CFRP İLE GERÇEKLEŞTİRİLEN YAPISAL ONARIM AŞAMALARININ BETONARME ÇERÇEVE RİJİTLİĞİNE KATKISI

Transkript

1 CFRP İLE GERÇEKLEŞTİRİLEN YAPISAL ONARIM AŞAMALARININ BETONARME ÇERÇEVE RİJİTLİĞİNE KATKISI O. Tunaboyu 1, B. Duran 2, O. Kaplan 3 ve Ö. Avşar 4 1 Araş. Gör. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir 2 Araş. Gör., İnşaat Müh. Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 3 Araş. Gör., Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir 4 Doç. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÖZET: onurtunaboyu@anadolu.edu.tr Bu çalışmada, kolon uçlarında plastik mafsal oluşumu nedeniyle eğilme hasarı almış betonarme bir çerçeve, CFRP (Carbon-Fiber-Reinforced Polymer) ile sarılarak yapısal olarak onarımı gerçekleştirilmiştir. Yapısal onarım aşamalarının betonarme çerçevenin rijitliğine olan etki oranlarının belirlenmesi için deneysel bir çalışma yapılmıştır. Bu kapsamda, ülkemizdeki yapı stokunun önemli bir bölümünü temsil etmek üzere düşük dayanımlı beton ve nervürsüz donatı kullanılarak tek katlı ve tek açıklıklı betonarme çerçeve, laboratuvar ortamında imal edilmiştir. Referans çerçevesi olarak kullanılacak bu numuneye depremi benzeştiren tersinir-tekrarlı yatay yükler uygulanmıştır. Numunenin düşey taşıyıcı elemanlarında eğilme hasarı gözlendikten sonra, hasar almış numunenin kolon elemanlarına enine ve boyuna olarak yerleştirilen CFRP ile yapısal onarımı gerçekleştirilmiştir. CFRP ile yapısal onarım sonrasında tersinir-tekrarlı yatay yükleme yeniden uygulanmıştır. İlk deney yapılmadan önce hasarsız numunede, deney sonrası hasarlı numunede ve yapısal onarımın her aşamasından sonra, ivmeölçerler yardımıyla betonarme çerçeve numunesinde çevresel titreşim ölçümleri yapılmıştır. Bu sayede, farklı durumdaki numunenin hakim titreşim modunun frekansındaki değişimler incelenmiştir. Yapısal onarım aşamalarından; çatlak boşluklarının kimyasal ankraj ile doldurulması, astar malzemesi uygulanması ve son uygulama olan beton yüzey ile CFRP arasındaki aderansı arttırmak amacıyla epoksi bazlı tamir harcı, epoksi bazlı saturant malzeme ve CFRP uygulamaları sonrasında hakim modun frekans değişimleri ölçülmüştür. Ölçülen frekans değerleri ile betonarme çerçevenin yapısal rijitliği arasındaki ilişki kullanılarak kıyaslamalar yapılmıştır. Yapısal onarım aşamalarından hangisinin, hasarlı betonarme çerçevenin rijitliğine daha fazla katkısı olduğu tespit edilerek, bu aşamanın uygulanmasına daha fazla önem verilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. Özellikle onarımın son aşamasının test edilen betonarme çerçeve rijitliğinin artışına belirgin şekilde katkısı olduğu gözlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Yapısal onarım, CFRP, betonarme, çevresel titreşim CONTRIBUTION OF STRUCTURAL REPAIR STEPS WITH CFRP ON THE STIFFNESS OF RC FRAMES ABSTRACT: In this study, a reinforced concrete (RC) frame with flexural damages was repaired with CFRP (Carbon-Fiber- Reinforced Polymer). The contribution of repairing scheme at each step on the stiffness was investigated experimentally. Within this scope, one-story one-bay RC frame which has certain deficiencies such as low strength concrete and plain bars was constructed to represent the substandard RC buildings in Turkish building stock. The test specimens, which are the reference and repaired frames, were subjected to reversed cyclic lateral displacements under combined effect of axial load. Structural repair stages with CFRP were applied to the

