Web'deki Belediyelerimiz:

Transkript

1 Web'deki Belediyelerimiz: İzmir Büyükşehir Belediyesi Türksel Kaya Bensghir Ü1kemizde web'e açılan belediyelerin İnternet ve web teknolojilerini halkla İ lişkiler, yönetime katılma, sosyal sorumluluk, ve e-iş/ticaret aracı olarak kullanım düzeylerini değerlendirmek amacıyla kaleme alınan bu makalede, İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesi incelenecektir" Çalışmada, önce dünyada ve ülkemizde internet ve web teknolojilerinin kullanımı ve ülkemizde web' deki belediyelerin niceliksel gelişimi alınacak ve ardından, İzmir Büyükşehir Belediyesİ web sitesi tanıtılacak; belediyenin web teknolojilerinin sunduğu olanaklardan yararlanma düzeyi ve web hizmetleri üzerinde durularak site içeriği değerlendirilecektir. Yöntem Çalışma, ince1enen belediye web sitesine 15 Mart-18 Hazİran 2001 tarihleri a rasında farklı zamanlarda yapılan erişimlerde ulaşılan bilgiler ve sitenin tasarım ve yönetimi ile ilgili daha detaylı bilgi edinmek üzere hazırlanarak site webmaster'ına gönderilen Anket 2 Formu'nda elde edilen bulgular üzerinde yapılan içerik analizine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Dünyada ve 'Ülkemizde İnternet ve Web Teknolojileri Ekonomiden ticarete, sağlıktan eğitime pekçok alana yeni fırsat ve olanaklar sunan internet ve web teknolojileri dünyada ve ülkemizde giderek daha fazla kullanılmaktadır. Dünyada internet kullanıcısı sayısı Haziran 2000'de milyon iken; Eylül 2000'de ve Kasım 2000'de 407. ı ı milyona ulaşmıştır. Hazİran-Kasım 2000 itibarıyla yüzde 33.6'lık artışı ifade eden bu rakamın bölgesel dağılımı Tablo ı 'de sunulmuştur. İnternet ve wb teknolojilerinin kullanım durumlarına yönelik yapılan çeşitli a raştırmalar, ülkelerin bu teknolojileri kullanım düzeylerinin farklı olduğunu ortaya koymaktadır. Dr., TODAİE Asistanı, tkaya@todaie.gov.tr. 1 Diğer belediyelerin bu kapsamda incelenmesi başka makalelerin konusunu oluşturacaktır. 2 Belediye Web Siteleri E-Soru Formu olarak yazar tarafından hazırlanan Anket Formu (web yönetim, tasarım ve içeriğe yönelik) ıı sorudan oluşmaktadır. E-posta yoluyla gönderilen Formun, yine bu kanalla yanıtlanma St istenmiştir. Çağdaş Yerel Yönetimler, Ci/t 10 Sayı 2 Nisan 2001, s

2 114 Çağdaş Yerel YtJnetimler, 10(2) Nisan 200/ ABD Tablo 1: Dünyada İnternet Kuııanım Durumu* Milyon kişi Afrika 3.11 Asya/Pasifik Avrupa OrtaDogtı 2AO Kanada/ABD Latin Amerika Dünya Toplamı * ( ). NielselNetRatings Araştırma Rapor'una göre Amerika'da nüfusun yüzde 55.8'i internet kullanıcısı olup kamu bilgilerine kamuya açık kurulan kiosk'lardan (internet erişim merkezleri) erişilebilmekte ve halkın yüzde 28'i internete evden de bağlanabilmektedir how many online/ n america.html ( ). E-devlete geçiş sürecine yönelik önemli adımların atıldığı ülkede devlet, internet kullanımının artırılmasına yönelik pek çok yasal düzenlemelere ve teşviklere gitmektedir. Nitekim, ülkede Temmuz 2000'de kabul edilen elektronik imza (E-imza) ile e-devlete geçişte ve internete dayalı iş olanaklarında önemli adım atılmıştır V s & art id=339&rel=true ( ). E-İmza BT firmaların daha güvenilir teknolojiler geliştirmesini teşvik ederek, vatandaşların internet üzerinden hizmet alabilmelerine zemin oluşturmuştur. Bu gelişme, devletin web siteleri yoluyla daha hızlı, ekonomik ve kolay kamu hizmeti sunmasını olanaklı kılmıştır. Öte yandan, Amerika Birleşik Devletleri Arkansas Eyaletinde yer alan il belediye web siteleri üzerinde yapılan araştırma, sitelerin çoğunlukla belediyenin yönetim yapısı, seçilmiş yöneticilerin iletişim adresleri ibi bilgileri içerdiğini; ancak çok az sayıdaki sitenin etkileşim olanağı sağladığını göstermektedir (Lesh G., Harding: 2000). Avrupa ABD ve Asya'ya göre internet devrimini yaşamakta geciken fakat aradaki farkı kapamak için büyük çaba gösteren Avrupa'da e-devlet ve e-toplum için projeler yürütülmektedir. Bu projelerden biri İspanya'da pilot bölge olarak düşünülen Valencia' da seçilen semtler bütün idari sorunlarını kurulan bir intranet üzerinden yerel yöneticilerle paylaşmakta ve halkın yerel sorunları sanal top

