PATOLOJİ LABORATUVARI TEST VE UYGULAMA REHBERİ

Transkript

1 Sayfa No 1/21 İÇİNDEKİLER: 1. AMAÇ. 2. KAPSAM. 3. PATOLOJİ BÖLÜMÜ 4. ÖRNEK GÖNDEREN BİRİMLERİN VE MERKEZLERİN TANIMI: A. BİRİMİNİZE VE MERKEZİNİZE UYGUN ÖRNEK GÖNDERME YÖNTEMİ İÇİN İNCELEYİNİZ. 5. ÖRNEK TÜRLERİ VE UYGUN ŞEKİLDE TRANSFERİNİN YAPILMASI A. BİYOPSİ ÖRNEKLERİ a) DİF ÖRNEKLERİ B. İNTRA OPERATİF KONSÜLTASYON ÖRNEKLERİ C. SİTOLOJİ ÖRNEKLERİ a) İNCE İĞNE ASPRASYON SİTOLOJİ ÖRNEKLERİ b) BOS ÖRNEKLERİ D. KONSÜLTASYON MATARYALLERİ. 6. ÖRNEK ALIMI İLE İLGİLİ KURALLAR 7. ÖRNEK KABUL VE RED KRİTERLERİ. 8. ÖRNEKLERİN LABORATUVARA KABULÜ 9. RAPORLARIN HASTA VE DOKROTLARA ULAŞTIRILMASI.

2 Sayfa No 2/ RAPORLAMA KULLANILAN ULUSAL VE ULUSLAR ARASI STANDARTLAR. 11. BLÜM DIŞI KONSÜLTASYONLAR 12. ÖN HAZIRLIK İŞLEMİ GEREKTİREN TESTLERE AİT BİLGİLER 13. LABORATUAR DIŞINDAKİ KRİTİK SÜREÇLER İLE İLGİLİ BİLGİLER. 14. MAKROSKOPİK DEĞERLENDİRME. 15. MİKROSKOBİK DEĞERLENDİRME. 16. SİTOLOJİK DEĞERLENDİRME. 17. RUTİN (HEMATOKSİLEN EOZİN BOYAMA YÖNTEMİ İLE HAZIRLANMIŞ PREPARATLARIN İNCELENMESİ) DIŞI (KONVANSİYONEL) YÖNTEMLERE AİT BİLGİLER. 18. KALİTE KONTROL ÇALIŞMASI 19. PATOLOJİ RAPORLARININ HAZIRLANMASI. 20. ÖRNEKLERİN ÇALIŞMA ZAMANI 21. PATOLOJİ LABORATUARINDA ÇALIŞILAN TESTLER VE SONUÇLANDIRMA SÜRELERİ 22. RAPORLAMA SÜRELERİ. 23. PANİK TANI KRİTERLERİNİ VE BİLDİRİMİ. 24. SONUÇLAR HASTAYA VE HEKİME ULAŞTIRILMASI 25. BLOK, PREPARAT VE RAPORLARIN ARŞİVLENMESİ

3 Sayfa No 3/21 1. AMAÇ: Patoloji laboratuarı test ve uygulama rehberinin amacı; Patoloji bölümü ve işleyişi hakkında genel bilgiler vermek ve Sağlıkta Kalite Standartları kapsamında örnek alımı, örneğin uygun transferi, kabul, ret kriterleri, tanılama, raporlama ve arşivlemeye kadar olan süreçlerde yöntem ve kuralları yazılı doküman haline getirerek ilgili klinikler ile uygulama birliği sağlamak ve standart bir yöntem belirlemektir. 2. KAPSAM: Bu rehber Patoloji Laboratuarına örnek gönderen tüm birim ve merkezler ile gönderilen örnekleri kapsar. 3. PATOLOJİ BÖLÜMÜ: Organ-doku biyopsileri, vücut sıvıları ve hücre örneklerini inceleyerek hastalıkların nedenlerini, hastada belirtilere ve bulgulara yol açan altta yatan mekanizmaları araştıran değişik moleküler ve immünolojik metodlar kullanarak hücrede dokuda ve organda meydana gelen yapısal ve fonksiyonel değişimleri tesbit ederek tanı koymada ve tedaviyi yönlendirmede önemli bir görevi yerine getirir. 4. ÖRNEK GÖNDEREN BİRİMLER VE MERKEZLER a) Ameliyathane Ameliyathane şartlarında alınan örneklerin tetkik istemini steril olmayan hekim ve görevli sekreter tarafından yapılır. Tetkik istemi HBYS üzerinden yapılır. Ayrıca Patoloji İstem Formu düzenlenir. İstem formunda klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere tüm alanları eksiksiz doldurmalıdır. Operasyon esnasında İntraoperatif konsültasyon talepleri rehberin ilgili bölümünde yer alan usuller çerçevesinde yerine getirilir. b) Servis ve poliklinikler. Servis ve polikliniklerden yapılan tetkik istemleri ilgili hekim tarafından HBYS üzerinden ve Patoloji İstem Formu düzenlenerek yapılır. İstem formunda klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere tüm alanları eksiksiz doldurmalıdır. c) Dışmerkezler. Dış merkezler hastanemiz dışındaki sağlık kuruluşlarıdır. Daha önce başka bir merkezde tanılanmış örneklerin merkezimizde konsültasyon amaçlı incelenmesi istenmesi durumunda;

