KÜRESELLEŞME ve ULUS DEVLET (KMY 508) 3. Hafta Ders Notları - 20/02/2018 Yrd. Doç. Dr. Görkem Altınörs

Transkript

1 T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü KÜRESELLEŞME ve ULUS DEVLET (KMY 508) 3. Hafta Ders Notları - 20/02/2018 Yrd. Doç. Dr. Görkem Altınörs gorkem.altinors@bilecik.edu.tr 1

2 Başlarken Ders notları OBS ve Kırtasiye İletişim Ofis: A106 Ofis Saatleri: Çarşamba 16:00-17:00 (Başka hiçbir zaman diliminde ofise öğrenci kabulü yapılmayacaktır) Web-sitesi: E-posta: Yukarıdaki e-posta adresi dışındaki herhangi bir yere gönderilen mesajlar kesinlikle dikkate alınmayacak ve okunmadansilinecektir. Cep telefonu, WhatsApp - kesinlikle hayır! Sosyal medya: Facebook ve Instagram kesinlikle hayır! #KüreselleşmeUlusDevlet DM - kesinlikle hayır! 2

3 Başlarken Sınavlar Vize ve Vize Mazeret (%40) ve Final ve Bütünleme (%60) 3 klasik soru (2 soru yanıtlanacak) her soru 50 puan, 50 dakika 3

4 Başlarken Sınavlar Vize konuları (1-7 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit ağırlıkta sorumlusunuz Final konuları (1-14 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit ağırlıkta sorumlusunuz 4

5 Başlarken Ders Materyalleri Ders programı Ders notları Zorunlu okumalar David Held ve Anthony McGrew (derleyenler) Küresel Dönüşümler: Büyük Küreselleşme Tartışması (Phoenix, 2014) 5

6 Ders Programı 1. Hafta Giriş 2. Hafta Büyük Küreselleşme Tartışması 3. Hafta Küreselleşmeyi Anlamak I 4. Hafta I 5. Hafta Siyasal İktidar ve Sivil Toplum: Bir Yeniden Biçimlendirme mi? I 6. Hafta Siyasal İktidar ve Sivil Toplum: Bir Yeniden Biçimlendirme mi? II 7. Hafta Genel Tekrar 8. Hafta Vize Haftası 9. Hafta Küresel İletişim Çağında Ulusal Kültürün Kaderi 10. Hafta Küresel Bir Ekonomi mi? I 11. Hafta Küresel Bir Ekonomi mi? II 12. Hafta Bölünmüş Dünya mı, Bölünmüş Milletlermi? I 13. Hafta Bölünmüş Dünya mı, Bölünmüş Milletlermi? II 14. Hafta Dünya Düzenleri, Normatif Seçimler 6

7 Küreselleşme George Modelski Modernliğin Küreselleşmesi Anthony Giddens Küreselleşmeyi Yeniden Düşünmek David Held ve Anthony McGrew, David Goldblatt ve Jonathan Perraton Küreselleşme: Yeni Olan Ne? Olmayan Ne? (Ve ne olmuş yani?) Robert O. Keohane ve Joseph S. Nye Jr. Küreselleşmede Küresel Olan Ne? Jan Aart Scholte 7

8 Küreselleşme George Modelski 8

9 Günümüzdünyatoplumu küreseldir. Tarihsel olarak ilk medeniyetlerden, kent devletlerine, kent devletlerinden imparatorluklara, imparatorluklardan ulusdevletlere, ve şimdi de ulus-devletten küreselleşmeye geçiş. İslam Dünyası Avrupa nın yayılması Devlet faaliyet ve etkinliğindeki müthiş artışın küreselleşmenin yarattığı en önemli etki olduğu düşünülebilir. Mutlakıyet ve bürokrasi Uzak mesafelerdeki deniz harekâtları için sadece teknoloji yetmez, önce sağlam bir siyasal örgütlenme gerekir. Öteki taraftan da iyi donanmalar iyi ticaret örgütlerine bağlıdır Doğu Hindistan Şirketi Küreselleşme önce Avrupa da sonra dünyada bağımsız devletler sistemini güçlendirdi. Küreselleşmeden kim yarar sağladı? Son birkaç yüzyılda Avrupa soyunun dünya nüfusundaki payında ciddi bir atış oldu. Göç ve sömürgecilik Küresel refah dağıtımda Avrupa lehine gelişmeler yaşandı. Bu sürece öndelik eden devletler kazançlı çıktı. Küreselleşme ciddi bedeller de ödetti diğer uluslara, Orta ve Kuzey Amerika yerlileri, Avustralya yerlileri vb. Küreselleşme: büyük toplum yani insanlık iyi bir toplum olabilir mi? İyimser? Kötümser? 9

