MISIR DA DEVRIM VE DARBE

Transkript

1 MISIR DA DEVRIM VE DARBE

2 HUSNÜ MÜBAREK Husnu Mübarek askeri akademide eğitim aldıktan sonra Hava Kuvvetlerinde göreve başlar. Kısa sürede terfi eder ve 1972 de Hava Kuvvetleri Komutanı olur te Enver Sedat tarafından Başkan Yardımcısı olarak atanır de de Sedat ın suikastle öldürülmesiyle Devlet Başkanı olur den 2011 e kadar Mısır ı yöneten Mübarek bu süre boyunca ülkede ciddi bir baskı rejimi kurar ve bölgenin en güçlü ülkesi olması gereken Mısır ı ABD ve İsrail çıkarları çerçevesinde hareket eden bir ülke haline getirir.

3 MÜBAREK YÖNETİMİ Mübarek in yönetimi ilk yıllarından itibaren güçlü lider bünyesinde işleyen otokratik bir düzendi. Göreve geldiği ilk yıllarda önemli pozisyonlara kendisine sadık kişileri atayan Mübarek, en ufak bir hatada bu kişileri görevden uzaklaştırıyordu. Bununla birlikte yine 1980 lerde istihbarat birimlerini genişleterek yetkilerini artırdı ve muhalif olması muhtemel kesimler üzerinde yakın bir takibe girişti. Yine bu yıllarda kendisine yönelik en ciddi tehdidin İslami hareketlerden geleceğini varsayan Mübarek bu gruplar üzerinde önemli bir baskı uyguladı. Binlerce İslami hareket mensubu tutuklandı ve herhangi bir yargılama olmadan yıllarca hapis yattı.

4 OLAĞANÜSTÜ HAL Mısır1967 den itibaren Olağanüstü Hal ile yönetilmiştir. Olağanüstü Hal kurallarına göre hükümetlerin devlet güvenliğine tehdit oluşturan şüphelileri herhangi bir yargılama olmadan, sınırsız bir süreyle göz altında tutabilmesi mümkün kılınmıştır. Bu bağlamda 30 bin kişinin siyasi muhalefet suçlamasıyla tutuklandığı belirtilmektedir. Yine Olağanüstü Hal gereğince yönetimin keyfi uygulamalara girişerek kişi hak ve hürriyetlerini aşan istihbarat pratikleri yürüttüğü insan hakları kuruluşlarınca tespit edilmiştir. Demokrasi ve insan hakları söylemini her fırsatta hatırlatan Batı yönetimleri Mısır da bu ihlaller karşısında herhangi bir tepki göstermemiş, aksine Mübarek yönetimi ile ilişkilerini normal bir biçimde sürdürmüştür.

5 MÜBAREK DÖNEMİNDE SEÇİMLER Seçimler büyük oranda hileli ve anti demokratik gerçekleşmiştir. Genellikle tek aday olmuştur. Parlamento seçimlerinde ise Ulusal Demokratik Parti karşısındaki bütün muhalif sesler yasaklanmış, çoğu zaman seçimlere dahi katılamamışlardır. Cumhurbaşkanlığı 1981: % : % : % : % : %88.6 Parlamento 1984: % : % : % : % : % : : 81

6 1990 LAR Bu dönemde ülke ekonomisi özellikle dış krediler kullanılarak kısmi bir ilerleme kaydetmiştir. Buna rağmen yolsuzluklar hız kesmemiş, hesap verilebilir olmayan sistem ülkede milyonlarca kişinin refah düzeyine katkı sağlayamamıştır. Politik anlamda baskı rejimi ise devam etmiştir. Seçim süreçleri şeffaf olmayan ve hileli yöntemlerle gerçekleşmiştir. Müslüman Kardeşler ve Cemaati İslamiye başta olmak üzere İslami gruplara karşı yoğun bir baskı uygulanmıştır. Kıptilere yönelik kimileri istihbarat örgütünce düzenlenen saldırılar İslami hareketlerin üzerine atılmış ve baskı bu yolla meşrulaştırılmıştır.

