TÜS AD B LKENT ÜN VERS TES BUSINESS SEMINAR KONU MASI

Transkript

1 TÜRK SANAYCLER VE ADAMLARI DERNE TÜSAD YÖNETM KURULU BAKANI ARZUHAN DOAN YALÇINDA IN BLKENT ÜNVERSTES LETME VE EKONOM TOPLULUU NUN BUSINESS SEMINAR KONUMASI 31 Mart 2007 Abant

2 Sevgili örenciler, deerli konuklar, Sizlerin de bildii gibi, son yıllarda Türkiye çok hızlı bir deiimin içinde... Ülkemiz uygulamaya koyulan ekonomik program sayesinde döneminde yılda ortalama %7,5 civarında bir hızla büyürken, aynı dönemde enflasyonu da %70 lerden %8 seviyelerine indirdi. Konsolide bütçe dengeye kavuturuldu. Kamu borç stokumuzun milli gelire oranı ciddi biçimde aaı çekildi. Kamu kesiminin borç alma ihtiyacı gözle görülür biçimde azaltıldı. Bu dönemde, faizlerin gerilemesi sayesinde ekonomi genelinde güven ortamı yeniden tesis edildi, tüketim ve yatırımlar canlandı krizi bu deiimi hızlandıran önemli faktörlerden biri oldu. Bu süreçte makro göstergelerin iyilemesine ve yapısal reformlara younlatık. Her iki alanda da önemli gelimelere imza attık. imdi artık, bir yandan makro planda eksikleri tamamlarken, bir yandan da dikkatimizi ekonomide mikro tabanın güçlenmesine, sosyal dengesizliklerin giderilmesine, siyasetin ve yargının yeniden yapılandırılmasına yöneltmemiz gerekiyor. Ayrıca, iklim deiiklii gibi küresel sorunlara toplumsal duyarlılıın artırılması da büyük önem taıyor. Çünkü bunlar olmaksızın, Türkiye olarak küresel bir güç haline gelmemiz mümkün gözükmüyor. Türkiye nin ekonomik performansı, geçmi dönemlerle karılatırıldıında sıra dıı bir iyileme göstermesine karın, bu bize, dier gelimekte olan ülkelere kıyasla belirgin bir üstünlük salayabilmi deil. Bunda, reform heyecanımızı zaman içinde yitirmemizin önemli etkisi oldu. Mikro reformlara geçmekte isteksiz davrandık. Kayıt dıı ekonomiyle etkin mücadele, igücü piyasalarının kapsamlı biçimde düzenlenmesi el sürülmeyen konular olarak kaldı. Teknoloji kullanımı, inovasyon kapasitesi, AR-GE harcamaları gibi konularda ekonominin ihtiyaç duyduu atılımlar yapılamadı. Yüksek katma deerli sektörlerde yeterli gelime salanamamı olması, yapısal nitelik kazanan bir ithalat talebine ve artan cari ilemler açıı problemine neden oldu. Enerji, ulatırma ve bankacılık gibi tüm ekonomiyi etkileyen sektörlerde özelletirmeler ertelendi. Artık salt makroekonomik istikrarın salanması ile elde edilebilecek ek büyüme kapasitesinin sınırına ulamı durumdayız. Türkiye nin, dı talepten ve dorudan yabancı sermaye yatırımlarından daha fazla pay almasına olanak salayan, küresel finansal krizlere karı mukavemeti artmı bir ekonomik yapıya kavuması gerekiyor. Küresel koullar gelimekte olan ülkeler arasındaki rekabeti giderek daha fazla artırıyor ve karmaık hale getiriyor. Bu yüzden, güçlü ve hızlı gelien bir ekonomi için, mevcut kazanımları mikro reformlarla derinletirmeye, üretim süreçlerini yeniden yapılandırmaya, yani reformları bir baka düzlemde sürdürmeye ihtiyacımız var. Kısaca ifade edecek olursak; ürün piyasalarında rekabetin önünün açılması, teknoloji politikalarının belirlenmesi, inovasyon kapasitesinin artırılması, igücü piyasalarındaki yapısal katılıkların giderilmesi, sermaye piyasalarının derinletirilmesi, yatırım ortamının iyiletirilmesi ve her türlü idari ve teknik engelin azaltılması, kayıtdıı ekonomi ile mücadelenin samimi biçimde balatılması,