4 Sayfa No 4/21 Hastanemiz ile anlaşmalı sağlık kuruluşlarından gelen örnekler tetkik polikliniğince müracaatı kabul edilir. HBYS istemi ve Patoloji İstem Formu düzenlenmesi kayıt kabul biriminde tamamlanır. Hastanemiz ile herhangi bir anlaşması olmayan dış merkezlerden gönderilen örneklerin test talepleri ise ilgili poliklinik hekimleri tarafında HBYS den yapılır ve Patoloji istem formu düzenlenir. 5. ÖRNEK TÜRLERİ VE UYGUN ŞEKİLDE TRANSFERİNİN YAPILMASI A. Ameliyatla alınan (eksizyon, rezeksiyon, amputasyon) doku ve organ örnekleri Ameliyatla alınan örnekler ilgili kliniğin sorumlu hekimin gözetiminde ağzı kapaklı ve uygun hacimde bir kaba alınır. Örnek büyüklüğünün takriben 10 katı %10 luk formaldehit fiksatif konmalı ve ağzı sızmayacak şekilde kapak ile kapatılmalıdır. Örnek kabı HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. Örneği tanımlayan, adedini ve niteliğini belirten tanıtıcı etiket yapıştırılmalıdır. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji Ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya nosu, klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar eksiksiz doldurmalıdır. Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Parça alımı sırasında dokuların zedelenmesine sebep olabilecek aletler (stapler aleti gibi) dokudan çıkarılmalıdır. Kolektomi materyalinin içeriği boşaltılmalıdır. Aksi takdirde fiksatifin penatrasyonunu olumsuz etkileyecek, otolize neden olabilecektir. Kolon, içeriğinin boşaltılması için gerekliyse uygun şekilde açılmalıdır. Örneğin Patoloji Laboratuarına transferi beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde görevli personel aracılığıyla yapılmalıdır.

5 Sayfa No 5/21 B. Biopsi ile alınan (iğne, insızyonel, eksızyonel) doku ve organ örnekleri Örnek büyüklüğünün takriben 10 katı %10 luk formaldehit fiksatif konmalı ve ağzı sızmayacak şekilde kapak ile kapatılmalıdır. Farklı lezyonlardan veya aynı lezyondan birden fazla örnek alınıyorsa numune kabı ayırıcı veya tanımlayıcı kodlar ile kodlanmalıdır. Bu kodlara ait açıklama Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda yer almalıdır. Örnek transfer kabı HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya nosu, klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar eksiksiz doldurmalıdır. Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Örneğin Patoloji Laboratuarına transferi, beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde görevli personel aracılığıyla yapılmalıdır. a) DIF: Olgunun İmmünofoloresan yöntem kullanılarak değerlendirilmesi istendiği durumlarda Örnekler uygun bir kapta SF içine alınmalıdır. Biyopsinin yapılmasını takiben örnekler gecikmeksizin patoloji laboratuarına ulaştırılmalıdır ( takribi 15 dak.). Farklı lezyonlardan veya aynı lezyondan birden fazla örnek alınıyorsa numune kabı ayırıcı veya tanımlayıcı kodlar ile kodlanmalıdır. Bu kodlara ait açıklama Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda yer almalıdır. Örnek transfer kabı HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya numarası, klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar eksiksiz doldurmalıdır.

6 Sayfa No 6/21 Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Örneğin Patoloji Laboratuarına transferi, beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde görevli personel aracılığıyla yapılmalıdır. Mesai saati dışında ya da mesai saati bitimine yakın bir zaman diliminde biyopsi yapılacak ise mutlaka bölümümüzle irtibata geçilmeli, teknik destek talep edilmelidir. C. İntraoperatif konsültasyon (frozen section) örnekleri: İntaoperatif konsültasyon örneklerinin tanılama sürecinde yer alan tüm işlem basamakları ACİLDİR. İlgili klinik örneği göndermeden önce Patoloji laboratuar kayıt kabul birimi ile irtibata geçmeli ve İntraoperatif konsültasyon amaçlı örnek göndereceğini bildirmelidir. Örnekler herhangi bir koruyucu sıvı ( Formaldehit, SF) içine konmamalıdır. Temiz ve kapalı bir kapta Taze doku olarak gönderilmelidir. Ancak kuruma riski taşıyan küçük biyopsiler SF ile nemlendirilmiş spanç içinde gönderilmelidir. Örnek transfer kabı HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya nosu, klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar eksiksiz doldurmalıdır. İstem kâğıdına Frozen inceleme sonucunu bildirileceği ameliyatın yapıldığı odanın telefon numarası yazılmalıdır. Örneğin gönderildiği saat ve transferini gerçekleştirecek personelin adı istem kâğıdı üzerine not edilmelidir Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Örneğin Patoloji Laboratuarına transferi, beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde görevli personel aracılığıyla yapılmalıdır. D. Sitolojik materyal

7 Sayfa No 7/21 a) Servikal smear Servikal smear örnekleri Fırça vasıtası ile özel bir konteyner içinde bulunan koruyucu fiksatif içine taşınır. Fırça koruyucu fiksatifin bulunduğu konteynerin tabanına yumuşak bir şekilde bastırılarak karıştırma hareketi yapılır. Bu sayede fırça uçunda bulunan hücre örnekleri koruyucu fiksatife geçecektir. Fırça konteyner içinde bırakılmaz. Koruyucu fiksatifin bulunduğu konteynerin ağzı sızdırmayacak şekilde kapatılır. Koruyucu fiksatif içeren konteyner HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya nosu, klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar eksiksiz doldurmalıdır. Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Örneğin Patoloji Laboratuarına transferi, beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde hasta veya hasta yakını tarafından yapılabilir. b) Yayma( meme başı, fırça gibi), İnce iğne aspirasyon sitolojisi: Aspire edilen ya da fırça yardımı ile alınan materyal lamın 3/2 sini geçmeyecek ve ince film tabakası olacak şekilde doğru teknikle yayılmalıdır. Lam etiketleme ( rodaj) alanına taşmamalıdır. Klinik ve aranılan tanı açısından özel bir gereklilik yok ise preperatlar havada kurutularak fiske edilmelidir. Temiz ve korunaklı ( lam transfer mapesi ) kaplarla tranferi yapılmalıdır. Asprasyon yapılan enjektör güvenli bir şekilde örnekler ile birlikte gönderilmelidir. Örnek transfer kabı (mapesi) HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya nosu, klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar

