1 hastanın öldüğü belirlendi (%1.9). Obstetri hastalarının yaş ortalaması obstetri hastalarının yaş ortalaması 29.48±0.8, gebelik haftası ortalaması 32.6±1.02, YB yatış süresi ortalama 5.41±1.03 olarak saptandı. Obstetri hastalarının 7 tanesinin Yoğun Bakım ın bulunduğu Kadın Doğum Kliniği'nden gönderilen hastalar olduğu (%13), kalan 47 hastanın ise başka hastanelerden refere edilen hastalar olduğu (%87) belirlendi. Yoğun Bakım Ünitesinde 4 hastanın 15 günden fazla tedavi gördüğü saptandı 33

34 (%5.6). Yoğun Bakım Ünitesinde gebelik komplikasyonlarından post partum hemoraji nedeniyle 14 (%25.9), eklempsi/preeklempsi nedeniyle 9 (%16.7), solunum yetmezliği/pulmoner ödem/pnömoni nedeniyle 8 (%14.8), post operatif kanama/dic nedeniyle 7 (%13), HELLP sendromu nedeniyle 5 (%9.3), plasenta previa/ablasyo nedeniyle 4 (%7.4), sepsis nedeniyle 1 (%1.9) ve 6'sında gebeliğe bağlı diğer nedenler saptandı. ÖZELLİKLER SAYI % Bilinç durumu GCS 1. gün < Endotrakeal tüp Evet Hayır Mekanik ventilatör desteği Evet Hayır Kronik Hastalık Var Yok Kardıyovaskuler Hast Yok Hipertansiyon Hipotansiyon DVT SVT Romatizmal Kalp Hast Kalp Yetmezliği TOPLAM SONUÇ Obstetrik olgularda sıklıkla postpartum hemoraji, eklempsi/preeklempsi/hellp, jinekolojik olgularda malignite ve ektopik gebelik nedenleriyle yoğun bakım gereksinimi duyulduğu görülmüştür. Sağlık bakım merkezlerinde, yüksek riskli gebelerin gerektiğinde perinatal dönemde de takip ve tedavilerinin yapılacağı donanımlı yoğun bakım ünitelerine ve deneyimli yoğun bakım ekibine ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Obstetrik yoğun bakımda maternal mortalite ve morbidite nedenlerinin bilinmesinin teşhis ve tedaviye etki kazandıracağı, bakımın kalitesini artıracağı düşünülmektedir. Maternal-fetal sonuçları iyileştirmek için gebelerin düzenli antenatal bakım alması sağlanmalı ve hem gebelikte hem yoğun bakımda 34

35 erken tanı, uygun tedavide obstetrisyenlerle işbirliği içinde olunmalıdır. Bu şekilde morbidite ve mortaliteyi azaltmanın mümkün olacağı düşünülmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Obstetrik yoğun bakım, yoğun bakım, jinekoloji. Kaynaklar 1- Esener, Z, Klinik Anestezi 2. Baskı. Logos Yayıncılık Tic. A.Ş., İstanbul, Berg CJ, Atrash HK, Koonin LM, Tucker M. Pregnancy-relatedmortality in United States, ObstetGynecol 1996; 88: Panchal S, Arria AM, Haris AP. Intensive care utilization during hospital admission for delivery. Prevalence, risk factors, andoutcomes in a state wide population. Anesthesiology 2000; 92: Fırat Tıp Dergisi 2006;11(1): Baskett TF. Epidemiology of obstetriccriticalcare. Best Practice&Research Clinical Obstetrics and Gynaecology 2008;22(5): WHO, UNICEF, UNFPA and The World Bank. (2010) Trends in maternal mortality: 1990 to New York City Department of Health and Mental Hygiene; Bureau of Maternal and Child Health. Pregnancy-associated Mortality New York City, New York, NY: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016 Haber Bülteni Sayı: 5 29 Eylül 2017 Saat: 17:00 son erişim: s: Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi. Damla Matbaacılık, Reklamcılık ve Yayıncılık Tic. Ltd. Şti. Ankara, Fouly H.,Abdou FA., Abbas AM., Omar AM. Audit for quality of care and fate of maternal critical cases at Women's Health Hospital. Applied Nursing ResearchVolume 39, February 2018,Pages , 35

36 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS11.BİR EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİNDE DAHİLİYE YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE 2016 VE 2017 YILLARINDA BASINÇ YARASI GÖSTERGE ORANLARI Filiz MAMEDOV, Elif YOKARIBAŞ, Fatma ÇIRPI T.C. Sağlık Bakanlığı Marmara Üniversitesi İstanbul Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi GIRIŞ-AMAÇ: Basınç yaraları(ülseri), yoğun bakım ünitelerinde sık görülen, hastane yatış süresini uzatan, mortaliteyi arttıran ve tedavi giderlerini yükselten bir sorundur(1).yoğun bakım hastalarında basınç yarası sıklığı, hastanede yatan hastalar arasında en yüksek oranda olup, bu oran % 13 ile% 45.5 arasında değişmektedir (2).Yoğun bakım hastalarında basınç yarası görülme sıklığının tespiti sunulan bakımın kalitesinin değerlendirmesinde önemlidir. Bu çalışmadabir eğitim araştırma hastanesinde dahiliye yoğun bakımda 2016 ve 2017 yıllarında meydana gelen basınç yarası oranları sunulmuştur. GEREÇ-YÖNTEM:Bu çalışmada bir Eğitim Araştırma hastanesinde dahiliyeyoğun bakımda 2016 ve 2017 yılında kalite göstergesi olarak takip edilen basınç yarası oranlarına yer verilmiştir.her yılın başında yoğun bakım basınç yarası yıllık hedef değer belirlenmektedir. Basınç yarası oranları 3 aylık periyotlar halinde değerlendirilmekte ve yılsonunda yıllık basınç yarası oranı belirlenmektedir. Kalite göstergesi olarak takip edilen basınç yarası oranı ilgili dönemde; yoğun bakım ünitesinde gelişen bası ülseri sayısı/yoğun bakım ünitesinde toplam yatış gün sayısı x100 formülü ile standart olarak hesaplanmaktadır(3). SONUÇ:Çalışmanın yapıldığı hastanede yoğun bakımlarda 2016 yılında hedef değer 0,45, 2017 yılı hedef değer 0.33 tür yılında dahiliye yoğun bakım bası yarası oranı 0.54, 2017yılında0.33 olarak tespit edilmiştir. Üç aylık periyodlara bakıldığında en yüksek bası yarası oranı 2016 temmuz, ağustos, eylül ayında 0,71 olarak tespit edilmiştir.ilgili hastanede 2016 yılında basınç yarası oranı hedef değerin üzerinde olmasına rağmen 2017 de hedef değere ulaşılmıştır.bası yarası gelişiminde en önemli faktör basınçtır. Basıncın hem şiddeti, hem süresi önemlidir(4). Dahiliye yoğun bakım hastalarında uzun süreli yatağa bağımlılık gerektiren hastalıkların bulunmasının yanısırametabolik sorunlar, dolaşım ve ventilasyon bozuklukları, inkontinans ve mekanik ventilasyon önemli risk faktörlerindendir. Yoğun 36

37 Bakımlardabasınç yarası risk faktörlerinin erken dönemde geçerliliği ispatlanmış ölçeklerle tespit edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması dolayısıyla basınç yarası oluşumunun engellenmesi önemli bir kalite göstergesidir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: basınç yarası, yoğun bakım, kalite KAYNAKLAR 1.Fırat Kılıç H, Sucudağ G. Basınç Yarası Değerlendirilmesinde Sık KullanılanÖlçeklerG.O.P. Taksim E.A.H.JAREN 2017;3(1): Cox J. PressureInjury Risk Factors in Adult Critical CarePatients: A Review of theliterature. OstomyWound Manage.2017 Nov;63(11): Gösterge Yönetimi Rehberi (Versiyon 1.0; Revizyon-00).2.Baskı: Ankara, Kasım Ortaç Ersoy E, Öcal S, Öz A, Yılmaz P, Arsava B, Topeli A. Yoğun Bakım Hastalarında Bası Yarası Gelişiminde Rol Oynayabilecek Risk Faktörlerinin Değerlendirmesi. Yoğun Bakım Dergisi 2013; 4:

38 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS12.YOĞUN BAKIMDA DERİ BÜTÜNLÜĞÜNÜN SAĞLANMASINDA İKİ FARKLI YÖNTEMİNİN BASI YARASI ÜZERİNE OLAN ETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Minire BÜYÜKÇOLAK *, Sibel TURAN ÇAKIR*, Fatma ÇIRPI*, Fethi GÜL* T.C. Sağlık Bakanlığı Marmara Üniversitesi İstanbul Pendik Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Hemşire* GİRİŞ-AMAÇ: Hasta güvenliğini yakından ilgilendiren ve önleyici sağlık hizmetlerinin uygulanması ile birlikte önlenmesi mümkün olan bası yaraları ; yoğun bakım ünitelerinde (YBÜ) tedavi giderlerini artıran, yatış süresini uzatan ve yüksek mortaliteye yol açan temel sağlık sorunlarından biridir(1). Bu çalışmada, hastanemiz Dahili ve Anestezi YBÜ de kullanılan farklı iki bakım kremi protokolünün yatıştan sonra gelişen bası yarası üzerindeki etkilerini araştırmayı amaçladık. GEREÇ-YÖNTEM: Bu retrospektif çalışmaya Ocak 2016-Ocak 2018 tarihleri arasında Dahili ve Anestezi YBÜ de yatan hastalar alındı. Yoğun bakıma yatışı yapıldıktan sonra bası yarası gelişen bası yarası geliştikten sonra, Anestezi YBÜ de bası yarası gelişmeden propilen glycol içerikli uygulandı. Bakım kremlerinin bası yarası üzerine olan etkileri toplam hasta sayısı/ bası yarası oranlaması ile ay bazında hesaplandı. BULGULAR: Yatan hasta sayısı / bası yarası oranları üç aylık periyotlar gözönünde bulundurulduğunda Anestezi YBÜ de bu oranın Dahili YBÜ ye oranla daha düşük olduğu saptandı ( Tablo 1). Bu dönemlerde yatan hastaların mortalite oranları ve ise tablo 2 de gösterilmiştir. 38

39 SONUÇ: Bakım kalitesi ve hasta güvenliğinin önemli göstergelerinden biri olan bası yaralarının önlenmesi için deri bütünlüğünün korunması önemli bir faktördür(2). Bası yaralarının önlenmesinde sık pozisyon verilmesi, uygun nütrisyonel destek, yüzey kontrolü ve deri bütünlüğünün sağlanması gerekmektedir (3). Bulgularımız bariyer krem kullanımının bası yarası gelişmeden önce kullanımının bası yarası sıklığını azalttığı yönündedir. ANAHTAR KELİMELER:Bası yarası, cilt bakımı, hasta güvenliği KAYNAKLAR 1. Terekeci H, Kucukardali Y, Top C, et al. Risk assessment study of the pressure ulcers in intensive care unit patients. Eur J Intern Med 2009;20: Kıraner E, Terzi B, Uzun Ekinci A, Tunalı B. Yoğun Bakım Ünitemizdeki Basınç Yarası İnsidansı ve Risk Faktörlerinin Belirlenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2016; 20(2): Gage W. Preventing pressure ulcers in patients in intensive care. Nursing Standard.2015; 29(26):

40 BASI ÜLSERİ ORANLARI Dahili Y.B.Ü Anestezi Y.B.Ü 2016/OCAK-ŞUBAT-MART , /NİSAN-MAYIS-HAZİRAN , /TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL , /EKİM-KASIM-ARALIK , /OCAK-ŞUBAT-MART , /NİSAN-MAYIS-HAZİRAN , /TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL , /EKİM-KASIM-ARALIK ,07 Tablo 1. Bası ülserlerinin oranlarının ( hasta sayısı/ bası yarası sayısı) iki farklı yoğun bakımda dağılımı 40

41 MORTALİTE ORANLARI Dahili Y.B.Ü Anestezi Y.B.Ü 2016/OCAK-ŞUBAT-MART 39,29 29, /NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 41,18 35, /TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 40 33, /EKİM-KASIM-ARALIK 34, /OCAK-ŞUBAT-MART 42,31 29, /NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 43,18 18, /TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 41,18 21, /EKİM-KASIM-ARALIK ,54 Tablo 2. İki farklı yoğun bakımda üç aylık periyotlarda mortalite oranlarının karşılaştırılması 41

42 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS13.YOĞUN BAKIMDA ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ORGAN BAĞIŞI KONUSUNDA BİLGİ VE TUTUMLARI Dr. Elif Okşan Çalıkoğlu Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı GİRİŞ : Dünyada artan kronik hastalıklar ve organ yetmezlikleri, bu hastalıkların en iyi bazen de tek tedavi yöntemi olan organ naklini gündeme getirmiştir.organ naklinde, nakil yapılan hasta sayısı ve başarı oranının artmasına rağmen, organ bağışı yapanların sayısında gereken artış olmamakta ve nakil için bekleyen hasta sayısı ile donör temini arasında büyük bir açık ortaya çıkmaktadır. Organ nakil sürecinde bir ekip çalışmasından faydalanılır. Bu ekip içinde yoğun bakım hemşirelerinin potansiyel donörlerin tesbitinde ve aileleri ile yakın iletişim kurmada önemli rolleri bulunmaktadır. AMAÇ: Bu araştırmada Erzurum il merkezinde çalışan yoğun bakım hemşirelerinin organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi ve tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: Tanımlayıcı-kesitsel nitelikte olan çalışmanın evrenini Erzurum il merkezinde var olan üç adet yoğun bakımda çalışan hemşireler oluşturmaktadır. İl Sağlık Müdürlüğünden alınan verilere göre araştırmanın evrenin 92 kişi olarak hesaplanmıştır.etik kurul ve araştırma izni alınan, gönüllülük esasına dayanan araştırmada, hemşirelerin katılım oranı %80.4 dür. Veri kaydı ve analizi için SPSS. Ver.22.0 paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler ortalama ± standart sapma, yüzde ve frekans dağılımları olarak sunulmuştur. Verilerin değerlendirilmesinde Ki-Kare testi kullanılmış p<0,05 olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. BULGULAR: Araştırmaya katılan 74 yoğun bakım hemşiresinin yaş ortalaması 28,8 ± 5,93 olup %77si kadın, %43,2 si lisans mezunuydu. Katılımcıların %70,3 ü organ bağışı hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunu, %48,6 sı yeterli eğitim almadığını belirtmiştir. Hemşirelerin %73 ü dini inançlarının organ bağışına engel olmadığını, %68,9 u gereksinim durumunda kendilerine organ naklini kabul edeceğini belirtmiştir. Hemşirelerin % 75,7 si ise organ bağışında bulunmadığı bunların % 26,8 i cesedine müdahale ettirmek istemediği için bağış yapmadıklarını ifade etmişlerdir. Hemşirelerin sadece %17,6 sında organ bağış kartı bulunmaktadır. Cinsiyete göre organ bağışı durumu incelendiğinde kadınların %28,1 i, erkeklerin ise % 11,8 i organ bağışında bulunmuş olduğu görülmüştür. Cinsiyete göre organ bağışı arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Kendilerine organ nakli yapılmasını isteme durumu 42

