DÜNYANIN KÜRESELLEŞMESİ VE MUHASEBENİN ÖNEMİ

Transkript

1 DÜNYANIN KÜRESELLEŞMESİ VE MUHASEBENİN ÖNEMİ Pınar Avcı Trakya Üniversitesi ÖZET Dünyanın küreselleşmesi ile birlikte ekonomik sınırları da ortadan kaldırmıştır. Ve bu süreçte ülkemizde gerek ulusal düzeyde gerekse uluslararası düzeyde ortak muhasebe diline ihtiyaç duyulmuştur. Bu ortak dil uluslararası muhasebe standartları ile uyumlu ulusal muhasebe standartları ile sağlanabilir. Bu ulusal muhasebe standartların uygulamaya geçirilmesi ile hem ulusal düzeyde işletmeler arasında sektörler itibariyle standartlaşma sağlanarak muhasebenin ürettiği mali bilgilerin kalitesi, güvenirliği artırılacak, hem de küreselleşme sürecinde muhasebe mesleğimizin uluslararası düzeyde benimsenmesinde önemli bir rol oynayacaktı. Sonuç olarak bu sunumumuzda da muhasebenin doğuşundan bu zamana kadar gelişen ekonomi ve teknoloji karşısında muhasebenin öneminin daha da arttığını vurgulamaktayız. Dünyada muhasebe, gerek muhasebe standartları ve gerekse mesleki rol ve eğitim açısından yasal düzenlemelerle ve eğitimle globalleşmeye uyum aşamasındadır. Anahtar Kelimeler: Küreselleşme, Ulusal, Muhasebe standartları ve Ekonomik sınırlar Metodoloji: Niteliksel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yapacağım. THE IMPORTANCE OF ACCOUNTING AND GLOBALIZATION ABSTRACT With the globalization economic borders has been disappeared all around the world. Therefore, a common acounting language is needed in both national and international levels. This common language canbe provided by national accounting standards which are compatible with international accounting Standards. When those national accounting standards are the applied, not only the quality and the reliability of financial information provided by accounting will be improved with the standardization among the national enterprises in this sector but it also has a great role on the confirmation of the accounting as a job in international level during that globalization. As a condusion, we here state that the importance of accounting has been risen in view of economy and technology from the appearance of accounting to present in terms of accounting standards and vocational role and education, accounting all around the world is in the level of compatible with globalization with legal arrangements and education. Key Words: Globalization, National, Accounting standards and Economic borders Methodology: I am going to use the documents review method from qualitative research designs.

2 1.GİRİŞ Finansal piyasaların küreselleşmesi ile beraber şirketlerin büyüyerek global anlamda rekabet etmesi, bunun yanı sıra doğal olarak global denetim firmalarının oluşması, denetim standartlarının ve mali tabloların standartlaştırılması gereğini doğurmuştur. Uygulanan muhasebe alanındaki standartlar ekonomik faaliyetleri hızla arttırmaktadır. Ulusal ve uluslararası mal ve hizmet ticareti üzerinde devlet kontrollerini azaltmaya başlamıştır. Dünyanın globalleşmesi ekonomik sınırların ortadan kalkmasına tek bir muhasebe dilinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu