AUZEF Sınav Yardımlaşma

Transkript

1 AUZEF Sınav Yardımlaşma ÇIKMIŞ SORULAR YARDIMLAŞMA GRUPLARI TOPOGRAFYALAR-I VİZE SORULARI: 1 ) Aşağıdakilerden hangisi döngüyü kesintiye uğratan etmenlerden değildir? Klimatik negatif öztatik hareket Diastrofik pozitik öztatik hareket Klimatik pozitif öztatik hareket Transgrasyon++++ Diastrofik negatif öztatik hareket 2 ) Aşağıdakilerden hangisi yayılmadan dolayı güç azalması veya akışın durması sonucunda oluşan biriktirmeye örnek gösterilemez? Akarsuyun kollara ayrılması şeklinde hızının ve taşıma gücünün azalması Dağlık bölgelerde ovaların dar boğazlardan geniş depresyonlara çıkan akarsuların geniş yataklara yayılması Ana nehrin daha hızlı doldurulması sonucunda yan kollarda akış hızının azalması Taşkın zamanı yatak dışına çıkan suların geniş sahalara yayılması Kabarma zamanında taşan suların, taşkın yatağındaki bataklıklara veya göllere katılarak akışın 1

2 durması 4 ) Aşağıdakilerden hangisi bir akarsu vadisinin asimetrik görünüm kazanmasında etkili değildir? Akarsuyun menderes yapması Akarsu yatağında farklı yapıların bulunması Bakı faktörü Dünyanın ekseni etrafında dönmesi ve Koriolis etki Akarsuyun taşıdığı su miktarının düzenli olmaması 5 ) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Bir bölgede yağış ne kadar bol, buharlaşma ne kadar az ise akarsu ağı o derece sıktır. Nehirlerin donması flüvyal sürecin aktivitesine bir süre ara vermesine neden olur. Akış katsayısı, belli bir sahaya düşen yağışın yüzde kaçının akarsular ile taşındığını belirten bir orandır. Sıcak mevsimde ve sıcak bölgelerde akarsuların kimyasal aşındırmaları daha fazladır. Sibirya nın kuzeyindeki akarsuların donmuş hâlde kaldıkları gün sayısı Doğu Avrupa daki nehirlerin donmuş gün sayısından daha kısadır ) Akarsu yatakları derine ve yana doğru aşındırırken bir tarafından geriye doğru uzar. Böylece bir akarsu, kendi havzasını komşu akarsu havzasından ayıran su bölümü sahasını yararak, oradaki ana akarsuyu veya onun kollarından birini kendine bağlayabilir. Bu olaya kapma denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kapan akarsuya üstünlük sağlayan faktörlerden biri değildir? Taban seviyesinin daha alçakta olması Kaynak noktasının taban seviyesine daha yakın olması Daha dayanıksız kayaçlardan oluşan zeminde yer alması Aşındırma gücünün fazla olması Uzunluğunun daha fazla olması++++ 2

3 8 ) Aşağıdakilerden hangisi akarsuların havzasının açık ya da kapalı olmasında etkili değildir? İklim koşulları Yer şekilleri Uzunluğu Yer yapısı Arazinin eğimi 9 ) Tektonik hareketlere maruz kalan sahada, akarsuyun herhangi bir kesimi enine olarak yükselebilir. Yükselme hızı akarsuyun yatağını derinleştirme hızından fazla ise akarsu parçalanır. Eğer şartlar elverişli ise yükselen kısmın gerisinde bir göl meydana gelir. Yükselme hızı yatağın derinleştirme hızından daha yavaş ise akarsu parçalanmaz ve göllenme meydana gelmez. Yerey yükseldikçe akarsu yatağını derinleştirir ve yükselen kısmı gömülür. Böylece yükselen kısımda bir boğaz meydana gelir. Bu boğaz aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Antesedant Subsekakant Sürempoze Epirojenik Asıl konsekant 12 ) Aşağıdakilerden hangisi mekanik parçalanma üzerinde etkili değildir? Donma ve çözülme Bitki örtüsü Sıcaklık farkları Taşların yapısı Arazinin yüz ölçümü 3