3 Web 'deki Beled;yelerimiz: ızmir Büyükşehir Belediyesi 115 lantılarla çözülmeye çalışılmaktadır. Öte yandan Avrupa Birliği de üye ülkeler arasında e-europa yaratma konusunda önemli projeler yürütmektedir V s&art id=339&rel=true ( ). İngiltere NetValue kayıtlarına göre İngiltere'de evden internet'e erişen nüfus 11.5 milyonu bulmaktadır. Bu nüfusun yüzde 40'nı da kadınlar oluşturmaktadır. İngiltere Başbakanı devlet-vatandaş arasında yürütülen işlemlerin yüzde 25'nin elektronik ortamda gerçekleştirileceğini, bu oranın 2005'de yüzde 50'ye ve 2008'de ise yüzde 100'e çıkarak, ülkesinin dünyanın en önde gelen internet ekonomisine kavuşacağını dile getirmiştir (BT, 2000). Almanya Almanya İçişleri Bakanı, Otto Schily, ülkelerinde 2000 yılına kadar web tabanh oylamanın yapılabileceğini dile getirmektedir. Öte yandan, hali hazırda bazı üniversite seçimlerinde kullanılan internet üzerinden oylamanın, 2006 yılına kadar kimi vatandaşlarca yapılabilir hale geleceği öneri sürülmektedir (CNET, oo1). Singapur Dünyanın en geniş iletişim ağlarından birine sahip olan Singapur, elektronik devlet projesini büyük bir başarıyla hayata geçirmiştir. Bu proje ile halk doğum kayıtlarını tutmaktan emeklilik formu doldurmaya kadar çok sayıda işlemi fareye tıklayarak gerçekleştirme olanağına kavuşmuşlardır. Singapur halkı web sitesine ulaşıp online işlem yaparak, daha hızlı ve etkili kamu hizmeti alabilmektedirler. E-devlete geçişle birlikte Singapur halkının online vergi yatırma oranı % 40'a çıkmıştır ( ). Kanada COMQUEST Araştırma Raporu'na göre, Aralık 1999 itibarıyla Kanada'da nüfusunun yüzde 42.8'i (13.2 milyon) internet kullanmaktadır Grubu tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre (Mayıs, 2001) Kanada' da bulunan İnternet kullanıcıların üçte ikisi, eğer olanak sağlanırsa yerel ve merkezi seçimlerde oylamayı internet üzerinden yapabileceklerini belirtmişlerdir. öte yandan, bu ülkede internet kullanıcıların % 71 'i sürücü belgelerini web üzerinden online yenilediklerini ve % 60'ı da vergi beyannamelerini online verdiklerini dile getirmişlerdir id=

4 116 Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(2) Nisan &rel=true. Aynı araştırma, Kanada internet kullanıcıların % 40'ının en az ayda bir kez bir kamu web sitesini ziyaret ettiklerini ve en çok ziyaret e dilen popüler sitelerin istihdam, vergi ve eğitim alanlarında hizmet veren siteler olduğunu göstermektedir. Araştırmada ortaya çıkan bir başka dikkat çekici ö nemli bulgu da internet kullanıcıların % 88'nin devletle olan kişisel işlerinin yüz yüze değil de internet ortamından gerçekleştirmeyi tercih ettiklerini belirtmeleridir. Çin/Hong Kong Hazİran 2000 itibarıyla CNNIC kayıtlarına göre Çin'de internet kullanım oranı yüzde L.34'dür (16.9 milyon kişi) how many online/ asia. html ( ). Öte yandan, yeni yapılan bir araştırma Çin'de internet kullanan kentli nüfus oranın yüzde 7 olduğunu ortaya koymuştur. Çin halkı internet'e daha çok işyeri ve internet kafelerden erişebilmektedir. Aynı araştırma kentli internet kullanıcı oranının Hong Kong' da yüzde 34, Tayvan'da ise yüzde 31 olduğunu göstermiştir index. cgi?= VS&art-id= &rel=true Hong Kong'da ise NielselNetRatings kayıtlarına göre Kasım 2000 itibarıyla nüfusun yüzde 48.6'sl internet kullanmaktadır. how many online/ asia. html ( ). Türkiye Türkiye'de bilişim alanı ile ilgili kapsamlı araştırmalar ve istatistikler oldukça sınırlıdır. Ülkemizde internete abone sayısının yaklaşık 2 milyon ve internet kul1anıcı sayısının da 4 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir (Akgül, 20001). Bu rakam, nüfusun henüz yaklaşık yüzde 6'sının İnternet olanaklarından yararlanabildiklerini göstermektedir. Öte yandan TÜBİTAKl BİLTEN BTYKA-2000 Bilgi Teknolojileri Yaygınlık ve Kullanım Anket'i 199Tde %1 civarında olan internet kullanım düzeyinin yüzde Tye çıktığını göstermektedir. Aynı araştırma evden internet'e bağlananların oranını yüzde 7 olduğunu; yüksek okul ve üstü mezun nüfusun yüzde 25.32' sinin de internet kullanıcısı olduğunu ortaya çıkarmıştır (Bilim ve Teknik, 2001). Ülkemizde internete bağlanan kamu kuruluşlarının sayısı da giderek artış göstermektedir. Ekim 2000'de internete açılan kamu kuruluşu sayısı iken, Nisan 2001 itibarıyla bu rakam, yüzde 15.9 artışla 648'e ve 13 Haziran 2001 i tibarıyla da 698'e çıkmıştır html ( ). 3 (Bensghir, 2000a: ıo8).

5 Web 'deki Belediyelerimiz: İzmir Büyükşehir Belediyesi 117 Ülkemizde Web'deki Belediyeler Ülkemizde web'e açılan belediye sayısı her geçen gün artış göstermesine rağmen hala ancak belediyelerin yaklaşık %3 'nün 4 web yoluyla halka bilgi ve hizmet sunma ortamına kavuştuklarını görülmektedir. Öte yandan, web'e açılan ve incelemenin yapıldığı dönemde web sitesi aktif olarak çalışan büyükşehir belediyesi oranı yaklaşık %50 dir (Tablo 2). Tablo 2: İnternet'te Web Sayfası Bulunan Belediyeler!BELEDİYE ADI ladana Beledivesi!Adapazarı Büyük şehir Belediyesi!Adıyaman Belediyesi lafvon Beledivesi!Ahlat Belediyesi. lalanva Beledivesİ lalia :a Beledivesi!Altındag Belediyesi!Amasya Belediyesi lankara Büvüksehir Belediyesi!Antalya Büyüksehir Belediyesi larhavi Beledivesi Artvin Bademli Belediyesi!Bağcılar Belediyesi Bahçelievler Beledivesi!Bahçesehir Belediyesi Bahsılı Beledivesi Kırıkkale IBakirkov Beledivesi Bandırma Beledivesi!Bavramoasa Beledivesi!Beykoz Belediyesi Beykoz Belediyesİ Bevo :lu Beledivesi!Bevoazarı Beledivesi!Beypazari Beledi yesi Beysehir Beledivesi Konva IBitlis Belediyesi!Burdur Belediyesi - ADRES htto://www. adana. bld. gov. tr htto:llwww.adapazari-bld.~ov.tr htto:/lwww.afvon.bld.20v.tr htto://www. wec-nelcom. trlbeledi ve/al an va! httn:/lwww.alia~a- bld.~ov.tr htto:// htto:// htto:// htto://www. wec-nelcom.trlbeledive huo:// [ ı:tttp:// gov. tr httn:/lwww.be'lkoz.bld.gov.tr htto:// Ülkemizde Haziran 2001 itibariyle toplam belediye sayısı 3215 olup, bunun 16'sl büyükşehir belediyesidir. 5 Belediye web site adresler www. bilkent. edu. tr; htt;p:/1 www. mahalli-idareler. gov.trl digerl webdeki belediyeler.htm; adreslerinden temin edilmiştir.

