T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI ĠSTANBUL ALTIN BORSASI (ĠAB) DÖNEMĠ DENETĠM RAPORU

Transkript

1 T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI ĠSTANBUL ALTIN BORSASI (ĠAB) DÖNEMĠ DENETĠM RAPORU

2 Bu rapor, tarih ve 6085 sayılı Kanun ile BaĢbakanlığın tarih ve sayılı yazısına ekli TBMM Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri Komisyonunca alınan tarihli ve 78 sayılı kararı ve tarih ve 3346 sayılı Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri ile Fonların TBMM ce Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca düzenlenmiģ ve Rapor Değerlendirme Kurulunun tarih ve 159/3 sayılı toplantısında kabul edilmiģtir.

3 Kuruluşun Adı Merkezi İlgili Olduğu Bakanlık : İstanbul Altın Borsası : İstanbul : Başbakanlık KARAR ORGANI (Yönetim Kurulu) Karar Organındaki Unvanı Adı ve Soyadı Temsil ettiği kuruluş veya kurul Kuruluştaki görevi veya mesleği Görevli Bulunduğu Süre Başlama tarihi Bitiş tarihi tarihi itibarıyla 1-Başkan Osman SARAÇ (Vekil) İstanbul Altın Borsası İAB Başkan Yardımcısı Devam ediyor. 2-Üye Çetin GENÇ İAB Genel Kurulu Banka Temsilcisi (Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş.) Devam ediyor 3-Üye Ekrem TOSUN İAB Genel Kurulu Kıymetli Maden Aracı Kurum Temsilcisi (Atasay Kıymetli Maden. A.Ş.) Devam ediyor. 4-Üye Y. Oktay BALTALI İAB Genel Kurulu Banka Temsilcisi (T.Vakıflar Bankası T.A.O.) Devam ediyor. 5-Üye Özcan HALAÇ İAB Genel Kurulu Yetkili Müessese Temsilcisi (İstanbul Altın Rafinerisi A.Ş.) Devam ediyor. Denetim Kurulu Denetim Organındaki Unvanı Adı ve Soyadı Temsil ettiği kuruluş veya kurul Kuruluştaki görevi veya mesleği Görevli Bulunduğu Süre Başlama tarihi Bitiş tarihi 1- Denetçi Demet RONA İAB Genel Kurulu Yetkili Müessese Temsilcisi (Rona Döviz ve Kıymetli Maden Tic. A.Ş.) " Alper KALYONCU İAB Genel Kurulu Banka Temsilcisi (T.Garanti Bankası A.Ş.) Devam ediyor. 2- Denetçi Uğur URAS İAB Genel Kurulu Kıymetli Maden Aracı Kurum Temsilcisi (Uğuras Kıymetli Mad. San. ve Dış Tic.A.Ş.) Devam ediyor.

4 Kısaltmalar ABD ASE BĠST CFD DPT EBS FEAS GSMH GSYĠH ĠAB ĠFM ĠFSB ĠKO ĠKT ĠMF ĠMKB ĠMMĠB KHK LBMA MK MKE MKK RG SEC SGE SPK TBMM TĠS TL TOBB UNDP WFDB Amerika BirleĢik Devletleri Australian Securities Exchange Borsa Ġstanbul A.ġ. Contract for differences (Fark SözleĢmeleri) Devlet Planlama TeĢkilatı Elektronik Borsa Sistemi Avrasya Borsaları Federasyonu Gayri Safi Milli Hasıla Gayri Safi Yurt Ġçi Hasıla Ġstanbul Altın Borsası Ġstanbul Uluslararası Finans Merkezi Ġslami Finansal Hizmetler Kurulu Ġstanbul Kuyumcular Odası Ġslam Konferansı TeĢkilatı Uluslararası Para Fonu Ġstanbul Menkul Kıymetler Borsası Ġstanbul Maden ve Metaller Ġhracatçıları Birliği Kanun Hükmünde Kararname Londra Külçe Piyasası Birliği Medeni Kanun Makine Kimya Enstitüsü Merkezi Kayıt KuruluĢu Resmi Gazete Securities and Exchange Commission Shanghai Gold Exchange Sermaye Piyasası Kurulu Türkiye Büyük Millet Meclisi Toplu ĠĢ SözleĢmesi Türk Lirası Türkiye Odalar Borsalar Birliği BirleĢmiĢ Milletler Kalkınma Programı Dünya Elmas Borsaları Federasyonu

5 TABLO LĠSTESĠ Bölümü Tablo no. Adı Sayfa Karar organı I. Toplu Bilgiler 1 Toplu bilgiler IV II. Ġdari Bünye 2 Personel durumu 10 II. Ġdari Bünye 3 Personel harcamaları 11 II. Ġdari Bünye 4 Sosyal giderler 14 III. Mali Bünye 5 Mali durum 17 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 6 Bütçe toplu bilgileri 19 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 7 Gelir-gider bütçesi 20 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 8 Mal Alımları 21 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 9 Hizmet alımları 22 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 10 Üye durumuna iliģkin bilgiler 25 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 11 ĠĢlem Komisyonları 26 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 12 Altın iģlemleri 29 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 13 Seansta oluģan altın fiyatları (Yıllık) 30 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları yılında ithal edilen altın ile yurt içi üretim miktarı 31 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 15 GümüĢ ĠĢlemleri 33 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 16 Ġthal edilen ve yurt içinde üretilen gümüģ miktarları 33 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 17 Ġnternet seans iģlemleri 34 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 18 Saklama iģlemleri 35 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 19 Sigorta iģleri 42 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 20 Yatırımlar 44 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 21 Tesis, makine ve cihazlara harcamalar 44 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 22 DemirbaĢ ve taģıtlar için harcamalar 44 IV. ĠĢletme ÇalıĢmaları 23 Maddi olmayan duran varlıklar için harcamalar 45 V. Bilanço 24 Aktif (varlıklar) 54 V. Bilanço 25 Bankalar 55 V. Bilanço 26 Maddi duran varlıklar 62 V. Bilanço 27 BirikmiĢ amortismanlar 62 V. Bilanço 28 Maddi duran varlıklar net değeri 63 V. Bilanço 29 Pasif (kaynaklar) 64 VI. Gelir Tablosu 30 Gelir ve giderler 68 VI. Gelir Tablosu 31 Faaliyet gelirleri 68 VI. Gelir Tablosu 32 Faaliyet Giderleri 69 VI. Gelir Tablosu 33 DıĢarıdan sağlanan fayda ve hizmetler 70 VI. Gelir Tablosu 34 Diğer giderler 71 VI. Gelir Tablosu 35 Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar 71

