T.C. BAŞBAKANLIK DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI HAC VE UMRE HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HAC VE UMRE HAZIRLIK KURSLARI

Transkript

1 T.C. BAŞBAKANLIK DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI HAC VE UMRE HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HAC VE UMRE HAZIRLIK KURSLARI

2 T.C. BAŞBAKANLIK DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Hac ve Umre Hizmetleri Genel Müdürlüğü HAC İBADETİNİN GEREĞİ OLARAK BİR ARADA YAŞAMA BİLİNCİ Hazırlayan: Turgut ERHAN Talas Müftüsü

3 İNSANİ İLİŞKİLER AÇISINDAN HAC AMAÇ Hacı adayına, İslam kardeşliğinin ve buna bağlı olarak kardeşlik hukuku ve ahlakının mahiyetini ve bunun insanı olgunlaştırıcı rolünü fark ettirmek, herkesi kardeşçe davranmaya istekli hale getirmektir.

4 HAC, EŞİTLENME - SEFERBERLİK ي ا أ ي ه ا الن اس إ ن ا خ ل ق ن اك م م ن ذ ك ر و أ نث ى و ج ع ل ن اك م ش ع وب ا و ق ب ائ ل ل ت ع ار ف وا إ ن أ ك ر م ك م ع ند الل ه أ ت ق اك م إ ن الل ه ع ل يم خ ب ير Ey insanlar! Şüphe yok ki, biz sizi bir erkek ve bir dişiden yarattık ve birbirinizi tanımanız için sizi boylara ve kabilelere ayırdık. Allah katında en değerli olanınız, O na karşı gelmekten en çok sakınanınızdır. Şüphesiz Allah hakkıyla bilendir, hakkıyla haberdar olandır. Hucurat, 13

5 Hac, hem yaratana karşı görevlerimizi yerine getirdiğimiz hem de yaratılmışlara karşı görev ve sorumlulukları idrak ettiğimiz bir ibadettir.

6 Hacı adayı daha yola çıkmadan önce kendisini hazırlayıcı bir eğitimden geçirir. Bir arada yaşamanın bilincini ve müminde olması gereken davranışları öğrenmeye çalışır. Yumuşak huylu, mütevazi, hoşgörülü, öfkesini yenen, ihlas sahibi, adil, mesuliyetinin idrakinde ve herkese saygılı

7 Kişinin onur ve haysiyetine zarar veren her türlü fiil ve davranıştan uzak durup kul haklarına riayet etmek gerekir.(gıybet, su-i zan, alay, küçümseme vb) ي ا أ ي ه ا ال ذ ين آم ن وا اج ت ن ب وا ك ث ير ا م ن الظ ن إ ن ب ع ض الظ ن إ ث م و ل ت ج س س وا و ل ي غ ت ب ب ع ض ك م ب ع ض ا أ ي ح ب أ ح د ك م أ ن ي أ ك ل ل ح م أ خ يه م ي ت ا ف ك ر ه ت م وه و ات ق وا الل ه إ ن الل ه ت و اب ر ح يم Ey iman edenler! Zannın birçoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah tövbeyi çok kabul edendir, çok merhamet edendir. Hucurat, 12

8 يا أ ي ه ا ال ذ ين آم ن وا أ و ف وا ب ال ع ق ود أ ح ل ت ل ك م ب ه يم ة األ ن ع ام إ ل م ا ي ت ل ى ع ل ي ك م غ ي ر م ح ل ي الص ي د و أ نت م ح ر م إ ن الل ه ي ح ك م م ا ي ر يد Ey iman edenler, akidlerinizi yerine getirin MÂİDE - 1 Unutmamak gerekir ki, Akitleri yerine getirmek sadece ihram yasaklarına uymakla sınırlı değildir. Allahın haram kıldığı her şeyi haram bilip kaçınmak gerekir.

9 ...فال رفث و ل فسوق و ل جدال فى الحج... BAKARA Münakaşa, tartışma, sövme, kötü söz söyleme, küfür, isyan, kalp kırma vb davranışların sadece haremde değil her zaman yasak olduğu bilincini oluşturmak gerekir. (iyiyle iyi.)

10 Ebu Hüreyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre, Rasülullah sallallahu aleyhi ve sellem: Müflis kimdir, biliyor musunuz?" diye sordu. Ashab: Bizim aramızda müflis, parası ve malı olmayan kimsedir, dediler. Rasulullah (sav): Şüphesiz ki ümmetimin müflisi, kıyamet günü namaz, oruç ve zekat sevabıyla gelip, fakat şuna sövmüş, şuna iftira etmiş, şunun malını yemiş, bunun kanını dökmüş, şunu dövmüş, bu sebeple iyiliklerinin sevabı şuna buna verilen ve üzerindeki kul hakları bitmeden sevapları biten, hak sahiplerinin günahları kendisine yükletilip sonra da cehenneme atılan kimsedir" buyurdular.

