Üç Boyutlu Görüntüleme İle Burun Değerlendirilmesi

Transkript

1 Üç Boyutlu Görüntüleme İle Burun Değerlendirilmesi Nose Evaluation with Three-Dimensional Imaging C. Gaffar ASLAN ÖZET Burun analizi, rinoplasti işlemleri öncesinde yüz analiziyle birlikte yapılması gereken bir işlemdir. Üç boyutlu (3D) görüntüleme, yüzün yumuşak doku boyutlarının nicelleştirilmesi için nesnel, doğru ve güvenilir bir sistem olarak bilinir. Baş ve yüz bölgesinde çalışan klinisyenler (kulak burun boğaz-baş boyun, maksillo-fasial, plastik cerrahi, ortodontistler ve protez cerrahları) üç boyutlu görüntülemeyi normal ve anormal anatomik yapıları değerlendirilerek büyüklüğünü tahmin edip, cerrahi veya ortodontik tedaviyi planlama, uygun estetik ameliyatlar yapma ve antropometrik çalışmalar da kullanmayı hedeflerler. Yöntem nispeten hızlıdır ve ucuz ekipmana ihtiyaç vardır; bu nedenle, özel muayenehanedeki, araştırmacıların veya uygulayıcıların kullanması basittir. Anahtar Kelimeler: Üç boyutlu görüntüleme, rinoplasti, burun analizi ve fasial estetik cerrahi ABSTRACT Nasal analysis is a procedure that must be performed together with facial analysis before rhinoplasty procedures. Three-dimensional (3D) imaging is known as an objective, accurate, and reliable system for quantifying the soft tissue dimensions of the face. Clinicians working with the head and face (otorhinolaryngolog, maxillo-facial, plastic and aesthetic surgeons, orthodontists and prosthodontists) are the mostly interested in this three-dimensional information, being able to estimate the normal and abnormal growth, planning and evaluating surgical or orthodontic treatment, plastic surgeries and anthropometric studies. The method is relatively fast and inexpensive equipment is needed; thus it is simple for those in private practice, researchers, or other practitioners to use. Key Words: Three-dimensional imaging, rhinoplasty, nasal analysis and facial aesthetic surgery : Burun, yüzün en merkezinde belirgin bir yapıdır ve hafif değişiklikler bile kişinin görünümünü büyük ölçüde etkilemektedir. Burun analizi, burunda yapılması planlanan tüm cerrahi işlemlerin öncesinde yüz analiziyle birlikte yapılması gereken bir işlemdir. Biz burada burun ameliyatları öncesinde üç boyutlu dijital görüntülemenin önemini litaratür eşliğinde tartışacağız. Cerrah yaptığı burun cerrahilerinde deneyim kazanabilmesi için her vakayı ivedilikle fotoğraflamalı ve/veya üç boyutlu görüntüleme ortamında analiz etmelidir. Yüz ve burun 3 boyutlu yapılardır ve 2 boyutta tasvir edildiklerinde incelikler kaybolabilir. Özellikle ön cepheden bakıldığında, küçük düzensizlikleri değerlendirmek zor olabilir, rinoplastiden önce ve sonra burnun daha kesin bir şekilde değerlendirilebilmesi için 3D görüntüleme geliştirilmiştir. Antropometri; insan vücudunun boyutları ile ilgilenen özel bir bilim dalı olup, Yunanca da insan anlamında kullanılan anthropos ve ölçüm anlamında kullanılan metron kelimelerinden türetilmiş olup başka bir ifade ile antropometri; insan vücut ölçüleri ve vücut hareketlerinin mekanik yönleri ile bu hareketlerin frekans ve sınırları gibi insan vücut özellikleri ile uğraşan bir bilim dalıdır. Tasarlanacak sisteme veya mekâna ilişkin kullanıcının gereksinim duyduğu donanımın, aygıtların, yakın çevresinin tasarlanmasında etkili olan, hareketli ve/ veya hareketsiz durumda vücut ölçülerinin, kapasitelerinin Curr Pract ORL 2008, 4(1) bilimsel ölçüm metotları kullanılarak saptanması amaçlanır. Günümüzde, klasik doğrudan antropometri çeşitli üç boyutlu görüntü (3D) analiz yöntemleri ile değiştirilmekte ve bu teknolojinin bilgisi ve uygulaması klinisyenlerin tıbbi prosedürleri ve tedavileri planlama ve değerlendirme bilgi analizinde çok önemlidir. Baş ve yüz bölgesinde çalışan klinisyenler (kulak burun boğazbaş boyun, maksillo-fasial, plastik cerrahi, ortodontistler ve protez cerrahları) üç boyutlu görüntülemeyi normal ve anormal anatomik yapıları değerlendirilerek büyüklüğünü tahmin edip, cerrahi veya ortodontik tedaviyi planlama, uygun estetik ameliyatlar yapma ve antropometrik çalışmalar da kullanmayı hedeflerler. Yüz analizi, yüzde yapılması planlanan tüm cerrahi uygulamalar ve medikal estetik işlemler öncesi yapılması gereken bir işlemdir. Yüz antropometresi, farklı sendromlar için de doğru bir tanı sağlar, klinik değerlendirmelerde önemli rol oynamaktadır. Yüzdeki yer işaretleri (daha önce konunun yüzü üzerine işaretlenmiştir) geleneksel ve dijital antropometri arasındaki bağlantıyı temsil eder: konvansiyonel antropometri, yumuşak doku işaretlerini tanımlar ve üzerlerine bazı aletleri (çap pergeli, teleskop) yerleştirir. Temel olarak dijital antropometri, bir dizi dijital yer işareti toplar yumuşak doku yüzeyinden çıkarır ve uzamsal x, y, z koordinatlarını Öklid geometrisine