6

7 I.TOPLU BAKIġ Ġ Ç Ġ N D E K Ġ L E R A-Altın ve altın borsalarının dünya ekonomisindeki yeri B-KuruluĢun tarihçesi, Türkiye ekonomisi içindeki yeri ve geliģimi C-Öneriler Sayfa No: II. ĠDARĠ BÜNYE 1 A-Mevzuat: 1 B-TeĢkilat: 7 C- Personel durumu: 10 III. MALĠ BÜNYE 17 IV. ĠġLETME ÇALIġMALARI 18 A- ĠĢletme bütçesinin genel durumu 18 B- Tedarik iģleri 21 C- Borsa faaliyetleri 22 D- Ġstanbul Altın Borsası piyasaları 26 E- Sigorta iģleri 42 F- Milli ekonomiye katkı 42 G- ĠĢtirakler 43 H- Kalkınma planı ve yıllık programlar 43 I-Yatırımlar 44 V. Bilanço 52 Aktif 53 Pasif 63 VI. Gelir Tablosu 67 VII. Ekler 74 I I II VII

8

9 I I-TOPLU BAKIġ A-Altın ve altın borsalarının dünya ekonomisindeki yeri: M.Ö yıllarında Mısırlıların saf altın elde etmeleriyle, altın madenciliği önce Anadolu ve Arap yarımadasında, daha sonra da Afrika da yayılmıģtır. Zaman içerisinde önce Roma Ġmparatorluğu en önemli altın üreticisi haline gelmiģ, daha sonra Osmanlı Ġmparatorluğu Orta Çağ boyunca üretim bölgelerini ele geçirmiģtir. Altın, bulunuģundan 20. yüzyıla kadar daha çok parasal varlık ve harcama aracı olarak kullanılmıģtır. Daha sonraları altına dayalı muhtelif para sistemleri geliģtirilmiģ, ülkeler itibarıyla dalgalanmalar ve değiģiklikler göstermekle birlikte altına dayalı para sisteminden 1944 yılında tamamen vazgeçilmiģtir. Temmuz 1944'te ABD'nin New Hampshire eyaletinin küçük bir beldesi olan Bretton Woods'da toplanan BirleĢmiĢ Milletler Para ve Finans Konferansında imzalanan "Uluslararası Para AnlaĢması" ile uluslararası ödemelerde kullanılacak yeni bir sistem geliģtirilmiģtir. Uluslararası para sisteminin kurallarını belirleyen bu anlaģma sonrasında, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) kurulmasına karar verilmiģtir. Bu kurumlar, 1946'da, yeterli sayıda ülkenin anlaģmayı imzalamasıyla faaliyete geçmiģtir. Bretton Woods anlaģmasıyla ortaya çıkan yeni uluslararası para sisteminin özellikleri aģağıda özetlenmiģtir. AnlaĢmaya katılan ve parasını altına dönüģtürülebilir yapmayı kabul eden her ülkenin parasının değeri, ABD Dolarına göre saptanmıģtır. Dolar, altın ile dönüģtürülebilirliğini koruyan tek ulusal para olarak kalmıģtır. AnlaĢma ile 1 ons altın = 35 ABD Doları ya da 1 Dolar 0,88867 gr. altın olarak belirlenmiģ ve ABD, dıģ talep olduğunda doları bu parite üzerinden altına çevirmeyi kabul etmiģtir. Altın piyasasının temelleri, 1968 yılında atılmıģtır yılından 1968 yılına kadar fiyatı 35 ABD Doları/ons olarak belirlenmiģ olan altın, 1968 yılında geliģmiģ batı ülkeleri finans yetkililerinin uluslararası altın piyasasını ikiye bölmeleri ile bu fiyatın dıģında da iģlem görme olanağına kavuģmuģtur. Bu piyasalardan birincisi altının resmi kurumlar arasında 35 ABD Doları/ons tan iģlem gördüğü resmi piyasa, ikincisi ise özel sektörün yer aldığı piyasadır. 15 Ağustos 1971 tarihinde ABD Dolarının altına olan konvertibilitesinin askıya alınması sonucu, altın serbest piyasada 70 ABD Doları/ons a yükselmiģtir yılında Bretton Woods ile getirilen sabit kur sisteminin çökmesi ile dünyada serbest altın piyasası doğmuģtur. Dünya piyasalarında altın iģlemleri spot ve vadeli piyasalar olmak üzere iki Ģekilde yapılmaktadır. Spot piyasalar; altının günlük cari kur üzerinden alınıp satıldığı, diğer bir ifadeyle vadesiz iģlemlerin yapıldığı, iģlem ve valör gününün kısa olduğu piyasalardır. Vadeli piyasalar; ise nitelikleri belirlenmiģ standart bir malın gelecekteki bir fiyat üzerinden teslimini Ģarta bağlayan alım satım iģlemidir. Spot piyasalarda fiyat, uzun dönemli arz ve talep unsurlarının fonksiyonu olarak oluģurken, vadeli piyasalarda fiyatlar, politik geliģmeler ve faiz oranlarından etkilenerek oluģmaktadır. Vadeli

