PATOLOJİ LABORATUARI TEST REHBERİ DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

Transkript

1 2013 PATOLOJİ LABORATUARI TEST REHBERİ DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

2 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 2 / 17 ĠÇĠNDEKĠLER 1) AMAÇ 2) KAPSAM 3) SORUMLULAR 4) TANIM 5) PATOLOJĠ LABORATUARINDA ÇALIġILAN ÖRNEK TÜRLERĠ 6) PATOLOJĠ LABORATUARINDA NUMUNE KABUL VE RED KRĠTERLERĠ -Doku ve Organ Numuneleri -Sitolojik Numune -Frozen Numuneleri 7) PATOLOJĠ LABORATUARI ÖRNEK ALIMI ĠLE ĠLGĠLĠ KURALLAR - Böbrek Ġğne Biyopsisi Gönderme -Direkt Ġmmünoflorasan Ġnceleme Gerektiren Deri Punch Biyopsilerini Gönderme 8) SĠTOLOJĠK ÖRNEKLERĠN GÖNDERĠLMESĠ -Jinekolojik Materyaller -Non-Jinekolojik Materyaller -Direkt Yayma Örnekleri 9) ÖRNEKLERĠN TOPLANMASI VE TAġINMASI - Doku Numunelerinin Toplanması - Doku Numunelerinin TaĢınması Ameliyathaneden Numune Toplama ve TaĢıma Hekim Tarafından Getirilen Numunelerin Toplanması ve TaĢınması Klinik ve Polikliniklerden Sitolojik Numunelerin Toplanması Sitolojik Materyaller Sitolojik Materyallerin Gönderilmesi Ġle Ġlgili Kurallar Enfeksiyon Önlemleri 10) PATOLOJĠ LABORATUARI SÜREÇLERĠ Örneklerin Etiketlenmesi Patoloji Laboratuarı Sonuç Verme Süreleri Raporlama 11) ĠLGĠLĠ DOKÜMANLAR

3 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 3 / 17 1.AMAÇ: Bu rehberin amacı Patoloji Laboratuarı na galen örnek türünü, örnek kabul ve ret kriterlerini, örnek alımı ile ilgili kuralları, örneklerin uygun Ģekilde alınması ve uygun Ģekilde transferini (uygun ısı, süre, taģıma kabı vs. belirtilerek), örnek kaplarının uygun Ģekilde etiketlenmesini, ön hazırlık iģlemi gerektiren testlere ait bilgiyi, örneklerin çalıģma zamanını, sonuç verme süreleri ile ilgili standart bir yöntem belirlemektir. 2.KAPSAM: Test rehberi Patoloji Laboratuarı na gelen tüm örnekleri kapsar. 3.SORUMLULAR: Patoloji Laboratuarı idari ve eğitim sorumluları, uzman doktorlar, asistan doktorlar ve teknisyenler ile laboratuara numune gönderen tüm birimlerin; doktor, hemģire, sekreter ve numune taģıma elemanları sorumludur. 4.TANIM Patoloji: Hastalıklara yol açan nedenleri, bunların doku ve organları etkileme biçimlerini, hastalıklı doku ve organların özellikle morfolojik (biçimsel, görüntüsel) özelliklerini inceler. Hastalardan tarama veya tanı amacıyla alınan hücre/doku numunelerinin makroskopik ve mikroskopik incelemesi ile hastalıkların tanısını koyan histopatoloji ve sitopatoloji patolojinin baģlıca alanlarıdır. 5. PATOLOJĠ LABORATUARINDA ÇALIġILAN ÖRNEK TÜRLERĠ 5.1. Örnek Türleri Doku ve organ numuneleri Sitolojik numuneler Ġntraoperatif frozen numuneleri Konsültasyon numuneleri 5.2. Hastanemiz Patoloji Laboratuarı nda aģağıdaki rutin hizmetler verilmektedir: Rutin histopatolojik inceleme (biyopsiler, doku ve organ incelemeleri) Sitopatolojik inceleme(pap smear, vücut sıvıları, aspirasyon sitolojileri) Frozen çalıģma Histokimyasal incelemeler Ġmmunohistokimyasal incelemeler Ġmmünoflöresan incelemeler Raporların hazırlanması