43 ile organ bağışı yapma arasındaki anlamlı bir ilişki olup, kendilerine organ nakli yapılmasını istemeyen ve kararsız kalanların organ bağışı yapmadığı görülmüştür. Tablo 1. Katılımcıların organ bağışı ile ilgili görüş ve davranışlarına göre dağılımı Organ bağışına yönelik bilgi durumları Evet Hayır Sayı % Sayı % Organ bağışı hakkında yeterli bilgiye sahip misiz? 52 70, ,7 Eğitiminiz boyunca bağış hakkında yeterli bilgi verildi mi? 36 48, ,4 Organ Bağışına Dini İnançlar Engel Olabilir mi? Organ Bağışı Konusunda Din Adamları Bilgi Vermeli ve Öncülük Etmeli mi? 64 86, ,5 Sizce bağış konusunda Basın ve Görsel Yayın Yeterince Bilgi Veriyor mu? 22 29, ,3 Sizce Bilgilerinizin Temel Kaynağı Medya mıdır? 13 17, ,4 Kültürel Farklılıklar Organ Nakli ve Bağışı Konusundaki Düşünceleri Etkiler mi? 56 75, ,3 Sizce Ülkemizde Organ Bağışı Yeterli Düzeyde midir? 1 1, ,6 SONUÇ: Çalışmamızda yoğun bakım hemşirelerinin yarısının organlarını bağışlamayı düşünürken, sadece %17,6 sının organ bağış kartı olduğu görüldü. Hemşirelerin %51.4 ünün eğitimleri boyunca organ nakli ile ilgili yeterli bilgi almadıkları belirlendi. Organ bağışı için kilit pozisyonda bulunan sağlık personelinin topluma örnek teşkil etmesi nedeniyle organ bağışı konusunda olumlu tutum içinde bulunmaları gerekmektedir. Organ bağışı konusunda var olan olumlu düşüncelerini geliştirmek, davranışa dönüştürmek için en etkili yollarından biri de eğitimdir. ANAHTAR KELİMELER: Yoğun bakım, Hemşirelik, Organ nakli KAYNAKLAR 1.Organ nakil istatistikleri [Internet]. T.C. Sağlık Bakanlığı Available from: 2. Aktaş YY, Karabulut N. Giresun Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesindeki hemşirelik öğrencilerinin beyin ölümü ve organ bağışına ilişkin bilgi ve tutumları. Fırat Tıp Dergisi. 2012;17(3): Stadlbauer V, Steiner P, Schweiger M, et al. Knowledge and attitude of ICU nurses, students and patients towards the Austrian organ donation law. BMC medical ethics. 2013;14(1):32. 43

44 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS14.YOĞUN BAKIMLARDA HASTA BAKIM,TEDAVI VE UYGULAMA SÜRECINDE MEVCUT DURUMA UYUMUN DEĞERLENDIRILMESI Tangül PEKEY*,Zerrin KIZILAY**, Havva GÖKDUMAN***, Gülben NUR****, Nesibe VATANSEVER**** *Kent Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörü **KentSağlıkGrubuHemşirelikHizmetleriDirektörYardımcısıveYoğunBakımlarSorumlu Hemşiresi ***Kent Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Sorumlu Hemşiresi ****Kent Hastanesi Yoğun Bakımlar SorumluYardımcısı GİRİŞ :Yoğun bakım ünitelerinde hastaların çoğu çeşitli destekleyici cihaz yardımıyla yaşamlarını sürdürmektedirler. Girişimselişlemlerin yoğun olarak uygulandığı, morbidite ve mortalite oranlarının yüksek olduğu yoğun bakım ünitelerinde, tedavi ve bakım alanhastaların ünitede yatış suresince bireyselleştirilmiş kaliteli bakım almaları doğrultusunda, hemşirelere önemli sorumluluklar düşmektedir.bu nedenle YBÜ nebakım ve tedavi amacı ile kabul edilen hastanın taburculuğuna dek gecen sürede bireyselleştirilmiş hemşirelik bakımının uygulanması ve uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi önem taşımaktadır. AMAÇ:Bu çalışma hastanemizyoğun Bakımlarında verilenhemşirelik hizmetlerinin bakım, tedavi ve hastaya özel bakım ihtiyaçlarının sürekli izlenmesi ve Yoğun Bakım Ünitelerindeki hasta takibi kalitesinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: Çalışma 10 Nisan Mayıs 2017 tarihleri arasında yapılmıştır.çalışma ile ilgili olarak şift sorumlu hemşireleri ile görüşülmüştür.24 saat süresince gözlemlenen ya da risk oluşturabilecek durumlar belirlenmiştir.veri toplama formları oluşturulmuştur. Gece ve gündüz vardiyası için kontrol sıklıkları belirlenmiştir.her iki yoğun bakımın işleyişine göre 24 saat içerisinde en az 3 kez, veri toplama formundaki bilgilere göre şift sorumlu hemşireleri tarafından hasta başı viziti yapılmıştır. 44

45 BULGULAR:Değerlendirme kriterleri doğrultusunda her yoğun bakımın başarı oranları belirlenmiştir. Değerlendirme kriterlerindeki başarı oranları Tablo 1 ve Tablo 2 de verilmiştir. SONUÇ:Yoğun bakım ünitelerinde hastalara yönelik bireyselleştirilmiş bakım, tedavi ve izlem için belirlemiş olduğumuz değerlendirme kriterlerinin tüm yoğun bakımlarımızda %98 lik bir ortalama ile gerçekleştirildiği saptanmıştır. Genel ortalamanın altında Kalan kriterler için takip sürecimiz devam edecektir. ANAHTARSÖZCÜKLER: Yoğunbakım, İzlem, Hemşirelik, Kriter Tablo 1 Değerlendirme Kriterleri GYB Başarı Oranı KVC YB Başarı Oranı Vital bulgu takibi yapılmış mı? Hemşire gözlem notu zamanında kaydedilmiştir. 99,3 96,9 97,4 94,8 Hastaya ait order kontrolü ilaç planlama / sözel order kayıtları yapılmıştır. 97,6 94,1 Hastaların doğru ilaç - doğru hasta - doz - zaman uyumu sağlanmıştır. 99,4 99,7 Monitör alarm limitleri ayarlı mı - trend kontrolü? 99,1 99,4 Hastaya pozisyon verilmiştir. 89,2 99 Katater bakımı - hatlar temiz - stoperler tam 98,7 99 Distile su değişimi tam 95,3 96,4 Hastaya uygun bakım / baş banyosu / ağız bakımı / perine bakımı 93,4 98,6 Kritik değer var mı? - Bildirimi yapılmış mı? - Alınan önlem Kimlik kol bandı etiketi var mı? Mor kol bandı / Yonca figürü 99,9 99,8 98,8 97,4 Genel yatak başı düzeni malzeme / distile su / ambu paketi / etejer düzeni 98,9 97,6 ORTALAMA 97,5 97,8 Tablo 2 Değerlendirme Kriterleri YENİDOĞAN YB Başarı Oranı Vital parametrelerde değişiklik var ise iletilmiş mi? 100 Ventilatöre bağlı hasta ise ventilatör parametreleri ve kayıtlar uyumlu mu? 99,5 Oksijen alan hasta ise giden oksijen miktarı ve kayıtlar uyumlu mu? 99,7 Hastanın durum değişikliği bulguları var ise iletilmiş mi? ( Apne, kusma vb. ) 100 Hastanın planlanan bakımları uygulanmış mı? 99,7 Hastanın planlanan tedavileri uygulanmış mı? 99,6 45

46 Hastanın giden sıvısı var ise kayıtlardaki ve cihazlardaki doz ayarı uyumlu mu? 99,9 IV katateri var ise komplikasyon var mı? 99,8 ORTALAMA 99,7 KAYNAKLAR 1. Terzi B, Kaya N. Yoğunbakımhastalarındahemşirelikbakımı. YoğunBakımDergisi2011;1: Kumsar A, Yılmaz F. Yoğunbakımünitesininyoğunbakımhastasıüzerindekietkisivehemşirelikbakımı. HemşirelikteEğitimveAraştırmaDergisi 2013;10(2): Tekin V. Yoğunbakımhemşirelerininbakımkavramıalgısı. YüksekLisansTezi Güven Ş, Dalgıç A. Prematüreyenidoğanlariçingeliştirilmişbireyselleştirilmişdestekleyicigelişimselbakımp rogramı. JACSD Çınar D, Karadakovan A. Yoğunbakımünitelerinde hasta veçalışangüvenliği. 1.Dahili vecerrahiyoğunbakımhemşireliğikongresisözelsunum Nisan Karabıyık L. Yoğunbakımlardasıkyapılantıbbihatalar. YoğunBakımHemşireliğiDergisi Akdeniz S, Ünlü H. Yoğunbakımhemşireliği. YoğunBakımDergisi

47 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS15.YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE TAKİPLİ HASTALARIMIZIN TANILARA GÖRE MORTALİTE ORANLARI Yard. Doç. Dr. Selçuk Yaylacı Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilimdalı GİRİŞ: Yoğun bakım ünitesi (YBÜ); normal bir hastane servisindeki bakımdan farklı olarak yaşam desteğine gereksinimi olan kritik hastaların sürekli ve spesifik tedavilerinin, bu iş için eğitilmiş personel ve teknolojik cihazlarla donatılmış ünitelerde devam ettirildiği bir süreçtir. AMAÇ: Bu çalışmada Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesinde tarihleri arasında kliniğimiz tarafından takip edilen hastaların retrospektif analizi ve hastalıklara göre mortalite oranının tespit edilmesi amaçlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM: Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesinde tarihleri arasında kliniğimiz tarafından takip ve tedavi edilen, bilgilerine ulaşılabilen 302 hasta çalışma kapsamına alındı. Tanı dağılımına göre mortalite oranları incelendi. BULGULAR: Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesinde tarihleri arasında 1162 hasta yatırılmıştır. Bu hastaların 369 u (%31.7) kliniğimiz tarafından takip edilmiştir. Verileri eksik olan hastalar dışlandıktan sonra, 302 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Hastaların ortalama yaşı 56 olup kadın erkek dağılımı kadın lehine artmıştır (K/E: %54.6/45.4). Hemodinamik instabilite, solunum yetmezliği ve mental durum değişikliği en sık yoğun bakım yatış endikasyonlarıdır. Toksik, gastrointestinal, norolojik, onkolojik, respiratuvar, renal-metabolik ve endokrinolojik sebepler primer yatış tanılarının çoğunluğunu oluşturmaktadır. Çalışmamızda en yüksek mortalite oranları: özafagus varis kanaması, hepatik ensefalopati, böbrek yetmezliği, akut pankreatit ve terminal dönem kanserlerde tespit edilmiştir. Tanılara göre mortalite oranları tabloda özetlenmiştir. 47

48 YATIŞ TANILARI HASTA SAYISI MORTALİTE ORANI(%) İntoksikasyonlar (%0) Gis-Kanama 50 3 (%6) Diyabetik Ketoasidoz 32 0 (%0) Özafagus Varis Kanaması 24 8 (%33) Renal Yetersizlik 23 9 (%39) Hepatik Ensefalopati 20 5 (%25) Terminal Dönem Kanser (%65) Akut Pankreatit 9 4 (%44) Nonketotik Hiperosmolar Koma 5 1 (%20) Miksödem Koması 1 1 (%100) Toplam (%14.5) SONUÇ: YBÜ de mortalite oranımız %14.5 olarak saptanmıştır. Yapılan çalışmalara bakıldığında mortalite oranımız düşüktür. Yeterli sayıda ve kalitede yoğun bakım hemşiresi ve yoğun bakım tecrübeli hekimler bu oranda etkili faktörlerdir. Terminal dönem kanser ve karaciğer sirozuna bağlı komplikasyonlar YBÜ mortalite oranımızın yaklaşık %59 unu oluşturmaktadır. Bu nedenle YBÜ yatışından fayda görmeyecek hastalara uygun bakım ve destek tedavilerinin sağlanabileceği alternatif alanlar aranmalıdır. KAYNAKLAR: 1- Esteban A, Anzueto A, Frutos F, et al. Characteristics and outcomes in adult patients receiving mechanical ventilation: a 28-day international study. JAMA 2002; 287: Uysal N, Gündoğdu N, Börekçi Ş ve ark. Üçüncü basamak merkezde dahili yoğun bakım Hastalarının Prognozu. Yoğun Bakım Derg 2010; 1: Goldhill DR, Sumner A. Outcome of intensive care patients in a group of British intensive care units. Crit Care Med 1998; 26:

49 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS16.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İNFORMAL BAKIM VERENLERİN BAKIM YÜKÜNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 1 Demet Turan BAYRAKTAR, 2 Harun ÖZBEY, 3 Ümit AYAZ 1 Gümüşhane Üniversitesi, Şiran Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Öğr.Gör. 2 Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Arş. Gör. 3 Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hemşire GIRIŞ:Bütüncül bakım çerçevesinde hemşirelerin, hasta ve ailesini yaşadıkları çevre ile birlikte değerlendirmesinin hem hastanın hem de bakım verenin sorunlarının azaltılmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Palyatif bakım ekibinin önemli bir üyesi olarak hemşirelerin, bakım verenlere destek sağlayabilmesi, uygun girişimleri planlayabilmesi ve girişimlerin sonuçlarını değerlendirebilmesi için öncelikle bakım verenlerde yaşanan bakım yükü hakkında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. AMAÇ: Araştırma, bakım gereksinimi olan bireylere informal bakım verenlerin yaşadıkları sorunlara ilişkin hemşirelerin görüşlerini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. YÖNTEM:Araştırmanın evrenini, Karadeniz Teknik üniversitesi Farabi Hastanesi Yoğun Bakım Ünitelerin de (Yeni doğan YBÜ ve Pediatri YBÜ hariç) çalışan 103 hemşire oluşturmaktadır. Örneklem literatür doğrultusunda hazırlanan veri toplama formu ile çalışmaya katılmayı kabul eden hemşirelere yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. BULGULAR:Araştırmaya katılan hemşirelerin çoğunlukla genç ve orta yaş grubunda olduğu, Aynı serviste ortalama çalışma sürelerinin 1-3 yıl olduğu, % 57,3 unun ön lisanslisans mezunu olduğu, %21,4 unun ise aileden birine uzun süreli bakım veren hemşireler olduğu, %48,5 inin bakım yükü konulu herhangi bir eğitime katılmadığı belirlenmiştir. Çalışmaya katılan hemşirelerin %98,1 inininformal bakım verenlerin bakım yüküne ilişkin; hastalarına bakımda güçlük yaşadıklarını, yaşanan güçlükte ise bakım verenin kişisel özellikleri, bakım verme süresi ve bakım verdiği bireyin bakımı dışında da sorumluluklarının olması gibi faktörlerin etkili olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan hemşirelerin 49