10 II Sayıştay piyasaların iģlem hacmi spot piyasaların çok üstünde olup, aģırı fiyat dalgalanmaları daha az görülmektedir. Dünya altın piyasaları coğrafi olarak geniģleme içerisindedir. Londra ve Zürih Borsaları gibi geleneksel piyasalar yanında, vadeli iģlemlerde ABD öne çıkmıģ durumdadır. Tokyo, Çin ve Hong Kong gibi uzak doğu piyasaları, son dönemde geliģmiģ dünya piyasaları arasında yer almıģtır. Diğer yandan, kuyumculuk sektöründe altının saflığının ayarlanması iģleminde gümüģe ihtiyaç duyulması, gümüģün önemini arttırmakta ve altın piyasalarının kurulduğu ülkelerde gümüģün de iģlem görmesi kaçınılmaz hale gelmektedir. Türkiye de dâhil olmak üzere altın piyasalarının kurulu olduğu yerlerde gümüģ de iģlem görmektedir. Türkiye de altının ekonomik bir değer olarak finansal sisteme dâhil edilmesi, 1980 yılından sonra ekonominin liberalleģmesi süreci sonunda ortaya çıkmıģtır. B-KuruluĢun tarihçesi, Türkiye ekonomisi içindeki yeri ve geliģimi: ĠAB nin kuruluģ, amaç ve faaliyetlerinin hukuki dayanağı tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunudur. Ġstanbul Altın Borsası (ĠAB); 2499 sayılı Kanunun, tarihli ve 4487 sayılı Kanun ile değiģik 40 ıncı maddesi ile, tarihli ve 3794 sayılı Kanunla değiģik 40/A maddesi 40 ve 40/A maddesi çerçevesinde, kamu tüzel kiģiliği özelliklerine sahip, özel bütçeli kamu kuruluģu olarak kurulmuģ ve faaliyet göstermiģtir sayılı Kanunun 40/A maddesinde, borsaları kurma konusunda ilgili bakanlığa yetki verilmiģ, ilgili bakanlık verilen yetkiye istinaden altın borsasının kurulmasını kararlaģtırmıģ ve kuruluģa iliģkin düzenlemeler yönetmelik ile gerçekleģtirilmiģtir. Ġlgili Devlet Bakanlığının tarihli onayıyla Ġstanbul'da kurulması kararlaģtırılan Ġstanbul Altın Borsası, yasal düzenlemeye dayanılarak, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Kıymetli Maden Borsalarının KuruluĢ ve ÇalıĢma Esasları Hakkında Genel Yönetmelik ve tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ġstanbul Altın Borsası Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde, Hazine MüsteĢarlığı Tebliğinin tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanması sonucu tarihi itibarıyla kurulmuģ ve faaliyetine baģlamıģtır döneminde, ĠAB için herhangi bir kamu sermayesi tahsis edilmemiģ ve ödenmemiģtir tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 3794 sayılı Kanun ile 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa eklenen 40/A maddesindeki, Kambiyo ve kıymetli madenlerle ilgili borsaları kurmaya bunların çalıģma esaslarını tespite, bu borsalarda faaliyet gösterecek aracılarla ilgili esasları belirleyerek bu borsaların ve aracıların izleme ve denetimi ile ilgili düzenlemeleri yapmaya ilgili Bakanlık yetkilidir. hükmü ile kambiyo ve kıymetli madenler borsalarıyla ilgili hukuki alt yapı oluģturulmuģtur sayılı Kanunun 25 inci maddesinde, personelin görevleriyle bağlantılı olarak iģledikleri suçlar ile bunlara karģı iģlenen suçlardan dolayı sorumluluk bağlamında Türk Ceza Kanununun uygulamasında kamu görevlisi sayılacakları hüküm

11 III altına alınmıģtır. Ġstanbul Altın Borsasınca 1995 yılında altın, 1999 yılında gümüģ ve platin iģlemlerine baģlanmıģ, Elmas ve Kıymetli TaĢ Piyasası da 2011 yılında açılmıģ bulunmaktadır. Türk ekonomisinin liberalleģmesiyle ilgili olarak alınan tarihli kararlar sonucu, yıllarında altın ithali, belirlenen kurallara uymak koģuluyla serbest bırakılmıģtır. Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 1984 yılında Türk Lirası karģılığı altın piyasasını kurmuģtur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ithal edilen altınlar, bu piyasada Türk Lirası karģılığı satılmaya baģlanmıģtır. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda, tarihinde yapılan değiģiklikle, sermaye hareketleri serbestleģtirilmiģ ve mali sistemin önemli bir parçası olan kıymetli madenlerin ticaretine iliģkin düzenlemeler yapılmıģ, kıymetli maden dıģ alımının sadece Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Ġstanbul Altın Borsası üyelerince yapılabileceği esasları getirilmiģtir. Kıymetli madenler borsaları piyasalarında; Hazine MüsteĢarlığı tarafından tanımlanan ve standartları belirlenen kıymetli madenler ve kıymetli madenlerle ilgili araçların güven ve istikrar içinde serbest piyasa koģullarına uygun olarak alım ve satımı yapılmıģtır. Ġstanbul Altın Borsasının kurulması ile kıymetli maden ticareti daha organize ortamlarda yapılmaya baģlanmıģtır. Altın borsasının kurulması yanında, altın bankacılığı konusunda yasal düzenlemeler yapılmıģ, tasarruf edilen altının mali sisteme kazandırılmasına yönelik kararlar alınmıģtır. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 19 uncu maddesiyle Merkez Bankası ve bankalara altın depo hesapları açabilme yetkisi verilmiģtir. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ın 7 inci maddesi ile daha önce T.C. Merkez Bankasınca yürütülen, iģlenmemiģ altın ithaline iliģkin esaslar ve iģlenmemiģ kıymetli madenlerin yurt içinde alım satım iģlemlerini düzenleme görev, yetki ve sorumluluğu Ġstanbul Altın Borsası na devredilmiģ, 1998 yılında yapılan değiģiklikle de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Kıymetli Maden Aracı KuruluĢlarının ithal ettikleri iģlenmemiģ kıymetli madenlerin yurt içindeki alım satım iģlemleri ile yurt içindeki cevherden her tür ve Ģekilde üretilen kıymetli madenlerin alım satım iģlemlerinin sadece Ġstanbul Altın Borsasında yapılabileceği esası getirilmiģ, Kararı yürütme yükümlülüğünün de Hazine MüsteĢarlığının bağlı bulunduğu bakanlığa ait olduğu belirtilmiģtir. Ġstanbul Altın Borsası kıymetli taģlar piyasasında faaliyette bulunma süreci; Borsanın Kimberley Süreci Sertifika Sistemine katılmasını uygun bulan tarih ve 5244 sayılı Yasanın yayımından sonra, sisteme katılma baģvurusunda bulunması ile baģlamıģtır tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2006/1115 sayılı Ham Elmas DıĢ Ticaretinin Düzenlenmesine ve Denetlenmesine Dair Bakanlar Kurulu kararının uygulamasına iliģkin olarak; Hazine MüsteĢarlığı nca hazırlanan 2006/1 sayılı tebliğ, tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıģtır. Tebliğ de Borsanın kıymetli taģların ticaretinin geliģtirilmesi ve düzenlenmesi amacıyla bünyesinde elmas ve kıymetli taģ piyasası kurabileceği hükme bağlanmıģtır. Borsa, Kimberley Süreci Sertifika Sistemine tarihinde üye olmuģtur.