4 13 ) Herhangi bir akarsuda yamaçların işlenmesi, yağışların yetersizliği, zeminin geçirimli kayaçlardan müteşekkil bulunması nedeniyle önemsizdir. Buna karşılık derine doğru aşındırma çok daha etkinse, akarsu yatağını gittikçe derinleştirir ve sonuçta kanyon şeklinde dar ve derin vadiler meydana gelir. Bu tip vadilere kanyon vadi denir. Kanyon şeklindeki vadiler aşağıdaki iklim bölgelerinden hangisinde daha çok gelişir? Yarı kurak iklim bölgelerinde Soğuk iklim bölgelerinde Nemli iklim bölgelerinde Sıcak nemli iklim bölgelerinde Periglasyal iklim bölgelerinde 14 ) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Yer şekilleri çeşitli iklim bölgelerinde, bu iklimlerin özelliklerine bağlı etmen ve süreçlere göre şekillenmektedir. Yeryuvarın jeolojik tarihçesi boyunca atmosfer koşullarına bağlı olarak farklı iklim bölgelerinde farklı aşındırma etmen ve süreçleri hâkim olmuştur. Nemli bölgelerde akarsular, kurak bölgelerde rüzgârlar, soğuk bölgelerde buzullar etkili olmuştur. Akarsular, yer şekillerinin meydana gelmesinde rol oynayan dış etmenlerin yeryüzünde en geniş sahaya yayılmış olanıdır. Bir bölgede birden fazla iklim koşulları etkili olamamaktadır 15 ) Akarsularla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Yük kaynaktan ağıza doğru artar En fazla aşındırma ağız kısmında meydana gelir. Kaynaktan ağıza doğru hız azalır, debi artar. Kaynaktan ağıza doğru yük artar, yükü teşkil eden maddeler küçülür. Eğim genellikle ağıza doğru azalır 16 ) 4

5 Akarsularda kapmanın olduğu bir yerde, aynı zamanda onun tanıtıcı özellikleri olan bir takım değişiklikler meydana gelir. Aşağıdakilerden hangisi bu değişikliklerden biri değildir? Kapmanın olduğu yerde bir dirseğin belirmesi Kapılan akarsuyun boyu uzar. Kapılan akarsuyun akımı azalır. Kapılan akarsuyun aşındırma gücü azalır. Kapılan akarsuya ait vadinin kapmanın meydana geldiği noktasından ağız tarafına doğru olan belirli bir kısmının kurumasıyla kuru vadi oluşur. 17 ) Kurak sahalardaki akarsuların akımları yukarı ve orta çığıra yaklaştıkça azalır. Gittikçe daha alçak, daha sıcak ve daha kurak sahalara dâhil olan nehirler, buna paralel olarak artan buharlaşma ve sızma gibi nedenlerle devamlı su kaybeder. Ancak kaynak sahasında büyük ölçüde beslenen akarsular bu gibi kurak sahaları baştanbaşa geçebilirler. Bu tür akarsular aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Allojen Morfojenetik Morfoklimatik Polijenetik Areik 18 ) Denge profili bir akarsuyun drenaj havzasından meydana gelen akarsuya karışan yükü taşımaya yeterli gelecek bir akış hızı sağlayan en az eğimdeki profildir. Denge profili ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Akarsu ile yatağın eğimi arasında son derece hassas bir denge bulunur ve yatağın her noktasında akarsuyun enerjisi ancak var olan yükü taşımaya yetecek kadardır. Denge profili bir taşıma profilidir. Dengenin unsurlarında meydana gelecek herhangi bir değişiklik denge profilinin yeniden kurulmasına neden olur. Akarsuyun taşıma gücünün değişmesi, akımının değişmesi, taşıdığı su miktarının değişmesi, denge profilinin değişmesine neden olur.++ Denge profiline ulaşan bir akarsuda hız artar 5

