Tarım Bilimlerinde Araştırma Projesi Hazırlama ve Yürütme Eğitimi. 7-9 Nisan 2014 Eğirdir-Isparta. PROJE HAZIRLAMA-I Doç. Dr. Fatma Handan Giray

Transkript

1 Tarım Bilimlerinde Araştırma Projesi Hazırlama ve Yürütme Eğitimi 7-9 Nisan 2014 Eğirdir-Isparta PROJE HAZIRLAMA-I Doç. Dr. Fatma Handan Giray

2 İÇERİK Proje kavramı (tanım, amaç, çeşit, ilişkiler) Genel bilgiler (başlık, özet, anahtar kelimeler, amaç, konu, kapsam, literatür özeti, materyal ve yöntem, yaygın etki/katma değer) Yaklaşım (Oyun) Proje Yönetimi Proje Döngü Yönetimi + Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Proje Planlama Uygulama(Hibrid bir yöntem) [ZOPP + LFA + WORLCAFE + Brainwriting 635]

3 PROJE KAVRAMI

4 Proje Kavramı Proje Nedir? Proje Nedir? Belirli bir süre içinde [zaman] Belli hedeflere ulaģmak için Belli hedeflere ulaşmak için [hedef] [hedef] Planlanmış faaliyetler topluluğu [faaliyet]

5 Amaç Niçin Niçin Proje Proje Yaparız Yaparız?? Mevcut sistemde değişiklik ortaya çıkarmak! Sistem Sosyo-ekonomik İyi bir proje planlaması Mevcut sistemin analizi

6 Hazırlanış şekline göre projeler Masabaşı (blueprint) projeler Süreç (process) projeler

7 Masabaşı Projeler Sonuca endeksli Hedef grup katılımı az (yukarıdan aşağı planlama) Ölçümü kolay

8 Süreç Projeleri Ölçümü zor Esnek Daha masraflı Hatalardan ders almaya dayanır Yöntem endeksli Hedef grup katılımı çok fazla (aşağıdan yukarı planlama)

9 Hangi Proje Çeşidi?

10 İlişkiler: Politika/Program/Proje

11 Öncelikle başvurduğunuz projenin rehberini okuyunuz. Daha önce hazırlanmış olan projeleri değil (kabul bile olmuş olsalar!) GENEL BİLGİLER

12 BAŞLIK-ÖZET-ANAHTAR KELİMELER BAŞLIK: Projeyi yansıtmalı, anlaşılır, kısa ve farklı olmalı ÖZET: Konunun önemi, özgün değeri ve amacını anlatmalı Diğer kısımları okumadan da kısaca projeyi tanıtabilmeli ANAHTAR KELİME: Önemli ama neden? Arandığında bulunabilmeli, ürünü satmalı

13 PROJE AMACI Projenin amacı/amaçları ve erişilmek istenen sonuçlar net olarak belirtilmelidir. Proje konusunun önemi vurgulanıp amaç-proje çıktıları ilişkilendirilmelidir. Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır.

14 PROJE KONUSU/KAPSAMI Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmalıdır. Gerekli literatür taramasıyla desteklenerek net olarak anlatılmalıdır. Amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır. Konuyla ilgili görsel materyallerden faydalanılmalıdır. Gereksiz kitabi bilgi verilmemelidir. Türkçesi düzgün ve anlaşılır olmalıdır.

15 LİTERATÜR ÖZETİ Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmalıdır. Gerekli literatür taramasıyla desteklenerek net olarak anlatılmalıdır. Amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır. Konuyla ilgili görsel materyallerden faydalanılmalıdır. Gereksiz kitabi bilgi verilmemelidir. Neden literatür taraması yapıyoruz? ÖZGÜN DEĞER?

16 ÖZGÜN DEĞER Projenin özgünlüğünü oluşturan hususlar net açıklanmalıdır. Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş ve alternatifler göz önüne alınmış olmalıdır. Projenin bilimsel ve teknolojik liyakati çok iyi vurgulanmalıdır. Önerilen yeni fikir, teknoloji, metot veya kuramın literatüre nasıl bir katkısı olduğu açıklanmalıdır.

17 MATERYAL VE YÖNTEM Amaç ve proje kapsamına uygun yöntemler seçilmelidir. Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler, uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyaller, yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler) ve kurulacak ilişkiler, ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır. Disiplinler-arası çalışmalarda iş paketleri uygun bir düzende sıralanmalı ve ilişkilendirilmelidir. Yapılacak istatistiksel çalışmalar (ön analizler ve belirlenen yöntemler) mutlaka anlatılmalıdır. Varsa ilgili görseller ile zenginleştirilmelidir.