50 %85,4 üinformal bakım verenlerin, bakım yükünün hafifletilmesine yönelik hemşirelerin rol almaları gerektiği, bilgi eksikliğinin değerlendirilmesi, fiziksel, sosyal ve psikolojik yönden ele alınmaları gerekliliğini önerdikleri saptanmıştır. SONUÇ: Sonuç olarak hemşirelerin genelde informal bakım verenlerin bakım yüküne dair bilgilerinin olduğu, ancak uygulamada bu kişilerin nasıl ele alınacağının bilinmemesinden dolayı sıkıntılar yaşandığı belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER:Bakım yükü, Hemşire, İnformal bakım veren. KAYNAKLAR: 1. Or, R. Yaşlıya Bakım Veren Aile Bireylerinin Bakım Verme Yükü Ve Bakım Verenin İyilik Hali. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Denizli, Demirlek, Ş. Yatağa Bağımlı Olan Hastalara Bakım Veren Kişilerin Depresyon Düzeyi, Bakım Yükü Ve Bakım Yükünü Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Bekdemir, A. Yatağa Bağımlı Hastalara Bakım Veren Bireylerin Yaşadıkları Sorunlar Ve Bakım Yükünün Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, İletişim Adresi: 50

51 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS17.YOĞUN BAKIM HASTALARINDA ENTERAL BESLENMEDE REZİDÜEL VOLÜM BAKILMALI MI? KÜBRA AYDIN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp FakültesiHastanesi, Anesteziyoloji ve ReanimasyonYoğunBakım, Samsun GİRİŞ-AMAÇ:Yoğun bakım ünitelerinde izlenen hastalara uygulanan beslenme yöntemlerinin en az ilaç tedavileri kadar önemli olduğu bilinmektedir(1).bu çalışma enteral beslenen yoğun bakım hastalarında rutin rezidüel volümtakip ihtiyacınısaptamak amacıyla yapılmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi,Anesteziyoloji ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesinde Kasım2017-Mart2018 tarihleri arasında >48 saat yatışı olan ve en az 4 gün takip edilmiş olan hasta verileri hemşire takip form kayıtlarından değerlendirilmiştir. BULGULAR:Takibe alınan 50 hastanın yoğun bakıma en sık yatış nedenleri 13 hasta(%26) intrakraniyal travma,11 hasta(%22) spontan sak,toplam 24 hasta santral sinir sistemi olayları idi. İki hastada başlangıçta ventilatör ilişkili pnömoni (VIP) tanısı mevcuttur. En sık gözlenen komorbidite 10 hasta (%20) ile hipertansiyon iken, 24 hastanın (%48) herhangi bir komorbiditesi yoktu.ilk beslenme denemelerinde %98 tolerasyon başarısı elde edildi. Hastaların 2 sinde (%2) parenteral ürünlerle beslenmeye geçildi.takip süresince hastaların 4 ünde(%7) diyare,1 inde(%2)konstipasyon,4 ünde kusma(%8) gözlendi. 13 üne(%26) PPI, 38 ine(%76) H2 reseptör antagonisti, 4 üne(%8) metokloropramid verildi.50 hastanın 46 sında(%92) mekanik ventilasyon ihtiyacı olurken 11 i(%22) ex oldu.50 hastanın 4 gün boyunca her gün 3 rezidü takibi olmak kaydıyla toplam 600 takip alındı ve beslenme volümünde değişiklikler yapıldı(tablo 1). 51

52 Tablo 1: Rezidü volüme göre beslenmedeki değişiklik kararları tablosu Rezidü Gelen Total yok 200ml altı 200ml üstü Değişiklik Kararı yok 265 a (77) 61 b (59,8) 142 c (92,2) 468 arttırıldı 76 a (22,1) 22 a (21,6) 0 b (0) 98 azaltıldı 1 a (0,3) 9 b (8,8) 3 a (1,9) 13 Ara verildi 2 a (0,6) 10 b (9,6) 9 b (5,8) 21 Total 344 (100) 102 (100) 154 (100) 600 Veriler n (%) şeklinde gösterildi.a,b,c üssel harfleri her kolondaki istatistiksel olarak değişiklik veya benzerliği sembolize etmektedir. p< 0,05 istatistiksel olarak anlamlı değer kabul edildi. Takiplerin 468 (%78) inde hasta beslenmelerinde herhangi bir değişiklik yapılmazken, rezidü gelen miktara göre herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmaması istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdi(p<0,001).98 takip sonucuna göre beslenme miktarı arttırılırken rezidü geleni olmayan ve 200 ml rezidü gelen takiplerde arttırılma oranları istatistiksel olarak farklılık göstermezken, 200ml üstü rezidü gelen takiplerin hiçbirinde beslenme miktarı arttırılmadı.13 takip sonucuna göre beslenme miktarı azaltılırken bu azaltılma kararı rezidü gelen miktarından bağımsız şekilde değişiklik göstermektedir.21 takip sonucuna göre beslenmeye ara verilirken 200 ml altı ve üstü gelen takiplerde ara verilme oranı farklılık göstermezken rezidü gelenin olmadığı takiplerde ara verilme oranı istatistiksel olarak anlamlı daha az idi. SONUÇ VE ÖNERİLER: Beslenme; yoğun bakımın, özellikle uzun süre yatışı olan hastalarda dikkatle monitörize edilmesi gereken bir parçasıdır. Hemşirelik hizmetleri ve mesaisinin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Beslenme desteği kararı alınan yoğun bakım hastalarında herhangi bir kontrendikasyon bulunmaması durumunda öncelikle fizyolojik bir beslenme yöntemi olan enteral yolun kullanılması önerilmektedir. Enteral beslenme uygulamaları gastrointestinal intolerans veya disfonksiyon (kusma, gastrik distansiyon, yüksek gastrik rezidüel volüm (GRV), diyare) nedeniyle kısıtlanabilmektedir(2,3,4). Gastrik rezidüel volüm için bir sınır değeri yoktur(5). Ancak mevcut klavuz önerilerinde 200 ml değeri GRV için eşik kabul edilmektedir. Enteral beslenme alan asemptomatik hastalarda rutin gastrik rezidüel volüm ölçülmesi önerilmemektedir(6). Çalışmamızda; hastaların anlamlı çoğunluğunda rezidü takibi yapılmasına rağmen hastaların almakta olduğu tedavide herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.bu sonuç mevcut klavuz önerilerine paralel olarak yoğun bakımda özellikli hastalar dışında rutin rezidü takibi yapılmaması önerisini desteklemektedir.böylelikle hemşire iş yükü azaltılabilir ve yoğun bakımda hasta odaklı bakım kalitesi arttırılabilir. 52

53 KAYNAKLAR 1. Escallon J. Correa I., Paula J. at all. Total nutritional therapy program manual. 2nded. New York: Abbot Laboratories; Chang W, McClave S, Lee M, at all. Monitoring bolus nasogastric tube feeding by the brix value determination and residual volume measurement of gastric contents. JPEN, 2004;28: Ibanez J, Penafiel A, Marse P, at all İncidence of gastroesophageal reflux and aspiration in mechanically ventilated patients using small-bore nasogastric tubes. 4. Mallampallı A, McClave S, Snider H. Defining tolerance to enteral feeding in the intensive care unit. Clinical Nutrition, 2000;19: Metheny N, Schallom M, Edwards S. Effect of gastrointestinal motility and feeding tube site on aspiration risk in critically ill patients.heart and Lung,2004;33: ASPEN Safe Practise for Enteral Nutrition Therapy

54 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS18.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN BAKIM PAKETİ/BUNDLE/DEMET UYGULAMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ M. Emin DEMIRKOl 1, Songül YORGUN 2, Ahmet AYHAN 2, Ayşenur OZAN 2 Cemre YALÇIN 2, Derya DEMIRCAN 2, Feray ÖLÇER 2, Melike KAVAS 2, Şeyma ÖZDEMIR 2 1 Bolu İl Sağlık Müdürü,Bolu/Türkiye 2 Bolu İzzet Baysal Devlet Hastanesi, Bolu/Türkiye GIRIŞ : Hastaneye yatan hastalarda en sık gelişen komplikasyonlardan birisinin sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonlar olduğu bilinmektedir (Tablanvd., 2004, Berwick vd., 2006, Jarvis 2007, Jhavd., 2008, Çukurova vd., 2012). Literatürde sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların önlenmesine yönelik pekçok kanıta dayalı uygulama kılavuzları bulunmaktadır (Tablanvd., 2004:1-36). Ancak tüm bunlara rağmen sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların önlenmesinde beklenen etkinliğin sağlanamamış olduğu görülmektedir (Gebhardtvd.,2013: ; Şanlı vd., 2016: ). Konu ile ilgili yapılan çalışmalardasağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların önlenmesinde etkinliği kanıtlanmış bir tek girişim yerine, tüm girişimlerin bir paket halinde uygulanması ile sıfır enfeksiyon hedefine ulaşılması amaçlanmıştır (Şanlı vd, 2016).Bakım paketi, her biri tek tek uygulandığında hastanın iyileşme sürecini ve sonuçlarını olumlu yönde etkileyen; hepsi birlikte uygulandığında ise teker teker uygulanmalarına oranla daha iyi bir sonuca ulaşılmasını sağlayan birkaç girişimin birlikte uygulanması olarak tanımlanmaktadır (Alcan ve Korkmaz, 2015:1). Bakım paketi, mümkün olan en iyi bakımın verilmesine yardımcı olmaktadır. Bakım paketleri kanıt temelli klinik uygulama kılavuzlarını uygulamanın bir yöntemidir (Wip, L., 2009: ). Bakım paketlerinin uygulanması ile hasta bakım süreci ve sonuçlarının kanıta dayalı uygulamalarla geliştirilmesi sağlanabilir (IHI, 2013). AMAÇ: Bu çalışmanın amacı yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerin bakım paketi/demet/bundle uygulamaları hakkındaki görüşlerinin belirlenmesidir. 54

55 SINIRLILIKLAR: Çalışma erişkin yoğun bakımlarla sınırlandırılmıştır. YÖNTEM: Çalışmada Gel, Yaşayacak ve Yorgun tarafından 11 ifadeden oluşturulanveri toplama aracı kullanılmıştır. Çalışma tanımlayıcı tipte olup 1 Mart-5Mart 2018 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışmaya yoğun bakımlarda çalışan, izinli ve raporlu olmayan 44 hemşire katılmıştır. Güvenilirlik analizi için cronbachalpha katsayısı 0,70 bulunmuştur. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, Mann Whitney U testi ve standart sapma gibi tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, bağımsız örneklerde tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. BULGULAR: Çalışmada elde edilen bulgulara göre; çalışanların % 34.1 i yaş grubunda yer alan genç bir grup olduğu söylenebilir. Grubun %79.5 i kadındır. Çalışmaya katılanların % 36.4 ü 2-5 yıl mesleki deneyime sahip, % 72.7 si lisans mezunudur. Çalışmaya katılanların% 70.5 i Bundle/Demet yoğun bakımlarda tedavi gören hastalar için en iyi bakımın sunulmasını sağladığı, %79.5 i Bundle/Demet bakım ve hasta süreçlerinin iyileştirilmesinde kullanılan etkin bir yol olduğu, % 88.6 sı başarılı bir uygulama için tüm adımlar sırasıyla uygulanması gerektiğini, % 24 ü Bundle/Demet bakımın ne yapılması gerektiği değil, en iyi bakımın nasıl sağlanacağı üzerine odaklanır konusunda ve % 37.9 u Bundle/Demet bir kontrol listesi değil net parametreler içeren belirli bir araç olduğu konusunda kararsız kalmışlardır. Hemşirelerin Bundle/Demet uygulaması ile ilgili görüşlerinin ortalama puanlarının mezuniyet durumlarına ve meslek yılına gore istatistiksel anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. SONUÇ: Hasta güvenliği sağlanmasında sağlık bakım ilişkili enfeksiyonların önlenmesi büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla kullanılacak bundle/paket uygulamaları önemli ve gereklidir. Son birkaç yıldır yeni bir kavram olarak karşımıza çıkan konu hakkında hemşirelerin görüşleri son derece önemlidir. ANAHTAR KELIMELER: Yoğun Bakım, Bundle, Hemşire, KAYNAKLAR 1. Alcan, AO, Korkmaz, FD. (2015), Ventilatör ilişkili pnömoninin önlenmesi: Bakım paketi yaklaşımı. İzm. Üniv. Tıp Derg., 3:

56 2. Arefian, H, Vogel, M,Kwetkat, A,Hartmann, M.(2016),Economic Evaluation of InterventionsforPrevention of HospitalAcquiredInfections: A SystematicReview. PLoSOne., 11(1): Dönmez, NF, Kanyılmaz, D, Tiryaki, C, Yılmaz, S, Dikmen, B.(2012),Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Uzmanlık Öğrencisi Doktorların Ventilatör İlişkili Pnömoninin (VİP) Önlenmesi ile İlgili Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Türk AnestRean Der. Dergisi,40(4): Gebhardt, FE, Wantia, N.(2013),[Prevention of nosocomialinfectionsbybundles. Evidenceandpracticalimplementation].MedKlinIntensivmedNotfmed., 2013;108(2): doi: /s Epub, Jan Institutefor Healthcare Improvement (IHI). How toguide: preventventilatorassociatedpneumonia. Cambridge, MA: RetrievedJanuary 30, İlçe, AÖ, Alpteker, H, Kurutkan, MN.(2012),Bakım Paketi (CareBundles) Kanıta Dayalı Uygulama Örneği. 2.Hemşirelik Sempozyumu, Şubat 2012 İzmir. 7. Klevens, RM, Edwards, JR, Richards, CL, Horan, TC, Gaynes, RP, Pollock, DA, Cardo, DM,(2007),EstimatingHealthCare-AssociatedInfectionsandDeaths in U.S. Hospitals, 2002, PublicHealthReports, 122: Kurutkan, MN.(2014), Kanıta Dayalı Uygulamalar Bağlamında Bir Hasta Güvenliği Uygulaması: CareBundles (Temel Önlem Paketi).Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 1(2): Mehta, Y, Gupta, A, Todi, S, Myatra, SN, Samaddar, DP, Patil, V, Bhattacharya, PK, Ramasubban, S. (2014), Guidelinesforprevention of hospitalacquiredinfections.indian J CritCare Med.,18(3): Polat, F, Şahinoğlu, AH, Dilek, A, Köksal, E, Üstün, YB, Kaya, C, Ülger, F, Esen Ş. (2014),Rehberlere Dayalı Önlem ve Bakım Paketlerinin Yoğun Bakım Ünitesinde Santral VenözKateter Enfeksiyonları Üzerine Etkisi, Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi,12: Robb, E, Jarman, B, Suntharalingam, G, Higgens, C, Tennant, R, Elcock, K. (2010),Using carebundlestoreduce in-hospitalmortality: quantitativesurvey. BMJ,340: Rodríguez-Baño,J, García,L, Ramírez, E, Martínez-Martínez,L, Muniain, MA, Fernandez- Cuenca,F,Beltrán,M, Gálvez,J, Rodríguez,JM, Velasco,C, Morillo,C, Perez,F, Endimiani,A, Bonomo,RA, Pascual,A. (2009), Long-termcontrol of hospital-wide, endemicmultidrugresistant Acinetobacterbaumannii through a comprehensive bundle approach. AmericanJournal of Infection Control,37(9): Saxena, P, Mani, RK. (2014), Preventinghospitalacquiredinfections: A challengewemustaccept. Indian J CritCare Med.18(3):