2 damaged columns by wrapping them longitudinally and laterally. Ambient vibration measurements were conducted with accelerometers on the undamaged specimen, damaged specimen and the repaired specimen at each repair stages. So that the variation in the frequency of fundamental mode of the specimen was investigated. Injecting chemical anchorage in the cracks, application of primer epoxy coater and the final application of low viscosity injection epoxy resin, CFRP sheets and saturant material are the three important repairing stages. Comparisons are made by using the relationship between the measured frequencies and the structural stiffness of the RC frame. Especially, there is a distinct increase in the fundamental frequency and hence the stiffness of the damaged RC frame in the last repair stage, which is the application of epoxy resin, CFRP sheets and saturant material. With this observation, more emphasis should be put on the last stage of structural repairing with CFRP to obtain an effective contribution for the stiffness of damaged RC frame. KEYWORDS: Seismic repair, CFRP, reinforced concrete, ambient vibration 1. GİRİŞ Ülkemizdeki mevcut yapı stoku düşünüldüğünde beton dayanımı düşük, nervürsüz donatılı, kötü işçilikle imal edilmiş ve uygun olmayan ve yetersiz donatı detaylarına sahip yapılar sıklıkla görülmektedir. Nüfusun önemli bir bölümünün aktif fay hatları üzerinde yoğunlaştığı ülkemizde yaşanılan yıkıcı depremler sonrasında, yukarıda bahsedildiği gibi birtakım yapısal kusurlara sahip binalarda, yapısal ve yapısal olmayan elemanlarda hasarlar meydana gelmektedir. Taşıyıcı sistemi hasar almış yapılar için ise hasarın tipine ve büyüklüğüne bağlı olarak onarılmasına ya da yıkılmasına karar verilir. Tapan vd. (2013), yaşanmış depremler sonucunda özellikle 2000'li yıllardan önce inşa edilmiş standart altı yapılarda sismik hasarların gözlendiğini belirtmişlerdir. Bu hasarların onarılabiliyorken, yıkılarak yeniden yapılması hem maliyetli hem de kaybedilecek zaman açısından verimsiz bir çözüm olmaktadır. Bu nedenle literatürde yapısal onarım ile ilgili çok fazla kaynak bulunmaktadır. Standart altı yapıların sismik davranışlarının geliştirilmesi ya da hasar sonrası onarılması için farklı malzeme ve teknikler kullanılabilmektedir. Karbon lifli polimer (CFRP) ile güçlendirme ve onarım, bu alandaki çalışmaların artmasıyla ve malzemenin özellikleri açısından avantajlara sahip olmasıyla yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. He vd. (2013), farklı özelliklere sahip betonarme kolonlarda yapısal onarımın etkinliğini büyük ölçekli deneysel yöntemle incelemişlerdir. Çalışma sonucunda CFRP kullanılarak gerçekleştirilmiş yapısal onarımın, yapının sismik performansına olumlu etkilerinin olduğu görülmüştür. Balsamo vd. (2005) CFRP kullanılarak yapısal olarak onarılmış, perde duvarlı betonarme çerçevelerin etkinliğini incelemek için tam ölçekli pseudo dynamic deneyler gerçekleştirmişlerdir. CFRP katmanlarında yüksek gerilmeler gözlense de süneklik ve enerji sönümleme kapasitelerinin onarım sonucunda başarılı olduğunu belirtmişlerdir. Garcia vd. (2010), sismik açıdan yetersiz betonarme çerçevelerin, CFRP ile güçlendirilmesinin betonarme çerçevenin davranışına olan etkilerini inceledikleri çalışmada tam ölçekli 