3 bölgesel kalkınmanın öncelikli gündem haline getirilmesi, meslek eitiminin yeniden yapılandırılması, sosyal destek programlarının oluturulması ve özelletirmelerin tamamlanması gerekiyor. Orta vadede mikro reform ların olumlu etkilerine ihtiyaç duyarken, kısa vadede, yüksek faiz oranlarının büyümeyi ve ekonominin dönüüm hızını yavalatmasını engellemek gerekiyor. Türkiye nin üretime ve istihdama en çok ihtiyaç duyduu dönemde, reel sektörün dünya rekoru kıran reel faizler yüzünden i yapamaz hale geldiini görüyoruz. Dönemsel olarak, yüksek reel faizlerin ülkeye kısa vadeli kaynak girii saladıı, bu yolla da cari açıkları finanse ettiimiz bir gerçek. Ancak, ekonomide gereken dönüümün salanamaması yüzünden, dönemsel olarak makul karılanabilecek bu durum, gitgide Türkiye ekonomisinin yapısal bir özellii haline geliyor. Ekonomimize, siyasetimize ve sosyal hayatımıza belirli standartların gelmesini arzu ediyoruz. Hem siyasette hem ekonomide istikrarı salayarak, sürdürülebilir bir büyüme içine girmeyi ve bu ekilde Türkiye nin her yönüyle gelimi bir ülke olmasını istiyoruz. Böylesine derin ve hızlı bir ekonomik dönüümü gerçekletirmek için yegane referans noktası Avrupa Birlii Bilindii gibi, Avrupa Birlii ne tam üyelik müzakerelerinde sekiz balık askıya alındı. Bu kararla, Avrupa Birlii adil olmayan bir yaklaımda bulunmutur. AB içinde bir grup ülke, verdikleri sözlerin arkasında durma iradesini gösterememi ve geçmite yaptıkları hataları örtbas etmeye çalımılardır. Avrupa Birlii, Kıbrıs sorununun çözümünü güçletiren adımı, Annan Planı iki toplumda referanduma sunulmadan önce Güney Kıbrıs a üyelik garantisi vererek atmıtır. Ardından, Kuzey Kıbrıs ta izolasyonun kaldırılması sözünü vermi ve tutmamıtır. Sonunda, Kıbrıs taki çözümsüzlükle yakından ilgili olan limanlar sorununun arkasına gizlenen birkaç AB ülkesinin, süreci yavalatma politikalarına teslim olmutur. Bizim için önemli olan sürecin devam etmesidir. Bu krizin bu süreçteki ne ilk ne de son kriz olmadıını, olmayacaını bilmeliyiz. Dönemsel etkilerle ortaya çıkan bu tür krizler daha önce defalarca olduu gibi yine çözüme kavuturulabilir. Yeter ki inisiyatifi ele alalım, aktif bir biçimde çözümü arayalım. Nitekim, letmeler ve Sanayi Politikası balıı 29 Mart tarihinde müzakerelere açılmıtır. Bu durum sürecin teknik boyutunun, her iki tarafın da gerekli çalımaları yürütmesi halinde devam ettiini göstermektedir. Yeri gelmiken bu kararı memnuniyetle karıladıımızı da belirtmek isterim. Ancak, bu süreçte, Türkiye nin tam üyeliinin, hem tek tek ülkeler, hem de Birlik bazında AB nin ekonomisini, sosyal hayatını, güvenliini ve siyasal istikrarını gelitireceini, bıkmadan, usanmadan anlatmaya devam etmemiz gerekiyor. AB bizi istemiyorsa, neden ısrarla AB ye girmeye çalııyoruz diyenlere unu hatırlatmamız gerekiyor: Bugün, bazı Avrupalı politikacıların kısa vadeli çıkarları, özellikle Almanya- Fransa ekseninde bize karı bir direnç yaratıyor olabilir. Ama bu dönemsel direncin ötesinde u gerçekleri AB nin göremediini sanmayalım: Avrupa i dünyasının Türkiye de önemli yatırımları var ve bunlar her geçen gün artıyor. Avrupalı i adamı Türkiye nin genç, canlı, hızla yükselen ve jeostratejik