4 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 4 / PATOLOJĠ LABORATUARINDA NUMUNE KABUL VE RED KRĠTERLERĠ 6.1. DOKU VE ORGAN NUMUNELERĠ Laboratuarla ilgili tüm süreçlerde örnekler aynı protokol kodu ile tanımlanır. Dokular yeterli miktar tespit solüsyonunun konulabileceği büyüklükte bir kap içerisine yerleģtirilmelidir. Tespit solüsyonunun miktarı doku hacminin 10 katı olmalıdır. Organ rezeksiyon numuneleri ise geniģ ağızlı plastik kaplara konulmalı ve üzerini tamamen kaplayacak Ģekilde tespit solüsyonu ilave edilmelidir. Bu numuneler tespit olduktan sonra dokuların çıkarılmasına engel olacak dar ağızlı kaplara kesinlikle konulmamalıdır. Tercih edilen tespit solüsyonu %10 luk tanponlu formalindir. Kemik iliği biyopsi materyalleri Holland fiksatifinde veya formaldehit içinde gönderilir. Otolizin önlenmesi için hastadan alınan numuneler, ameliyatın sonuna kadar beklenilmeden hemen tespit solüsyonuna konulmalı, kapların üzerine hastanın adı soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) içeren barkod yapıģtırılmalı ve en kısa sürede Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılmalıdır. Numunelerin bütünlüğü hiçbir Ģekilde bozulmamalı, numune hastadan alındığı biçimde kaba konulmalıdır. Hastanın farklı vücut bölgelerinden alınan biyopsiler farklı kaplara konulmalı ve karıģıklığı önleyecek Ģekilde bu lokalizasyonlar bir flaster veya etiketle belirtilmelidir. Numune kabının kapağı solüsyonun sızıntısını engelleyecek Ģekilde uygun olarak kapatılmalıdır. Numune kabı uygun Ģekilde etiketlenmelidir. PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) eksiksiz Ģekilde doldurulmalıdır. Formda; Ad-Soyad, doğum tarihi, cinsiyet, numunenin alındığı organ, alınıģ Ģekli ile hastanın kullandığı ilaçlar, gördüğü tedaviler (operasyon, radyoterapi ve kemoterapi, hormon tedavisi vb) varsa önceki patolojilerin sonuçları, klinisyen tarafından tanıya yardımcı olacağı düģünülen laboratuar ve radyolojik incelemelerin sonuçları gibi klinik bilgiler ve klinik ön tanı, numuneyi gönderen doktor ve çalıģtığı birim mutlaka yazılmalıdır.

5 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 5 / 17 Numunenin alındığı gün; eğer mesai saati dıģında alınmıģ ise bir sonraki iģ günü mesai baģlangıcında Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılmalıdır. Numune kabul iģlemi tamamlanan hastalara ya da hastane personeline hastaya ulaģtırılmak üzere kayıt kabul görevlisi tarafından PAT-YD-02 ( Patoloji Laboratuarı Materyal Takip Kartı) verilir. Etiketsiz veya yanlıģ etiketli numuneler, uygunsuz fiksasyon (yok / ya da yetersiz), PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) olmadan gönderilen numuneler red edilecektir. Reddedilen numuneler PAT-FR-29 (Patoloji Laboratuarı Kabul Edilmeyen Materyal Takip Formu) a kaydedilir. Tüm materyaller; numuneyi teslim edecek eleman (personel) tarafından, numune taģıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı olarak) oda sıcaklığında, sallanmadan ve mekanik travmaya maruz bırakılmadan taģınır. Oda sıcaklığının aģıldığı durumlarda numune taģıma çantasına buz aküsü konulur SĠTOLOJĠK NUMUNE Numuneler 08: 30 da kabul edilmeye baģlanır. Servikovaginal smearlerde alınan numuneler lama yayıldıktan sonra bekletilmeden (ilk 10 saniye içerisinde) ya % 95 lik etil alkolde ya da uygun bir fiksatif sprey (saç spreyi v.b.) ile fiske edilmelidir. Vücut boģluklarından elde edilen sıvılar saklama kabı, ağzı kapaklı tüp veya enjektör ile hemen Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılmalıdır. Kapların üzerine hastanın adı soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) içeren barkod yapıģtırılmalıdır. Eğer hemen gönderilemeyecekse buzdolabında +2 ºC - +8 ºC derecede saklanmalıdır. 24 saati geçen gecikmelerde sitolize bağlı olarak patolojik inceleme sonuçlarının yetersiz olabileceği unutulmamalıdır. Ġnce iğne aspirasyon numuneleri ya temiz bir saklama kabı içerisinde bekletilmeden hemen ya da rodajlı lamlara püskürtülerek baģka bir lam ile periferik yayma hazırlar gibi ince olarak yayılıp havada tam olarak kurutulduktan sonra Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılmalıdır. PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) eksiksiz Ģekilde klinik doktoru tarafından doldurularak gönderilmelidir.