18 YAYGIN ETKİ/KATMA DEĞER Projenin gerçekleştirildiğinde, Ulusal ekonomiye ve bilimsel birikime katkısı, Toplumun sorunlarına çözüm üretme potansiyeli, Sonuçlarından kimlerin ne şekilde yararlanabileceği, Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliği, Uluslararası alanda Türkiye nin öncü konuma gelmesine katkısı, Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni projeler üretme potansiyeli yeterince açıklanmalıdır.

19 PROJE HAZIRLAMAYA DAİR BAZI İPUÇLARI Faaliyet değil proje önerisi sunulmalıdır. Projenin gerçek ihtiyaçlar üzerine kurgulanmalı ve net olmadır. Karmaşıklık yerine basit ve samimi ifadeler ile açıklanmalıdır. Somut çıktıları olmalıdır. Proje gerekçesi istatistikler ve bilimsel araştırma sonuçları ile desteklenmelidir. Proje faaliyetleri, proje sonuçlarını destekleyecek mahiyette olmalıdır. Yazılan her bir bütçe kalemi, proje faaliyeti olarak açıklanmalıdır. Uygulanabilirliğine ikna edici olmalıdır.

20 OYUN YAKLAŞıM

21

22 OYUN II/1 30 saniye içinde 1 den başlayarak takip eden sayıyı daire içine alıp bir çizgi ile birleştirin. Amaç: En fazla sayıya tarif edildiği şekilde ulaşmak

23 Oyun I/2 30 saniye içinde 1 den başlayarak takip eden sayıyı daire içine alıp bir çizgi ile birleştirin. Amaç: En fazla sayıya tarif edildiği şekilde ulaşmak

24 Çok kısa PROJE YÖNETİMİ

25 Proje Yönetiminin Kısa Özgeçmişi CPM(Critical Path Method = Kritik Hat Metodu) 1957 de du Pont ve Remington Rand Univac firmalarının ortak bir projesiyle ortaya çıkar Projenin amacı fabrikadaki rutin bakım onarım ve tesis süresini en aza indirmektir.

26 Biraz uzun PROJE DÖNGÜ YÖNETİMİ

27 Proje Döngüsü Bir projenin fikir olarak doğuşundan hazırlanmasına, analizine, onaylanmasına, uygulanması ve işletmeye alınmasına ve nihai olarak uygulama sonrası değerlendirilmesine kadar geçen aşamaların bütününe PROJE DÖNGÜSÜ, Bu döngü çerçevesinde yapılan faaliyetlerin bütününe ise PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETIMI denmektedir

28 Proje Döngüsü

29 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (Logical Framework Log Frame) Proje veya programın hedeflerinin sistematik olarak ve mantıksal tutarlılık içinde verilmesi Değişik düzeyler arasında nedensellik bağının kurulması Hedeflerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin kontrolü Proje dışında herhangi faktörlerin projenin başarısını etkileyebileceğinin görülmesi

30 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Proje veya programın hedeflerinin sistematik olarak ve mantıksal tutarlılık içinde verilmesi Değişik düzeyler arasında nedensellik bağının kurulması Hedeflerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin kontrolü Proje dışında herhangi faktörlerin projenin başarısını etkileyebileceğinin görülmesi

31 Mantıksal Çerçeve Matrisi Proje adı: Açıklama: Tarih: Proje süresi: Proje unsurları GeliĢme göstergeleri Kanıtlama araçları Varsayımlar Genel Amaç Genel amaç için gösterge Genel amaç için varsayımlar Proje hedefi Proje hedefi için gösterge Proje amacı için varsayımlar Sonuçlar / Çıktılar Sonuçlar için varsayımlar Faaliyetler Girdiler ve bütçe Faaliyetler için varsayımlar ÖN KOŞUL!

