Tütün Kontrolünde Toplum Eğitimi İçin Taraflar, Modeller

Transkript

1 Tütün Kontrolünde Toplum Eğitimi İçin Taraflar, Modeller Prof. Dr. Dilek ASLAN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER)-Tütün İle Mücadele Çalışma Grubu Üyesi Ankara İl Tütün Kontrol Kurulu Üyesi 10 Mayıs 2011, Kocaeli

2 Tütün Kontrolü Basamakları Hiç Başlamama Bırakma Pasif etkilenimin önlenmesi

3 Kapsamlı tütün kontrolü yaklaşımının öne çıkan bileşenleri

4 EĞİTİME VURGU Ulusal dokumanlar Uluslar arası dokumanlar

5 Tütün Kontrolü Bireylere yönelik eğitim Toplum eğitimi

6 Tütün Kontrolü Sağlığın korunması Sağlığın geliştirilmesi

7 Tütün Kontrolü Sağlığın geliştirilmesi tanım olarak sağlığa yönelik herhangi bir davranış ve yaşam durumu için; eğitim, örgütsel, ekonomik ve çevresel desteklerin bileşkesidir.

8 SAĞLIĞIN GELİŞTİRMESİNDE BAŞARI İÇİN; BİREYE YÖNELİMİN YANISIRA, FİZİK VE SOSYAL ÇEVRE MÜDAHALELER OLMALI, GÜÇLÜ KAMU POLİTİKALARI OLUŞTURULMALI, DESTEKLEYİCİ ÇEVRE YARATILMALI, TOPLUM KATILIMI SAĞLANMALI, KİŞİSEL BECERİLER GELİŞTİRİLMELİ, SAĞLIK HİZMETLERİNİN YENİ GEREKSİNİMLERE UYUMU SAĞLANMALI..

9 SAĞLIĞI GELİŞTİRME Yaşam Kalitesinin Yükselmesi Sağlık Göstergelerinin İyileşmesi Sağlıklı Yaşam Biçimleri Olumlu Davranış Biçimleri İletişim Teknikleri Motivasyon Teknikleri S A Ğ L I K EĞİTİMİ Toplum Yapısında Düzenlemeler Yasal Düzenlemeler Toplum Katılımı Sağlıklı Çevre Sektörlerarası İşbirliği Kaynak: Sağlık Eğitimi ve Sağlığı Geliştirme

10 ÖRNEK: TÜTÜNSÜZ TÜRKİYE Sigaranın bırakılması Yaşam Kalitesinin Yükseltilmesi Sigaraya Bağlı ÖLÜMLERİN AZALMASI HASTALIKLARIN AZALMASI Kişilerin sigara içmemesi İletişim Teknikleri Davranış Teknikleri S A Ğ L I K EĞİTİMİ TÜTÜN KARŞITI YASA VE BİLEŞENLERİ Sağlıklı Çevre PASİF ETKİLENİMİN ÖNLENMESİ Sektörlerarası İşbirliği Toplumun yasaya sahip çıkması Kaynak: Sağlık Eğitimi ve Sağlığı Geliştirme

11 Tütün Kontrolü SAĞLIK EĞİTİMİ; HEDEF İÇİN ÖNEMLİ BİR ARAÇ.

12 ÖRNEK: TÜTÜNSÜZ TÜRKİYE Sigaranın bırakılması Yaşam Kalitesinin Yükseltilmesi İletişim Teknikleri Davranış Teknikleri S Sigaraya Bağlı ÖLÜMLERİN A AZALMASI HASTALIKLARIN AZALMASI Ğ S LA Ğ L I K EĞİTİMİ K EĞİTİMİ TÜTÜN KARŞITI YASA VE BİLEŞENLERİ Kişilerin sigara içmemesi Sağlıklı Çevre PASİF ETKİLENİMİN ÖNLENMESİ Sektörlerarası İşbirliği Toplumun yasaya sahip çıkması Kaynak: Sağlık Eğitimi ve Sağlığı Geliştirme

13 BİLGİDEN DAVRANIŞA Doğru sağlık davranışını bilme Algılama Yorumlama Doğru bilgiyi davranışa dönüştürme

14 FARKLI MODELLER KULLANILABİLİR..

15 SAĞLIK İNANÇ MODELİ 1950 yılında geliştirilmiş bir modeldir. Kimi insanların neden sağlığı koruma davranışlarını gösterirken, diğerlerinin bu davranışa sahip olmadığını açıklamaya çalışır. Pender NJ.Health promotion in nursing practice (2 nd ed.). Norwalk, CT:Appleton&Lange

16 SAĞLIK İNANÇ MODELİ; ÖRNEK Pender NJ.Health promotion in nursing practice (2 nd ed.). Norwalk, CT:Appleton&Lange

17 SOSYAL ÖĞRENME MODELİ Sosyal ortamlarda öğrenme TAKLİT ETME.. BİRBİRİNDEN ÖĞRENME

18 SOSYAL ÖĞRENME MODELİ Sosyal ortamlarda öğrenme TAKLİT ETME.. BİRBİRİNDEN ÖĞRENME Büyüyünce ben de babam gibi duman çıkarabilec ek miyim?