11 Ortak kullanım alanlarına bizim kadar başkalarının da ihtiyacı olduğu unutulmamalı ve gerektiğinde önceleme yapılmalı. (aynı odayı, mutfağı, banyoyu, lavaboyu, asansörü, otobüsü ve aynı uçağı birlikte kullandığımızı ve kısa süreli komşuluk yaşadığımızı unutmamamız gerekir.) أن ه قال ر سول الل ه )صعلم(: م ا ز ال ج ب ر يل ي وص ين ى ب ال ج ار ح ت ى س ي و ر ث ه ظ ن ن ت Cebrail bana komşu hakkını o kadar anlattı ki neredeyse komşuyu komşuya mirasçı kılacak zannettim. (Buharî, Edeb 28)

12 ل ي ؤ م ن أ ح د ك م ح ت ى ي ح ب أل خ يه م ا ي ح ب ل ن ف س ه Sizden biriniz kendisi için istediğini Müslüman kardeşi için de istemedikçe (kâmil manada) iman etmiş olamaz. [Buhârî, İmân 7; Müslim, İmân 71, 72; Tirmizî, Kıyâme 59; Nesâî, İmân, 19, 33] Mü min yeri geldiği zaman kardeşlerini kendine tercih edendir. (i sar) (Hac ibadeti esnasında imkanlar ölçüsünde başka müminlere yer açma/ gönlünü (Huzeyfetü l Adevi nin Yermük Savaşı hatırası, Hz. Ömerin vefatı sırasında Hz. Aişe den yer istemesi vb)

13 قال رسول الل ه : الم س ل م م ن س ل م ال م س ل م ون م ن ل س ان ه و يد ه و ال م ه اج ر م ن ه ج ر م ان هى الل ه ع ن ه Müslüman, elinden dilinden Müslümanların emniyet ve esenlikte olup (zarar görmedikleri) kimsedir. Muhacir de, Allah ın yasak ettiği şeylerden uzaklaşıp onları terk edendir. (Buhârî, Îmân 4, 5, Rikak 26; Müslim, Îmân 64, 65. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Cihâd 2; Tirimizî, Kıyâmet 52, Îmân 12; Nesâî, Îmân 8, 9, 11) Yanımızdaki insanları rahatsız edici durumlardan uzak durmak gerekir. (Oturuş, konuşma, giyiniş, hal-hareket, kadınerkek mahremiyeti gibi)

14 قال ر سول الل ه : الم س ل م أخ و الم س ل م ل ي ظ ل م ه و ل ي س ل م ه و م ن ك ان في ح اج ة أخ يه ك ان الل ه في ست ر ي و م ال ق ي ام ة و م ن م س ل ما ح اج ت ه و م ن ف ر ج ع ن م س ل م ك ر ب ة ف ر ج الل ه ع ن ه ب ه ا ك ر ب ة م ن ك ر ب س ت ر ه الل ه ي و م ال ق ي ام ة Müslüman Müslüman'ın kardeşidir ona zulmetmez; onu düşmana teslim etmez. Kim bir Müslüman kardeşinin ihtiyacını giderirse, Allah da onun bir ihtiyacını giderir. Kim bir Müslüman'ın sıkıntısını giderirse, Allah da kıyamette onun bir sıkıntısını giderir. Kim de bir Müslüman'ın ayıbını örterse, Allah da kıyamette onun bir ayıbını örter. (Buhârî, Mezâlim, 3; Müslim, Birr, 58) Hac yolunda Allah ın misafirlerine yardımın önemli bir husus olduğu, özellikle birlikte hareket etme zarureti bulunan durumlarda beraber olduğumuz insanları rahatsız edecek hususlardan kaçınmak, temizlik, tertip ve düzene uymak gerekir. (İntikaller vb)

15 إ ن م ا ال م ؤ م ن ون إ خ و ة Mü minler ancak kardeştir. Hucurât 49/10 Varlığın özünde sevgi vardır. ز ي ن ل لن اس ح ب الش ه و ات م ن الن س اء و ال ب ن ين و ال ق ن اط ير ال م ق نط ر ة م ن الذ ه ب و ال ف ض ة و ال خ ي ل ال م س و م ة و األ ن ع ام و ال ح ر ث ذ ل ك م ت اع ال ح ي اة الد ن ي ا و الل ه ع ند ه ح س ن ال م آب Kadınlar, oğullar, yük yük altın ve gümüş, salma atlar, davarlar ve ekinler gibi nefsin şiddetle arzuladığı şeyler insana süslü gösterildi. Bunlar dünya hayatının geçimliğidir. Oysa asıl varılacak güzel yer ancak Allah ın katındadır. ÂLİ İMRÂN - 14

