İLKOKUL DÜŞÜNME BECERiLERi RAPORU

Transkript

1 İLKOKUL DÜŞÜNME BECERiLERi RAPORU

2

3 BECERiLERi DÜŞÜNME İLKOKUL RAPORU Bu rapor Kerem KAHRAMAN için hazırlanmıştır. BENEGO EĞİTİM DANIŞMANLIK Bahçelievler Mah. Talatpaşa Cad. Ali Reşat Paşa Sk. No:10/A Bahçelievler - İSTANBUL Tel: (0212) Fax: (0212) info@benego.com.tr

4 RAPOR HAKKINDA Bu rapor genelde Psikoloji özelde ise Eğitim Psikolojisi ve Gelişim Psikolojisi kuramları dikkate alınarak SİZİN ÇOCUĞUNUZA ÖZEL hazırlanmıştır. Bu rapor sizin için yol gösterme niteliğindedir. düşünme becerileri hakkında bilgi sahibi olmanıza yardımcı olacak bir araçtır. Bu rapor hazırlanırken çocuğunuz, siz ve öğretmeninden (öğretmeninin test doldurduğu öğrenciler için) alınan değerlendirmeler esas alınmıştır. Her insan birbirinden farklıdır. Bundan dolayı biz raporu hazırlarken ortak yönleri yansıtma ya çalıştık. Bu sebeple rapordaki tespitlerin çoğu sizin çocuğunuzu ifade etse de, belirli noktalarda çocuğunuza uymayan yönlere rastlamanız mümkündür ve doğaldır. Raporda genel olarak çocuğunuzun düşünme becerileri hakkında bilgi verilmiş olup, çocuğunuzla ilgili farkındalığınız arttırılmaya çalışılmıştır. Raporda her alanda çocuğunuzun gelişmesi için tavsiyelere yer verilmiştir. Bu tavsiyelerin bazıları çocuğunuza uymayabilir ve doğaldır. Raporda çocuğunuzun düşünme becerileri ayrı ayrı grafiklere yansıtılmış olup çocuğunuzun gelişimini sağlama konusunda size rehberlik etmesi amaçlanmıştır. Düşünme becerilerindeki grafiklerde belirtilen yüzdelik rakamlar sizin çocuğunuzun o alandaki yüzdelik oranını göstermektedir. düşünme becerileri alanında ayrıntılı oranları sizin çocuğunuzun düşünme becerileri hakkında detaylı bilgi sahibi olmanıza ve hangi alanda daha fazla geliştirmeniz gerektiği konusunda size yol göstermeyi amaçlamaktadır. Düşünme becerileri alanındaki sonuçlara göre tavsiyelerimiz yer almaktadır. Çocuğunuza tavsiyelerde belirtilen çalışmaları yaptığınız takdirde o alanda gelişmeleri zaman içinde fark edeceksiniz. Tavsiyeler doğrultusunda yaptığınız çalışmaların sonucunda çocuğunuzdaki gelişmelerin bir kısmını kısa zamanda görebilirken bir kısmı ise daha uzun zamanda kendini gösterebilir ve bu doğaldır. En son bölümde yer alan tavsiyeler kısmı çocuğunuzun düşünme becerilerini güçlendirmek için yapabileceğiniz çalışmaları kapsamaktadır. Raporun sizin çocuğunuza özel yorumlanmasını ve testin sınırlamalarının dışında sizin çocuğunuza özel danışmanlık yapılmasını istiyorsanız, Bireysel Danışmanlık için lütfen bize başvurun. 2