6 i IS çağdaş Yerel Yönetim/er, 10(2) Nisan 2001 IBELEDİYE ADI!Bursa Büvüksehir Belediyesi [Büyükçekmece Belediyesi ""anakkale Belediyesİ ""ankaya Belediyesi ""eyhan Belediyesi Adana ""İde Belediyesİ ""anakkale Belediyesi ""ankırı Belediyesi ADRES htto://www. bursa-bld.ıwy.trl htto:// httd:// htto:// htto://www. yerel.comlcankiril ""avusbası Belediye Baskanlığ:ı İs- anbul ""iğ:1 i Belediyesi htto:// çorlu Belediyesİ ("orum Belediyesi Değirmendere Beledivesi Denizciler Belediyesi Derinkuvu Belediyesi Didim Belediyesi Aydın Diyarbakir Belediyesi Erdek BelediYesi Ereğli Belediyesi Esenvurt Belediyesi Eskisehir Belediyesi Fatih Belediyesİ Foca Belediyesi Gazi Belediyesi Samsun '3azianteo Beledivesi 'Jebze Belediyesi Gölbası Belediyesi Jölcük Belediyesi jöreme Belediyesi jülsehir Beledivesi Gümüshane Belediyesi Güzelyalı Belediyesi Hacıbektas Belediyesi Hekimhan Belediyesi stanbul Gaziosmanoasa Belediyesi zmir Büvüksehir Beledİyesİ zmit BelediYesi Kadıköy Belediyesi Kağ:ıthane Belediyesi htto:// / gov.trl htto:// htto:/lwww.diyarbakir-bld.gov.tr ~I/ tr :// htto:l/ tr htto://www. fortunecitv.comlbusinessıfilthyrichl427/i ndex.html htto:// gov. trl htto:// trlkadikov/

7 Web 'deki Belediyelerimiz: 1zmir Büyükşehir Belediyesi 1 ı 9 ~ELEDİYE ADI KapadokYaJCappooocia Karaman Beledivesi Karta! Beledivesi Kaymaklı Belediyesi Kayseri Büyüksehir Belediyesi IKeçiören Belediyesi ~epez Belediyesi Kestel Belediyesi ~ırıkkale Belediyesi Kızkalesi Kocasinan Belediyesi Konak Belediyesi Konya Büvüksehir Belediyesi IKörfez Belediyesi Kusadası Belediyesi ~abseki Belediyesi ıı'alapasa Belediyesi Malatya Belediyesi lmelikgazi Belediyesi IMenteşe Belediyesi IMeram Belediyesi Mustafaoasa Belediyesi INarlıdere Belediyesi INevsehir Belediyesi bltu Belediyesi brtahisar Beledivesi Ôzkonak Belediyesi IPazar Belediyesi Pendik Belediyesi Polatlı Belediyesi Salihli Belediyesi ~amandıra Belediyesi Samsun Büvüksehir Belediyesi Sanhurfa Belediyesi SaraYbahce Belediyesi Selcuklu Belediyesi Serdivan Beledivesi Sisli Belediyesi Si1e Belediyesi istanbul Iraıas Belediyesi ADRES htto:llwww.kartaı-bld.!!ov.tr htto:llwww.kecioren-bld.!!ov.tr httd:llwww.kirikkaıe-bld.gov.tr htto:llwww.kizkalesi-bld.ıwv.tr htto:llwww.kocasinan-bld.!!ov.tr htto:llwww.konak-bel.gov.trl htto:1iwww.konva-bld.~ov.trl htto:llwww.korfez-bld.!!ov.tr httd:llwww.kusadasi-bld.gov.trl htto:llwww.laoseki.com httd:llwww.telerehber.comllalapasaj httn:l/ htto:llwww.melikgazi-bld.gov.tr httn:l/ httd:llwww.meram-bld.gov.trl htto:1iwww.wec-net.com. trlbel edi ve/mustafaoasaj httd:llwww.narlidere-bld.gov.trl bttp:// htto:llwww. wec-net.com.trlbelediye/ozkonak htto:/lwww.oendik-bld.!!ov.trl htto:llwww.samsum-bld.ı!ov.trl htto:// sile htto:llwww.talas-bld.!!ov.tr