16 Sevgi imanın gereğidir. قال رسول للا : و ال ذ ي ن ف س ي ب ي د ه ال ت د خ ل وا الج ن ة ح ت ى ت ؤ م ن وا و ال ت ؤ م ن وا ح ت ى ت ح اب وا. أ الأدل ك م ع لى ش ى ء إذ ا ف ع ل ت م وه ت ح اب ب ت م أف ش واالس ال م ب ي ن ك م Canım kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki sizler iman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olmazsınız. Yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir şey söyleyeyim mi? Aranızda selamı yayınız!" (Müslim, îman Ayrıca bk.tirmizî, Et'ime 45, Kıyamet 56; İbni Mace, Mukaddime 9, Edeb 11)

17 Farklılıklara tahammül Kırmama, incitmeme duyarlılığı ف ب م ا ر ح م ة م ن الل ه ل نت ل ه م و ل و ك نت ف ظ ا غ ل يظ ال ق ل ب ل نف ض وا م ن ح و ل ك و اس ت غ ف ر ل ه م و ش او ر ه م ف ي األ م ر ف إ ذ ا ع ز م ت ف ت و ك ل ع ل ى الل ه إ ن الل ه ي ح ب ال م ت و ك ل ي ن ف اع ف ع ن ه م Ey peygamber eğer onlara karşı kırıcı, katı yürekli ve sert olsaydın etrafından dağılır giderlerdi 3 / ÂLİ İMRÂN Sevgiyle acılar tatlılaşır, Sevgiyle bakırlar altınlaşır. (Mevlana) Yaratılanı hoş gör, Yaradan dan ötürü (Yunus Emre)

18 Başkalarının eksik ve kusurlarıyla uğraşmaya ayıracak hiç vaktimiz olmamalıdır. طوبى لمن شغلته عيوبه عن عيوب الناس Kendi eksik ve kusurlarını düzeltmek için uğraşmaktan başkalarının eksik ve kusurlarıyla uğraşmaya vakit bulamayan kişiye ne mutlu!

19 و ل ي س ل ل ح ج ة ال م ب ر ور ة ث و اب إ ل ال ج ن ة Mebrur haccın sevabı ancak cennettir (Buhârî, Umre, 1; Müslim, Hac, 437. Ayrıca bk. Tirmizî, Hac, 88; Nesâî, Menâsik, 3, 5, 77; İbni Mâce, Menâsik, 3.)

20 HAC İBADETİNİN GEREĞİ OLARAK BİR ARADA YAŞAMA BİLİNCİ Sunum: İsmail ÖZELBAŞ Başvaiz / Beşiktaş Müftülüğü

21 Hac, hem yaratana karşı görevlerimizi yerine getirdiğimiz hem de yaratılmışlara karşı görev ve sorumlulukları idrak ettiğimiz bir ibadettir.

22 Çıkılan yolculuğun sebebi; İlahi Çağrı Niçin gidiyoruz? ي أ ت وك و أ ذ ن ف ي الن اس ب ال ح ج ر ج ا اال و ع ل ى ك ل ض ام ر ي أ ت ين م ن ك ل ف ج ع م ي ق İnsanlar arasında haccı ilan et ki, gerek yaya olarak, gerek uzak yollardan gelen yorgun develer üzerinde sana gelsinler. HACC - 27

23 İcabet / Telbiye Nereye ve nasıl? لبيك اللهم لبيك لبيك ال شريك لك لبيك ان الحمد والنعمة لك والملك ال شريك لك Adem ve Havva nın kimliğinde buluşmak ve yitik Cenneti murad etmek

24 AMAÇ Her karışı peygamberlerin, Kainatın Efendisinin ve Sahabe-i kiramın hatıraları ve izleriyle dolu kutlu iklime yolculukta, mebrur bir hac yapıp tertemiz bir milad ile dönmek.