12 IV Sayıştay Ġstanbul Altın Borsasının kıymetli taģ olarak elmas piyasasının faaliyete geçmesi amacıyla baģlattığı çalıģmalar sonucu hazırlanan yönetmelik, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiģ olup, Ġstanbul Altın Borsası Elmas ve Kıymetli TaĢ Piyasası tarihinde faaliyete geçmiģtir. Kuruma ait 2008, 2009, 2010 ve 2011 yılları ve dönemine ait toplu bilgiler, aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir. Tablo 1- Toplu bilgiler Toplu Bilgiler Ölçü Öz Kaynaklar Bin TL Yabancı Kaynaklar Bin TL Maddi Duran Varlıklar Bin TL BirikmiĢ Amortismanlar Bin TL ĠĢtiraklere Ödenen Sermaye Bin TL ĠĢtirakler Temettü Geliri Bin TL Tüm Alım Tutarı Bin TL Kıymetli Madenler Piyasası Üyeleri tüzel kiģi Altın ĠĢlemleri Miktarı Kg Üyelerce Yapılan Altın Ġthalatı Kg GümüĢ ĠĢlemleri Miktarı Kg Üyelerce Yapılan GümüĢ Ġthalatı Kg Kıymetli Madenler Ödünç Piyasası Üyeleri tüzel kiģi Kıymetli Madenler Ödünç Piyasası ĠĢlemleri Kg Vadeli ĠĢlemler Piyasası Üyeleri tüzel kiģi Cari Yıl: ĠĢçi (ortalama) KiĢi ĠĢçiler Ġçin Yapılan Giderler Bin TL ĠĢçi BaĢına Aylık Ortalama Gider TL Tahakkuk Eden Vergiler Bin TL GSYH'ya Katkı (Üretici fiyatlarıyla) Bin TL GSYH'ya Katkı (Alıcı fiyatlarıyla) Bin TL GSMH'ya Katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL Faaliyet Gelirleri Bin TL Gelirler Bin TL Giderler Bin TL Dönem Gelir-Gider farkı Bin TL (2.185) Bilanço Gelir fazlası Bin TL tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 138 inci maddesinin 4 üncü fıkrası ile Ġstanbul Altın Borsasının (ĠAB) tüzel kiģiliği Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin (BĠST) esas sözleģmesinin tescili ile son bulmuģ ve ĠAB, Borsa Ġstanbul Anonim

13 V ġirketine devredilmiģtir sayılı Kanunla, 3 borsa ( ĠMKB, ĠAB ve VOB) tek çatı altında birleģtirilerek Borsa Ġstanbul unvanıyla, özel hukuk tüzel kiģiliğine haiz bir anonim Ģirket Ģeklinde örgütlenmiģtir sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 13 üncü fıkrasının birinci cümlesi ile yapılan düzenleme ile, bazı Kanunların (657, 6245, 6085, 3346, 4734, 4735, 2886, 5018, 237, 2946, 195, 4046, 4054 sayılı Kanunlar) ve Kanun Hükmünde Kararnamelerin (233, 399, 631, 190, 527 sayılı KHK ler) hükümleri ile değiģikliklerinin Borsa Ġstanbul Anonim ġirketi ile Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin doğrudan veya dolaylı olarak pay sahipliği nedeniyle bunlara tabi hale gelen bağlı ortaklıkları ve iģtirakleri hakkında uygulanmayacağı hükme bağlanmıģtır. 138 inci maddenin 13 numaralı fıkrasının ikinci cümlesindeki düzenleme ile Borsa Ġstanbul, Takas Bank, Merkezi Kayıt KuruluĢu, Ġstanbul Altın Borsası v.b için, 6362 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde, birinci cümlede adı geçen kanunlara ve kararnamelere tabiiyet gerekçesi veya iddiasıyla iģlem tesis edilemeyeceği, edilmiģ olanların kendiliğinden iģlemden kalkacağı düzenlenmiģtir. 138 inci maddenin 13 numaralı fıkrasının ikinci cümlesinde özet olarak; 2499 sayılı Kanun ve 91 sayılı KHK hükümlerine göre kurulmuģ bulunan ĠAB nin, hükmü Ģahsiyetinin teģekkül ettiği, faaliyete baģladığı tarihinden itibaren, 6362 sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 13 üncü fıkrasının birinci cümlesinde adı geçen kanunlara ve kararnamelere tabiiyet gerekçesi veya iddiasıyla iģlem tesis edilemeyeceği, edilmiģ olanların kendiliğinden iģlemden kalkacağı düzenlenmiģtir. Anayasa Mahkemesinin tarih ve E: 2013/24, K: 2013/133 sayılı Kararı ile, tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun ĠMKB, ĠAB ve MKK ile doğrudan ilgili 138 inci maddenin 13 numaralı fıkrasının birinci cümlesinin Anayasaya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine oy çokluğuyla, ikinci cümlesinin Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline oybirliği ile karar verilmiģtir. ĠAB nin kuruluģ, amaç ve faaliyetlerinin hukuki dayanağı olan tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, 6362 sayılı Kanunun 139 uncu maddesi ile yürürlükten kaldırılmıģtır. ĠAB nin tarihi itibarıyla toplam varlıkları bin TL dir. Varlıklar toplamının %95,4 ü dönen, % 4,6 sı da duran varlıklardan oluģmaktadır. Varlıkların edinilmesinde kullanılan kaynakların %21 i yabancı, %79 u öz kaynaklardan oluģmaktadır tarihinde, Kurum için tahsis edilmiģ, ödenmiģ herhangi bir kamu sermayesi bulunmamaktadır. Bu tarihteki öz kaynaklar, birikmiģ geçmiģ yıllar gelir-gider farkı ile cari yıl gelir-gider farkı hesaplarının toplamından oluģmaktadır. ĠAB deki pazarlarda sadece borsa üyeleri iģlem yapmaktadır. Hazine MüsteĢarlığı ndan faaliyet izni alan aracı kuruluģlara, borsa yönetim kurulunca borsa üyelik belgesi verileceği, T.C. Merkez Bankası nın borsanın doğal üyesi olduğu; Hazine ve DıĢ Ticaret MüsteĢarlığı tarafından borsa üyelik koģullarıyla ilgili olarak yayımlanan yönetmelikte belirtilmiģtir. Borsanın tarihi itibarıyla 85 üyesi bulunmaktadır. Borsa üyeliği verilen kuruluģlardan, üyeliğe giriģ aidatı olarak Mayıs 2010 tarihinden itibaren ABD doları alınmaya baģlanmıģtır.