5 Düşünme; Bir sonuca varmak amacıyla bilgileri, kavramları incelemek, karşılaştırmak ve aralarında ilişkiler kurarak başka düşünceler üretmek işlemidir. Bu işlemlerin neticesinde ortaya çıkan zihinsel ürüne de düşünce denir. Düşünme; insanın doğuşu ile başlayan, sonraki süreçte doğrudan veya dolaylı olarak geliştirilebilen insana özgü niteliktedir. Aklın sınırların genişletmek ve bir problem için yaratıcı çözüm geliştirmek için nasıl düşünüleceğini kısacası düşünmeyi bilmek gerekir. Çocukları yaşadıkları dünyayı sorgulayan ve sağlıklı değerlendirmeler kısacası düşünmeyi bilmek gerekir. Çocukları yaşadıkları dünyayı sorgulayan ve sağlıklı değerlendirmeler yapabilecek bir zihinsel alışkanlık kazandırmak, onları çeşitli kendi başlarına değerlendirecek biçimde donatmak zorundayız. Bunun yolu ise düşünme eğitiminden geçmektedir. Düşünme Becerileri Grafiği Konsantrasyon-Odaklanma %85 Algılama-Anlamlandırma %30 Şekil-Uzay-Konum Algısı Şekil-Zemin Algısı %45 %50 El-Göz Koordinasyonu Analitik Düşünme Problem Çözme %67 %71 %78 Benzerlikleri Görme/ Farklılıkları Ayırt Etme %51 Tümdengelim-Tümevarım %11 Sınıflama-Sıralama %36 Parça Bütün İlişkilerini Kurma Tamamlama Eşleştirme %42 %

6 başından geçen bir olayı anlatabilmesi için fırsat verin ve sözünü kesmeden dinleyin. Çocuğunuza zaman zaman herhangi bir konu ya da bilgiyi aktarırken sesinizin tonunu monotonluktan uzak tutarak heyecanlı bir görüntü çizin. Onu heyecanlandırmaya, heveslendirmeye çalışın ve faaliyete yöneltin. Sesinizdeki iniş çıkışlar, konuşmalar sırasındaki vurgulamalar dikkatini uyandıracaktır. Konsantrasyon Odaklanma Konsantrasyon; bütün dikkatin bir noktaya toplanması, bütün öğrenme mekanizmalarının aynı noktaya yönlendirilmesi, bütün alıcıların öğrenmeye hazır hâle getirilerek algının en yüksek performansına ulaşmasıdır. Odaklanma; bir konu, nesne, proje, ders veya işe yoğunlaşma, konsantre olma, kilitlenme; bir şeye kendini verme, ona sımsıkı tutunma; dikkat, algı ve enerjisini dağıtmama anlamlarına gelir. Konsantrasyon-Odaklanma Grafiği Dikkat ve odaklanmasını geliştirmek, konsantrasyonunu uzun süre sürdürebilmek için birlikte balık tutma, yap-boz yapma vb. etkinlikler yapabilirsiniz. Çocukların dikkatleri belli bir noktada dağılmaya başlar. Bu noktaya henüz gelinmeden, faaliyeti bölmeyecek küçük molalar verebilirsiniz. Örneğin; birlikte yaptığınız faaliyetin konusu ile ilgili bir anekdot anlatma, konu ile ilgili bir deney yapma, konudan uzaklaşmadan oyunlar oynama, birlikte basit bir fiziksel egzersiz yapma gibi. Çocuğunuz evde ders çalışırken ya da bir etkinlik yaparken çevredeki seslerin azaltılması daha kolay odaklanmasına ve konsantrasyonunun uzun sürmesine katkı sağlayacaktır. aynı anda tek bir işle ilgilenmesi odaklanmasını kolaylaştıracağından, masasının üzerinde tek bir çalışması olmasını teşvik edin. Düzenli bir oda ve çalışma masası çocuğunuzun daha uzun süre dikkatini ve odaklanma sürdürmeye, konsantrasyonunu arttırmaya yardımcı olacaktır. %85 4

7 Çocuğunuza masal, hikâye okurken ya da bir olayı anlatırken karakterlerin özelliklerine göre vurgulamalar yaparak çocuğunuzun farklı algı kanallarını destekleyebilirsiniz. algılarının gelişmesi için alışverişe gittiğinizde çevreden gelen uyaranları size anlatması için teşvik edin. Tarif edemediği uyaranlar konusunda siz yardımcı olun. Algılama- Anlamlandırma Algılama; duyu organları (görme, işitme, dokunma, tatma, koklama) tarafından çevreden alınan uyarıcıların beynimiz tarafından anlamlı hale getirilme sürecidir. Anlamlandırma; kısa süreli bellekteki bilginin, uzun süreli bellekte hâlihazırda var olan bilgilerle ilişkilendirilerek uzun süreli belleğe transfer edilme sürecidir. bilim, sanat, spor, gezi etkinliklerine katılması algı kanallarını desteklemeye katkı sağlar. Çocuğunuz herhangi bir soru sorduğunda ayrıntılı cevap vermeniz algısını güçlendirecektir. nesneleri tanımlaması ve onlar hakkında yorumda bulunması için destekleyin. Mesela; yemek yerken tadı, tuzu, lezzeti, içindekileri hakkında konuşmaya teşvik edin. Gözlerini kapayarak hatırlatma oyunları oynatma (El çırparak ellerimi kaç defa çırptım? diye sorunuz. Hatırlama oyunları iki, üç veya dört etaplı olabilir. Mesela; mavi kitabı al, masanın üzerine koy. Çocuğunuzla oynadığınız oyunlarda değişik tip eşyalar kullanarak bunların çocuğunuza neyi hatırlattığı veya bunları görünce çocuğunuzun ne hissettiğini sorun. Algılama-Anlamlandırma Grafiği %30 5