6 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 6 / 17 Uygunsuz fiksasyon, hasta ismi ve protokol numarasının lama yazılı olmayıģı, lamın onarılamaz Ģekilde kırık olması numune red nedenidir. Tüm materyaller; numuneyi teslim edecek eleman (personel) tarafından, numune taģıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı olarak) oda sıcaklığında, sallanmadan ve mekanik travmaya maruz bırakılmadan taģınır. Oda sıcaklığının aģıldığı durumlarda numune taģıma çantasına buz aküsü konulur FROZEN NUMUNELERĠ Frozen; makroskobik değerlendirmeden sonra mikroskopik ve/veya imprint sitoloji yöntemleri ile yapılmaktadır. Frozen iģlemi için hastadan alınan numune en geç 10 dk içinde PAT-FR-25 (Patoloji- Sitoloji Materyal Gönderme Formu) üzerinde frozen yapıldığına dair not ile Patoloji Laboratuarı na gönderilmelidir. Bu süreyi aģan durumlarda ilgili kiģiyle telefonda görüģülerek dokunun çalıģılması isteniyorsa Ģartlı kabul olarak numune alınacaktır. Frozen incelenmesi istenen olgular bir gün önce ya da o günün sabahında ilgili klinik tarafından Patoloji Laboratuarı Sekreterliği ne bildirilmelidir. Numune alındıktan hemen sonra hasta barkodu (adı soyadı, doğum tarihi gün-ayyıl, kabul numarası) ve numune bilgilerinin olduğu etiket/barkod yapıģtırılan boģ kaplara konulur acilen PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) eksiksiz Ģekilde doldurularak Patoloji Laboratuarı na ameliyathane personeli veya ilgili birimin asistan doktoru tarafından ulaģtırılmalıdır. Hasta Hepatit B, Hepatit C taģıyıcısı ise ya da tüberküloz ve benzeri bir bulaģıcı hastalığı varsa bu durum ilgili laboratuar doktoruna telefonla bildirilmelidir. Numune formalin ya da baģka bir fiksatif içerisine kesinlikle konulmamalı hatta temas bile ettirilmemelidir. Frozen için gönderilen doku küçük ise kurumasını engellemek amacıyla serum fizyolojik ile ıslatılmıģ gazlı bez ile gönderilebilir. Frozen iģlemini takiben yapılan ameliyatta alınan numune en kısa sürede PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) üzerinde frozen yapıldığına dair not ile Patoloji Laboratuarı na gönderilmelidir.

7 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 7 / 17 Fiksatif içerisinde ve barkodsuz gönderilen spesimenler red edilecektir. Red edilen frozen numunesi patoloji doktoru tarafından ilgili birim telefonla aranarak uygun numune gönderilmesi için bilgi verir. Bu sırada patoloji sekreteri PAT-FR-29 ( Patoloji Laboratuarı Kabul Edilmeyen Materyal Takip Formu) a red edilen frozen numunesini kaydeder. Materyal rutin takip iģlemine alınır. Mikroskopik inceleme nöbetçi uzman patolog ve nöbetçi asistan doktor tarafından birlikte yapılır, sonuç patoloji asistanı tarafından istem formu üzerinde tarafımıza bildirilen telefon numarasından ilgili doktora telefonla bildirilir. Materyalin laboratuara geliģinden sonucun bildirilmesine kadar geçen süre ortalama 20 dakikadır. Ayrıca frozen raporunun tanı, çıkıģ saati ve gerekiyorsa yorum kısımları uzman doktor tarafından doldurulur ve imzalanır. Bunun bir nüshası ilgili kliniğin tercihi doğrultusunda frozen sonuç bildirme aģamasında gönderilen personele veya asistan doktora imza karģılığında verilir veya parafin takibi sonrası düzelenen rapor ile birlikte PAT-TL-06 (Patoloji Raporlarının Hastaya ve Hekime UlaĢtırılması Talimatı) ya göre teslimi yapılır. Diğer nüshası da arģivde saklanır. Elde edilen preparatlar PAT-TL-07 (Patoloji Laboratuarı ArĢiv Talimatı) ye göre saklanır. Patoloji laboratuarı arģivinde frozen kesitler olguya ait kalıcı kesitler ile birlikte saklanmaktadır. 7. PATOLOJĠ LABORATUARI ÖRNEK ALIMI ĠLE ĠLGĠLĠ KURALLAR 7.1. Hastalardan tetkik amacıyla alınan ve laboratuara gönderilmesi gereken histopatolojik ve sitopatolojik inceleme yapılacak örneklerin uygun koģullarda alınarak güvenli bir Ģekilde Patoloji Laboratuarları na gönderilmesi için gerekli kuralları belirlemektir Her örnek için mutlaka PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) doldurulmalıdır. Formda: Hasta adı soyadı Protokol numarası Hasta doğum tarihi(gün, ay, yıl) Sorumlu doktorun ismi Uygun klinik hikaye, laboratuar ve diğer veriler, Varsa önceki patoloji tanıları