25 BİR ARADA YAŞAMANIN VE HAC İBADETİNİN SOSAL GEREKLERİ Hac yapanlardan adeta melekleşmeleri isteniyor; refes, füsuk ve cidal yok ال ح ج أ ش ه ر م ع ل وم ات ف م ن ف ر ض ف يه ن ال ح ج ف ال ر ف ث و ال ف س وق و ال ج د ال ف ي ال ح ج و م ا ت ف ع ل وا م ن خ ي ر ي ع ل م ه للا و ت ز و د وا ف إ ن خ ي ر الز اد الت ق و ى و ات ق ون ي ا أ و ل ي ال لب ا ب Hac (ayları), bilinen aylardır. Kim o aylarda hacca başlarsa, artık ona hacda cinsel ilişki, günaha sapmak, kavga etmek yoktur. Siz ne hayır yaparsanız, Allah onu bilir. Azık toplayın. Kuşkusuz, azığın en hayırlısı takvadır. Ey akıl sahipleri, bana karşı gelmekten sakının. BAKARA - 197

26 ه ه ه HAC VE UMRE HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hadisi Şerif ع ن أ ب ى ه ر ي ر ة - ر ض ى ا لل ع ن ه ق ال س م ع ت الن ب ى ص ل ى ا لل ع ل ي ه و س ل م ي ق ول م ن ح ج لل ف ل م ي ر ف ث و ل م ي ف س ق ر ج ع ك ي و م و ل د ت ه أ م ه Ebû Hüreyre (r.a.) dedi ki, ben Resûlullah (s.a.s.) ın şöyle buyurduğunu işittim: "Kötü söz söylemeden ve büyük günah işlemeden hacceden kimse, annesinden doğduğu gündeki gibi günahsız olarak (evine) döner." (Buhârî, Hac, 4, Muhsar, 10) Refes; cinsel ilişki, çirkin ve fahiş söz veya kadınların yanında cinsel ilişkiden söz edilmesi anlamlarını kapsar.

27 HACDA İNSANİ İLİŞKİLER

28 و ت ز و د وا ف إ ن خ ي ر الز اد الت ق و ى و ات ق ون ي ا أ و ل ي ال ل ب اب (197/ (Bakara,2 (Yol için) kendinize azık alın. Gerçekten en hayırlı azık takvadır. (Bakara,2 /197).

29 HACI SABIR! Hac organizasyonu sürpriz ve zorluklarla doludur. Ancak sabır, azim, temkin, teenni, tahammül ve hoşgörü ile birçok engel aşılabilir. Tartışma, kavga, kötü söz, aşırı tenkit ve taşkınlıklarla kişi veya kişilerin gönüllerini kırmayalım, haccımızın faziletini düşürmeyelim.

30 Kul haklarına riayete ayrı bir özen gösterilmelidir. Hac ibadetinin her aşamasında sabır ve tedbiri elden bırakmayalım. Haccın her şeyden önce bir sabır eğitimi olduğunun bilinciyle, şartlar ne olursa olsun kimseye kızmamalı, kimseyi kırmamalı, haklı da olsa sabretmeli, Kur'an-ı Kerimin ifadesiyle "öfkemizi yutmalıyız."

31 Anlaşılmalı ki Hacda insani ilişkiler, ibadet kadar önemlidir. Hac ve umre ibadetlerinin toplumsal yönü daha ağırdır. Diğer müminlerle bir vücudun uzuvları gibi olmak gerekir. Hac ve umre yardımlaşma ve dayanışma şuuru kazandırmalıdır. و ت ع او ن وا ع ل ى ال ب ر و ل و الت ق وى ت ع او ن وا ع ل ى و ال ع د و ان ال ث م İyilik ve takva (Allah a karşı gelmekten sakınma) üzere yardımlaşın. Ama günah ve düşmanlık üzere yardımlaşmayın. MÂİDE - 2

32 Yol Ahlakı Kur an ve sünnete uygun MİKAT ÖNCESİNDE İHRAM İLE YASAKLAR BAŞLAR.

33 BİZİ YÖNETEN VE BİZE HİZMET VEREN GÖREVLİLERLE OLUMLU İLİŞKİLER KURMAK; ALACAĞIMIZ HİZMETİN KALİTESİNİ ARTTIRACAKTIR

34 HAC VE UMRE HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hac, Tanışma ve Bağlantı Kurma Yeri و اخ ت ال ف أ ل س ن ت ك م و أ ل و ان ك م إ ن ف ي ذ ل ك ل ي ا ت ل ل ع ال م ي ن Suresi, 22 Rum و م ن آي ات ه خ ل ق الس م او ات و ا ل ر ض ي ا أ ي ه ا الن اس إ ن ا خ ل ق ن اك م للا ع ل يم خ ب ي ر Hucurat, 13 م ن ذ ك ر و أ نث ى و ج ع ل ن اك م ش ع و ابا و ق ب ائ ل ل ت ع ار ف وا إ ن أ ك ر م ك م ع ند للا أ ت ق اك م إ ن Dünyanın dört bir tarafından gelen, cinsiyetleri, renkleri, dilleri, ülkeleri ve kültürleri farklı ve fakat hedef ve gayeleri aynı binlerce müslümanın birbirleriyle kaynaşması ve görüşmesi sağlanmış olur. Bu İslamın ilk dönemindeki Arap ile Habeşli zenci Bilali Habeşiyi, İranlı Selman-ı Farisiyi... Aynı seviyede din kardeşliğinde buluşturmuştur. Kureyşliler ile köleleri kardeş yapmıştır.