6 19 ) Aşağıdakilerden hangisi akarsularda su kütlesinin azalmasına bağlı güç azalmasına örnek olarak gösterilemez? İklimin kuraklaşması Çok geçirimli sahalarda yer altına sızma Kopma sonucu su kütlesinin azalması Buharlaşmanın kuvvetli olduğu mevsimlerde su miktarının azalması Dik sahalardan düzlüklere geçerken eğim azalması 20 ) Aşağıda belirtilen vadilerden hangisi eğime uygun değildir? Antesedant vadi Kapmış akarsu vadisi Boşalmaya uğramış vadi Yapıya uymuş vadi Taşmaya uğramış vadi 4 ) Karalar üzerindeki aşınmaların alt sınırını deniz seviyesi oluşturur. Okyanus ve deniz seviyesi bu bakımdan geneldir ve sonucu taban seviyesini meydana getirir. Bu seviye süreklidir. Bunun yanında yerel ve süreksiz taban seviyeleri de vardır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir? Aşınmaya uzun zaman direnç gösteren kayaçlar Yan kollar için ana akarsu yatağı Akarsuyunun çığırı üzerinde bulunan bir göl Sonradan dış drenaja bağlanacak olan bir kapalı havzanın tabanı Akarsular tarafından oluşturulan delta ovaları ) Akarsular tarafından yoksun sahalar aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Areik Andoreik Ekzoreik Polijenik Azoik 9 ) 6

7 Akarsularda kapmanın olduğu bir yerde, aynı zamanda onun tanıtıcı özellikleri olan bir takım değişiklikler meydana gelir. Aşağıdakilerden hangisi bu değişikliklerden biri değildir? Kapmanın olduğu yerde bir dirseğin belirmesi Kapılan akarsuyun boyu uzar. Kapılan akarsuyun akımı azalır. Kapılan akarsuyun aşındırma gücü azalır. Kapılan akarsuya ait vadinin kapmanın meydana geldiği noktasından ağız tarafına doğru olan belirli bir kısmının kurumasıyla kuru vadi oluşur 10 ) Akarsu vadisi yamaçlarının üst kenarında, akarsuyun doğrudan ya da dolaylı etkilerinin erişebildiği kısım ile akarsu etkisi dışında kalan yerler arasında bir sınır vardır. Bu sınır çizgisi hemen bütün vadilerin kenarında bir çıkıntı eğim dikleşmesi hâlinde kendini belli eder. Bu sınır çizgisi aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Vadi kaşı Vadi tabanı Vadi yamacı Talveg Vadi sırtı 11 ) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Yer şekilleri çeşitli iklim bölgelerinde, bu iklimlerin özelliklerine bağlı etmen ve süreçlere göre şekillenmektedir. Yeryuvarın jeolojik tarihçesi boyunca atmosfer koşullarına bağlı olarak farklı iklim bölgelerinde farklı aşındırma etmen ve süreçleri hâkim olmuştur. Nemli bölgelerde akarsular, kurak bölgelerde rüzgârlar, soğuk bölgelerde buzullar etkili 7

8 olmuştur. Akarsular, yer şekillerinin meydana gelmesinde rol oynayan dış etmenlerin yeryüzünde en geniş sahaya yayılmış olanıdır. Bir bölgede birden fazla iklim koşulları etkili olamamaktadır ) Akarsuların aşındırma gücü ve etkinlik derecesi üzerinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? Akarsuyun kinetik enerjisi Yükün kinetik enerjisi Zeminin yapısı Akarsuyun taşıdığı yük miktarı Akarsuyun ismi ) İç etmen ve süreçlerin oluşturduğu yer şekillerini aşındırarak ortadan kaldırmaya ve yer aldıkları sahaları alçaltıp düzleştirmeye çalışan aşındırma etmen ve süreçlerinin yer kabuğu ve dolayısıyla onun malzemesi üzerindeki etkileri birbirinden farklı olarak meydana gelir. Dış etmen ve süreçlerin hepsinin yeryüzünün her tarafında etkin olmadığı, etkin etmen ve süreçlerin ise farklı derecede olduğu görülür. Bu durum üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır? İklim koşullarını Yükseltinin Kara ve denizlerin dağılımının Kayaçların özelliklerinin Arazinin eğim durumunun 16 ) Akarsularda derine doğru aşındırma ağızdan kaynağa yani geriye doğru olmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bunun nedenlerinden biri değildir? Yatak üzerindeki herhangi bir noktanın kaynak tarafından kendisine komşu olan noktadan daha alçakta olması Akarsuların aşındırma kuvvetlerinin ağızdan kaynağa doğru azalması Akarsu yatağının eğiminin ağız kısmından kaynağa doğru artması Akarsuyun taşıdığı su miktarının ağız kısmından geriye doğru azalması 8