8 120 Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(2) Nisan 2001 IBELEDİYE ADI Tavsancıl Beledivesi Tekirova Belediyesi Tire Beledivesi Tokat Belediyesi Toroslar Belediyesi Trabzon Beledivesi Turhal Belediyesi Tuzla Beledi yesi Jchisar Belediyesi Jskudar Belediyesi Jzumlu Beledivesİ Jnye Belediyesi Jrgüo Beledivesi VanBelediyesi Yatağan Beledivesi / Denizi i Yenimahalle Belediyesi Yıldırım Beledivesi Zeytinburnu Belediyesi ADRES htto:// gov.trl htto:// htto:llwww.toroslar-bld.gov.tr htto:/lwww. trabzonbelediyesi.gov. trl htto:llwww.turhal-bld.ıı:ov.tr/ htto:l/www. wec-net.com. trlbeledive/uchisar/ htto:// htto:// htto:l/ htto://www. yatagan-bld.ıı:ov.tr htto:// Id. gov. tr İzmir Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi Tanıtım 1996 yılında internete bağlanan İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesini ı 998 yılında hizmete açmıştır. Web tasarım ve yönetimi, belediyenin Bilgi İşlem Dairesinde oluşturulan web ekibi tarafından gerçekleştirilen site, Tablo 3'de özetlenen bölümlerin yer aldığı indeks sayfası ile açılmakta ve ana sayfada belediyenin yürüttüğü işlevlere yönelik güncel haber niteliğinde bilgilerin özetlerine yer verilmektedir. Tablo 3: İzmir Büyük Şehir Belediyesi Web Sitesinde Yer Alan Bölümler Başkan Yönetim Duyurular Hizmet Kılavuzu Ulaşım IZSU Sosyal.Hizmetler Basında Büyükşehir Ziyaretçi Sayısı Kültür Sanat Şirketler Projeler Kente Özel Linkler HavaDurumu Piyasalar Nöbetçi Eczaneler Son Güneelleme

9 Web 'deki Belediyelerimiz: İzmir Büyükşehir Belediyesi ı 2 ı Başkan Belediye Başkanının özgeçmiş ve görevlerinin sunulduğu bu bölümde ayrıca, Başkanın internet kullanıcılarına bir mesajı da yer almaktadır. Başkan mesajında, bilginin özgür dolaşımını sağlamada yeni bir kamusal imkan olarak gördüğü internet'in, yerel demokrasinin sınırlarının genişlemesine de hizmet edeceğine inandığını belirterek site politikasını şöyle ifade etmektedir: "...web sitesi yerel yönetim etkinliğimizi şekillendiren önemli ilkelerden, insanların bir arada ve bir yönetim etrafında yaşamasının koşullarını oluşturan hukukun üstünlüğü ilkesinin; tüm kent halkının ortak çıkarı anlamına gelen kamu yararının gözetilmesi ilkesinin ve kent bütününde hizmetlerin - yatırımların hakkaniyetli dağılması olarak özetleyebileceğim mekansal adalet ilkesinin yansıdığı bir bilgi ve demokrasi alanı olarak düşünülmelidir. Bu site içerisinde yapacağınız kısa bir gezinti ile belediyemizin yönetim anlayışını, günlük hizmetlerini, önemli projelerini, yatırım ve hizmet önceliklerini tanıyabilir; katılımcı demokrasinin bir gereği olarak görüş, düşünce ve sorunlarınızı Hemşehri İletişim Merkezi sayfamızdaki form yoluyla bizlere doğrudan aktarab ilirs iniz. " www. İzmirbld. gov. trl baskan makam. asp? anabaslik id=lo. Başkanın mesajı İzmir Büyükşehir Belediyesi üst yönetiminin web'e yeni bir iletişim ve etkileşim kanalı olarak bakışını yansıtması ve sitenin web politikasını ortaya koyması bakımından önemlidir. Yönetim Belediye meclis üyeleri, komisyonlar, İzmir Büyükşehir Belediyesinin görevleri ve birimlerinin sunulduğu bu bölümde, erişimciler belediye yönetimi konusunda bilgilendirilmektedir. Ayrıca, meclis kararlarına karar no, karar tarihi ve karar konusu gibi anahtar kelimelerle erişim olanağı sunulmaktadır. Duyurular Meclis kararları, ihaleler, yönetmelikler ve duyurular aıt bölümlerin yer aldığı bu başlık altında erişimciler, anahtar kelimelerle belediyenin yaptığı çeşitli duyurulara, belediyenin meclis kararlarına ve belediyece açılan ihaleler hakındaki bilgilere ulaşabilmektedir. Hizmet Kılavuzu Halkın belediye hizmetleriyle ilgili doğrudan bilgi elde edebileceği bu bölümde, Hemşehri iletişim Merkezi, acil durumlar, ulaşım, çevre sağlığı hizmetleri, zabıta, park ve bahçeler, sahipsiz hayvanlar, su ve kanalizasyon, evlenme, Eşrefpaşa Hastanesi, huzurevi, cenaze İşlemleri, kültür, sanat hizmetleri, engelli hemşerilere yönelik çalışmalar, kaçak yapılaşma, altyapı koordinasyon merkezi, kent estetiği şubesi ve Gelir Müdürlüğü tahsilat çalışmaları gibi alt başlıklar yer

10 122 Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(2) Nisan 2001 almaktadır. Bu başlıklardan acil durum bölümünde halka yangın/patlama, trafik kazası, su bakını, doğal afetler ve can kurtarma olaylarına yönelik başvurabilecek telefon numaraları sunulmaktadır. Çevre sağlığı hizmetleri başlığı altında halkın çöplerin toplanması, katı ve tıbbı atık hava kirliliği gürültü vb. konulardaki şikayetlerini iletebileceği e-posta telefon ve adresleri verilmektedir. Halk bu bölümden İzmir Evlendirme Memurluklarının adreslerine ve evlenme için gerekli belgeler hakkında bilgilere ulaşabilmektedir. Ulaşım Erişimciler bu başlık altında kent içi toplu ulaşım (otobüs, metre, vapur) hizmetleriyle ilgili hat ve güzergah bilgilerinin yanısıra; belediyenin 60 yaş ve üstü, öğrenci ve özürlü vatandaşlar için sunduğu kolaylıklardan yararlanabilme koşullarına, toplu taşım araçlarında kaybolan eşyalar için başvurulabilecek telefonlara ve trafik denetim ve sinyalizasyon merkezlerine ait iletişim bilgilerine ulaşabilmektedir. İzsu İzmir Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün görev ve yetkilerine, su kaynaklarına, kanal projesine ve laboratuar hizmetlerine yer verildiği bu başlık altında erişimciler, yeni su abaneliği, abone tipi değişikliği, ilişik kesme, abonelik dondurma gibi hizmetler için istenen belgeleri öğrenebilmekte ve ödemelerin yapılabileceği anlaşmalı bankalara, şube/vezne adreslerine ve telefonlarına ulaşabilmektedir. Ayrıca, genel fatura bilgileri başlığı altında sayaç okuma prosedürü ve tüketim hesabı örneklerle açıklanarak halka su faturalarına itiraz etme olanağı sunulmaktadır. Kültür-Sanat Belediyelerin yürüttüğü küıtürel-sanat ve sosyal hizmetlerle ilgili olarak halkın bilgilendirildiği bu başlık altında belediyece düzenlenen kurslar hakkında bilgiler (süre, fiyat vb.), spor etkinlikleri, engelli vatandaşlar için yürütülen hizmetler, belediye huzurevinde verilen hizmetler ve huzureevine kabul şartları ve bağış için iletişim adresleri, belediyenin verimlilik hizmetleriyle ilgili bilgiler ve semt merkezleri hakkında bilgiler sunulmaktadır. Şirketler İzmir Büyükşehir Belediyesine ait (İzbeton, İztaş, Ünibel, İzelman, Ege Şehir Planlama, İzdeniz, İzulaş, Metro, Grand Plaza ve Ortaklık, İzbeton ve İzmir Yayıncılık) şirketlerinin yer aldığı bu bölümde adı geçen şirketlerin personel sayıları, faaliyetleri ve hizmetleri hakkında bilgiler sunulmaktadır.