35 Hac, farklıların dinde süzülerek bütünleşmesidir.

36 Mekke deki muâhât, Kureyş e mensup bâzı müslümanların âzatlı kölelerle kardeş îlân edilmesi Biri hicretten önce, diğeri de hicretten sonra olmak üzere iki defâ aralarında muâhât yâni kardeşlik akdi yapmıştır. Mekke deki muâhât, Kureyş e mensup bâzı müslümanların âzatlı kölelerle kardeş îlân edilmesidir: Meselâ; Zeyd bin Hârise ile Hazret-i Hamza, Ebû Huzeyfe nin âzatlısı Sâlim ile Ebû Ubeyde bin Cerrâh, Bilâl-i Habeşî ile Ubeyde bin Hâris kardeş olmuşlardır.

37 Muhâcir ve Ensâr Arasında Kardeşlik Akdi: Muâhât Muhâcirler Medîne ye daha ilk geldikleri gün Ensâr, onları evlerinde ağırlamak için birbirleri ile yarışa girmişlerdi. Hattâ bu misâfirleri paylaşamayarak aralarında kur a çekmek zorunda kalmışlardı. Peygamber Efendimiz (SAV) Medîne ye geldikten beş ay sonra, Muhâcirlerle Ensârı ikişer ikişer kardeş yaptı. Rasûlullâh SAV bu kardeşlik muâhedesini Enes bin Mâlik ın evinde yapmıştı. Bu kardeşlik uygulamasında tarafların mizaç bakımından birbirine benzemesi de dikkate alınmıştı. Her bir muhâcir âileyi, Medîneli bir âile yanına aldı. Böylece aralarında kardeşlik ahdi gerçekleştirilen sahâbîler birlikte çalışacaklar, elde ettikleri kazancı paylaşacaklardı.

38 Kardeşler arasında mesele olduğunda 3. kardeş olabilmek Hür iradeleriyle tevhide inanmış, hak ve hayır üzerinde birleşmiş olan bütün müminler birbirlerine kardeştirler. Bu kardeşlik onları birleştiren, onlara manevî hayat bahşeden bir ruh olmuştur. إ ن م ا ال م ؤ م ن ون إ خ و ة ف أ ص ل ح وا ب ي ن أ خ و ي ك م و ات ق وا للا ت ر ح م و ن ل ع ل ك م Müminler ancak kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizin arasını düzeltin. Allah'a karşı gelmekten sakının ki, size merhamet edilsin." Hucurât 49/10 âyeti bu gerçeği ortaya koymaktadır. Ayetin dikkat çektiği bir hususu burada hatırlatalım: Evet. müminler kardeştirler: ilke olarak birbirlerine kardeşçe davranmalıdırlar. Ancak bu ilkenin çiğnendiği muhtemel durumlarda üçüncü kişilere düşen görev, bu anlaşmazlığın olabildiğince kısa bir sürede ortadan kalkmasını sağlamaya çalışmaktır. Kuran, ilâhî merhamete kavuşmanın yollarından birinin de bu olduğunu söylüyor.

39 TAVAFTA, KAİNAT DÜZENİNDEKİ MİLYONLARCA YÖRÜNGENİN NİZAMINI UYGULAYABİLMEK Hacılar da birbirinin hak ve hukukuna riayet ederek çatışmadan görevlerini yapabilmesi

40 MEZHEP FARKLILIKLARI İbadetlerde mezhebî yorumlardan oluşan farklılıkları anlayışla karşılayıp saygı gösterilmelidir.

41 Kardeşliği Zedeleyecek Tutum ve Davranışlar Yüce Allah, müminleri kardeş ilân ettikten sonra, bu kardeşliği zedeleyen ve kardeşliğe zararlı olan kötü huyları sıralayarak müminlerin bunlardan kaçınmalarını emretmiştir. Alay etmek, ayıplamak, kınamak, lâkap takmak, su-i zanda bulunmak, tecessüs; yani başkalarının ayıp ve kusurunu araştırmak, dedikodu ve gıybet etmek, haset etmek, başkalarını çekememek gibi tutum ve davranışlar; toplum düzenini bozar ve müminler arasındaki sevgi, birlik ve beraberliği zedeler, ortadan kaldırır.