14 VI Sayıştay Kıymetli maden piyasasında iģlemler; üye temsilcilerince Borsa seans salonundaki iģlem terminallerinden ya da üyelerin kendi ofislerindeki bilgisayarlardan uzaktan eriģim yoluyla verdikleri emirlerin otomatik eģleģme kuralı gereği sistemde en iyi alım ve en iyi satıģ emirlerinin birbiriyle karģılaģması ile gerçekleģmektedir. Borsa da Türk Lirası, ABD Doları ve Avro üzerinden iģlem yapılmaktadır. Altın ithalatında dünyada ilk sıralarda yer alan Türkiye de 2011 yılı altın ithalat miktarı 80 ton ve Borsada iģlem gören altın miktarı 227 tondur yılında, 121 ton altın ithalatı gerçekleģmiģtir yılında 42 ton gümüģ ithal edilmiģ iken; 2012 yılında, 141 ton gümüģ ithal edilmiģtir. Altın piyasasında alım ve satımı gerçekleģen altına iliģkin takas iģlemleri; takas merkezinde borsanın anlaģtığı takas bankası Denizbank kanalıyla yürütülmektedir. Yurt içinde üretim yapan firmaların üretim miktarı olarak borsaya bildirdiği dore (cevherden üretilen rafinaj iģlemine tabi tutulmamıģ; yapısında altın, gümüģ ve diğer kıymetli madenlerde bulunan külçe) altın miktarı 29,4 tondur yılında 1,015 kg. standart platin iģlemi yapılmıģtır yılında, yapılan standart platin iģlemi 11,449 kg dır. ĠAB, piyasa iģlemleri yanında üyelerine ve üçüncü kiģilere, kıymetli madenlerini saklama hizmeti de vermektedir. Üyelerin ve üçüncü kiģilerin talep etmesi durumunda kıymetli madenleri borsa bünyesindeki kasalarda, yönetim kurulunca saptanan komisyon karģılığı korunmaktadır. Ġstanbul Altın Borsasının hisse senedine sahip olduğu iki Ģirket bulunmaktadır. Ġstanbul Altın Rafinerisi A.ġ. ve Merkezi Kayıt KuruluĢu A.ġ. Ġstanbul Altın Borsasının; Merkezi Kayıt KuruluĢu A.ġ. nin 6 milyon lira sermayesi içindeki payı %01 oranında, 6 bin lira tutarındadır. Borsanın iģtirak hissesi %10 oranının altında olduğundan, iģtirak niteliğinde değildir yılında MKK A.ġ. den lira temettü alınmıģtır. Ġstanbul Altın Rafinerisi A.ġ., tarihinde kurulmuģtur. Ġstanbul Altın Rafineri A.ġ. nin ana sözleģmesine göre, Ġstanbul Altın Borsası; Rafineri nin 1500 adet A grubu ve %0,005 oranında hissesine ve yönetim kurulunda bir temsilci bulundurma hakkına sahiptir. Bu nedenle, Borsanın Ģirketin sermayesine katılma oranı %10 un altında olmasına rağmen iģtirak hissesi niteliğindedir tarihinde, ĠAB de BaĢkan dahil tüm personel iģçi statüsünde olup, kadrolar yıllık bütçede karara bağlanmaktadır yılı SayıĢtay Raporunda yer alan bazı öneriler hakkında SPK BaĢkanlığınca iģlem yapılmasını gerektirecek hususlar bulunduğunu belirten SayıĢtay BaĢkanlığının tarihli yazısı, SPK BaĢkanlığına gönderilmiģtir. Denetim tarihi (Ağustos 2014) itibarıyla, SPK tarafından ne gibi iģlem yapıldığı hakkında herhangi bir bilgi-belgeye ulaģılamamıģtır yılı SayıĢtay Raporu, tarih ve sayılı yazı KĠT Komisyonuna gönderilmiģtir. Denetim tarihi (Ağustos 2014) itibarıyla 2011 yılı SayıĢtay Raporuna dayalı olarak, 3346 sayılı Kamu