7 2000 LER Bu dönem Mübarek rejimine karşı muhalefetin yavaş yavaş gün yüzüne çıktığı, daha profesyonel bir hal aldığı ve kendisine destekçi bulduğu bir dönem olmuştur. Rejim bu hareketlere yönelik baskısını sürdürmüş ancak muhalif gruplar yeni yöntemlerle rejimin gözetiminden kaçabilmiştir. İnternetin yaygınlaşması, sosyal medya araçlarının kullanılır hale gelmesi, küresel etkileşimin artması gibi unsurlar yeni muhalefet hareketlerinin sivil toplum örgütleri bünyesinde birleşerek daha aktif bir muhalefet yürütmelerine izin vermiştir lerin başında organize olan Devrimci Sosyalistler, 2005 yılında kurulan Kefaya Hareketi, 2008 yılında kurulan 6 Nisan Gençlik Hareketi özellikle interneti kullanarak birçok eylem gerçekleştirmiş ve bir anlamda 2011 e gelinen süreci hazırlamıştır.

8 REJİM KARSITI HAREKETLERİN NEDENLERİ Devletin vatandaşlar üzerindeki baskısının artması, Polis ve istihbarat kurumlarının şiddetinin artması, Olağanüstü hal kurallarının yarattığı rahatsızlık, Dış dünyanın daha görünür ve tanınır hale gelmesi, Demokrasi ve özgürlüklerin küresel anlamda yaygınlaşması, Genç nüfusun daha demokratik bir sistemde yaşama arzusu, Anayasal, ekonomik ve sosyal reformların yapılması talepleri, Eğitim seviyesinin yükselmesi, Ekonomik kötüleşme ve fakirlik, Refah seviyesinin sabit kalması (hatta kötüleşmesi), Altyapının iyileşmemesi Türkiye modelinin daha yakın bir biçimde takip edilmesi gibi nedenler gösterilebilir.

9 25 OCAK DEVRİMİ ONCESİ Devrimin hemen öncesinde birkaç gelişme etkili oluyor: 2010 da İskenderiye de polis tarafından dövülerek öldürülen Khalid Said isimli genç kısa bir süre içinde rejimin baskısına karşı bir figür haline geliyor. Adına kurulan facebook sayfasına onbinlerce kişi üye oluyor ve bunlar zaman zaman gösteriler organize ediyorlar. 6 Nisan Hareketi diğer gençlik gruplarını da yanına alarak büyük çaplı gösteriler düzenliyor. Rejime reform talepleri yapıyor. Hüsnü Mübarek in oğlu Cemal in Cumhurbaşkanlığına adaylığı ciddi bir biçimde konuşulmaya başlanıyor ve bu büyük tepki topluyor yılında gerçekleşen Parlamento seçimleri ülke tarihindeki en hileli seçim olarak görülüyor. Öyle ki en büyük muhalif hareket olan Müslüman Kardeşler bir önceki seçimde kazandığı 88 sandalyenin tümünü yitiriyor ve 1 bağımsız adayla meclise girebiliyor. Son olarak Tunus ta başlayan ayaklanma Mısırlılara bir nevi ilham kaynağı oluyor ve aynı şekilde onlar da gösterilere başlıyorlar.

10 25 OCAK DEVRİMİ 25 Ocak 2011 de sivil toplum örgütleri, gençlik organizasyonları ve siyasi muhalif partiler büyük bir rejim karşıtı gösteri organize ettiler. 25 Ocak 1952 de İngilizlere karşı başlatılan ayaklanmada öldürülen polislerin anısına ülkede Polis Günü olarak kutlanan bu günde polisin ve rejimin halka uyguladığı kötü muamelenin protesto edilmesi amacıyla tertip edilen protestolara hemen hemen tüm kesimlerden destek gelmiştir. İlk günle birlikte Tahrir Meydanı başta olmak üzere tüm kentlerde gösteriler düzenlenmiş, güvenlik güçleri ve rejim katılımın yoğunluğundan dolayı müdahale dahi edememiştir. Müslüman Kardeşlerin ve İslami hareketlerin ilk günlerde gösterilere katılmaması rejimin bu halk ayaklanmasını hafife almasına neden olmuştur. Bilinçli olarak uygulanan bu strateji aslında rejimi ters köşeye yatırmıştır. Nitekim İhvan ın yokluğunda oluşan kalabalık daha sonra İhvan ın ve Selefilerin de katılımıyla çok büyük rakamlara ulaşmış ve kısa bir sürede geri döndürülemez bir hal almıştır.