8 Sayfa No 8/21 eksiksiz doldurmalıdır. Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Örneğin Patoloji Laboratuvarına transferi beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde hasta veya hasta yakını tarafından yapılabilir. c) Plevra, Periton, İdrar, Balgam ve lavaj gibi vücut boşluklarından alınan sıvılar: Vücut sıvıları uygun enjektör veya tüplere alınmalıdır. Enjektör iğnesi kapalı ve emniyete alınmış olmalıdır. Tüp ve kapların kapakları sızdırmayacak şekilde kapatılmış olmalıdır. alınan Örnek transfer kabı HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya nosu, klinik öykü, fiziki bulguları, ön tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar eksiksiz doldurmalıdır. Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Örneğin Patoloji Laboratuarına transferi, beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde gecikmeden yapılmalıdır. Örneğin transferinde gecikme söz konusu olacak ise örnekler +4 C da bir müddet saklanabilir. d) BOS: Örnek temiz bir tüpe alınmalı ve ağzı kapatılmalıdır. Girişimi takiben BOS örneği gecikmeksizin patoloji laboratuarına ulaştırılmalıdır ( takribi 15 dak.). Örnek transfer kabı HBYS den alınan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. doldurulmalıdır. Patoloji ve Sitoloji İstem Formunda istenen ( Hasta adı soyadı, dosya nosu, klinik öykü, fiziki bulguları, ön

9 Sayfa No 9/21 tanı, laboratuar sonuçları ve önceki patoloji tanılarını dahil olmak üzere) tüm alanlar eksiksiz doldurmalıdır. Örneğin incelenme istemi ayrıca HBYS üzerinden yapılmalı, doğru örnek tanımı ve kodu girilmelidir. Örneğin Patoloji Laboratuarına transferi, beraberinde Patoloji ve Sitoloji İstem Formu olduğu halde görevli personel tarafından yapılmalıdır Mesai saati dışında ya da mesai saati bitimine yakın bir zaman diliminde örnek gönderilmesi söz konusu olduğu durumlarda mutlaka Patoloji laboratuarı ile irtibata geçilmeli, teknik destek talep edilmelidir. 6. ÖRNEK ALIMI İLE İLGİLİ KURALLAR A. Ameliyat ve biyopsi materyalleri: Cerrahi sınır değerlendirilmesi istenen örneklerde mutlaka işaretleme yapılmalı ve detaylar mümkünse kağıt üzerinde belirtilmelidir. İncelenmesi istenen doku ve organların bütünlüğü bozulmamalı ve kesit atılmamalıdır. Kistik doku ve organlar boşaltılmamalı, içerikleri çıkarılmamalıdır. Kürete edilen organ ve dokuların tamamı gönderilmelidir. İnsizyonel biopsilerde kitlenin bütünü ile ilgili klinik ve radyolojik bilgiler tetkik istek formunda belirtilmelidir. Enfeksiyon ve bulaşıcı hastalık riski olan örnekler için uyarı işareti gönderilmelidir. B. Sitolojik materyaller: İnce iğne biopsileri ve ponksiyon ile alınan sıvılarda biyopsinin alınacağı yer antiseptik solüsyonla iyice temizlenmeli, mümkünse ultrason eşliğinde doğru yerden örnekleme yapılmalıdır. Çok az miktarda elde edilen sıvı temiz lam veya lamlar üzerine çok ince bir tabaka halinde yayılmalı ve %70 alkolde tespit edilerek lam kutularında hemen laboratuvara gönderilmelidir. Fazla miktardaki sıvılar temiz veya steril kaplarda bekletilmeden laboratuvara gönderilmelidir. Servikovaginal smear hekim veya eğitim almış ve sertifikası olan ebe-hemşire tarafından alınmalıdır. Alınan örnekler transizyonel zonu da içermelidir. İdrar, balgam gibi vücut sıvıları temiz veya steril kaplarda ağzı kapaklı olarak laboratuvara çok

10 Sayfa No 10/21 kısa sürede ulaştırılmalıdır. Enfeksiyon ve bulaşıcı hastalık riski olan örnekler işaretlenmelidir. C. Frozen(intraoperatif konsültasyon) materyalleri: Cerrahi sınır değerlendirilmesi istenen örneklerde mutlaka işaretleme yapılmalı ve detaylar mümkünse kağıt üzerinde belirtilmelidir. İncelenmesi istenen doku ve organların bütünlüğü bozulmamalıdır. İncelenecek örnek hiçbir solüsyona konmadan, temiz bir taşıma kabında en hızlı sürede laboratuvara gönderilmelidir. 7. ÖRNEK KABUL VE RED KRİTERLERİ A..ÖRNEK KABUL KRİTERLERİ a) Tetkik istemi HBYS yanı sıra Patoloji ve Sitoloji İstem Formu düzenlemek suretiyle yapılmalı. Hastanın klinik sürecinden sorumlu hekim, istem sırasında hastayla ilgili istenen bilgileri eksiksiz olarak doldurmalıdır. Hastanın kinik bilgileri ile varsa tanıya yardımcı laboratuvar sonuçları ve klinisyenin ön tanıları istemde yer almalıdır. b) Uygun fiksatif Laboratuvarımızda histopatolojik incelemerin yapıldığı örnekler için %10 formaldehit kullanılır. %10 Formaldehit doku örneğinin üzerini tamamen aşmalıdır. (%10 Formalin solüsyonu hazırlanması: 1 ölçü %40 formalin solüsyonu + 9 ölçü su.) DIF çalışması istenen örnekler SF içinde gönderilmelidir. İntraoperatif konsültasyon örnekleri taze doku olarak kabul edilir. İİA Sitoloji yaymaları havada kurutularak fiske edilmesi tercih edilir. PAP smer örnekleri Sıvıbazlı sitoloji teknolojisi ile çalışılacağından özel konteynerlerde koruyucu fiksatif ile kabul edilir. Hacimli vücut sıvılarına herhangi bir fiksatif ilave edilmez. Örnek olduğu haliyle gönderilir. c) Örneklerin uygun kaba alınmış olması: Ameliyat ve biopsi ile alınan doku ve organ örnekleri hacimlerine uygun kaplara konulmalı ve bunlar örneğin hacminin en az 10 katı olmalıdır.