42 gönlümüzü birbirimize açacak prensipleri hayatımıza aktarmalıyız. HAC VE UMRE HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Müslüman, Başkalarının Hukukuna Saygılıdır Müslüman, başta mümin kardeşleri olmak üzere bütün insanların hakkına saygı gösteren ve onlara zarar verecek davranışlardan sakınan kimsedir. Rabbimizin ve birlikte yaşadığımız insanların rızasını kazanmalı ve aramızdaki kardeşliği en ulvi noktaya çıkarmalıyız. Din kardeşi olmak didişmeyi değil dayanışmayı, aldatmayı değil paylaşmayı, umursamazlığı değil diğerkâm olmayı gerektirir. Bu nedenle kin, haset, gıybet, dedikodu, önyargı, insanların gizli yönlerini araştırmak ve onları çekiştirmek gibi insanî ilişkilerimizi bozacak her türlü kötü tutum ve davranıştan sakınmamız gerekmektedir. Beş vakit namaz kılmak için camiye gidip, aynı safta omuz omuza nasıl kenetlenerek Rabbimize yöneliyorsak, sosyal hayatta da birbirimize öyle kenetlenmeli, birbirimizi sıkıntıya düşürecek tavırlar takınmak yerine, içimizdeki sevgiyi pekiştirecek,

43 Başkalarına yardımcı olmanın kazandıracakları, nafile ibadetin kazandıracaklarından daha fazladır.

44 ZİYARET VE GEZİ YERLERİNDE TOPLULUKTAN AYRILMAMAK, YOL ARKADAŞLARINI OTOBÜSLERDE BEKLETMEMEK

45 Farklılıklar İlâhî Birer Realitedir Farklılıklar düşmanlık ve huzursuzluk sebebi değil insanlık âleminin kültürel zenginliği, Allah'ın kudret ve hikmetinin birer işareti olarak algılanmalıdır. Zira farklılıklar Kur'an'ın ifadesiyle ilâhî bir realitedir. Gerçek şu ki dünyamız, rengârenk çiçeklerle süslü bir bahçe misâli farklı din, inanç ve kültürlere mensup kişi veya toplumları barındırmaktadır. Dünya üzerindeki bu farklılıkların yok edilmesi mümkün olmayacağına göre; barış, huzur ve insanca bir yaşam için aynı ortamı paylaşanların birbirlerine saygı göstermesi, birbirlerinin farklılıklarına tahammül etmesi zorunludur. Bu nedenle çağımız insanı, birey ve toplum olarak, karşılıklı saygı ve hoşgörü çerçevesinde bir arada, çatışmadan barış içinde yaşamanın gereğine inanmalı ve bir şekilde bunun yolunu bulma uğraşı içinde olmalıdır.

46 Din kardeşlerimizde gördüğümüz eksiklikleri gidermek için Hac dönüşü çalışmalar yapmak, vazifemizdir. Hele hele hac gibi tevhid inancı yanında müminlere eşitlik bilincini telkin eden bir ibadette, dünyanın değişik ülkelerinden farklı etnik köken ve dile sahip, aynı din, peygamber ve kitaba iman ederek, aynı amaçla bir araya gelen insanların sevgi, saygı ve hoşgörü ortamına daha fazla ihtiyaçları olduğu bir gerçektir. Her nereden olursa olsun diğer kardeşlerimize sevgi ve saygının imanımızın bir gereği olduğunu unutmamak gerekir. Bu nedenle onları üzecek, kalplerini kıracak sözlü ve fiili tutum ve davranışlardan uzak durmak gerekir. Yerlerde yenen yemekler ve atılan çöpler Tavaf alanında çarpmalar, ters yönden gelmeler Kabe ve civarında yatan hacılar

47 Başkalarının eksik ve kusurlarıyla uğraşmaya ayıracak hiç vaktimiz olmamalıdır. Kendi eksikliklerini ve kusurlarını düzeltmek için uğraşmaktan başkalarının eksiklik ve kusurlarıyla uğraşmaya vakit bulamayan kişiye ne mutlu!

48 Haccımız bizi, giydirilmiş farklılıkların altındaki öze ulaştırmalıdır. Hacda dahi önceki hayatlarının etkisinden kurtulamayarak, mü'minler denizinden bir parça olabilme bilincine erişemeyip kendileri için ayrıcalıklar arayanlar, İslam'ın ön gördüğü eşitlenme bilincindeki espriyi yakalayamayanlardır.