2 48 Güncel Yaklaşım dayanan hesaplamalar için uç noktalar olarak kullanır: doğrusal uzaklıklar ve açılar. Bu klasik ölçümlerle birlikte, matematik ve geometri, geleneksel antropometriyle kullanılan aynı yer işaretlerinden daha karmaşık özelliklerin değerlendirilmesini sağlar: hacim ve yüzey tahminleri, simetri analizleri ve şeklin detaylı değerlendirilir (Resim 1a-1b). Hastaların üç boyutlu kantitatif değerlendirmesinde; invaziv olmayan, düşük maliyetli, hızlı (basit veri toplama tekniği yüz morfolojisinin üç boyutlu sayısal verileri sağlar), dijital veri tabanı oluşturma olanağı, görselleştirme, simülasyon ve tedavinin nicel değerlendirmesi için bilgisayarlı teknikler kullanma imkanı sunmalıdır. Optik aletlerin deriyle herhangi bir fiziksel temasa ihtiyaç duyulmaması, ölçümler sırasında potansiyel yaralanma riskini ortadan kaldırır. Bu kategorideki araçlar lazer tarayıcılar ve stereofotogrametrik sistemlerdir. Lazer tarayıcılar yüzü bir lazer ışığı kaynağı ile aydınlatmakta ve dijital kameralar yansıyan ışığı yakalar; derinlik bilgisi üçgenleme geometrisi ile elde edilir. Stereophotogrammetri, yüzü aydınlatmak için bir ışık kaynağı (desenli veya geleneksel) kullanır ve iki veya daha fazla senkronize edilmiş kamera görüntüleri farklı bakış açılarından kaydeder. Bilinen geometrik özelliklere sahip nesnelerle yapılan önceki bir kalibrasyon, yüzün stereoskopik rekonstrüksiyonu için matematiksel bilgiyi sağlar. Sistem ayrıca yüz dokusunu kaydedebilir ve üç boyutlu tüm yüz özelliklerinin doğru bir biçimde yeniden üretildiği bir bilgi sağlar. Yakın tarihli bir çalışmada bu sistem tatmin edici hassasiyetle yüz yer işaretlerinin koordinatlarını değerlendirebildiğini gösterdi ve büyük antropometrik yer işaretlerini tanımlayan güvenilir yüz ölçümleri yapmak için kullanılabilir. Yöntem nispeten hızlıdır ve ucuz ekipmana ihtiyaç vardır; Bu nedenle, özel muayenehanedeki, araştırmacıların veya uygulayıcıların kullanması basittir. Üç boyutlu analiz için farklı yöntemler geliştirilmekte ve araştırılmaktadır, ancak genel olarak yüksek maliyetler klinik uygulamada kullanımını kısıtlamaktadır. Burun Analizi Nasıl Yapılmaktadır? Estetik olarak güzel bir burun belli bazı özelliklere sahip olmalıdır. Hasta fotoğraflaması 3 başlıklı altı kameranın aynı anda çekimleri sonrasında proğram 1-2 dakika içerisinde üç boyutlu hale getirmekte. Monütör ekranda tüm yüz alanı preoperatif ve postoperatif görüntülemeler aşağıda sırasıyla fotoğraflanmıştır. Ön yan cepheden görünüm, tip projeksiyonu, kolümella-labial açı, nasofrontal açı, nasofrontal açı, fasial açı, tip deviasyonu ve dorsal yükseklik sırasıyla aşağıda gösterilmektedir (Resim 2a-2b, Resim 3a-3b, Resim 4a-4b, Resim 5a-5b, Resim 6a-6b, Resim 7a-7b. Resim 8a-8b, Resim 9a-9b, Resim 10a-10b, Resim 11a-11b ve Resim 12). Kaynaklar 1. Apaydın F. Fasiayal analiz-bilgisayar programları. Kulak burun ve boğaz hastalıklarında ileri teknoloji, sayfa , De Menezes M, Rosati R, Allievi C, Sforza C. A photographic system for the three-dimensional study of facial morphology.angle Orthod Nov;79(6): Toriumi DM, Dixon TK. Assessment of rhinoplasty techniques by overlay of before and after 3D images. Facial Plast Surg Clin North Am 2011;19: De Menezes M, Sforza C. Three-dimensional face morphometry. Dental press J. Orthod.13 v.15,no.1,p.13-15, Jan./feb Resim 1a ve b. Elektromanyetik üç boyutlu tabletle simgeleşmiş yer işaretleri Resim 2a ve b. Yüzün yatay burun kökünden, sub nasale ve mentondan geçen 3 horizontal çizgiyle bölünmüş hali