9 Akarsuyun akış hızının ağız kısmından kaynak kısmına doğru azalması++ 18 ) Aşağıdakilerden hangisi akarsuların eğiminin azalmasına bağlı olarak hızının düşmesinde etkili değildir? Dik sahalardan düzlüklere geçerken eğimin azalması Yamaçlardan aşağıya uzanan büyük birikinti konilerinin yatağı tıkaması Delta gelişimleri sonucunda nehrin uzayarak eğiminin azalması Akarsu kıvrımlarının artması sonucunda nehrin uzayarak eğiminin azalması Yer kabuğu hareketleri sonucunda kara hâline gelen sahalarda akarsuyun uzaması sonucu eğimin azalması 19 ) Aşağıdakilerden hangisi yayılmadan dolayı güç azalması veya akışın durması sonucunda oluşan biriktirmeye örnek gösterilemez? Akarsuyun kollara ayrılması şeklinde hızının ve taşıma gücünün azalması Dağlık bölgelerde ovaların dar boğazlardan geniş depresyonlara çıkan akarsuların geniş yataklara yayılması Ana nehrin daha hızlı doldurulması sonucunda yan kollarda akış hızının azalması Taşkın zamanı yatak dışına çıkan suların geniş sahalara yayılması Kabarma zamanında taşan suların, taşkın yatağındaki bataklıklara veya göllere katılarak akışın durması 2 ) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Yer şekilleri çeşitli iklim bölgelerinde, bu iklimlerin özelliklerine bağlı etmen ve süreçlere göre şekillenmektedir. Yeryuvarın jeolojik tarihçesi boyunca atmosfer koşullarına bağlı olarak farklı iklim bölgelerinde farklı aşındırma etmen ve süreçleri hâkim olmuştur. Nemli bölgelerde akarsular, kurak bölgelerde rüzgârlar, soğuk bölgelerde buzullar etkili olmuştur. 9

10 Akarsular, yer şekillerinin meydana gelmesinde rol oynayan dış etmenlerin yeryüzünde en geniş sahaya yayılmış olanıdır. Bir bölgede birden fazla iklim koşulları etkili olamamaktadır ) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Akarsuların kinetik enerjilerini kullanarak zeminden parçalar koparması olayına hidrolojik aşındırma denir. Akarsuların taşıdıkları maddeler yataklarının diplerine ve kenarlarına çarparak meydana getirdikleri aşındırmaya korazyon aşındırma denir. Akarsuların aşındırma faaliyetleri esas olarak derine ve yana doğru olarak iki yönde olur. Akarsuların eritme yoluyla meydana getirdiği aşındırmaya korozyon denir Aşındırmanın bir dalga hâlinde ağızdan kaynağa doğru yayılmasına yana aşındırma denir. 4 ) Aşağıda belirtilen vadilerden hangisi eğime uygun değildir? Antesedant vadi Kapmış akarsu vadisi Boşalmaya uğramış vadi Yapıya uymuş vadi Taşmaya uğramış vadi 5 ) Taşların kimyasal aşındırması üzerinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? Sıcaklık Su 10

11 Humus Kayacın yapısı Buzullar ) Yerkabuğu hareketleri sonucunda meydana gelmiş çanaklarda ve havzalarda toplanan yağmur suları, önce bir gölün meydana gelmesine neden olurlar. Topografya yüzeyinin çukur yerlerinde birikmiş suların veya göllerin seviyelerinin yükselmesi ve onların çevre yüksek sahaların nispeten alçak olan bir yerinden geçmesiyle boğazlar meydana gelir. Bu boğazlar aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Taşma boğazı Antesedant Subsekant Sürempoze Kapma olayı 7 ) Akarsular tarafından yoksun sahalar aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Areik Andoreik Ekzoreik Polijenik Azoik 8 Yukarıdaki şekilde bir sahanın aşınım döngüsü bakımından safhaları gösterilmiştir. Akarsu aşındırmasına bağlı gerçekleşen bu safhaların sonunda aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez? Derine aşındırma azalır. Yana aşındırma artar. Akarsuyun boyu uzar. Akarsu kıvrım yaparak akar. Akarsuyun akış hızı artar. 11