değişim süreci kapsamında 1980 'li yıllarla birlikte dünyada globalleşme eğilimi kendini hissettirmeye başlamıştır. Globalleşme eğiliminin etkisiyle, ülkeler, toplumlar, bireyler ve meslekler de değişim sürecine girmişlerdir (Ayboğa, 2002, Sy:41). Ülkemizde muhasebe meslek mensupları bu değişim sürecinden etkilenmiştir. Muhasebenin tarihsel gelişimine baktığımızda; 1981 yılında Sermaye Piyasası Kanunu yürürlüğe girmiş, 1983 yılında Sermaye Piyasası Kurulu kurulmuş, 1983 yılında Standart Mali Tablo ve Raporlar Tebliği ve 1984 yılında Standart Genel Hesap Planı tebliği yayınlanmış, 1989 yılında 3568 sayılı Meslek Kanunu yürürlüğe girmiş, 1992 yılında Tek Düzen Muhasebe Sistemi ve Hesap Planı yayınlanıp ve 1994 yılında yürürlüğe girmiştir yılında Muhasebe sisteminde tekdüzeni sağlamak ve denetimi kolaylaştırmak amacıyla, Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan ve 1994 yılında yürürlüğe giren Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile muhasebenin temel kavramları tanımlanmış, muhasebe politikalarının açıklanması, mali tabloların hazırlanması ve sunulması ile tekdüzen hesap planı (THP) ve hesap çerçevesi düzenlenmiştir. Tekdüzen Muhasebe Sistemi (TDMS) olarak adlandırılan bu düzenlemeler, Türkiye de anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir muhasebe kayıt düzeninin ve finansal raporlamanın yerleşmesinde; ulusal düzeyde muhasebenin standartlaşmasında önemli kazanımlar sağlamıştır. TDMS de bilanço ve gelir tablosu temel finansal tablolar olarak belirlenmiş ve özellikle bilanço ve gelir tablosunun şekil ve içeriğine yönelik düzenlemeler yer almıştır. TDMS varlıkların ve kaynakların değerlemesi açısından vergi mevzuatına bağlılığı sürdürmekle birlikte, ticari ve mali karın ayrı ayrı hesaplanmasına olanak sağlayarak, muhasebe uygulamalarında ve finansal raporlamada vergi mevzuatından göreceli ayrışmayı da olanaklı hale getirmiştir. Muhasebede tekdüzenin sağlanmasında ve finansal raporlamadaki katkılarına rağmen, TDMS nin yeterince esnek olmaması ve zamanla ortaya çıkan ihtiyaçlara göre yeni düzenlemeler yapılmaması, muhasebe uygulamalarında çeşitli zorluklarla karşılaşılmasına neden olmuştur. Diğer taraftan ülkeler arasındaki standart farklılıklarını kaldırarak, bütün ülkelerde aynı şekilde muhasebenin uygulanmasını ve finansal raporlama yapılmasını hedefleyen ve Türkiye nin de içinde bulunduğu birçok ülke tarafından kabul gören Uluslararası Muhasebe Finansal Raporlama Standartları (UMS-UFRS), muhasebe anlayışında ve muhasebeye bakış tarzında önemli yenilikler ve TDMS ye göre şekillenen muhasebe uygulamalarında kapsamlı değişiklikler meydana getirmektedir (Aksoy, 2005; İbiş ve Özkan, 2006). UMS-UFRS nin hemen hemen aynen benimsenmesiyle oluşturulan Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (TMS-TFRS) ile, muhasebenin gelişim sürecinde işletmeyle ilgili olan başta kredi kuruluşları ve yatırımcılar olmak üzere tüm kişi ve kurumların ihtiyacına uygun, karışlaştırılabilir, güvenilir ve anlaşılır bilgi sağlayan finansal tabloların düzenlenmesi hedeflenmektedir.