8 Farklı nesneleri parçalarına ayırıp, daha sonra doğru şekilde birleştirebilme. Ör: Meyve parçaları, oyuncaklar, geometrik şekiller, resimler, vb. Bir alanın tanımını yapma, tarif etme. Ör: Park, mağaza, sokak, vb. Dikkat ve odaklanmasını geliştirmek, konsantrasyonunu uzun süre sürdürebilmek için birlikte balık tutma, yap-boz yapma vb. etkinlikler yapabilirsiniz. Kesme-yapıştırma çalışmaları. Şekil-Uzay Konum Algısı Şekiller arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları görebilme, düzlem üzerinde çizilmiş bir cismi üç boyutlu görebilme, cisimlerin ve şekillerin döndürüldükleri zaman alacakları durumları göz önünde canlandırabilmeyi ifade eder. Algımızın örgütlenme özelliği sayesinde şekil ve zemin birbirinden farklı olarak algılanmakta, böylelikle nesneleri tanımamız mümkün olmaktadır. Odasındaki eşyaları farklı özelliklerine göre sınıflandırarak anlatması. Bir uğurböceği ya da kelebek resmi ikiye katlanarak gösterilir ve bu resimlerde olduğu gibi iki yanı aynı (simetrik) nesne örnekleri vermesi istenebilir. Yürürken yerde gördüğü bir gölgenin gerçekte neyin gölgesi olduğunu sorabilirsiniz. Parçalı oyuncakları takıp çıkarması için teşvik edin. Parçaları birleştirdiğinde ortaya nasıl bir şekil çıkacağını tahmin etmesini isteyin. Değişik tangram şekilleri yapmasını teşvik edin. Şekil-Uzay-Konum Algısı Grafiği %45 6

9 Çalışmaları oyunlaştırabilirsiniz. Haydi, seninle bir oyun oynayalım: Gözlerini kapat ve odanda neler olduğunu bana söyle. Odana girince sağda ilk ne var? gibi sorular sorulabilir. Oyun şeklinde, evdeki bir eşyanın yerini değiştirip sormak: Şimdi burada ne değişti? Odayı ve eşyaları sözel olarak tarif ettirebilirsiniz. Tahmin çalışmaları: Burada kaç boncuk var? önüne 8 10 nesne koyup birini ya da ikisini saklayıp, nasıl bir farklılık olduğunu sormak. Şekil-Zemin Algısı Her nesne bir zemin üzerinde yer alarak algılanır. Zemin olmadan şekil olmaz. Bazen bir resimde ki şekil, zemin olarak veya tam tersi zemin, şekil olarak algılanabilir. Zihnin zemin üzerindeki şekli fark etmesi şekil zemin algısı olarak adlandırılır Şekil-Zemin Algısı Grafiği %50 Seçilen bir resimdeki (resme baktırıp, daha sonra kapatarak) eşyaların ve kişilerin yerlerini sormak. Kendi odasındaki eşyaların yerini bilmesi, eşyaları sayması, görme becerisini destekler. Meyve yerken portakalları (diğer meyve ve sebzeler de olabilir) kesip, çocuğunuzdan kesilmiş parçaların eşlerini bulması istenebilir. Çocuğunuza bir fotoğrafı, resmi sözlü olarak anlattırıp, daha sonra bakmadan çizmesini istemek. Yarım olan şekillerin diğer yarısını (simetriğini) çizerek tamamlamak. Odadaki bir nesneyi (dikdörtgen, kare, daire vb. olabilir) seçin ve şunu sorun: Odanda buna benzeyen üç tane dikdörtgen nesne söyle. Odadaki bir eşyanın yerini tarif etmek ve o eşyayı bulmasını istemek. Ör: Bana masanın önündeki topu göster. Yan yana oturulduğunda, Annen mi sana daha yakın oturuyor, yoksa ben mi daha yakınım?, Yer değiştirdiğimizde kim daha yakın olur? gibi sorular sorarak mekan algısı geliştirilebilir. Kitabı masanın üstüne koy., Çantanı dolabın yanına koyabilirsin. gibi yönergeler verebilirsiniz. Bu tür hareketler yön kavramını geliştirir. 7