4 pozisyonu olan bir pazar olduunun farkında. Bu yüzden de Türkiye nin AB üyeliini güçlü biçimde destekliyor. Dünyanın hızlı gelien stratejik sektörlerinde, enerjide, biliim, finans ve telekomünikasyonda Türkiye cazip bir ülke konumunda. Avrupa nın Rusya dıındaki alternatif enerji kaynaklarına ulaabilmesi, Türkiye koridorunu etkin kullanabilmesine balı. AB nin kendi iç güvenliini salayabilmek için, organize suç, yasa dıı göç ve terörizm konularında Türkiye nin güçlü desteine ihtiyacı var. Türkiye bu destei imdiden vermeye balamı durumda. Peki biz Avrupa yı neden istiyoruz? Her eyden önce, küresellemenin yarattıı sert rekabet ortamında, bize en yakın güçlü kampın içinde yer almanın en akılcı açılım olduunu düünüyoruz. Avrupa bize sadece corafi olarak yakın deil, ekonomik olarak da yakın. hracatımızın yarısını Avrupa ya yapıyoruz. irketlerimiz her geçen gün Avrupa daki faaliyetlerini artırıyorlar, istihdam yaratıyorlar. Avrupa da hatırı sayılır bir Türk nüfusu barındırıyoruz. Peki, AB güçlü bir seçenek olmaya devam edebilecek mi? Kendi içinde bir çok sorun yaıyor. Birliini ne kadar sürdürebilecek? Bu soruyu bir baka soruyla karılayalım: AB daılmayı göze alabilir mi? ABD ve Japonya gibi dev ekonomilerin, Çin, Hindistan, Rusya gibi yükselmekte olan yeni devlerin karısında AB nin birliini korumak, pekitirmek ve sorunlarını çözerek genileyebildii kadar genilemekten baka çaresi var mı? Türkiye nin kendi çıkarları açısından bakıldıında, elbette küresel rekabet gücü daha artmı, verimli kurumsal yapıları olan ve siyasal anlamda uyum içindeki güçlü bir Avrupa nın üyesi olmak anlamlıdır. Zamanı geldiinde bunun da deerlendirmesi yapılacaktır. Burada önemli olan, yol boyunca yaayacaımız deiikliklerin, bu süreçte bir kayıp yaratıp yaratmayacaıdır. Biz diyoruz ki, AB, insan haklarına saygılı, gelimi bir demokrasidir, derin bir piyasa ekonomisidir, önemli ve etkin bir siyasi entegrasyondur. Bu nedenle, AB uyumu balamında her alanda gerçekletirilen reformlar, gelimilik yolunda Türkiye nin gerçek ihtiyaçlarını karılamaktadır. Ne yapıyorsak Türkiye nin siyasi ve ekonomik anlamda gelimi bir dünya ülkesi olması için yapıyoruz ve bu süreç tüm tarafların kazanmasına müsait bir süreçtir. AB ile ilikilerimizde kısa vadeli gelimelere odaklanmadan, masada oturmanın getirilerinden maksimum ölçüde yararlanarak, tam üyelik hedefine doru yürüyüümüzü kesintisiz biçimde sürdürmeliyiz. Türkiye nin gelimi ülkeler arasında yerini alabilmek için AB ye ne kadar ihtiyacı varsa, AB nin de dünya sahnesindeki rolünü koruyabilmek için Türkiye ye o kadar ihtiyacı var. AB ile ilgili, ülke çapında yaanan motivasyon kaybının arkasında yatan temel nedenin, hızlı deiimin yarattıı korku olduunu biliyoruz. Ama, una kuvvetle inanıyoruz: Kendi halkının refahı ve mutluluu için reformlarını gerçekletirmi bir Türkiye, AB ile müzakerelerde karısına çıkan uyum sorunlarını zaten amı olacaktır. Uyum konularını ilgilendirmeyen

5 engeller ise karı tarafın kısa vadeli iç politik kaygılarının zamanla geri planda kalmasıyla, daha yumuak zeminlere kayacaktır. Sevgili örenciler, Avrupa Birlii ile ilikilerimizde gelmi olduumuz noktada, artık, tam üyelik için bir tarih hedefi belirlemeliyiz. Bu tarihin, AB nin yeni bütçe dönemi ve Avrupa Parlamentosu seçimleri göz önüne alındıında 1 Ocak 2014 olması uygun gözükmektedir e kadar geçecek 7 yıllık sürecin somut hedefler dorultusunda daha iyi tanımlanması gerekmektedir. Bunun için, AB ye 2014 yılında üye olma dorultusunda partiler üstü bir toplumsal uzlama salanmalıdır. Bu konuda duygusal, toplumu yanlı bilgilendirici, küresel gerçeklerden kopuk ve ulusal duyarlılık sahibi gibi gözüken bazı yaklaımlar, Türkiye nin aleyhine vahim sonuçlar dourabilir. Avrupa da ve dünyada, Türkiye nin güçlenmesinden rahatsızlık duyanların tüm güçleriyle Türkiye nin AB ye tam üyeliini engellemeye çalıtıı unutulmamalıdır yılında Türkiye de kii baına düen milli gelir, satın alma gücü paritesine (Purchasing Parity Standard-PPS) göre 6900 Euro ile AB ortalaması olan Euro nun yüzde 28 ini oluturmaktadır. Somut nihai hedef, 8 yıl içerisinde yıllık ortalama yüzde 7 lik bir ekonomik büyüme ve ulusal muhasebe sistemimizin Avrupa Muhasebe Sistemine (ESA95) uyarlanmasıyla birlikte gerçekleecek olan bir kerelik artıla, 2014 yılında, AB ortalamasının yüzde 48 ini yakalamak olmalıdır. Bu ekilde, 2014 yılında, AB nin kii baına düen yurtiçi hasılası Euro ya, Türkiye nin kii baına düen hasılası ise Euro ya ulaacaktır. Güçlü bir demokrasiye, istikrarla büyümeye devam eden bir ekonomiye sahip olan ve eitim reformu, kırsal kalkınma, kadın hakları gibi temel sosyal kalkınma atılımlarını baarmı bir Türkiye, AB sürecinde kaderine hükmedebilir. Hedefimiz AB nin yeni bütçe dönemi olan 2014 yılına kadar istikrarlı ve reformcu bir Türkiye yaratmak olmalıdır. Beni dinlediiniz için teekkür ediyorum.