32 Genel Amaç Proje adı: Tarih: Proje unsurları Genel Amaç Proje hedefi Sonuçlar / Çıktılar GeliĢme göstergeleri Açıklama: Proje süresi: Kanıtlama araçları Varsayımlar Projenin doğrudan hedefini aģan, daha geniģ kapsamlı üst amaç! Faaliyetler Girdiler ve bütçe Örnek: Batı Akdeniz Bölgesinde sosyo-ekonomik kalkınmanın sağlanması

33 Proje hedefi Proje adı: Tarih: Proje unsurları Genel Amaç Proje hedefi Sonuçlar / Çıktılar Faaliyetler GeliĢme göstergeleri Girdiler ve bütçe Açıklama: Proje süresi: Kanıtlama araçları Varsayımlar Projenin gerçekleģtirilmesiyle eriģilecek olan ve hedef kitle üzerindeki faydalı etkilerin proje bittikten sonra da sürmesi beklenen durumu! Örnek: Isparta ilinde organize sanayi sitesinin kapasitelerinin artırılması

34 Sonuçlar / Çıktılar Proje adı: Tarih: Proje unsurları Genel Amaç Proje hedefi Sonuçlar / Çıktılar Faaliyetler GeliĢme göstergeleri Girdiler ve bütçe Açıklama: Proje süresi: Kanıtlama araçları Varsayımlar Bir araya geldiklerinde proje hedefinin gerçekleģtirilmesini sağlayan faaliyetlerin ürünleridir. Alt projecikler veya alt hedefler! Örnek: Ç-1: GeniĢleme planlarının çıkarılması Ç-2: Mevcut altyapının iyileģtirilmesi Ç-3: Ġnsan kaynaklarının geliģtirilmesi

35 Faaliyetler Proje adı: Tarih: Açıklama: Proje süresi: Proje unsurları GeliĢme göstergeleri Kanıtlama araçları Varsayımlar Genel Amaç Proje hedefi Sonuçlar / Çıktılar Faaliyetler Girdiler ve bütçe Sonuçları / çıktıları elde etmek çin yapılması gereken iģler. Örnek: Ç-1 için faaliyetler: GeniĢleme planlarının çıkarılması Mevcut kapasitenin değerlendirilmesi Potansiyel geniģleme alanlarının tespiti Potansiyel geniģleme alanlarına ait planların hazırlanması

36 Doğrulanabilir Göstergeler Proje adı: Tarih: Açıklama: Proje süresi: Proje unsurları Genel Amaç Proje hedefi Sonuçlar / Çıktılar Faaliyetler GeliĢme göstergeleri Girdiler ve bütçe Kanıtlama araçları Varsayımlar Proje sona erdiğinde eriģilecek durumu yansıtan sayısal ve ölçülebilir açıklamalardır. Örnek: Proje hedefi için baģarı göstergesi: Proje baģlangıç yılından itibaren 3. yıl sonunda sanayi sitesinde yer alan iģletmelerin sayısında % 40 lık artıģ

37 Göstergeler Hedeflerin Nitelik ve Nicelik açısından detayları. Proje sona erdiğinde eriģilen durumu yansıtan sayısal ve ölçülebilir açıklamalar. PROJE SONRASI DURUM BAġLANGIÇ DURUMU

38 Göstergeler Ne kadar? Nasıl bir değiģim? Kim? Ne zaman? Nerede? Nicelik Nitelik Hedef grup Zaman Yer

39 Kanıtlama Araçları (Doğrulama Kaynakları) Proje adı: Tarih: Açıklama: Proje süresi: Proje unsurları Genel Amaç Proje hedefi Sonuçlar / Çıktılar Faaliyetler GeliĢme göstergeleri Girdiler ve bütçe Kanıtlama araçları Varsayımlar Sayısal ve ölçülebilir göstergelerin kontrol edilme ve doğrulama kaynaklarını belirtilir. Örnek: Proje izleme raporları, belediye istatistikleri ve ölçümleri, bağımsız raportörlere hazırlatılacak ara raporlar

40 Varsayımlar Proje adı: Tarih: Proje unsurları Genel Amaç Proje hedefi Sonuçlar / Çıktılar GeliĢme göstergeleri Açıklama: Proje süresi: Kanıtlama araçları Varsayımlar Projenin doğrudan kontrolü dıģında bulunan ancak projenin baģarısını önemli ölçüde etkileyecek Faaliyetler Girdiler ve bütçe Örnek: dıģsal faktörlerdir. Bölgenin ve ülkenin ekonomik koģullarında olağanüstü olumsuz koģulların gerçekleģmemesi