2 katlı standart-altı betonarme çerçevenin sarsma tablası deneyi ile teste tabi tutmuşlardır. Numune hasar aldıktan sonra CFRP ile güçlendirip tekrar test edilmiş ve gerçek deprem verileri kullanılarak yaptıkları deneylerde, CFRP ile güçlendirmede dayanım ve deformasyon kapasitesi anlamında başarılı sonuçlar elde etmişlerdir. Perrone vd. (2009), CFRP ile farklı bir güçlendirme tekniği kullanarak betonarme kolonların eğilme ve enerji sönümleme kapasitelerini arttırmaya çalışmışlardır. Çalışma, betonarme kolonların kesme dayanımının ve süneklik değerinin hasar öncesi duruma döndürülebileceğini göstermiştir. Wang vd. (2016) yaptıkları çalışmada deprem sonrası hasar almış yapıların CFRP ile güçlendirilmesini deneysel ve nümerik metotla karşılaştırmışlardır. Nümerik çalışmada CFRP modeli için bazı parametrelerin ihmal edilerek kullanılmasını önererek, CFRP ile güçlendirmenin yapının sismik performansını arttırdığını vurgulamışlardır. Ludovico vd. (2008) cam lifli polimer (GFRP) kullanarak tam ölçekli pseudo dynamic deney sonucunda, lifli polimer ile standart altı betonarme yapılarda yapısal onarımın süneklik ve enerji sönümleme kapasitesi gibi global performansı iyileştirdiğini vurgulamışlardır.

3 Bu çalışmada, CFRP kullanılarak yapılan yapısal onarımın farklı adımlarının çerçeve rijitliğine katkısı çevresel titreşim ölçümlerinden faydalanılarak belirlenmiştir. Çevresel titreşim ölçümleri, ölçümün gerçekleştirildiği cismin (bina, otomobil parçası, uçak kanadı vb.) maruz kaldığı çevresel etkilere verdiği tepkinin ölçülmesi prensibine dayanmaktadır. Bu yöntemle, hâkim frekans, mod şekilleri ve sönüm gibi modal parametreler belirlenebilmektedir Ewins (1995), Maia ve Silva (1997), Fan ve Qiao (2011) yaptıkları çalışmada modal parametreler yardımıyla hasar tespit yöntemlerini irdelemişlerdir. Çalışmada, her ne kadar bazı kısıtlamaları olsa da frekans değişimi takip edilerek hasar tespitinin mümkün olduğu belirtilmiştir. Hasar görmüş yapıların CFRP kullanılarak onarımı ile ilgili birçok çalışma mevcutken, onarım aşamalarının etkinliği hakkında herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu sebeple çalışmada onarım aşamalarının etkinliğini incelemek amacıyla deneysel bir çalışma yapılmış ve CFRP ile onarımın her aşamasındaki yapı başlangıç rijitlikleri karşılaştırılmıştır. 2. DENEYSEL ÇALIŞMA Şiddetli depremler sonrası oluşan hasarların onarılması çalışmalarında, onarım aşamalarının, elastik bölgedeki yapının depreme ilk tepkisinin bir göstergesi olan başlangıç rijitliğindeki etkisi, yapılan deneysel çalışma ile araştırılmıştır. Bunun için 2/3 ölçekli, tek katlı ve tek açıklıklı betonarme çerçeve, deney numunesi olarak kullanılmıştır. Malzeme ve geometrik özelliklere karar verilirken, numunenin Türkiye yapı stokundaki yapıların büyük bir bölümünü kapsayan standart-altı yapı özelliklerinde olmasına özen gösterilmiştir. Deprem Yönetmeliği (DBYBHY, 2007) kriterlerini sağlamayan, düşük beton dayanımı, nervürsüz donatı, yetersiz etriye aralığı ve uygun olmayan donatı detayları ile üretilen numuneye Tunaboyu ve Avşar ın (2017) çalışmalarında kullandığı depremi benzeştiren tersinir tekrarlı yatay yük değerleri uygulanmıştır. %5 göreli kat ötelemesi değerine kadar deplasmanların uygulanmasıyla eğilme hasarı alan numuneye, yapısal onarım uygulanırken, yerleştirilen ivmeölçerler yardımıyla her aşamadaki serbest titreşim