Tütün ürünleri satışı için işletmenin öz denetim programı

Transkript

1 TURKISKA Tütün ürünleri satışı için işletmenin öz denetim programı Tütün Ürünleri Yasası (1993:581) 12. Madde/ c fıkrası Öz denetim programı hakkında bilinmesi gerekenler Tüketicilere tütün ürünleri satmayı düşünüyorsanız, satış faaliyetinin Tütün Ürünleri Yasası (1993:581) kurallarına uygun olduğunu kendinizin denetlemesi gerekmektedir. Öz denetim programınızı işyerinize uyarlanmış şekilde belgelendirmeniz gerekir. Öz denetim programı oluşturulmasından ticari işletmeci, yani faaliyetin sahibi sorumludur. Programda, diğer hususların yanında, yaş kontrolü, pazarlama ve tütün ürünlerinin işaretlenmesi gibi konularda satış yerinde uygulanan rutinleri yazılı olarak belirtilmelidir. Öz denetim programı, işletmeci olarak denetiminizi yapmakta size destek sağlar ve denetim irtibatında belediye için önemli bir belgedir. Belediyeye tütün ürünleri satışı hakkında bildirim yapacağınızda, öz denetim programınızın bir kopyasını da başvurunuza iliştirmelisiniz. Satış yeri Satış yerinin adı Sokak, cadde adı Posta kodu ve bölge E-posta İrtibat kişisi Telefon Çalışan sayısı İşyeri sahibi Firma adı (A.Ş, Ticaret Şirketi, şahsi firma vs.) Şirket tescil no / kimlik no Tütün ürünleri satışı için öz denetim programınızın neleri içerebileceği konusunda aşağıda bir öneri yer almaktadır. Başlık altındaki yardımcı metin yasadaki satış kurallarını, işaretlenecek kareler ise öz denetiminizde size destek olabilecek rutinler konusunda önerileri göstermektedir. Bunlar satış kuralları olmayıp, siz ve personelinize yardımı ve bilinmesinde yararı olabilecek enformasyon ip uçlarıdır. 18 yaş sınırı hakkında bilgilendirme 18 yaşın altındakilere tütün ürünlerinin satışı ve verilmesi konusundaki yasağın bildirilmesi için satış yerinde en az bir tane net ve açıkça görülebilen tabela bulundurmalısınız. Net ve açıkça görülmesi şartının yerine getirilmesi için, tabela normalde kasanın yanına yerleştirilmelidir. Satış yerinde başka noktalara da tabela yerleştirmeniz için hiçbir engel yoktur. Yaş sınırı hakkındaki tabela ya da afişler satış yerinin neresine yerleştirilmiştir? Kasanın yanına Giriş kapısı üzerine Vitrine Sipariş terminaline / ürün otomatına Başka yere:

