3. SORUMLULAR: Hastane Yöneticisi ve Başhekim, Hastane Müdürü, Tesis Güvenliği Komitesi,Uygulanmasından tüm çalışanlar sorumludur.

Transkript

1 STK.PR.01 YAYIN TARİHİ: REV. TARİHİ: ARALIK 2014 REV. NO:02 Sayfa 1 / 5 1. AMAÇ: Bu prosedür hastanemizde kullanılan tehlikeli maddelerin kontrol altında tutulması, güvenli taşınması, depolanması ve kullanılmasının sağlanmasını, olumsuz etkilerinden çevre insan ve çalışanların korunmasının sağlanması amaçlamaktadır 2. KAPSAM: Hastanemizde kullanılan tehlikeli maddeleri kapsar. 3. SORUMLULAR: Hastane Yöneticisi ve Başhekim, Hastane Müdürü, Tesis Güvenliği Komitesi,Uygulanmasından tüm çalışanlar sorumludur. 4. TANIMLAR Tehlikeli maddeler: tarihli ve sayılı yönetmeliğe göre patlayıcı, oksitleyici, tutuşabilen, tahriş edici, zararlı, toksik, kanserojen, korozif, enfekte, teratojen, mutajen, çevresel olarak tehlikeli olabilen maddeler olarak sınıflanmakta ve bunların atıkları da tehlikeli atık olarak kabul edilmektedir. Geçimsiz kimyasal maddeler: Birbiriyle reaksiyona girerek yangına veya şiddetli patlamalara yol açan ya da toksik ürünler oluşturan tehlikeli ve kimyasal maddelerdir. 5. UYGULAMA: 5.1. Tehlikeli maddelerin güvenli taşınması: Tehlikeli maddeler taşınması sırasında, sızdırma, dökülme, saçılma olmamasına dikkat edilerek taşınır. Ürün Güvenlik Bilgi Formları ve Tehlikeli Maddeler Envanter Listesine göre taşınması sağlanır Tehlikeli maddelerin depolanması: Kimyasal Maddenin bulunduğu depolar kilitli bulundurulur. Depolara yetkili olmayan kişiler giremez. Kimyasal madde deposu karanlık ve serin olur. Güneş ışığı ve nemli ortamlarda kimyasalların bozulmaları ve tehlike oluşturan etkileşimlere sebep olmaları nedeni ile depolardaki neme dikkat edilir. Bu nedenle depolardaki kimyasal maddeler orjinal ambalajlarında saklanır. Depoların ısı ve nemi en az günde 1 kez kontrol edilir. Kontrol sonuçları Isı-Nem Takip Formu ile kayıt altına alınır. Isı-Nem Takip Formu ilgili depoda 1 yıl süreyle saklanır.depoların kış aylarındaki ısıtmaları ölçülü olarak yapılır. Depo ısısı C arasında olmalıdır. Zararlı kimyasal malzeme ve ürünlerin konulduğu depolar, depolanan maddenin oluşturabileceği zararlar göz önüne alınarak; gerekli ısı, izolasyon, yıldırımdan korunma, havalandırma, alarm, yangın söndürme gibi sistemler ile donatılır. Maddelerin saklanmasında, satın alınan firmanın önerdiği koşullar dikkate alınmalıdır. Olabildiğince orijinal paketlerinde, kutularında vb. muhafaza edilir. Depolarda bulunan raflar ısıya dayanıklıdır. Raflar düşme tehlikesine karşı zemine ve duvara sabitlenir. Rafların önünde malzemenin zemine düşmemesi için koruyucu emniyet kilidi bulunur. Eğer bir kimyasal madde alfabetik sırada depolanmamışsa maddenin nerede saklandığına ilişkin bir açıklama bulunur. Rafa çürütücü maddeler konduğunda, raf yapışkan bir koruyucu ile kaplanır. Raflarda aynı türdeki kimyasal maddelerin açılmamış şişesi varsa şişeler birbiri arkasına konur. Mümkünse, baş yüksekliğinin üstündeki raflardan kaçınılır. Göz düzeyinden aşağıda raflara yerleştirilir.kimyasal maddelerin bu yüksekliğin üzerinde depolanma zorunluluğu varsa, merdiven bulunur ve bu bölgedeki şişeler tek elle kaldırılacak büyüklükte olur.tehlikeli kimyasalların depolanmasında belirleyici olan en önemli faktör birbirleriyle etkileşime girmeleri hususudur.bu nedenle tehlikeli kimyasallar genel sınıflandırmaya göre tanımlandıktan sonra kendi içerisinde gruplara ayırlmalıdır.bu gruplandırmaya göre ayrı yerlerde depolanır.ambalaj Üzerindeki etikete bakılarak 1