41 Varsayımlar DıĢsal faktör önemli mi? Evet Hayır GerçekleĢme ihtimali nedir? Mantıksal çerçeveye dahil etme Kesine Yakın Orta düzeyde Varsayım olarak ekle Ġhtimal DıĢı DıĢsal faktörü etkileyecek Ģekilde proje yeniden dizayn edilebilir mi? Faaliyetler ve sonuçlar ekleyerek projeyi yeniden dizayn et; eğer gerekiyor ise proje amacını yeniden formüle et Evet Hayır Proje yapılabilir değil

42 Yatay Dikey Mantık Proje adı: Açıklama: Tarih: Proje süresi: Proje unsurları GeliĢme göstergeleri Kanıtlama araçları Varsayımlar Genel Amaç Genel amaç için gösterge Genel amaç için varsayımlar Proje hedefi Proje hedefi için gösterge Proje amacı için varsayımlar Sonuçlar / Çıktılar Sonuçlar için varsayımlar Faaliyetler Girdiler ve bütçe Faaliyetler için varsayımlar.. EĞER sonuçlar alınırsa VE varsayımlar gerçekleģirse ARDINDAN proje amacına ulaģılabilir ÖN KOŞUL!

43 PROJE PLANLAMA

44 Planlama Mantıksal çerçevenin oluşturulması Faaliyetlerin detaylandırılması İş planının çıkarılması (iş, zaman, kişi, araç, bütçe)

45 Proje Planlama Adımları Durum Analizi İlgililerin analizi Sorun analizi Hedef analizi Strateji analizi Planlama

46 İlgililerin Analizi Projeden; Doğrudan veya dolaylı etkilenenlerin, ilgili aktörlerin çıkarları ve faaliyetlerinin, güçlü ve zayıf yönlerinin, korkularının tespit edilmesidir

47 İlgililerin Analizi Ġlgili Ġlgisi Potansiyel Güçlü yanlar Zayıf yanlar Dizayn için hareket tarzı (beklentiler) (korkular)

48 Sorun Analizi Sorunların tespit edilmesi Ana sorunun tespit edilmesi Sorunlar arasında neden/sonuç bağlantısının kurulması Sorun hiyerarģisinin oluģturulması

49 Sorun Analizi Bu aşamada kendimize sormamız gereken sorular: Değiştirmek istediğimiz, istemediğimiz ya da sorun olarak gördüğümüz şey nedir? Bu sorunun kaynağı nedir? Sorunlar arasında neden-sonuç analizi yapıldı mı?

50 Sorun Analizi SONUÇLAR ANA SORUN SEBEPLER

51 Sorun Analizi SONUÇLAR Örnek ANA SORUN SEBEPLER Otobüs Ģirketlerine olan güven azalıyor Yolcular yaralanıyor Yolcular geç kalıyorlar Sık sık otobüs kazası oluyor Sürücüler dikkatsiz Araçların durumu kötü Yolların durumu kötü Araçlar çok eski Araçların bakımı yetersiz

52 Hedef Analizi Ana sorunun çözülmüş biçimi proje hedefidir Sorunlar çözüldüğünde ortaya nasıl bir fayda çıkacak (fayda) Nedenler ise proje faaliyetleridir

53 Hedef Analizi FAYDALAR PROJE HEDEFİ FAALİYETLER

54 Hedef Analizi FAYDALAR Örnek PROJE HEDEFİ FAALİYETLER ġirketlerin müģteriler üzerindeki imajı:güvenġlġr Az yolcu yaralanıyor Yolcular geç kalmıyor Otobüs kazaları azaldı Sürücüler dikkatli Araçların durumu iyi Yolların durumu iyi Araçlar yenilendi Araçların bakımı yeterli

55 Strateji Analizi Hedef kolları yada sütunları Proje hedefine ulaşmak için mümkün olan stratejilerin tespiti Strateji seçimi

56 Strateji Analizi Strateji Seçiminde Dikkate Alınacak Kriterler Maliyetler Farklı Paydaşların Bakış Açıları Faydaların Zaman Perspektifi Mevcut Kaynaklar Mevcut Potansiyel ve Kapasiteler Politik Yapılabilirlik Verimlilik ve Etkinlik Sosyal Kabul Edilebilirlik Eşitsizliklerin (Kadın-Erkek) Giderilmesine Katkısı Diğer Projeleri Tamamlayıcılık Aciliyet