11 25 OCAK DEVRİMİ Her geçen gün artan katılımcılar rejimin gitmesinin tek talepleri olduğu konusunda birleşmişler ve bu anlamda kararlı bir duruş sergilemişlerdir. Yeni medya araçları yogun bir biçimde kullanılmıştır. Bu süreçte göstericilerin kullandığı en etkin araçlar olarak Al-Jazeera, facebook, twitter ve youtube gösterilmiştir. Facebook: gösterilerin organizesinde Twitter (ve facebook): gösteriler sırasında haber akışını sağlamada Youtube: gösterilerin resmi kanallar dışında vatandaş gazetecilerce haberleştirilmesinde. Al-Jazeera: gösterilerin anlık bir biçimde dünyaya duyurulmasında ve bu anlamda uluslararası kamuoyundan destek görmesinde etkili olmuştur. Rejim interneti keserek bunu engellemeye calısmıs ancak basarılı olamamıstır.

12 25 OCAK DEVRİMİ Devrim süresince dikkat çeken bir diğer durumda Batı ülkelerinin göstericilerin yanına yer almaktan çok Mübarek rejimine destek vermeleriydi. Bunu açık bir şekilde yapamayan Batılı liderler gerekli reformların yapılması, değişimin gerekliliği, halkın taleplerinin dikkate alınması gibi söylemlerde bulunurken, 30 yıldır baskı rejimi ile ülkeyi yöneten Mübarek in görevi bırakarak demokratik bir düzenin kurulması çağrısını yapmıyorlardı. ABD ve AB ülkeleri başta olmak üzere hemen tüm Batılı hükümetler benzer tutum almışlardır. Öte yandan bölgede ilkesel bir siyaset izleyen ve Sykes-Picot düzeninin artık bir son bulmasını arzulayan Türkiye daha gösterilerin ilk günlerinden itibaren Mübarek e görevi bırakması çağrısında bulunmuştur.

13 25 OCAK DEVRİMİ SONRASİ 18 gün süren gösteriler sonrasında 11 Şubat 2011 de Hüsnü Mübarek görevi bırakmıştır. Mübarek in ardından ülkede yönetim Yüksek Askeri Konsey tarafından gerçekleştirilmiştir. Ancak bu süreç de sancılı geçmiştir. Nitekim devrimi gerçekleştiren kesimler askeri yönetimin en kısa zamanda sonlanmasını istemekteydi. Ancak Genelkurmay Baş kanı Tantavi nin bu konudaki yavaştan hareket eden tavrı göstericilerin protestolarına devam etmesine neden olmuştur. Tahrir meydanına giden sokakların büyük çoğunluğu bu tür kare bloklarla kapatılmıştı. Burada vatandaşlar bir geçiş noktası açmış bu delikten daha çabuk meydana ulaşılıyor.

14 DEVRİMİN MİSİRLİLARA ETKİLERİ Ulusal onuru yeniden tesis edildi. Uzun yıllardan beri fakirlik, yenilgiler ve baskı ile yönetilen bir ülke halkı birşeyi başarmanın hazzını yaşadı. Farklı sosyal gruplardan kişilerin ortak hareket etmesi ile gerçekleşen bu devrim demokratik bir düzene geçilmesi anlamında önemli bir adımdı. Ancak izleyen süreçte tüm devrimciler demokratik kalamadılar. Lidersiz bir devrimdi ve bu devrim literatürü için yeni birşeydi. Spontane gerçekleşen, sınıfı olmayan bir devrimdi bu. Müslümanlar ve Kıpti Hristiyanlar devrim sürecinde birlikte hareket ettiler. Mısırlı kadınların sosyal hayattaki etkin rolü devrim sürecinde de ön plana cıktı.

15 BOLGESEL VE ULUSLARARASİ ETKİLERİ Diğer Arap liderleri için bir uyarı niteliğinde olmuştur. Siyasal reformlara gitmemeleri durumunda halkın ayaklanacağını göstermiştir Mısırlılar. Bölgedeki diktatöryal rejimlerle ortaklıklar kuran ABD nin bu politikasını gözden geçirmesinin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Batı Ortadoğu da demokratik olmayan rejimlerin istikrara kavusamayacağını anlamıstır. 30 yıllık baskı rejimi sonucunda halk ayaklanmıştır. Burada sorun Batı nın istikrarsız bir durumdan rahatsız olmayısı zaten. İslami tehdit argümanının artık geçerliliğinin kalmadığı ortaya çıktı. İslamafobik kaygıları önplana koyan Batılı ülkeler bu devrimde İslami grupların nasıl halk tarafından da desteklendiğini anlamıştır. Barış ve istikrar daha fazla silah satısı ile degil daha fazla işbirliği ve ekonomik kalkınma ile gelecektir.