10 ayakkabılarını bağcıklarını bağlaması, kıyafetlerinin düğmelerini iliklemesi, fermuarlarını açıp kapamasını kendisinin yapmasını teşvik edin. ipe boncuk dizmesi, mandal açıp kapaması ince motor becerilerini geliştirir. Geometrik nesnelerin bulunduğu kutunun içine bonibon koyun ve çocuğunuzdan nesneye değmeden bonibonları toplamasını isteyin. Pirinç ve bonibonun karıştırıldığı bir kaptan, pirinç veya bonibonu ayıklamasını isteyin. El-Göz Koordinasyonu Bilek hâkimiyeti, parmakların kullanımı, elin sayfa üzerindeki esnekliği, kalem tutma becerisi, bedenini koordineli olarak kullanma ve denge duygusunun gelişmesi el göz koordinasyonu olarak tanımlanır. Resim yapmak, yazı yazmak ve şekiller çizmek için gerekli olan beceri, el-göz koordinasyonuna örnektir. El-Göz Koordinasyonu Grafiği Çocuğunuzla kâğıt yırtma, makasla gazeteden ve dergilerden resim kesme, çizgilerden taşırmadan boyama yapma, yapıştırma çalışmaları yapabilirsiniz. Odaya sandalyeleri yerleştirip, çarpmadan, değmeden geçmesini isteyin. Top oynama, ip atlama gibi bedenini kullanabileceği oyunlar oynamayı teşvik edebilirsiniz. noktaları birleştirerek farklı resim yapma çalışmalarını teşvik edin. tabağına kendi yemeğini koyması, bardağına kendi suyunu koyması konusunda teşvik edici olun. Bedenini tanımasını ve kullanmasını sağlayacak, yön duygusunu geliştirecek spor ve sanat faaliyetlerine katılması yararlı olacaktır. Maket yapımı, satranç, tavla, tenis, masa tenisi, jimnastik, bale, dans, piyano vb. alanlardaki aktivitelere yönlendirebilirsiniz. %71 8

11 Çocuğunuza yeni öğrendikleriyle, eski bilgileri arasında bağlantı kurması için fırsatlar yaratabilirsiniz. Onu bu yönde düşündürmeye teşvik edecek sorular sorabilirsiniz: Bu konuyu öğretmeniniz sizinle paylaşmadan önce konu ile ilgili neler biliyordun? gibi. Bu yolla öğrenmeyi öğrenmesi, öğrenmekten keyif alması, öğrendiği bilgiler arasındaki ilişkiyi yorumlaması için fırsat sağlayan sohbet ortamı sağlanmış olacaktır. Labirent tarzında düzenlenmiş bulmacaları beraber çözebilirsiniz. Bu yolla görsel içerikli uyaranlar arası ilişkileri anlaması kolaylaşacaktır. Çocuğunuzdan bir nesnenin konumunu tarif etmesini isteyebilirsiniz. Odasındaki eşyaları tarif ettirip, bir nesnenin ismini vermeden mekândaki yönünü anlatmasını ve sizin o nesneyi bu şekilde bulmanızı sağlayarak çalışmayı oyunlaştırabilirsiniz. Analitik Düşünme Bir problemi çözmek için, bilgileri ayrıştırarak ve sorunu oluşturan öğeleri göz önüne alarak sonuca varmak için yürütülen sistematik düşünme tarzıdır. Analitik Düşünme Grafiği Tanıdığı, bildiği mekânların krokisini kâğıt üzerine çizdirebilirsiniz. bir hikâye ya da metin okuduktan sonra size anlatmasını; hikâyede ya da metinde adı geçen varlıkları, olayları tarif etmesini isteyebilirsiniz. Gittiğiniz bir yerle ilgili konuşabilirsiniz. Ör: Gittiğimiz müzede, sinemada neler vardı? Bu alanda başka neler olmasını isterdin? Çocuğunuza Yağmurda ıslanmamak için ne yaparız? Kışın hangi kıyafetleri niçin giyeriz? gibi sorular yönelterek akıl yürütmesini sağlayabilirsiniz. satranç, labirent gibi oyunları oynamasını teşvik edebilirsiniz. %67 9

