Tiroidektomi Sonrası Hipokalsemi Gelişiminde İnsidental Paratiroidektominin, Hastaya Ait Özelliklerin ve Cerrahi Yöntemin Etkilerinin İncelenmesi

Transkript

1 Tiroidektomi Sonrası Hipokalsemi Gelişiminde İnsidental Paratiroidektominin, Hastaya Ait Özelliklerin ve Cerrahi Yöntemin Etkilerinin İncelenmesi Mehmet Zeki Buldanlı, İbrahim Ali Özemir, Oktay Yener, İhsan Metin Leblebici, Turgut Tunç Eren, Hakan Baysal, Orhan Alimoğlu TC SB MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ GÖZTEPE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ GENEL CERRAHİ KLİNİĞİ Antalya

2 Giriş: Benign ve malign hastalıklar için uyguladığımız tiroid cerrahisi, cerrahi pratiğinde en sık yapılan girişimler arasında yer almaktadır. Tiroid cerrahisi sonrası en sık karşılaşılan komplikasyon hipokalsemidir. Literatürde tiroidektomi sonrasında geçici hipokalsemi oranı %0.3-49, kalıcı hipokalsemi oranı ise %0-13 oranında bildirilmektedir. Early Predictors of Hypocalcemia After Total Thyroidectomy: An Analysis of 304 Patients Using a Short-Stay Monitoring Protocol, Salem I. Noureldine, MD, Dane J. Genther, MD, Michael Lopez, CRNP, Nishant Agrawal, MD, Ralph P. Tufano, MD, MBA, JAMA Otolaryngol Head Neck Surg November

3 Giriş: 2 Paratiroid glandının tiroid cerrahisi esnasında insidental olarak çıkarılması bilinen ve yönetimi post-operatif takipte kısmen sağlanabilen bir komplikasyondur. Tiroid cerrahisi dışında radikal larenks, farenks ve özefagus cerrahisinde de insidental paratiroidektomiye bağlı hipokalsemi saptanabileceği bilinmektedir. Tiroid ve Paratiroid Cerrahisi Sonrası Hipokalsemi ve Tedavisi, Mehmet Uludağ, Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, Cilt: 48, Sayı: 3, 2014

4 Giriş Hipokalsemi 2 Nedenleri: Metabolik Kemik Hastalıkları, Türk Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, Tümay Sözen, Mayıs 2013, Ankara

5 Giriş: 2 Nair ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada Graves Hastalığı nedeniyle tiroidektomi uygulanan olgularda geçici (p:0,002) ve kalıcı (p:0,001) hipokalsemi oranlarının istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek olduğu gözlemlenmiş ve toplam post-operatif hipokalsemi insidansının %42.85 olduğu belirtilmiştir. Aynı çalışmada Hashimoto tiroiditi nedeniyle yapılan tiroidektomi olguları post-operatif hipokalsemi (p:0,003) ile ilişkilendirilmiştir. Hypocalcaemia following total thyroidectomy: An analysis of 806 patients, Nair CG, Babu MJ, Menon R, Jacob P, Indıan J Endocrinolog Metab.,2013 Mar;17(2):

6 Giriş: 2 McHenry ve arkadaşlarının çalışmasında pre-operatif artmış serum serbest T3 değerinin (p:0,03) post-operatif hipokalsemi için risk faktörü olduğu belirtilmiştir. Abboud ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada ise prosedür olarak bilateral total tiroidektomi uygulanan hastalarda (p:0,0064) post-operatif hipokalsemi riskinin arttığı gözlemlenmiştir. Risk factors for postthyroidectomy hypocalcemia., McHenry CR, Speroff T, Wentworth D, Murphy T, Surgery., 1994 Oct;116(4):641-7; discussion Risk factors for postthyroidectomy hypocalcemia., Abboud B., Sargi Z., Akkam M., Steilaty F., J Am Coll Surg., 2002 Oct;195(4):

7 Çalışmanın Amacı: Bu çalışmada tiroidektomi sonrasında hipokalsemi gelişiminde; uygulanan cerrahi yöntemin, insidental paratiroidektominin, otoimmun tiroidit ve hipertiroidi varlığının etkilerini incelemeyi amaçladık.

8 Materyal-Metod: Bu çalışmaya yılları arasında İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği nde tiroidektomi operasyonu uygulanan 417 hasta dahil edildi. Retrospektif olarak hastaların demografik özellikleri, operasyon notları, post-operatif kalsiyum değerleri, patoloji raporları, serum Anti-TPO ve Anti-Tiroglobulin değerleri, pre-operatif serum serbest T3, serbest T4 ve TSH değerleri incelendi.

9 Materyal-Metod: İstatiksel açıdan SPSS 20.0 programı, gruplar arasında oranların kıyaslamada Ki-kare testi, grup içi oranların kıyaslanmasında ise One Way ANOVA testi uygulandı.