8 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 8 / 17 Cevaplanması beklenen soru veya problemler Örnek kaplarının üzerine hastanın adı soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) içeren barkod yapıģtırılmalıdır Tüm örnekler, türlerine göre geçerli standart ilkeler göz önüne alınarak alınmalı ve PAT-TL-05 (Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı) doğrultusunda gönderilmelidir. AĢağıda özelliği olan biyopsi örneklerinin gönderilmesi için gerekli koģullar belirtilmiģtir. Bunların dıģında kalan tüm örnekler PAT-TL-05 (Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı) doğrultusunda tespit edilmeli ve gönderilmelidir BÖBREK ĠĞNE BĠYOPSĠSĠ GÖNDERME Böbrek iğne biyopsisi planlandığı zaman, hastanın doktoru patolojide sorumlu hekime, en geç bir gün önceden, biyopsi günü ve tahmini zamanı bildirilir. Ġğne biyopsi örneği SF ile ıslatılmıģ gazlı bez içersinde ( SF dolu kavanoz değil) en geç 15 dakika içinde taze olarak, hasta bilgileri yazılı olan PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) ile Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılır. 7.5.DĠREKT ĠMMÜNFLORESAN ĠNCELEME GEREKTĠREN DERĠ PUNCH BĠYOPSĠLERĠNĠ GÖNDERME Direkt immünfloresan inceleme için deri punch biyopsisi planlandığı zaman patolojide sorumlu hekime, en geç bir gün önceden, biyopsi günü ve tahmini zamanı bildirilir. Biyopsi örneği SF ile ıslatılmıģ gazlı bez içersinde ( SF dolu kavanoz değil) en geç 15 dakika içinde taze olarak, hasta bilgileri yazılı olan PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) ile Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılır. 8. SĠTOLOJĠK ÖRNEKLERĠN GÖNDERĠLMESĠ 8.1. AĢağıda sıralanan jinekolojik ve non-jinekolojik sitolojik materyallerde alınan örneklerin tamamı incelenmek üzere Patoloji Laboratuarı Sitoloji Ünitesi ne gönderilir. Jinekolojik materyaller Servikovajinal örnekler (Pap smear, Sıvı bazlı materyal )

9 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 9 / 17 Non-jinekolojik materyaller Vücut sıvıları (seröz effüzyon, idrar, BOS, kist sıvıları, eklem sıvıları, vb.) Yıkama sıvıları (BronĢ lavajı, periton yıkama, mesane yıkama, vb.) Ġnce Ġğne Aspirasyon Sitolojileri (ĠĠAS) Fırçalama materyalleri Diğer eksfoliyatif sitolojik materyaller (balgam, oral mukoza ve diğer sürüntüler) 8.2. Direkt yayma örnekleri (ĠĠAS, fırçalama, ve diğer sürüntüler) yayılmadan önce lamlar üzerindeki rodajlı kısım üzerine kurģun kalem ile doktor ya da doktor tarafından görevlendirilen sağlık görevlisi tarafından hasta adı ve soyadı yazılır. Doktoru tarafından hasta baģında hazırlanan direkt yayma preparatlar hasta baģında anında fikse edilir. Alınan materyalin niteliğine ve klinik-sitoloji arasındaki iģbirliğine göre alkol / sprey fikse ya da havada fikse preparatlar hazırlanır. Alkol / sprey fiksasyonu yapılacak materyal lam üzerine yayılır yayılmaz en geç 10 saniye içinde fiksasyon tamamlanır. Bu fiksasyon için %95 lik etil alkol ya da medikal sprey fiksatifler kullanılır. Alkol / sprey fiksasyonu gerekmiyor ise yayma preparatlar havada kurumaya bırakılır ve herhangi bir fiksatif içine konmadan ve bekletilmeden gönderilir. Yayma preparatların tümü kırılmayacak Ģekilde, PAT-TL-05 (Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı) doğrultusunda Sitoloji Laboratuarına gönderilir. Havada kurutulan veya sprey ile fikse edilen yaymalar preparat kutularında, alkolde fikse edilen preparatlar ise alkol ile dolu kapaklı kavanozlar içinde gönderilir. Hastaya ait klinik bilgiler hastanın doktoru tarafından PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) eksiksiz doldurulduktan sonra PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) e ve preparatların konulduğu kutu veya kavanozlar üzerine hastanın adı soyadı, doğum tarihi (gün, ay, yıl) ve kabul numarasını içeren barkod yapıģtırılır. Vücut sıvıları (seröz effüzyon, idrar, BOS, kist sıvıları, eklem sıvıları, vb.) ve yıkama materyalleri (bronģ lavajı, bronkoalveoler lavaj, mesane yıkama, v.b.) hastadan alındıktan sonra en geç 30 dakika içinde sitoloji ünitesine ulaģtırılır. Sitoloji Laboratuarı na saat 17:00 a kadar ulaģtırılamayan sıvılar örneklerin alındığı bölümde