3 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren Avrupa Birliği'nde halka açık şirketler kamuya açıkladıkları konsolide mali tablolarını Avrupa Birliği'nce kabul edilen Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na (UFRS) uygun olarak hazırlamak durumundalar. 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren ise Avrupa Birliği'ndeki tüm şirketler bu kapsam dahilinde oldular. AB uyum sürecinde ilerleyen Türkiye nin de mali tablolarına Uluslararası Finansal Raporlama Standartları nı uygulaması gereklidir. 2. DÜNYANIN KÜRESELLEŞMESİ Teknolojik gelişmelerin dünya çapında yaygınlaşması, uluslararası ticaret ve rekabetin artması, büyüme ve gelişme beklentilerini arttırmış. Ancak riskleri ve dengesizlikleri de beraberinde getirmiştir. Uluslararası bütünleşme ulusal politikaların etki alanını azaltmış, karşılıklı etkileşim ve bağımlılığı arttırmış uluslararası rekabetin ve işbirliğinin önemini her zamankinden daha çok gündeme getirmiştir. Uluslararası finans piyasalarında 1980'li yıllarda büyük değişiklikler yaşanmıştır. Küreselleşme dünyada sadece ekonomik faaliyetleri etkileyen bir unsur değil insanların daha sık seyahat etmeleri, bilgi-iletişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeler ve internet kullanımının giderek yaygınlaşması, küreselleşmenin önde gelen itici güçleri arasında bulunmaktadır. Küreselleşme ya da global bütünleşme, global entegrasyon, ülkeler arasındaki iktisadi, siyasi, sosyal ilişkilerin yaygınlaşması ve gelişmesi, ideolojik ayırımlara dayalı kutuplaşmaların çözülmesi, farklı toplumsal kültürlerin, inanç ve beklentilerin daha iyi tanınması, ülkeler arasındaki ilişkilerin yoğunlaşması gibi farklı görünen ancak birbirleriyle bağlantılı olguları içerir. Küreselleşme bir anlamda maddi ve manevi değerlerin ve bu değerler çerçevesinde oluşmuş birikimlerin ulusal sınırları aşarak dünya çapında yayılması anlamına gelir. Bu değerler iktisadi nitelikli olabildiği gibi siyasi, sosyal, kültürel özellikte de olabilir (Devlet planlama Teşkilatı, 1995, Sy:1). Dünyanın küreselleşmesinin nedenlerine baktığımızda;; 16. yy öncesine kadar ülkeler arasında emeğin, ürünün ve fikirlerin hareketleri hayli sınırlıdır. Fakat teknolojide meydana gelen gelişmeler sayesinde uluslararası finansal piyasalar küresel bir nitelik taşımaktadır. Aradaki mesafeleri yok etmiştir. Dünyada yaşanan politik ve düşünsel gelişmeler küreselleşmenin hızlandırılmasını sağlamıştır ve 1990 lı yıllarda doğrudan yabancı yatırımlarda, portföy yatırımlarda ve çok uluslu şirketlerin birden çok ülkede yatırım yapmak istemesi ekonominin büyümesine yani küreselleşmeye neden olmuştur. Dünyanın küreselleşmesi uluslararası ticaretin artması, dış kredi kaynaklarına ulaşım imkanın, artması ile sermaye maliyetinin azalması, yatırımcıların başka ülkelerde yatırım yapmalarının kolaylaşması gibi olumlu yönleri olduğu gibi işletmeler için rekabet artık uluslararası hale gelmiş ve hiçbir denetime sahip olmayan uluslararası sermaye hareketleri Türkiye gibi gelişmekte olan ülke ekonomileri için tehdit unsuru olabilmektedir.