12 Çocuğun bağımsız yapabildiği işlerde müdahale etmeyin, kendi ürettiği çözümleri destekleyin, ödüllendirin, özgüvenini arttırın. Sorun çözme becerisini geliştirmek için onun fikirlerini sormak ve onun anlatmasını sağlamak güven duygusunu geliştirecektir. yaptığı çalışmaları değerlendirmesi konusunda onu teşvik edebilirsiniz. Yaptığı etkinlik her ne olursa olsun, kullandığı yöntemi sizinle paylaşması için onu cesaretlendirin. Problem Çözme Belli bir amaca ulaşmak için karşılaşılan güçlükleri ortadan kaldırmaya yönelik çözüm yollarının aranması ve sonuca ulaşma sürecidir. Problem Çözme Grafiği %78 Bir sorunla karşılaştığı zaman bu sorunu kendi başına çözmesi için ona fırsat vermeliyiz Sorunu çözemediğinde kızmamalı sabırlı davranmalıyız. Çözüm yolunu göstermeden önce çözüme götürecek ipuçları vermeliyiz: Sence yaptığın bu kule niçin sallanıyor, kuleni ne tür bloklarla yaparsan daha sağlam olur gibi Biz bir sorunu çözerken ona örnek olup nasıl mantık yürüttüğümüzü yüksek sesle düşünerek gösterebiliriz: Seni 10 dk. İçinde okula bırakmam gerekiyor. Ancak sen daha kahvaltını yapmadın. Bu kadar kısa sürede kahvaltı yapamayacağına göre, sana bir sandviç yapalım. Okula giderken yersin. Çocuğunuza küçük sorumluluklar verin, böylece onun kendine olan güvenini arttırmış olursunuz. Kendine güveni olan bir çocuk sorunlarla baş ederken daha rahat olacaktır. Çocuğunuza kendi fikirlerini sorun, fikirlerini öğrendikten sonra neden böyle düşündüğünü anlamaya çalışın. Fikirlerini özgürce belirtebilen bir çocuk, sorun çözerken kendi kararlarının önemini anlayabilecek ve kendi kararları ile sorunu çözmeye çalışacaktır. Aile toplantıları yoluyla ve kendi hayatınızda gerçek sorunları nasıl çözdüğünüzü çocuklarınıza göstererek evinizde bir sorun çözme ortamı yaratın. Bu süreçte, çocuklarınız isterlerse bir sorunu tartışma fırsatına sahip olabilirler. 10 Çocuğunuza çeşitli kitaplar okuyun ve kitapta olan karakterlerle ilgili sorular sorun. Örneğin kitaptaki karakter bir sorunla karşılaşmıştır, siz de çocuğunuza "Eğer, sen onun yerinde olsaydın ne yapardın?" diye sorabilirsiniz. Böylece çocuğunuza farklı sorunlar hakkında düşünme fırsatı vermiş olursunuz.