19 SOSYAL ÖĞRENME MODELİ Sosyal ortamlarda öğrenme TAKLİT ETME.. BİRBİRİNDEN ÖĞRENME Büyüyünce ben de babam gibi duman çıkarabilec ek miyim? OLUMLU MODELLER KULLANILMASI ÇOK ÇOK ÖNEMİ

20 PRECEDE-PROCEED MODELİ Toplum tabanlı, katılımcı, bir disiplinler programarası işbirliğini önceleyen bir model.. Precede; Önce/önden yapılacaklar Proceed; İlerleme, ilerlemek için adımlar Pender NJ.Health promotion in nursing practice (2 nd ed.). Norwalk, CT:Appleton&Lange

21 PRECEDE (Beş faz) Faz 1: Sosyal tanı Faz 2: Epidemiyolojik tanı Faz 3: Davranışsal ve çevresel tanı Faz 4: Eğitim ve organizasyon açısından tanı Faz 5: Yönetsel açıdan tanı

22 PROCEED (Dört faz) Faz 6: Uygulama Faz 7: Süreç değerlendirme Faz 8: Etki değerlendirme Faz 9: Çıktı/sonuç değerlendirme

23 Tütün Kontrolünde TOPLUM EĞİTİMİ İçin Taraflar KİMLER?

24 Tütün Kontrolünde Taraflar Kamusal düzenlemeler -Yasalar Yasaların gereği uygulamalar

25 Tütün Kontrolünde TOPLUM EĞİTİMİ İçin Taraflar Kamusal düzenlemeler -Yasalar Yasaların gereği uygulamalar

26 Tütün Kontrolünde TOPLUM EĞİTİMİ İçin Taraflar ÖZEL GRUPLAR UNUTULMAMALI!

27 Tütün Kontrolünde TOPLUM EĞİTİMİ İçin Taraflar Çocuklar; mesajları verme yöntemi, yaşı, vb. Özürlüler; gruba yönelik çalışmalar yeterli olmayabilir..

28 Tütün Kontrolünde TOPLUM EĞİTİMİ İçin Taraflar Am Ann Deaf Summer;152(3): Do deaf and hard of hearing youth need antitobacco education? Berman BA, Streja L, Bernaards CA, Eckhardt EA, Kleiger HB, Maucere L, Wong G, Barkin S, Bastani R. Am Ann Deaf Winter;155(5): Development and testing of an antitobacco school-based curriculum for deaf and hard of hearing youth. Berman BA, Guthmann DS, Crespi CM, Liu W.

29 Tütün Kontrolünde TOPLUM EĞİTİMİ İçin Taraflar KAPSAMLI YASALARIN KENDİSİ VE Kamusal düzenlemeler YANSIMALARI -Yasalar Yasaların gereği uygulamalar TOPLUM İÇİN EĞİTİM

30 TOPLUMA ULAŞMANIN BİR YOLU YAZILI BASIN

31 GAZETEYE YANSIYANLAR TOPLUMDA DEĞİŞİM

32 GAZETEYE YANSIYANLAR FARKLI PROFESYONELLERİN MESAJLARI

33 GAZETEYE YANSIYANLAR MESAJ VERİRKEN KULLANILAN GÖRSELLERE DİKKAT!!

34 GAZETEYE YANSIYANLAR MESAJ VERİRKEN KULLANILAN GÖRSELLERE DİKKAT!!

35 GAZETEYE YANSIYANLAR EĞİTİM. EĞİTİM.. EĞİTİM..

36 GAZETEYE YANSIYANLAR EĞİTİMDE TARAFLARA ENDÜSTRİDEN ÖNCE ULAŞMAK GEREK..

37 GAZETEYE YANSIYANLAR DURMADAN, DİNLENMEDEN HEDEF GRUPLARA EĞİTİM

38 GAZETEYE YANSIYANLAR BİLİM, BİLİMSEL ÇALIŞMALAR TOPLUMA ULAŞMALI

39 EĞİTİM KONUSUNDA GEREKSİNİM

40 EĞİTİM KONUSUNDA GEREKSİNİM -Kapasite geliştirme Eğitici Eğitim setleri Eğitim yöntemleri -Hedef gruplara özel çalışmalar -Değişen eğitim (içerik, hedef grup, konu, vb öncelikleri) -Ölçme/değerlendirme teknikleri

41