11 Sayfa No 11/21 Kapakların ağızları örneğin rahatça alınmasını sağlayacak şekilde geniş ve vidalı olmalıdır, solüsyonu sızdırmamalıdır. Mümkünse taşınmasının kolay olması ve kırılma olasılığının düşük olmasından dolayı plastik şeffaf kaplar tercih edilmelidir. Sitolojik yayma preparatlar ince bir tabaka halinde yayıldıktan sonra havada kurutularak fiske edilir. Lamlar üst üste gelmeyecek şekilde kırılma ve bulaşmalardan korunarak transferi yapılmalıdır. Tercihen Lam transfer mapeleri ve ya lam taşıma kutuları kullanılmalıdır. Alkol ile fiske edilen preparatlar yine üst üste gelmeyecek şekilde %70 lik alkol içinde tespit solüsyonu ile tercihen kapaklı ve sızdırmaz lam transfer kutusu veya uygun yine kapaklı sızdırmaz ( cam veya plastik şale) kaplarda laboratuara gönderilmelidir. PAP smear örnekleri fırça vasıtası ile özel bir konteyner içinde bulunan koruyucu fiksatif içine taşınır. Fırça koruyucu fiksatifin bulunduğu konteynerin tabanına yumuşak bir şekilde bastırılarak karıştırma hareketi yapılır. Bu sayede fırça uçunda bulunan hücre örnekleri koruyucu fiksatife geçecektir. Fırça konteyner içinde bırakılmaz. Örnek kabı kapağı sızdırmayacak şekilde kapatılır. Vücut boşluklarından alınan sıvılar, idrar ve balgam örnekleri enjektör, tüp veya hacmine göre temiz vida kapaklı bir kapla transferi sağlanmalıdır. Örnek zaruri hallerde +4 C buzdolabında saklanabilir. Frozen için alınan örneklerde hacmine uygun temiz bir kap içinde taze olarak ( Formaldehit veya başka bir fiksatif kullanmayınız) gönderilmelidir. Örnek küçük ve kuruma riski taşıyorsa hafif nemlendirilmiş spanç arasında yine temiz bir örnek kapı içinde gönderilmelidir. d) Örneği etiketlenmiş olması: Örnek kabı HBYS den alınan, hastanemiz genelinde kullanılan ve hasta kimlik bilgilerini içeren barkot etiketi ile etiketlenmelidir. Bu barkod etiketinde azami hastanın adını, soyadını, dosya numarası, yaşı, cinsiyeti, TC kimlik numarası, tarih ve işlemin yapıldığı klinik bilgileri yer almaktadır. Klinik gereklilik durumunda yada birden fazla organdan veya tek organdan birden fazla girişimle örnek alınmış ise her biri farklı örnek kabına konmalı ve üzeri bu bilgileri içerecek şekilde ayrıca etiketlenmelidir. Numunenin etiketlenmesi işlemi örnekleme işleminin yapıldığı klinikte ve işlemi yapan sağlık

12 Sayfa No 12/21 personeli tarafından ya da gözetiminde yapılmalıdır. e) Örnekler uygun koşullarda transfer edilmesi ve Kabın ve numunenin hasar görmemiş olması: Transfer kapları hasar görmemiş olmalı. Tespit solüsyonunda eksilme dökülme olmamalıdır. Yine örnek transfer kabı üzerinde hastaya ait bilgiler silinmiş yırtılmış olmamalı açık ve okunaklı olmalıdır. Sitolojik sıvılar dökülmemiş olmalıdır. Sitolojik materyaller (hazır yayılmış preparat) hasar görmemelidir. f) Patoloji tetkik istem formu ile birlikte gönderilmelidir: Patoloji tetkik istem formu eksiksiz olarak örneği gönderen hekim tarafından doldurulmalı, imza ve kaşesi bulunmalıdır. Patoloji uzmanının doğru tanı koymasına yardımcı ek bilgi ve bulguları açıkça ifade etmelidir. B. ÖRNEK RET KRİTERLERİ a) Hasta kimlik bilgilerinin patoloji tetkik istem formunda ya da örnek üzerinde olmaması: Örnek kabı örneği gönderen klinik tarafından hasta kimlik bilgisi içeren barkod etiketi ile etiketlenmelidir. Barkod etiketi olmayan ve hasta kimlik bilgisi içermeyen örnekler hiçbir surette kabul edilmeyerek ret edilir. Trasnferle görevli personelin halihazırda etiketleme yapması kabul edilmez. Örnekleme işlemi yapan sağlık personelince ilgili klinikte yapılmış olmalıdır. Örneğe ait tetkik istemi HBYS üzerinden gerekçesi yazılarak reddedilir. Patoloji tetkik istem formu içinde aynı durum geçerlidir. b) Hasta kimlik bilgilerinin patoloji tetkik istem formunda ile örnek üzerindeki bilgilerin tutarsız olması veya okunamayacak derecede zarar görmüş olması Patoloji istem formunda yer alan hasta kimlik bilgileri ( ad soyad, dosya no) ile örnek üzerinde yer alan kimlik bilgileri tutarsız ise örnek kabul edilmez. Örneğe ait tetkik istemi HBYS üzerinden gerekçesi yazılarak reddedilir. c) Örneklerden bir, birkaçının eksik olması veya örnek bilgisi ile örnek arasında uyuşmazlık olması. HBYS üzerinden yapılan istemde veya patoloji tetkik istem formunda birden fazla örnek