49 ANLAYIŞ Mü minler kardeştir إ ن م ا ال م ؤ م ن ون إ خ و ة Hadis-i Şerifte; "Bir kimse kendisi için istediği bir şeyi, mümin kardeşi için de istemedikçe, hakiki mümin sayılamaz." (Ebu Davud)

50 Bütün müslümanların problemlerini dert edinmeli DİN KARDEŞLERİNİN İHTİYAÇLARINI GİDERMEDE YARDIMCI OLMA GAYRETİNDE OLMALI Müslüman yakın uzak bütün müslümanların problemlerini dert edinmeli ve bu konuda kendisine ne gibi görevlerin düştüğünü, neler yapabileceğini düşünmeli ve gereğini yapmalıdır. Müslümanın toplum hayatında "nemelâzımcılık" yoktur. Nitekim Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) "Tüm Müslümanların derdini kendine dert edinmeyen onlardan değildir. " (Hâkim, Müstedrek, Rekâik (7889), IV / 352; Aclunî, Keşfü'l-Hafâ, Hadis No: 2617) buyurmuşlardır.

51 Sağlıklı iletişim kuran ve kendisi ile kolay iletişim kurulabilen Mümin, ülfet eden ve ülfet edilen insandır. Ülfet etmeyen ve kendisi ile ülfet edilemeyen kişide hayır yoktur. Hadisi şerif

52 Allah kalplere bakar, gönül kırmamak gerekir. "Kâbe, bünyâd-ı Halîl-i Âzerest Dil, nazargâh-ı Celîl-i ekberest " Mevlana "Mekke'deki Kâbe, Âzer oğlu Halil İbrâhim peygamberin yaptığı bir binadır. Gerçek Kâbe olan insan kalbi ise, Allah'ın binası ve nazargâhıdır."

53 Kimseyle Münakaşa Etme! Kimseyle münakaşa etme. Anlatacaklarını münakaşa ortamı doğurmadan anlatmaya çalış. Tartışma başlamışsa artık karşınızdakini inandırmanız imkânsızdır. Münakaşada kazanan yoktur. Kazanırsanız, karşınızdakini kaybedersiniz. Kaybederseniz, hem münakaşayı hem karşınızdakini kaybedersiniz.

54 Öfkene hakim ol! ال ذ ين ي نف ق ون ف ي الس ر اء و الض ر اء و ال ك اظ م ين ال غ ي ظ و ال ع اف ين ع ن الن اس ي ح ب ال م ح س ن ين و للا İnancı güçlü olanlar, bollukta da darlıkta da Allah yolun da muhtaç olanlara yardımcı olurlar. Kızdıklarında kızgınlıklarını yenerler; insanların kusurlarını bağışlarlar.. Allah böyle davrananları, güzel ahlaklıları sever... Ali İmran Suresi, 134

55 MİSKİNLİK İLE GELSİN Aksakallı bir koca Hiç bilmez ki hâl nice Emek yemesin hacca Bir gönül yıkar ise Gönül Çalab'ın tahtı Çalap gönüle baktı İki cihan bedbahtı Kim gönül yıkar ise Sen sana ne sanırsan Ayruğa da anı san Dört kitabın mânâsı Budur eğer var ise Yunus Emre

56 Paylaşma bilinci / Sadaka kültürü Müminin her hareketini anlamlı hale getiren bir anlayış Maddi imkan yoksa bir tebessüm yeter.

57 Yer açmak / Gönlünü açmak Haremeyn de imkanlar ölçüsünde başka müminlere yer açma/ gönlünü açma Arafatta çadırda sözgelimi; kendi alanını genişletmeye çalışma yerine başkalarına da yer açmak

58 Önceleme / Îsar Havaalanlarında Odalar, lavabo kullanımı sırasında tuvalet ve banyolar, Asansöre binerken İntikallerde, vasıtalarda (uçak, servis, otobüs) binerken-inerken Yemekhanelerde yemek sırasında Mescitlere giriş-çıkış ve ibadet esnasında

59 Üstünlük ancak takva iledir. Hacda başkalarını hakir görme gibi bir tavırdan şiddetle kaçınılmalıdır. Çünkü inanan kişi için kardeşini hakir görmesi, günah olarak ona yeter. Diğer Müslümanları tenkit yerine, kendi eksik ve kusurlarımızla ilgilenmeli onları telafi etmeye yoğunlaşmalıyız. Hac ibadeti, aynı zamanda farklı ülke ve bölgelerden gelen din kardeşlerinin tanışmasına fırsat oluşturmaktadır. Herhangi bir ülkenin hacıları, diğer ülke hacılarına karşı üstünlük taslamamalıdır. Bu, cahiliye adeti olup, İslam dini tarafından kesinlikle yasaklanmıştır.

60 Hoşgörü ve Saygı Lütfen oda, koridor, merdiven asansör, yemekhane, servis otobüsleri v.b. yerlerde yüksek sesle konuşarak arkadaşlarımızı rahatsız etmeyelim. Kaldığımız binada, salon, asansör ve odaları ortak kullanmak zorundayız. Buralarda komşuluk ve arkadaşlık hakkına saygılı davranalım. Yemek, servis, asansör gibi sıra beklenmesi gereken yerlerde sabırlı ve hoşgörülü olunmalı, bayanlara, yaşlı ve engelli olanlara öncelik verilmeli, birbirimize karşı da her zaman; "önce sen buyur diyebilmeliyiz.