4 Küresel değişim emeğin iş bölümünü, kaynakların üretimini, tüketimini ülke dünya ölçeğinde değiştirmesi, çoğrafi anlamda iktisadi faaliyetlerin yeniden organize edilmesi ile gündeme gelmiştir. 3. MUHASEBENİN GELİŞİMİ Muhasebe, finansal karakterli, para ile ifade edilebilen işlem ve olayların kaydedilmesi, sınıflandırılması, özetlenerek raporlar halinde sunulması ve yorumlanması ile ilgili bir sanat olarak tanımlanmaktadır. Muhasebe alanında Dünyada ilk çalışma 1494 yılında olmuştur. Çift taraflı kayıt yöntemine dayalı bir sistem Luca Pacioli tarafından Summa Aritmetica adlı bir kitapta bilimselleştirilmiştir. Türklerin bu konuda ilk denemeleri 1363 yılında İlhanlılar döneminde yazılan Kitab-ı Siyagat'la olmuştur. Bu dönemde de Türkiye'de ve diğer ülkelerde olduğu gibi, muhasebe bugünkü gibi Genel Muhasebe, Finansal Muhasebe ile sınırlı kalmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkemizdeki muhasebe uygulamaları Batı daki uygulamalarından kopya edilmiştir. Ülkedeki mevcut Ticaret kanunu, Fransız ticaret kanununun uyarlamasıdır. O nedenle bu yıllarda ülke muhasebe uygulamalarında Fransız etkisi görülür. Ülkemizde muhasebenin belli bir nizama bağlanması 1850 tarihli "Kanunnamei Ticaret" ile başlar yılında yürürlüğe giren Ticaret Kanununda şirket hesaplarının tutuluş şekli ile karın hesaplanması üzerinde durulmuş ayrıca hesap dönemleriyle sınırlı olarak envanter çalışmaları, bilanço ve kar zarar tablolarının düzenlenmesi gibi hususlarda belli esaslar getirilmiştir sayılı kanunun aynı zamanda İşletme Bütçesi tatbikatına yol açmış Başbakanlık Umumi Murakabe heyeti ise, ülkemizde iktisadi karakter taşıyan inceleme usullerinin önderliği yapılmış, devletçe yapılan fiyat kontrol uygulamaları işletmeleri maliyet muhasebesi konularına itmiştir dan itibaren ülkede Anglo-Sakson muhasebesinin etkileri başlamıştır. Bu yıllarda ülkede bir tekdüzen muhasebe sistemi oluşturulması çabası başlamıştır. Bu amaçla çeşitli komisyonlara görevler verilmiş, ortaya çeşitli rapor ve çalışmalar çıkmıştır. Bu arada vergi tekniği ve muhasebe uygulamaları açısından belli prensipler getiren 5422 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu kayıt nizamı bakımından teşebbüsleri yeni bir düzen içerisine sokmuştur yılından sonra ülkemizde başlayan planlı kalkınma dönemi ile birlikte gerek kamu sektöründe gerekse özel sektörde faaliyette bulunan işletmelerden özellikle plan hedeflerine uygun yatırım harcamalarına girişenleri yeni muhasebe tekniklerini de izlemek zorunda kalmışlardır tarihinde kabul edilerek yürürlüğe giren 440 sayılı kanunun geçici 1. maddesine göre uygun olarak kurulması öngörülen İktisadi Devlet Teşekküllerini yeniden düzenleme komisyonu muhasebe usullerinin ıslahı ve tekdüzeni için esaslar tespit etmeye komisyonun mali işler ve muhasebe grubu tarafından başlanmıştır yılında Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği günümüz Türk muhasebe uygulamalarının çerçevesini çizmektedir. Ülkemizde tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak 1994 yılında yürürlüğe giren Muhasebe sistemi gün geçtikçe önemini artırmaktadır ( Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu (TMUDESK) tarihinde kurulmuştur yılında TMUDESK Türkiye Muhasebe Standartlarını yayınlamaya başlamıştır. Bu standartlar 1997 yılında yürürlüğe girmiştir. Yetkilerini devrettiği 2002 yılına kadar 19 adet standart yayınlamıştır yılında Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) kurulmuş, 2002 yılında ilk toplantısını yaparak