15 VII Ġktisadi TeĢebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca, ĠAB ile ilgili TBMM denetimi belgesi henüz gerçekleģtirilmemiģtir. ĠAB nin dönemine iliģkin SayıĢtay denetimi, 2013 yılı iģ programında yapılan değiģiklik uyarınca 6362 sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 13 numaralı fıkrasının ikinci cümlesinin Anayasaya aykırılık nedeniyle iptal edilmesi ve iptal kararının tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmasıyla baģlamıģtır. Denetim tarihi (Ağustos 2014) itibarıyla, 2011 yılı SayıĢtay Denetim Raporunda yer alan öneriler nedeniyle, SPK tarafından Kurumda herhangi bir inceleme, soruģturma, hukuki değerlendirme yapılıp yapılmadığı hususunda, Kurum yetkililerince; Ġstanbul Altın Borsası 2011 yılı SayıĢtay Raporunda yer alan ana öneriler ve iç öneriler hakkında Sermaye Piyasası Kurulu tarafından Borsamız nezdinde hukuki yönden herhangi bir inceleme yapılmamıģ, ayrıca bu kapsamda Borsamıza herhangi bir bildirim ulaģmamıģtır. Ģeklinde tarihli yazılı beyanda bulunulmuģtur. C-Öneriler: tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 138 inci maddesinin 4 üncü fıkrası ile Ġstanbul Altın Borsasının (ĠAB) tüzel kiģiliği, Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin (BĠST) esas sözleģmesinin tescili ile son bulmuģ ve tarihi itibarıyla 6085 ve 3346 sayılı Kanunların kapsamından çıkarılmıģ olup, raporda önerilere yer verilmemiģtir. Sonuç: 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile, tarihi itibarıyla 6085 ve 3346 sayılı Kanunların kapsamından çıkarılmıģ bulunan Ġstanbul Altın Borsasının; Borsa Ġstanbul A.ġ. (BĠST) Yönetim Kurulunun tarih ve 2014/49-15 sayılı kararıyla onaylanan tarihli bilançosu ve dönemi gelir tablosu, ,22 TL dönem gelir fazlası ile kapanmıģ bulunmaktadır.

16

17 1 A Mevzuat: II. ĠDARĠ BÜNYE 1-Kanunlar ve kuruluģ statüsüne iliģkin mevzuat: Ġstanbul Altın Borsasının tarihleri arasındaki mevzuatı aģağıda özetlenmiģtir. Ayrıca; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile getirilen düzenlemeler izah edilmiģ ve Rapora eklenmiģtir (Ek: 1) sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 13 üncü fıkrasının ikinci cümlesinin iptalini de içeren, Anayasa Mahkemesinin tarih ve E: 2013/24, K: 2013/133 sayılı Kararı izah edilmiģ ve Rapora eklenmiģtir (Ek: 2) tarihi itibarıyla uygulamadaki kanunlar ve kuruluģ statüsüne iliģkin mevzuat: ĠAB nin kuruluģ, amaç ve faaliyetlerinin hukuki dayanağı tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunudur. Ġstanbul Altın Borsası (ĠAB) 2499 sayılı Kanunun, tarihli ve 4487 sayılı Kanun ile değiģik 40 ıncı maddesi ile, tarihli ve 3794 sayılı Kanunla değiģik 40/A maddesi 40 ve 40/A maddesi çerçevesinde, kamu tüzel kiģiliği özelliklerine sahip, özel bütçeli kamu kuruluģu olarak kurulmuģ ve faaliyet göstermiģtir sayılı Kanunun 40/A maddesinde, borsaları kurma konusunda ilgili bakanlığa yetki verilmiģ, ilgili Bakanlık da verilen yetkiye istinaden Altın Borsasının kurulmasını kararlaģtırmıģ ve kuruluģa iliģkin düzenlemeler yönetmelik ile gerçekleģtirilmiģtir. Ġlgili Devlet Bakanlığının tarihli onayıyla Ġstanbul'da kurulması kararlaģtırılan Ġstanbul Altın Borsası, yasal düzenlemeye dayanılarak, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Kıymetli Maden Borsalarının KuruluĢ ve ÇalıĢma Esasları Hakkında Genel Yönetmelik ve tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ġstanbul Altın Borsası Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde, Hazine MüsteĢarlığı Tebliğinin tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanması sonucu tarihi itibarıyla kurulmuģ ve faaliyetine baģlamıģtır döneminde, ĠAB için herhangi bir kamu sermayesi tahsis edilmemiģ ve ödenmemiģtir tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 3794 sayılı Kanun ile 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa eklenen 40/A maddesindeki, Kambiyo ve kıymetli madenlerle ilgili borsaları kurmaya bunların çalıģma esaslarını tespite, bu borsalarda faaliyet gösterecek aracılarla ilgili esasları belirleyerek bu borsaların ve aracıların izleme ve denetimi ile ilgili düzenlemeleri yapmaya ilgili Bakanlık yetkilidir. hükmü ile kambiyo ve kıymetli madenler borsalarıyla ilgili hukuki alt yapı oluģturulmuģtur. Hazine MüsteĢarlığının bağlı olduğu Bakanlık tarafından yürürlüğe konulmuģ bulunan Kıymetli Madenler Borsalarının KuruluĢ ve ÇalıĢma Esasları Hakkında Genel Yönetmeliğinin 31 inci maddesi uyarınca Borsalar ve üyelerinin her türlü iģlem, hesap, kayıt ve defterleri ile gözetim ve denetimi Sermaye Piyasası Kuruluna verilmiģtir. Ġstanbul Altın Borsası, 2499 sayılı Kanunun 40/A maddesinde, borsaları kurma konusunda ilgili bakanlığa yetki verilmiģ, ilgili Bakanlık da kanunla kendisine verilen yetkiye istinaden Altın Borsasının kurulmasını kararlaģtırmıģ