3 Üç Boyutlu Görüntüleme İle Burun Değerlendirilmesi 49 Resim 3a ve b. Ön cepheden yüzün vertikal olarak değerlendirilmesi Resim 5a ve b. Kolümello-labial açı dğerlendirilmesi Resim 4a ve b. Tip projeksiyonu değerlendirilmesi Resim 6a ve b. Nasofrontal açı dğerlendirilmesi

4 50 Güncel Yaklaşım Resim 7a ve b. Naso-fasial açı değerlendirilmesi Resim 9a ve b. Fasial açı değerlendirilmesi Resim 8a ve b. Naso-mental açı değerlendirilmesi Resim 10a ve b. Tip deviasyonu değerlendirilmesi

5 Üç Boyutlu Görüntüleme İle Burun Değerlendirilmesi 51 Resim 11a ve b. Dorsal yüksekliğin değerlendirilmesi 5. Ferrario VF, Sforza C, Poggio CE, Cova M, Tartaglia G.Preliminary evaluation of an electromagnetic three-dimensional digitizer in facial anthropometry. Cleft Palate Craniofac J Jan;35(1): Bared A, Rashan A, Caughlin BP, Toriumi DM. Lower lateral cartilage repositioning: objective analysis using 3-dimensional imaging. JAMA Facial Plast Surg 2014;16: Hajeer MY, Ayoub AF, Millett DT. Three-dimensional assessment of facial soft-tissue asymmetry before and after orthognathic surgery. Br J Oral Maxillofac Surg Oct;42(5): Ozsoy U, Demirel BM, Yildirim FB, Tosun O, Sarikcioglu L. Method selection in craniofacial measurements: advantages and disadvantages of 3D digitization method. J Craniomaxillofac Surg Jul;37(5): Plooij JM, Swennen GR, Rangel FA, Maal TJ, Schutyser FA, Bronkhorst EM, Kuijpers-Jagtman AM, Bergé SJ. Evaluation of reproducibility and reliability of 3D soft tissue analysis using 3D stereophotogrammetry. Int J Oral Maxillofac Surg Mar;38(3): Rosati R, Dellavia C, Colombo A, de Menezes M, Sforza C.Nasal base symmetry: a three dimensional anthropometric study. Minerva Stomatol Jul-Aug;58(7-8): Sforza C, Ferrario VF. Soft-tissue facial anthropometry in three dimensions: from anatomical landmarks to digital morphology in research, clinics and forensic anthropology. J Anthropol Sci.2006;84: Shaner DJ, Peterson AE, Beattie OB, Bamforth JS. Assessment of soft tissue facial asymmetry in medically normal and syndrome-affected individuals by analysis of landmarks and measurements. Am J Med Genet Jul;93(2): Aldridge K, Boyadjiev SA, Capone GT, DeLeon VB, et al. Precision and error of three-dimensional phenotypic measures acquired from 3dMD photogrammetric images. Am J Med Genet A 2005;138: Resim 12. Preoperatif ve postoperatif görünüm