61 Hem Müslüman olarak hem de milletimizi temsil Hem Müslüman olarak hem de milletimizi temsil açısından olumsuz bir etki ve imaj bırakmamalıyız. Müslüman kardeşlerimize karşı anlayışlı ve hoşgörülü olmalı, her gördüğümüz olumsuz davranışa kırıcı biçimde müdahale etmemeliyiz. İslam ahlakına yaraşır davranışlar sergilenmeli, kaba ve sert söz ve davranışlardan sakınılmalıdır.

62 Kimsenin kalbini kırmayalım ve incitmeyelim Alçak gönüllü olunmalı, kibirden, enaniyetten ve gururdan kaçınılmalıdır. Küçüklere sevgi, büyüklere saygı gösterilmeli, yaşlı, engelli ve yardıma muhtaçların yardımına koşulmalıdır.

63 OTOBÜSLERE BİNİP-İNERKEN HACI KARDEŞLERİMİZE SAYGI GÖSTERİP BİRBİRLERİMİZİN GÖNLÜNÜ KIRMAMALIYIZ.

64 HAVAALANINDA - UZUN SÜRELİ BEKLEMELERDE SABIR - HAVAALANINDA İHRAM GİYİLECEKSE YAŞLILARA YARDIMCI OLUNMALIDIR - UÇAĞA BİNİŞ VE YERLEŞMEDE YÖNLENDİRMELERE UYMAK

65 YEMEKHANELERDE Yemekleri ihtiyacımız kadar alalım. Eksik olması halinde bir daha alınabilir. Yemeklerin dökülmesine ve israfına neden olarak günaha girmeyelim. YEMEK SIRASI BEKLERKEN; SIRA GÖZETMEK VE SABIRLA BEKLEMEK YEMEK MASALARINDA BEKLEMEDEN, YER AÇMAK, MASALARDA TABİLDOT BIRAKMAMAK

66 ORTAK KULLANIM ALANI ODALAR - ODA, TUVALET VE BANYOYU TEMİZ VE TERTİPLİ KULLANMAK, - İSTİRAHAT ANLARINDA GÜRÜLTÜ YAPMAMAK - ODA ARKADAŞINI RAHATSIZ EDİCİ SİGARA VB. KULLANMAMAK

67 Odalarda sükûnet temizlik Evlerde istirahat edenleri rahatsız etmeyelim. Odalara giriş ve çıkışlarda nezaket kurallarına uyalım. Eşyalarımızı kullanırken ses ve gürültü çıkarmayalım. Birimizin iş ve ibadet vaktinin, bir başkasının istirahat vakti olabileceğini unutmayalım. Klimaları oda sakinleriyle istişareli, belirli derecede ve sürelerde çalıştıralım. Hac mevsiminde aşırı kalabalık nedeniyle ev sahiplerince iyi bir temizlik hizmeti verildiği söylenemez. Dolayısıyla başkasından temizlik beklerken; oda, koridor, lavabo, banyo, tuvalet ve benzeri mekânları kendimiz temiz kullanalım.

68 Mahremiyyete hürmet ve paramızı muhafaza Özellikle Normal Tipte bayanların bulunduğu oda ve dairelere izinsiz girmeyelim ve yakınlarımızla iletişim kurarken oda arkadaşlarını rahatsız etmeyelim. Hem oda içinde ve hem de dışında para ve kıymetli eşyamızı koruma konusunda dikkatli olalım.

69 İBADET EDENLERİ RAHATSIZ ETMEMELİYİZ

70 Sabır ve Dua

71 HAC SEMİNERLERİNE KATILMAK İbadet ve seyahat bilgilerini almak, hacı arkadaşları ile tanışmak KARŞILAŞILABİLECEK SEYAHAT VE İBADETLERLE İLGİLİ SORUNLARI ÖNLER. SEYAHATİNİZ HUZURLU, İBADETİNİZ DOĞRU OLUR.

72 Haccın ve umrenin; eğitim sürecine dönüştürülmesi hedefinde bayan irşat görevlilerimiz İrşat hizmetindeki yeni anlayış, kardeşlik şuurunu pekiştirecek. Klasik usulümüze ilaveten bire bir ilgi ve her adımda irşat Her kafileye bir hanım irşat görevlisi bu hedefin en önemli adımlarından biri Kafilelerin yarıdan fazlası kadın.

73

74