11 Web 'deki Belediyelerimiz: lzmir Büyükşehir Belediyesi 123 Projeler Sitenin projeler bölümünde İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 2000 yılında gerçekleştirdiği atık su arıtma tesisi inşaa etme, içme suyu şebekelerini yenileme, tıbbi atık yönetimi ve sivri sinekle mücadele, ulaşım sorunlarını giderme, e rozyonla mücadele, yeşil alan ve kıyı düzenleme, sanat, kültür ve spor etkinlikleri ile otopark- meydan düzenlemeden, sokak hayvanlarına yönelik yürütülen çalışmalara kadar çok farkh konulardaki projelere ve dönemi için hedeflenen yeni projelere yer verilmektedir. Kentsel yaşamı geliştirme, stratejik dönüşüm (kentsel dönüşüm ve yenileme projeleri, kentsel tasarım ve düzenleme, temiz enerji kaynakları, deniz taşımacılığı, ulaşım ve kent bilgi sistemi) ve insana yatırım (engellilere yönelik çalışmalar, kadınlara yönelik çalışmalar, e ğitim belediye-hemşehri ilişkisi) başlıklarıyla yer alan hedef projelerle ilgili kamuoyuna ayrıntılı bilgiler sunulmaktadır. Böylece halkın belediyenin kendilerine sunacağı projeler hakkında önceden bilgi sahibi olarak kararlara aktif katılma bilinci kazanabileceği düşünülmektedir. Kente Özel İzmir' in tarihi, tarihi mekanları, şehir rehberi, kent kitaplığı, kardeş şehirleri ve linkleri, günümüze kadar hizmet veren belediye başkanları, saat kulesi ve izmir fotografları ve Yerel Gündem 2l-sürdürülebilir gelişme kavramının yaşama geçirilmesine yönelik eylem planı' hakkında bilgiler Kente Özel başlığı altında sunulmaktadır. Sosyal Hizmetler Belediyenin yürüttüğü sosyal ve kültürel etkinliklerin sunulduğu bu bölümde erişimciler, belediyenin açtığı kurslar, spor etkinlikleri, engellilere yönelik verilen hizmetler hakkında bilgilenebilmekte; ilde hizmet veren veterinerlik hizmetleri, huzurevi, mezarlıklar ve semt merkezleri ile ilgili bilgilere ulaşabilmektedir. Basında Büyükşehir Bu bölümde İzmir Büyükşehir Belediyesi çalışmaları ile ilgili yazılı basında yer alan haber başlıklarına yer verilmektedir. Linkler Sitede erişimcilere İzmir ilinin önemli kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite linklerine ve dünyada ve Türkiye'de hizmet veren çeşitli faydalı ve önemli linklere doğrudan erişim olanağı sunulmaktadır. 6 GUndem 21 'in ortaya çıkışı, Haziran 1992 Rio De Janeiro'da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansıdır.

12 124 Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(2) Nisan 2001 HavaDurumu Ana sayfada Ankara, Antalya, İzmir, İstanbul ve İzmir ilinin gece ve gündüz olmak üzere hava sıcaklığı verilmektedir. Piyasalar Ana sayfada günlük altın, borsa ve para piyasalarına ait rakamlar sunulmaktadır. Kent Haber Günlük olarak İzmir'de gerçekleştirilen tüm etkinlikler (sergi, fuar, ziyaret, seminer, trafik düzenleme, konferans-sempozyum, yarışma vb.) hakkında halkın doğudan bilgilendirildiği bu bölümde ayrıca, arama mekanizmasıyla kent haber arşivine ulaşılabilmektedir. Deprem Rehberi Rehberde, deprem hakkında halkı bilgilendirici ve eğitici bilgilerin yanısıra, İzmir deprem senaryosu ve deprem master planı ve Afet Yönetmeliği'ne yer verilmektedir. Nöbetçi Eczaneler Erişimciler ana sayfada İzmir ilinde nöbetçi olarak hizmet veren eczanelerin adres ve telefon numaralarına erişebilmektedir. Internet ve Web Teknolojilerinin Sunduğu Olanaklar İnternet ve web teknolojileri e-posta, listserv ve usenet gibi yeni iletişim ve katılım platformları yaratarak yerel yönetimlere ve halka yeni olanaklar sunar. Web teknolojilerinin yerel yönetimlere sunduğu kimi olanakları şu başlıklar altında özetleyebiliriz (Bensghir, 2000; Yıldız, 1999; Curry, 1997): ı. Bilgilendirme (yönetsel ve gündelik bilgileri iletme) 2. Etkileşimli-online hizmet (online vergi, iş başvurusu, dilek, istek ve şikayet formları sunma) 3. Demokratikleşmeye katkı (yerel seçim ve halk oylamalarının halka web ü zerinden aktarılması yoluyla demokratikleşmenin gelişmesine katkı sağlama) 4. Şeffafyönetim (halkla ilişkiler işlevini web üzerinden gerçekleştirilmesi ve halkın web ortamında yerel yönetim meclis görüşmelerine, görüşmeler sonucunda çıkan karar metinlerine, ihale teklifleri, şartları ve satın almalarla ilgili bilgilere erişebilmesine olanak sağlayarak yönetimde şeffaflık sağlama)