2 Yaş sınırı ve yaş kontrolü Tütün ürünleri satışı yapan ya da veren kişi, müşterinin 18 yaşını doldurduğundan emin olmalıdır. 18 yaşın altındakilerin tütün ürünü satın alamamasından bu ürünü teslim eden kişi, örneğin kasa çalışanı kişisel olarak sorumludur. Başka bir deyişle, 18 yaşın altındakilere tütün ürünü satan ya da veren kişi, para ya da en fazla altı ay hapis cezasına çarptırılır. Kasa çalışanı, müşterinin yaşı konusunda tereddüt içindeyse, müşteriden kimlik göstermesini istemelidir. Müşterinin 18 yaşını doldurduğundan emin olmanın bir yolu ise 25 yaş altında görünen her müşteriden kimlik göstermelerini istemektir. Müşteri 18 yaşını doldurmamış ise ona tütün ürünü satılamaz ya da verilemez. Tütün ürününün müşteri tarafından 18 yaşını doldurmamış birisine teslim edileceği şüphesini doğuran özel bir gerekçe olduğunda da bu müşteriye ürün satılması/verilmesi yasaktır. Yaş kontrolüne ilişkin satış yerinde hangi rutinler mevcuttur? Müşterinin 18 yaşını doldurduğundan emin değilsek kimlik gösterilmesini isteriz. Müşterinin yaşını kimlikteki doğum tarihi üzerinden kontrol ederiz. Yaş kontrolünü kolaylaştırmak için kullanılan bir yaş listesi (afiş) mevcuttur. Personele yaş altında görünen her müşteriden kimlik sormalarını tavsiye ediyoruz. Müşteri 18 yaşından büyük olduğunu kanıtlayamaz ise ona ürün satmayı reddederiz. Müşteri talep edildiğinde kimliğini göstermez ise ona ürün satmayı reddederiz. Personel, tütün ürününün 18 yaşından küçük olanlara verileceğinden şüphelenirse ürün satmayı reddederiz. Müşteri ısrarla itiraz ederse şef ya da başka sorumlu çağrılır. Tüketicilere satılan tüm tütün ürünleri yaş kontrolünün yapılabileceği şekilde satışa sunulmalıdır. O nedenle, otomat, posta siparişi, internet ya da benzeri satışlarda da yaş kontrol rutinleri olmalıdır. Ürünün otomat, posta siparişi, internet ya da benzeri şekilde satışı durumunda yaş kontrolüne ilişkin hangi rutinler mevcuttur? Bu konu güncel değildir. Otomat için jeton ya da benzeri şeyler kasada satılmakta olup yaş kontrolünü oradaki personel yapar. Otomatla yapılan alımlarda yaş kontrolü banka kartı v.s. ile yapılır. Otomat sürekli kontrol edilebilir bir yere yerleştirilmiştir. İnternette yapılan alımlarda yaş kontrolü banka kartı v.s. ile yapılır. Posta ile yapılan teslimatlar taahhütlü, alındı makbuzlu, şahsi teslimat ve benzeri şekilde yapılır. Posta ile yapılan teslimatlarda, tütün ürününün 18 yaşından küçük olanlara verilemeyeceği bilgisi yer alır. Taneyle (tek olarak) ya da içinde 19 adetten az sayıda sigara olan paketlerde sigara satmak yasaktır. Bunun nedeni, tütün ürünlerini gençler için zor erişilebilir kılmaktır. Sigaraların taneyle (tek olarak) satılmadığının kontrolü için herhangi bir rutininiz var mı? Var ise hangisi?

3 Personelin, yaş kontrolü şartını nasıl uyguladığını takip etmek için herhangi bir rutininiz var mı? Var ise hangisi? Örneğin, müşterinin kimlik gösterememesi türünden problemli durumlarda nasıl davranıyorsunuz? Personeli, tütün satışı sırasında ortaya çıkabilecek riskler konusunda bilgilendiriyoruz ve bu riskler karşısında nasıl davranılacağı önerilerinde bulunuyoruz. Personeli, anlaşmazlıklarda davranış şekilleri konusunda eğitiyoruz, bu eğitim yaş sınırı ve kontrolü bilgilendirmelerini de kapsamaktadır. Personel desteği ve eğitimi Tütün ürünleri satan bir ticari işletmeci, Tütün Ürünleri Yasası ve ilgili yönergelerine uyabilmeleri için personele gerekli destek ve bilgilendirmede bulunmalıdır. Kasada çalışan ve tütün ürünleri satan tüm personelin, satışla ilgili kişisel cezai sorumluluğunu da bilmeleri önem taşır. Personeliniz tütün ürünleri satışıyla ilgili olarak yaş kontrolü şartı, kendi cezai sorumlulukları ve diğer yasal yönergeler konusunda ne şekilde bilgilendirilmekte ya da eğitilmektedir? İşe yeni personel alınacağında. Personel toplantısında. Dahili eğitimde. Harici eğitimde. Bilgilendirme-eğitim materyalinde. Personeliniz tütün ürünleri satışıyla ilgili olarak yaş kontrolü şartı ve diğer yasal yönergeler konusunda ne kadar sıklıkla bilgilendirilmekte ya da eğitilmektedir? İşe yeni personel alınacağında. Yılda en az bir kez. Personele bilgilendirme ve eğitimin hangi tarihlerde verildiğinin not edildiği bir çizelge kullanmaktayız bkz. ek belge 2). Tütün Ürünleri Yasasında, tütün ürünleri satan kasa personelinin yaşına ilişkin hiçbir şart yer almamaktadır. Öte yandan, personelin yasayı anlamış ve benimsiyor ve 18 yaş altındakilere tütün satmayı reddetme yetkisine sahip olması gereklidir. Henüz kendisi 18 yaşını doldurmamış olanlar için bu sıklıkla güçlük doğuran bir durumdur, o nedenle genç personele özel bir destek verilmelidir.