5 faaliyete geçmiştir. Bankacılık Sektöründe Uluslararası finansal Raporlama Standartları (UFRS) ile uyumlu muhasebe standartları BDDK tarafından 2002 yılında yayınlanmıştır. Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) tarafından UFRS ile uyumlu 33 adet Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları 2003 yılında yayınlanmıştır yılından itibaren TMSK tarafından UFRS ile uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları resmi gazetede yayınlanmaya başlamıştır. Türk Ticaret Kanunu tasarısı 2005 yılından itibaren kamuoyuna sunulmuştur. Basel-II Kriterini uygulama süreç çalışmaları devam etmektedir (Ayboğa, 2008:610). TMUDESK in amacı, finansal tabloların gerçeği uygun ve dürüst bir şekilde hazırlanmasını sağlamaktır. Çünkü güvenilir bilgi üretmek ve finansal tabloların gerçeği yansıtması bunların kullanıcıları olan; yatırımcılar, çalışanlar, borç verenler, satıcılar ile diğer ticari alacaklılar, müşteriler, devlet ve topluma sunulan mali tabloların gerçeği yansıtmasını sağlamış olur. 4. KÜRESELLEŞME VE MUHASEBE Teknoloji ve iletişimde meydana gelen büyük ilerlemelerin etkileyip yönlendirdiği süreçler küreselleşme ile açıklanmaya çalışılmaktadır. Bilginin, hammaddenin, mal ve hizmetlerin artan bir şekilde ülkeler arası dolaşım ve paylaşımına girmesi 20. yüzyılın sahip olduğu bir gelişmedir. Özellikle 1980 li yıllardan sonra yaygınlaşan ekonomik ilişkiler, ideolojik farklılıkları çözmüş, dünya çapında bir globalleşme sürecine girilmiş, kültür, inanç ve ideal değerleri sınırları aşarak ülkeler arasında benzer bir hale dönüşmeye başlanmıştır. Küreselleşme sürecinin oluşturduğu yeni durum, işletmelerin dünyanın bütün bölgelerinde hiçbir kısıtlamaya maruz kalmadan tek bir pazar gibi faaliyet gösterebilmesi çabası yatmaktadır. Dünya genelinde tek bir pazar gibi faaliyet gösterebilmek için ülkeler arasında geçirgen yapısı içinde kısıtlayıcı yapı olmaması gerekmektedir. Dünya Ticareti için uluslararası ticaretteki yeni düzenlemeler empoze edilmektedir. İşletmelerin dünyayı tek bir pazar gibi hareket etmesi için muhasebe ortak bir dil haline gelmelidir. Yani küreselleşme sürecinde muhasebe uygulamalarında gelişim ve değişim göstermesi gerekmektedir. Türkiye de muhasebe uygulamaları ve finansal raporlama geleneksel olarak vergi matrahının tespitine yönelik öncelikler dikkate alınarak vergi mevzuatına göre şekillenmiştir. Muhasebe sisteminde tekdüzeni sağlamak ve denetimi kolaylaştırmak amacıyla, Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan ve 1994 yılında yürürlüğe giren Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile muhasebenin temel kavramları tanımlanmış, muhasebe politikalarının açıklanması, mali tabloların hazırlanması ve sunulması ile tekdüzen hesap planı (THP) ve hesap çerçevesi düzenlenmiştir. Tekdüzen Muhasebe Sistemi (TDMS) olarak adlandırılan bu düzenlemeler, Türkiye de anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir muhasebe kayıt düzeninin ve finansal raporlamanın yerleşmesinde; ulusal düzeyde muhasebenin standartlaşmasında önemli kazanımlar sağlamıştır. TDMS de bilanço ve gelir tablosu temel finansal tablolar olarak belirlenmiş ve özellikle bilanço ve gelir tablosunun şekil ve içeriğine yönelik düzenlemeler yer almıştır. TDMS varlıkların ve kaynakların değerlemesi açısından vergi mevzuatına bağlılığı sürdürmekle birlikte, ticari ve mali karın ayrı ayrı hesaplanmasına olanak sağlayarak, muhasebe uygulamalarında ve finansal raporlamada vergi mevzuatından göreceli ayrışmayı da olanaklı hale getirmiştir (Bayri, 2010, Sy:89-90).