frekansları ölçülmüştür. Kaydedilen serbest titreşim frekans değerleri ile her aşama için ayrı ayrı yapı rijitlikleri hesaplanmıştır Deney Düzeneği Laboratuvar ortamında gerçekleştirilen deneylerde, deplasman kontrollü yükü uygulamak için servo motorlu ve bilgisayar kontrollü hidrolik aktüatör kullanılmıştır. Deney esnasındaki verileri okumak için çeşitli kapasitelerde deplasman ölçerler, yük hücresi, ivme ölçer ve 30 kanallı bir veri toplama cihazı kullanılmıştır. Deney numunesi için kolonlara eksenel yük taşıma kapasitesinin %10 u kadar olan eksenel yük çelik plakalarla sisteme uygulanmıştır. Deney güvenliği için numunenin etrafı çelik profillerle çevrilmiştir. Bu profiller eksenel yükün ileri deplasmanlarda düşmesini engellemek için de kullanılmıştır. (Şekil 1) Şekil 1. Deney düzeneği

4 200 x 250 mm boyutlarında ve 1815 mm yüksekliğinde kolonlar kullanılmıştır. Kiriş ise moment taşıma gücü kolonlardan daha büyük olacak şekilde 200 x 300 mm boyutunda ve net açıklığı 2800 mm olarak üretilmiştir. Kiriş üzerindeki döşeme genişliği 750 mm ve kalınlığı 80 mm dir. Numuneyi, pratikte binalarda sıklıkla görüldüğü gibi oluşturabilmek için kirişler, kolonlardan itibaren yükün uygulandığı yöne paralel 310 mm, dik 250 mm olacak şekilde iki yöne uzatılmıştır Malzeme Özellikleri Test edilen betonarme çerçeve imalatında nervürsüz donatılar kullanılmıştır. Yapısal elemanlarda etriye sıklaştırması yapılmamış olup, etriyeler yönetmeliğe aykırı şekilde 90 derecelik kanca detaylarına sahiptir. 150 x 300 mm boyutundaki silindirik beton numuneleri üzerinde gerçekleştirilen testler sonrası, beton malzemesinin 28 günlük ortalama dayanımı 11.4 MPa olarak belirlenmiştir. Numunenin imalat aşamasında kullanılan her bir tip donatı için yapılan çelik çekme testi sonucu, ortalama akma dayanımı 325 MPa, kopma dayanımı 430 MPa, kopma birim uzaması 0.24 mm/mm ve elastisite modülü 200 GPa olarak belirlenmiştir. Deneysel çalışmada kullanılan tek doğrultulu mm kalınlığındaki CFRP şeridinin mekanik özellikleri; elastisite modülü 230 GPa, kopma anındaki uzaması %2.10 ve karakteristik çekme dayanımı 4900 MPa olarak üretici firma tarafından verilmiştir Yapısal Onarım ve Veri Okuma Prosedürü Özellikleri belirlenen malzemeler ve geometri kullanılarak tasarlanan numunede, kirişlerin kolonlardan güçlü olması sağlanarak, deney sonucunda kolonlarda eğilme hasarı gözlenmesi sağlanmıştır (Şekil 2). Şekil 2. Yükleme sonucu hasar görmüş numune (%5 göreli kat öteleme oranı) Sünek davranış ile birlikte eğilme hasarı görmüş numune CFRP şeritleri ile enine ve boyuna sarılarak onarılmıştır. Hasar görmüş çerçeve numunesinin, CFRP ile sarılacak kısımları taşlanarak yarıçapı 10 mm olacak şekilde sivri köşeler yuvarlatılmıştır. Kolon elemanlarının kılcal çatlaklarından içeri girecek şekilde basınç dayanımı 8.2 MPa olan epoksi akrilat reçinesi esaslı kimyasal dübel enjekte edilmiştir. Daha sonra kolon ve kiriş elamanlarının üzerine eğilme kapasitesi 20 MPa plan astar malzemesi, rulo fırça ile sürülmüştür. Beton yüzey ile CFRP arasında aderansı arttırmak amacıyla basınç dayanımı 75 MPa olan epoksi bazlı tamir harcı kullanılmıştır. Kullanılan tamir harcı daha sertleşmeden belirlenen ölçülerde ve sayıda kesilen CFRP şeritleri, şeritlerin sertleşmesini ve dayanımını almasını sağlayan ve basınç dayanımı 60 MPa olan epoksi malzeme olan Saturant ile beraber uygulanmıştır (Şekil 3).