12 9 ) Akarsu yatakları derine ve yana doğru aşındırırken bir tarafından geriye doğru uzar. Böylece bir akarsu, kendi havzasını komşu akarsu havzasından ayıran su bölümü sahasını yararak, oradaki ana akarsuyu veya onun kollarından birini kendine bağlayabilir. Bu olaya kapma denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kapan akarsuya üstünlük sağlayan faktörlerden biri değildir? Taban seviyesinin daha alçakta olması Kaynak noktasının taban seviyesine daha yakın olması Daha dayanıksız kayaçlardan oluşan zeminde yer alması Aşındırma gücünün fazla olması Uzunluğunun daha fazla olması ) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Bir bölgede yağış ne kadar bol, buharlaşma ne kadar az ise akarsu ağı o derece sıktır. Nehirlerin donması flüvyal sürecin aktivitesine bir süre ara vermesine neden olur. Akış katsayısı, belli bir sahaya düşen yağışın yüzde kaçının akarsular ile taşındığını belirten bir orandır. Sıcak mevsimde ve sıcak bölgelerde akarsuların kimyasal aşındırmaları daha fazladır. Sibirya nın kuzeyindeki akarsuların donmuş hâlde kaldıkları gün sayısı Doğu Avrupa daki nehirlerin donmuş gün sayısından daha kısadır ) Taşların parçalanması ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Taşların tabakalaşma yüzeyleri ne kadar eğik olursa diğer şartlar aynı olmak kaydıyla o kadar fazla parçalanmaya maruz kalırlar. 12

13 Diyaklazları çok olan taşlar çabuk parçalanırlar. Sıcaklık değişimi ne kadar az ise mekanik parçalanma o kadar fazla olur de olabilir Pürüzlü olan taşlar, parçalanmaya düz yüzlü taşlardan daha elverişlidir. Tortul taşlar, metamorfik kayaçlara göre daha kolay parçalanırlar ) Aşağıdakilerden hangisi kütle hareketlerinden biri değildir? Heyelan Erozyon Devrilme Akma Çökme 15 ) Akarsuların aşındırma güçleri değişiklik gösterir. Buna bağlı olarak su bölümü çizgileri daha kuvvetli aşındıran akarsulara doğru yavaş yavaş yer değiştirir. Bu yer değiştirme olayı aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Su bölümlerinin göçü Akarsu havzası Menderes Kapma Disimetri 16 ) Aşağıdakilerden hangisi akarsuların aşındırma faaliyetleri sonucunda oluşmuş şekillerden biri değildir? Peneplenler Vadiler Birikinti yelpazesi+++ Aşınım yüzeyleri Yerlikaya taraçaları

14 17 ) İç etmen ve süreçlerin oluşturduğu yer şekillerini aşındırarak ortadan kaldırmaya ve yer aldıkları sahaları alçaltıp düzleştirmeye çalışan aşındırma etmen ve süreçlerinin yer kabuğu ve dolayısıyla onun malzemesi üzerindeki etkileri birbirinden farklı olarak meydana gelir. Dış etmen ve süreçlerin hepsinin yeryüzünün her tarafında etkin olmadığı, etkin etmen ve süreçlerin ise farklı derecede olduğu görülür. Bu durum üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır? İklim koşullarının Yükseltinin Kara ve denizlerin dağılımının Kayaçların özelliklerinin Arazinin eğim durumunun 19 ) Aşağıdakilerden hangisi akarsuların eğiminin azalmasına bağlı olarak hızının düşmesinde etkili değildir? Dik sahalardan düzlüklere geçerken eğimin azalması Yamaçlardan aşağıya uzanan büyük birikinti konilerinin yatağı tıkaması kesin Delta gelişimleri sonucunda nehrin uzayarak eğiminin azalması Akarsu kıvrımlarının artması sonucunda nehrin uzayarak eğiminin azalması Yer kabuğu hareketleri sonucunda kara hâline gelen sahalarda akarsuyun uzaması sonucu eğimin azalması 20 ) Kurak sahalardaki akarsuların akımları yukarı ve orta çığıra yaklaştıkça azalır. Gittikçe daha alçak, daha sıcak ve daha kurak sahalara dâhil olan nehirler, buna paralel olarak artan buharlaşma ve sızma gibi nedenlerle devamlı su kaybeder. Ancak kaynak sahasında büyük ölçüde beslenen akarsular bu gibi kurak sahaları baştanbaşa geçebilirler. Bu tür akarsular aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Allojen Morfojenetik Morfoklimatik Polijenetik 14