18 2 Sayıştay ve kuruluģa iliģkin düzenlemeler yönetmelik ile gerçekleģtirilmiģtir. Resmi Gazetenin tarihli sayısında yayımlanan 3794 sayılı Kanun ile 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa eklenen 40/A maddesindeki, Kambiyo ve kıymetli madenlerle ilgili borsaları kurmaya bunların çalıģma esaslarını tespite, bu borsalarda faaliyet gösterecek aracılarla ilgili esasları belirleyerek bu borsaların ve aracıların izleme ve denetimi ile ilgili düzenlemeleri yapmaya ilgili Bakanlık yetkilidir. hükmü ile kambiyo ve kıymetli madenler borsalarıyla ilgili hukuki alt yapı oluģturulmuģtur sayılı Kanunun 25 inci maddesinde, personelin görevleriyle bağlantılı olarak iģledikleri suçlar ile bunlara karģı iģlenen suçlardan dolayı sorumluluk bağlamında Türk Ceza Kanununun uygulamasında kamu görevlisi sayılacaklar hüküm altına alınmıģtır. Ġstanbul Altın Borsası, tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Kamu Kurum ve KuruluĢlarına ĠĢçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 2 nci maddesi ile ĠĢ-Kur mevzuatı dıģında tutulmuģtur. ĠAB nin 4734 sayılı Kanun kapsamında olup olmadığı hususu, DanıĢtay 13 üncü Dairesinin tarih ve 2006/4686 esas ve 2007/3248 sayılı kararı ile netleģmiģ ve Kurum tarihine kadar 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde faaliyet göstermiģtir. Kanunlar ve kuruluģ statüsüne iliģkin mevzuat yönünden tarihinden itibaren durum: tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 138 inci maddesinin 4 üncü fıkrası ile Ġstanbul Altın Borsasının (ĠAB) tüzel kiģiliği Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin (BĠST) esas sözleģmesinin tescili ile son bulmuģ ve Ġstanbul Altın Borsası, Borsa Ġstanbul Anonim ġirketine devredilmiģtir. Kanunla, 3 borsa ( ĠMKB, ĠAB ve VOB) tek çatı altında birleģtirilerek Borsa Ġstanbul unvanıyla, özel hukuk tüzel kiģiliğine haiz bir anonim Ģirket Ģeklinde örgütlendirilmiģtir sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 13 üncü fıkrasının birinci cümlesi ile yapılan düzenleme ile, bazı Kanunların (657, 6245, 6085, 3346, 4734, 4735, 2886, 5018, 237, 2946, 195, 4046, 4054 sayılı Kanunlar) ve Kanun Hükmünde Kararnamelerin (233, 399, 631, 190, 527 sayılı KHK ler) hükümleri ile değiģikliklerinin Borsa Ġstanbul Anonim ġirketi ile Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin doğrudan veya dolaylı olarak pay sahipliği nedeniyle bunlara tabi hale gelen bağlı ortaklıkları ve iģtirakleri hakkında uygulanmayacağı hükme bağlanmıģtır. Ayrıca, ĠAB nin kuruluģ, amaç ve faaliyetlerinin hukuki dayanağı olan tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu; 6362 sayılı Kanunun 139 uncu maddesi ile yürürlükten kaldırılmıģtır sayılı Kanunun kapsamında; Sermaye piyasası araçları, bu araçların ihracı, ihraççılar, halka arz edenler, sermaye piyasası faaliyetleri, sermaye piyasası kurumları, borsalar ile sermaye piyasası araçlarının iģlem gördüğü diğer teģkilatlanmıģ piyasalar, piyasa iģleticileri, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği, Merkezi Takas KuruluĢları, Merkezi Saklama KuruluĢları, Merkezi Kayıt KuruluĢu ve Sermaye Piyasası Kurulu bulunmaktadır sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 1 inci fıkrası ile, sermaye piyasası araçlarının, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taģların ve Sermaye Piyasası

19 3 Kurulunca uygun görülen diğer sözleģmelerin, belgelerin ve kıymetlerin güvenilir, Ģeffaf, etkin ve istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda iģlem görmesini sağlamak, Kanunun 67 inci maddesindeki borsacılık faaliyetlerinde bulunmak üzere, Borsa Ġstanbul Anonim ġirketi unvanıyla bir anonim Ģirket kurulmuģtur. 138 inci maddenin 4 üncü fıkrasına göre, 6362 sayılı Kanunla mülga 2499 sayılı Kanunun 40/A maddesi uyarınca kurulan Ġstanbul Altın Borsasının tüzel kiģiliği, Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin esas sözleģmesinin tescili ile son bulmuģtur. Denetim tarihi (Ağustos 2014) itibarıyla, Ġstanbul Ticaret Sicili Müdürlüğünün sicil numarası tarihinde tescil edilen Borsa Ġstanbul un unvanı Borsa Ġstanbul Anonim ġirketi, ġirketin iģletme adı ise Borsa Ġstanbul dur. Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin esas sözleģmesi tarih ve 8293 sayılı T. Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmıģtır. Borsa Ġstanbul A.ġ. Kanunun yayımı tarihi olan tarihinde ticaret siciline re sen tescil edilmiģ olmakla birlikte, Borsa Ġstanbul A.ġ. nin faaliyete geçmesi esas sözleģmenin ticaret sicili tesciline bağlanmıģtır. Ticaret siciline tescil iģlemleri nedeniyle hazır edilmesi gereken resmi evrak ve belgeler Ticaret Odaları tarafından belirlenmiģ olup, tescil iģlemleri bu süreç sonucunda tamamlanmakta ve esas sözleģmenin tescili ile anonim Ģirket kuruluģu tamamlanmıģtır. Bu çerçevede anılan kanunun 138 inci maddesinin 2 nci fıkrasında esas sözleģmenin tescil ve ilanına kadar Menkul Kıymetler Borsalarının kuruluģ ve organlarına iliģkin mevcut düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmaya devam olunacağına hükmedilmiģtir. Kanundaki düzenlemeler paralelinde; ĠAB nin tüzel kiģiliği Borsa Ġstanbul A.ġ. nin esas sözleģmenin tesciline kadar devam ettiğinden, ĠAB tarafından tarihi itibarıyla devir, kapanıģ, açılıģ kayıtları içerikli herhangi bir muhasebe iģlemi yapılmamıģ, 2012 takvim yılına ait bilanço, gelir-gider tablosu ve diğer mali tablolara ait iģlemler tarihi itibarıyla düzenlenmiģtir. Borsa Ġstanbul A.ġ. nin esas sözleģmesinin tescil edilmesi ile Ġstanbul Altın Borsasının her türlü varlık, borç ve alacakları, hak ve yükümlülükleri, elektronik ortamdakiler de dahil olmak üzere her türlü kayıtları ve diğer belgeleri bir bütün olarak, herhangi baģka bir iģleme gerek kalmaksızın Borsa Ġstanbul A.ġ. ye devredilmiģ bulunmaktadır sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 8 inci fıkrası ile, Borsa Ġstanbul A.ġ. nin karar organı olan yönetim kurulu ile yönetim kurulu baģkanının durumuna açıklık getirilmiģ, ayrıca ĠAB yönetim kurulu baģkan ve yönetim kurulu üyelerinin görevlerinin Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin esas sözleģmesinin tescil edildiği tarih itibarıyla son bulacağı belirtilmiģtir sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 10 uncu fıkrası uyarınca, Ġstanbul Altın Borsasının tüzel kiģiliğinin sona ermesiyle birlikte, ĠAB tarafından yürütülen borsacılık faaliyetleri ile devam eden diğer tüm iģ, iģlem ve faaliyetler Borsa Ġstanbul A.ġ. tarafından yürütülmeye baģlanmıģ, ayrıca bu borsalar leh ve aleyhine açılmıģ ve açılacak davalarda ve icra takiplerinde Borsa Ġstanbul A.ġ. kendiliğinden taraf sıfatını kazanmıģtır. Kanunun 138 inci maddesinin 12 inci fıkrasına göre; Borsa Ġstanbul A.ġ., sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan veya özel kanunla kurulan kamu kurum, kuruluģ ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamaya tabi bulunmamaktadır. 138 inci maddenin 13 üncü fıkrasının birinci cümlesinde; 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 657 sayılı Kanun, 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 6245