16 PARLAMENTO SECİMLERİ 2011 sonunda gerçekleştirilen Parlamento seçimleri ülkede bu anlamda bir ilk olmuştur. Bağımsız ve şeffaf bir biçimde gerçekleşen seçimlere Mısırlılar yoğun bir biçimde katılmışlardır. Seçimlerin sonunda Müslüman Kardeşler in siyasi organı Hürriyet ve Adalet Partisi %38 oy alarak birinci, Selefilerin Nur Partisi %28 lik oyuyla ikinci olurken Yeni Vafd Partisi ve Mısır Bloğu %9 ar oy almışlardır. Bu sonuç Mısır da gerçekleşen ilk meşru seçimlerde İslami hareketlerin zaferi olarak karşılanmıştır. Yine bu sonuç ortaya çıkarmıştır ki Mübarek dönemi boyunca bastırılan ve dışlanan İslami hareketler aslında Mısır siyasetinin başat aktörleridir. Dolayısıyla meşru olarak tanımlanabilecek bir yönetim ancak bu hareketlerin iktidarı ile mümkün olabilecektir.

17 CUMHURBASKANLIGI SEÇİMLERİ Parlamentonun seçilmesi ile demokratik düzene geçişte önemli bir aşama kaydeden Mısır da 2012 de Cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı. Seçimlerde İslami hareketlerden, devrimci gruplardan ve eski rejim mensuplarından adaylar yer aldı. Seçimlerin ilk turunda öne çıkan iki aday Müslüman Kardeşler den Muhammed Mursi ve eski rejimin sadık figürlerinden Ahmed Şefik ti. İkinci turda ise Muhammed Mursi %52 ye yakın oy alarak Mısır ın demokratik ve bağımsız seçimle işbaşına gelen ilk cumhurbaşkanı oldu.

18 MURSİ DONEMİ Muhammed Mursi nin iktidara gelişi özellikle Mübarek yanlısı kesimleri memnun etmedi. Eski rejimin destekçileri yeni düzende bozulacak olan düzenlerini korumak istediler. Bu anlamda Müslüman Kardeşler ile eski rejim taraftarları arasında bir iktidar mücadelesi oldu. Devrime katılan liberal gençlik örgütleri ilk etapta Mursi nin yanında yer aldılar. Ancak kısa süre içinde Mursi karşıtı bir pozisyona geçerek Mübarek kalıntıları ile işbirliği yaptılar.

19 YARGI VE ICISLERI BAKANLIGI Mübarek yanlısı kurumların başında Yargı gelmekteydi. Başta Cumhuriyet Başsavcısı ve Anayasa Mahkemesi olmak üzere hemen hemen bütün yargı kurumları İhvan hükümetinin başarısız olabilmesi için kararlar aldılar. Bunlar arasında Parlamentonun feshedilmesi, devrim sırasında işlenen suçlardan yargılananların suçsuz bulunmaları, anayasa referandumunda görev almanın reddedilmesi gibi kararlar bulunmaktaydı. Yargıyla birlikte İçişleri Bakanlığı da Mursi nin görevinde başarılı olamaması için çalışıyordu. Polis kurumu hemen hemen hiçbir faaliyette bulunmuyor, hatta provoke edici eylemler gerçekleştiriyordu. 22 Kasım dan sonra gerçekleşen Mursi karşıtı gösterilerde Cumhurbaşkanlığı Sarayı na yapılan saldırıda polis hiçbir önlem almamış, İhvan yandaşları Sarayı protestoculardan korumuştur. Yine Port Said te yaşanan stadyum faciasının baş müsebbibi devrim gösterilerinde polise karşı başkaldıran Ahli taraftarlarının cezalandırılmasıydı. Ayrıca İstihbarat birimleri de Mursi ye bilgi akışı sağlamıyordu.