57 14. Şanlı, D, Sarıkaya, A, Katırcıoğlu, K. (2016),Yoğun Bakım Hastalarında Kateter İlişkili Kan Dolaşımı Enfeksiyonlarının Önlenmesinde Kanıta Dayalı Önerilerin Etkinliğinin İncelenmesi, Bakırköy Tıp Dergisi,12: Tablan, OC, Anderson, LJ, Besser, R, Bridges, C, Hajjeh, R. (2004),GuidelinesforPreventingHealth-Care-AssociatedPneumonia, 2003: Recommendations of CDC andthe Healthcare Infection Control PracticesAdvisoryCommittee. MMWR Recomm Rep,53(RR-3): Tripathi, S.(2014),Healthcarequalityandhospitalacquiredinfection in intensivecare: Bundlesandchecklists. British Journal of MedicalPractitioners, 7(2):a Venkatram, S, Rachmale, S, Kanna, B. (2010),Study of deviceuseadjustedrates in healthcareassociatedinfectionsafterimplementation of "bundles" in a closed-model medicalintensivecareunit. J CritCare,25(1): Wip C, Napolitano L. Bundlestopreventventilator-associatedpneumonia: how valuablearethey? CurrOpinInfectDis. 2009;22: Yüceer, S, Demir, SG.(2009), Yoğun bakım ünitesinde nozokomiyal enfeksiyonların önlenmesi ve hemşirelik uygulamaları.dicle Tıp Dergisi,36(3):

58 Sözlü sunum olarak sunulmuştur SS19.YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN BAKIM VERİCİ ROLLERİNE İLİŞKİN TUTUMLARI Melek ÜÇÜNCÜOĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi HastanesiKalp Damar Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesi Sorumlu Hemşiresi Nurşen KULAKAÇ Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Cemile AKTUĞ Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Nazlı HACIALİOĞLU Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Bölümü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı GIRIŞ-AMAÇ: Hemşirenin bakım verici rolü, hastalık sürecine özel bakım planının hazırlanması ve hastaya sosyal-duygusal iyilik durumunu yeniden kazandırmaya yönelik önlemler alınmasıdır. Hemşire bu bağımsız rolünü, almış olduğu eğitime ve kazanmış olduğu klinik tecrübelere dayanarak yerine getirmektedir. Hemşireler kaliteli ve etkin bakım sunmakla, hastanede yatış sürelerinin ve bunun yol açacağı iş gücü kayıplarının azalmasını sağlayabilecektir. Bu araştırma, hemşirelerin bakım verici rollerinin uygulanmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunacağı düşünülerek, yoğun bakım hemşirelerinin bakım verici rollerine ilişkin algılarını ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesini amaçlayarak yapılmıştır. GEREÇ-YÖNTEM:Tanımlayıcı nitelikte planlanan bu çalışma Şubat 2018 tarihinde, bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde çalışmakta olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 115 hemşire ile yapıldı. Veriler, Kişisel Bilgi Formuve Hemşirelerin Bakım Verici Rollerine İlişkin Tutum Ölçeğikullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde yüzdelik dağılım, Mann-Whitney U Test, Kruskal-Wallies Test Analizi kullanılmıştır SONUÇ: Araştırmaya katılan hemşirelerin %77.4 ü kadın, %53 ü lisans mezunu ve %46.1 i 58

59 4-10 yıl süre ile yoğun bakım ünitesinde çalışmaktadır. Hemşirelerin bakım verici rollerine ilişkin puan ortalamaları 65.29±9.3 dir (en düşük:16; en yüksek: 80). Yanık Ünitesinde çalışan hemşirelerin puan ortalamaları diğer kliniklerde çalışan hemşirelere göre istatistiksel olarakanlamlı şekilde yüksek bulunmuştur (p:0.04). Örneklem grubu için ölçeğin cronbachalpha değeri 0,93 olarak bulunmuştur. Çalışmanın sonucunda, yoğun bakım hemşirelerinin bakım verici rollerine ilişkin tutumlarının olumlu yönde olduğu belirlenmiştir. ANAHTAR KELIMELER: Hemşirelik, Bakım Verici Rol, Yoğun Bakım KAYNAKLAR: 1. Altuntaş S, Baykal Ü. İşe karsı tutum ölçeğinin hemşireler için uyarlanması. AÜHYOD 2008; 11(1): Wesley RL. Nursing theories and models. Springhouse, PA: Springhouse Corporation; p Erdemir F. Hemşirenin rol ve işlevleri ve hemşirelik eğitiminin felsefesi. CÜHYD 1998; 2(1): Birol L. Hemsirelik süreci. 6th ed. Izmir: Etki Printing Publishing Limited Company; s Merrick E, Duf eld C, Baldwin R, Fry M. Nursing in general practice: organizational possibilities for decision latitude, created skill, social support and identity derived from role. J Adv Nurs 2012; 68(3): Dinç L. Bakım kavramı ve ahlaki boyutu. SBFD 2010; Lowe G, Plummer V, O Brien AP, Boyd L. Time to clarify the value of advanced practice nursing roles in health care. J Adv Nurs Mar; 68(3):

60 Poster sunum olarak sunulmuştur PS1.YOĞUN BAKIM HASTALARINDA SANTRAL VENÖZ KATETER İLE İLİŞKİLİ ENFEKSİYONUN ÖNLENMESİ: BAKIM PAKETİ UYGULAMASI Ayşe SUSAM*, Selda ARSLAN** *Konya Numune Hastanesi/ Yoğun Bakım Hemşiresi **Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi/Dr. Öğretim Üyesi ÖZET GİRİŞ: Yoğun bakım üniteleri, hastane enfeksiyonlarının en fazla görüldüğü birimlerdir (Hermon ve ark 2015). Hastalık Kontrol Önleme Merkezi, Amerika'da yılda kateter ilişkili kan dolaşım enfeksiyonu vakası bildirmiştir (CDC 2011). Hastane enfeksiyonlarındaki artışın morbidite, mortalite ve maliyeti arttırması nedeniyle kanıta dayalı klavuzlar geliştirilmeye başlanmış, bu klavuzların kullanılmasıyla hasta bakımında kalite, eşitlik ve verimliliğin arttırılması hedeflenmiştir. Santral Venöz Kateter (SVK) Bakım Paketi adıyla oluşturulan bakım paketi uygulamasının, her biri pratik 3-5 maddeden oluşan bir paket halinde, eş zamanlı ve eksiksiz uygulanmasıyla daha olumlu sonuçlar ortaya koyduğu bildirilmektedir (McPeake ve ark 2012).Bakım paketi kullanılarak yapılan çalışmalarda enfeksiyon oranlarında %39-%78 arasında değişen azalma olduğu gösterilmektedir (Hatler ve ark 2006, Lin ve ark 2012, Al-Tawfik ve ark 2013, Sacs ve ark 2014). Yoğun bakımda, bakım paketi uygulamasıyla ülkemizde yapılan bir çalışmada, yoğun bakım ünitesinde bir yıl öncesine ait SVK ile ilişkili kan dolaşım enfeksiyon hızı 8,5/1000 kateter günü iken, çalışma döneminde bunun 6,1/1000 kateter gününe gerilediği görülmüştür (Polat ve ark 2014). AMAÇ: SVK lere yönelik bakım paket uygulanmasında, hemşireleri ilgilendiren el hijyeni ve aseptik teknik, maksimum steril bariyer önlemleri, cilt hazırlığı, kateter örtüleri/pansuman materyali, hasta temizliği, infüzyon setlerinin değişimi gibi kanıta dayalı uygulamaların kullanımına ilişkin SVK bakım paketlerinin önemini vurgulamak ve farkındalığı arttırmaktır. SONUÇ: Kanıta dayalı hazırlanan bu paketlerin kullanılması önerilmelidir. Ayrıca SVK ların takılış ve kullanım aşamasında aseptik kurallara uyumun bireysel sorumluluk olduğu unutulmamalı, hastane enfeksiyonlarının önlenebilir olduğunu göz önünde bulundurmalı, evrensel olarak kabul edilen önlemler konusunda bilgiler güncellenmeli ve basamakların etkin kullanılmasına yönelik hemşirelere eğitim verilmelidir. 60

61 ANAHTAR KELİMELER: Bakım Paketi, Kateter Enfeksiyonları, Santral Venöz Kateter KAYNAKLAR Al-Tawfiq JA, Almalraj A, Memish ZA, Reduction and surveillance of device-associated infections in adult intensive care units at a Saudi Arabian hospital, International Journal of Infectious Diseases, 17, P.e Erişim tarihi, 05 Mart Erişim adresi, Centers for Disease Control and Prevention, Guide lines for the prevention of intra vascular catheterrelated infections. 05 Mart 2008, Erişim adresi, Hatler C, Mast D, Corderella J, Mitchell G, Howard K, Aragon J,Bedker, Using evidence and process improvement strategıes to enhance healthcare outcomes for the critically ill: a pilot project.amerıcan journal of crıtıcal care, 15(6), p Erişim tarihi, 05 Mart 2008, Erişim adresi, Hermon A, Pain T, Beckett P, Jerrett H, Lıewellyn N, Lawrence P, Szakmany T, Improvingcompliancewithcentralvenouscathetercarebundlesusingelectronicrecords. British Association of Critical Care Nurses, 20(4), s Erişim tarihi, 05 Mart 2008, Erişim adresi, _central_venous_catheter_care_bundles_using_electronic_records_making_it_easy_to_do_the_right_thing/li nks/5a f7e9b1e572dc4f1/improving-compliance-with-central-venous-catheter-care-bundles-usingelectronic-records-making-it-easy-to-do-the-right-thing.pdf Lin D, Weeks K, Bauer L, Combes J, George C, Goeschel C, Lubomski L, Mathews S, Sawyer M, Thompson D, Watson S, Winters B, Marsteller J, Berenholtz S, Pronovost P, Pham J, Eradicatiting central line assaciated bloodstream infections statewide: the Hawaii experience. American Journal of medical quality, 27(2), p Erişim tarihi, 05 Mart Erişim adresi, McPeake J, Cantwell S, Booth M, Daniel M, Central line inserti on bundle: experiences and challenges in an adult ICU. British Association of Critical Care Nurses, 17(3), s Erişim tarihi, 05 Mart Erişim adresi, Polat F, Şahinoğlu A, Dilek A, Köksal E, Üstün Y, Kaya C, Ülger F, Esen Ş, Rehbere dayalı önlem ve bakım paketlerinin yoğun bakım ünitesinde santral venöz kateter enfeksiyonları üzerine etkisi.türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi, 12, s erişim tarihi, 05 Mart Erişim adresi, Sacks GD, Diggs BS, Hadjizacharia P, Green D, Salim A, Malinoski DJ, Reducing the rate of catheterassociated blood stream infections in a surgical intensive care unit using the institute for healthe are improvement central line bundle.the American Journal o f Surgery, 207(6), p erişim tarihi, 05 Mart2018. Erişim adresi, S pdf?locale=en_US 61

62 Poster sunu olarak sunulmuştur PS2.SAĞLIK BAKIM KRİTERİNDE KATETER İLE İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ DURUMU Aysima SÖĞÜT*, Fatma YALÇIN** Avrasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşire* Acı Badem Üniversitesi,Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşire** Nazokomial Üriner sistem enfeksiyonları en sık karşılaşılan hastane enfeksiyonlarıdır. Üriner kateter doğru endikasyonlarda optimum düzeyde bakım verebilmek için vazgeçilmez bir uygulamadır. Uluslararası Enfeksiyon Kontrolü Konsoryimu 19 şehirde, 29 hastanede, hasta yatağında prospektif veriler toplanmıştır. Bu verilere göre ülkemizdeki hastanelerde üriner kateter enfeksiyon oranının fazla olduğu görülmüştür. Yapılan araştırmalar bize gösteriyor ki hastane kaynaklı üriner sistem enfeksiyonunun %80 i sondası olan hastalarda meydana geldiği görülmüştür.yakın zamanda çok merkezli bir nokta prevelans çalışmasında da Türkiye deki hastanelerde gelişen İYE lerin %65.3 ü kateter kullanımıyla ilişkili bulunmuştur. Son beş yılda yapılan başka bir çalışmaya göre yoğun bakım ünitelerindeki katater kullanım oranları etken ajanların kataterle ilişkisinde escherichia coli ve klebsiella spp 'nin ilk on patojen arasında olduğu tespit edilmiştir. Sağlık kökenli enfeksiyonların özellikle yoğun bakım ünitelerinde hasta güvenliği için tehdit oluşturmaktadır.nazokomial üriner sistem enfeksiyonları piyüri, bakteriüri, hipotermi, sistit, akut pylonefrit gibi ciddi komplikasyonlara sebep olmaktadır. Sadece ülkemize değil, son on yılda gelişmekte olan ülkelere baktığımızda (Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Meksika, Fas, Peru ve Türkiye) 46 hastaneden 55 YBÜ deki invaziv araç ilişkili hastane enfeksiyonu hızları değerlendirilerek Amerika verileri (NNIS) ile kıyaslanmıştır. Bu çalışmalara göre gelişmekte olan bu ülkelerdeki enfeksiyon oranı diğer ülkelerden yaklaşık üç kat yüksek olduğu görülmüştür.abd'de de son 10 yılda yapılan araştırmalar bize gösteriyor ki üriner sistem enfeksiyonlarının %65 ile %70 İ önlenebiliyor ve bu enfeksiyonlarının %80 ile %95 i kateter ile alakalıdır ve yine bu çalışmalar bize gösteriyor ki uygun önlemlerle %17 ile %69'u önlenebilmektedir.önlenemediği takdirde maliyet artar, yatış süresi uzar, gereksiz antibiyotik kullanımı gerçekleşir.sağlık personellerinin üriner kateter kullanımınındaki hijyen ve bilgi eksikliği, sağlık kurumlarında önleyici teknolojik ürünlerinin yeterli olmaması ve var olan ürünlerin geliştirilememesi konusundaki eksiklik göze çarpmaktadır.sağlık kurumlarında 62