20 4 Sayıştay sayılı Harcırah Kanunu, 6085 sayılı SayıĢtay Kanunu, 3346 sayılı Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanunu, 4735 sayılı Kamu Ġhale SözleĢmeleri Kanunu, 2886 sayılı Devlet Ġhale Kanunu, 5018 sayılı Kanun 237 sayılı TaĢıt Kanunu, 2946 sayılı Kanun, 195 sayılı Basın Ġlan Kurumu TeĢkiline Dair Kanun, 4046 sayılı ÖzelleĢtirme Uygulamaları Hakkında Kanun, 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 4054 sayıl Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile bunların ek ve değiģikliklerine iliģkin hükümlerin Borsa Ġstanbul Anonim ġirketi ile Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin doğrudan veya dolaylı olarak pay sahipliği nedeniyle bunlara tabi hale gelen bağlı ortaklıkları ve iģtirakleri hakkında uygulanmayacağı izah edilmiģtir. 138 inci maddenin 13 üncü fıkrasının birinci cümlesindeki düzenlemenin, Borsa Ġstanbul Anonim ġirketinin yanı sıra, bu ġirketin doğrudan veya dolaylı olarak pay sahipliği nedeniyle, bağlı ortaklıkları ve iģtirakleri olan Takas ve Saklama Bankası A.ġ. (Takas Bank), Merkezi Kayıt KuruluĢu (MKK) nın yanı sıra, Borsa Ġstanbul A.ġ. bünyesine alınan Ġstanbul Altın Borsası, (ĠAB) Vadeli ĠĢlem ve Opsiyon Borsası A.ġ. (VOBAġ) gibi kuruluģlar hakkında da uygulanmayacağı belirtilmektedir. 13 üncü fıkranın ikinci cümlesinde ise; Bu fıkranın birinci cümlesi, bu kanunla mülga 91 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve bu kanunla mülga 2499 sayılı kanunun 40/A maddesi uyarınca kurulmuģ olan borsalar ile bunların bağlı ortaklıkları ve iģtirakleri hakkında da, hükmi Ģahsiyetleri teģekkül ettiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere, hüküm ifade eder; bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemler için bu fıkranın birinci cümlesinde adı geçen kanunlara ve kararnamelere tabiiyet gerekçesi veya iddiasıyla iģlem tesis edilemez, edilmiģ olanlar kendiliğinden iģlemden kalkar. hükmü getirilmiģtir. 138 inci maddenin13 numaralı fıkrasının ikinci cümlesindeki düzenleme ile Borsa Ġstanbul, Takas Bank, Merkezi Kayıt KuruluĢu, Ġstanbul Altın Borsası ve v.b için, 6362 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde, birinci cümlede adı geçen kanunlara ve kararnamelere tabiiyet gerekçesi veya iddiasıyla iģlem tesis edilemeyeceği, edilmiģ olanların kendiliğinden iģlemden kalkacağı düzenlenmiģtir. 138 inci maddenin13 numaralı fıkrasının ikinci cümlesinde özet olarak; 2499 sayılı Kanun ve 91 sayılı KHK hükümlerine göre kurulmuģ bulunan ĠAB nin, hükmü Ģahsiyetinin teģekkül ettiği, faaliyete baģladığı tarihinden itibaren, 6362 sayılı Kanunun 138 inci maddesinin 13 üncü fıkrasının birinci cümlesinde adı geçen kanunlara ve kararnamelere tabiiyet gerekçesi veya iddiasıyla iģlem tesis edilemeyeceği, edilmiģ olanların kendiliğinden iģlemden kalkacağı düzenlenmiģtir. 138 inci maddenin 13 numaralı fıkrasının birinci ve ikinci cümlesinin Anayasaya aykırı olduğu ve iptalinin gerektiği yönündeki baģvuru üzerine; Anayasa Mahkemesinin tarih ve E: 2013/24, K: 2013/133 sayılı Kararı ile, tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun ĠMKB, ĠAB ve MKK ile doğrudan ilgili 138 inci maddenin 13 numaralı fıkrasının birinci cümlesinin Anayasaya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine oy çokluğuyla, ikinci cümlesinin Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline oybirliği ile karar verilmiģtir (Ek: 2). Anayasa Mahkemesinin tarih ve E: 2013/24, K: 2013/133 sayılı Kararı, gerekçeli olarak tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıģtır. Ġptal edilen ikinci cümle ile ilgili olarak yayımlanan gerekçeli kararda; hukuk güvenliği ilkesi, kanunların geriye yürümezlik ilkesi izah edilerek, özetle;...daha