57 Strateji Analizi Hedef ağacındaki aynı türden hedef kümelerine stratejiler denir. Nasıl Yapılır? Hedef ağacından arzu edilmeyen amaçlar elenir Bir proje oluşturacak olası alternatif stratejiler ortaya konur Bir veya birden fazla strateji seçilir Belirlenen kriterlere (maliyet, aciliyet, politik durum vb.) göre optimum stratejinin hangisi olduğunu konusunda değerlendirme yapılır Projeyi oluşturacak stratejiye karar verilir Proje Genel Amacı ve Proje Amacı net olarak ifade edilerek, projenin kapsamı belirlenir

58 FAYDALAR Strateji Analizi STRATEJİ PROJE HEDEFĠ ÇIKTI 1 ÇIKTI 2 ÇIKTI 3 FAALĠYETLER FAALĠYETLER FAALĠYETLER FAALĠYETLER FAALĠYETLER FAALĠYETLER

59 Yaklaşım

60 İş / Faaliyet Planı Görev analizi Görev sorumluluk matrisi Proje zaman planı Bütçe

61 İş / Faaliyet Planı Mantıksal Çerçeve Faaliyet Planı Faaliyet Planı ve Bütçe Maaşlar Yolluklar Araç Gid. Ofice Tel/Fax Tohum Gübre Bütçe Bütçe Bütçe

62 Görev Analizi Çıktılar Faaliyetler Görevler

63 Gantt Diyagramı Proje kapsamında gerçekleşecek işlem adımları belirlenir İşlemler birbirinden farklı ve ayrıntı seviyeleri yaklaşık eşit olmalıdır Projenin planlandığı şekilde ilerleyip ilerlemediği izlenir

64 Çıktı Faal Aylar Proje Zaman Planı

65 ÖRNEK GANTT DİYAGRAMI

66 Konu: Nasıl?: Amaç: Türkiye tarımının sorunları ve güçlü yanları Türkiye tarımının durum analizini (sorun ağacı ve hedef ağacı) yapmak Tarımsal araştırma/proje konularını ve kapasitesini belirlemek UYGULAMA I YÖNTEM: HIBRID [ZOPP (HEDEF ODAKLI PROJE PLANLAMA) + [(LFA (MANTIKSAL ÇERÇEVE YAKLAŞIMI] SÜRE: 40 DAKIKA

67 Sorun analizi sırasında neler yapılmalı? Konu ile ilgili görünen sorunları ve varlığı istenmeyen durumları gelişigüzel sıralayın. Ana sorunu en üst seviyede tutarak, onu doğrudan etkileyen sorunları sıralayın. Sorun ağacında yer alan sorunların hepsinin gerçek olmasına ve gelecekte ortaya çıkması beklenen sorunların belirtilmemesine dikkat edin. Sorun ağacı içerisindeki genel sorunları sorun ağacından ayıklayın.

68 Sorunları Hiyerarşik Sırada Düzene Koymak Mevcut durumdaki ana sorunları tanımla Bir başlangıç sorunu seç Başlangıç sorunu ile bağlantılı diğer sorunları araştır Neden-sonuç ilişkisini kur Başlangıç sorununa doğrudan sebep olan sorunları aşağı yaz Başlangıç sorunundan doğrudan etkilenen sorunları yukarı yaz Benzer şekilde diğer tüm sorunları birbirleriyle karşılaştırarak yerleştir Sorunları sebep-sonuç oklarıyla ilişkilendir Ağacın tamamını gözden geçir ve tamamlılığını ve geçerliliğini kontrol et

69 Sıkça Yapılan Hatalar Dışarıda bırakılan adımlar Birçok sorunun tek bir sorun olarak sunulması Sorunun yeterli ayrıntıda belirtilmemesi Gelecekte ortaya çıkması muhtemel bir sorunun sorun ağacına eklenmesi Genel düzeydeki sorunların dahil edilmesi Bölgenin koşullarına uygun yapılmaması İfadelerin yoruma açık olması

70 Problem Ağacı ANA PROBLEM SONUÇ ALT PROBLEM 1 ALT PROBLEM 2 KÖK PROBLEMLER NEDEN

71 Hedeflerin Analizi Gelecekte olması istenen durumun gerçekleştirilmesi için potansiyel çözümlerin analiz edilmesidir. Nasıl Yapılır? sorun ağacındaki sorunlar pozitif olarak yeniden ifade edilir sorun ağacıyla karşılaştırılır ve yapılması gerekenler veya başarılması gerekenler yeniden ifade edilir Gerçekçi bir şekilde revize edilmesi gereken ve/veya ekleme/çıkarma yapılması gereken hususlar tamamlanır Bağlantıların tutarlı olmasına dikkat edilerek Hedef Ağacı oluşturulur