13 Web 'deki Belediyelerimiz: İzmir Büyükşehir Belediyesi Yerel ticaret ve sanayii teşvik etme (yatırımcılara yerel yönetimlerin sınırları içinde bulunan bölgeye tanınan teşvikler ve yerel işgücünün nitel ve niceliği hakkında bilgiler sunma ve bu bölgede işyeri açma kapatma vb işlemlerle ilgili gerekli evrakları web ortamında sunma). İnternet ve web teknolojilerin halka sunduğu kimi olanakları ise şöyle özetleyebiliriz: ı. Bilgilbelgeye kolay uşama (halkın yerel yönetimlerle ilgili her türlü bilgi ve belgeye zaman ve mekan kısıtlılığını aşarak web üzerinden ulaşabilmesi) 2. İletişim ve etkileşime girme (halkın yerel yönetici, yetkilileri ve diğer vatandaşiarla iletişim ve etkileşime girebilmesi ve internet ortamında gerçekleştirilen sanal konferanslar ve sohbet kanallarıyla halkın birbirleriyle etkileşimde bulunabilmesi) 3. Online hizmet alabilme (halkın belediyenin sunduğu hizmetleri web ortamında alabilmesi ve belediyeye iletilmesi gereken bilgi ve belgelerin (beyannamelerin) web ortamında verilebilmesi) İzmir Büyükşehir Belediyesinin web sitesi incelendiğinde Belediyenin, web teknolojilerinin yukarıda sözedilen olanaklarından olabildiğince yararlanma çabası içinde olduğu görülmektedir. Belediyenin, özellikle internet ve web teknolojilerinin ürünü olarak ortaya çıkan e-posta iletişim ve etkileşim platformunu daha yoğun kullandıkları buna karşın, tartışma ve katılım platformu sağlayan usenet ve listserv uygulamalarına henüz gitmedikleri görülmektedir.' Sitede Başkan, sorun çözüm merkezi olarak hizmet veren Hemşehri İletişim Merkezi ve diğer birimlerin e-posta adresleri verilerek, halkın belediye ile doğrudan iletişim ve etkileşim içinde bulunabileceği platform yaratılmaktadır. Web Hizmetleri Kuruluşlara yeni iş alanları ve yönetim anlayışı kazandırarak stratejik avantajlar sağlayan web hizmetleri, genelolarak halkla ilişkiler odaklı, yönetime katılımı sağlayan ve teşvik eden uygulamalar ve sosyal sorumluluk uygulamaları ile e-ticaret/hizmet uygulamaları olarak sunulabilmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesinde bu kapsamda sunulan hizmetleri ve uygulamaları şöyle özetleyebiliriz: Halkla İlişkiler Odaklı Uygulamalar İzmir Büyükşehir Belediyesi halkla ilişkiler uygulamalarını Şubat 2000 yılında hizmete açtığı Hemşehri İletişim Merkezi (HİM) kanalıyla yürütmektedir. 7 E-posta, usenet ve listserv uygulamaları ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. (Bensghir. 2000b). 8 Web teknolojilerinin halkla ilişkiler alanına sundu~u olanaklar hakkında bilgi için bkz. (Bensghir. 2000b).

14 126 Çağdaş Yerel Yönetimler, /0(2) Nisan 200/ Merkezin, halkı bilgilendiren ve istek, öneri ve şikayetlerini görevli-sorumlu birimlere yönlendiren belediye ile vatandaş arasında bir köprü oluştunnası hedeflenmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Hemşehri İletişim Merkezini web ortamına taşıyarak, Başkanın Web mesajında da dile getirdiği gibi, halkın görüş, düşünce ve sorunlarına katılımcı demokrasinin bir gereği olarak ulaşma zemini yaratmaktadır. Hemşehri İletişim Merkezi web sitesinde yer verdiği online bir formla' halkın talep, istek ve şikayetlerini alabilmektedir. Bu fonn yoluyla halkın kimlik ve adres bilgilerinin yanısıra, iletmek İstedikleri ulaşım, işyeri denetimleri, veterinerlik, personel, çevre, itfaiye su ve kanalizasyon, zabıta, trafik, sosyal hizmetler ve otopark vb. konularındaki şikayetleri, dilek ve istekleri ayrıntılı olarak derlenebilmektedir. Bilgisayar ortamına aktarılarak değerlendirilen bu bilgilerden oluşturulan raporlar, haftalık olarak Başkan'a iletilmektedir. Aynı şekilde dile getirilen şikayetlerle ilglili olarak gerekli işlemlerin yapılması sağlanarak talep sahiplerine mektup, e-posta ve telefon vb. araçlarla bilgi verilmektedir. Hemşehri İletişim Merkezi tarafından hazırlanan rapor Şubat 2000-Mart 2001 döneminde halkın Merkeze en çok sırasıyla telefon ve şahsen başvurduklarını göstennektedir. Bu dönemde e-posta yoluyla başvuranlar oranı (yüzde 3) faksla başvuranlarının oranından daha fazla olmuştur. Öte yandan aynı dönemde bu Merkeze başvuranların yüzde 40'ı şikayet; yüzde 3S'i de bilgi almak amacıyla başvunnuştur Site içeriğinin zenginleşmesi ve halkın kullanımına açılmasıyla bu Merkeze bilgi amaçlı başvuruların giderek azalacağını, Merkezin de daha çok sorun çözen birim olarak çalışma ortamına kavuşacağı söylenebilir. Yönetime Katılımı Sağlayan ve Teşvik Eden Uygulamalar İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı web mesajında web'in katılımcı yönetime katkıda bulunacağını dile getinnesi, Belediyenin Web sitesinde halkın yönetime katılımını sağlayan uygulamalara ye venneye açık olduğunu göstermektedir. Ancak, site içeriği incelendiğinde web'de katılım mekanizmalarının henüz oluşturulamadığı görülmektedir. Her ne kadar sitede halkın meclis kararlarına ulaşma olanağı tanınsa da halkın kararlara katılmalarını sağlayan ya da teşvik eden uygulamaları henüz yoktur. E-Ticaret/Hizmet Uygulamaları Genelolarak ülkemizde belediyelerin web sitelerinde henüz e-ticaretlhizmete yer vennedikleri gözlenmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesİ'nin de bu kapsamda henüz bir uygulaması yoktur. 9 Bkz.