10 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 10 / 17 buzdolabında +4 o C de saklanır. Ertesi iģ günü sabahı mesai saati baģlangıcından sonra en geç 30 dakika içinde Sitoloji Laboratuarı na gönderilir. Ameliyathanede operasyon sırasında alınan seröz kavite (periton, plevra) yıkama materyalleri hastadan alındıktan sonra eģit miktarda %50 lik etil alkol ile karıģtırılarak gönderilir. Sitoloji Laboratuarı na saat 17:00 a kadar ulaģtırılamayan sıvılar örneklerin alındığı bölümde buzdolabında +2 o C - +8 o C de saklanır. Ertesi iģ günü sabahı mesai saati baģlangıcından sonra en geç 30 dk. içinde sitoloji ünitesine gönderilir. %50 lik alkol hastane eczanesinden temin edilir. 9. ÖRNEKLERĠN TOPLANMASI VE TAġINMASI Hastalardan tetkik amacıyla alınan ve laboratuara gönderilmesi gereken tüm spesmenlerin güvenli bir Ģekilde toplanmasını, taģınmasını, zamanında yerine ulaģmasını ve taģımayı yapan personelin ve çevrenin kontaminasyonunu önlemede gerekli kuralları belirlemektedir. 9.1.Örnek Türleri Doku ve organ numuneleri Sitolojik numuneler Ġntraoperatif frozen numuneleri Konsültasyon numuneleri 9.2. Hastanemiz Patoloji Laboratuarı nda aģağıdaki rutin hizmetler verilmektedir: Rutin histopatolojik inceleme (biyopsiler, doku ve organ incelemeleri) Sitopatolojik inceleme(pap smear, vücut sıvıları, aspirasyon sitolojileri) Frozen çalıģma Histokimyasal incelemeler Ġmmunohistokimyasal incelemeler Ġmmünoflöresan incelemeler Raporların hazırlanması Patoloji bölümüne gönderilen aģağıdaki spesmenler sadece gross olarak Patoloji Asistanları tarafından tariflenirler ve değerlendirilirler. Mikroskopik inceleme yapılmaz.

11 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 11 / 17 DiĢler TaĢlar Yabancı cisimler Ortopedik amaçlı kullanılan metaller Meme implantları, testis implantları, çene implantları Hekimi tarafından oryantasyonu gereken ve taze olarak Patoloji Laboratuarı na getirilen veya özel takip solüsyonu gerektiren spesimenler dıģındaki tüm spesimenler dokunun otolize olmaması için derhal hacminin 20 katı miktarda % 10 luk tamponadlı formalin içeren ağzı sıkıca kapanabilen taģımaya uygun kaplara konur. % 10 luk tanponlu formalin solüsyonu her sene alınan stok solüsyonun özelliklerine göre Patoloji Laboratuarı önerilerine uygun olarak sorumlu teknisyeni tarafından hazırlanır. Kapların üzerine hastanın adı soyadı, kabul numarası ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) içeren barkod yapıģtırılır. Hastaya ait PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) hastanın hekimi tarafından eksiksiz doldurulduktan sonra hastanın ismi, soyadı doğum tarihi (gün, ay, yıl) ve kabul numarasını içeren barkod yapıģtırılır. Yukarıdaki üç madde tamamlandıktan sonra ameliyathane numuneleri her ameliyat sonrasında ameliyathane teknisyenleri tarafından ameliyathane sekreterliğine en geç 60 dakika içinde iletilir. Ameliyathanede toplanan tüm numuneler ameliyathane sekreterliğinde bulunan Ameliyathane Numune Kayıt Defteri ne, kayıt numarası, tarih, saat, hasta adı soyadı, kabul numarası, teslim alan ve teslim eden kiģilerin adı ve numune adedi içerecek Ģekilde ilgili yerin sekreteri tarafından kaydedilmelidir. Ameliyathaneden Ġntraoperatif konsültasyon (frozen kesit) için gönderilecek dokular tespit solüsyonuna konmadan, doku bütünlüğünü bozmayacak kaplarda taze olarak gönderilmelidir. Patolojiden intraoperatif konsültasyon istenecek hastanın numuneyi Patoloji Laboratuarı Sekreterliği ne PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) doldurularak hastaya ait barkod yapıģtırılmıģ olarak iletilir.