15 Areik 1-Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Yer şekilleri çeşitli iklim bölgelerinde, bu iklimlerin özelliklerine bağlı etmen ve süreçlere göre şekillenmektedir. Yeryuvarın jeolojik tarihçesi boyunca atmosfer koşullarına bağlı olarak farklı iklim bölgelerinde farklı aşındırma etmen ve süreçleri hâkim olmuştur. Nemli bölgelerde akarsular, kurak bölgelerde rüzgârlar, soğuk bölgelerde buzullar etkili olmuştur. Akarsular, yer şekillerinin meydana gelmesinde rol oynayan dış etmenlerin yeryüzünde en geniş sahaya yayılmış olanıdır. Bir bölgede birden fazla iklim koşulları etkili olamamaktadır.***** 2-Akarsularla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Yük kaynaktan ağıza doğru artar. En fazla aşındırma ağız kısmında meydana gelir.***** Kaynaktan ağıza doğru hız azalır, debi artar. Kaynaktan ağıza doğru yük artar, yükü teşkil eden maddeler küçülür. Eğim genellikle ağıza doğru azalır. 3-Akarsularda kapmanın olduğu bir yerde, aynı zamanda onun tanıtıcı özellikleri olan bir takım değişiklikler meydana gelir. Aşağıdakilerden hangisi bu değişikliklerden biri değildir? Kapmanın olduğu yerde bir dirseğin belirmesi Kapılan akarsuyun boyu uzar.***** Kapılan akarsuyun akımı azalır. Kapılan akarsuyun aşındırma gücü azalır. Kapılan akarsuya ait vadinin kapmanın meydana geldiği noktasından ağız tarafına doğru olan belirli bir kısmının kurumasıyla kuru vadi oluşur. 4-Kurak sahalardaki akarsuların akımları yukarı ve orta çığıra yaklaştıkça azalır. Gittikçe daha alçak, daha sıcak ve daha kurak sahalara dâhil olan nehirler, buna paralel olarak artan buharlaşma ve sızma gibi nedenlerle devamlı su kaybeder. Ancak kaynak sahasında büyük 15

16 ölçüde beslenen akarsular bu gibi kurak sahaları baştanbaşa geçebilirler. Bu tür akarsular aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Allojen***** Morfojenetik Morfoklimatik Polijenetik Areik 5-Denge profili bir akarsuyun drenaj havzasından meydana gelen akarsuya karışan yükü taşımaya yeterli gelecek bir akış hızı sağlayan en az eğimdeki profildir. Denge profili ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Akarsu ile yatağın eğimi arasında son derece hassas bir denge bulunur ve yatağın her noktasında akarsuyun enerjisi ancak var olan yükü taşımaya yetecek kadardır. Denge profili bir taşıma profilidir. Dengenin unsurlarında meydana gelecek herhangi bir değişiklik denge profilinin yeniden kurulmasına neden olur. Akarsuyun taşıma gücünün değişmesi, akımının değişmesi, taşıdığı su miktarının değişmesi, denge profilinin değişmesine neden olur. 16

17 Denge profiline ulaşan bir akarsuda hız artar.***** 6-Aşağıdakilerden hangisi akarsularda su kütlesinin azalmasına bağlı güç azalmasına örnek olarak gösterilemez? İklimin kuraklaşması Çok geçirimli sahalarda yer altına sızma Kopma sonucu su kütlesinin azalması Buharlaşmanın kuvvetli olduğu mevsimlerde su miktarının azalması Dik sahalardan düzlüklere geçerken eğim azalması***** 7-Aşağıda belirtilen vadilerden hangisi eğime uygun değildir? Antesedant vadi***** Kapmış akarsu vadisi Boşalmaya uğramış vadi Yapıya uymuş vadi Taşmaya uğramış vadi 8-Yeryüzüne düşen yağmurlardan meydana gelen su belirli bir yol takip etmeyip rastgele bir yüzeyi kaplayarak akar. Böyle bir akış aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Akarsu Seyelan****** Taşkın Kaynak Mecra 9-Karalar üzerindeki aşınmaların alt sınırını deniz seviyesi oluşturur. Okyanus ve deniz seviyesi bu bakımdan geneldir ve sonucu taban seviyesini meydana getirir. Bu seviye süreklidir. Bunun yanında yerel ve süreksiz taban seviyeleri de vardır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir? Aşınmaya uzun zaman direnç gösteren kayaçlar Yan kollar için ana akarsu yatağı Akarsuyunun çığırı üzerinde bulunan bir göl Sonradan dış drenaja bağlanacak olan bir kapalı havzanın tabanı 17