2 STK.PR.01 YAYIN TARİHİ: REV. TARİHİ: ARALIK 2014 REV. NO:02 Sayfa 2 / 5 kimyasalın hangi gruba girdiği kolayca belirlenebilir.özellikle Oksitleyici(yükseltgen)ve kolay yanıcı (alevlenebilen)kimyasallar, Asitler ve bazlar beraber saklanamaz,birbirinden uzakta depolanmalıdır. Tutuşabilir ve yanıcı sıvılar, yangına karşı korumalı dolap, raf vb. yerlerde saklanır. Kullanılacak kimyasal madde tehlikeli olduğu durumlarda satın alınan maddenin miktarı kullanılma süresine uygun olmalıdır (çoğu zaman yıllık alımlarda, minimum stoğun bir yıllık kullanıma uygun olması gibi). Depolama olanaklarının sınırlı olduğu yerlerde sık sık alım yapılmaz. Bütün kimyasal maddelerin üzerinde üretim tarihi ve son kullanma tarihi bulunur. Kimyasal maddelerin son kullanma tarihi yakın olan önce kullanılacak şekilde depolanır. Kimyasallar asla alfabetik düzende depolanmaz. Depolarda kesinlikle sigara içilmez. Depolama yapılırken önce maddeler aşağıdaki tabloya göre gruplandırılır: Bu tablo depolarda bulundurulur. Tablo 1; Tehlikeli Kimyasalların Bir Arada Depolanabilme Durumu Her tehlikeli madde üzerinde tehlike sınıfını, işaretini ve sembolünü gösteren etiket bulunur. Tehlikeli maddelerin taşınması, depolanması ve kullanımı sırasında bu kodlara uygun çalışılır. Kimyasal maddeler anlaşılacak şekilde açık ve Türkçe olarak etiketlenir. Depo,dolaplar ve raflar içinde bulunan maddelerin oluşturduğu tehlikeye göre tehlikeli madde sınıf sembolleri belirterek etiketlenir.örneğin, kolay alev alan sıvılar ve radyoaktif maddeler gibi. Bazı kimyasalların orijinal şişesinden başka bir şişeye aktarılması kesinlikle tavsiye edilmez ve bu, şişe üzerindeki etikette belirtilir. Eğer kimyasalın orijinal şişesinden başka bir şişeye aktarılması gerekiyorsa yeni şişe mutlaka uygun bir şekilde etiketlenir. Yapılan solüsyonlar uygun tehlike işaretlerini ve adını üzerinde bulundurur. Dökülmeler beton veya taş tabanın kapıdan içeriye doğru meyilli yapılmasıyla önlenebilir. Depodan dışarıya doğru kimyasal madde akışı olmamalıdır. Depo içerisinde elektrikli ısıtıcılar bulunamaz. 2

3 STK.PR.01 YAYIN TARİHİ: REV. TARİHİ: ARALIK 2014 REV. NO:02 Sayfa 3 / 5 Havalandırma, iklimleme vb. gibi elektrik motoru gerektiren durumlarda kullanılan sistemin kıvılcım çıkartmayan türden olmasına dikkat edilir. Riski kaynağında önlemek üzere depo içerinde yanmaya sebep olacak kıvılcım oluşturan çalışmalar yapılamaz. (Örn. Kaynak, Demir Kesme, Kesim işlemler vb.) Depo alanında dökülme ve saçılmalarda kullanılacak temizleme kiti bulundurulur. Dökülme ve saçılmalarda alana müdahale edecek görevlilerin kullanabileceği özel kıyafetler bulundurulur. ( Nükleer - Biyolojik Kimyasal ) Depolarda soğuk ışık kaynaklı tepe lambaları bulundurulur. Dökülme durumunda Tehlikeli Maddeler Envanterine göre müdahaleler yapılır. Radyoaktif maddelerin kullanıldığı alanlar radyoaktif geçirmez yalıtımla ayrılır burada çalışanların 