5 (a) Köşelerin yuvarlatılması (b) Kimyasal dübel kullanımı (c) Astar malzemesi kullanımı (d) Epoksi bazlı tamir harcı kullanımı (e) Saturant malzeme ile beraber CFRP nin uygulanması Şekil 3. Yapısal onarım aşamaları (f) Onarılmış numune Kolon eğilme kapasitesini artırmak için, ön ve arka yüzeylerine temele ve kirişe 310 mm uzayacak şekilde 2 kat CFRP şeridi uygulanmıştır. Bu 2 kat katmanı saracak şekilde kolon yüzeyinin alttan ve üstten 500 mm lik kısımları 3 kat CFRP şerit ile enine olacak şekilde sarılmıştır. Boyuna sarılmış katmanın temele uzayan kısmının üstü 285 x 500 mm lik 1 kat CFRP ile temele uygulanmıştır. Kirişlere uzayan kısımların üzerine ise kirişi çevreleyecek şekilde 310 mm uzunluğunda 1 kat CFRP uygulanmıştır (Şekil 4). 1 kat 2 kat 3 kat 1 kat Şekil 4. Uygulanan CFRP katman sayıları Aşamalar halinde yapılması gereken yapısal onarım adımlarının, çerçeve başlangıç rijitliğine olan etki oranlarını belirleyebilmek için, uygulama sonrası farklı bekleme süreleriyle çevresel titreşim ölçümleri yapılmıştır. Bunun için tek eksenli iki adet ivmeölçer, numunenin ön ve arka tarafında, tabliyenin altına gelecek şekilde monte edilmiştir (Şekil 5).

6 Şekil 5. İvmeölçer yerleşimi Referans numunesinin hasarsız halinin başlangıç rijitliğini belirleyebilmek için yere sabitlenmiş ancak eksenel yükü üzerine yerleştirilmemiş ve yükleme ünitesi ile bağlantıları yapılmamış numuneden ivme kayıtları alınarak ilk ölçüm gerçekleştirilmiştir. Onarım aşamalarının numune başlangıç rijitliğine katkı oranlarını belirleyebilmek için %5 göreli kat ötelemesi değerine kadar tersinir tekrarlı yatay yükün uygulanması sonrasında hasar almış numuneden ivme kayıtları alınarak, betonarme çerçeve numunesinin çevresel titreşim ölçümleri yapılmıştır. Hasarlı numunenin yapısal onarım aşamalarından olan kimyasal dübel kullanımından sonra 1 adet, astar malzemesi uygulandıktan sonra farklı süre beklenerek 3 adet, Epoksi bazlı tamir harcı, saturant malzeme ve CFRP ile yapısal onarımı tamamlandıktan sonra farklı sürelerde olmak üzere 9 adet ve son olarak yine %5 göreli kat ötelemesi değerine kadar tersinir tekrarlı yatay yük uygulanarak hasar verildikten sonra 1 adet olmak üzere toplam 16 adet ölçüm yapılmıştır Deney Sonuçları Ayrıntıları Tablo 1 de görüldüğü gibi, onarım aşamalarının çeşitli adımlarında ve farklı