10 Bulgular: Toplam hasta sayısı: 417 olup, hastaların 74 ü (%17.7) erkek, 343 ü (%82.3) kadın olarak saptandı. Hastaların yaş ortalaması: 49,8 (20-88) olarak tespit edildi. Hastaların 199 unda (%47.7) Geçici Hipokalsemi tespit edilirken, 6. ay sonunda 6 (%1.4) hastada medikal tedavi gerektiren Kalıcı Hipokalsemi olduğunu saptandı.

11 Bulgular: Post-operatif takiplerinde serum kalsiyum değeri; < 8,5 mg/dl saptanan 205 hasta (%49,2) Grup-1, 8.5 saptanan 212 hasta (50,8) Grup-2 olarak adlandırıldı. 1. Gruptaki hastalar da kendi içinde; <8.0 saptanan 104 hasta Belirgin hipokalsemi saptanan 101 hasta ise Hafif hipokalsemi olarak alt gruplara ayrıldı. Post-operatif kalsiyum değerlerine göre sınıflama; < Belirgin hipokalsemi Hafif hipokalsemi Normokalsemik

12 Bulgular; Toplam hasta sayısı: hastada (%13,4) insidental paratiroidektomi saptandı. İnsidental paratiroidektomi saptanan 56 hastanın 38 inde (%67.9) hipokalsemi görülürken, saptanmayan 361 hastanın 167 sinde (%46.3) hipokalsemi geliştiği görüldü. İnsidental paratiroidektomi ile post-operatif hipokalsemi arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki tespit edildi (p:0.003) Hastalarda insidental paratiroidektomi sayıları; 2 Bez Paratiroidektomi: 10 Hasta (%2.4) 1 Bez Paratiroidektomi: 46 Hasta (%11.0) Paratiroidektomi saptanmayan: 361 Hasta (%86.6)

13 Bulgular; Toplam hasta sayısı: 417 Hastaların 122 sinde (%29.25) otoimmün tiroidit tespit edildi. Otoimmün tiroidit bulunan 64 (%52.5) hastada hipokalsemi geliştiği saptanırken, 58 (%47.5) hastanın normokalsemik olduğu görüldü. Otoimmun tiroidit varlığı ile post-operatif hipokalsemi arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki gözlenmedi (p:0.386).

14 Bulgular; Toplam hasta sayısı: 417 Hastaların 85 inde (%20.4) hipertiroidi saptandı. Hipertiroidi bulunan 44 (%51.8) hastada hipokalsemi geliştiği saptanırken, 41 (%48.2) hastanın normokalsemik olduğu görüldü. Hipertiroidi varlığı ile post-operatif hipokalsemi arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki gözlenmedi (p:0.357).

15 Bulgular; Toplam hasta sayısı: 417 Hastalar uygulanan cerrahi yönteme göre 4 grupta toplandı; OPERASYON TİPİNE GÖRE: 1-Lobektomi: 76 hasta (%18.22) 2-Bilateral total tiroidektomi (BTT): 290 hasta (%69.54) 3-Tamamlayıcı tiroidektomi: 22 hasta (%5.27) 4-Santral diseksiyon : 29 hasta (%6.95)

16 Bulgular: Uygulanan cerrahi yönteme göre post-operatif hipokalsemi gelişimi arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki olduğu tespit edildi (p<0.001). İstatiksel açıdan anlamlı farkın hangi alt gruplardan kaynaklandığını tespit etmek için One Way ANOVA testi uygulandı. Buna göre lobektomi uygulanan hastalar ile santral diseksiyon uygulanan hastalar arasında (p<0.001) ve yine lobektomi uygulanan hastalar ile bilateral total tiroidektomi uygulanan hasta grupları arasında post-operatif hipokalsemi gelişimi açısından anlamlı fark tespit ettik (p:0.013). Operasyon tipiyle post-operatif hipokalsemi arasında diğer alt gruplarda ise anlamlı bir fark saptanmadı.

17 Bulgular;

18 Sonuçlar: Post-operatif hipokalsemi gelişiminde hastaya, cerraha, uygulanan cerrahi yönteme ait birçok faktör rol almaktadır. Bu çalışmada insidental paratiroidektominin, bilateral cerrahinin ve santral diseksiyon uygulanmasının hipokalsemi gelişiminde etkili olduğu tespit edilmiştir.

19 Sonuçlar: Post-operatif hipokalsemiyi önlemede; Paratiroidlerin ve vasküler yapılarının korunması, Beslenmesi bozulmuş veya cerrahi rezeksiyon materyali içinde kalmış paratiroid bezlerin kas içine ekilmesi, Mümkün olduğunca lobektomi gibi sınırlı cerrahilerin tercih edilip, gereksiz çift taraflı cerrahilerden kaçınılması önemli faktörler olarak görülmektedir.

20 Teşekkür ederim