2 (iki) aylık periyodlarla Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından Dozimetre kontrolleri yaptırılır. Yanıcı maddelerin bulunduğu yere ateşle yaklaşılmaz. Saklama koşularına uygun olarak depolanır ağzı kapaklı kaplar ile transferi sağlanır. Aynı tehlike sınıfında bulunup da birbirleri ile temas etmemesi gereken kimyasallar da bulunabilir. Bu kimyasallardan çok bilinen bazılarının aşağıdaki tabloda verilmiştir. Yerleştirme sırasında bu tablodaki özellikler göz önüne alınır. Bu tablo depolarda bulundurulur. Kimyasal Aktif karbon Alkali metaller Amonyak Amonyum nitrat Anilin Asetik asit Asetilen Aseton Azid Bakır Brom Cıva Flor Fosfor [beyaz] Gümüş Hidroflorik asit Hidrojen peroksit Hidrojen sülfür Hidrokarbonlar Hidrosiyanik asit İyot Kalsiyum oksit Klor Kloratlar Kromik asit ve krom Karışmaması Gereken Kimyasallar Kalsiyum hipoklorit, oksitleyici maddeler Su, karbontetraklorür, halojenli alkanlar, karbondioksit, halojenler Cıva, klor, iyot, brom, kalsiyum hipoklorit, hidroflorik asit Toz halindeki metaller, yanıcı sıvılar, kükürt, kloratlar, tüm asitler, nitritler, kükürt, ince tanecikli organik veya yanıcı başka maddeler Hidrojen peroksit, nitrik asit Kromik asit, nitrik asit, hidroksilli bileşikler, etilen glikol, perklorik asit, peroksitler, permanganatlar Flor, klor, brom, bakır, cıva, gümüş Derişik nitrik asit, derişik sülfürik asit Asitler Asetilen, hidrojen peroksit Amonyak, asetilen, bütan ve diğer petrol gazlan, turpentin, benzen Asetilen, amonyak, fulminik asit Bütün maddeler Hava, oksijen, indirgen maddeler, alkaliler Asetilen, okzalik asit, tartarik asit, amonyum bileşikleri, fulminik asit Amonyak Bakır, krom, demir, metal ve metal tuzları, yanıcı sıvılar, anilin, nitrometan, alkoller, aseton, organik bileşikler Nitrik asit, yükseltgen maddeler, oksitleyici gazlar Flor, klor, brom, kromik asit, sodyum peroksit Nitrik asit, alkaliler Asetilen, amonyak, hidrojen Su Amonyak, asetilen, bütan ve diğer petrol gazları, turpentin Amonyum tuzları, asitler, toz halindeki metaller, kükürt, ince tanecikli organik veya yanıcı maddeler Asetik asit, naftalin, kamfer, gliserin, bazı alkoller, yanıcı sıvılar, benzin 3

4 STK.PR.01 YAYIN TARİHİ: REV. TARİHİ: ARALIK 2014 REV. NO:02 Sayfa 4 / 5 Nitratlar Sülfürik asit Nitrik asit Asetik asit, anilin, kromik asit, hidrosiyanik asit, hidrojen sülfür, yanıcı sıvılar ve gazlar, bakır, ağır metaller Oksijen Yağlar, gres, hidrojen, yanıcı sıvılar, yanıcı katılar ve yanıcı gazlar Okzalik asit Gümüş, cıva Perklorik asit Asetik anhidrit, bizmut ve bileşikleri, alkoller, kağıt, tahta, yağ Peroksitler Asitler Potasyum Karbon tetraklorür, karbondioksit, su Potasyum Gliserin, etilen glikol, benzaldehit, sülfürik asit permanganat Selenitler İndirgen maddeler Sodyum peroksit Etil ve metil alkol, glasiyal asetik asit, asetik anhidrit, benzaldehit, karbon disülfür, gliserin, etilen glikol, etil asetat, metil asetat, furfural Sodyum nitrit Amonyum nitrat, diğer amonyum tuzları Sülfürik asit Kloratlar, perkloratlar, permanganatlar Yanıcı sıvılar Amonyum nitrat, kromik asit, hidrojen peroksit, nitrik asit, halojenler sodyum peroksit, diğer yükseltgen maddeler Tablo 2.Birbiriyle Karışmaması Gereken