63 optimum düzeyde kalite arttırımına yönelik çalışmalara ve teknoloji kullanılarak enfeksiyonu önleyici sağlık ürünlerine ihtiyaç duyulmaktadır. ANAHTAR KELIMELER: üriner kateter, enfeksiyon, komplikasyon, prevelans, teknoloji KAYNAKLAR: 1.Bianco A, Capano MS, Mascaro V, Pileggi C, Pavia M. Bir İtalyan yoğun bakım ünitesinde sağlıkla ilişkili enfeksiyonların ve patojenlerin antimikrobiyal direncinin örüntülerinin prospektif olarak izlenmesi. Antimikrob Direnç Kontrolü Direnci ; 7: 48. [PubMed 2.Sopirala MM, Syed A, Jandarov R, Lewis M 4. Bir üçüncü basamak sağlık merkezindeki kateterle ilişkili bir idrar yolu enfeksiyonu önleme programının performans değerlendirmesi üzerindeki sürveyans tanımındaki bir değişikliğin etkisi. Am J Infect Control Mar 16. pii: S (18) doi: / j.ajic Mitchell BG, Russo PL. Sağlık hizmeti ile ilişkili enfeksiyonların önlenmesi: sürveyansın rolü. Hemşirelik Standı 2015: LEblebicioğlu H,Erben N,Rosenthal VD International Nosocomial Infection Control Consortium (INICC ) national report on device-associated infection rates in 19 cities of Turkey, data summary for Keten D, Aktaş F, Catheter-associated urinary tract infections in intensive care units at a university hospital in Turkey. 6.Keten D, Aktaş F, Catheter-associated urinary tract infections in intensive care units at a university hospital in Turkey. 7. Turgut Teke, Uzun Yoğun Bakımında Kateter Nedenli İdrar Yolu Enfeksiyonlarını Önlemede Gümüş Kaplı İdrar Sondasının Etkinliği, Yoğun Bakım Dergisi2010; 2: Hastane Kökenli Üriner Sistem Enfeksiyonları, Türkiye Klinikleri Enfeksiyon Hastalıkları Özel Dergisi Cilt3-sayı 1 9.Mehmer ORUCU1, Mehmet Faruk GEYİK Yoğun Bakım Ünitesinde Sık Görülen Enfeksiyolar Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008;1 10.Catheter-associated urınary tract infections in intensive care units September 2004, Pages

64 Poster sunu olarak sunulmuştur PS3.TÜRKİYE DE YOĞUN BAKIMDA BESLENME İLE İLGİLİ YAPILAN HEMŞİRELİK ARAŞTIRMALARININ İNCELENMESİ Uzman Hemşire Neslihan SARI* Songül MİRZANLI KURU** Prof. Dr. Meryem Yavuz Van Giersbergen*** *Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi Anestezi Yoğun Bakım Ünitesi **Pamukkale Üniversite Hastanesi Anestezi Yoğun Bakım 1C (İzolasyon) ***Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği A.D. GİRİŞ-AMAÇ: Yoğun bakım üniteleri genel durum kötüleşmesi olan hastaların yakından izlendiği ve yaşam fonksiyonlarının desteklendiği özel birimlerdir[1,2]. Yoğun bakım gerektiren durumların hemen hemen tamamı homeostazinin bozulmasına, yetersiz beslenmeye, bağışıklık sistemininbaskılanmasına, organ fonksiyonlarının bozulmasına ve iyileşmede gecikmeye neden olabilir [3,4]. Bu bozukluklardan biri olan ve doğrudan ya da dolaylı olarak tüm vücut fonksiyonlarını etkileyen yetersiz beslenme, YBÜ hastalarında sıkça karşılaşılan sorunlardan biridir [3,5].Beslenme desteği, yoğun bakım ünitesi (YBÜ) nde uygulanan rutin tedavilerden birini oluşturmaktadır. Yoğun bakım hastalarında yeterli beslenmenin immün sistemi desteklediği, yara iyileşmesini hızlandırdığı, mortalite ve morbidite oranını düşürdüğü, gastrointestinal sistemin işlevselliğinin devamını sağladığı, hastane harcamalarını ve hastanede kalış süresini azalttığıgösterilmiş ve bu hastalarda iyileşmede besin desteğinin önemi vurgulanmıştır [6,7]. Hemşireler, hastaneye yatırılan tüm hastaları değerlendirdikleri ve bu hastalara günlük bakım yaptıkları için beslenme taramasını yapmak için ideal bir konumdadırlar. Hastaların günlük takibinde birebir bulunduklarından dolayı gıda alımı yetersizliği nedeniyle malnutrisyon riski altındaki hastaların saptanmasında ve beslenme desteği alan hastaların kontrolü açısından hemşirelerin nutrisyonda önemli rolleri vardır. Bu nedenle hemşirelerin beslenme bilgisi ve beslenme eğitiminin suboptimal olması, yatan hastalarda malnutrisyonun saptanmasını ve tedavisini sınırlandırır.[8] Bu makalenin amacı; Türkiye de yoğun bakımda beslenme ile ilgili yapılan hemşirelik araştırmalarının incelenmesidir. 64

65 GEREÇ YÖNTEM: Dahil Etme Kriterleri Türkiye de, yoğun bakımda beslenme ile ilgili hemşirelerin (akademisyen/klinisyen) yapmış olduğu ve tam metnine ulaşılabilen yılları arasında yayınlanmış olan araştırmalar incelemeye dahil edildi. Dahil Etmeme Kriterleri Taramanın yapıldığı tarihte veri tabanlarındantam metnine ulaşılamayan makaleler, derleme makalelerive kongre bildiri metinleri araştırmaya dahiledilmedi. Veri Kaynakları ve Taramalar Taramalar, Ocak-Şubat 2018tarihleri arasında bilgisayar destekliarama motorları kullanılarak yapıldı. Uluslararasıveri tabanlarından, PubMed, Embase, Ovid,ProQuest, Ebscohost, Sciencedirect ve Blackwell-Synergy veri tabanları nutrition, nursing,intensivecareunit,turkey ve Ulusal veritabanlarından ULAKBİM Türk Tıp Dizini, GoogleAkademik ve Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK) tezmerkezi beslenme, yoğun bakım, hemşirelik anahtar kelimeleri ile tarandı. Çalışmaların Seçimi Elektronik arama ile saptanan tüm yazıların başlık ve özetleri, araştırmacılar tarafından bağımsız olarak gözden geçirildi.bu sistematik incelemeye dâhil edilen tüm araştırmaların kaynaklar listeleri uygun olabilecek başka çalışmalar açısından tarandı.inceleme kapsamına alınan bütün makaleler konu, örneklem, yöntem, sonuç ve öneriler başlıkları altında özetlendi. BULGULAR: Veri tabanlarının taranması sonucunda uluslararası dergilerde yayınlanmış olan 521 makaleye ulaşıldı.taramalar sonucunda dâhil olma kriterlerine uyan 4 uluslararası ve ulusal dergilerde yayınlanmış olan toplam 3 makale ve 12 tez çalışmasına ulaşıldı.veri akış şeması şekil 1 de verilmiştir. 65

66 Ulaşılan toplam makale Kriterlere uyan makale sayısı sayısı Uluslararası veri tabanı 56 4 Yök tez veri tabanı Google akademik veri tabanı Araştırmanın adı Örneklem büyüklüğü Gereç ve yöntem Sonuçlar Abdominal Masajın Mekanik Bir üniversite hastanesinde beyin cerrahisi ve anestezi *Tanıtıcı özellik formu * Hasta izlem formu Sonuç olarak abdominal masajın Ventilatör İlişkili Ventilasyondaki yoğun bakımda ağustos *Bristoldışkı kıvam skalası Pnömoniyi azalttığı, Hastalarda Enteral haziran 2017 *Ağız değerlendirme ölçeği boşaltımı düzenlediği Beslenmeye Bağlı tarihleri arasında yatan belirlendi. Ventilatör İlişkili çalışma kriterlerine uyan Pnömoni ve Boşaltım 63 hasta Üzerine Etkisi(Ekici V. 2017)(Erzurum) Yetişkin yoğun Bir üniversite hastanesinin Literatür bilgisine Her üç beslenme şeklinde bakım hastalarında Dahiliye Yoğun Bakım dayandırılarak Yetişkin de aldıkları kalori miktarı, enteral beslenme Ünitesi, Reanimasyon Ve Yoğun Bakım Hastalarında hedeflenen kalori durumlarının Cerrahi Yoğun Bakım Beslenme Durumu Tanılama miktarından az olduğu incelenmesi(vural N. Ünitesinde en az 24 saat Formu saptandı. 2015) (İstanbul) yatan, enteral-parenteral veya kombine beslenme almış 18 yaşından büyük Yoğun bakım ünitesinde enteral beslenme tedavisi uygulanan hastalarda gastrikrezidüelvolüm ölçümü yapılıp yapılmamasının hasta çıktıları üzerine etkilerinin incelenmesi(kalende r N. 2015)(Ankara) Hemşirelerin enteral beslenme işlemine yönelik uygulama ve kayıtlarının incelenmesi(uysal N. 2011)(İzmir) Yoğun bakım ünitesindeki hastalarda farklı beslenme yöntemlerinin karşılaştırılması(kah raman Ö. 125 hasta Mart 2014-Nisan 2015 tarihleri Dahiliye Yoğun Bakım Ünitesinde yatan 51 hasta. Bir üniversite hastanesinin beyin cerrahi, nöroloji, dahiliye yoğun bakım kliniklerinde çalışan 26 hemşire. Şubat-Eylül 2009 tarihleri arasında enteral, parenteral ve heri ikisi ile beslenen 60 hasta. Gastrikrezidüelvolüm ölçümü Gastroözefagealreflü değerlendirmesi için Ph metre monitörizasyonu Literatür bilgisine dayandırılarak geliştirilen gözlem formu Apache III skorlama sistemi ve literatür bilgisine dayandırılarak geliştirilen veri toplama formu. Gruplar arasında beslenme intoleransı açısından bir farklılık saptanmamıştır. Hemşirelerin uygulamada enteral setini günlük değiştirdikleri tüp yerini düzenli kontrol ettikleri, rezidüel miktarı düzenli olarak kontrol ettikleri, fakat kayıt etmede %23 ünün set değişim tarihini yazmadığı, %9,5 unun beslenme tüpünün takılış tarihini yazmadığı saptanmıştır. Sürekli enteral beslenen grupta mortalite oranı daha düşük bulunmasına karşın, diğer parametreler değerlendirildiğinde, üç yöntemin birbirine üstün olmadığı bulunmuştur. 66

67 2009)(İstanbul) Hemşirelerin total parenteral beslenmeye ilişkin bilgi düzeylerinin saptanması(çelebi Z. 2010)(Afyon) Enteral Beslenmede Tasarlanan Karar Destek Sistemi nin Hasta Bakım Sonuçlarından Gastrikİntolerans, Diyare ye Etkisi Ve Sistemi Kullanan Hemşirelerin Deneyimlerinin Tanımlanması(Sucu G, 2012) (İzmir) Pediatri Yoğun Bakım Ünitesinde Ventilatör İlişkili Pnömoniyi Önlemede İki Farklı Beslenme Yönteminin Etkinliği (Sönmez Düzkaya D,2013) (İstanbul) Hemşirelerin Tüple Enteral Beslenme Konusunda Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi (Özbaş N, 2014) (Ankara) Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinin Enteral Beslenmeyle İlgili Kanıta Dayalı Uygulamalarının İncelenmesi (Boztaş D,2015) (Bolu) Bir eğitim araştırma hastanesinin genel cerrahi yoğun bakım, KVC yoğun bakım, koroner ve anestezi yoğun bakımında çalışan toplam 49 hemşire. Üniversite Hastanesinin İki Anesteziyoloji ve Reaminasyon Yoğun Bakım Ünitesi (ARYBÜ) İnde yatan örneklem ölçütlerine uyan ve enteral beslenen 25 hastadan 393 hasta izlem gününde izlenen 212 dışkı örneği Üniversite Hastanesinin Çocuk Yoğun Bakım Ünitesinde Nisan Mayıs 2013 tarihleri arasında ND beslenme İçin 20, NG beslenme için 20 Toplam 40 Hasta Eğitim ve Araştırma Hastanesinde ki Tüm Yoğun Bakım Üniteleri, Cerrahi ve Dahiliye Kliniklerinde çalışan araştırmaya katılmayı kabul eden 368 hemşire Uygulama ve Araştırma Hastanesi ve Kamu Hastaneler Birliğine Bağlı Hastanelerde BulunanYoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan 100 Hemşire *Total parenteral beslenmeye ilişkin anket formu *hemşirelik bakımı gözlem formu *Enteral Beslenen Hastaların Sosyo-Demografik ve Klinik Özellikler Formu *King Dışkı Değerlendirme Grafiği-Türkçe Formu (Kddgtr) *Hasta Tanılama Formu *Günlük İzlem Formu, *Çocuk ve İnfantlardaModifiyeGLASK OW KOMA SKALASI *Klinik Pulmonerİnfeksiyon Skoru - CPIS (ClinicalPulmonaryInfection Score) *Pediatrik Mortalite Risk Skoru PRISM (Pediatric Risk Of MortalityScore) *Araştırmacı Tarafından Literatüre Dayanarak Hazırlanmış Olan Veri Toplama Formu *Literatür Doğrultusunda Hazırlanan Veri Toplama Formu *Beslenme destek tedavisi total parenteral beslenme konusunda bilgi düzeyi iyi *Erişkin bir bireyin günlük kalori ihtiyacı ve TPB komplikasyonları konusunda bilgi sahibi olmadığı bulunmuştur. KDDFTr formunun enteral beslenen hastalarda dışkının değerlendirilmesinde geçerli ve güvenilir olduğu, KDS ningastrikintolerans ve diyarede etkili olmadığı, GRV miktarlarında vediyare görülme süresinde etkili olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin KDS kullanımına yönelik olumlu ve olumsuz tutumları olduğu saptanmıştır. ND ile beslenenlerde VİP oranı %10 iken NG ile beslenen hastalarda %20 olarak bulunmuştur. VİP gelişiminde beslenmenin etkisinin olmadığı saptanmıştır. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin,tüpleenteral beslenme konusundaki bilgi düzeyleri dahiliye ve cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelere göre daha yüksek oranda olduğu belirlenmiştir. Yoğun bakım ünitesi hemşirelerinin enteral beslenmeyle ilgili kanıta dayalı uygulamaları uygulama olarak benimsediği istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Enteral Yoldan Beslenen Yoğun Örneklem ölçütlerine uyan *Araştırmacı Tarafından Literatür Bilgisine Aralıklı beslenmede günlük ortalama kan 67