13 Sayfa No 13/21 olmasına rağmen bunlardan bir veya birkaçının eksik olduğu tespit edildiği durumlarda kayıt kabul sekreterliği örnekleri kabul etmez. Örneğe ait tetkik istemi HBYS üzerinden gerekçesi yazılarak reddedilir. Tektkik istem formunda yer alan bilgiler ile örnek arasında çelişki olduğu tespit edildiği durumlarda da yine aynı işlem uygulanır. d) Patoloji ve Sitoloji İstem Formu düzenlenmemesi. İlgili klinin tarafından TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. düzenlemeden gönderilen numuneler kabul edilmez. Örneğe ait tetkik istemi HBYS üzerinden gerekçesi yazılarak reddedilir C..KABUL KRİTERİNE UYMAYAN, SUBOPTİMAL KOŞULLARDA GÖNDERİLEN ANCAK HASTA YARARINA KABULÜ YAPILAN ÖRNEKLER: Suboptimal koşullarda gönderilen örnekler hasta yararına kabul edilirken örneğin laboratuarımıza geldiği koşullar Patoloji istem formuna kayıt kabul sekreteri ve makroskobi teknikeri / sitoloji laboratuarı teknikeri tarafından not edilir. Konu ile ilgili DÖF düzenlenir ve klinik telefon ile aranarak uygunsuz durum iletilir. a) Uygun olmayan kap ve fiksatif miktarı: Örnek kendi boyutuna göre çok taransfer kabı çok küçüktür ve fiksatif miktarı yetersizdir. Örnek hasta yararına kabul edilir ancak kayıt kabul birimi görevli sekreteri ve makroskopi teknikeri tarafından DÖF düzenlenir ve konu telefon ile ilgili kliniğe iletilir. b) Uygun olmayan tespit solüsyonu: Örneğin uygun tespit solüsyonunda olmaması (serum fizyolojik gibi otoliz ve sitolize neden olan solüsyon içinde olması) veya solüsyonsuz olması, frozen için gönderilen örneğin tespit solüsyonunda gönderilmesi Örnek hasta yararına kabul edilir ancak kayıt kabul birimi görevli sekreteri ve makroskopi teknikeri tarafından DÖF düzenlenir ve konu telefon ile ilgili kliniğe iletilir. c) Örneğin veya örnek kabının hasar görmüş olması: Cam preparatların kırılması, örneğin uygun transfer kabı içerisinde olmaması, Sıvı materyalin dökülerek kritik miktara eksilmesi gibi durumlardır. Kayıt kabul sekreteri ve makroskobi teknikeri / sitoloji laboratuarı teknikeri tarafından uygunsuz durum Patoloji istem formuna not

14 Sayfa No 14/21 edilir. DÖF düzenlenir ve klinik telefon ile aranarak uygunsuz durum iletilir. d) Eksik klinik bilgi: Klinik bilgi eksikliği durumunda örneğin kabulü yapılırken ilgili klinik ile görüşülerek bilgi talep edilir. 8. ÖRNEKLERİN LABORATUVARA KABULÜ VE KAYIT NUMARASI İLE ETİKETLENMESİ Laboratuvara numune örnek kabul ve ret kriterlerine göre kontrol edilir. Örneğin kontrolünde kabulüyle ilgili bir sakınca yok ise HBYS üzerinden kabulü yapılır. HBYS sitoloji ve biyopsi olarak iki temel kategoriye ayrılan materyaller için bir kayıt numarası üretir. HBYS ardışık olarak ürettiği ve kayıt numarası ve hasta bilgilerini içeren patoloji laboratuarına özgü barkod etiketinden 3 ve daha fazla çıktı alınır. Örneğin biri barkod etiketi deftere yapıştırılarak defter kaydı alınır. Bir diğeri Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. na yapıştırılarak istem formu kayıt numarası ile etiketlenir. Diğer barkod etiketi Numunenin üzerine yapıştırılarak kayıt numarası ile örnek etiketlenir. Başka bir barkod çıktısı ise hasta bilgi fişine yapıştırılarak hasta veya görevli personele verilir. Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. hastalarımıza SMS ile bilgi mesajı iletmek üzere güncel cep telefon numarası not edilir. 9. RAPORLARIN HASTA VE DOKTORA ULAŞTIRILMASI. Patoloji raporları HBYS de yazılır ve sistem üzerinden HBYS kullanıldığı terminallerden hekimler tarafından görüntülenebilir. İnceleme işlemi tamamlanan ve raporlanan vakaların tamamlandığı bilgisi hastalara SMS ile iletilir. Basılı raporlar tek nüshadır ve rapor arşivinde tutulur. Resmi kurumların ve hastalarımızın talebi olduğunda basılı rapor patoloji rapor sekreterliğince çoğaltılabilmektedir. 10. RAPORLAMA KULLANILAN ULUSAL VE ULUSLAR ARASI STANDARTLAR. Patoloji laboratuarında incelenen örneklerin tanılanmasında dünya sağlık örgütün tarafından