72 Hedef Ağacı Olumsuz durumların gelecekte olması arzu edilen ancak gerçekçi olan durumlara çevrilmesi AMAÇ ARAÇ

73 Konu: Türkiye nin 2023hedeflerine ulaşmak için tarımda yapılması gerekenler Amaç: Kısa sürede çok fazla sayıda fikir geliştirmek UYGULAMA II YÖNTEM:BRAINWRITING SÜRE: 30 DAKIKA

74 Problem/Konu/Teşhis: Tur: Katılımcı Fikir 1 Fikir 2 Fikir BRAINWRITING 635 YÖNTEMİ 5 6

75 Konu: Uygulama I ve II den çıkan sonuçlara yönelik proje konuları geliştirmek Amaç: UYGULAMA III Tarımsal araştırma/proje konularını önceliklendirmek YÖNTEM: WORLDCAFE SÜRE: 45 DAKIKA

76

77 NOT OLARAK VERİLECEK BİLGİ PROJE DÖNGÜ YÖNETIMINI TAMAMLAMAK ISTEYENLER IÇIN

78 İzleme ve Değerlendirme Politika analizi ve formulasyonu etkiler Kaynak tahsisi ve bütçe sürecini iyileģtir Yatırım programlarını ve projelerini iyileģtirir Bürokratik ve kurumsal yapıyı geliģtirir

79 İD ne Değildir? MüfettiĢlik Hata bulma Denetleme

80 Etkin bir İD için: Proje yada programlar için ölçülebilir ve net ifade edilmiģ hedefler BaĢarı göstergeleri ve doğrulama araçları Veri toplama araçları ĠD organizasyonu kurumsal düzenlemeler

81 İzleme ve Değerlendirme 1. Uygunluk: Hedef grubun sorunlarına ne kadar cevap veriyor? 2. Verimlilik: Projenin günlük yönetimi (finansal, idari, teknik, risk,); paydaşlarla iletişim ve işbirliği, maliyet ve yaratılan değerin kıyaslaması 3. Etkinlik: Planlanmış olan hedeflere ne kadar ulaşıldı? Elde edilen faydalar nasıl paylaşıldı? (proje içeriyorsa) ilgili gruplarda davranış değişiklikleri oluştu mu? Riskler ve varsayımlara yönelik ne kadar esnek bir yönetim biçimi uygulandı? 4. Etki: Proje genel hedefine ne derecede katkı sağladı? Proje cinsiyet ayrımcılığı, çevre ve yoksulluk gibi genel değerleri ne kadar dikkate aldı ve ne gibi etkiler oluşturdu? 5.Sürdürülebilirlik: Hedeflere ve ulaşılan sonuçlara sahiplenme? Politik destek ne kadar alabildi? Katılan grupların kurumsal kapasitelerindeki değişim? Sosyo-kültürel etkenler, yerel beklentileri karşılama başarısı. Finansal sürdürülebilirlik sağlanacak mı?

82 İzleme Nedir? Uygulanmakta olan bir projenin değerlendirilmesi amacıyla, iş akımı (iş planı) ile proje girdi ve çıktılarının plana uygunluğu sistematik olarak gözlemlenmesi sürecidir

83 İzlemede Amaç Nedir?

84 Değerlendirme Nedir? Yürüyen veya tamamlanmış bir proje program yada politikanın uygulanmasının ve sonuçlarının olabildiğince sistematik ve objektif olarak incelenmesidir

85 Değerlendirme Amaç Nedir? Başarının ölçülmesi Amaçların başarılma durumunun ve uygunluğunun belirlenmesi, etkinliğin, etkililiğin, etkinin ve sürdürülebilirliğin geliştirilmesi Hesap verme Öğrenme Girdilerin yeniden yönlendirilmesi

86 Bütçe 1. İnsan Kaynakları 2. Seyahat 3. Teçhizat ve Malzeme 4. Yerel Ofis 5. Diğer Giderler, Hizmetler 6. Diğer Giderler 7. Ara Toplam (1-6) 8. Yedek Akçe (7 x %5) 9. Toplam uygun doğrudan proje maliyeti (7+8) 10. Genel İdari giderler (9 x %7) 11. Toplam uygun proje maliyeti (9+10)