10 Hans Rosling's 200 Countries, 200 Years, 4 Minutes - The Joy of Stats - BBC Four 10

11 Modernliğin Küreselleşmesi Anthony Giddens 11

12 Modernlik doğası gereği küreselleşmektedir. Sosyologların sınırlı bir sistem olarak toplum tarifi ve zaman-mekan mesafelenmesi sorunsalı. Modern zamanlarda zaman-mekan mesafelenmesi yüksektir ve gerginlik bu nedenle fazladır. Küreselleşme: uzak yerellikleri yerel olayların millerce ötedeki olaylar tarafından biçimlendirildiği bağlantılar kuran dünya çapında toplumsal ilişkilerin yoğunlaşmasıdır. Küçük bir mahallede gerçekleşecek bir olay, dünyanın ötekiucundaçok ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Bir taraftan ulus-devlet milliyetçiliğini yok ederken öteki taraftan yerel milliyetçilikleri güçlendiriyor. İki kuramsal yazın: Uluslararası İlişkiler yazını ve Dünya Sistemi Teorisi yazını Birincisi ulus-devlet kavramı üzerinden okur ve nihai olarak bir dünya devletinin oluşumunu öngörür. Bununsıkıntısı devletler arası ilişkilerle sınırlı olması ve artan birleşme tasviri. İkincisi dünyanın en baştan beri bir sistem olarak dönüştüğünü savunur. Merkez, yarı-çevre ve çevre ülkeler vardır, aktörler değişir. Bunun problemli yanı, tek bir egemen nexus u, kapitalizmi tüm dönüşümün sorumlusu olarak görmesi ve merkez-yarı çevre-çevre kavramsallaştırmasının ulus-devletler sistemini yadsıyor olması. 12

13 Küreselleşmenin Boyutları 1. Ulus-devlet sistemi 2. Dünya kapitalist ekonomisi 3. Uluslararası işbölümü 4. Dünya askeri düzeni 13

14 Küreselleşmeyi Yeniden Düşünmek David Held, Anthony McGrew, David Goldblatt ve JonathanPerraton 14

15 Küreselleşmeyi yeniden tanımlamak: hızlanan karşılıklı bağlantılılık, mesafeli eylem, zaman-mekan sıkışması var ancak yetersiz, neyin küresel olduğunu anlatmıyorlar. Küreselleşme yerel, ulusal ve bölgeselle bir süreklilikiçinde konumlandırılabilir. Küreselleşme: kıtalar ve bölgeler arası etkinlik, etkileşimve yetke kullanımıyla, akış ve şebekeler yaratan, -hacmi, yoğunluğu, sürati ve etkileri açısından değerlendirilen- toplumsal ilişkilerin ve işlemlerin mekânsal örgütlenmesindeki dönüşümün cisimleştiği bir süreç veya süreçler kümesi. Bu tanım diğer yaklaşımların küreselleşmeyi yerelleşme, ulusallaşma, bölgeselleşme ve uluslararasılaşma gibi mekânsal olarak daha sınırlı süreçlerdenayırt edilmesinisağlar. Böylece çağdaş küreselleşme hem büyük bölgeler arası ticaret-finans akışını, hem de yerel, ulusal ve bölgesel kümeler arasıdenkakışları datanımlar. AB küreselleşmeye karşıt değil bir teşviktir. Aynı tarihsel dönemlerde küresel karşılıklı bağlantılılığın mekânsal, zamansal ve örgütsel nitelikleri: 15

16 Zamansal ve mekânsal boyutlar 1. Küresel şebekelerinbüyüklüğü 2. Küresel karşılıklı bağlantılılığın yoğunluğu 3. Küresel akışlarınsürati 4. Küresel karşılıklı bağlantılılığın etkide bulunma temayülü Örgütsel boyutlar 1. Küreselleşmenin altyapısı 2. Küresel şebekelerin be iktidarın uygulanmasının kurumsallaşması 3. Küresel katmanlaşma kalıbı 4. Hakimküresel etkileşimtarzı Küreselleşmenin etkileri: kararsal, kurumsal, dağıtımsal, yapısal. 16