15 Sayfa No 15/21 düzenlenmiş uluslararası adlandırmalar ve sınıflandırmalar kullanılır. 11. BÖLÜM İÇİ VE BÖLÜM DIŞI KONSÜLTASYONLARIN UYGULANMASI. A. DIŞ MERKEZLERDEN GELEN ÖRNEK YA DA PREPARATLARIN KONSÜLTASYONU Başka bir merkezde tanılanmış örneklerin merkezimize konsülte edilmek istenildiği taktirde aşağıdaki yollardan bir izlenir. Hastanemiz ile anlaşmalı sağlık kuruluşlarından gelen örnekler tetkik polikliniğince müracaatı kabul edilir. HBYS istemi ve Patoloji İstem Formu düzenlenmesi kayıt kabul biriminde tamamlanır. Hastanemiz ile herhangi bir anlaşması olmayan dış merkezlerden gönderilen örneklerin test talepleri ise ilgili poliklinik hekimleri tarafında HBYS den yapılır ve Patoloji istem formu düzenlenir. B. BÖLÜMÜMÜZDE RAPORLANMIŞ BİR ÖRNEĞİN DIŞ MERKEZE DANIŞILMASI Bölümümüz dışına konsültasyonlar klinik, hasta veya haysta yakını aracılığı ile yapılır. Doğrudan İlgili uzmanın bölüm dışından başka bir uzmana yaptıracağı konsültasyonlar için ayrı bir rapor düzenlenmez. Konsültasyon bilgisine aynı raporda yer verilir. Merkezimizde raporlanmış bir vakaya ait lam ve / veya parafin bloğun konsültasyon amaçlı talepte bulunan klinik TOTM-FRM-380 PATOLOJİ LABORATUVARI LAM VE BLOK İSTEM FORMU doldurarak hasta, hasta yakını veya görevli personel ile patoloji laboratuarı arşiv birimine müracaat eder. Arşiv birimi görevli personeli raporu düzenleyen ve imzası olan patoloji uzmanı ile irtibata geçer. Uzman patolog talep edilen lam ve parafin bloklardan talep amacına uygun olanları belirler. Arşiv görevlisi istem formunu seçili lam ve blokları not edip imza karşılığı teslim eder. C. BÖLÜM İÇİ KONSÜLTASYONLAR. Bölüm içi konsültasyonlar öğretim üyelerinin belirlediği gün ve kurallar çerçevesinde gerçekleştirilir. Konsültasyon yapılan öğretim üyesinin ismi vakaya ait patoloji raporuna açılır ve imzalar. 12..ÖN HAZIRLIK İŞLEMİ GEREKTİREN TESTLERE AİT BİLGİLER Kemik dokular ve sert kalsifiye dokular dekalsifikasyon işleminden geçirilmelidir. Bu süre

16 Sayfa No 16/21 örneğin özelliğine göre değişkenlik göstermekte ve ortalama 1-5 gün sürmektedir. Bu süre içerisinde sık sık kontrol edilerek kesilebilir hale geldiğinde işlem sonlandırılır. Lümenli organ ve dokular ile kistik dokular açılarak içi boşaltılmalı ve içeriği not edilmelidir. Büyük doku ve organ ile kitlelere daha iyi tespit olması için kesit atılmalıdır. Sitolojik sıvılar sitosantrifüj işlemine girmelidir. Frozen örneklerine ve tespit solüsyonsuz gönderilmiş lenfoid dokulardan imprint yayma yapılır. Çok kanlı doku ve organ örnekleri daha iyi tespit olması için sık aralıklarla( 2 saatte bir gibi ) tespit solüsyonları değiştirilir. 13. LABORATUVAR DIŞINDAKİ KRİTİK SÜREÇLER Hasta kaynaklı faktörler, Örnek-organ alınma işlemine bağlı faktörler, Etiketleme-istem yapma ile ilgili faktörler, Formaldehid yeterliliği ve buna bağlı faktörler (transfer kurallarına bakınız.) Kayıt alma işleminden (sekreterlikte, makroskopide, frozen da) kay- naklı faktörler, Makroskopi süreci kaynaklı faktörler, Sitoloji süreci kaynaklı faktörler, Dokuların Takip İşlemi (Dokuların Cihazda, solüsyonlarla işlem gör- me süreçlerinde) kaynaklı faktörle 14. MAKROSKOBİK DEĞERLENDİRME Biyopsi örnekleri, örneğin laboratuvara kabulünün yapıldığı gün makroskobi teknikeri tarafından kontrolü yapılır eksikleri tamamlanır ve makroskobik incelemeye hazır hale getirilir. Görevli araştırma görevlisi ve öğretim üyesi vakanın makroskobik muyayenesini yaparak gerekli gördükleri yerden mikroskobik inceleme için küçük örnekler alır. Büyük materyallerin makroskobik inceleme için fiksasyonunun tamamlanması beklenir. Bu süreçte materyale tekniğe uygun kesiler atılar, lümenli organların lümenleri açılır ve formaldehitin dokunun tüm alanlarına nüfuz etmesi ve dokunun yeterince tespit olması sağlanır. Büyük materyaller dokunun büyüklüğüne ve tespit durumuna göre kayda alındığı ğünden itibaren 1veya 2. günü örneklenir. Mikrotomda kesilemeyecek olan kemik kıkırdak ve kalsifiye dokular için dekalsifikasyon işlemi