15 Web 'deki Belediyelerimiz: ızmir Büyükşehir Belediyesi ı 27 Sosyal Sorumluluk Uygulamaları İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesinde eğitim, sağlık, çevre ve doğa o layları gibi konularda sosyal sorumluluk uygulamalarına yer verdiği görülmektedir. Bu uygulamalara örnek olarak deprem konusunda halkı bilgiiendirici ve eğitici deprem rehberi; belediyenin düzenlediği eğitim ve kültürel etkinlikler konusunda duyuru ve haberler; Yerel Gündem 2 ı çerçevesinde yapılan etkinlikler ve engelli vatandaşlara yönelik yürütülen çalışmalar verilebilir. Değerlendirme ve Öneriler Kuruluşların dışa açılan pencereleri olan web sitelerini web politikası, web hizmetleri ve web tasarım lg özelliklerini (web sitesini örgüt şemasına göre düzenleme, URL, adresleri biyografi, arşiv, server'a erişim, güncellik, içeriği yansıtmayan başlıklar, iyelik ve yasal haklar, güvenlik ve kişisel bilgilerin gizliliği, yabancı dil/çeviri seçeneği, engelliler için erişim kolaylığı ve site haritası) dikkate alarak değerlendirmek olanaklıdır. İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesinin bu çerçevede değerlendirilmesinde ulaşılan bulguları ve önerileri şöyle özetleyebiliriz: Web Politikası İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı web politikasını yukarıda belirtildiği gibi site mesajında oldukça net olarak ortaya koymuştur. Buna göre web sitesi "mekansal adalet ilkesinin yansıdığı bir bilgi ve demokrasi alanı olarak görülmekte ve katılımcı demeokrasinin gereği olarak halkm görüş ve düşüncelerini aktarabileceği" bir platform olarak değerlendirilmektedir. Site içeriği bu politikada ortaya konan hedefler açıdından gözden geçirildiğinde, erişimcilere belediye hizmet ve etkinlikleri ile ilgili oldukça yoğun güncel bilgilerin aktarıldığı ve halkın görüş ve dileklerini kolaylıkla aktarabileceği formlar kanalıyla katılımcı demokrasinin gelişmesine yönelik önemli adımların atıldığı görülmektedir. Bu yapısı ile sitenin pekçok diğer kamu sitesinden farklı olarak basit bir broşürün ötesinde etkileşimli, diyalog mekanizmasına yer veren site olduğu söylebilir. Ancak, iki yönlü etkileşime açık olduğu gözlenen sitede, halkın kararlara katılımını sağlayan mekanizmalar oluşturulmalıdır. Halkın belediyede alınan kendilerini doğrudan etkileyebilecek kararlara katılmalarını sağlayacak uygulamalara da yer verilmesi halinde katılımcı demokrasinin gelişmesi hedefine yaklaşılabilir. Bu amaçla, web sitesinde kararlar oluşmadan önce halkın görüş ve düşüncelerini almaya yönelik kamuoyu yoklamalarına (referandum) sıkça yer veren düzenlemelerin yapılmasına gerek vardır. LO Web tasarım ve yönetime ilişkin daha fazla bilgi için bkz.(bensghir. 1999).

16 128 Çağdaş Yerel Yönetim/er, /0(2) Nisan 200/ Web Hizmetleri İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesi basit bir broşürün ötesinde halkla ilişkiler işlevinin tanıtım boyutunun yeterince yerine getirildiği; halkın görüş ve dileklerini formlar kanalıyla aktarabileceği ve katılım boyutuna yönelik küçüksenemeyecek adımların atıldığı yeni bir iletişim ve etkileşim ortamı olarak değerlendirebiliriz. Ancak, Belediye yönetiminin sitede web teknolojilerinin sunduğu e-/ticaret ve hizmet olanaklarından, yönetime katılımı teşvik eden uygulamalardan ve sosyal sorumluluk alanına hizmet eden düzenlemelerden yararlanmayı teşvik edici kararlar alması gerekir. Web Sitesini Örgüt Şemasına Göre Düzenlemek İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesi tasarımında işlevler ön plana alınmış olup. si ~er.in tasarımı örgüt şemasını yansıtacak özelliklere dayandırılmamıştır. URL Adresleri İzmir Büyükşehir Belediyesinin web adresi ( diğer belediyelerde olduğu gibi bld uzantısı taşıyarak, belediye kimliğini taşımaktadır. Sitede yer alan sayfa adresleri için de anlamlı kısaltmalara gidildiği gözlenmektedir. Referans/Biyograji İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesinde de diğer çoğu belediyelerde olduğu gibi, bilgi ve/görüş niteliğinde sunular için referans ve biyografılere yer verilmediği görülmektedir. Bu tür görüş, yorum ve İstatistiki bilgi sunumlarının bulunduğu site sayfalarında kaynak kişi ve referanslara yer veriimesi güvenirliliği sağlayacaktır. Arşiv İzmir Büyükşehir web sitesinde sanal bir arşivoluşturulmuş ve arama (search) mekanizması ile bu arşive ulaşılması sağlanmıştır. Server'a Erişim İzmir Büyükşehir web sitesinin ana sayfasında ve kimi diğer sayfalarda erişim hızını yavaşlatacak resim ve imgelere yer verildiği görülmektedir. Bu durum teknik altyapısı zayıf olan ortamlardan siteye erişimi güçleştirmektedir. Bu nedenle henüz teknik alyapısı yeterince güçlü olmayan ülkemizdeki site tasarımlarında, erişimi güçleştirecek yoğun resim ve imgelerden uzak durulmasında fayda vardır.