12 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 12 / 17 Ġntraoperatif konsültasyon (frozen kesit) değerlendirilmesi için gönderilen numune Patoloji Laboratuarı Sekreteri ne ameliyathane görevlisi tarafından teslim edilir. 9.2.DOKU NUMUNELERĠNĠN TAġINMASI Patoloji Laboratuarına numuneler 3 ayrı Ģekilde ulaģır Ameliyathaneden Numune Toplama ve TaĢıma Ameliyathanede, operasyon sırasında alınan yıkama materyalleri (periton yıkamalar, vb.) hastadan alındıktan sonra eģit miktarda %50 lik etil alkol ile karıģtırılarak veya bekletilmeden gönderilir. Ameliyathane sekreterliğinde biriken numuneler görevli personel tarafından günde bir kez alınır. Numuneleri almadan önce barkod üzerindeki isimler, kabul numaraları kontrol edilir. (numunelerin üzerinde hastaya ait bilgilerin bulunduğu barkod olmalıdır). Ameliyathane defterinde hastaya ait numune sayısı ile alınan numune sayısı karģılaģtırılarak, Ameliyathane Numune Kayıt Defteri imzalanıp alınır. PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) ve numune üzerinde barkod olmayan örnekler alınmaz. Bu eksiklikler tamamlandıktan sonra iģlem yapılır. Personel Patoloji Laboratuarı Sekreterliği ne numuneyi kapalı ve güvenli bir taģıma aracıyla getirir. Kayıt-kabul sekreteri tarafından, numuneler sayılarak ve barkodları kontrol edilip teslim alınarak Patoloji Laboratuarı Hasta Kayıt Defterine kaydı yapılır. Her numune için patoloji kabul numarası verilir ve Ameliyathane Numune Kabul Defteri ne numunelerin karģısına verilen numaralar sekreter tarafından yazılarak, tarih ve saat de eklenerek imzalanır. PAT-YD-02 (Patoloji Laboratuarı Materyal Takip Kartı) numuneyi getiren personele teslim edilir. Aynı zamanda PAT-FR-23 (Materyalin Makroskopiye Aktarım Formu) ün sektere ait kısmını doldurur. KaydedilmiĢ numuneler, sorumlu personel tarafından iģlem görmek üzere makroskopi odasında ilgili kiģinin makroskopi kabinine PAT-FR-23 (Materyalin Makroskopiye Aktarım Formu) doldurularak düzenli bir Ģekilde ve eksiksiz dizer.