6 Günümüz Türkiye sinde muhasebe standartları (TMS) konusunda en yetkili kurum TMSK dır. TMSK tarafından Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) ile yapılan telif sözleşmesine dayanarak, TMS ler Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) nndan tam metin olarak aynen alınmış ve Türkçeye çevrilmiştir. TMS ler ayrıca resmi gazetede yayınlandığı için yasal mevzuata da dayanmaktadır. TMSK tarafında 2007 yılı Mayıs ayı itibariyle yayınlanan standartların dökümü şöyledir: Kavramsal çerçeve, 30 adet TMS, 7 adet TFRS, 1 adet TFRS taslağı, 17 adet yorum ve KOBİ standart taslağıdır ( Muhasebenin ortak bir dil olması sonucu 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren Avrupa Birliği'nde halka açık şirketler kamuya açıkladıkları konsolide mali tablolarını Avrupa Birliği'nce kabul edilen Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na (UFRS) uygun olarak hazırlamak durumundalar. Ancak konsolide olmayan işletmelerde, bu standartların uygulanması zorunlu değildir tarihinden itibaren BDDK ise, yayınladığı yönetmelikle TMS standartlarına uyacağını açıklamıştır. Ülkemizde bütün işletmeler ise bu kapsam dahilinde oldular. AB uyum sürecinde ilerleyen Türkiye nin de mali tablolarına Uluslararası Finansal Raporlama Standartları nı uygulaması sınır ötesi yatırım yapabilmesi için önemlidir. Bankalar, sigorta şirketleri ve diğer mali kesim işletmelerinde TMS esaslı finansal tabloların hazırlanması zorunluluğu uygulamaya girmiştir yılında diğer yandan TMSK tarafından KOBİ ler İçin UFRS Taslağı hazırlanmaktadır. Taslak, tam set UFRS nin sadeleştirilmiş ve basitleştirilmiş halidir (Uzay, 2007, Sy:160). 5. KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE DEKİ MUHASEBE UYGULAMALARINA ETKİLERİ Türkiye de bulunan işletmeler mali tablolarını TMS göre düzenlediğinde hem uluslararası alanda ticaret yapma olanağı elde etmiş olur hem de yabancı yatırımcıların yatırım yapmalarını sağlamış olur. Buda Türkiye nin ekonomisinin gelişmesini sağlar. Türkiye de UFRS halka açık işletmelerde ve bankacılık sektöründe 2005 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Ve özellikle bankacılık sektöründe UFRS nin uygulanması banka faaliyetlerinin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde kayıtlara alınması ve finansal tablolara yansıtılmasını sağlamıştır. Kısaca Türkiye UFRS nin faydaları aşağıdaki gibi sıralanır (Özdemir;2008, S.26): Muhasebe uygulamalarında Uluslar arası farklılıkları ortadan kaldırmış olur ve yabancıların yatırım yapmasına kolaylık sağlanır. Farklı finansal bilgilerin, birçok raporla değişik hukuk ve uygulamaların etkisini asmaya çalışması ortadan kalkacaktır. Tek bir bilanço karı oluşacaktır. Yabancı yatırımcılar, sermaye piyasamıza yatırım yapmaya özendirilecektir. İsletmeler, daha şeffaf ve güvenli bir ortamda yatırım yapabilme fırsatı yakalayabileceklerdir. Türk şirketlerinin bağımsız denetimden geçen mali tabloları dünyanın her yerinde geçerli olacaktır. Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarındaki en büyük sorun teknik olarak karmaşık bir yapıya sahip oldukları için uygulanması zordur. Bu yüzden eğitimli bir personele ihtiyaç