20 MEDYA VE IS DUNYASİ Ihvan karşıtı kampanyada bir diger etkili aktör medya idi. Devlet medya organı El-Ahram başta olman üzere hemen hemen tüm kanal ve gazetelerde Ihvan karsıtlıgı gözlemlenebiliyordu. Özel medya organlarının sahipleri Mübarek döneminde zenginleşen kişilerdi. Mübarek rejimine sadakatleri karşılığında bu zenginliğe kavuşan bu kişiler devrim sonrasında da yeni kurulacak düzenin başarısız olması için çabalamışlardır. İş dünyası da benzer şekilde Mursi nin başarısız olması için çabalamıştır. Öyle ki bazı işadamları yatırımlarını dondurarak Kanada ve Amerika gibi ülkelerde yeni yatırımlara girme kararı almıştır.

21 BATİ VE ARAP DUNYASİ Müslüman Kardeşlerin ülkede yönetimi ele almasının ardından dış politikada Mübarek yönetiminden farklı bir tutum izlemeye başladı. İran a 30 yıl aradan sonra ilk ziyareti gerçekleştiren Mursi, Türkiye ile de çok yakın ilişkiler geliştirmeye çabaladı. Bazı İhvan siyasetçilerinin Camp David Barış Anlaşması nın gözden geçirilmesi çağrıları İsrail ve ABD de tepkiyle karşılandı. Bunun da etkisiyle olsa gerek dış yardımlar konusunda Batılı ülkeler Mısır a hemen hemen hiç yardımcı olmadılar. Türkiye, Katar ve Libya gibi Mısır daki yeni yönetime dost ülkelerse doğrudan finansal yardımda bulundular.

22 22 KASİM KARARLARİ VE SONRASİ 22 Kasım 2012 de Muhammed Mursi Cumhurbaşkanı olmasının verdiği yetkiyle anayasada değişiklik yapan bazı kararlar aldı. Bu kararlar daha ziyade askeri konseyce alınan ve Devlet Başkanı nın iradesini zayıflatan düzenlemelere yönelikti. Mursi nin bu kararlarıyla kendisine aşırı yetkiler verdiğini iddia eden muhalefet gösterilere başladı. Anayasa komisyonunun yazımını tamamladığı yeni anayasaya dair referandumun da 15 Aralık ta yapılmasına karar verilmesi muhalefeti daha da kızdırdı. Muhalefet anayasanın İslami partilerce yazıldığını ve hakları genişletmediğini iddia ettiler. Bu iddialar yanlıştı. Anayasa bir önceki anayasaya göre çok daha özgürlükçüydü. 15 Aralık ta yapılan Anayasa referandumu ile yeni anayasanın kabul edilmesinin ardından gösteriler sürdü.

23 BENZİN KRİZİ Darbeye giden süreçte benzin ve doğalgazdan sorumlu resmi kurumlar stokların tükendiği ve hükümetin parasızlıktan benzin ve doğalgaz alamadığı söylentisini yaydılar.

24 30 HAZİRAN A GİDEN SUREC Mursi yönetimine dair muhalefet birçok kulvarda devam etmekteydi. Nisan ayında kurulan Temerrud Hareketi (Isyan) Mursi karşıtı bir kampanya başlatarak 30 Haziran a kadar imza toplamaya başladı. Bu kampanyanın sonunda ise büyük bir protesto gösterisi düzenleyerek Mursi yi göreve gelişinin ilk yılında istifaya zorlamak hedefleniyordu. Bu kampanya hem Mübarek yanlısı medya organlarınca destekleniyor, hem de eski rejimin zenginleştirdiği işadamlarından maddi destek alıyordu. Öyle ki bu süreçte Mursi karşıtı klipler tüm kanallarda gösteriliyordu başından itibaren benzinliklerde benzin tükenmesi ve elektriklerin kesilmesi gibi durumlar ortaya çıktı. Benzinlik önlerinde uzun kuyruklar oluştu. Bunlar aslında planlıydı. Darbeden hemen sonra bu sorunlar bir anda sona erdi. 30 Haziran da ise Kahire büyük bir gösteriye sahne olmuş ve Mursi karşıtları sokaklara dökülmüştür. Tahrir Meydanı: 29 Haziran 2013

25 MURSİ NİN KONUSMASİ Mursi 30 Haziran öncesi yaptığı konuşmasında bu harekete karşı birlik çağrısı yaptı. Dışarıdan desteklenen demokrasi karşıtları olduklarını söyledi. Ancak Mursi karşıtları hem içeriden hem de dışarıdan destek alıyordu. Bu konuşma şehrin hemen her yerinde izlendi.