17 Küreselleşme: Yeni Olan Ne? Olmayan Ne? (Ve ne olmuş yani?) Robert O. Keohane ve Joseph S. Nye Jr. 17

18 Karşılıklı bağımlılık kavramı gibi çok sık kullanılıyor küreselleşme Şüpheciler: analitik kullanıma uygun hale getirilmesi imkansız. Karşılıklı bağımlılık bir durum ifade ediyor. Küreselcilik ise kıtalararası mesafelerde karşılıklı bağımlılık şebekeleri içeren bir dünya durumunu ifade ediyor. Küreselcilik de bir karşılıklı bağımlılıktır ancak 2 ayırt edici özelliği vardır. (1) çoğul ilişkileri ifade eder (2) kıtalararası mesafeler içermelidir. Küreselleşme mesafenin geniş ölçüde yok olması anlamına gelir, bu haliyle bölgeselleşme, yerelleşme ve ulusallaşma ile karşıttır. Küreselcilik evrenselliği ima etmez. Küreselleşme çok boyutlu bir olgudur. 1. Ekonomik Küreselcilik 2. Askeri Küreselcilik 3. Çevresel Küreselcilik 4. Toplumsal ve Kültürel Küreselcilik Çağdaş Küreselcilik İnce Küreselcilik Kalın Küreselcilik Şebekelerin Yoğunluğu Asya Krizi Kurumsal Sürat İletişim Hızı ve Maliyeti Ulus-ötesi Katılım ve Karmaşık Karşılıklı Katılım Teknoloji, Bilgi ve Finansın Demokratikleşmesi 18

19 Küreselleşmede Küresel Olan Ne? Jan Aart Scholte 19

20 Keohane ve Nye söyle bitirmişti: egemen devletler sistemi dünyanın hakim yapısı olmayı sürdürmesi muhtemel olsa da, dünya politikasının içeriği değişiyor. Küreselleşme = Uluslararasılaşma Modern devletler sisteminin 500 yıllık tarihi boyunca hiç küreselleşme kelimesine ihtiyaç duyulmadı. Uluslararası İlişkiler olarak kullanıldı. Neoliberaller: Küreselleşme = Liberalleşme Liberal serbest ticaret söylemi ve ekonomik liberalleşme Evrenselleşme = Küreselleşme Batılılaşma= Küreselleşme Postkolonyal emperyalizm tartışmaları Modernleşme, Avrupalılaşma, Amerikalılaşma Küreselleşme her zaman uluslararasılaşmaya, liberalleşmeye, evrenselleşmeye ve batılılaşmaya indirgenebilir mi? Beşinci bir tanım: Küreselleşme = alansızlaşma (deterritoralisation) İnsanlar arası ülkeler üstü (supraterritorial) ilişkilerin artması. Küreselleşme toplumsal mekanın doğasında büyük bir dönüşüme işaret ediyor: ülkeler üstü bağlantıların üretkenleşmesi ve yayılması alansalcılık (territorialism) kavramını yani toplumsal coğrafyanın tümüyle ülke sınırlarıyla kısıtlı olduğu durumu sona erdiriyor. Ülke topraklarının hala bir anlamı olsa da artık coğrafyamızın tamamını oluşturmuyor. 20

21 Yurtdışında yaşarken oy vermek Ozonun delinmesi Bankaya yatırdığınız para bir kasada değil, yersiz bir siber bankada saklanmaktadır Nakit para kullanılmaması Senyoraj Bitcoin Zaman-mekan sıkışması Küresel işlemler söz konusu olduğunda yer alansal olarak sabitlenmemiştir Uydu televizyonu, Amerikan Doları, kadın ve LGBT hareketi, insan kaynaklı sera etkisi Martin Heidegger, David Harvey, Manuel Castells, John Ruggie 21

22 Yöntemsel alancılığın sonu mu? Coğrafyanın yeni bir kavramsallaşmaya ihtiyacı var. tch?v=si4wg7tw70u 22

23 Teşekkür Ederim. 23