bekleme sürelerinde olmak üzere numunenin aynı noktalarından ivmeölçerler ile ölçümler yapılmıştır. Elde edilen veriler frekans ortamında ayrışım (FOA) yöntemiyle işlenerek çerçevenin frekans değerleri hesaplanmıştır (Şekil 6). Bu sayede, veri okuma anına göre farklı durumdaki numunenin hakim titreşim modunun frekansındaki değişimleri incelenmiştir. Çerçeve başlangıç rijitlik değeri, hakim titreşim modu frekansının karesi ile orantılı olacağı için rijitlik kıyaslamalarında kullanılmıştır. Buna göre betonarme numune hasar sonrası başlangıç rijitliğini %62 oranında kaybetmiştir. Kılcal çatlakların kimyasal dübel ile doldurulup 16 saat beklenmesi rijitlik değerini %16 oranında artırmıştır. Astar malzemesi sürüldükten hemen sonra rijitlik değerinde büyük bir değişme olmazken, 24 ve 48 saat sonra sırasıyla %14 ve %3 oranında ek artış gözlenmiştir. CFRP kullanarak yapısal onarımda epoksi bazlı tamir harcı, saturant malzeme ve CFRP ile sarılma adımları aynı anda uygulanabildiği için, bu adımdaki ölçümler ayrılmadan farklı bekleme süreleri ile yapılmıştır. Buna göre yapısal onarım sonrası 27 saat bekleyen numunenin rijitliği bir önceki adıma göre %24 daha artarken, ilerleyen günlerde artış hızı düşerek artmaya devam etmiş ve 8. gün sonunda hasarsız başlangıç numunesine göre %2 artışla onarım aşaması sonlanmıştır. Yapısal onarımı tamamlanmış numune referans numunesi ile aynı yükleme protokolü uygulanarak teste tabi tutulduğunda, hasar sonrası başlangıç rijitliği, referans numunesinde ilk hasar sonrası belirlenen başlangıç rijitliği ile benzer şekilde %64 oranında azalma gözlenmiştir. Yapısal onarımın astar malzemesi uygulanmasından hemen sonraki ve CFRP sarılmasından 5 saat sonraki ölçümlerde, ölçüm hatası kaynaklı olduğu düşünülen rijitlik değerinde azalmalar gözlenmiştir. Ancak bu değerler bir önceki adımda ölçülen değere yakın olduğu için kabul edilebilir olarak değerlendirilmiştir. Yine Tablo 1 ile yapısal onarım aşamalarının başlangıç rijitlik değerlerinin, hasarlı numunenin başlangıç rijitlik değerlerine göre karşılaştırmaları görülmektedir. Buna göre kimyasal dübel yaklaşık 1 gün sonra başlangıç rijitlik değerini %43 arttırırken, astar malzemesi 2 gün sonunda %86 arttırmıştır. Yapısal onarım sonucunda, numune başlangıç rijitliği hasarlı numuneye oranla 8 gün sonra %169 oranında artmıştır.