26 KİSİSEL GÖZLEMLER Mursi karşıtları daha ziyade ekonomik olarak varlıklı kesimlerin yaşadığı bölgelerde daha belirgindi. Polisler bile resmi üniformalarıyla bu gösterilere katılmışlardı. Lüks kafe ve restoranlarda Mursi karşıtı ve milliyetçi klipler gösteriliyordu. Medya tek bir ağ ızdan Mursi nin sonunun geldiği çığırtkanlığı yapıyordu. İhvan yandaşlarına yönelik saldırılar görülebiliyordu. Mesela sakallı İslamcı kişiler metroda veya sokakta sözlü veya fiili saldırıya maruz kalabiliyordu. 28 Haziran 2013 Darbeci Kafe

27 30 HAZİRAN Mursi karşıtları şehrin farklı noktalarında yürüyüşler düzenlediler. Şehir adeta bir hayalet şehirdi.

28 3 TEMMUZ DARBESİ VE SONRASİ 3 Temmuz da Genelkurmay Başkanı Abdülfettah El-Sisi ordunun yönetime el koyduğunu duyurdu. Duyuru Tahrir Meydanı nda havai fişekleriyle kutlandı. Darbeci televizyon kanalları adeta kutlama havasına girmişlerdi. Bu süreçte Mısır medyasının ne kadar anti-demokratik olduğu çok açık bir şekilde ortaya çıktı. Darbe karşısında Müslüman Kardeşler hareketi ordunun demokratik yönetime saygı duyması gerektiğini belirterek darbe karşıtı gösterilerine başladı. Ancak ordunun İhvana yönelik tutumu her geçen gün sertleşti. İhvan merkezinin basılmasına güvenlik güçleri müdahale etmedi. Ramazan ayı olmasına rağmen binlerce darbe karşıtı Rabia Adeviye de darbe karşıtı gösteriler yaptı. Ordu ve baltacılar meydana saldırılar gerçekleştirdi. 14 Ağustos ta Mısır ordusu büyük bir katliama girişti binden fazla kişi öldürüldü.

29 DARBE NİN NEDENLERİ Abd ve İsrail in bölgesel çıkarları için Mısır da İhvan ın yönetimi büyük tehlike arz ediyordu. Bu yüzden iki ülke İhvan dan kurtulmanın yollarını aradı. Bölgede ise Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Müslüman Kardeşler in bölgesel olarak güçlenmesine karşıydı. Yine bu ülkeler Mısır da devrimin başarıya ulaşmasının kendileri açısından olumsuz sonuçları olabileceğini düşünüyorlardı. Mısır içerisindeki Mübarek dönemi aktörleri eski ayrıcalıklı pozisyonlarını kaybediyorlardı. İhvan kuracağı yeni düzenle eski rejimi tasfiye edecekti. Bunu engellemek amacıyla Mübarek yanlısı gruplar dış aktörlerle bağlantıya geçtiler. Devrimci liberal gruplar İhvan ın İslami bir siyaset güdeceğinden endişeliydiler. İslami bir devlet kurulması onları rahatsız ediyordu. Dolayısıyla onlarda devrimin kazanımlarını riske ederek dış güçler ve ordu ile işbirliği yaptılar.

30 DARBE SONRASI GELISMELER Darbeyi izleyen dönemde Sisi rejimi Müslüman Kardeşler e yönelik baskı politikası başlattı. İhvan liderleri ve hareket üyesi onbinlerce kişi tutuklandı. İhvan a ait okullar kapatıldı, hareket üyesi kişilerin mal varlıkları donduruldu. Bu süreçte birçok Müslüman Kardeşler üyesi Türkiye ve Katar a giderek bu ülkede faaliyetlerine devam ettiler. Bunun yanında Sisi rejimi diğer muhalif hareketlere yönelik operasyon da başlattı. Darbe sürecinde Sisi ye destek olan 6 Nisan Hareketi üyeleri tutuklandı. Darbe sonrası dönemde Mısır ekonomisi önemli biçimde geriledi. Bu dönemde Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Sisi rejimine maddi anlamda destek oldu. Darbe sonrası dönemde Mısır dış politikasında ciddi değişiklikler oldu. Türkiye ve Katar ile ilişkiler bu ülkelerin darbe karşıtı tutumu nedeniyle kötüleşti.