68 Bakım Hastalarının Beslenme Yönteminin Glikoz Kontrolüne Etkisi (Acar Aktaş R, 2013) (İstanbul) 35 Hasta Dayanılarak Hazırlanan ve İki Bölümden Oluşan Veri Toplama Formu şekeri, sürekli beslenmeye göre anlamlı olarak düşük bulunmuştur. Hemşirelerin Cerrahi Hastasının Beslenmesi Konusunda Bilgi, Tutum Ve Uygulamalarının İncelenmesi (Karasu M, 2015) (İzmir ) Yoğun Bakım Ünitelerinde Sürekli Enteral Beslenen Entübe Hastalara Uygulanan Abdominal Masajın Ventilatör İlişkili Pnömoni Gelişimine Etkisi (Bayrak Kahraman B,2014) (Ankara) Yoğun Bakımda Enteral Pompa İle Beslenen Hastalarda Gelişen Komplikasyonlar Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi (Gök Metin Z, Özdemir L, 2015) (Ankara) Yatan Hastaların Nutrisyonel Değerlendirme Ve Desteğine Yönelik Hemşirelerin Görüşleri (Karayılmaz D, Sarkut P, Düzgün F, Kuzu C, Kılıçturgay S, 2016) (Bursa) İki Üniversite Hastanesindeki Cerrahi Birimlerde görev yapan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 252 hemşire Araştırma ve Uygulama Hastanesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım Ünitesinde bulunan müdahale grubunda 16 hasta, kontrol grubunda 16 hasta olmak üzere toplam 32 hasta Üniversite Hastanesinin Dahiliye ve Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesinde Tek Tip Pompa İle Beslenen 40 Hasta Üniversitenin Yetişkin Hastalarının Bulunduğu Dahili, Cerrahi Klinikler ile Yoğun Bakım Ünitelerinde araştırmaya katılmayı kabul eden 334 hemşire *Araştırmacı Tarafından Geliştirilen Anket Formu *Araştırmacı Tarafından Geliştirilen Veri Toplama Formu *Abdominal Masaj Uygulaması *GastrikRezidüel Volüm Ölçümü *Enteral Pompa Kullanılan Hastalara İlişkin Veri Toplama Formu *Nütrisyonel Değerlendirme ve Desteğine Yönelik Uygulamaları Değerlendiren Bir Anket Formu Hemşirelerin yaş ve çalışma yılı yükseldikçe bilgi puanlarının arttığı, eğitim alan hemşirelerde tutum puanlarının daha yüksek olduğu ve bilgi düzeyi puanı arttıkça tutum puanlarının da arttığı saptandı. Müdahale ve kontrol grubu hastaları arasında VİP gelişme durumları açısından anlamlı fark saptanmamıştır. Abdominal masajın gastrikrezidüelvolüm miktarını ve abdominaldistansiyonu azalttığı belirlenmiştir. Enteral pompa ile beslenen hastalarda gelişen komplikasyon sıklığının literatürden daha az olduğu belirlenmiştir.en sık gelişen komplikasyonun distansiyon olduğu görülmüştür. Hemşirelerin nütrisyon değerlendirmesinde etkin rol alamadıkları ve bunun en büyük nedeninin iş yükü fazlalığı olduğu bulunmuştur. SONUÇ:Yoğun bakımlarda hemşirelere beslenme hakkında hizmet içi eğitimler verilmeli, ayrıca hastalarda her iki beslenme türünde de antropometrikve biyokimyasal ölçümler yapılarak beslenmenin yeterliliği değerlendirilmelidir. 68

69 KAYNAKLAR 1. Dikmen Y. Yoğun bakım koşullarında beslenme. In: İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Sağlıkta ve Hastalıkta Beslenme Sempozyum Dizisi, No: s Abbasoğlu O. Is theenteralnutritionsupportalwaysmuchbetter? Türkiye Klinikleri J SurgMedSci 2006; 2: Erkan T. Kritik hastanın beslenmesi. In: İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp EğitimiEtkinlikleri, Pediatrik Aciller Sempozyum Dizisi, No: s Brinson RR, Kolts BE. Hypoalbuminemia as an indicator of diarrhealincidence in criticallyillpatients. CritCareMed 1987;15: Martin CM, Doig GS, Heyland DK, Morrison T, Sibbald WJ; SouthwesternOntario Critical CareResearch Network. Multicentre, cluster-randomizedclinicaltrial of algorithmsforcritical-careenteralandparenteraltherapy (ACCEPT). CMAJ 2004;170: Aydoğmuş MT. Ventilatör ilişkili pnömoni gelişimini önlemede, glutamin destekli total parenteral beslenmenin, glutaminsizenteral ve total parenteral beslenme ile karşılaştırılması. [Uzmanlık tezi] Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı; Jeejeebhoy KN. Enteralandparenteralnutrition: evidence-basedapproach. ProcNutrSoc 2001;60: Green SM, James EP. Barriersandfacilitatorstoundertakingnutritionalscreening of patients: a systematicreview. J Hum NutrDiet. 2013; 26:

70 Poster sunu olarak sunulmuştur PS4.ÇOCUK YOĞUN BAKIM ÜNITELERINDE BISPEKTRALİNDEKS KULLANIMININ ÖNEMI Hemş. Cansu SOLGUN, Hemş. Cansu KOÇ T.C Sağlık Bakanlığı İstanbul Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Yoğun Bakım Ünitesi AMAÇ: Yoğun bakım hastalarında güvenli tedavi uygulamaları ve konforun en uygun olduğu sedasyon düzeylerini tanımlamak; bu düzeyleri yakalayabilmek ve sürdürmek temel amaçlardan biridir. Bu doğrultu da çocuk yoğun bakım ünitelerinin ayrılmaz parçası olan sedasyonun yönetiminde bispektral indeks kullanmanın önemini açıklamak amaçlanmaktadır. GİRİŞ: Bispektral İndeks (BİS), anestetik ve sedatif etkilerin beyindekihipnotik etkilerini ölçen işlenmiş bir elektroensefalografik (EEG) değişkendir(1).bis değeri 0 ile 100 arasında tek bir sayı sunar (2).100 civarındaki BİS değerleri hastanın uyanık olduğunu gösterirken; 0 değeri izoelektrik EEG yi gösterir. BIS değeri 60 ın altına indiğinde, hastanın bilinçli olma olasılığı çok düşüktür. BIS değeri 40 ın altına indiğinde; anestezi etkisinin EEG üzerinde daha fazla etkisi olduğunu göstermektedir (4). BIS i kullanarak hem uygulanacak anestezik dozunu azaltması hem dehızlı derlenmeyi sağlayarak hastanede kalış süresini kısaltması açısından günümüzdeklinik pratikte oldukça yaygın kullanılmaktadır (1). Bismonitörizasyonusedatize hastalarda bilinç değişikliğini sürekli ve objektif olarak güvenli bir şekilde ölçmeye yarar. Aynı zamanda anksiyete ve ağrının algılanmasını ve yanıtını en aza indirmek için de gereklidir (5,6). Çocuk yoğun bakım ünitelerinde, sedatif analjezik ilaç uygulamalarında sedasyon skalalarının kullanımı ile birlikte vital bulguların hemşire tarafından değerlendirilmesi temel alınmakta ve böylelikle ilaç dozlarında arttırma ve azaltmalar yapılmaktadır(4,7). Ancak; çok derin sedasyon altındaki hastalarda ve kas gevşeticilerin kullanımı durumunda vital bulgular sedasyonun derinliğini göstermede etkili değildir. Böyle durumlarda; çocuk hastalarda sedasyon derinliğinin ölçümünde ve uygunsuz sedasyonun önlenmesinde BIS monitörizasyonundan yararlanılabilir(8). Çocuk yoğun bakım ünitesinde hasta yönetiminin ayrılmaz bir parçası olan sedasyonun beyindeki etkilerini ölçen BİS monitörizasyonunun, santral sinir sistemi gelişiminin büyük 70

71 kısmının iki yaşa kadar tamamlanması nedeniyle iki yaş üstü çocuklarda güvenilir olduğuna dair pek çok çalışma mevcuttur (9,10,11). SONUÇ: Çocukhastalardanörolojikhasarıönlemekiçinbeyinetkili bir şekilde monitörize edilmelidir. Bu konuda bispektral indeks ideale en yakın monitör olarak görülmektedir. ANAHTAR KELIMELER: bispektralindeks, çocukyoğun bakım, hemşire KAYNAKLAR 1.Glass PSA, Bloom M, Kearse L, et al: Bispectralanalysismeasuressedationandmemoryeffects of propofol, midazolam, isoflurane, andalfentanil in healthyvolunteers. Anesthesiology 1997; 86: Johansen, J. W., &Sebel, P. S. (2000). Development andclinicalapplication of electroencephalographicbispectrummonitoring. Anesthesiology: TheJournal of theamericansociety of Anesthesiologists, 93(5), Karaböcüoğlu M, Köroğlu TF. Çocuk Yoğun Bakım Esaslar Ve Uygulamalar. İçinde Karapınar B (Editör), Sedasyon Ve Analjezi. 1. Baskı. İstanbul Medikal Yayıncılık; 2008.s Trope RM, Silver PC, Sagy M. ConcomitantAssessment of Depth of SedationbyChanges in Bispectral Index andchanges in AutonomicVariables (Heart Rate and/or BP) in PediatricCriticallyIllPatientsReceivingNeuromuscularBlockade. Chest 2005;128(1): Ramsay, M. A. E., Savege, T. M., Simpson, B. R. J., &Goodwin, R. (1974). Controlledsedationwithalphaxalone-alphadolone. British medicaljournal, 2(5920), Grindstaff, R. J., &Tobias, J. D. (2004). Applications of bispectralindexmonitoring in thepediatricintensivecareunit. Journal of intensivecaremedicine, 19(2), Trope, R. M., Silver, P. C., &Sagy, M. (2005). Concomitantassessment of depth of sedationbychanges in bispectralindexandchanges in autonomicvariables (heart rate and/or BP) in pediatriccriticallyillpatientsreceivingneuromuscularblockade. Chest, 128(1), Denman, W. T., Swanson, E. L., Rosow, D., Ezbicki, K., Connors, P. D., &Rosow, C. E. (2000). Pediatricevaluation of thebispectralindex (BIS) monitorandcorrelation of BIS withend-tidalsevofluraneconcentration in infantsandchildren. Anesthesia&Analgesia, 90(4), Kim, H. S., Oh, A. Y., Kim, C. S., Kim, S. D., Seo, K. S., & Kim, J. H. (2005). Correlation 71

72 of bispectralindexwithend-tidalsevofluraneconcentrationandage in infantsandchildren. British journal of anaesthesia, 95(3), Bannister, C. F., Brosius, K. K., Sigl, J. C., Meyer, B. J., &Sebel, P. S. (2001). The effect of bispectralin dexmonitoring on anestheticuse and recovery in children anesthetized with sevoflurane in nitrousoxide. Anesthesia&Analgesia, 92(4),

73 Poster sunu olarak sunulmuştur PS6.BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE 2017 YILI ANESTEZİ YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ İNVAZİV ARAÇ İLİŞKİLİ İNFEKSİYON HIZI VE ETKEN DAĞILIMLARI Hüsniye KARADAĞ 1, Gülcan ÇULHA 1, Nazli PAZAR 1,Hüseyin BİLGİN 1, Minire BÜYÜKÇOLAK 2, Fethi GÜL 2 1 T.C. Sağlık Bakanlığı Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi,Enfeksiyon Kontrol Komitesi 2 T.C. Sağlık Bakanlığı Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi, Anestezi ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesi AMAÇ: Sağlık Hizmetleri İle İlişkili İnfeksiyonlar (SHİİ) özellikle yoğun bakım ünitelerinde daha sık mortalite ve morbiditeye neden olmaktadır. Altta yatan hastalıklar ve uygulanan invaziv girişimler yoğun bakım ünitelerindeki hastaları infeksiyonlara daha duyarlı hale getirmektedir. Hastalara uygulanan invaziv girişimler SHİİ nin görülme sıklığını artırmaktadır. Çalışmamızın amacı hastanemiz Anestezi ve Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitelerinde (ARYBÜ) yatan hastaların invaziv araç ilişkili infeksiyon hızlarının ve etken mikroorganizmalarının değerlendirilmesidir. GİRİŞ: Hastanemiz ARYBÜ de yatan tüm hastalara Ocak-Aralık 2017 tarihleri arasında aktif, prospektif ve laboratuvara dayalı sürveyans yöntemi kullanılmıştır. İnfeksiyon tanıları infeksiyon kontrol hemşiresi ve hekimi tarafından değerlendirilerek CDC (Centers for Disease Control) tanı kriterlerine göre konulmuştur yılı İnvaziv alet kullanım oranları ve 1000 alet gününe düşen infeksiyon hızları ve etken dağılımları incelenmiştir. Alet kullanım ile ilişkili SHİİ hızı= (Alet kullanım ile ilişkili SHİİ sayısı/alet günü) x 1000 formülleri kullanılarak hesaplanmıştır. Ocak-Aralık 2017 tarihleri arasında ARYBÜ de yatan hasta sayısı; 857 Hasta günü; 5599 VIP (Ventilatör ilişkili pnömoni) sayı: 46 hız: 12,59 Araç kullanım oranı ; 0,65 SVKİ-KDİ (Santral venöz kateter ilişkili kan dolaşımı inf.) sayı: 7 hız: 2,39 Araç kullanım oranı ;0,52 Kİ-ÜSİ (kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonu) sayı: 4 hız: 0,74 Araç kullanım oranı ;0,97 dır. Etken dağılımında VIP de en sık görülen mikroorganizma; Acinetobacter baumannii %16, staphylococcus aerus % 8 ve klepsiella pneumoniae %6,6; SVKİ-KDİ Enterococcus faecium 73

74 %2, Klepsiella pneumonia ve Koagülaz negatif stafilokok %1,33 ile eşit Kİ-ÜSİ; Enteroccus faecium ve Klepsiella pneumoniae %1,33 eşit sırada olarak tespit edilmiştir. SONUÇ: ARYBÜ de invaziv araç ilişkili infeksiyonların büyük bölümünün VIP olduğu dikkati çekmiş ve Acinetobacter baumanniinin sorun mikroorganizma olduğu görülmüştür. Yoğun bakım ünitelerinde SHİİ nin azaltılması hatta sıfırlanması için çok etkin infeksiyon kontrol stratejilerinin geliştirilmesi ve uygulamaya konularak etkinliğinin değerlendirilmesi gerektiği kanısına varılmıştır. Sonuç olarak yoğun bakım infeksiyonları yakından izlenmeli, sık görülen invaziv alet ilişkili infeksiyonların önlenmesi için infeksiyon kontrol programı multidisipliner çalışma ile uygulanmalıdır. ANAHTAR KELIMELER:Yoğun bakım, İnvaziv Araç, Sağlik Hizmeti İlişkili infeksiyon, VİP, Kİ-KDİ, Kİ-ÜSİ KAYNAKLAR: 1. CDC/NHSN Surveillance Definition of Healthcare-Associated Infection and Criteria for Specific Types of Infections in the Acute Care Setting