18 Akarsular tarafından oluşturulan delta ovaları***** 10-Akarsular tarafından yoksun sahalar aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Areik***** Andoreik Ekzoreik Polijenik Azoik 11-Akarsu vadisi yamaçlarının üst kenarında, akarsuyun doğrudan ya da dolaylı etkilerinin erişebildiği kısım ile akarsu etkisi dışında kalan yerler arasında bir sınır vardır. Bu sınır çizgisi hemen bütün vadilerin kenarında bir çıkıntı eğim dikleşmesi hâlinde kendini belli eder. Bu sınır çizgisi aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? Vadi kaşı***** Vadi tabanı Vadi yamacı Talveg Vadi sırtı 13 ) Akarsuların aşındırma gücü ve etkinlik derecesi üzerinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? Akarsuyun kinetik enerjisi Yükün kinetik enerjisi Zeminin yapısı Akarsuyun taşıdığı yük miktarı Akarsuyun ismi**** 14 ) İç etmen ve süreçlerin oluşturduğu yer şekillerini aşındırarak ortadan kaldırmaya ve yer 18

19 aldıkları sahaları alçaltıp düzleştirmeye çalışan aşındırma etmen ve süreçlerinin yer kabuğu ve dolayısıyla onun malzemesi üzerindeki etkileri birbirinden farklı olarak meydana gelir. Dış etmen ve süreçlerin hepsinin yeryüzünün her tarafında etkin olmadığı, etkin etmen ve süreçlerin ise farklı derecede olduğu görülür. Bu durum üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır? İklim koşullarının***** Yükseltinin Kara ve denizlerin dağılımının Kayaçların özelliklerinin Arazinin eğim durumunun 16 ) Akarsularda derine doğru aşındırma ağızdan kaynağa yani geriye doğru olmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bunun nedenlerinden biri değildir? Yatak üzerindeki herhangi bir noktanın kaynak tarafından kendisine komşu olan noktadan daha alçakta olması Akarsuların aşındırma kuvvetlerinin ağızdan kaynağa doğru azalması Akarsu yatağının eğiminin ağız kısmından kaynağa doğru artması Akarsuyun taşıdığı su miktarının ağız kısmından geriye doğru azalması Akarsuyun akış hızının ağız kısmından kaynak kısmına doğru azalması**** 17-Aşağıdakilerden hangisi akarsuların eğiminin azalmasına bağlı olarak hızının düşmesinde etkili değildir? Dik sahalardan düzlüklere geçerken eğimin azalması Yamaçlardan aşağıya uzanan büyük birikinti konilerinin yatağı tıkaması**** Delta gelişimleri sonucunda nehrin uzayarak eğiminin azalması Akarsu kıvrımlarının artması sonucunda nehrin uzayarak eğiminin azalması Yer kabuğu hareketleri sonucunda kara hâline gelen sahalarda akarsuyun uzaması sonucu eğimin azalması 19

20 19 ) Aşağıdakilerden hangisi yayılmadan dolayı güç azalması veya akışın durması sonucunda oluşan biriktirmeye örnek gösterilemez? Akarsuyun kollara ayrılması şeklinde hızının ve taşıma gücünün azalması Dağlık bölgelerde ovaların dar boğazlardan geniş depresyonlara çıkan akarsuların geniş yataklara yayılması Ana nehrin daha hızlı doldurulması sonucunda yan kollarda akış hızının azalması***** Taşkın zamanı yatak dışına çıkan suların geniş sahalara yayılması Kabarma zamanında taşan suların, taşkın yatağındaki bataklıklara veya göllere katılarak akışın durması AUZEF Sınav Yardımlaşma 20

21 ÇIKMIŞ SORULAR YARDIMLAŞMA GRUPLARI