7 vardır. Buda işletmeye uzman kişilerin alınmasını gerektirir ve personeline UFRS uygulamalarına yönelik eğitim verilmelidir. 6.KÜRESELLEŞMENİN FİNANSAL TABLOLARA ETKİSİ Çağımızda teknoloji her alanda, özellikle iletişim alanında, çok hızlı gelişmektedir. Teknolojini gelişmesi ile beraber ilgili grupların finansal tablolara ilgisi de artmaktadır. Finansal tablo kullanıcıları olan; hissedarlar, kredi kuruluşları, işletme çalışanları ve kamuoyu gibi finansal tabloları iletişim aracı olarak kullanmaktadır. İşletmelerin finansal tabloları, işletmenin performansı, finansal durumu ve nakit akışları ile ilgili olarak çeşitli okuyucu gruplarına finansal kararları almaları için faydalı olan bilgileri vermektedir. UFRS, kar amaçlı işletmelerin finansal tabloların da uygulanmak üzere düzenlenmiştir. Tam bir finansal tablo seti aşağıdakileri içermektedir (UFRS cep kılavuzu, 2009, S): Bilanço Gelir tablosu Özkaynak değişim tablosu Nakit akım tablosu Muhasebe politikalarının açıklamaları Finansal tablolara ilişkin açıklayıcı dipnotlar Muhasebe ilkeleri ve standartları, bir çok ülkelerde faklılıklar gösterebilmektedir. Finansal tabloların hızla uluslararası ilgi boyutuna ulaşması, muhasebe ilke ve standartlarının uyumlu duruma getirilmesini zorlamakta, (Durmuş, 1995). Çünkü evrensel piyasalarda karşılaştırılabilirlik, rekabet edilebilirlik ve sermayeyi arttırma amacı ile UFRS ye göre hazırlanmış finansal tablolar istemektedir. Uluslararası düzeyde muhasebe standartlarının uyumunun artırılmasında, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) (önceki adıyla Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi, IASC) ve Menkul Kıymet Komisyonları Uluslararası Örgütü (IOSCO) gibi iki önemli kuruluş büyük rol oynamaktadır. IASC/IASB, uzun süredir uluslararası muhasebe standartlarının (IAS) veya yeni adıyla uluslararası finansal raporlama standartlarının (IFRS) uluslararası kabul görmesini sağlamaya çalışmaktadır (Uyar; 28/11/2005). UFRS ler uygulandığında finansal tablolarda önemli değişiklikler meydana gelmektedir ki bu değişiklikler köklü değişiklikler şeklinde gözlemlenmektedir. Değişikliklerin avantajları şu şekilde sıralanabilir (Selimoğlu; 2008, s:65): En önemlisi artık UFRS leri kullanmaya başlayan ülkelerde şirketler iki farklı finansal tablo hazırlamak zorunda değillerdir. Finansal tabloların içeriklerini değiştirmenin yanı sıra şirketlerin finansal muhasebe sistemlerini, İşletme faaliyetlerinin bir parçası olması, bilgi sitemleri ve kurumsal yönetişim yapısını da olumlu yönde etkilemektedir. UFRS ler kural bazlı değil ilke bazlı muhasebe uygulamalarını getirmiş buda finansal tablolarda yer alan finansal işlemlerdeki ekonomik esası daha iyi kavranmasını sağlamaktadır.

8 UFRS ler muhasebenin temel ilkeleri ile bütünleştirilmiş ise finansal tablolardaki bilgilerin çok daha açık olması sağlanmaktadır. UFRS lere göre hazırlanmış finansal tablolar Şirket gelirini daha iyi ölçmesi nedeniyle piyasadaki yatırımcının şirketleri daha iyi anlamalarına ve yatırımlarını daha iyi yönetmelerine yardımcı oluyor. Bedeli itfa edilen imtiyazlı hisse senetleri UFRS lerde artık finansal borçlarda gösterilmektedir. UFRS lere göre hazırlanan finansal tablolar gelecek amaçlı ve küreselleşme yönlü olarak hazırlanmaktadırlar. Finansal tablolar, sermaye piyasalarını bütünleştirecek ve dayanışma ile şeffaflık ve yüksek piyasa fiyatları getirerek hızla gelişmelerine yardımcı olacaktır. UFRS ler ilke bazlıdır bazı uygulayıcı ülkelerdeki muhasebe uygulamaları kural bazlıdır. UFRS lere göre hazırlanan finansal tablolar gerçeğe uygun değer baz alınarak hazırlanırken geleneksel muhasebe yaklaşımında tarih maliyet sistemi kullanılmaktadır. Şerefiye de UFRS lerde amortisman hesaplaması görülmezken geleneksel muhasebe sisteminde şerefiye amortismana tabi varlık grubudur. UFRS ye geçişte