75 Poster sunu olarak sunulmuştur PS YILI DAHİLİ YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ İNVAZİV ARAÇ İLİŞKİLİ İNFEKSİYON HIZI VE ETKEN DAĞILIMLARI Hemş. Nazlı PAZAR, Hemş. Hüsniye KARADAĞ, Hemş. Gülcan ÇULHA, Dr. Hüseyin BİLGİN T.C. Sağlık Bakanlığı Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Kontrol Komitesi AMAÇ: Sağlık hizmetleri ile ilişkili infeksiyonlar (SHİİ) özellikle yoğun bakım ünitelerinde daha sık mortalite ve morbiditeye neden olmaktadır. Hastalara uygulanan invaziv girişimler hastane infeksiyonlarının görülme sıklığını artırmaktadır. Çalışmamızın amacı hastanemiz Dahili Yoğun Bakım ünitesinde (DYBÜ) yatan hastaların invaziv araç ilişkili infeksiyon hızlarının ve etken mikroorganizmalarının değerlendirilmesidir. GİRİŞ: Hastanemiz DYBÜ yatan tüm hastalara Ocak-Aralık 2017 tarihleri arasında aktif, prospektif ve laboratuvara dayalı sürveyans yöntemi kullanılmıştır. İnfeksiyon tanıları infeksiyon kontrol hemşiresi ve hekimi tarafından değerlendirilerek CDC (Centers for Disease Control) tanı kriterlerine göre konulmuştur yılı İnvaziv alet kullanım oranları ve 1000 alet gününe düşen infeksiyon hızları ve etken dağılımları incelenmiştir. Alet kullanım ile ilişkili SHİİ hızı= (Alet kullanım ile ilişkili SHİİ sayısı/alet günü) x 1000 formülleri kullanılarak hesaplanmıştır. Ocak-Aralık 2017 tarihleri arasında DYBÜ yatan hasta sayısı; 321 Hasta günü; 2916 VIP (Ventilatör ilişkili pnömoni) sayı: 18 hız: 10,98 Araç kullanım oranı ; 0,56 SVKİ-Kİ (Santral venöz kateter ilişkili kan dolaşımı inf.) sayı: 4 hız: 2,18 Araç kullanım oranı ;0,63 Kİ-ÜSE (kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonu) sayı: 3 hız: 1,06 Araç kullanım oranı ;0,97 dır. Etken dağılımında VIP en sık görülen mikroorganizma; Acinetobacter baumannii %8,7 ile birinci Klebsiella pneumoniae % 5,8 ve Pseudomonas aeruginosa %5,8 ile eşit sırada yer almaktadır.svki-kdi; Koagülaz-negatif stafilokok % 2,9 ile birinci Candida albicans, Klebsiella pneumoniae ve Stenotrophomonas maltophilia %1,45 ile eşit dağılmaktadır.ki- ÜSİ; Acinetobacter baumannii, Enterococcus faecium ve Proteus mirabilis % 1,45 eşit sırada olarak tespit edilmiştir. 75

76 SONUÇ: DYBÜ invaziv araç ilişkili infeksiyonların büyük bölümünün VIP olduğu dikkati çekmiş ve Acinetobacter baumanniinin sorun mikroorganizma olduğu görülmüştür. Yoğun bakım ünitelerinde sağlık hizmetleri ile ilişkili infeksiyonların azaltılması hatta sıfırlanması için çok etkin infeksiyon kontrol stratejilerinin geliştirilmesi ve uygulamaya konularak etkinliğinin değerlendirilmesi gerektiği kanısına varılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: infeksiyon hızı, etken dağılım,yoğun bakım ünitesi KAYNAKLAR CDC/NHSN Surveillance Definition of Healthcare-Associated Infection and Criteria for Specific Types of Infections in the Acute Care Setting 76

77 Poster sunu olarak sunulmuştur PS9.POZITIF YOĞUN BAKIM ORTAMINI SAĞLAMADA HEMŞIRENIN ROLÜ Arş. Gör. Enes BULUT, Doç. Dr. Dilek ÇİLİNGİR KTÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı GİRİŞ: Yoğun bakım üniteleri, hayati tehlikeleri olan hastaların bakım aldığı ve en karmaşık tıbbi cihazların kullanıldığı ünitelerdir. Hastalar bu ünitelerde hastalık, tedavi, ve uygulamalar hakkında yeterli bilgi alamamaları, birçok tıbbi cihaz arasında kalmış olmaları, aile yakınlarından uzak kalmaları, tanıdık olmayan bireyleri görmeleri, gürültülü ortamda bulunmaları, sağlık personelinin telaşlı davranışlarına şahit olmaları ünitedeki, diğer kritik hastaları görmeleri vb. nedenlerle birçok sorun yaşamaktadır. Yaşanan bu sorunlar hastaların hem yoğun bakım sürecindeki hem de taburculuk sonrası dönemde yaşam kalitesini bozmaktadır. Hastaların deneyimledikleri sorunların önlenmesinde ve pozitif yoğun bakım ortamı sağlanmasında yoğun bakım hemşireleri önemli bir rol üstlenmektedir. AMAÇ: Derlemede, hastaların yoğun bakım sürecinde deneyimledikleri sorunların önlenmesi ve pozitif yoğun bakım ortamının sağlamasında hemşirelerin rolünü açıklamak amaçlanmıştır. OLGU: Yoğun bakım ünitelerinde hastalar çeşitli durumlara bağlı olarak sorunlar yaşamaktadır (Tablo 1). Yoğun bakım ünitelerinin bu olumsuz sonuçlarına karşı önlem alınmalıdır. Bu önlemler hem sağlık bakım maliyetini düşürmekte hem de bireylerin yaşam kalitesini olumlu yönde etkilemektedir. Hastaların daha olumlu bir yoğun bakım süreci geçirmeleri için alınan tüm önlemler pozitif yoğun bakımı oluşturmaya yöneliktir. Yoğun bakım hemşiresi bu süreçte önemli bir rol üstlenmektedir. Hasta ile iletişim halinde bulunmak, aile üyelerini bakıma katmak, gürültü seviyesini azaltmak, hastanın mahremiyetini korumak ve anksiyetesini azaltmak hemşirenin sorumlulukları arasındadır. Aralarında aromaterapi ve müzik terapinin de bulunduğu tamamlayıcı tıp uygulamaları da yine hemşirelerin pozitif yoğun bakım ortamını sağlamada başvurduğu yöntemlerdir. Hemşirelik uygulamalarının olumlu sonuçlar sağladığı çalışmalar bulunmaktadır. Mitchell ve ark. aile üyelerinin ile işbirliği içinde yapılan bakım uygulamalarının hastanın sağlık personeli ile işbirliğini artırdığını ifade etmiştir. 77

78 Aromaterapinin yoğun bakım hastalarındaki etkinliğinin incelendiği farklı bir çalışmada ise aromaterapinin hastaların anksiyetesini azalttığı ve uyku kalitesini artırdığı görülmüştür. SONUÇ: Yoğun bakım ünitesindeki hastalar deneyimledikleri sorunlar nedeniyle çeşitli sorunlar yaşamakta ve yaşam kaliteleri bu sorunlardan olumsuz etkilenmektedir. Yoğun bakım hemşiresi çeşitli hemşirelik girişimlerini uygulayarak bireylerin daha pozitif bir süreç geçirmeleri sağlanmalıdır. Tablo 1. Yoğun Bakım Ünitelerinde Tedavi Gören Hastaların Yaşadığı Sorunlar Yazar/Yazarlar Katılımcılar Hastaların Yaşadığı Sorunlar Granja C, Lopes A, Moreira S, Dias C, Costa- Pereira A, Carneiro A Portekiz deki 10 yoğun bakım ünitesinde tedavi gören 18 yaş ve üstü Hastaların %51 i yoğun bakımda bulundukları süreçte rüya ve kabuslar görmüş, Bu hastaların %14 ünün günlük yaşamı bu rüya ve kabuslardan olumsuz etkilenmekte, Hastaların %41 i uyku, %38 i konsantrasyon ve %36 sı hafıza sorunu yaşamaktadır. Chahraoui K, Laurent A, Bioy A, Pierre Quenot J Alaca Ç, Yiğit R, Özcan A Bir üniversite hastanesinin Dahiliye Yoğun Bakım Ünitesi nde herhangi bir organ hasarı nedeniyle yaşam desteği almış olan 18 yaş üstündeki hastalar Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mersin Devlet Hastanesi ve Mersin Toros Devlet Hastanesi nin Cerrahi, Dahiliye ve Koroner Yoğun Bakım Ünitesi nde en az iki günden beri yatan 18 yaş ve üstü 100 hasta Taburculuktan 3 ay sonra hastaların yarısı anksiyete, %15 i travma sonrası stres bozukluğu yaşamıştır. Hastaların %75 inde depresyon, %42 sinde anksiyete riski görülmüştür. Hastaların yarısı yoğun bakım ünitesinde yatmayı ölümle eş tutmuştur. 78

79 KAYNAKLAR: Korkmaz FD, Hergül FB (2015). Pozitif Yoğun Bakım. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi 5: Uzelli D, Korhan EA (2014). Yoğun bakım hastalarında duyusal girdi sorunları ve hemşirelik yaklaşımı. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 22(2): Chahraoui K, Laurent A, Bioy A, Quenot JP (2015). Psychological experience of patients 3 months after a stay in the intensive care unit: A descriptive and qualitative study. Journal of Critical Care 30(3), Granja C, Lopes A, Moreira S, Dias C, Costa-Pereira A, Carneiro A (2005). Patients Recollections of Experiences in the Intensive Care Unit May Affect Their Quality of Life. Critical Care 9(2): Mitchell M, Chaboyer W, Burmeister E, Foster M (2009). Positive effects of a nursing intervention on family-centered care in adult critical care. American Journal of Critical Care 18(6): Cho MY, Min ES, Hur MH, Lee MS (2013). Effects of aromatherapy on the anxiety, vital signs, and sleep quality of percutaneous coronary intervention patients in intensive care units. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, Alaca Ç, Yiğit R, Özcan A (2011). Yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların hastalık sürecinde yaşadığı deneyimler konusunda hasta ve hemşire görüşlerinin karşılaştırılması. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2(2):

80 Poster sunu olarak sunulmuştur PS10.BEYİN SAPI ENFARKTINA BAĞLI SEKONDER *Nagihan KUZU, *Halil ÇEVİK, **Bilgen ORMANCI *Ulus Liv Hospital Gene Yoğun Bakım Hemşiresi, **Genel Yoğun Bakım Sorumlu Hemşiresi GİRİŞ: Hornersendromu, miyozis, pitozis, fasyalanhidroz ve enoftalmus (göz küresinin göz çukurluğu içine çekik durumda olması) ile karakterizedir (1). Sendromun nedeni, hipotalamustan başlayıp göze ulaşan sempatik yoldaki bir hasarlanmadır (2,3). AMAÇ: Nadir olarak görülen serebralenfarktın neden olduğu Horner sendromunu meslektaşlarımızla paylaşmaktır. OLGU: 38 yaş erkek hastamız, baş ağrısı nedeni ile 2 adet apranaxtablet almış sonrasında işyeri hekimi tarafından muayene edilmiştir. Kendisinde evre 3 hipertansiyon (HT) tespit edilmiş olup 112 aranarak hastaneye transferi sağlanmış. Acil servisimize gelen ve yapılan tetkikler sonucunda sol serebellar enfarkt tanısı konan hastamız yakın takip amacıyla yoğun bakıma alınmıştır. Hastanın geldiğinde kan basıncı yüksek ölçüldüğü için kardiyoloji konsültasyonu sonrasında kapril 25 mg tb ve norvasc 10 mg tb verildi. Nöroloji hekimi tarafından değerlendirildi, hastaya kraniyal MR, MR anjiograf ıçekildi, clexane 1x0,8 ml uygulandı. Hasta geldiğinde seslenmekle göz açabilir, koopere, sol hemiparezik, oda havasında spontan solunumda, SPO2 %94 idi. Kan basıncı yüksekliği devam ettiği için hastaya perlinganit infuzyonu başlandı. Özgeçmiş; Öncesinde hastamıza hipertansiyon teşhisi koyulmuş fakat ilaç kullanımı yoktu. Sigarakullanımı (3 Paket/gün), alkolkulanımı (sosyaliçici), annedebilinenöyküyok, babada HT, DM (diyabetesmellutus)kolesterolyüksekliğimevcut. Yaşam bulguları; Kanbasıncı: 246/124 mm Hg, nabız: 76/dkvücutsıcaklığı: 36,5, solunum: 20/dk, spo2: %94, KŞ: 181 mg/dl boy: 174 cm kilo: 89 kg idi. Fizik Muayene; Sol taraftagüçsüzlük (sol Hemiparezi) mevcuttu. Nörolojik Muayene;GKS: 14, pupilla: izokorik IR +2 +2, ekstremitehareketleri: sağ tarafta 80

81 5\5,sol tarafta 5/2 kuvvetindeydi. Laboratuvar bulguları; CRP :6.45, Na:137, K:3.27, Troponin :4.04, Kreatinin:0.49 Yapılan görüntüleme işlemleri; BeyinBT, Diffüzyon MRG, İntrakranial MR Anjiografi, Kranial MRG Yapılan cerrahi İşlemler; Serebral Diagnostik Angiogrefi işlemi yapıldı ( ) sonucunda bilateral vertebral arterlerin proksimalden tıkalı olduğu tespit edildi. Eksternal ventriküler drenaj sistemi yerleştirilmesi işlemi yapıldı (( ). Pnömotoraks gelişmesi nedeniyle toraks dreni takıldı ( ), 3 gün sonra çıkarıldı. Trakeotomy ve( ), perkütan endoskopik gastrostomi açıldı( ). Klinik Seyir; Hastada hipotalamus ve beyinsapı hasarına bağlı post op dönemdeki takibinin 31.gününde anhidroz bulgusu ile birlikte sekonder horner sendromu gözlemlendi.( ). Hasta 54. Gününde takip ( )ediliyor.Genel durumu orta, seslenmekle göz aralıyor, GKS:9,kooperasyonu yok. Trakeostomize, CPAP-PSV modda mekanik ventilator desteği alıyor, oksijenizasyonu iyi. Hemodinamisi stabi lseyrediyor,ateş problem yok, diürezi iyi. PEG kataterden enteral besleniyor. Hastada Horner Sendromu bulguları görülmeye devam ediyor.bulgularda gerileme olmadı. TARTIŞMA ve SONUÇ Horner sendromu, ilk defa Zürihoftalmologlarından Johann F.Horner ( ) tarafından tariff edilmiştir. Miyozis, pitozis, enoftalmi, anhidrozisve alt göz kapağının yüksekliği ile karakterize klinik bir tablodur.unilateral veya bilateral olabilir. Bu tablo hipotalamustan göze kadar uzanan sempatik zincirin herhangi bir yerinde total veya parsiyel lezyona bağlı olarak ortayaçıkar (1) İnme, tümör, enfarkt,kafaiçi lezyonlar, omurga yaralanmaları gibi nedenler Horner sendromuna neden olmaktadır.serebellar enfarkt tanısı konulan hastalarda da beyin sapı lezyonlarına bağlı sekonder olarak Horner Sendromu gelişebilmektedir. Genellikle Horner sendromuna başka nörolojik bulgular eşlik ettiğinden dolayı klinik olarak tanı koymak kolaydır (2,3). Bizim vakamızda da enfakta bağlı horner sendromu görülmüş olup literature uyumlu olarak belirtiler hastamızda saptanmıştır. Bulgular hastamızın 31. Gününde ortaya çıkmış ve tanısı konulmuş, seyrinde bir değişiklik olmamıştır.bulguların erken farkedilmesi, takibi ve tedavi sürecinde hemşirelik bakımı çok önemlidir 81

