Milli Gelir Tanımları ve Hesaplama Yöntemleri

Transkript

1 Milli Gelir Tanımları ve Hesaplama Yöntemleri Ø Milli muhasebe: İktisadi hayattaki değişimlerin, iktisadi analizde ortaya çıkan soruların cevaplandırılması amacıyla sınıflandırılmasıdır. v Belli bir dönem içinde, ekonomide çeşitli kesimler arasında ortaya çıkan ilişkileri ve bu ilişkiler sonucunda yaratılan milli geliri expost olarak bulmaya çalışır. v İktisadi analizde kullanılan çeşitli kavramların (C, S, I, Y gibi) çerçevesini çizmeye ve iktisadi analizi açıklığa kavuşturmaya yarar. v Söz konusu kavramlarla ilgili sistemli bilgi sağlar, bu yolla çeşitli ülkelerdeki iktisadi yapıların resmini verir. Ø Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) - Gross Domestic Product (GDP) v Bir ülke sınırları içinde belirli bir yılda hem o ülke hem diğer ülkelerin vatandaşları tarafından üretilen nihai malların ve hizmetlerin; ü üretildikleri yılın piyasa fiyatları üzerinden değeri Nominal GSYH dir. ü temel (baz) bir yılın piyasa fiyatları üzerinden değeri Reel GSYH dir. Makro İktisat I 1

2 Firma Üretim Süreci Makro İktisat I 2

3 Makro İktisat I 3 Bir Kütüphanenin Üretim Aşamaları Üretim aşaması İşletme Satış değerleri Ara mallarının değeri Katma Değer Ormandan ağaç kesimi Tomruktan kereste ve sunta üretimi Kereste ve suntadan kütüphane imali Kütüphanenin tüketiciye satılması Orman Ürünleri Sanayi AŞ Adıgüzel Kerestecilik Ltd. Şti Anadolu Mobilya İmalathanesi Asya Halı ve Mobilya Pazarı Toplam katma değer:

4 Milli Gelir Tanımları ve Hesaplama Yöntemleri Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) - Gross National Product (GNP) Bir ülke vatandaşlarının belirli bir yılda hem o ülke hem diğer ülkelerde ürettikleri nihai malların ve hizmetlerin; üretildikleri yılın piyasa fiyatları üzerinden değeri Nominal GSMH dir. temel (baz) bir yılın piyasa fiyatları üzerinden değeri Reel GSMH dir. GSMH pf = GSYH pf + NFG NFG (Net Faktör Gelirleri) = (Yerli Üretim Faktörlerinin Yabancı Ülkede Elde Ettikleri Faktör Gelirleri) (Yabancı Üretim Faktörlerinin Ülkede Elde Ettikleri Faktör Gelirleri) NFG (Net Faktör Gelirleri) = (Dış alemden gelen faktör gelirleri Dış aleme giden faktör gelirleri) NFG pozitif ise GSMH > GSYH NFG negatif ise GSMH < GSYH Makro İktisat I 4

5 Makro İktisat I 5 Milli Gelir Tanımları ve Hesaplama Yöntemleri C Hanehalkları Mal ve hizmetler Tüketim harcamaları Faktör ödemeleri Üretim Faktörleri Firmalar B A Ø Milli Gelir Hesaplama Yöntemleri 1. A noktası --- Üretim Yöntemi (Katma Değer Yaklaşımı) 2. B Noktası --- Gelir Yöntemi (Faktör Gelirleri Yaklaşımı) 3. C Noktası --- Harcama Yöntemi

6 Milli Gelir Tanımları ve Hesaplama Yöntemleri Üretim Yöntemiyle Hesaplama Y = A p + I p + S p + O A p Tarım I p Sanayi S p Hizmetler O Diğer (piyasa fiyatı içinde yer alan vergiler, sübvansiyonlar, mali aracılık hizmetleri (bankaların müşterilerinden aldığı komisyonlar) Y = TAO p + B p + MI p + BI p + OI p + T p + TC p + Fı p +GS p +OS p TAO p Bitki yetiştiriciliği, arıcılık, ormancılık B p Balıkçılık ya da su ürünleri MI p İmalat sanayi Bı p İnşaat sanayi OI p Diğer sanayi T p Ticaret TC p Ulaştırma, depolama, haberleşme Fı p Mali aracı kuruluşlar GS p Kamu hizmeti OS p Diğer hizmetler Makro İktisat I 6

7 Makro İktisat I 7 Milli Gelir Tanımları ve Hesaplama Yöntemleri Gelir Yöntemiyle Hesaplama Firmanın Brüt Muhasebe Karı = Üretimin Piyasa Değeri Ödemeler Firmanın Brüt Muhasebe Karı = Üretimin Piyasa Değeri (Diğer Firmalara Yapılan Ödemeler + (Ücret+Rant+Faiz) + Dolaylı vergiler) Firmanın Brüt Muhasebe Karı = Katma Değer (Ücret+Rant+Faiz) Dolaylı Vergiler Firma Düzeyinde Katma Değer = (Ücret+Rant+Faiz+Brüt Kar) + Dolaylı Vergiler Firma Düzeyinde Katma Değer = (Ücret+Rant+Faiz+Net Kar) + Yıpranma + Dolaylı Vergiler GSYH = Katma Değerler Toplamı = (Ücret+Rant+Faiz+Net Kar) + Yıpranma + Dolaylı Vergiler