düzeltmelere temel olan mali tablo bilançodur bu nedenle de UFRS lerin finansal tablolar üzerine etkileri bilanço çerçevesinde ele alınarak açıklanmıştır. Bilançoda ortaya çıkan uyumlaştırmanın etkilerini bilanço kalemlerinde yarattığı faklılıkların dolaylı olarak gelir tablosu kalemlerine de etkileri söz konusudur.bu bağlamda bilanço kalemlerine ilişkin uyumlaştırma işlemleri esnasında eş zamanlı olarak gelir tablosu kalemlerindeki değişim ve etkileşimlerde yansıtılmaktadır. Ayrıca Bilançoda yapılan uygulama değişiklikleri dolayısıyla nakit akış tablosunu, özkaynak değişim tablosunu, satışların maliyet tablosunu da etkilemektedir (Selimoğlu; 2008). 7.SONUÇ Dünyanın küreselleşmesi hem insanların ülkeler arasında rahat seyahat etmesini hem ekonomik anlamda uluslararası girişimlerin artması ile uluslararası girişimciler, yatırım yaptıkları ülkelerdeki muhasebe uygulamalarının şeffaf, güvenilir, tutarlı, gerçek ve karşılaştırılabilir nitelikler kazanmasını sağlamaktadır. Muhasebe standartlarının uluslararası düzeyde uyumlaştırılmasında çok önemli fonksiyonlara sahiptirler. Çünkü muhasebe standartları, muhasebenin araçları durumundadır. Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulamaya geçirilmesi ile hem ulusal düzeyde işletmeler arasında sektörler itibariyle standartlaşma sağlanarak muhasebenin ürettiği mali bilgilerin kalitesi artırılacak, hem de küreselleşme sürecinde muhasebenin uluslararası düzeyde benimsenmesinde önemli bir rol oynayacaktır. Özellikle gelişmekte olan ülkeler sermaye yetersizliklerini aşmak ve uluslararası yabancı sermayeyi ülkelerine çekebilmek için küreselleşen muhasebenin dili olan Uluslar arası Muhasebe Standartlarına / Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına uyumlu ulusal muhasebe standartlarını hazırlama ve yürürlüğe koyma çalışmalarına hız kazandırmalıdırlar.

9 KAYNAKÇA Aksoy, Tamer (2005). Finansal Muhasebe ve Raporlama Standartlarında Uyumlaştırma ve UMS/UFRS Bazında Küresel Muhasebe Standartları Setine Yöneliş Eğilimi Mali Çözüm, 71 (2005): Ayboğa, Hanifi, (2008), Küreselleşme Sürecinde Muhasebe Alanındaki Gelişmelerin Türk işletmeciliği Üzerine Etkileri, VII. Anadolu İşletmecilik Kongresi, Hitit Üniversitesi, 8-10 Mayıs, Çorum, s Bayri, Osman, Tekdüzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe Finansal Raporlama Standartlarına Göre Bilançonun Biçimsel Yapısı, Kapsamı Ve İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 28, Nisan-2010, Sy: İbiş, Cemal, Özkan, Serdar (2006). Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) na Genel Bakış, Mali Çözüm, 74 (2006): Özdemir, Hanife; Türkiye nin Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Geçiş Sürecinin Bağımsız Denetçiler Açısından İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe Finansman Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Selimoğlu, Kardeş Seval; "Dünyadaki Uygulamalarından Hareketle Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Tablolar Üzerindeki Genel Etkileri", 12. Türkiye Muhasebe Standartları Sempozyumu, Kasım 2008 Kıbrıs, İZSMMMO 01/12/2008. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Dünyada Küreselleşme Ve Bölgesel Bütünleşmeler Alt Komisyon Raporu Kitap 2, Ocak 1995 UFRS Cep Kitapcığı 2009, Deloitte UFRS Yayınları. Uyar, Süleyman; Türkiye'nin Finansal Raporlamada Uluslararası Standartlara Uyumu 28/11/2005 ( Erişim: ). Uzay, Şaban, Küreselleşmenin İşletmelerde Muhasebe ve Denetim Uygulamalarına Etkisi, Nobel Yayınevi, ss , Kitap Bölümü, (2007).