4 Tütün ürünleri satışı sırasında ortaya çıkacak güçlüklerin üstesinden gelebilmeleri için genç personele hangi tür özel destekler vermektesiniz? Tütün ürünleri satışını özel bir kasada deneyimli yaşlı personel tarafından yapmaktayız. Genç personel, tüm çalışma süresi boyunca deneyimli personelden destek alabilir. Güç durumlarla başedebilmek için genç personel ekstra eğitim ve destek alır. Test alımına ilişkin bilgiler Satış yerlerinin, yaş kontrollerinde sağlam rutinlere sahip olup olmadıklarını anlamak için belediyenin buralarda test alımı yapma hakkı vardır. Bu durumda, 18 yaşını doldurmuş ve genç görünümlü bir kişi o satış yerinde kimlik göstermeden tütün ürünü alınıp alınamayacağını test eder. Amaç yaş kontrolü rutinlerinin iyileştirilmesidir. Satış yerinize test alımı için bir görevlinin gelebileceği konusunda personelinizi bilgilendirmeyi aklınızda bulundurun! Uyarı metinleri vs. ilişkin şartlar Tütün içeren ürünler tütündür ve içmek, dudak arkası enfiyesi olarak kullanmak, emmek ve çiğnemek için kullanılır. Tütün ürünlerine örnek olarak sigara, puro, puro yaprağı, ince puro, pipo ve sarma tütünü, enfiye, çiğneme tütünü, porsiyon tütünü, ham tütün ve nargile tütünü gösterilebilir. Tüm tütün ürünlerinde uyarı ibareleri bulunmalı, ayrıca sigara paketleri üzerinde içerik bilgileri yer almalıdır. Bunun şekli ve nereye konulacağı 2001/37/EG sayılı AB yönergesinde, Tütün Ürünleri Yasasında (1993:581) ve Folkhälsomyndigheten in FoHMFS 2014:9 sayılı yönetmeliğinde belirtilmektedir. Uyarı ibareleri sigara paketlerinin üzerine basılı olmalıdır. Diğer tütünler için uyarı ibaresi yapıştırılmış olabilir. İçilecek olan tütün ürünleri paketlerinin üzerindeki uyarı ibareleri, örneğin dudak altı enfiyesi, çiğneme tütünü ve içilmeyen diğer tütün ürünlerine kıyasla sayı olarak daha fazla ve çeşitlidir. Uyarı ibareleri İsveççe dilinde olmalıdır. İşaretsiz ya da yanlış işaretlenmiş tütün ürünleri satışa sunulamaz. Tütün ürünlerinin doğru işaretlenmiş olduğune denetlemek ve bu konuda emin olmak için herhangi bir rutininiz var mı? Var ise hangileri? Tütün ürünlerinin nasıl işaretlenmiş olması gerektiği konusunda personelimizi eğitiyoruz. Tütün ürünleri tedarik ederken doğru işaretlenmiş olduklarını kontrol ediyoruz. Butikte tütün ürünlerini paketlerden çıkarırken doğru işaretlenmiş olduklarını kontrol ediyoruz. Tütün ürünleri üzerindeki işaretleme değişik bir görünümdeyse ekstradan bir kontrolden geçiriyoruz. Tütün ürünleri üzerindeki işaretleme yanlışsa satıştan kaldırır ve teslimatçı firmayla irtibat kurarız. Başka önlem: Pazarlama Tütün ürünlerinin pazarlanması, sadece butik içerisinde satışı yapılarak ve bu ürünlerin yakınına ticari içerikli yazılar konularak yapılabilir. Bu yazılar, zorlayıcı, yönlendirici ya da tütün kullanımını teşvik edici olamaz.

5 Satış yerindeki pazarlamanın yasal olduğunu kontrol etmek için herhangi bir rutininiz var mı? Var ise hangisi? Aykırı durumlar Satışın kontrolünüzde olması ve ayrıca personelinizin kurallara riayet etmelerini sağlamanız gerekmektedir. Ortaya çıkabilecek hataları gidermeniz önemlidir. Tütün Ürtünleri Yasasındaki kurallar ya da ilgili yönergelere riayet edilmezse, hataları gidermeniz için işletmeci olarak size karşı belediye tarafından idari yaptırımlara karar verilebilir. Örneğin bir süre için tütün ürünleri satmanız yasaklanabilir. Kendinize destek olması amacıyla, bir hata ortaya çıktığında buna karşı hangi önlemleri almış olduğunuzu belgelendirebilirsiniz. O zaman hatanın giderilmiş olup olmadığını daha kolayca takip de edebilirsiniz. Yasadaki kurallara ya da öz denetim programına riayet edilmemesi gibi hatalar ortaya çıktığında hangi önlemler alınmaktadır? Personel tarafından satış kuralları gözden geçirilir. Bilgilendirme materyali istemek için belediyeyle irtibata geçeriz. Tütün ürünü sadece özel bir kasada ve deneyimli personel tarafından satılır. Tütün ürünü satışı ve deneyimsiz personeli destekleme konusunda deneyimli personelin üzerinde özel bir sorumluluk bulunmaktadır. Başka önlem: Här finns plats för kommunen att lägga in egen information, till exempel information om personuppgiftslagen. İmza Yer ve tarih İmza (firma temsilcisi) Açık ad ve soyad