82 KAYNAKLAR 1. Korkmaz ve ark. (2013). İntratorasikMultinodüler Guatrın Neden Olduğu Horner Sendromu (Olgu Sunumu), TJN 19; 2: Tekataş ve ark. (2013) Horner Sendromu PolinöropatiAdenokarsinom, KÜ TıpFakDerg 2013; 15(2): Kocer, A. (2011). LateralTortikolis: Horner Sendromu ile Komplike Olan Bir Olgu Sunumu, Türk FizT p Re hab Derg 2011;57 Özel Sayı 2;

83 Poster sunu olarak sunulmuştur PS11.YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE ENTÜBE HASTADA NORMAL DOĞUM Zühal EKŞİ, Ayşe GÜLEÇ, Sibel TURAN ÇAKIR, Hülya ARSLAN, Sait KARAKURT Marmara ÜniversitesiPendikEğitimAraştırmaHastanesi, İstanbul GİRİŞ-AMAÇ: Gebelik genellikle komplikasyonlar olmadan seyreden doğal bir olay olarak kabuledilir. Ancak gebelerin % unda yoğun bakım gerektiren ciddi hastalıklar ortaya çıkabilmektedir ve mortalite %3-20 arasında değişmektedir. Erken ve etkin tedavi hem anne hem de bebek için en iyi sonuca ulaşmak adına uygulanması gereken en önemli yaklaşımdır. Yoğun bakım ünitemizde takip ettiğimiz erken membran rüptürü nedeni ile normal doğum yapılan gebe hastamızısizleresunmayıamaçladık. OLGU: Sistemik hastalığı olmayan 27 yaşında, gravide:2 parite:1 olan 27 haftalık gebe bulantı, kusma, ateş yüksekliği, halsizlik ve solunum sıkıntısı ile hastamemize başvurdu. Solunum sıkıntısında artış ve yüksek oksijen ihtiyacı olması üzerine yoğun bakım ünitemize kabul edildi. Yüksek akımlı oksijen tedavisine rağmen hipoksemisi ve solunum sıkıntısı düzelmeyen hasta entübe edilerek mekanik ventilatöre bağlandı.akciğer grafisinde bilateral infiltrasyonları olan hastaya meropenem + azitromisin antibiyoterapisi başlandı. Yatışının üçüncü gününde alt bezinin ıslak ve gebeliğe bağlı olan karın şişkinliğinde azalma olduğu, hastanın bakım ve tedavisinden sorumlu olan hemşireleri tarafından fark edilen hastada; erken membran rüptürü düşünüldü ve kadın hastalıkları doğum kliniği ekibince indüksiyon + normal vajinal doğum kararı alındı. Entübe mekanik ventilatörde izlenen hastada normal, spontan doğum ile canlı kız bebek doğurtuldu ve bebek yenidoğan ünitesine transfer edildi.hastanın plasenta ve eklerinin koryoamnionit ile uyumlu olduğu görüldü.doğum sonrasında ateş yüksekliklerinin tekrarlamadığı görüldü.kliniği ve hemodinamisi stabil olan hasta ekstübe edildi ve yatışının 10.günündeservisetaburcuedildi. SONUÇ: Yoğun bakım ünitesinde çok nadir de olsa entübe hastanın normal doğumunun gerçekleştirilebileceğini, hemşirenin dikkat ve gözleminin hastalık sürecinde çok önemli olduğunu ve bu durumda, tüm sağlık çalışanlarıile ekip dayanışması içinde yönetildiğinde başarılı sonuç alınabileceğini düşünmekteyiz. 83

84 KAYNAKLAR 1. Berber M, Çekmez F. ve ark.fetüs İçin Gizli Bir Tehlike: Koryoamniyonit. Journal of ClinicalandAnalyticalMedicine. 2014;5(5): Keleş G, Topçu İ. ve ark.yoğunbakımünitesindeobstetrikolgular.fırat Tıp Dergisi 2006;11(1):

85 Poster sunu olarak sunulmuştur PS12.VENTRIKÜLER SEPTAL DEFEKT VE PULMONER ATREZI TANILI EKSTRAKORPOREAL MEMBRAN OKSIJENASYONU (ECMO) UYGULANAN PEDIATRIK HASTADA HEMŞIRELIK YAKLAŞIMI: OLGU SUNUMU Seher PEHLİVAN, Berna GÜRSES, Hülya ÜÇÜNCÜOĞLU Marmara Üniversitesi İstanbul Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi GİRİŞ: Pediyatrik kalp cerrahisi yapılan hastalarda kardiyopulmoner yetersizlik durumunda ektrakorporeal destek ihtiyacı olmakta ve kullanımı giderek artış göstermektedir. Hastaların postoperatif erken dönemlerden itibaren uygulanan hemşirelik bakımının mortalite ve morbidite üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. AMAÇ: Kliniğimizde ventriküler septal defekt ve pulmoner atrezi tanıları ile opere edilen ve veno-arteriyal ECMO uygulanan bir hastada hemşirelik bakımı sunulmuştur. Bu konudaki deneyimler hemşirelik uygulamarına katkı sağlayacaktır. OLGU: 3.5 yaşında erkek hasta merkezimize siyanoz nedeniyle başvurmuştur. Hastanın ventriküler septal defekt, pulmoner atrezi, kris-kros kalp ve hipoplastik pulmoner arter tanısıyla doğduğu ve dış merkezde önce sol modifiye BT şant operasyonu yapılan, sonrasında da erken postoperatif dönemde şantın tıkanması nedeniyle dış merkezde sağ modifiye BT şant yapılmış. Takiplerinde sol pulmoner artere 1.yaşında stent uygulanmıştır. Kliniğimize siyonetik olarak gelen hastanın değerlendirmesinde, sol pulmoner arter stentinde total tıkanıklık, sağ modifiye BT şantta ciddi daralma tespit edilmiştir. Hastaya medyan sternotomi kardiyopulmoner bypass altında modifiye Mee şantı uygulanmıştır. Operasyon sonrası erken dönemde santral veno-arteriyal ECMO uygulanarak entübe, invaziv monitörirazyon ile inotrop ve destek tedavi altında kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde takip edilmiştir. Hastanın fiziksel muaynesinde genel vücut ödemi +4, kapiller dolumu 3-4 saniye, hipotansif, periferleri soğuk ve soluktur. Hemşirelik bakımı açısından EMCO sırasında; kardiyak outputta azalma, kanama riski, gaz değişiminde bozulma, aspirasyon riski, enfeksiyon riski, deri bütünlüğünde bozulma ve oral müköz membranda bozulma, periferal doku perfüzyonunda bozulma, sıvı volüm dengesizliği riski, beslenmede yetersizlik gibi 85

86 sorunlar günlük olarak değerlendirildi. SONUÇ: Postoperatif erken dönemde ECMO uygulanan kalp cerrahisi hastalarında mortalite ve morbiditeyi arttıran bir takım riskler mevcuttur. Kanama, artmış transfüzyon ihtiyacı, enfeksiyon riski, hava yolu problemleri, ekstremitelerde perfüzyon problemleri önemli olanlarıdır.kapsamlı bir hemşirelik bakımıyla komplikasyonlar önlenerek hedefe ulaşılmıştır. Hasta ECMO dan 4. günde ayrılarak hastanın genel durumu iyi seyretmesiyle beraber servise transfer edilerek sonrasında taburcu edilmiştir. Bu konudaki deneyimlerimiz hemşirelik uygulamalarının geliştirmeye katkı sağlayacaktır. ANAHTAR KELİMELER: ECMO, pediyatrik kalp cerrahisi, hemşirelik bakımı KAYNAKLAR: 1.Sezgin A. Ekstrakorporal membran oksijenasyonu (ECMO). Demirkılıç U, editör. Ekstrakorporal Dolaşım. Ankara :Eflatun Yayınevi;2008. P Bartlett RH. Physsiology of ECLS. In: Meurs KV, Lally KP, Peek G, Zwischenberger JB, eds. ECMO Extracorporeal Cardiopulmonarry Support in Critical Care. 3rd ed. Ann Arbor, Michigan: Extracorporeal Life Suport Organization; 2005.p Demirkılıç U., Ektrakorporal Membran Oksijenasyonu., Ankara : Türkiye Klinikleri 1.basım; 2014 P Gündüz F., Arpa Y., Körkuş K., Keskin E., Yalçınbaş Y.K., (2016). Pediatrik Kalp Cerrahisinde Ekstrakorporeal Membran Oksijenasyonu Uygulanan Hastaların Hemşirelik Bakımı [Nursing Care of Pediatric Cardiac Surgery Patients on Extracorporeal Membrane Oxygenation Support]. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi ;13 (2): Haydin S., Ündar A.,(2013). Yaşam destek sistemlerinin Dünya'daki gelişmeleri vetürkiye deki son durum [Updates on extracorporeal life support in the world and challenges in Turkey].Anadolu Kardiyol Derg.;13: Çilingir D., AYDIN A.,(2016). Ekstrakorporeal Membran Oksijenasyon Sistemi ve Kullanım Alanları [Extracorporeal Membrane Oxygenation System and Usage Areas: Review]. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci;8(2): Sönmez Düzkaya D., Yakut Y.,Bozkurt G.,(2016), Ekstrakorporeal Membran Oksijenasyonu Uygulanan Çocuğun Hemşirelik Bakımı (Olgu Analizi)[Nursing Care for 86

87 a Child Who Underwent Extracorporeal Membrane Oxygenation(Case Study) ], Hemşirelikte Eğitim Ve Araştirma Dergisi ;12 (2): Serter A. ve Arkadaşları, (2014), Hipoplastik Sol Kalp Sendromlu Hastanın Cerrahi Tedavisi Ve Hemşirelik Bakımı, 13. Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Kongresi - Hemşirelik ve Fizyoterapist Poster Bildirileri [HP-19]. 9. Carpenito-Moyet LJ. Hemşirelik tanıları el kitabı. Çeviri, F. Erdemir. Türkçeleştirilmiş 3. baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; Yalındağ Öztürk N, Ak K., Erkek N,Besci T,İşbir S., Arsan S. (2014). Venovenous extracorporal membrane oxygenation in a deeply hypoxemic infant with persistent air leakages: The first successful pediatric veno-venous extracorporeal membrane oxygenation case report in Turkey, Turk Pediatri Ars.; 49(1):

88 Poster sunu olarak sunulmuştur PS13.MENİNGOKOKSEMİNİN SEBEP OLDUĞU PURPURA FULMİNANS A YÖNELİK YARA BAKIMI: OLGU SUNUMU Hemş. Cansu KOÇ, Hemş. Cansu SOLGUN T.C Sağlık Bakanlığı İstanbul Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Yoğun BakımÜnitesi GİRİŞ: Meningokoksemi, Neisseria meningitise bağlı gelişen gram negatif kapsülsüz bir bakteri olup ateş ve peteşi tarzı döküntülerle karakterize, purpura fulminans, septik şok ve çoklu organ yetersizliğine neden olan mortalitesi yüksek bir hastalıktır. Prognozu etkileyen birden çok unsur olmasına rağmen olgular erken dönemde etkili tedaviyle olumlu sonuç verebilir(1,2,3).hızla tedavi edilmeyen vakalarda ise geniş purpurik alanlara bağlı arteriyel iskemi, dissemine intravaskülar koagülasyon (DİK) gelişebilmektedir. Doku perfüzyonu yetersiz kaldığında ise iskemi ve gangren alanlar oluşmaktadır (4). AMAÇ: Purpura fulmınanslı olguda multidisipliner bakımla yara iyileşme sürecini anlatmaktır. OLGU: 7 yaşında 23 kg erkek hasta ateş, vücutta mor renkli döküntü, baş ağrısı şikayetiyle Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Acil e başvurmuş Meningokoksemi ön tanısıyla hastanemizin Çocuk Yoğun Bakım Ünitesine yatışı yapılmıştır. Hastaya lomber ponksiyon yapılmış olup BOS sıvısında ve kan kültüründe Neisseriameningitise üremiş ve meningokoksemi tanısı kesinleşmiştir. Yatışının 6.gününde purpuralar bül oluşturup patlayınca plastik cerrahi, yara bakım hemşireleri, sualtı hiperbarik hekimi, Çocuk Yoğun Bakım Ünitesi hemşireleri ve hekiminin multidisipliner yaklaşımıyla yara bakımına ve hiperbarik oksijen tedavisine başlandı. Yara bakım sürecinde; büllerin patladığı ilk aşamada Chlorhexidine Gauze Dressing yara örtüsü kullanıldı.enfekte olmayan yoğun ve orta düzeyde akıntısı olan yaralarda PermaFoam köpük yara örtüsü nem dengesini sağlama, yara çevresindeki mikroorganizma ve hücre kalıntılarını içine hapsetme özelliği esas alınarak temizleme ve granülasyon safhasında kullanıldı.polymem yara pedi, eksudayı hapsetmek, nemlendirmek, sağlıklı doku ile yara dokusu arasındaki yüzey gerilimini azaltmak için kullanıldı.enfekte, kötü kokulu yaralar için PolyMem Sılver kullanıldı.bu yara pedleri gümüş içeriğine sahip olup yara üzerinde 88

89 antimikrobiyal koruma sağlama, iltihabı azaltma amaçlı kullanıldı.hastanın yaralarında üst düzey iyileşme gözlenmiş olup yara bakımı ve hiperbarik oksijen tedavisi devam etmektedir. SONUÇ: Fulminan meningokoksemide mortalite ve morbiditeyi azaltmak için erken ve doğru yaklaşım esastır. Purpura fulminans lezyonlarının tedavisinde hiperbarik oksijen tedavisi ve yara bakımı ile iyileşme sağlanmaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Meningokoksemi, yara bakımı, purpurafulminans. 89

90 90

91 KAYNAKLAR 1. Akyıldız B, Soysal D, Uzel N, et all. Çocuklarda Meningokoksemi: Dört Vaka Sunumu. Çocuk Dergisi (1): Özsürekçi Y. Türkiye de Menenjite Neden Olan Bakteriyel Ajanlar ve MeningokokalSerogruplarınSeroprevelansı. T.C Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Yayınlanmış Yan Dal Uzmanlık Tezi 2013, Ankara. 3. Özdemir H, Çiftçi E. Meningococcal Vaccines.J Pediatr Inf 2014; 8: Ertuğrul MB, Sakarya S, Kurt İ, et all. Purpura Fulminans İle Seyreden İki Meningokoksemi Olgusu. Ankem Dergisi 2007;21(1)59. 91

92 92