17 Web 'deki Belediyelerimiz: İzmir Büyükşehir Belediyesi ı 29 Güncellik İçeriği sürekli gözden geçirilen İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesinde günlük tarih ve güncelleme tarihi gibi bilgilere yer verilmektedir. Sitede son eklemelerin izlenmesine kolaylık sağlayacak bir bölüme (son eklemelerlbölümü yenilikler) ve "yeni" ibaresi ile donatılmış sunumlara yer verilmesi erişimcileri yönlendirmede yararlı olacaktır. İçeriği Yansıtmayan Başlıklar İzmir Büyükşehir web sitesinde sunulan sayfalarda yer verilen başlıkların genel olarak içerikle uyumlu olduğu gözlenmiştir. İyelik (Copyright) ve Yasal Haklar Diğer pekçok belediye sitesinde olduğu gibi İzmir Büyükşehir web sitesinde de iyelik ve yasal haklara ilişkin herhangi bir düzenlemeye rastlanılmamaktadır. Sitede sanal. ortamda fikri hakların korunmasına katkı sağlayacak bu düzenlemelere yer verilmesi yerinde olacaktır. Güvenlik ve Kişisel Bilgilerin Gizliliği Sitede bilgi güvenliği ve kişisel bilgilerin gizliliğine ilişkin bir düzenlemenin de olmadığı gözlenmektedir. Halihazırda sunulan bilgilerin genelolarak herkese açık bilgiler olduğu düşünüise de gelecekte gizlilik arz eden bilgilerin sunumunda bu tür düzenlemelerin yapılması gerekecektir. Yabancı Dil/Çeviri Seçeneği Site Türkçe olarak tasarlanıp, sunulmakta olup; henüz bir yabancı dil yansısı (İngilizce ya da başka dilde) bulunmamaktadır. Aynı şekilde, sitede başka dillere çeviri olanağı sağlayan çevirici (translator) desteği de yoktur. Yabancıların siteden yararlanabilmelerine engel teşkil eden bu durumu ortadan kaldırmak İ çin sitenin en azından geniş kullanım alanı bulabilecek İngilizce yansısı sunulmalı ya da siteye bir çevirici mekanizmasının kazandırılmasına yönelik çalışmalar başlatılmalıdır. Engelliler İçin Erişim Kolaylığı İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesinde de ülkemizdeki diğer kamu kurum ve kuruluşlarında olduğu gibi görme ve işitme engellilere kolaylık sağlayan uygulamalara ve düzenlemelere (donanım/yazılım desteği) henüz gidilmemiştir. Sitelerde bu amaçla oluşturulacak yazılım ve donanım desteği ülkemizde olduk

18 130 Çağdaş Yerel Yönetimler. 10(2) Nisan 2001 ça büyük olan (yaklaşık yüzde 95) sayısal uçurumunil (digital divide) giderilmesinde önemli katkısı olacaktır. Site Haritası Sitede kullanıcılara erişim kolaylığı sunan bir site haritasını henüz oluşturulmadığı görülmektedir. Site içeriğini yansıtan ve erişime hız kazandıracak bu o lanağın siteye biran önce kazandırılmasında fayda vardır. Sonuç olarak, güncel, bilgi-yoğun ve kısmen etkileşime olanak sağlayan mekanizmalara sahip olarak tasarlanan İzmir Büyükşehir Belediyesi web sitesini, diğer pek çok belediye web sitelerinden farklı olarak, basit bir broşürden öte bir etkileşim ve iletişim ortamı olarak değerlendirebiliriz. Ancak, sitenin web politikasında dile getirilen katılımcı demokrasinin gelişimine doğrudan ve daha fazla katkı sağlayabilmesi için de, bünyesinde halkın belediye politika ve karar alma süreçlerine doğrudan katılımlarını sağlayan mekanizmalara ve online hizmetlere yer verilmesine gereksinimi vardır. Kaynakça Akgül, Mustafa, "IV. internet Haftası Konuşması", html. Bensghir, Kaya Türksel; "Web'deki Belediyelerimiz: istanbul Büyükşehir Belediyesi", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 9, Sayı 3, Temmuz 2000a., s Bensghir, Kaya Türksel; "Halkla ilişkilerde Etkileşimli iletişim:web (www), Amme İ daresi Dergisi, CÜt 33, Sayı 1, Mart 2000b, s Bensghir, Kaya Türksel; Web Tasarımında ve Yönetiminde Etkililik", Amme İdaresi Dergisi, Cilt 32, Sayı 4, Aralık 1999, Bensghir, Kaya Türksel; "Devlet-Vatandaş iletişiminde E-posta", Amme İdaresi Dergisi, Cilt?, Sayı 4, Aralık 2000c, s Bilim ve Teknik, 2001," Bilgi teknolojileri Yaygınlık Kullanım Araştırması", Şubat, s.i9. BT, HE government ready or not?, 1 Haziran 2000, s.6. Curry, Judy, "Finding Local Government Information on the Web", Government Information in Canada, Vol. 4, Num. 1, Summer Lesh G., Steven ve Harding David, "UtiHzation of the www by City and County Governments in State of Arkansas", Public Administration and Management: An ınteractive Journal, 5, 2, 2000, pp Sayısal uçurum, internet olanaklarından yararlanamayan nüfus büyüklü~ünü ifade etmede kullanılan bir terimdir. Daha fazla bilgi için bkz. (Bensghir, 2000c).

19 Web 'deki Beledtyelerimiz: İzmir Büyükşehir Belediyesi 13 ı Yıldız, Mete, "Yerel Yönetimlerde Yeni bir Katılım Kanalı İnternet ABD ve Türkiye'deElektronik Kamu Bilgi Ağiarı", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 8, Sayı 4, Ekim 1999, s ( ). many online/n america.html many online/asia.html ( ). ( ). ( ). ( ). ( ). ( ). many online/index.html ( ). ( ). id= &rel=true ( ). ( ). ( ). ( ). ( ). V s&art id=339&rel=true ( ).