Kimyasallar 5.3. Tehlikeli maddelerin kullanılması: Tehlikeli Madde Envanter Listesi nde yer alan maddeleri taşırken, kullanırken ve bertaraf ederken belli kurallara uyulması ve bazılarında özel yöntemlere uyulması gerekir. Bu tür durumlarda giyilmesi gereken kıyafetler, maske, eldiven vb. varsa, Tehlikeli Maddeler Envanter Listesinde belirtilmiştir. Her bölüm kendi kullandığı maddelerle ilgili uygulamaları bilmek ve yerine getirmekle sorumludur.hastanede kullanılan tüm tehlikeli maddelerin (kimyasallar, kemoterapi ajanları, radyoaktif zararlı gaz ve buhar v.b.) isimleri, bu maddelerin firma isimleri, kullanıldıkları yer ve depolandıkları yer Tehlikeli Madde Envanteri üzerinde tanımlanır. Bu formlarda açıklanan Kullanım özelliklerine, Maruziyet Kontrollerine ve Kişisel Korunma Bilgilerine uygun nitelikte kişisel koruyucu ekipman (eldiven, maske, gözlük, önlük, vb ) ile çalışılır. Belirtilen güvenlik önlemlerinin alınması ve gerekli kişisel koruyucu ekipmanların kullanılması zorunludur 5.4.Tehlikeli maddelerin dökülmesi halinde yapılması gerekenler: Tehlikeli kimyasalların dökülmesi halinde, ÜGBF da belirtilen önlemler alınır. ÜGBF da aksi belirtilmediği (özellikli bir yöntem tanımlanmadığı) sürece dökülmelerde standart dökülme kiti kullanılır. Dökülme kitinde en az şu malzemeler bulunur. Koruyucu giysi; örneğin, kalın lastik eldiven, lastik bot, solunum koruyucu maske Kepçe ve faraş, Kırılmış camları toplamak için maşa (forseps) Yer silme bezi, örtü ve kağıt havlu Kovalar, kum Asitlerin nötralizasyonu için sodyum karbonat (Na2CO3; toz soda) veya sodyum bikarbonat (NaHCO3) Yanıcı-olmayan (nonflammable) deterjan 5.5. Envanterde tanımlanan maddelere maruz kalınan herhangi bir durumda, öncelikle, ÜGBF dikkatlice okunur, bölüm sorumlusu tarafından ya da bölüm çalışanları tarafından, Ürün Güvenlik Bilgi Formu ve tehlikeli maddeler envanter listesine göre ilk müdahele yapılır ve kişi acil servise yönlendirilir. Durum Hasta ve Çalışan Güvenliği Komitesi ne bildirilir. 4

5 STK.PR.01 YAYIN TARİHİ: REV. TARİHİ: ARALIK 2014 REV. NO:02 Sayfa 5 / 5 Eğer dökülen madde yanıcı ise, bütün alev kaynakları söndürülür, odadaki gaz kesilir kıvılcım yaratabilecek elektrikli aletler kapatılır. Dökülen maddeyi solumaktan kaçınılır. Eğer imkân varsa (ÜGBF da aksi belirtilmediği sürece) alan havalandırılır. Standart/özellikli dökülme kiti kullanılarak temizlik yapılır. Temizlik işlemi, mümkün olduğunca tehlikeli madde yönetimi konusunda bilgi sahibi olan personel tarafından yapılır (teknisyen, laborant, vb) 5.6. Dökülmelerde aşağıdaki gibi nötralizasyon yapılır: Asitler ve koroziv kimyasallar: üzerine toz soda veya sodyum bikarbonat dökülür. Alkaliler (bazlar):üzeri kuru kum ile kapatılır. Tehlikeli maddelerin atıkları Tehlikeli Atıkların Yönetimi Prosedürü ne uygun şekilde taşınarak bertaraf edilir. 6. İLGİLİ DÖKÜMANLAR 6.1.Tehlikeli Maddelerin Ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması Ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik 6.2.Tehlikeli Maddelere Ait Semboller Listesi 6.3.Tehlikeli Madde Envanteri Listesi 6.4.Ürün Güvenlik Bilgi Formu 6.5. Depo Yerleşim Planı 6.6. Isı-Nem Takip Formu 6.7.Atıkların Yönetimi Prosedürü 6.8.Atık yönetim planı 5