13 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 13 / 17 Ġntraoperatif konsültasyon (frozen kesit) değerlendirilmesi için gönderilen spesmen görevli hizmetli tarafından 10 dakika içinde Patoloji Laboratuarı na getirilir. Numuneyi Patoloji Laboratuarı Sekreteri alır ve istem formuna patoloji bölümüne geliģ saatini kaydeder. Görevli sekreter numuneyi nöbetçi asistan hekime haber vererek teslim eder Hekim Tarafından Getirilen Numunelerin Toplanması ve TaĢınması Patoloji Laboratuarı Sekreteri, gelen spesmenlerin üzerindeki barkodları PAT-FR-25 (Patoloji Sitoloji Materyal Gönderme Formu) üzerindeki ile karģılaģtırır. Spesmen sayısını kontrol eder ve spesmeni teslim alır. PAT-YD-02 (Patoloji Laboratuarı Materyal Takip Kartı) teslim edilir. PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) ve spesmen üzerinde barkod olmayan numuneler alınmaz. Bu eksiklikler tamamlandıktan sonra iģlem yapılır. Hasta giriģinden sorumlu sekreter tarafından spesmenin Patoloji Laboratuarı Hasta Kayıt Defterine kaydı yapılır. KaydedilmiĢ spesmenleri sorumlu sekreter, iģlem görmek üzere Makroskopi Odası nda ilgili kiģinin makroskopi kabinine PAT-FR-23 (Materyalin Makroskopiye Aktarım Formu) doldurularak düzenli bir Ģekilde ve eksiksiz dizer Klinik ve Polikliniklerden Sitolojik Numulerin Toplanması: Tüm yayma preparatlar kırılmayacak Ģekilde gönderilir. Havada kurutulan ve ya sprey ile fikse edilen yaymalar preparat kutularında, alkolde fikse edilen spesimenler alkol ile dolu kapaklı kavanozlarla hastanın hekimi veya görevlendireceği sağlık personeli tarafından, numune taģıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı olarak) oda sıcaklığında, sallanmadan ve mekanik travmaya maruz bırakılmadan taģınır. Oda sıcaklığının aģıldığı durumlarda numune taģıma çantasına buz aküsü konulur. Vücut sıvıları hastadan alındıktan sonra en geç 30 dakika içinde Sitoloji Ünitesi ne ulaģtırılır. Sitoloji Ünitesi ne saat 17: 00 a kadar ulaģtırılamayan sıvılar buzdolabında + 2 o C - +8 o C de saklanır. Ertesi iģgünü sabahı mesai saati baģlangıcından en geç 30 dakika içinde gönderilir.

14 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 14 / 17 Hastaya ait klinik bilgiler hastanın doktoru tarafından PAT-FR-25 (Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu) eksiksiz doldurulduktan sonra sitolojik materyal üzerine hastanın adı soyadı, doğum tarihi (gün, ay, yıl) ve kabul numarasını içeren barkod yapıģtırılır Sitolojik materyaller AĢağıda sıralanan bütün sitoloji materyalleri incelenmek üzere DıĢkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi Patoloji Laboratuarı na gönderilir. Jinekolojik materyal; Servikovajinal örnekler (Smear ) Jinekolojik olmayan sitolojik materyal Vücut sıvıları (batın sıvısı, idrar, BOS, kist ve eklem sıvıları, vb. Yıkama sıvıları (mesane, periton, bronģ lavajı ), fırçalama materyalleri Ġnce iğne aspirasyon sitolojileri ve diğer eksfoliyatif materyaller Sitolojik materyallerin gönderilmesi ile ilgili kurallar Klinik tarafından hazırlanmıģ ĠĠAS, sürüntüler ve benzeri materyal kurģun kalem ile rodajlı kısımlarına hasta adı, soyadı yazılarak gönderilir. Hastadan alınan örnekler hemen alkol / sprey ile tespit edilir ya da havada kurutulur. Alkol veya sprey ile fiksasyon en geç 10 saniye içerisinde yapılmalıdır. Havada kurutulanlar herhangi bir fiksatif içine konmadan gönderilir. Ġstem formuna fiksasyon yöntemi (havada kurutularak veya alkol /sprey ) belirtilir. Yayma preparatlar PAT-TL-05 (Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı) uygun olarak ve barkod yapıģtırılarak gönderilir. Vücut sıvıları hastadan alınır alınmaz en geç 30 dakika içerisinde Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılır. AkĢam saat 17: 00 dan sonra alınan sitolojik materyaller ise +2 ºC - +8ºC derecede buzdolabında saklanır. Sabah mesai baģlangıcında Patoloji Laboratuarı na ulaģtırılır. Tüm materyaller; numuneyi teslim edecek eleman (personel) tarafından, numune taģıma çantasında (numune kapları ve numune çantasının ağzı kapalı