7 No Açıklama Tablo 1. İvmeölçer okuma detayları Frekans (Hz.) Referans Numunesine göre Rijitlik Değişim Oranı (%) Hasarlı Numuneye göre Rijitlik Değişim Oranı (%) 1 Standart-altı Hasarsız Numune (Referans numunesi) Hasarlı Numune Kimyasal Dübel Kullanılmış (16 saat sonra) Astar Malzemesi Uygulanmış (Hemen) Astar Malzemesi Uygulanmış (24 saat sonra) Astar Malzemesi Uygulanmış (48 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (5saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (27 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (51 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (75 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (99 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (123 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (147 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (171 saat sonra) Tamir Harcı + Saturant + CFRP Uygulanmış (191 saat sonra) Onarılmış numunenin hasarı sonrası (a) 1.Ölçüm (b) 2. Ölçüm (c) 3. Ölçüm 3. SONUÇLAR (d) 6.Ölçüm (e) 14. Ölçüm (f) 16. Ölçüm Şekil 6. Farklı aşamalardaki verilere göre belirlenen hakim titreşim modunun frekansları Eğilme hasarı almış, 2/3 ölçekli standart-altı betonarme çerçevenin CFRP ile yapısal olarak onarılması sürecinde, onarım aşamalarının çerçeve başlangıç rijitliğine etki oranlarını belirlemek için deneysel bir çalışma yapılmıştır. Bu kapsamla da, test edilen referans ve onarılmış numune ve ayrıca onarım aşamalarında serbest titreşim ölçümleri

8 yapılmıştır. Çalışmada ölçülen frekans değerleri ile betonarme çerçevenin yapısal rijitliği arasındaki ilişki kullanılarak kıyaslamalar yapılmıştır. Türkiye yapı stokunu temsil eden standart-altı bir numuneye, eğilme hasarı sonrası CFRP ile yapılan onarım çalışması ile numune başlangıç rijitliği değerine tekrar ulaşabilmiştir. Onarım adımlarının her aşamasında, başlangıç rijitliği değerinde artış olsa da özellikle son aşamanın betonarme çerçeve rijitliğine belirgin şekilde katkısı olduğu gözlenmiştir. Buna göre, CFRP ile yapısal onarım yapılması durumunda, yapısal onarımın daha etkin olabilmesi için epoksi bazlı tamir harcı, saturant malzeme ve CFRP uygulaması olan son aşamanın daha özenli ve dikkat edilerek yapılması önerilmektedir. TEŞEKKÜR Bu çalışma Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonunca kabul edilen 1606F552 nolu Proje kapsamında desteklenmiştir. KAYNAKLAR Balsamo, A., Colombo, A., Manfredi, G., Negro, P., ve Prota, A. (2005), Seismic behavior of a full-scale RC frame repaired using CFRP laminates. Engineering Structures, 27(5), Di Ludovico, M., Prota, A., Manfredi, G., ve Cosenza, E. (2008), Seismic strengthening of an under designed RC structure with FRP. Earthquake engineering & structural dynamics, 37(1), Ewins, D. J., Modal Testing: Theory and Practice. John Wiley & Sons, New York, Fan, W., ve Pizhong, Q. (2011) Vibration-based damage identification methods: a review and comparative study. Structural Health Monitoring, 10(1), Garcia, R., Hajirasouliha, I., ve Pilakoutas, K. (2010), Seismic behaviour of deficient RC frames strengthened with CFRP composites. Engineering Structures, 32(10), He, R., Sneed, L. H., ve Belarbi, A. (2013). Rapid repair of severely damaged RC columns with different damage conditions: An experimental study. International Journal of Concrete Structures and Materials, 7(1), Maia, N. M. M., Silva, J. M. M., Theoretical and Experimental Modal Analysis. John Wiley and Sons, Inc. New York, Perrone, M., Barros, J. A., ve Aprile, A. (2009), CFRP-based strengthening technique to increase the flexural and energy dissipation capacities of RC columns. Journal of Composites for Construction, 13(5), Tapan, M., Comert, M., Demir, C., Sayan, Y., Orakcal, K., ve Ilki, A. (2013). Failures of structures during the october 23, 2011 Tabanlı (Van) and november 9, 2011 Edremit (Van) earthquakes in Turkey. Engineering Failure Analysis, 34, Tunaboyu, O. ve Avşar Ö. (2017). Seismic repair of captive-column damage with CFRPs in substandard RC frames. Structural Engineering and Mechanics, 61(1), Türk Deprem Yönetmeliği (2007). T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara. Wang, L., Xuan, W., Zhang, Y., Cong, S., Liu, F., Gao, Q., ve Chen, H. (2016), Experimental and Numerical Research on Seismic Performance of Earthquake-Damaged RC Frame Strengthened with CFRP Sheets, Advances in Materials Science and Engineering, 2016.