17 Sayfa No 17/21 gerekli olduğundan, bu işlem için hazırlanan özel asitli solüsyonlarda, doku iyice yumuşayıncaya kadar bekletilmelidir. Bu süreç makroskobik incelemeye spesmenin büyüklüğüne göre 1 ila 5 gün arasında ilave süre gerektirir. Sitoloji örnekleri için makroskopik görünüm sitoloji laboratuarı teknikeri tarafından tariflenir ve not edilir. 15. MİKROSKOBİK DEĞERLENDİRME Makroskopik olarak incelenmesi tamamlanan ve mikroskobik inceleme için örneklenen dokular gece ve ertesi gün bir dizi teknik işlemden geçerek ertesi gün pereparasyonu tamamlanır. Standart H&E boyama işlemi yapılarak preparat haline getirilen spesmenlerin mikroskobik incelenmesini araştırma görevlisi ve öğretim üyesi ile birlikte tanılanır. İlk incelemeyi takiben öğretim üyesi konvansiyonel tanı koyma tekniklerinin yardımana gereksinim duyabilir. Bu durumda histokimya, İmmünohistokimya ve Moleküler patoloji laboratuarlarından vakaya ait yeni testler çalışmasını ister. Histokimya, immünohistokimya, ve moleküler patoloji laboratuarlarında çalışılan testlerin sonuçlanma süreleri 4 ila 24 saat arasında değişmektedir. Bu süre mikroskobik çalışa süresine ilave edilmelir. Tüm vakalar ve vakaya ilişkin testler ilgili öğretim üyesi tarafından incelenir ve raporlanır. 16. SİTOLOJİK DEĞERLENDİRME Sitolojik örneklerin preparasyonu sitopatoloji laboratuarında ve görevli teknik personel tarafından yapılır. Ertesi gün preparasyon tamamlanır. İlgili öğretim üyesi ihtiyaç duyduğunda ve örneğin niteliği uygun izin verdiği ölçüde tanıya yardımcı teknikler ve testleri laboratuarın alt birimlerinden talep edebilir. Tüm sitoloji vakaları ve vakaya ilişkin testler ilgili öğretim üyesi tarafından incelenir ve raporlanır. 17. RUTİN DIŞI UYGULANAN YÖNTEMLER Patoloji bölümünde histopatolojik ve sitopatolojik rutin incelemeler dışında tanıya yardımcı testler ve teknikler uygulanmaktadır. a) Histokimya laboratuvarı Araştırma görevlisi veya öğretim üyesi üzerinde çalıştığı vakaya ait örneklerden birine veya birkaçına birimimizde uygulanan 40 farklı histokimyasal boyama tekniğinden bir yada bir kaçını

18 Sayfa No 18/21 uygulamasını isteye bilir. Bu istem telefonla histokimya birimine bildirilir. Yapılan istemler vaka ile ilgili notların alındığı patoloji istem kâğıdına not edilir. Histokimya birimi tamamladığı testleri ilgili öğretim üyesine teslim eder ve HBYS üzerinden hizmet girişini yapar. b) İmmünohistokimya (İHK) laboratuvarı İHK biriminde çalışılan yaklaşık 200 parametreden bir ya da birkaçını ilgili öğretim üyesi üzerinde çalıştığı vakaya ait spesmenlere uygulanmasını isteyebilir. Öğretim üyesi talebini İHK görevli teknik personeline telefon ile bildirir. Yapılan istemler vaka ile ilgili notların alındığı patoloji istem kâğıdına not edilir. İHK birimi tamamladığı testleri ilgili öğretim üyesine teslim eder ve HBYS üzerinden hizmet girişini yapar. c) Moleküler patoloji laboratuarı Öğretim üyesi üzerinde çalıştığı vaka için RT-PCR tekniğinin kullanıldığı onkoloji parametrelerinden EGFR, BRAF, KRAS, NRAS veya HPV parametrelerinin çalışılmasını ilgili birimden talep eder. FISH tekniğinden yine ALK ve Her gibi testlerin çalışılmasını talep eder. Moleküler Patolojide görevli teknik personel çalışma programı hazırlar ve program dâhilinde testleri talep edilen örneklere çalışarak sonuçlarını ilgili öğretim üyesine ulaştırır. 18. KALİTE KONTROL ÇALIŞMASI Bölüm içi kalite kontrol çalışmaları görevli öğretim üyesi ve teknik personel tarafından planlama ve takibi yapılır. Patoloji bölümünün tüm çalışanlarınca yürütülür. Kalite kontrol çalışmaları kapsamında Bölümümüzde yapılan tüm analitik testler pozitif kontrol ile birlikte çalışılır. Laboratuvar süreçlerine ilişkin ölçümler yapılarak sonuçları birim çalışanları tarafından tartışılır ve iyeleştirme önerileri alınır. Çalışmalarımız hastane ilgili birimi ile kordineli bir şekilde yürütülür. 19. PATOLOJİ RAPORLARININ HAZIRLANMASI Patoloji birimine gelen ve incelenmesi istenen tüm vakalar öğretim üyeleri tarafından raporlanır. Klinik tarafından düzenlenen ve birimimizce kabulü ve kaydı alınan TOTM-FRM-077 Patoloji ve Sitoloji İstem Formuna vakaya ait tüm laboratuar sonuçları kaydedilir. Yine ilgili öğretim üyesi tarafından değerlendirilen lamlar Patoloji ve Sitoloji İstem Formu. kâğıdına rapor edilerek, HBYS üzerinden rapor yazılır. Öğretim üyesi HBYS üzerinden raporun kontrol ve düzeltmelerini yaparak