13 Çocuğunuzla eşleştirme oyunu oynayabilirsiniz. Çocuğunuza oyuncaklarını plastik, ahşap ve kumaş olarak ayırmasını isteyebilirsiniz. Trafikte aynı renk ve modeldeki araçları bulma oyunu oynayabilirsiniz. Herhangi bir resim üzerinden aynı özellikteki nesneleri bulabilme oyunu oynayabilirsiniz. Bulaşık makinesinden sırayla tabak, çatal ve kaşıkları yerine koymasını isteyebilirsiniz. Mesela Önce çatalları yerine koyar mısın? gibi Çocuğunuzla fotoğraf albümünüzden sizin resimlerinizi bulmasını ya da kendi resimleri içinden pantolon giydiği fotoğrafları bulmasını isteyin. İki resim arasındaki farkları bulma oyunu oynayabilirsiniz Benzerlikler Görme- Farklılıkları Ayırma Benzerlikleri görme; bir bütünün içindeki aynı özellikteki parçaları ayırt edebilme becerisidir. Resimli kartlar üzerinden farklı olanı kapatma oyunu oynayabilirsiniz Hayvanlar, bitkiler, meyveler ve sebzeler arasında farklı olanları bulma Ayırt etme faaliyetleri; bu çalışmada resimler, geometrik şekiller ve desenli malzemeler kullanılır. Farklılıkları ayırma; bir bütünün içinden farklı özelliklere sahip olan kısımları veya parçaları ayırt edebilmedir. Benzerlikleri Görme-Farklılıkları Ayırma Grafiği %51 11

14 Çocuğunuzla heceleme oyunu oynayabilirsiniz. Çocuğunuzla cümleleri kelimelerine ayırabilirsiniz. Çocuğunuzla birlikte puzzle oynayabilirsiniz. Parçalı oyuncakları takıp çıkarması için teşvik edin. yap-boz, lego, maket yapma gibi oyunları oynaması tümevarım ve tümdengelim becerilerini geliştirir. tatilde, okulda yapmış olduklarını size anlatmasını sağlayın. Tümdengelim Tümevarım Tümdengelim, gerek akıl gerekse gözlem ve deney yoluyla elde edilmiş genel bir yargıyı ayrı ayrı olaylara uygulamaktır. Başka bir deyişle özelin bilgisini genel yargılardan çıkarmaktır. Tümevarım, gözlenen tek tek olgulardan yola çıkarak genel yargılara ulaşmaktır. Başka bir deyişle tümevarım özelden genele giden bir akıl yürütme türüdür. Tümdengelim-Tümevarım Grafiği Top oynama, ip atlama gibi bedenini kullanabileceği oyunlar oynamayı teşvik edebilirsiniz. noktaları birleştirerek farklı resim yapma çalışmalarını teşvik edin. tabağına kendi yemeğini koyması, bardağına kendi suyunu koyması konusunda teşvik edici olun. Bedenini tanımasını ve kullanmasını sağlayacak, yön duygusunu geliştirecek spor ve sanat faaliyetlerine katılması yararlı olacaktır. Maket yapımı, satranç, tavla, tenis, masa tenisi, jimnastik, bale, dans, piyano vb. alanlardaki aktivitelere yönlendirebilirsiniz. tabağına kendi yemeğini koyması, bardağına kendi suyunu koyması konusunda teşvik edici olun. %11 12

15 Sevdiği bir oyunu, etkinliği nasıl gerçekleştirdiğini sırası ile anlattırabilirsiniz. Evdeki, günlük yaşantısında karşılaştığı nesneleri kullanarak, onları tanımlaması ve ortak kavramları kullanarak sınıflaması istenebilir. Çatalı, kaşığı ne için kullanırız? Yazlık-kışlık kıyafetlerimiz nelerdir? İçeride giydiklerimiz, dışarıda giydiklerimiz nelerdir? gibi sorular kullanılabilir. Eşyaları sınıflandırma faaliyetleri; (eşyaların renklerine, büyüklüklerine şekillerine, cinslerine göre kümeleme) yapılabilir. Sayıların sıralanmasına dayalı "sayı bulmacaları" çözerek, ardışık düzenleme becerisini geliştirmesine destek olabilirsiniz. Sınıflama- Sıralama Sınıflama, varlıkları benzer özelliklerine göre gruplara ayırmaktır. Sıralama, nesneleri belli bir özelliğe sahip oluş derecesine göre dizen ölçek türüdür. Sıralamayla nesneler en büyükten en küçüğe, en ağırdan en hafife veya tersi işlemler yapılır. Sınıflama-Sıralama Grafiği %36 İzlediği filmleri, okuduğu hikâye veya kendisine okunan kitapları hatırladığı kadarıyla olayların akış sırasına göre anlatması, çocuğun sıralama becerisini ve hafızasını geliştirecektir. Öğrenmesi gereken sıralı kavramları şarkıya, tekerlemeye ya da şiire dönüştürerek, sırasının daha kolay farkına varmasını sağlayabilirsiniz. Kavramların zıtlığı ve benzerliği ile ilgili sorular sorarak oyunlar oynamak. Ör: Senin odan mı daha büyük, mutfak mı daha büyük? Mutfakta hangi eşyalar olmalı? vb. sorularla sınıflama yapılabilme becerisi gelişir. Yarım olan şekillerin diğer yarısını (simetriğini) çizerek tamamlamak. Odadaki bir nesneyi (dikdörtgen, kare, daire vb. olabilir) seçin ve şunu sorun: Odanda buna benzeyen üç tane dikdörtgen nesne söyle. Odadaki bir eşyanın yerini tarif etmek ve o eşyayı bulmasını istemek. Ör: Bana masanın önündeki topu göster. Kitabı masanın üstüne koy., Çantanı dolabın yanına koyabilirsin. gibi yönergeler verebilirsiniz. Bu tür hareketler yön kavramını geliştirir. 13