6 Ek belge 1 Tütün Ürünleri Yasasından (1993:581) alıntı Madde 12 c Ticari işletmeci, satışın yapılacağı bölge belediyesine bildirimde bulunmadan önce tüketicilere tütün ürünleri satışı yapamaz. Ticari işletmeci, satış hakkında özel bir kontrol (öz denetim) faaliyetine sahip olmalıdır ve işyerine uygun bir öz denetim programı oluşturulmasından kendisi sorumludur. Birinci fıkra gereğince, bildirime ticari işletmeci tarafından öz denetim programı ve belediyenin denetimi için gerekli diğer bilgiler eklenecektir. Bilgilerde olacak değişiklikler en kısa zamanda belediyeye bildirilecektir. İlgili kurumlar Folkhälsomyndigheten yaş kontrolü ve uyarı ibareleriyle ilgili konularda merkezi denetim kurumudur. Valilik, il sınırları dahilinde bölgesel eşgüdüm ve denetimden sorumludur. Belediye ve polis teşkilatı tütün ürünleri ticaretinde bölgesel ve doğrudan denetimden sorumludur. Polisin esas görevi suç işlendiğinde müdahale etmek iken, belediyenin görevi kurallar sistemine gelecekte riayet edileceğini teminat altına almaktır. Tüketiciler Dairesi, pazarlama konularında merkezi denetim kurumudur. Vergi Dairesi, vergi tahsiliyle ilgili konulardan sorumludur. Bazı durumlarda ise vergilendirme yapan kurum Gümrükler Dairesi dir. Gümrükler Dairesi, tütün ürünlerini AB ülkelerinden getiren ve üçüncü bir ülkeden ithal edenlerin yaş kontrollerini yapmak gibi konulardan da sorumlu kurumdur. Tütün ürünleri vergisi tütün ürünlerinin vergilendirilmesi konusunda bilinmesi gerekenler Perakendeci halkada satılan tütün ürünlerinin vergisi ödenmiş olmalıdır. Vergilendirilmemiş tütün ürünü bulunduran kişi bunun vergisini ödemekle yükümlendirilebilir. Ayrıca sigaraların sadece orijinal paketlerinde ve üzerinde en yüksek perakende satış fiyatı yazılı şekilde satılacağı kuralı geçerlidir. Bu kural Tütün Vergisi Yasasında (1994:1563) düzenlenmiştir. Daha geniş bilgi için numaralı telefondan Vergi Dairesini arayın. Daha geniş bilgi Tütün Ürünleri Yasası (1993:581) ve ilgili yönergeleri hakkında daha geniş bilgi için belediyenizle irtibat kurunuz. Gnesta Kommun, Miljöenheten, Gnesta, miljoenheten@gnesta.se Yaş sınırı afişleri ve Tütün Ürünleri Yasasında yer alan kurallarla ilgili eğitim bilgilendirme materyalini Folkhälsomyndigheten internet sitesinden indirebilirsiniz,

7 Ek belge 2 Personelin bilgilendirilmesi Personelinizin tütün ürünleri satışıyla satışıyla ilgili hangi kuralların geçerli olduğunu ve bunların neden oluşturulduklarını bilmesi önemlidir. Bizim tavsiyemiz personelinizi her yıl bir kez bilgilendirmenizdir. Ayrıca, işe yeni alınan personele ise işe alındıklarında bu kurallar anlatılmalıdır. Hem konuya ilişkin olarak yasanın ne yazdığını hem de kendi rutinlerinizin nasıl olduğunu belirtmeyi unutmayın. Personelinizi hangi tarihte bilgilendirdiğinizi unutmamak için, örneğin aşağıdaki gibi bir çizelgeye personelinizin adını yazmanız pratik olabilir. Son katıldıkları bilgilendirme ya da eğitim toplantısının tarihini ise personeliniz yazsın. Adı Tarih 1 Tarih 2 Tarih 3 Tarih 4