19 Sayfa No 19/21 rapor kesinleştirir. HBYS üzerinden kesinleştirilen raporlar bir adet basılarak imzalanır ve Ön nüshası ile birlikte basılı rapor arşivlenir. Hastaya ait patoloji raporu HBYS üzerinden poliklinik ve servislerde görüntülenebilir. 20. ÖRNEKLERİN ÇALIŞMA ZAMANI A. Ameliyat ve Biyopsi materyalleri: Küçük biyopsi materyalleri (iğne,punch,endoskopik biopsiler, küretajlar gibi) tespit solüsyonunda 4-6 saat kalmışsa aynı günün akşamında işleme konulur. Eksizyonel biyopsi ve küçük organ rezeksiyonları saat tespitten sonra işleme konulur. Geniş rezeksiyon, radikal ameliyat ve ampütasyon ile alınan organ ve dokular saat saatlik tespitten sonra işleme konulur. Çok yağlı ve çok kanlı dokular ile kemik ve kalsifiye dokularda bu süre uzayabilir. B. Sitolojik materyaller: Sitolojik yayma preparatlar laboratuara ulaştıkları andan itibaren işleme konulur. Vücut boşluklarından alınan sıvılar ise ortalama 20 dakika süren sitosantrifüj işleminden sonra işleme konulur. C. Frozen(intraoperatif konsültasyon ) materyali: Ameliyathaneden gönderilen doku ve organlar laboratuvara ulaştığı andan itibaren hemen işleme konulur. Geride doku kalırsa 21. ÇALIŞILAN TESTLER VE SONUÇLANDIRMA SÜRELERİ A. Histokimyasal testler ve tetkikler: 40 farklı test ve tetkikin sonuçlandırma süreleri tekniğin uygulama süresine bağlı olarak 4 ila 24 saat arasında değişmektedir. B. İmmünohistokimyasal testler: 200 farklı immünohistokimyasal parametrenin çalışıldığı laboratuarda her bir testin sonuçlanma süresi 4 saattir. Gün sonunda istenen tetkikler ertesi gün sabah teslim edilir. Çalışma kapasitesi sınırlı olduğundan yoğun günlerde vaka teslimi bir sonraki periyoda sarka bilmektedir. C. Moleküüler patoloji ( RT-PCR ve FISH ) tetkikler: Moleküler testlerin isteminin yapılmasının ardından görevli teknik personel planlama yaparak çalışmaları yürütür. Testleri sonuçlandırma süresi 2 ila 7 iş günüdür.

20 Sayfa No 20/ RAPORLAMA SÜRELERİ A. Biyopsi ve ameliyat materyalleri: Örnekler laboratuara teslim edildikten sonra % ı ortalama 7-10 iş günü içerisinde rapor edilir. Acil durumlarda özellikle malignite düşünülüyorsa bu süre kısalabilir. Yeniden örnekleme yapılması gerektiğinde, klinik ve laboratuar bilgilerine ulaşılamadığında ve klinik ön tanı uyumsuzluğu gibi yeniden değerlendirilmesi gereken durumlarda, tanıya yardımcı ek özel histokimyasal boya gerektiğinde bu süre uzayabilir. B. Sitolojik materyaller: Örnekler laboratuara teslim edildikten sonra 5-7 iş günü içerisinde %80-90 ı rapor edilir. Yetersiz ve niteliksiz örneklerde gerekirse yeniden örnek beklenir. Acil olan durumlarda ertesi gün sonuç verilebilir. C. Frozen (intraoperatif konsültasyon) materyali: Örneğin laboratuara tesliminden itibaren15-30 dakika içerisinde sonuç ameliyathaneye ve hekime bildirilir. 23. PANİK TANI KRİTERLERİ VE BİLDİRİMİ Klinik olarak öngörülmeyen ancak hastanın tedavi ve izlemini ciddi ve akut şekilde etkileyecek (tümör ön tanısı alan hastalarda saptanan tüberküloz, mantar gibi enfeksiyon hastalıkları ya da hastanın kontrole gelmesini gerektirmeyecek basit işlemler sırasında tesadüfen saptanan neoplaziler gibi) durumları kapsayan ve acil olarak klinik hekimine iletilmesi gereken tanıları tanımlar. İlgili klinik ve sorumlu hekime telefon ile ulaşılarak bilgi verilir. Hekim adı ve bildirimin yapıuldığı saat istem kağıdına not edilir, raporda belirtilir. Laboratuar tarafından ilgili servise bildirilmesi gereken tanılar: Lökositoklastik vaskülit Gebelik sonlandırılması Küretaj materyalinde villus veya trofoblast olmaması Endometrium kürtajında yağ Plevra ve akciğer biyopsisinde başka organ parçası bulunması Frozen tanısı ile kalıcı kesit tanısı uyumsuzluğu İnce iğne aspirasyonu ilk tanısı ile son tanısı arasında uyumsuzluk

21 Sayfa No 21/21 Beklenmeyen malignite Konsültasyon sonucunun orijinal tanıdan farklı olması İmmün yetmezlikli hastada BOS BAL sıvısında bakteri Mantar viral inklüzyon Kemik iliği veya kalp kapağında bakteri 24. SONUÇLARIN HASTA VE HEKİME ULAŞTIRILMASI. Patoloji raporları HBYS de yazılır ve sistem üzerinden HBYS kullanıldığı terminallerden hekimler tarafından görüntülenebilir. Hasta ve hekim için ayrı bir rapor basılmaz. Raporlar tek nüsha olarak basılır ve rapor arşivinde arşivlenir. Raporların ön nüshası da arşivlenerek 6 ay boyunca arşivde tutulur. Resmi kurumların ve hastalarımızın talebi olduğunda basılı rapor patoloji rapor sekreterliğince çoğaltılabilmektedir. 25. BLOK, PREPARAT, VE RAPORLARIN ARŞİVLENMESİ Parafin blok arşivi: Çalışması tamamlanan parafin bloklar vakanın raporlanma süreci tamamlanana dek rutin kesit laboratuarında bulunan geçici parafin blok arşivinde sıralanarak arşivlenir. Raporlanma sğüreci tamamlanan parafin bloklar Parafin blok arşiv odasında bulunan blok arşiv dolaplarına sıralanarak arşivlenir. Parafin blok arşivindeki materyaller süresiz saklanır. Preparat arşivi ( lam arşivi): Sadece raporlanmış vakaların preparatları arşivlenir. Preparatlar Lam arşiv odasında bulunan lam arşiv dolaplarına sıralanır. Preparatlar süresiz saklanır. Rapor arşivi: HBYS üzerinden yazılan ve tek nüsha basılarak imzalanan raporlar, rapor arşivinde sıralanarak arşivlenir. Ön nüshaları 6 aylık geçici süre ile ayrıca arşivlenir. Basılı raporlar ve elektronik kayıtlar yedekleme ile birlikte süresiz arşiv birimimizde saklanmaktadır.