16 Yap-boz, lego, maket yapma gibi oyunları oynamak, parça bütün becerisini geliştirecektir. Bir hayvanın özelliklerini sayıp çocuğunuzun tahmin etmesini sağlayabilirsiniz. Vücudun parçalarını sayabilirsiniz. Arabanın parçalarını sayabilirsiniz. Aile fertlerini sayabilirsiniz. Evin odalarını sayabilirsiniz. Parça-Bütün İlişkilerini Kurma Tamamlama Parça Bütün İlişkisi Kurma; tek tek parçalardan bütünü görebilme, bütünün içindeki parçaları ayırt edebilme becerisidir. Tamamlama; bir bütündeki eksik parçaları bir araya getirme becerisidir. Parça-Bütün İlişkileri Kurma Tamamlama Grafiği Yemeğin içindeki sebzeleri ayırt etme oyunu oynayabilirsiniz. Takılıp çıkarılabilen oyuncakları parçalarına ayırıp tekrar birleştirebilirsiniz. tabağına kendi yemeğini koyması, bardağına kendi suyunu koyması konusunda teşvik edici olun. Bedenini tanımasını ve kullanmasını sağlayacak, yön duygusunu geliştirecek spor ve sanat faaliyetlerine katılması yararlı olacaktır. Maket yapımı, satranç, tavla, tenis, masa tenisi, jimnastik, bale, dans, piyano vb. alanlardaki aktivitelere yönlendirebilirsiniz. tabağına kendi yemeğini koyması, bardağına kendi suyunu koyması konusunda teşvik edici olun. %50 14

17 çoraplarını karıştırıp birbirlerinin eşlerini buldurtabilirsiniz. Eşleştirme kartları ile oyunlar oynanabilir. Eşyaları sınıflandırma faaliyetleri; (eşyaların renklerine, büyüklüklerine şekillerine, cinslerine göre kümeleme) yapılabilir. Sayıların sıralanmasına dayalı "sayı bulmacaları" çözerek, ardışık düzenleme becerisini geliştirmesine destek olabilirsiniz. İzlediği filmleri, okuduğu hikâye veya kendisine okunan kitapları hatırladığı kadarıyla olayların akış sırasına göre anlatması, çocuğun sıralama becerisini ve hafızasını geliştirecektir. Eşleştirme Benzer özellikteki parçaları bir araya getirme becerisidir. Eşleştirme Grafiği %42 Öğrenmesi gereken sıralı kavramları şarkıya, tekerlemeye ya da şiire dönüştürerek, sırasının daha kolay farkına varmasını sağlayabilirsiniz. Kavramların zıtlığı ve benzerliği ile ilgili sorular sorarak oyunlar oynamak. Ör: Senin odan mı daha büyük, mutfak mı daha büyük? Mutfakta hangi eşyalar olmalı? vb. sorularla sınıflama yapılabilme becerisi gelişir. Yarım olan şekillerin diğer yarısını (simetriğini) çizerek tamamlamak. Odadaki bir nesneyi (dikdörtgen, kare, daire vb. olabilir) seçin ve şunu sorun: Odanda buna benzeyen üç tane dikdörtgen nesne söyle. Odadaki bir eşyanın yerini tarif etmek ve o eşyayı bulmasını istemek. Ör: Bana masanın önündeki topu göster. Kitabı masanın üstüne koy., Çantanı dolabın yanına koyabilirsin. gibi yönergeler verebilirsiniz. Bu tür hareketler yön kavramını geliştirir. Odadaki bir nesneyi (dikdörtgen, kare, daire vb. olabilir) seçin ve şunu sorun: Odanda buna benzeyen üç tane dikdörtgen nesne söyle. 15