15 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 15 / 17 olarak) oda sıcaklığında, sallanmadan ve mekanik travmaya maruz bırakılmadan taģınır. Oda sıcaklığının aģıldığı durumlarda numune taģıma çantasına buz aküsü konulur Enfeksiyon Önlemleri: Tüm spesmenlere enfeksiyon taģıdığı düģünülerek yaklaģılmalıdır. Tüm spesmen taģıma süresinde, materyal ile temas halinde olan herkes eldiven giymelidir. TaĢıma iģlemi bittiğinde eldivenler çıkarılıp eller yıkanmalıdır. Patoloji Laboratuarı ndaki çalıģanlar enfeksiyonlardan korunmak için hazırlanan ENF-TL-32 (Laboratuar ve Kan Alma Üniteleri Temizlik Talimatı) ye uymalıdır. 10. PATOLOJĠ LABORATUARI SÜREÇLERĠ Örneklerin Etiketlenmesi Gelen her örnek geldiği ve kayda girdiği andan itibaren tek bir kod numarası ile kodlanır ve bu kodlama rapor edilene kadar her aģamada devam eder. Hastaya ait tüm belgeler, preparatlar, bloklar ve kalan doku örnekleri örneğin kime ait olduğunu belirten, silinmeyecek ve karıģmayacak Ģekilde yazı, etiket veya tercihen barkod ile iģaretlenmelidir. Kasete yazılan numara, materyalden kaç blok alındığı rapora yazılı olarak kaydedilmelidir Patoloji Laboratuarı Sonuç Verme Süreleri Patoloji Laboratuarları na gelen örneklerin incelenmesi, örneklerin niteliğine, ek iģlem, tetkik gerekliliği veya rutin yoğunluğuna göre rapor edilme sürelerinde değiģiklik olabilmektedir. AĢağıda verilen süreler mesai günlerini içerir. Biyopsi incelemeleri Doku ve organ incelemeleri 7 iģ günü 7 iģ günü

16 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 16 / 17 Sitolojik örnekler 4 iģ günü Ġntraoperatif frozen kesit 20 dakika içinde rapor edilir. Özel iģlemler için aģağıda belirtilen zamanlar eklenir. Bir gece tespit etmek 1 iģ günü Dekalsifikasyon 1 iģ günü Yeniden örnekleme 1 iģ günü Yeni kesit 1 iģ günü Ġmmunhistokimya ve Histokimya 1-2 iģ günü Bölüm içi konsültasyon 1 iģ günü Sitolojik örneklerden hücre bloğu yapma RAPORLAMA 2-3 iģ günü Protokol numarasının önünde doku ve organ numuneleri için B, sitolojik numuneler için S, frozen numuneleri için F ve konsültasyon numuneleri için K harfi bulunur. Hastanın protokol numarası materyalin laboratuara kabulünden itibaren hastayı tanımlamaktadır. Raporlar rapor yazma sekreterleri tarafından, onlara teslim edilen istem formlarında yazan bilgilere göre bilgisayarda otomasyon sistemi üzerinde yazılır ve iki nüsha halinde yazıdan çıktı alınır. Bu iki nüsha istem formuna iliģtirildikten sonra ilgili doktora teslim edilir. Ġlgili doktor asistan doktor ise raporları okur, gerekli ise düzeltmeleri yaparak tekrar sekretere verir, son kontrolden sonra imzalara ve rutin uzmanına verir. Rutin uzmanı raporları okur, gerekli ise düzeltmeleri asistan doktora verir veya sekretere yaptırarak raporu son haliyle imzalar ve sonuç verme sekreterine verir. PAT-TL-10 (Ġntraoperatif Konsültasyon(Frozen Section) Talimatı) a uygun olarak yapılır. Sonuç verme sekreteri, raporların bir nüshasını ayaktan gelen hastanın kendisi PAT-LS-06 (Patoloji Raporu Teslim Edilecek KiĢi Listesi) da belirttiği yakınına / klinik doktoruna vermek üzere dosyalar, birer nüshasını ise laboratuar arģivine kaldırılmak üzere arģiv görevlisine verir. Ek Rapor: Ġncelenen ve sonuçlanan bir materyalin herhangi bir nedenden dolayı tekrar incelenmesi ve yeni inceleme sonucu mevcut rapora ek bilgiler ilave edilmesi gerekebilir.

17 Doküman No:PAT-RH-02 Yayın Tarihi: Revizyon No:01 Revizyon Tarihi: Sayfa 17 / 17 Ek bilgiler mevcut raporun en alt kısmına EK RAPOR-RAPORLAMA TARĠHĠ yazısının devamına yazılarak yeni bir rapor Ģeklinde aynı biyopsi kodu ile tanımlanır. 11. ĠLGĠLĠ DOKÜMANLAR Patoloji-Sitoloji Materyal Gönderme Formu PAT-FR-25 Patoloji Laboratuarı Materyal Takip Kartı PAT-YD-02 Numune Toplama ve TaĢıma Talimatı PAT-TL-05 Patoloji Laboratuarı Kabul Edilmeyen Materyal Takip Formu PAT-FR-29 Laboratuar ve Kan Alma Üniteleri Temizlik Talimatı ENF-TL-32 Materyalin Makroskopiye Aktarım Formu PAT-FR-23 Ameliyathane Hasta Kayıt Defteri Patoloji Laboratuarı Hasta Kayıt Defteri