18 TAVSİYELERİMİZ Çocuklar oyunlarında serbest bırakılmalı, zaman ve hayal güçleri sınırlandırılmamalıdır. Çocuklara hayal güçlerini arttıran hediyeler verilmelidir. Yaratıcı düşünmek için, fikirlerin içi dışına çıkarılmalı, ters çevrilmeli, yani fikirlerle oynanmalıdır. Çocukları baskı altına almamalı, değişik ve şaşırtıcı fikirlerinde engellemeyip cesaret verilmelidir. Çocuğun çevresinde oynayabileceği eşyaların olması ve evin ya da sınıfın çeşitli yerlerinde oynayabilmesi sağlanmalıdır. Yetersiz çevre koşullarının yaratıcılığı olumsuz etkilediği unutulmamalıdır. Çocuğun heyecanı, hevesi ve yetişkinin sınırlamaları arasında denge kurulmalıdır. Sorunların çözümde çocukla "Öyle olmaz, böyle olur" gibi kesin konuşmalar yapmak yerine "Başka türlü nasıl yapabilirdin" gibi açık uçlu öneriler getirilmeli, çözüm yolları tartışılmalıdır. Bir işi gerçekleştirebilmesi için çocuğa cesaret verilmeli, imkân sağlanmalı, yardımcı olunmalıdır. Çocuğa, çevresini algılaması, gözlemesi ve bu gözlemlerini değerlendirmesi öğretilmelidir. Her şeye "evet" diyen bir çocuk yetiştirme anlayışına sahip eğitim sisteminin, çocuğun yaratıcılığını olumsuz yönde etkileyeceği unutulmamalıdır. Eğer çocuk hazırsa, daha fazla şeyler öğrenmesine fırsat tanınmalıdır. Cinsiyet rollerinin aşırı ya da yanlış vurgulanmasının yaratıcılığı olumsuz etkilediği unutulmamalıdır. Çocuğun kendine güven duyması sağlanmalıdır. Çocukta yaratıcılığın gelişmesi ve ortaya çıkması için çocuk kitaplarıyla daha çok etkileşimde bulunmalıdır. Çocukları dinleyip fikirlerini uygulamaları kolaylaştırılmalıdır. Çünkü çocuklar yaptıkları ve düşündükleri şeyler hakkında yetişkinlerin düşüncelerine ihtiyaç duyarlar. Çocuğu yaratıcılığa yöneltmede ödül kullanılmamalıdır, zira ödülü elde etmeye çalışmak çocuğun yaratıcılığını engelleyebilir. Çocuğun bulunduğu ortamdaki çevre düzenlemesi çok fazla düzenli olmamalı ve çocuğa düzeni koruması için aşırı baskı yapılmamalıdır. Çünkü çocuklar, baskı altında kalmazlarsa yaratıcı özelliklerini kullanıp daha üretken olabilirler. Yukarıdaki alt konu başlıklarından öğretmenlere sorular sorarak çocukların dikkat ve kavram becerileri hakkında bir sonuç elde etmek istiyoruz. Bunun için öğretmenlere ortalama her bir alt başlıktan en az 5 er tane soru olması daha doğru olacaktır. 16

19

20 ŞEKİL UZAY KONUM ALGISI ŞEKİL ZEMİN İLİŞKİSİ KURMA ANALİTİK DÜŞÜNME PROBLEM ÇÖZME BENZERLİKLERİ GÖREBİLME FARKLILIKLARI AYIRT EDEBİLME TÜMDENGELİM TÜMEVARIM SINIFLAMA SIRALAMA PARÇA-BÜTÜN İLİŞKİSİ KURABİLME TAMAMLAMA EŞLEŞTİRME İLİŞKİLENDİRME BENEGO EĞİTİM & DANIŞMANLIK Bahçelievler Mah. Talatpaşa Cad. Ali Reşat Paşa Sk. No:10/A Bahçelievler - İSTANBUL Tel: (0212) Fax: (0212) info@benego.com.tr